Verkiezingsprogramma's 2025 overhoofdonderwerp pagina 23 van D66-verkiezingspogramma
De PVV wil de positie van Nederlandse boeren, tuinders en vissers versterken door minder regels, het afschaffen van stikstofmaatregelen en het beschermen van de agrarische sector tegen Europese en milieuregels. De partij verzet zich fel tegen het opkopen van boerenbedrijven en het sluiten van visserijgebieden, en wil juist investeren in innovatie en dierenwelzijn zonder extra lasten voor boeren. De kern van hun visie is: behoud van de Nederlandse voedselproductie, minder bemoeienis van de overheid en geen verdere inperking van de sector door klimaat- of natuurbeleid.
Schrappen van stikstofmaatregelen en natuurregels
De PVV vindt dat stikstof- en natuurmaatregelen de agrarische sector onnodig belemmeren en wil deze daarom volledig afschaffen. Volgens de partij zijn deze regels doorgeschoten en bedreigen ze het voortbestaan van boeren, tuinders en vissers.
Stoppen met opkoop en inkrimping van boerenbedrijven
De partij is tegen het opkopen van boerenbedrijven en het inkrimpen van de veestapel. Ze willen dat boeren kunnen blijven produceren en dat Nederland zelfvoorzienend blijft in voedsel.
Investeren in innovatie en dierenwelzijn zonder extra lasten
De PVV wil innovatie in de landbouw stimuleren, maar zonder extra lasten of verplichtingen voor boeren. Dierenwelzijn moet worden verbeterd door strengere aanpak van mishandeling, maar niet door het opleggen van nieuwe regels aan de sector als geheel.
Beschermen van visserij en tegen Europese inmenging
De PVV wil de Nederlandse visserij beschermen tegen Europese regelgeving en het sluiten van visgebieden. Ze zijn tegen het aanwijzen van nieuwe beschermde gebieden op zee en willen dat Nederland zelf beslist over het beheer van haar wateren.
DENK wil de inkomensongelijkheid in Nederland fors verkleinen door armoede te bestrijden, het minimumloon te verhogen en bestaanszekerheid te vergroten. De partij zet in op hogere lonen, lagere lasten voor lage inkomens, en een eerlijker arbeidsmarkt met meer zekerheid voor werkenden. Concrete voorstellen zijn onder meer het verhogen van het minimumloon, het verlagen van de BTW op boodschappen, en het versterken van het sociale vangnet.
Minimumloon verhogen en inkomenszekerheid vergroten
DENK vindt dat het verschil tussen arm en rijk te groot is en wil dit actief verkleinen door het minimumloon te verhogen en inkomenszekerheid te verbeteren. Dit moet ervoor zorgen dat werken loont en dat mensen niet in armoede hoeven te leven, ondanks een baan.
“Wij willen een eerlijk loon voor alle Nederlanders. Daarom zijn wij voor een verhoging van het minimumloon naar 18 euro per uur.”
“Het vergroten van bestaanszekerheid in ons land is daarom een hoofddoel voor de komende periode. DENK wil de verschillen tussen arm en rijk verkleinen door keihard in te zetten op het bestrijden van de armoede.”
Lagere lasten op boodschappen en energie
Om het leven betaalbaarder te maken voor mensen met lage inkomens, wil DENK de prijzen van boodschappen verlagen en een energietoeslag behouden zolang de prijzen hoog zijn. Dit moet directe verlichting bieden aan huishoudens die het financieel zwaar hebben.
Sterker sociaal vangnet en armoedebestrijding
DENK pleit voor een stevig sociaal stelsel met hogere uitkeringen, maandelijkse kinderbijslag en een fulltime minister voor armoedebestrijding. Dit moet structurele armoede tegengaan en gezinnen beter ondersteunen.
“Wij staan voor extra investeringen in armoedebestrijding en in toegankelijkere armoederegelingen. Er komt een fulltime Minister voor Armoedebestrijding.”
“Wij willen gezinnen ondersteunen met een hogere kinderbijslag en een hoger kindgebonden budget. En in plaats van één keer per drie maanden, wordt de kinderbijslag elke maand uitbetaald.”
“Werkloosheidsuitkeringen en bijstandsuitkeringen zullen voldoende stijgen met de prijzen om de koopkracht van mensen op peil te houden.”
FVD verzet zich tegen het huidige klimaat- en stikstofbeleid en wil alle verplichtingen en regels op dit gebied volledig schrappen. De partij pleit voor het stopzetten van de klimaatwet, het opzeggen van internationale verdragen zoals het Klimaatakkoord van Parijs, en het heropenen van kolencentrales en gasboringen om energie betaalbaar te houden. FVD ziet klimaatmaatregelen als kostbaar en ineffectief en wil de focus verleggen naar nationale energievoorziening en lastenverlichting.
Klimaatwet en internationale verdragen intrekken
FVD wil alle nationale en internationale klimaatverplichtingen beëindigen, omdat zij deze als zinloos en schadelijk voor de economie beschouwen. De partij ziet het klimaatbeleid als een grote kostenpost zonder aantoonbaar effect en wil daarom terug naar fossiele energiebronnen en kernenergie.
“We trekken de klimaatwet in, zeggen het klimaatakkoord van Parijs op en stoppen zodoende volledig met alle vormen van ‘duurzaamheidsbeleid’.”
“We heropenen de gesloten kolencentrales en zetten in op de bouw van thoriumcentrales voor goedkope, schone kernenergie.”
“We hervatten de gasboringen in Groningen.”
Stikstofbeleid volledig afschaffen
FVD wil het stikstofbeleid volledig schrappen, omdat zij dit beleid als belemmerend en onnodig zien voor de landbouw en economie. De partij stelt dat boeren en ondernemers weer vrij moeten kunnen werken zonder opgelegde beperkingen.
“We schrappen het stikstofbeleid volledig, heffen de zogeheten landbouwkalender op en herstellen de energiebelastingkorting voor tuinders en (agrarische) industrie.”
“Het stikstofbeleid gaat volledig van tafel. Boeren moeten kunnen blijven boeren, vrij van onzinnige regels en (semi-)gedwongen onteigeningen.”
Geen gedwongen verduurzaming en lastenverlichting
FVD wil stoppen met gedwongen verduurzaming van woningen en bedrijven, zodat financiële middelen vrijkomen voor andere doelen zoals woningbouw en lastenverlichting voor burgers.
De ChristenUnie vindt het huidige belasting- en toeslagenstelsel te complex, onrechtvaardig en onvoorspelbaar, en pleit voor een fundamentele hervorming naar een eenvoudiger en eerlijker systeem. Ze willen de wirwar aan toeslagen vervangen door een eenvoudige belastingkorting, zodat werken altijd loont en inkomensonzekerheid wordt verminderd. De partij stelt voor om het huidige toeslagenstelsel af te schaffen en te vervangen door slimmere alternatieven die vooraf duidelijkheid geven over het inkomen.
Eenvoudig en eerlijk belastingstelsel invoeren
De ChristenUnie wil het huidige ingewikkelde belasting- en toeslagenstelsel vervangen door een eenvoudiger systeem met een belastingkorting, zodat mensen vooraf weten waar ze aan toe zijn en werken altijd loont. Dit moet onzekerheid, terugvorderingen en armoede verminderen, en het systeem eerlijker maken voor iedereen, inclusief gezinnen en mensen met een laag inkomen.
“Ons belastingstelsel is stuk. Door de wirwar aan schijven, inkomensafhankelijke heffingskortingen en toeslagen is het voor de meeste mensen een volslagen mysterie hoeveel belasting ze betalen.”
“De wirwar van toeslagen vervangen we door een eenvoudige belastingkorting. Zo blijft het gegarandeerd de eerste € 30.000 die per jaar verdient belastingvrij én is er geen sprake meer van onzekerheid en terugvorderingen.”
“We willen een eenvoudiger systeem voor inkomen en toeslagen waarbij mensen van tevoren duidelijkheid hebben over hun inkomen. Daarom vervangen we de toeslagen door slimmere alternatieven.”
“Voor de ChristenUnie is dit onacceptabel. We kiezen voor een eenvoudiger, eerlijker en voorspelbaarder belastingstelsel.”
Voorspelbaar inkomen en afschaffen toeslagen
De ChristenUnie wil inkomensonzekerheid tegengaan door het toeslagenstelsel af te schaffen en te vervangen door alternatieven die vooraf zekerheid bieden over het inkomen. Dit voorkomt grote naheffingen, nabetalingen en financiële stress bij burgers.
“Het huidige toeslagenstelsel zorgt voor inkomensonzekerheid en grote naheffingen of nabetalingen. Lees hierover meer in paragraaf 3.3 ‘Naar een nieuw, eenvoudig en eerlijk belastingstelsel.”
“Soms betalen mensen over een extra verdiende euro meer dan 100% aan belasting, inclusief verlies aan toeslagen. Dat betekent dat een euro meer verdienen, leidt tot netto minder geld in de portemonnee.”
JA21 vindt dat Nederland economisch sterker moet worden door ondernemers meer ruimte te geven, lasten voor werkenden te verlagen en te focussen op economische groei. De partij wil het vestigingsklimaat verbeteren door minder regeldruk, lagere lasten voor bedrijven en een efficiëntere overheid. Concrete voorstellen zijn onder meer het verlagen van lasten voor ondernemers, het afschaffen van nationale koppen op EU-regels, en het aanstellen van een minister voor Overheidsefficiëntie.
Lasten voor ondernemers en werkenden verlagen
JA21 ziet het bedrijfsleven als de motor van de economie en wil dat ondernemers en werkenden minder worden belast. De partij vindt dat het bedrijfsleven niet langer als melkkoe voor de overheid mag dienen en dat werken altijd moet lonen.
“Ondernemen weer lonend maken door de lasten op ondernemers en familiebedrijven te verlagen en een fiscaal aantrekkelijk klimaat te creëren. Het bedrijfsleven mag niet langer als financieringsbron voor nieuwe overheidsambities dienen.”
“Dat werken altijd meer oplevert dan niet werken.”
Minder regeldruk en efficiëntere overheid
JA21 wil de regeldruk voor bedrijven en burgers fors verminderen en stelt voor een minister aan te stellen die zich hier specifiek op richt. Nieuwe regels mogen alleen worden ingevoerd als oude, overbodige regels worden geschrapt.
“Minder regeldruk door een minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie aan te stellen die met een harde reductiedoelstelling een einde maakt aan de toenemende regeldruk en met de stofkam door bestaande wet- en regelgeving gaat. Nieuwe regels introduceren we alleen als we oude overbodige regels schrappen.”
Geen nationale koppen op EU-regels
JA21 wil dat Nederland geen strengere wetgeving invoert dan de Europese minimumeisen, om het vestigingsklimaat aantrekkelijk te houden en ondernemers niet onnodig te belasten.
“Nationale koppen op EU-regels afschaffen: we introduceren geen nieuwe wetgeving die verder gaat dan EU-regelgeving.”
Focus op economische groei en vestigingsklimaat
De partij benadrukt het belang van economische groei en een aantrekkelijk vestigingsklimaat, omdat investeringen en arbeidsproductiviteit onder druk staan door beleidsonzekerheid en regeldruk.
“Nederland moet weer gaan verdienen. Dat vraagt een overheid die ondernemers de ruimte geeft, lasten voor werkenden zo laag mogelijk houdt en zich richt op economische groei.”
“Investeringen en onze arbeidsproductiviteit nemen af, en door toenemende regeldruk, energieproblematiek, personeelstekorten en beleidsonzekerheid verslechtert ons vestigingsklimaat.”
BVNL wil de invloed van supranationale, ondemocratische organisaties zoals het World Economic Forum (WEF) en NGO’s op het Nederlandse bestuur volledig beëindigen. De partij pleit voor maximale transparantie, directe democratie en het afschaffen van niet-gekozen bestuurslagen, waarbij nationale parlementaire controle altijd voorrang krijgt. BVNL wil dat Nederland geen geld of deelname meer levert aan dergelijke organisaties en dat nationale belangen altijd leidend zijn.
Geen lidmaatschap en financiering van supranationale organisaties
BVNL vindt dat Nederland geen lid mag zijn van politieke, ondemocratische supranationale organisaties zoals het WEF en dat er geen geld meer naartoe gaat. Deelname aan bijeenkomsten van deze organisaties mag nooit belangrijker zijn dan nationale parlementaire verplichtingen, en volledige openheid is vereist. Dit standpunt adresseert de zorg over buitenlandse invloed en gebrek aan democratische controle.
“mogen geen lid meer zijn van politieke, ondemocratische supranationale organisaties, zoals het World Economic Forum (WEF). Nederland geeft ook geen geld meer aan dit soort organisaties. Deelname aan bijeenkomsten en overleggen van dergelijke organisaties door Nederlandse bewindspersonen mogen nimmer voorrang krijgen boven nationale parlementaire verplichtingen en hierover moet bovendien volledige openheid worden verschaft.”
Directe verkiezing en afschaffing van niet-gekozen bestuurslagen
BVNL wil dat de Eerste Kamer direct gekozen wordt en dat ondemocratische, ongekozen bestuurslagen zoals de Veiligheidsregio’s worden afgeschaft. Hiermee wil de partij de democratische legitimiteit vergroten en bestuurlijke lagen die niet direct door de burger worden gekozen, elimineren.
Stoppen met invloed van activistische NGO’s en achterkamertjespolitiek
BVNL wil dat NGO’s en activistische clubs geen invloed meer hebben op het Nederlandse beleid en dat het gepolder in achterkamertjes stopt. Dit standpunt is gericht op het vergroten van transparantie en het tegengaan van niet-democratische beïnvloeding van beleid.
GroenLinks-PvdA zet sterk in op het versnellen van de energietransitie en het beëindigen van fossiele subsidies, met als doel klimaatverandering krachtig aan te pakken en Nederland minder afhankelijk te maken van autocratische energiebronnen. De partij wil dat vervuilers de prijs betalen voor hun uitstoot, investeert in groene energie en verduurzaming van de industrie, en zorgt ervoor dat iedereen mee kan doen door onder andere woningen te isoleren en het openbaar vervoer betaalbaar te maken. Hun visie is dat een groene toekomst niet alleen noodzakelijk is voor het klimaat, maar ook kansen biedt voor economische groei en sociale rechtvaardigheid.
Fossiele subsidies stoppen en vervuilers laten betalen
GroenLinks-PvdA wil een einde maken aan subsidies op fossiele brandstoffen en ervoor zorgen dat vervuilers de kosten van hun uitstoot dragen. Dit is volgens de partij essentieel om de klimaatverandering te stoppen en de energietransitie te versnellen. Door deze maatregelen wordt Nederland minder afhankelijk van ondemocratische energiebronnen en wordt de weg vrijgemaakt voor een duurzame economie.
“We stoppen subsidies op fossiele brandstoffen en vervuilers gaan de prijs betalen voor hun uitstoot.”
Versnellen van groene energie en verduurzaming industrie
De partij zet in op het versneld uitrollen van groene energie en het verduurzamen van de industrie. Dit moet niet alleen het klimaat beschermen, maar ook zorgen voor economische kansen en minder afhankelijkheid van buitenlandse energie. Iedereen moet kunnen profiteren van deze transitie, onder meer door het isoleren van woningen en het betaalbaar maken van openbaar vervoer.
Klimaatbeleid als sociaal verdienmodel
GroenLinks-PvdA ziet de groene transitie niet als kostenpost, maar als een verdienmodel dat benut moet worden. Door samen te werken met innovatieve bedrijven, mkb’ers en biologische boeren, wil de partij economische groei combineren met duurzaamheid en sociale vooruitgang.
50PLUS zet zich in voor een sterk en concurrerend landbouw- en energiesysteem, met nadruk op het behoud van de Nederlandse agrarische sector en het versnellen van de bouw van kerncentrales. De partij wil dat het landbouwbeleid niet strenger is dan in buurlanden en ziet kernenergie als essentieel voor de energievoorziening en het aantrekken van bedrijven. Hun visie is gericht op voedselzekerheid, innovatie en het oplossen van knelpunten in de energie-infrastructuur.
Behoud en innovatie van de Nederlandse landbouw
50PLUS wil de positie van Nederlandse boeren versterken door te kiezen voor innovatie en voedselzekerheid, zonder strengere regels dan in omliggende landen. Dit moet jonge ondernemers perspectief bieden en de concurrentiepositie van Nederland behouden.
Versnellen bouw van kerncentrales voor energiezekerheid
De partij ziet kernenergie als noodzakelijk om de energietransitie te versnellen, knelpunten op te lossen en grote bedrijven te behouden of aan te trekken. Dit moet bijdragen aan een betrouwbare energievoorziening en economische groei.
BIJ1 pleit voor een radicaal andere benadering van de arbeidsmarkt, met nadruk op toegankelijkheid, eerlijkheid en het bestrijden van ongelijkheid. Ze willen uitkeringen en pensioenen structureel verhogen, het toeslagenstelsel vereenvoudigen en de arbeidsmarkt toegankelijk maken voor iedereen, inclusief mensen met een beperking. Hun visie is gericht op bestaanszekerheid, inclusiviteit en het wegnemen van structurele drempels voor werk en inkomen.
Structureel hogere uitkeringen en pensioenen
BIJ1 vindt dat uitkeringen en pensioenen te laag zijn en wil deze structureel verhogen om armoede en bestaansonzekerheid te bestrijden. Dit is een fundamenteel verschil met partijen die inzetten op activering of alleen tijdelijke verhogingen. Het doel is een fatsoenlijk bestaansminimum voor iedereen.
“We verhogen alle uitkeringen en pensioenen structureel tot een fatsoenlijk bestaansminimum.”
Radicaal eenvoudiger toeslagenstelsel
BIJ1 wil het toeslagenstelsel drastisch vereenvoudigen om toekomstige schandalen te voorkomen en mensen te ontlasten van bureaucratische rompslomp. Ze zien het huidige systeem als te complex en schadelijk voor kwetsbare groepen.
“We maken het stelsel van onze toeslagen radicaal eenvoudiger. Zo voorkomen we toekomstige toeslagenschandalen.”
Toegankelijke arbeidsmarkt voor iedereen
De partij streeft naar een arbeidsmarkt die toegankelijk is voor iedereen, met speciale aandacht voor mensen met een beperking. Ze willen structurele drempels wegnemen en inclusiviteit centraal stellen.
“Toegankelijke arbeidsmarkt, en radicaal eerlijke uitkeringen en pensioenen.”
Prijsplafond op essentiële goederen
Om bestaanszekerheid te waarborgen, wil BIJ1 een prijsplafond op essentiële goederen invoeren. Dit moet voorkomen dat mensen door stijgende kosten in de problemen komen.
“Daarom introduceren we een prijsplafond voor alle essentiële goederen.”
D66 wil de woningmarkt eerlijker en duurzamer maken door betaalbare en groene huizen voor iedereen toegankelijk te maken. Ze pleiten voor het afbouwen van belastingvoordelen voor woningbezit, het zwaarder belasten van beleggers, en meer bescherming en zeggenschap voor huurders, met als kernvoorstel een wettelijke verplichting dat bij nieuwbouw in elke gemeente minstens 30% sociale huur wordt gerealiseerd. Hiermee wil D66 zorgen dat gemeenschappen gemengd blijven en dat wonen betaalbaar wordt voor starters en mensen uit de wijk.
Wettelijk minimaal 30% sociale huur bij nieuwbouw
D66 wil dat in elke gemeente bij nieuwbouwprojecten minimaal 30% van de woningen uit sociale huur bestaat. Dit moet zorgen voor gemengde wijken en meer betaalbare woningen, zodat mensen in hun eigen buurt kunnen blijven wonen en de woningmarkt toegankelijker wordt voor starters en lagere inkomens.
“We leggen wettelijk vast dat bij nieuwbouw in elke gemeente minstens 30% sociale huur komt, zodat gemeenschappen in wijken gemengd blijven.”
“Dit vraagt om regie. We maken goede afspraken over hoe woningen worden verdeeld en toegewezen, zoals bij nieuwbouw en renovatie. Een deel van de huizen is speciaal voor bewoners uit de wijk. Zo kunnen mensen bij elkaar in de buurt blijven wonen, ook als ze een ander soort huis willen of nodig hebben.”
Belastingvoordeel woningbezit afbouwen en beleggers zwaarder belasten
D66 wil het belastingvoordeel voor woningbezit afbouwen en beleggers meer belasten om de woningmarkt eerlijker te maken. Hiermee willen ze speculatie tegengaan en de positie van starters en huurders versterken.
“We bouwen het belastingvoordeel van woningbezit af en gaan beleggers meer belasten.”
Meer bescherming en zeggenschap voor huurders bij verduurzaming
D66 vindt dat huurders meer bescherming en inspraak moeten krijgen, vooral bij het verduurzamen van hun woning. Dit moet zorgen voor eerlijkere verhoudingen tussen huurders en verhuurders en bijdragen aan de verduurzaming van de woningvoorraad.
“Huurders krijgen meer bescherming en zeggenschap over verduurzaming.”
De SGP vindt dat digitalisering en kunstmatige intelligentie (AI) ten dienste moeten staan van de samenleving, maar waarschuwt voor een te machtige overheid en wil de digitale bescherming van kwetsbare groepen versterken. De partij is kritisch op Europese digitale ontwikkelingen zoals het digitaal paspoort en de digitale euro, en pleit voor duidelijke spelregels en bescherming tegen cybercrime, vooral voor minder digitaal vaardigen.
Kritisch op Europese digitale identiteit en digitale euro
De SGP verzet zich tegen het invoeren van een Europees digitaal paspoort en een digitale euro, uit zorg voor privacy en een te machtige overheid. Zij vinden dat de overheid zich moet beperken tot kerntaken en burgers moet beschermen tegen digitale risico’s.
“De SGP is daarom tegen het invoeren van een Europees digitaal paspoort en een digitale euro.”
Digitale bescherming van kwetsbare groepen versterken
De SGP wil dat de overheid afspraken maakt met het bedrijfsleven om kwetsbare groepen te beschermen tegen cybercrime en dat overheidsdienstverlening ook voor minder digitaal vaardige burgers goed bereikbaar blijft.
“De SGP wil dat de overheid afspraken maakt met het bedrijfsleven om kwetsbare groepen te beschermen tegen cybercrime. Overheidsdienstverlening moet ook voor minder digitaal vaardige burgers goed bereikbaar te zijn.”
Duidelijke digitale spelregels en beperking platformmacht
De SGP vindt dat waarden en normen ook in de digitale wereld moeten gelden en dat de macht van grote platforms aan banden moet worden gelegd, eventueel door aanpassing van mededingingsregels.
“Waarden en normen gelden ook voor de digitale wereld. De overheid moet zorgdragen voor het ontwikkelen en toepassen van digitale ‘spelregels’.”
“De macht van grote platforms moet aan banden worden gelegd zodat concurrentie mogelijk blijft. Indien nodig worden hiervoor mededingingsregels aangepast.”
De VVD vindt een leven lang ontwikkelen essentieel voor zowel persoonlijke groei als economische vooruitgang, met een sterke focus op het aanpakken van personeelstekorten in cruciale sectoren. De partij wil dat publiek bekostigde onderwijsinstellingen hun aanbod verplicht openstellen voor volwassenen en werkenden, met prioriteit voor tekortberoepen, mbo en mkb. Daarnaast zet de VVD in op het versterken van basisvaardigheden bij volwassenen en het terugdringen van dierproeven via innovatie.
Leven lang ontwikkelen verplicht maken voor onderwijsinstellingen
De VVD ziet permanente scholing als noodzakelijk om mensen inzetbaar te houden en personeelstekorten op te lossen, vooral in sectoren waar de nood het hoogst is. Daarom moeten publiek bekostigde instellingen hun onderwijsaanbod verplicht beschikbaar stellen aan volwassenen en werkenden, met prioriteit voor tekortberoepen, mbo en mkb.
“Publiek bekostigde instellingen worden verplicht om hun onderwijsaanbod beschikbaar te stellen aan volwassenen en werkenden. De prioriteit ligt bij tekortberoepen, mbo en mkb.”
Aanpakken laaggeletterdheid en versterken basisvaardigheden
De VVD wil laaggeletterdheid onder volwassenen aanpakken door bestaande programma’s voort te zetten en te investeren in taal-, reken- en digitale vaardigheden. Dit is belangrijk om de arbeidsmarktpositie van volwassenen te versterken en hun maatschappelijke participatie te vergroten.
“We zetten de huidige programma’s, zoals ‘Tel mee met taal’, en maatregelen om taal- reken- en digitale vaardigheden van volwassenen te versterken zetten we voort.”
Praktijkleren stimuleren in sectoren met personeelstekorten
Om personeelstekorten in cruciale sectoren aan te pakken, stimuleert de VVD praktijkleren via de beroepsbegeleidende leerweg (BBL), zodat studenten direct werkervaring opdoen.
“Waar mogelijk volgen studenten de beroepsbegeleidende leerweg (BBL), zodat ze meteen in de praktijk ervaring opdoen.”
Dierproeven verminderen door innovatie
De VVD wil het aantal dierproeven omlaag brengen door in te zetten op innovatieve alternatieven, zoals AI, maar erkent dat dierproeven soms noodzakelijk blijven voor onderzoek.
“Dankzij nieuwe onderzoeksmethoden en innovatieve alternatieven zoals de inzet van AI kunnen dierproeven vervangen, verminderd of verfijnd worden. We erkennen dat dierproeven nodig blijven als dat de enige manier is om”
Volt wil de energietransitie versnellen door een Europese Energie-unie te realiseren, waarbij duurzame energiebronnen centraal staan en samenwerking tussen landen wordt versterkt. Ze pleiten voor een diverse energiemix, inclusief kernenergie en waterstof, om de energievoorziening betaalbaar, betrouwbaar en duurzaam te maken. Volt ziet Europese samenwerking als essentieel om klimaatdoelen te halen en energiezekerheid te waarborgen.
Europese Energie-unie realiseren
Volt streeft naar een gezamenlijke Europese aanpak voor energie, waarbij landen samenwerken aan een duurzame, betaalbare en betrouwbare energievoorziening. Dit moet leiden tot meer energiezekerheid, lagere kosten en snellere verduurzaming, mede door gezamenlijke investeringen en infrastructuur.
“1.4. Een Europese Energie-unie 23”
Diversificatie van de energiemix, inclusief kernenergie en waterstof
Volt wil inzetten op een brede energiemix waarin naast zon en wind ook kernenergie en waterstof een rol spelen. Dit zorgt voor stabiliteit, innovatie en minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen.
Het CDA zet in op het bevorderen van gezond leven en het versterken van de zorg, met speciale aandacht voor preventie, mentale gezondheid en toegankelijke jeugdzorg. De partij wil meer capaciteit in de geestelijke gezondheidszorg, een integrale aanpak voor gezinnen en het centraal stellen van het kind in de jeugdzorg. Concrete voorstellen zijn onder meer het vergroten van de ggz-capaciteit en het betrekken van ouders, gemeenschappen en jongeren zelf bij de zorg.
Meer capaciteit en integrale aanpak in de ggz en jeugdzorg
Het CDA erkent de druk op de mentale gezondheid van jongeren en het tekort aan zorgcapaciteit. De partij wil daarom meer plekken in de ggz-instellingen en een integrale benadering waarbij huisvesting, onderwijs, social media en het gezin worden meegenomen. Jeugdzorg moet aanvullend zijn, met het kind centraal en meer ruimte voor zorgprofessionals.
“We willen dat er meer capaciteit komt in de ggz-instellingen, zodat alle mensen die dit nodig hebben gebruik kunnen maken van deze intramurale zorg.”
“Het CDA wil een integrale aanpak bij hulp voor gezinnen, waarbij aandacht is voor een stabiele basis, zoals huisvesting, goed onderwijs, de impact van social media en het gezin.”
“Jeugdzorg moet aanvullend zijn, niet het startpunt. We zetten het kind centraal, niet de zorgaanbieder. Jongeren moeten zoveel als mogelijk mee kunnen praten over wat zij denken dat nodig is en wie hun daarbij kan steunen. De zorgprofessionals geven we meer ruimte en vertrouwen.”
BBB wil dat inwoners meer zeggenschap krijgen over hun eigen leefomgeving en pleit voor actieve burgerparticipatie bij lokale besluitvorming. De partij vindt dat mensen het beste weten wat er in hun omgeving speelt en wil hen vanaf het begin betrekken bij plannen, zodat beleid beter aansluit bij lokale behoeften. Jongeren en ouderen moeten hierbij expliciet worden meegenomen.
Meer zeggenschap voor inwoners over leefomgeving
BBB streeft naar een overheid die dichtbij bestuurt en burgers actief betrekt bij beslissingen over hun eigen omgeving. Dit moet leiden tot beleid dat beter aansluit bij de wensen en behoeften van lokale gemeenschappen en tot meer draagvlak voor overheidsmaatregelen. Het vergroten van burgerinvloed wordt gezien als essentieel voor een gezonde democratie en leefbare regio’s.
“We streven naar een overheid die dichtbij bestuurt. Dat is een overheid die beseft dat democratie méér is dan alleen een stem uitbrengen. Mensen moeten ook na de verkiezingen invloed kunnen uitoefenen, zoals door inspraak, advies of het delen van hun ervaring. Mensen moeten een zwaarwegende stem hebben over ontwikkelingen in hun eigen omgeving. De overheid moet dan ook actief zoeken naar aanvullende vormen van burgerparticipatie.”
“Invloed op de eigen leefomgeving. Inwoners dienen meer zeggenschap te krijgen over hun eigen leefomgeving. Mensen weten zelf het beste wat daar speelt en waar behoefte aan is. Geef mensen invloed op wat er in hun eigen omgeving gebeurt en betrek ze daarom vanaf het begin bij plannen. Beleid en besluiten gaan ook over ouderen en jongeren. Hun inbreng hoort serieus te worden genomen.”
NSC erkent het belang van een toegankelijke samenleving waarin iedereen, ongeacht beperking, volledig kan participeren. Zij zetten in op de volledige implementatie van het VN Verdrag Handicap, het actief wegnemen van fysieke drempels en het verbeteren van de toegankelijkheid van het openbaar vervoer. Daarnaast wil NSC de grondrechten van burgers beter beschermen door overheidsbevoegdheden strakker te begrenzen en de positie van de burger te versterken.
Volledige implementatie VN Verdrag Handicap
NSC wil dat mensen met een beperking volledig kunnen meedoen in de samenleving. Dit doen ze door te streven naar volledige implementatie van het VN Verdrag Handicap, in samenwerking met lagere overheden en belangenorganisaties, en door het actief wegnemen van drempels in de fysieke leefomgeving en het openbaar vervoer. Hiermee adresseert NSC de structurele uitsluiting van mensen met een beperking en wil zij hun participatie bevorderen.
“We onderkennen het belang van een toegankelijke samenleving waarin iedereen, ongeacht beperking, volledig kan participeren. Daarom zetten we ons in voor een volledige implementatie van het VN Verdrag Handicap in nauwe samenwerking met lagere overheden en belangenorganisaties. Bijvoorbeeld door actief drempels weg te nemen in de fysieke leefomgeving en de toegankelijkheid van het openbaar vervoer te verbeteren.”
Grondrechten van burgers beter beschermen
NSC vindt dat de overheid te vaak grondrechten van burgers schendt en wil deze beter beschermen. Zij willen overheidsbevoegdheden strakker begrenzen en de positie van de burger versterken, zodat burgers beter beschermd zijn tegen inbreuken door de overheid. Dit sluit aan bij het streven naar een inclusieve samenleving waarin iedereen volwaardig kan deelnemen.
“We willen de grondrechten van mensen beter beschermen door overheidsbevoegdheden strakker te begrenzen en door de positie van de burger te versterken.”
De SP is uitgesproken kritisch over Europese integratie en pleit voor een fundamentele koerswijziging van de EU: weg van neoliberale marktwerking en meer richting sociale bescherming en nationale zeggenschap. De partij wil een sociale unie, meer transparantie rond lobbyen in Brussel, en het recht voor lidstaten om publieke voorzieningen zelf te organiseren. De kern van hun visie is dat Europa niet moet werken voor het kapitaal, maar voor mensen, met publieke controle en democratische besluitvorming.
Pleidooi voor een sociale unie in plaats van neoliberaal Europa
De SP verwerpt het huidige neoliberale karakter van de EU en wil dat lidstaten weer zelf kunnen beslissen over publieke voorzieningen zoals zorg, energie en openbaar vervoer. Dit standpunt adresseert het probleem van verlies aan nationale democratie en publieke controle, en staat haaks op de pro-Europese integratiekoers van D66.
“De EU is van een Europees vredesproject verworden tot een neoliberaal instrument van het bedrijfsleven. De SP wil af van een Europa dat werkt voor het kapitaal en naar een sociale unie. Europa mag lidstaten niet langer verplichten hun publieke voorzieningen in de uitverkoop te doen. Lidstaten moeten weer de mogelijkheid krijgen zaken als openbaar vervoer, gezondheidszorg en energie zelf en democratisch te organiseren.”
Transparantie en beperking van lobby-invloed in Brussel
De SP wil de macht van bedrijven en lobbygroepen in de EU drastisch inperken door een verplicht, openbaar lobbyregister en meer transparantie over contacten tussen beleidsmakers en lobbyisten. Dit is een concreet voorstel om de democratische controle te versterken en de invloed van het bedrijfsleven te beperken.
“De macht van grote bedrijven en banken in Brussel is veel te groot. Wij willen een openbaar en verplicht lobbyregister voor de hele Europese Unie, waarin iedereen kan zien welke bedrijven, belangengroepen en lobbyisten invloed uitoefenen op Europees beleid. De Europese Commissie, het Europees Parlement en de Europese Raad moeten transparantie bieden over de contacten die Europese beleidsmakers met lobbyisten hebben.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) stelt dierenrechten centraal en wil de behoeften en wensen van dieren leidend maken in beleid. Ze pleiten voor een fundamentele herziening van de omgang met dieren, met concrete voorstellen zoals het erkennen van dierenrechten in de Grondwet, het beëindigen van de bio-industrie en het verbieden van dieronvriendelijke praktijken. De kern van hun visie is dat dieren intrinsieke waarde hebben en niet langer als gebruiksvoorwerpen mogen worden gezien.
Dierenrechten in de Grondwet opnemen
PvdD wil dat dierenrechten grondwettelijk worden vastgelegd om hun intrinsieke waarde te beschermen en hun belangen structureel te waarborgen. Dit moet voorkomen dat dieren louter als economische middelen worden behandeld en biedt een juridische basis voor verdere bescherming.
“2. Dierenrechten 23 Behoeften en wensen van dieren voorop”