Verkiezingsprogramma's 2025 overhoe vergelijken d66 en volt?
Volt positioneert zich als een progressieve, pan-Europese partij die zich onderscheidt van traditionele partijen zoals D66 door haar nadruk op Europese federalisering, vernieuwende democratische processen en radicale transparantie. Volt pleit voor structurele hervormingen in de Nederlandse en Europese democratie, zoals het afschaffen van het vetorecht in de EU, het invoeren van burgerberaden en het verlagen van de stemgerechtigde leeftijd. Hun visie is gericht op het doorbreken van de politieke status quo en het versterken van burgerparticipatie en Europese samenwerking.
Europese federalisering en afschaffing vetorecht
Volt onderscheidt zich van D66 door expliciet te pleiten voor een federaal Europa en het afschaffen van het vetorecht binnen de EU, waarmee zij verder gaan dan D66’s pro-Europese koers. Dit moet besluitvorming versnellen en democratiseren op Europees niveau.
“Volt strijdt in Nederland voor een sterk, democratisch, federaal Europa. We roepen het kabinet op om met andere lidstaten een Europese grondwet te schrijven om de fundamenten te leggen van een nieuw Europa.”
“De EU moet vooruit kunnen, ook als één lidstaat dwarsligt. Volt gaat het vetorecht (ook wel: het unanimiteitsvereiste) afschaffen.”
Structurele vernieuwing van democratie en burgerparticipatie
Volt legt meer nadruk dan D66 op structurele vernieuwing van de democratie, met voorstellen als een permanent burgerberaad, een jongerenberaad (Derde Kamer) en het verlagen van de stemgerechtigde leeftijd naar 16 jaar. Hiermee wil Volt de politiek openbreken voor nieuwe generaties en bredere burgerinspraak.
“De generatie die het dichtst bij die toekomst staat, moet gehoord worden. Daarom verlagen we de leeftijd dat je mag stemmen naar zestien jaar. We voeren een Derde Kamer in: een jongerenberaad dat wetten beoordeelt en de politiek adviseert.”
“Volt is tegen een bindend correctief referendum, waarmee nieuwe wetten achteraf kunnen worden teruggedraaid. Wij vinden dat je zorgvuldig ingevoerde wetgeving niet kunt vervangen door een ja/nee-vraag.”
“Volt wil vaker visiedebatten houden over waar we op de lange termijn naartoe moeten. Zo voorkomen we een nieuwe stikstof- of woningcrisis.”
“Aanbevelingen uit individuele burgerberaden worden door de politiek serieus meegenomen in de besluitvorming. Het permanente burgerberaad ziet daarop toe.”
Radicale transparantie en hervorming politieke cultuur
Volt stelt scherpere eisen aan transparantie, interne partijdemocratie en het tegengaan van machtsspelletjes dan D66, met voorstellen als een parlementaire wetsverkenning, verbod op dubbelfuncties en het openbaar maken van ambtelijke adviezen.
“Wij pleiten voor het invoeren van een parlementaire wetsverkenning. Hiermee krijgt de Tweede Kamer bij het ontwikkelen van nieuwe wetgeving al vroeg de gelegenheid om de beoogde wetgeving op hoofdlijnen te (laten) onderzoeken en adviezen van uitvoeringsorganisaties en de samenleving te verzamelen.”
“Er komt een verbod op dubbelfuncties in de politiek. Op dit moment is het mogelijk om tegelijkertijd gemeenteraadslid, Provinciale Statenlid én Tweede Kamerlid te zijn. Volt vindt dat dit verboden moet worden.”
“Volt wil dat uitvoerders kunnen ingrijpen als beleid in strijd is met goed bestuur. Daarom pleiten we voor een ‘noodrem’ die door professionals binnen uitvoeringsorganisaties kan worden ingezet.”
“Ook pleit Volt voor het openbaar maken van ambtelijke adviezen. Zo wordt zichtbaar wanneer de regering hiervan afwijkt.”
D66 en Volt lijken sterk op elkaar in hun progressieve, pro-Europese en inclusieve visie, maar D66 benadrukt in haar programma vooral diepgaande Europese integratie, sociale rechtvaardigheid, klimaatbeleid en gelijke kansen. D66 kiest voor concrete maatregelen zoals het versneld afbouwen van fossiele subsidies, het versterken van de democratie en het waarborgen van gelijke rechten voor iedereen. Hun kernvisie is een sociaal-liberale samenleving waarin duurzaamheid, gelijke kansen en Europese samenwerking centraal staan.
Diepgaande Europese integratie en federalisering
D66 onderscheidt zich door expliciet te kiezen voor verdere federalisering van de EU en directe democratische hervormingen op Europees niveau. Dit is een belangrijk vergelijkingspunt met Volt, dat ook sterk pro-Europees is, maar D66 benoemt concreet de federalisering en directe verkiezing van de Commissievoorzitter.
Gelijke kansen en bestrijding van discriminatie
D66 legt sterk de nadruk op het doorbreken van alle vormen van uitsluiting en discriminatie, met concrete aandacht voor verschillende groepen. Dit sluit aan bij Volt, maar D66 benoemt expliciet een breed scala aan vormen van discriminatie en koppelt dit aan hun hele programma.
“D66 wil alle vormen van uitsluiting, racisme en discriminatie doorbreken: of het nu gaat om afkomst of geloof (jodenhaat of moslimhaat), huidskleur (zoals anti-zwart of anti-Aziatisch racisme), leeftijd, opleidingsniveau, armoede, beperking, neurodiversiteit (zoals ADHD of autisme), seksuele oriëntatie of genderidentiteit (queerhaat) of omdat iemand een vrouw is.”
Versneld afbouwen van fossiele subsidies
D66 kiest voor een versneld afbouwpad van fossiele subsidies en het invoeren van een vlaktaks op energiebelasting, waarmee ze zich profileren als ambitieus op klimaatgebied. Dit is een concreet beleidsverschil dat in detail wordt uitgewerkt.
“D66 wil fossiele subsidies sneller afbouwen en geeft ruimte aan duurzame innovatie. Dit bespaart miljarden euro’s en zorgt voor een gelijk speelveld voor duurzame bedrijven.”
“Om de fossiele subsidies sneller af te bouwen wordt een vlaktaks voor energiebelasting op aardgas en elektriciteit ingevoerd.”
Sociale rechtvaardigheid en gelijke inkomenskansen
D66 legt nadruk op het verkleinen van inkomensverschillen, het eerlijker maken van het belastingstelsel en het bieden van extra ondersteuning aan mensen met lage inkomens. Dit sociale accent is een belangrijk vergelijkingspunt met Volt.
“D66 wil oneerlijke belastingvoordelen verminderen. Daarom evalueren we fiscale regelingen die niet doen wat of voor wie ze zijn bedoeld goed. We passen ze aan of schaffen ze eventueel af.”
“We verkleinen de verschillen in fiscale voordelen tussen huurders en mensen met een koopwoning. Dit doen we onder andere via de afbouw van de hypotheekrenteaftrek, verlaging van het btw-tarief op nieuwbouw en aanscherping van het eigenwoningforfait voor de duurste huizen.”
Democratische vernieuwing en participatie
D66 benadrukt het belang van transparantie, participatie en het versterken van de democratische controle, met concrete voorstellen voor meer directe invloed van burgers en het tegengaan van corruptie.
“D66 wil mensen méér invloed geven op de beslissingen die hen aangaan. Niet iedere vier jaar, maar continu.”
“Transparantie is essentieel om te weten hoe we worden vertegenwoordigd en of participatie werkt. Corruptie of belangenverstrengeling zijn ook in Nederland een risico. Openheid moet daarom de norm.”
BVNL vergelijkt zichzelf niet expliciet met D66 of Volt, maar positioneert zich als tegenpool van deze partijen door te pleiten voor een kleinere overheid, meer nationale soevereiniteit en het terugdraaien van Europese integratie. Waar D66 en Volt juist voor meer Europese samenwerking, digitalisering en progressief beleid kiezen, benadrukt BVNL individuele vrijheid, minder bureaucratie en het beperken van supranationale invloed. De partij stelt concrete voorstellen voor zoals het afschaffen van de Digitale Europese Identiteit, het invoeren van een bindend referendum en het terugbrengen van macht naar burgers en lokale overheden.
Terugdringen Europese integratie en supranationale macht
BVNL keert zich fel tegen verdere Europese integratie en supranationale besluitvorming, in tegenstelling tot D66 en Volt die juist voorstander zijn van meer Europese samenwerking. BVNL wil nationale soevereiniteit herstellen en pleit voor een confederatie in plaats van een federale EU.
“BVNL wil dat Nederland weer soeverein wordt. We moeten stoppen met het overhevelen van zeggenschap naar ongekozen supranationale organen zoals de WHO, de EU, de VN en de NAVO. De EU moet worden omgevormd tot een confederatie van samenwerkende landen, zoals de Europese Economische Gemeenschap (EEG) oorspronkelijk bedoeld was.”
“Daar waar het Nederlands belang haaks staat op Brusselse regelgeving zullen wij Brussel informeren dat Nederland zijn eigen soevereine koers vaart.”
“Een bindend referendum over het EU-lidmaatschap. Economische samenwerking binnen een Europese Economische Gemeenschap (EEG) is prima en vrijwillig.”
Afwijzen Europese digitalisering en centrale controle
BVNL verzet zich tegen Europese digitaliseringsprojecten zoals de Digitale Europese Identiteit en de Digitale Euro, terwijl D66 en Volt deze juist omarmen als moderniseringsslag. BVNL ziet deze ontwikkelingen als bedreiging voor privacy en individuele vrijheid.
“Daarom willen we geen Digitale Europese Identiteit, geen Digitale Euro, geen Central Bank Digital Currency, geen monitoring van financiële transacties boven de honderd euro en het behoud van cash geld.”
Macht terug naar burgers en lokale overheden
In tegenstelling tot D66 en Volt, die vaak centralisatie en Europese harmonisatie nastreven, wil BVNL macht juist decentraliseren en terugleggen bij burgers en lokale gemeenschappen.
“Dit doen we door een groot deel van de macht weg te halen bij de Staat en weer terug te leggen bij de mensen. Bureaucraten mogen niet de inrichting van Nederland bepalen, dat kunnen de mensen heel goed zelf.”
“BVNL streeft kleinschaligheid na. Het doel is om zoveel mogelijk bottom-up te regelen. Dus vanuit de gemeente, dan de provincie en als het niet anders kan nationaal, maar bij voorkeur via de vrije markt.”
Bindend referendum invoeren
BVNL wil directe democratie versterken via een bindend referendum, een instrument waar D66 en Volt minder nadruk op leggen of zelfs kritisch tegenover staan.
BIJ1 vergelijkt zichzelf niet expliciet met D66 en Volt, maar hun programma benadrukt fundamenteel andere keuzes op het gebied van democratisering, sociale rechtvaardigheid en economische structuur. BIJ1 kiest voor radicale democratisering van bedrijven en overheid, volledige nationalisatie van essentiële sectoren, en een uitgesproken antikapitalistische en antikoloniaal geïnspireerde koers, waarmee ze zich duidelijk onderscheiden van de meer gematigde, pro-EU en marktgerichte benadering van D66 en Volt.
Radicale democratisering van bedrijven en overheid
BIJ1 pleit voor vergaande inspraak van burgers en werknemers in zowel bedrijfsleven als politiek, wat verder gaat dan de voorstellen van D66 en Volt die vooral inzetten op burgerparticipatie en transparantie. BIJ1 wil bindende raden met vetorecht en directe democratie op grote schaal.
“Alle grote bedrijven worden verplicht om werknemers-raden aan te stellen met gekozen vertegenwoordigers van het personeel. Die raden hebben advies- en vetorecht over belangrijke beslissingen als ontslagen, investeringen en reorganisaties.”
“Burgers bepalen met landelijke gespreksrondes en inspraaksessies altijd actief mee met nieuwe wetten en regels van de overheid. Vooral bij grote politieke vraagstukken krijgt deze raadpleging een centrale, bindende rol.”
Nationalisatie en afwijzing van marktwerking
Waar D66 en Volt marktwerking en privatisering in bepaalde sectoren accepteren of zelfs stimuleren, kiest BIJ1 voor volledige nationalisatie van essentiële diensten zoals openbaar vervoer en zorg, en het afschaffen van concurrentie in deze sectoren.
“De zorg komt volledig in handen van de overheid, van ziekenhuis tot verzekeraar. Winst en markt-bureaucratie in de zorg worden zo verleden tijd.”
“We werken aan concurrentie in het ov afschaffen door ov-bedrijven volledig te nationaliseren: de NS fuseert met alle andere personenvervoerders op het spoor en ProRail samen tot één overheidsdienst die verantwoordelijk is voor het hele Nederlandse spoornetwerk.”
Antikapitalistische en antikoloniale koers
BIJ1 positioneert zich expliciet tegen het kapitalistische en koloniale karakter van de EU en internationale handel, en pleit voor een fundamentele heroriëntatie op basis van gelijkwaardigheid en herstel. Dit contrasteert sterk met de pro-EU, hervormingsgerichte houding van D66 en Volt.
“We willen de Europese Unie (EU) drastisch veranderen. Het liberale, imperialistische en racistische verlengstuk van de CEO’s en multinationals van deze wereld maken we tot een nieuwe unie die werkt voor mensen, dieren en de planeet.”
“BIJ1 stopt met dit neokoloniale model. Echte ontwikkelingssamenwerking is gericht op herstel, radicaal eerlijk delen en solidariteit.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma