Verkiezingsprogramma's 2025 overHoe kijken partijen naar het oplossen van de woningnood?
NSC ziet het oplossen van de woningnood als een kerntaak van de overheid en pleit voor stevige regie, versnelde bouwprocedures en het afdwingen van meer betaalbare (sociale) huur- en koopwoningen. De partij wil jaarlijks 100.000 woningen realiseren, met nadruk op sociale huur en betaalbare segmenten, en stelt concrete maatregelen voor zoals een versnellingsfonds, het beperken van huurprijzen en het aanpakken van grondspeculatie. NSC kiest voor structurele, uitvoeringsgerichte oplossingen waarbij zowel doorstroming als bescherming van huurders centraal staan.
Sterke regie en versnelde woningbouw door de overheid
NSC vindt dat de overheid meer regie moet nemen en knopen moet doorhakken om het woningtekort structureel aan te pakken. Ze willen procedures versnellen, bureaucratie verminderen en een minister met duidelijke taakstelling en monitoring.
“De overheid moet daarom meer regie nemen en besluiten afdwingen om meer huizen te bouwen.”
“Versnellen van de woningbouw door verkorte procedures, een versnellingsfonds van €2 miljard en een crisisaanpak.”
“Het is nodig om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen (waarvan 30% sociaal en 2/3de betaalbaar, maatwerk per regio).”
“De minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening houdt regie op de volkshuisvesting en krijgt een taakstelling voor het aantal woningen dat jaarlijks gebouwd moeten worden.”
“Locaties die vanwege de wooncrisis zeer snel moeten worden bebouwd volgen een verkorte (bezwaar)procedure.”
Meer sociale huur en betaalbare woningen bouwen
NSC legt nadruk op het bouwen van sociale huurwoningen en betaalbare huur- en koopwoningen, met duidelijke kwantitatieve doelen en afspraken met corporaties en marktpartijen.
“Nieuw Sociaal Contract zet daarbij vol in op de bouw van sociale huurwoningen en betaalbare huur- en koopwoningen zodat iedereen een passend huis kan vinden.”
“Bouwen van extra betaalbare huurwoningen en koopwoningen door corporaties en marktpartijen.”
“We streven naar een aandeel van 30% sociale huur en van 2/3de betaalbare koop en midden-huur.”
“We willen langjarige verplichte afspraken maken met woningbouwcorporaties over de bouw van nieuwe woningen tot 2035. Deze prestatieafspraken tussen Rijk en woningcorporaties zijn gekoppeld aan heldere woningbouwdoelen per regio.”
“Regio’s die minder sociale huurwoningen hebben dan het landelijk gewenste gemiddelde moeten in hun nieuwbouwprogramma minstens 30% sociale huur opnemen.”
Bescherming van huurders en beperking van huurprijzen
NSC wil huurders beschermen tegen buitensporige huurprijzen en speculatie, onder meer door huurmaxima, een huurregister en het aanpakken van misbruik.
“Huurders beschermen: een maximum stellen aan huren in de sociale huursector en midden-huur en het invoeren van een huurregister.”
“Om huren betaalbaar te houden, worden huurverhogingen in de sociale sector gemaximeerd op inflatie. Voor midden-huur en de vrije sector geldt een maximum van inflatie plus 1%.”
“Wie een koophuis binnen drie jaar na aankoop doorverkoopt, moet een heffing op overdrachtsbelasting betalen. Zo maken we speculatie met woningen minder aantrekkelijk en worden prijzen minder opgedreven.”
Doorstroming en woningaanpassing bevorderen
NSC wil de doorstroming op de woningmarkt verbeteren door woningruil, meer seniorenwoningen en flexibele woonvormen te stimuleren.
“De mogelijkheid om door te stromen naar een passende woning en een passende sociale woonomgeving ontbreekt echter vaak.”
“Het moet mogelijk worden om van woning te ruilen met iemand die te klein woont. Dit zien we als gewenste woningruil. We verwachten van woningcorporaties en gemeenten dat zij dit mogelijk maken.”
“Het is nodig om meer geschikte seniorenwoningen te bouwen met voorzieningen zoals ICT, domotica en nabije zorg, waarin senioren zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen.”
Aanpak grondspeculatie en inzet van rijksgronden
NSC wil grondspeculatie tegengaan en rijksgronden inzetten voor woningbouw om betaalbaarheid te vergroten.
“Er komt een gemeentelijke heffing om grondspeculatie tegen te gaan. Als grond in waarde stijgt, moet dat extra geld gaan naar de gebiedsontwikkeling of sociale woningbouw.”
“Rijksgronden kunnen prima woonlocaties zijn, we zetten ze actief in bij gebiedsontwikkelingen.”
“Grondinstrumentarium moet ingezet worden om tot taxatie van de waarde van grond te komen op basis van huidig gebruik. Waardestijgingen die uitsluitend voortkomen uit bestemmingswijzigingen worden afgeroomd voor het publieke belang.”
Innovatie en benutting bestaande gebouwen
NSC wil sneller woningen realiseren door bestaande gebouwen te transformeren en innovatieve bouwmethoden te stimuleren.
“Het moet eenvoudiger worden om woningen te splitsen, op te toppen, of om leegstaande kantoorpanden te transformeren naar woonruimte. Waar mogelijk vergunningsvrij.”
“We investeren in innovatieve woonoplossingen zoals conceptbouw, fabriekswoningen en modulaire bouw. Zo kunnen woningen kwalitatief goed en toch snel worden gebouwd.”
Volt ziet het oplossen van de woningnood als een nationale én Europese opgave, waarbij centrale regie, versnelling van de bouw van betaalbare woningen en het beter benutten van bestaande bouw centraal staan. De partij wil minimaal 1 miljoen woningen bouwen, met nadruk op betaalbaarheid, doorstroming en innovatieve woonvormen, en pleit voor stevige overheidssturing, financiële injecties en het aanpakken van speculatie en leegstand. Volt onderscheidt zich door een mix van structurele hervormingen, fiscale prikkels en het stimuleren van nieuwe woonconcepten, met oog voor duurzaamheid en sociale samenhang.
Centrale regie en versnelling woningbouw
Volt vindt dat de woningnood alleen kan worden opgelost door nationale regie, het versnellen van procedures en het bundelen van middelen voor grootschalige bouw van betaalbare woningen. Het ministerie van Volkshuisvesting krijgt een hoofdrol, met duidelijke landelijke kaders en financiële injecties om het doel van 1 miljoen woningen te halen.
“Het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening krijgt een structureel budget waarmee het doel van 1 miljoen woningen bouwen ook echt gehaald kan worden.”
“Het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening harmoniseert waar mogelijk gemeentelijke bouw- en omgevingsregels om transities te versnellen, of stelt samen met gemeenten kaders daarvoor op.”
“De instrumenten en fondsen krijgen een financiële injectie, zodat het doel van 100.000 woningen per jaar realistisch wordt.”
“We versnellen de doorlooptijden van de bezwaar- en beroepsprocedures, zodat omgevingsvergunningen voor woonprojecten veel sneller definitief worden.”
Minimaal twee derde nieuwbouw betaalbaar, 30% sociale huur
Volt stelt harde eisen aan de betaalbaarheid van nieuwbouw: minstens twee derde moet betaalbaar zijn, waarvan minimaal 30% sociale huur. De minister krijgt bevoegdheden om in te grijpen als gemeenten deze doelen niet halen.
Meer overheidsfinanciering en transparantie bij bouwprojecten
Volt wil dat de overheid vaker optreedt als (mede)financier van bouwprojecten voor betaalbare woningen, met strikte voorwaarden op transparantie en langdurige betaalbaarheid. Ook wordt gepleit voor het versoepelen van Europese staatssteunregels.
“De Rijksoverheid treedt vaker op als medefinancier van bouwprojecten voor betaalbare woningen, bijvoorbeeld door leningen of garanties te verstrekken.”
“Volt wil bij vastgoedprojecten een (vertrouwelijke) ‘openboekverplichting’, zodat de minister controle houdt op de besteding van publiek geld.”
“De overheid financiert onder de voorwaarde dat gerealiseerde betaalbare (midden)woningen voor onbepaalde tijd ook echt betaalbaar blijven.”
“Nederland dringt er bij de Europese Commissie op aan dat de staatssteunregels voor huisvesting worden versoepeld.”
Belastingen op speculatie en leegstand, afbouw fiscale voordelen koopwoning
Volt wil speculatie met bouwgrond en leegstand tegengaan via fiscale maatregelen, en bouwt fiscale voordelen voor koopwoningen af om de huizenmarkt eerlijker te maken en prijzen te drukken.
“Om sneller meer ruimte beschikbaar te maken voor nieuwbouw en de kosten van bouwprojecten en nieuwe woningen te verlagen wil Volt het speculeren met bouwgrond tegengaan. Dat doen we door de waardevermeerdering van bijvoorbeeld landbouwgrond die voor bouwgrond bestemd wordt fiscaal te belasten.”
“De leegstand van woningen moet worden ontmoedigd. Volt pleit daarom voor de Vlaamse aanpak, een methode waarbij leegstand wordt aangepakt met een jaarlijks stijgende gemeentelijke belasting.”
“We bouwen de hypotheekrenteaftrek en het eigenwoningforfait zo snel mogelijk af en verplaatsen de eigen woning stapsgewijs naar box 3.”
“Dit wordt gedekt door de afbouw van de fiscale stimulering van koopwoningen.”
Doorstroming bevorderen en innovatieve woonvormen stimuleren
Volt wil de doorstroming op de woningmarkt bevorderen, onder meer door voorrang voor doorstromers, terugkoopregelingen en het aantrekkelijk maken van verhuizen voor senioren. Daarnaast stimuleert Volt innovatieve en coöperatieve woonvormen, zoals wooncoöperaties en tijdelijke woningen.
“We bevorderen doorstroom op de huizenmarkt, zoals met afspraken in nieuwbouwprojecten, om voor een deel van de middenhuur- en koopwoningen voorrang te geven aan doorstromers vanuit de sociale huursector.”
“Ook zetten we terugkoopregelingen vaker in om meer betaalbare koopwoningen en doorstroom te realiseren.”
“Volt pleit voor een nationaal doorstroomoffensief dat het voor senioren ook echt aantrekkelijk maakt om door te stromen naar een passende woning.”
“We investeren in innovatieve en coöperatieve leef- en woonvormen. Niet alleen voor studenten en senioren, maar voor iedereen die in meer sociale samenhang wil leven.”
“We zorgen op korte termijn voor meer (tijdelijke) woningen. Ook moet het delen van een woning financieel aantrekkelijker gemaakt worden, onder andere door de kostendelersnorm af te schaffen.”
Europese aanpak van de wooncrisis
Volt ziet de woningnood als een Europees probleem en wil Europese regelgeving versoepelen en samenwerken aan oplossingen, onder meer via het European Plan Affordable Housing.
“We komen alleen uit de wooncrisis als we die ook op Europees niveau aanpakken, bijvoorbeeld door Europese regels te versoepelen en in heel de EU tegelijk aan verduurzaming te werken.”
“Volt pleit er dan ook voor dat we het European Plan Affordable Housing, waar de Europese Commissie nu aan werkt, benutten om te komen tot een Europese aanpak die onze woningmarkt vlot trekt.”
BVNL wil de woningnood oplossen door de woningmarkt te dereguleren, overheidsbemoeienis sterk te verminderen en immigratie fors te beperken. Zij pleiten voor het afschaffen van regels en beperkingen die woningbouw in de weg staan, het vergemakkelijken van woningdelen en transformatie, en het stimuleren van marktwerking. Volgens BVNL is het terugdringen van migratie essentieel om vraag en aanbod op de woningmarkt weer in balans te brengen.
Deregulering en minder overheidsbemoeienis
BVNL ziet overheidsregels en bureaucratie als de belangrijkste oorzaak van de woningnood en wil deze drastisch verminderen. Zij stellen voor om wetten en regels die woningbouw belemmeren af te schaffen, procedures te versnellen en de markt meer vrijheid te geven.
“Deregulering en minder overheidsbemoeienis is de oplossing. BVNL stelt de volgende oplossingen voor: De overheid trekt zich terug uit de woningmarkt. De Wet betaalbare huur wordt afgeschaft. De Wet goed verhuurderschap wordt afgeschaft omdat het geen positieve effecten heeft en alleen maar leidt tot meer bureaucratie.”
“Maak het splitsen van grote woningen in kleinere woningen vergunningsvrij. Dit leidt onmiddellijk tot meer woningen, zonder dat hiervoor extra ruimte wordt gebruikt.”
“Verbeter, vereenvoudig en versnel het vergunningsproces voor bouwvergunningen.”
“Minder regels en minder bureaucratie.”
“Het Bouwbesluit wordt sterk vereenvoudigd.”
“Gemeenten kunnen geen aanvullende eisen stellen bovenop landelijke regels.”
Beperken van immigratie om woningvraag te verminderen
BVNL beschouwt immigratie als een belangrijke oorzaak van de woningnood en wil deze fors beperken, onder andere door een asielstop en het beperken van buitenlandse studenten.
“De vraag naar woningen is geëxplodeerd door een netto migratiesaldo van meer dan 100.000 mensen gemiddeld per jaar.”
“Voer een asielstop in. De Nederlandse bevolking krimpt, dus zonder immigratie zou er een overschot zijn aan woningen en zouden de huur- en koopprijzen kelderen.”
“Dit kan door de immigratie te stoppen en de woningmarkt te liberaliseren en te dereguleren, zodat er meer woningen kunnen worden bijgebouwd.”
“Om weer betaalbaar te kunnen wonen, moeten vraag en aanbod op de woningmarkt weer in balans komen door meer woningen te bouwen en immigratiebeperkende maatregelen te nemen.”
Vergemakkelijken van woningdelen, splitsen en transformatie
BVNL wil het woningaanbod snel vergroten door bestaande woningen te splitsen, woningdelen toe te staan en transformatie van kantoren en bedrijfsruimtes te vergemakkelijken.
“Het vergunningsvrij maken van woningdelen, het splitsen van woningen, het optoppen van woningen, het transformeren van kantoren naar woningen en het afschaffen van de kostendelersnorm, die er allemaal toe leiden dat de markt weer normaliseert.”
“Sta woningdelen en studentenhuizen weer toe en de druk op de woningmarkt zal, in elk geval in steden met veel jongeren, enorm afnemen.”
“Maak het transformeren van bedrijfsruimtes naar woningen makkelijker.”
“Pas landelijk bestemmingsplannen aan, zodat extra verdiepingen op bestaande gebouwen kunnen worden gebouwd (het zogenaamde optoppen) en bouw überhaupt meer in de hoogte om kostbare ruimte te besparen.”
Meer ruimte voor markt en woningcorporaties
BVNL wil dat woningcorporaties meer sociale huurwoningen bouwen en dat de markt de rest van het woningaanbod verzorgt, met meer vrijheid voor verkoop en bouw.
Afschaffen van huurtoeslag en voorrang statushouders
BVNL wil de huurtoeslag afschaffen en geen voorrang meer geven aan statushouders bij sociale woningen, om de woningmarkt eerlijker te maken voor Nederlanders.
BBB wil de woningnood oplossen door fors meer woningen te bouwen, regels te schrappen en lokaal maatwerk te bieden, met nadruk op betaalbaarheid en doorstroming. De partij pleit voor minder Haagse bemoeienis, meer ruimte voor eigen initiatief, en het benutten van bestaande gebouwen en gronden. Ook wil BBB migratie beperken om de druk op de woningmarkt te verlagen en voorrang geven aan mensen met lokale binding.
Meer en snellere woningbouw, ook buiten steden
BBB ziet het vergroten van het woningaanbod als essentieel, zowel in steden als dorpen, met maatwerk per regio. Ze willen procedures versnellen, regels versoepelen en bouwen op het platteland mogelijk maken om leefbaarheid en voorzieningen te behouden.
“Niet alleen in steden, maar ook in kleine dorpen moeten er woningen bijkomen. BBB wil door woningbouw in de stad en op het platteland ook de voorzieningen zoals huisartsen, scholen en openbaar vervoer overal in Nederland beschikbaar en bereikbaar houden.”
“De procedures voor het starten van bouwprojecten worden verkort en vereenvoudigd. Regels voor nieuwe woningen, zoals het bouwbesluit en duurzaamheidseisen blijven de komende jaren gelijk om zekerheid te bieden aan bouwers en kopers.”
“We willen daarom mensen stimuleren en meer ruimte geven om ook met eigen oplossingen en kleine initiatieven te komen.”
Minder regels en meer ruimte voor eigen initiatief
BBB wil regelgeving drastisch verminderen om woningbouw te versnellen en het splitsen, delen en ombouwen van bestaande panden eenvoudiger te maken. Ze willen verhuur aantrekkelijker maken en belemmerende regels afschaffen.
“Aan commissie STOER (Schrappen Tegenstrijdige en Overbodige Regelgeving) die korte metten maakt met onnodige regels.”
“Vergunningsvrij splitsen. BBB zet in op het vergunningsvrij delen en splitsen van woningen die zich daarvoor lenen. Bijbouwen moet gemakkelijker worden. BBB wil verhuur aantrekkelijker maken, ook kamerverhuur. Regels die daarvoor belemmerend werken, horen te worden afgeschaft.”
“Ombouwen tot woningen, zoals voormalige boerderijen, kantoren en fabrieken, moet makkelijker worden.”
Betaalbaarheid en gericht toewijzen van woningen
BBB wil dat woningen betaalbaar blijven, met meer aanbod voor middeninkomens en starters, en voorrang voor mensen met lokale binding of maatschappelijke beroepen. Ze zijn tegen extra belasting op overwaarde en beperking van hypotheekrenteaftrek.
“Wij streven ernaar dat twee van de drie nieuwe huizen in elke regio daadwerkelijk betaalbaar worden. Maximaal 30 procent daarvan is sociale huur.”
“Bij de toewijzing van koop en huurwoningen geven we voorrang aan mensen met een lokale binding, urgentie of mensen die een belangrijke bijdrage leveren aan de gemeenschap, denk aan onderwijzers, zorgpersoneel en politiemensen.”
“Belastingheffing van de overwaarde (de waarde van de woning minus de schuld) en verder beperken van de hypotheekrenteaftrek is wat BBB betreft niet aan de orde.”
Doorstroming bevorderen: starters, senioren en bijzondere groepen
BBB wil doorstroming stimuleren door starterscontracten, meer seniorenwoningen en het faciliteren van familiewonen. Ook willen ze de achterstand in woonwagenstandplaatsen inhalen en huisvesting voor arbeidsmigranten nabij het werk realiseren.
“Er komen starterscontracten zodat verhuren aan starters op de woningmarkt aantrekkelijker wordt.”
“We willen maatregelen om ouderen te helpen zelfstandig te blijven wonen. Dit vraagt zowel in de dorpen als in de steden versnelde bouw van seniorenwoningen, met ruimte voor ontmoeting en gezamenlijke voorzieningen.”
“We stimuleren gemeenten en provincies om samen nieuwe standplaatsen te realiseren, naar structureel en onafhankelijk onderzochte behoefte.”
“Bij voorkeur nabij het werk, om te voorkomen dat reguliere woningen hiervoor worden opgekocht.”
Migratie beperken om druk op woningmarkt te verlagen
BBB ziet migratie als een belangrijke oorzaak van woningnood en wil de instroom beperken, opvanglocaties verminderen en geen voorrang meer voor statushouders bij sociale huur.
“Het indammen van de migratiestroom en een halt aan de ongecontroleerde hoeveelheid asielzoekers draagt bij aan het verminderen van de druk op de woningmarkt.”
“Het is onverteerbaar dat jonge Nederlanders jarenlang wachten op een woning, terwijl nieuwkomers direct worden gehuisvest. BBB maakt een einde aan voorrang voor statushouders bij het toekennen van sociale huurwoningen. Iedereen sluit achteraan in de rij van woningzoekers, ook statushouders.”
Betaalbare huur zonder verhuurders weg te jagen
BBB wil de Wet betaalbare huur afschaffen omdat deze volgens hen het aanbod vermindert. Ze willen verhuurders behouden door eerlijkere regels en voorspelbare belastingen.
De SGP ziet het oplossen van de woningnood als een gezamenlijke verantwoordelijkheid van overheid, markt en lokale partijen, waarbij bouwen in alle segmenten centraal staat. De partij wil regels en procedures versoepelen, meer sociale en betaalbare woningen realiseren, en ruimte bieden voor innovatieve woonvormen en tijdelijke oplossingen. Tegelijkertijd pleit de SGP voor het beperken van de vraag door onder andere strenger migratiebeleid en het stimuleren van doorstroming.
Meer woningen bouwen in alle segmenten
De SGP vindt dat er snel meer woningen moeten komen, met nadruk op starters, betaalbare woningen, senioren en sociale huur. Het Rijk moet toezien op een gevarieerd aanbod en extra budget vrijmaken, terwijl lokale besturen ruimte krijgen voor maatwerk.
“Er wordt in alle segmenten gebouwd. Het Rijk ziet daarop toe. De SGP wil namelijk dat er een gevarieerd aanbod van bijvoorbeeld starterswoningen, betaalbare woningen en woningen voor senioren is. De meeste aandacht gaat daarbij eerst uit naar het segment waar de nood het hoogst is. Ook de bouw van sociale huurwoningen verdient meer urgentie. De Rijksoverheid moet bijspringen met extra budget.”
“Niet dromen, maar bouwen. Starters kunnen nauwelijks een huis kopen, voor senioren is er vrijwel geen passende huisvesting en de huren zijn soms hoog. We willen dat er snel meer woningen gebouwd worden en dat we dus geen kansen onbenut laten.”
“Regionale spreiding van nieuwbouw is belangrijk. Niet alleen in de grote steden, maar ook in de regio moet stevig gebouwd worden.”
Versoepelen van bouwregels en procedures
De SGP wil belemmerende regels en procedures schrappen of vereenvoudigen om woningbouw te versnellen. Juridische procedures mogen projecten niet onnodig vertragen, en bezwaarprocedures worden beperkt.
“Bouwregels moeten meewerken en niet tegenwerken. Te vaak vormen goedbedoelde regels een belemmering. Waar mogelijk wordt hierin gesnoeid en vereenvoudigd. De huidige woningnood vraagt om doorbraken op dit gebied.”
“Juridische procedures moeten ruimte krijgen, zolang het niet leidt tot traineren van projecten. In deze procedures wordt niet alleen de mening van de huizenbezitter, maar ook de positie van de woningzoekende meer meegenomen. Ook wordt het aantal bezwaarprocedures verminderd door de voorwaarde te stellen dat een bezwaarmaker een zienswijze bij de gemeente moet hebben ingediend.”
“Er komt een stikstofvrijstelling voor woningbouwprojecten.”
Lokale en regionale maatwerkoplossingen
De SGP benadrukt het belang van lokale initiatieven en maatwerk, zoals ‘straatje erbij’, jongeren in het dorp houden, en het benutten van lokale woonbehoeften. Het Rijk grijpt alleen in als het echt nodig is.
“De SGP vindt dat het lokale bestuur een grote rol heeft in de woningbouwopgave. Zij krijgen daarom veel ruimte voor lokale initiatieven, gebaseerd op lokale behoeften. Denk aan een ‘straatje erbij’ of maatregelen om jongeren in het dorp te houden.”
“Waar plaatselijk of regionaal knelpunten optreden door vastgelopen of knellende procedures, kan het Rijk een meer sturende rol vervullen, bijvoorbeeld door het aanwijzen van bouwlocaties. Maar alleen als het voor snellere aanpak van de woningnood echt nodig is.”
Innovatieve en tijdelijke woonvormen stimuleren
De SGP ziet tijdelijke woningen, tiny houses, flexwoningen en het ombouwen van leegstaande panden als oplossingen voor de korte termijn. Ook mantelzorg- en familiewoningen worden gestimuleerd, zo mogelijk vergunningvrij.
“Tijdelijke woningen, tiny houses en flexwoningen zijn een oplossing om op korte termijn de krapte op te vangen.”
“Het ombouwen van leegstaande kantoorpanden naar studentenhuisvesting kan hier een oplossing bieden.”
“Op erven en in achtertuinen liggen veel mogelijkheden voor de bouw van bijvoorbeeld mantelzorg- en familiewoningen. Die kansen worden benut, zo mogelijk vergunningvrij.”
Vraag naar woningen beperken door migratie en doorstroming
De SGP wil de vraag naar woningen omlaag brengen door een strenger migratiebeleid en het stimuleren van doorstroming, bijvoorbeeld door ouderen passende huisvesting te bieden.
“Zo hebben demografische ontwikkelingen grote impact. Te denken valt aan immigratie. Dit vereist een strenger migratiebeleid. Maar ook de huishoudverdunning, mede door scheidingsproblematiek, heeft grote gevolgen. De overheid kan hier de ogen niet voor sluiten. De vraag moet en kan omlaag.”
“Het is ongewenst dat ouderen niet kunnen doorstromen naar geschikte seniorenwoningen.”
Volkshuisvesting weer overheidstaak maken
De SGP vindt dat de markt het tekort aan betaalbare woningen niet oplost en wil volkshuisvesting weer tot een kerntaak van de overheid maken, met regie voor het Rijk en ruimte voor lagere overheden.
“Jarenlang is volkshuisvesting als een markt gezien. De SGP ziet dat de markt helaas niet alles even goed oppakt. Zo is er een groot tekort aan betaalbare (huur)woningen. Volkshuisvesting wordt daarom weer echt een verantwoordelijkheid van de overheid, uiteraard samen en met hulp van alle andere betrokkenen.”
“De woningbouwopgave vereist een goede en effectieve samenwerking tussen overheden, woningcorporaties en bedrijfsleven. Elk met hun eigen rol. De SGP vindt dat de Rijksoverheid regie moet hebben, maar provincies en gemeenten houden nadrukkelijk ruimte voor zelfstandige afwegingen, waarbij provincies ruimhartig faciliteren.”
Bestaande woningvoorraad beter benutten
De SGP wil bestaande woningen beter benutten door optoppen, splitsen, hospitaverhuur en transformatie van leegstaande panden.
De SP wil de woningnood oplossen door fors te investeren in betaalbare huurwoningen, leegstand en speculatie hard aan te pakken, en de regie over de woningmarkt terug te geven aan overheid en bewoners. Hun kernvoorstellen zijn het bouwen van één miljoen betaalbare huurwoningen, het ombouwen van leegstaande panden tot woonruimte, het zwaarder belasten van speculanten en beleggers, en het versterken van zeggenschap voor huurders en gemeenten. De SP kiest expliciet voor volkshuisvesting boven marktwerking en stelt wonen als mensenrecht centraal.
Eén miljoen betaalbare huurwoningen bouwen
De SP ziet grootschalige bouw van betaalbare huurwoningen als de belangrijkste oplossing voor de woningnood. Dit moet gebeuren via nieuwbouw, het ombouwen van leegstaande panden, splitsen, optoppen en het terugkopen van te dure huurwoningen, met een maximale huur van 800 euro.
“Wij bouwen één miljoen betaalbare huurwoningen, bevriezen de huren en geven bewoners weer zeggenschap over hun huis en hun buurt.”
“We zorgen voor één miljoen extra betaalbare huurwoningen, met een maximale huur van 800 euro. Dat doen we via nieuwbouw, het ombouwen van leegstaande panden, splitsen, optoppen, het terugkopen van te dure huurwoningen en door sloop te voorkomen.”
“Met dit geld bouwen we honderdduizenden betaalbare, duurzame huurwoningen van hoge kwaliteit, zonder winstoogmerk.”
Leegstand en speculatie hard aanpakken
De SP wil leegstand en speculatie ontmoedigen door leegstaande panden extra te belasten, onteigening mogelijk te maken, het kraakverbod op te heffen en beleggers zwaarder te belasten. Gemeenten krijgen meer bevoegdheden om leegstand tegen te gaan en woningen terug te brengen naar de markt.
“Leegstaande panden worden extra belast, zodat speculatie niet langer loont. Als eigenaren geen plannen hebben om de panden te gebruiken of geschikt te maken voor bewoning, kunnen gemeenten deze onteigenen.”
“Tot slot heffen we het kraakverbod op, zodat leegstaande panden weer bewoond kunnen worden.”
“Beleggers gaan meer overdrachtsbelasting betalen vanaf hun tweede huis. Ook stoppen we grondspeculatie door duidelijke voorwaarden te stellen aan ontwikkelaars.”
“Grondeigenaren die grond vasthouden om winst te maken belasten we zwaarder. Speculanten die onnodig wachten met bouwen en hun belang boven die van de samenleving zetten zullen wij onteigenen.”
Regie terug naar overheid en bewoners
De SP wil de regie over de woningmarkt teruggeven aan overheid, gemeenten en bewoners, en de marktwerking terugdringen. Gemeenten krijgen meer bevoegdheden en financiële steun om woningen te realiseren, en bewoners krijgen meer zeggenschap via woonverenigingen en coöperaties.
“Gemeenten krijgen weer de regie over woningbouw, zodat er gericht gebouwd kan worden voor de samenstelling van gezinnen in de buurt.”
“Wij ondersteunen gemeenten financieel om woningen te realiseren en geven ze meer bevoegdheden om de markt opzij te zetten, zodat mensen weer op één komen te staan.”
“We maken van woningcorporaties weer verenigingen, met een bestuur dat verantwoording aflegt aan de huurders.”
“Met een nieuwe wet zorgen we ervoor dat groepen mensen eenvoudig een eigen wooncoöperatie kunnen starten.”
Sociale huur toegankelijk voor brede groep
De SP wil sociale huurwoningen niet alleen voor de laagste inkomens, maar ook voor middeninkomens toegankelijk maken, naar het voorbeeld van Wenen. Zo moeten ook politieagenten, leraren en zorgverleners toegang krijgen tot betaalbare huur.
Huurbevriezing en huurverlaging bij slechte isolatie
Om betaalbaarheid te garanderen, wil de SP huren bevriezen en automatische huurverlaging invoeren voor slecht geïsoleerde woningen. Zo worden woonlasten verlaagd en wordt verduurzaming gestimuleerd.
“Om het tij te keren bevriezen wij daarom de huren.”
“Iedereen verdient een comfortabel, energiezuinig huis tegen een eerlijke prijs. Daarom zorgen wij ervoor dat huurders in woningen met een slecht energielabel (E, F of G) automatisch minder huur gaan betalen zolang de woning nog niet is verduurzaamd.”
Dakloosheid uitbannen met Housing First
De SP wil dakloosheid vóór 2030 uitbannen door het Housing First-principe wettelijk te verankeren: eerst een woning, dan begeleiding. Dakloze mensen krijgen voorrang bij sociale huur en huisuitzettingen zonder alternatief worden verboden.
“Wij kiezen wel voor een rechtvaardig en doortastend beleid met één helder doel: dakloosheid uitbannen voor 2030. We nemen het Housing Firstprincipe als uitgangspunt: mensen krijgen éérst een woning en daarna passende begeleiding als dat nodig is.”
“We maken daarom wettelijk mogelijk dat alle dakloze mensen, ongeacht hun situatie, voorrang krijgen bij de toewijzing van sociale huurwoningen.”
De ChristenUnie ziet het oplossen van de woningnood als een maatschappelijke opdracht waarbij de overheid regie moet nemen om betaalbare, duurzame en gemengde woonwijken te realiseren. Ze willen jaarlijks 100.000 woningen bouwen, waarvan minstens tweederde betaalbaar is, en investeren miljarden extra in woningbouw, met speciale aandacht voor starters, ouderen en het versnellen van procedures. Daarnaast pleiten ze voor het beter benutten van bestaande woningen, het aanpakken van grondspeculatie, en het bevorderen van leefbare, gemengde gemeenschappen.
Jaarlijks 100.000 woningen bouwen, tweederde betaalbaar
De ChristenUnie wil het woningtekort structureel aanpakken door fors meer betaalbare woningen te bouwen, met duidelijke kwantitatieve doelen en extra investeringen. Dit moet vooral mensen met een gewoon inkomen, starters en gezinnen helpen.
“We bouwen 100.000 woningen per jaar, waarvan ten minste tweederde goed te betalen is voor mensen met een gewoon inkomen. Daarvoor trekken we de komende jaren miljarden extra uit...”
“Om dat in te lopen, moeten we elk jaar 100.000 nieuwe woningen bouwen. De ChristenUnie wil dat dit tempo echt gehaald wordt, en maakt daar het komende decennium 20 miljard euro extra voor vrij: 10 miljard extra investeringen in betaalbare woningbouw en structureel een miljard per jaar door woningcorporaties meer investeringsruimte te bieden dan ze nu hebben.”
“We willen dat wonen weer betaalbaar wordt voor iedereen. Daarom zorgen we dat minstens twee derde van de nieuw te bouwen huizen betaalbaar is, waaronder 30 procent sociale huur.”
Versnellen en vereenvoudigen van bouwprocedures
De partij ziet trage en complexe vergunningstrajecten als een belangrijke oorzaak van de woningnood en wil deze procedures versnellen zonder afbreuk te doen aan leefbaarheid en veiligheid.
“We versimpelen en versnellen daarom vergunningprocedures, zodat de meeste tijd van een bouwproject niet meer in procedures zit.”
“Bezwaarprocedures worden korter: mensen of groepen zonder direct belang kunnen geen eindeloze vertraging meer veroorzaken. De Raad van State gaat werken met een snelle toets vooraf (zoals in Duitsland), om onnodige rechtszaken eruit te filteren.”
Meer investeringsruimte en flexibiliteit voor woningcorporaties
De ChristenUnie wil woningcorporaties meer financiële ruimte geven om te investeren in betaalbare huurwoningen, ook voor mensen met een modaal inkomen, en het herinvesteren van winsten vergemakkelijken.
“Ze mogen een deel van hun winst opnieuw investeren in nieuwe woningen (de herbestedingsreserve), dat levert elk jaar een miljard euro extra op voor meer betaalbare huizen.”
“Ook mogen corporaties makkelijker investeren in huurwoningen voor mensen met een modaal inkomen, zonder ingewikkelde regels of toetsen.”
Beter benutten van bestaande woningen en gebouwen
Naast nieuwbouw wil de ChristenUnie bestaande gebouwen beter benutten door transformatie, splitsing en het stimuleren van samenwonen, om zo snel extra woonruimte te creëren.
“Bestaande gebouwen benutten we beter, bijvoorbeeld door leegstaande kantoren en gebouwen om te bouwen tot woningen, grote woningen te splitsen of door een extra verdieping op bestaande huizen toe te voegen (optoppen).”
“Door bestaande woningen beter te benutten en mensen de vrijheid te geven om samen te wonen, creëren we snel extra woonruimte zonder dat daar nieuwbouw voor nodig is.”
Bevorderen van gemengde en leefbare wijken
De partij wil segregatie tegengaan door te sturen op gemengde wijken met verschillende inkomensgroepen en voldoende sociale huur, en investeert in leefbaarheid en voorzieningen.
“Om dat aan te moedigen bouwen we in alle dorpen en steden twee derde betaalbare koop- en huurwoningen, waaronder 30 procent sociale huur. We zorgen voor gemengde wijken, waar mensen met verschillende achtergronden en inkomens samenleven.”
“We investeren in leefbare buurten, goede voorzieningen en verbondenheid tussen stad en regio.”
Aanpakken van grondspeculatie en eerlijk grondbeleid
De ChristenUnie wil de waardestijging van bouwgrond eerlijker verdelen en grondspeculatie tegengaan, zodat bouwen betaalbaarder wordt.
“De ChristenUnie wil dat deze waardestijging eerlijker wordt verdeeld. Daarom zijn we voor een belasting op de winst die ontstaat als grond bouwgrond wordt (planbatenheffing), we pakken hiermee ook grondspeculatie aan.”
Specifieke aandacht voor doelgroepen: starters, ouderen, studenten en daklozen
De partij benoemt expliciet de problemen van starters, ouderen, studenten en daklozen en wil voor deze groepen gerichte maatregelen nemen, zoals het reserveren van woningen, bouwen van seniorenwoningen en het uitvoeren van het actieplan dakloosheid.
“Gemeenten kunnen een deel van de nieuw te bouwen sociale huurwoningen reserveren voor starters.”
“Elke gemeente moet daarom ook voldoende seniorenwoningen en hofjes voor ouderen bouwen. Plannen hiervoor leggen zij vast in hun volkshuisvestingsprogramma.”
“We voeren het nationaal actieplan dakloosheid uit, zodat in 2030 niemand meer op straat hoeft te slapen. Eerst een huis (‘Housing first’) is daarbij het uitgangspunt.”
“We bouwen studentenkamers zodat studenten in de stad kunnen wonen waar ze studeren en hun sociale leven opbouwen.”
D66 ziet het oplossen van de woningnood als een urgente maatschappelijke opgave en kiest voor grootschalige, structurele maatregelen zoals het bouwen van tien nieuwe steden, het versnellen van woningbouw en het stimuleren van doorstroming. De partij wil meer betaalbare en duurzame woningen realiseren voor verschillende doelgroepen, met speciale aandacht voor starters, ouderen en huurders, en pleit voor meer regie van de overheid, het aanpakken van belemmerende regels en het eerlijker verdelen van woonruimte. D66 combineert bouwen met het verbeteren van bestaande wijken en het verduurzamen van de woningvoorraad.
Tien nieuwe steden bouwen
D66 wil de woningnood structureel aanpakken door grootschalig nieuwe woonruimte te creëren via de bouw van tien nieuwe steden, vooral bij bestaande steden en ov-knooppunten. Dit moet het woningaanbod fors vergroten en de druk op de bestaande markt verlichten.
Versnellen en regisseren van woningbouw
D66 pleit voor meer regie van de overheid, het versnellen van procedures en het inzetten van rijksgrond om sneller en gericht woningen te bouwen. Gemeenten krijgen meer mogelijkheden om grond te ontwikkelen en speculatie tegen te gaan.
“We richten een Rijksgrondfaciliteit (een landelijke grondbank) op, zodat de grond die het Rijk in bezit heeft of krijgt, ingezet kan worden om sneller huizen te bouwen.”
“We maken jaarlijks €2 miljard euro vrij om de woningbouw uit het slop te halen.”
“Op dit moment lopen veel woningbouwprojecten vast door allerlei lange procedures voor bezwaar en beroep. Het recht om bezwaar te maken is nu vaak sterker dan het recht op een woning. D66 wil dit in balans brengen. Daarom maken we bezwaarprocedures sneller...”
Doorstroming bevorderen tussen generaties
D66 wil de woningmarkt in beweging krijgen door doorstroming te stimuleren, vooral door ouderen te helpen verhuizen naar passende woningen, zodat hun huizen vrijkomen voor jongeren en gezinnen. Hiervoor wordt onder andere een Nationale Doorstroombank opgericht.
Meer betaalbare en diverse woningen
D66 wil wettelijk vastleggen dat bij nieuwbouw minstens 30% sociale huur komt, investeert in sociale huur, middenhuur en betaalbare koop, en verlaagt de btw op de bouw van deze woningen. Ook wordt het makkelijker voor starters om een hypotheek te krijgen.
“We leggen wettelijk vast dat bij nieuwbouw in elke gemeente minstens 30% sociale huur komt, zodat gemeenschappen in wijken gemengd blijven.”
“Voor starters die kunnen aantonen dat de hypotheeklast lager is dan hun huidige hoge huur, wordt het makkelijker om een hypotheek te krijgen.”
“Voor de bouw van sociale huur en middenhuur gaat de btw omlaag, zodat het aantrekkelijker wordt om betaalbare huizen te bouwen.”
Woningdelen en woningsplitsing stimuleren
Om snel meer woonruimte te creëren, maakt D66 vergunningen voor woningdelen en woningsplitsing gratis en stelt een tijdelijke crisisregel in om kamerhuur te stimuleren zonder negatieve financiële gevolgen.
“Vergunningen voor woningdelen en woningsplitsing worden gratis, zodat het aantrekkelijker wordt om in bestaande huizen met meer mensen te wonen.”
“D66 stelt een tijdelijke crisisregel in. Iedereen mag één kamer verhuren zonder dat dat negatieve financiële gevolgen heeft voor een uitkering, de belasting, de huur of een hypotheek.”
Verduurzamen en verbeteren van bestaande woningen
D66 koppelt de aanpak van woningnood aan verduurzaming door grootschalige isolatie, het verplicht verbeteren van slecht geïsoleerde huurwoningen en het inzetten van fondsen voor funderingsherstel.
“We starten een grootschalig isolatieplan: vóór 2030 verduurzamen we minimaal 1 miljoen huurwoningen.”
“Verhuurders worden verplicht om huizen met een slecht energielabel te verbeteren.”
“We gebruiken het Fonds Duurzaam Funderingsherstel om dit aan te pakken. We gaan dit fonds landelijk inzetten, om te beginnen bij kwetsbare wijken.”
DENK ziet het oplossen van de woningnood als een kerntaak van de overheid en pleit voor stevige regie, meer betaalbare woningen en bescherming van huurders. De partij wil jaarlijks 100.000 woningen bouwen, een Rijksbouwbedrijf oprichten, procedures versnellen en huurprijzen reguleren. Betaalbaarheid, sociale rechtvaardigheid en het recht op huisvesting staan centraal in hun visie.
Jaarlijks 100.000 betaalbare woningen bouwen onder regie van de overheid
DENK vindt dat de overheid de regie moet nemen en fors moet investeren in het bouwen van betaalbare woningen, met een nadruk op sociale huur en middenhuur. Ze willen een Rijksbouwbedrijf oprichten, een Rijkswoningbouwfonds instellen en een fulltime minister met verregaande bevoegdheden aanstellen om de bouw te versnellen en locaties aan te wijzen.
“Wij willen sneller en meer bouwen. Het doel is om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen.”
“We richten een Rijksbouwbedrijf op dat de verantwoordelijkheid krijgt om woningbouwprojecten te ontwikkelen.”
“Er komt een fulltime Minister van Volkshuisvesting. Deze Minister krijgt verregaande bevoegdheden, zoals het bindend kunnen aanwijzen van locaties waar woningbouw gerealiseerd moet worden.”
“DENK wil een overheid die de regie neemt over de woningmarkt, sociaal rechtvaardig beleid voert, voldoende woningen bouwt en waarborgt dat mensen betaalbare huisvesting tot hun beschikking hebben.”
Versnellen en versoepelen van procedures voor woningbouw
Om de bouw van woningen te versnellen, wil DENK belemmerende regelgeving schrappen, bezwaarprocedures inkorten en de plancapaciteit verhogen. Gemeenten krijgen instrumenten om leegstand en braakliggende grond aan te pakken.
“Dat betekent dat overbodige en belemmerende regelgeving verdwijnt. Ook wordt er gekeken naar de mogelijkheden om bezwaarmogelijkheden tegen woningbouwprojecten te verminderen, de termijnen te versnellen en door middel van het vergroten van de capaciteit procedures sneller te doorlopen.”
“We stellen meer budget beschikbaar voor het op peil houden van de plancapaciteit voor woningbouw.”
“Om leegstand en het niet benutten van grond te kunnen aanpakken, kunnen gemeenten een leegstandsheffing of een heffing op braakliggende grond invoeren.”
Wettelijke norm voor betaalbare woningen en huurregulering
DENK wil een wettelijke norm voor het aandeel betaalbare woningen in nieuwbouw en pleit voor strenge huurregulering. Huurprijzen mogen niet harder stijgen dan inkomens, en de overheid krijgt bevoegdheden om dit te bewaken.
“Een wettelijke norm in te voeren voor meer betaalbare woningen. Hierbij moet 50% bestaan uit sociale huur en koopwoningen, 40% betaalbare middenhuur en koop, en 10% hoger segment.”
“Wij staan voor regulering van de huren. De huren worden bevroren indien de huurstijgingen te veel op de koopkracht van mensen drukken. Op de langere termijn mogen de huren niet harder stijgen dan het inkomen van mensen, zodat huurstijgingen niet drukken op de portemonnee. De overheid krijgt de bevoegdheden om dit te bewaken.”
Uitbreiden en beschermen van sociale huur
DENK wil investeren in sociale huurwoningen, de inkomensgrenzen verruimen zodat meer mensen in aanmerking komen, en heffingen voor woningcorporaties afschaffen.
“Wij willen meer investeren in sociale huur. Dat betekent dat woningcorporaties meer budget krijgen. Heffingen voor woningcorporaties, zoals de ATAD, worden afgeschaft. Meer mensen komen in aanmerking voor een sociale huurwoning. De inkomensgrenzen worden verruimd.”
Huurprijsbescherming en aanpak huisjesmelkers
De partij wil huurprijsbescherming behouden en uitbreiden, uitbuiting door te hoge huren tegengaan, en investeren in de Huurcommissie en lokale huurteams voor laagdrempelige hulp.
“Wij willen dat de huurprijsbescherming wordt behouden en uitgebreid. Dit betekent dat wij willen dat alle huurders kunnen afdwingen dat zij een rechtvaardige huur betalen. Uitbuiting door te hoge huren wordt verleden tijd.”
“Wij investeren meer in de Huurcommissie en lokale huurteams, zodat huurders laagdrempelige hulp kunnen krijgen.”
Bevorderen doorstroming en woningdelen
Om de bestaande woningvoorraad beter te benutten, wil DENK de doorstroming bevorderen (bijvoorbeeld door verhuisbegeleiding voor ouderen) en regels die woningdelen belemmeren afschaffen.
“We bevorderen de doorstroming op de woningmarkt, door bijvoorbeeld verhuisbegeleiding en hulp aan ouderen die de behoefte hebben om kleiner te gaan wonen. Hiermee maken we effectiever gebruik van de woningruimte.”
“We schaffen de kostendelersnorm af en andere regels die woningdelen belemmeren worden ook afgeschaft. Hiermee komt er meer woningruimte beschikbaar.”
Ombouwen van leegstaande gebouwen tot woningen
DENK wil maximaal inzetten op het ombouwen van kantoorpanden en andere gebouwen naar woningen om snel extra woonruimte te creëren.
“We blijven maximaal inzetten op het ombouwen van kantoorpanden of andere gebouwen naar woningen.”
GroenLinks-PvdA ziet het oplossen van de woningnood als een publieke taak en wil fors investeren in de bouw van 100.000 betaalbare woningen per jaar, met nadruk op sociale en middenhuur. Ze willen de regie op woningbouw en grond terug in publieke handen brengen, speculatie tegengaan, procedures versnellen, en zorgen dat woningen betaalbaar en toegankelijk zijn voor een brede groep, inclusief starters en kwetsbare groepen.
100.000 betaalbare woningen per jaar bouwen
GroenLinks-PvdA maakt van woningbouw een topprioriteit en wil jaarlijks 100.000 nieuwe woningen realiseren, met een groot aandeel betaalbare huur- en koopwoningen. Hiermee willen ze het tekort aan woningen structureel aanpakken en zorgen dat ook starters en middeninkomens toegang krijgen tot een betaalbare woning.
“Met GroenLinks-PvdA wordt volkshuisvesting een topprioriteit. Met het grootste investeringsprogramma in decennia gaan we ruim 100.000 woningen per jaar bouwen.”
“We versnellen de bouw door regels te versimpelen en de stikstofimpasse op te lossen. En we zorgen dat wat er gebouwd wordt ook betaalbaar is.”
“De Woningcorporaties Nieuwe Stijl gaan jaarlijks tienduizenden woningen extra bouwen. In elk nieuwbouwproject dat zij bouwen heeft 40% van de huurwoningen een huur van maximaal 900 euro per maand, en nog eens 30% van de woningen is ofwel een huurwoning tot 1200 euro, ofwel een koopwoning met een maximale koopprijs van 405.000 euro.”
Regie op grond en woningbouw terug naar de overheid
De partij wil de markt minder dominant maken door de regie op grond en woningbouw weer in publieke handen te brengen. Dit moet speculatie tegengaan, bouwlocaties sneller beschikbaar maken, en zorgen dat woningen gebouwd worden voor mensen, niet voor winst.
“We brengen de regie op grond weer in publieke handen, zodat we samen bepalen hoe ons landschap eruitziet in plaats van speculanten die uit zijn op winst.”
“Huizen zijn om in te wonen, niet om winst mee te maken. Vandaag verdienen profiteurs aan de woningnood door speculatie met grond en vastgoed. Dat moet stoppen. De winsten van grondspeculanten gaan we afromen en inzetten voor woningbouw.”
“Met een opkoopbescherming zorgen we dat woningen naar mensen gaan die er gaan wonen, in plaats van naar speculanten.”
Procedures versnellen en meer bouwlocaties aanwijzen
Om sneller te kunnen bouwen, wil GroenLinks-PvdA bezwaarprocedures verkorten en meer locaties aanwijzen voor woningbouw, ook door andere belangen zoals veehouderij en luchtvaart te laten inschikken.
“We wijzen voldoende locaties aan voor nieuwbouw, verkorten en vereenvoudigen bezwaarprocedures en we halen Nederland van het stikstofslot.”
“In tijden van enorme woningnood, moeten we het belang van woningzoekenden zwaar wegen. Daarom willen we juridische procedures verkorten, zodat we sneller kunnen bouwen.”
“Dat betekent dat andere belangen zullen moeten inschikken, zoals de veehouderij en de luchtvaart. We gaan landbouwgrond bestemmen voor woningbouw en doen hetzelfde met verloederde bedrijventerreinen, leegstaande binnenstedelijke locaties en grond van ontwikkelaars die jarenlang niet ontwikkelen.”
Betaalbaarheid en bescherming van huurders
De partij wil huren betaalbaar houden, woekerhuren tegengaan, vaste huurcontracten als norm behouden, en de verkoop van betaalbare huurwoningen aan commerciële partijen reguleren. Zo willen ze huurders beschermen en betaalbare woningen behouden.
“We willen ervoor zorgen dat de lonen harder stijgen dan de huren. In tijden van hoge inflatie mogen de huren dan niet te hard stijgen. Om explosieve huurstijgingen te voorkomen, komt er een wettelijke bovengrens aan de toegestane huurstijging.”
“De vaste huurovereenkomst blijft de norm, zoals we hebben afgesproken in de Wet vaste huurcontracten. We zijn tegen voorstellen die de onzekerheid voor huurders vergroten.”
“We willen de verkoop van betaalbare huurwoningen reguleren. Zo behouden we betaalbare woningen in verschillende buurten.”
Specifieke aandacht voor starters, middeninkomens en kwetsbare groepen
GroenLinks-PvdA wil de inkomensgrenzen voor sociale huur verhogen zodat twee derde van Nederland toegang krijgt, starters beschermen, en uitsluiting van kwetsbare groepen tegengaan.
“De inkomensgrenzen gaan omhoog, zodat twee derde van Nederland tot de doelgroep behoort. Zo krijgen starters en de middenklasse toegang tot betaalbare woningen.”
“We draaien de aanscherpingen van de voorrangsregeling voor statushouders daarom terug.”
“Starters worden nu gedwongen risico’s te nemen, zoals bieden zonder voorbehoud van financiering of zonder bouwkundige keuring. Daarom willen we de bescherming van starters uitbreiden.”
De VVD ziet het oplossen van de woningnood vooral als een kwestie van veel meer bouwen, minder regels en meer centrale regie vanuit het Rijk. Ze willen dertig nieuwe grootschalige woonwijken realiseren, bouwregels schrappen, doorstroming bevorderen en zowel betaalbare koop- als huurwoningen stimuleren. De partij kiest nadrukkelijk voor marktwerking, minder bureaucratie en het aantrekkelijker maken van investeren in woningen.
Meer bouwen met centrale regie en minder regels
De VVD stelt dat het woningtekort alleen opgelost kan worden door fors meer te bouwen, met sturing vanuit het Rijk en het schrappen van belemmerende regels. Ze willen dertig nieuwe grootschalige woonwijken aanwijzen, procedures versnellen en gemeenten financieel stimuleren om bouwproductie te verhogen. Het doel is snel veel betaalbare woningen realiseren, ook buiten de Randstad.
“De manier om het woningtekort op te lossen is door meer te bouwen. Daarom gaan we vanuit het Rijk grote woonwijken met betaalbare huizen aanwijzen.”
“We bouwen met sturing vanuit het Rijk dertig nieuwe grootschalige woonwijken, ook buiten de Randstad, en maken het voor gemeenten makkelijker om veel meer huizen te laten bouwen; via een tijdelijke nationale wet leggen we vast waar, welke en hoeveel woningen moeten worden gerealiseerd en op welke termijnen.”
“We gaan daarom schrappen, schrappen, schrappen. In regels, in procedures en in bureaucratie. We onderzoeken de mogelijkheid om dit vorm te geven als een nood- of spoedwet.”
“Gemeenten die bouwrecords breken krijgen een financiële bonus om in nieuwe woningbouwplannen te investeren. Gemeenten die achterlopen op de bouwplannen krijgen hulp van het ministerie om de woningbouwproductie op te schalen.”
Meer betaalbare koop- en huurwoningen stimuleren
De VVD wil de bouw van betaalbare koop- en huurwoningen stimuleren door rijksmiddelen vooral hiervoor in te zetten, grondspeculatie tegen te gaan en investeren in huur aantrekkelijker te maken. Ze willen ook corporaties verplichten meer sociale huurwoningen te bouwen en regels versoepelen voor woningdelen, splitsen en optoppen.
“We zetten Rijksmiddelen vooral in voor de bouw van betaalbare koopwoningen. Wel willen we grondspeculatie tegengaan.”
“We bouwen veel meer betaalbare huurwoningen en maken hier heldere afspraken over met investeerders en corporaties. Ook voor particulieren moet het aantrekkelijk worden om te investeren in huurwoningen en verhuur moet weer lonen.”
“Corporaties worden in staat gesteld en verplicht aanzienlijk meer sociale huurwoningen te bouwen.”
“Daarnaast is het belangrijk om de bestaande woningvoorraad beter te benutten, zoals via woningdelen, splitsen en optoppen. Belemmerende regelgeving wordt aangepakt om dit mogelijk te maken.”
Schrappen van huurmarktregulering en stimuleren van marktwerking
De VVD wil veel huurmarktregulering afschaffen om het aanbod te vergroten en huren betaalbaarder te maken. Ze pleiten voor het schrappen van de Wet betaalbare huur, de lokale zelfbewoningsplicht en het verbod op tijdelijke contracten, en willen landelijke, ruimere regels voor kamerverhuur.
“We willen dat er veel meer private huurwoningen worden gebouwd, zodat de huurprijs omlaaggaat. We schrappen de Wet betaalbare huur, de lokale zelfbewoningsplicht en het verbod op tijdelijke contracten.”
“De regels voor kamerverhuur zijn nu per gemeente verschillend en vaak te streng: landelijke, ruimere regels maken het makkelijker om woonruimte te delen of samen te wonen.”
Bevorderen van doorstroming en aanpak van scheefwonen
De VVD wil doorstroming bevorderen door ouderen te stimuleren naar passende woningen te verhuizen, scheefwonen aan te pakken met jaarlijkse inkomenstoetsen en het makkelijker maken om bestaande woningen te splitsen of om te bouwen.
“Oudere huurders die in een geschikter huis willen wonen moeten waar nodig met behoud van hun huidige huur naar een kleiner huurhuis kunnen verhuizen, zodat het huis vrijkomt voor jongeren.”
“Om sociale huurwoningen beschikbaar te houden voor de mensen die deze woningen het hardst nodig hebben, komt er een jaarlijkse inkomenstoets voor sociale huurwoningen, om te bepalen of de huurprijs nog passend is.”
“We maken het eenvoudiger om bestaande panden in meerdere woningen te splitsen en om te bouwen.”
Geen voorrang voor statushouders op sociale huurwoningen
De VVD wil de wettelijke taakstelling voor het huisvesten van statushouders afschaffen en flexwoningen inzetten als tijdelijke oplossing, zodat Nederlanders niet langer achtergesteld worden op de wachtlijst.
“We verbieden de voorrang voor statushouders. Voor statushouders kan met flexwoningen tijdelijke woonruimte worden aangeboden om een eerste stap uit het azc te zetten.”
“Daarom schaffen wij de wettelijke taakstelling van gemeenten om statushouders te moeten huisvesten af, en stellen wij een verbod op voorrang voor statushouders in. Voor statushouders worden sobere flexwoningen gebouwd om azc’s te ontlasten.”
Het CDA ziet het oplossen van de woningnood als een gezamenlijke nationale opgave, waarbij het Rijk de regie moet nemen en jaarlijks minimaal 100.000 woningen moeten worden gebouwd, waarvan twee derde betaalbaar. De partij wil procedures versnellen, meer ruimte voor gemeenten en corporaties, en inzet op doorstroming, betaalbaarheid en innovatieve bouwmethoden. Speciale aandacht is er voor starters, ouderen en het behoud van leefbare gemeenschappen.
Minimaal 100.000 woningen per jaar, twee derde betaalbaar
Het CDA wil fors bouwen met duidelijke productie-eisen en een focus op betaalbaarheid, om zo de woningnood structureel te verminderen en verschillende doelgroepen te bedienen.
Meer regie en doorzettingsmacht voor het Rijk
Het CDA vindt dat de overheid de regie moet terugpakken, met duidelijke afspraken en doorzettingsmacht, om versnippering en vertraging tegen te gaan.
“Het bestrijden van het woningtekort is een gezamenlijke opgave van het Rijk, gemeenten, provincies, corporaties, investeerders, ontwikkelaars en bouwers. Regie van het Rijk, doorzettingsmacht, ruimtelijk beleid en adequate financiering zijn harde voorwaarden.”
“De overheid moet de regie terugpakken om keuzes te maken in schaarste.”
Versnellen en vereenvoudigen van procedures
Het CDA wil bezwaarprocedures inkorten en juridische vertragingen beperken, zodat woningbouw sneller van de grond komt.
Meer ruimte voor innovatieve en flexibele woonvormen
Het CDA stimuleert optoppen, splitsen, woningdelen en tijdelijke woonvormen om sneller woningen toe te voegen en beter in te spelen op de wooncrisis.
“We benutten maximaal de ruimte om in de bestaande woonvoorraad woningen toe te voegen door optoppen en splitsen van woningen. We geven gemeenten de ruimte om woningdelen tot en met drie personen vergunningsvrij toe te staan.”
“Vergunningsvrije bouw van mantelzorgwoningen op eigen erf moet mogelijk zijn voor minimaal tien jaar. We verruimen dit naar andere tijdelijke woonvormen voor familie en naasten.”
Stimuleren van doorstroming, vooral voor ouderen
Het CDA wil de doorstroming bevorderen door levensloopgeschikte woningen te bouwen en belemmeringen voor verhuizing weg te nemen, zodat ouderen kunnen verhuizen en woningen vrijkomen voor anderen.
“We stimuleren de doorstroming in de woningmarkt. Dit begint bij het bouwen van voldoende levensloopgeschikte woningen voor ouderen. Daarnaast zetten we in op het wegnemen van praktische en financiële bezwaren voor doorstroming.”
Geleidelijke afbouw hypotheekrenteaftrek voor meer betaalbaarheid
Het CDA wil de hypotheekrenteaftrek geleidelijk afbouwen en de opbrengst gebruiken om de inkomstenbelasting te verlagen, om zo de woningmarkt eerlijker en betaalbaarder te maken voor starters.
“De hypotheekrenteaftrek bouwen we stap voor stap af, terwijl we tegelijk de inkomstenbelasting evenveel verlagen. Zo maken we woningen meer betaalbaar op de langere termijn.”
“Daarom bouwen we de hypotheekrenteaftrek geleidelijk af. De opbrengsten gebruiken we een op een om de inkomstenbelasting te verlagen.”
Bouwplicht en aanpak leegstand
Het CDA wil leegstand tegengaan en een bouwplicht invoeren bij vergunningverlening, zodat beschikbare ruimte daadwerkelijk wordt benut voor woningbouw.
“We introduceren een leegstandsheffing in de wet: nu staan nog te veel panden onnodig leeg. ... Bij het verlenen van een omgevingsvergunning komt er een bouwplicht binnen maximaal twee jaar.”
Meer grondposities en investeringsruimte voor gemeenten
Het CDA wil gemeenten meer mogelijkheden geven om grond te verwerven en sociale grondprijzen te rekenen, ondersteund door een nationale grondbank.
“We maken meer grondposities mogelijk voor gemeenten, op basis van een afwegingskader. Het Rijk ondersteunt met een grondfaciliteit of Nationale Grondbank. Er moet ruimte komen in het gemeentelijk grondbeleid om sociale grondprijzen te kunnen rekenen.”
FVD ziet het oplossen van de woningnood vooral in het fors versnellen van de bouw van nieuwe woningen (100.000 per jaar), het schrappen van milieu- en duurzaamheidsregels, het beperken van sociale huur en het geven van voorrang aan Nederlanders. De partij wil de huur- en koopmarkt dereguleren, verhuurders meer vrijheid geven en het eigen woningbezit stimuleren, met als doel een betaalbare woningmarkt die minder afhankelijk is van de overheid.
Jaarlijks 100.000 woningen bouwen, regels schrappen
FVD wil de woningnood oplossen door fors meer woningen te bouwen en belemmerende regelgeving af te schaffen. Door het schrappen van klimaat-, stikstof- en duurzaamheidsregels moet bouwen sneller en goedkoper worden, zonder natuur- of landbouwgrond op te offeren.
“We bouwen snel 100.000 woningen per jaar, schrappen beknellende klimaat- en stikstofregels, en stoppen gedwongen verduurzaming om kapitaal vrij te maken voor nieuwbouw.”
“We bouwen jaarlijks 100.000 nieuwe woningen met voorrang voor Nederlanders, zodat het woningtekort verdwijnt.”
“Geen verduurzaming van het huidige woningaanbod waardoor kapitaal beschikbaar komt voor de aanbouw van nieuwe woningen. We schrappen de klimaat- en milieuregels die de bouwsector beknellen.”
Minder sociale huur, meer marktwerking en voorrang voor Nederlanders
FVD wil het aandeel sociale huurwoningen verkleinen, de Wet Betaalbare Huur afschaffen en verhuurders volledige vrijheid geven in de keuze van huurders. Statushouders krijgen geen voorrang meer; Nederlanders gaan altijd voor.
“We verkleinen het aandeel sociale huurwoningen, zodat de markt gezonder wordt en minder afhankelijk van de overheid.”
“We stoppen met het huisvesten van statushouders in de sociale sector en geven Nederlanders altijd voorrang.”
“We geven verhuurders volledige vrijheid in de keuze van hun huurders, zodat het aanbod in de huurmarkt weer wordt vergroot, met name in het middensegment.”
“We schaffen de Wet Betaalbare Huur af om de huurmarkt te vitaliseren en geven verhuurders vrije keuze in huurders. Sociale huurwoningen worden beperkt, met voorrang voor Nederlanders boven statushouders.”
Stimuleren van eigen woningbezit en koopmarkt versoepelen
FVD wil het kopen van een huis aantrekkelijker maken door de hypotheekrenteaftrek te behouden, de overdrachtsbelasting te verlagen en startersvrijstelling uit te breiden. Ook wil de partij dat huurders hun corporatiewoning kunnen kopen en studieschulden niet meetellen bij hypotheekaanvragen.
“De hypotheekrenteaftrek blijft, met een hoger aftrektarief, zodat wonen betaalbaar wordt en blijft.”
“We schrappen de leeftijds- en woningprijsgrens uit de startersvrijstelling; de eerste woning is altijd vrij van overdrachtsbelasting, zodat kopen bereikbaar wordt voor iedereen.”
“We sporen woningcorporaties aan om woningen aan huurders te verkopen, zodat meer Nederlanders eigenaar worden van hun eigen woning.”
“We tellen studieschulden niet mee bij hypotheekaanvragen, deze zijn immers risicoloos voor de bank omdat ze gepauzeerd kunnen”
Transformatie en generatiewoningen vergemakkelijken
FVD wil het makkelijker maken om bestaande panden te transformeren tot woningen en stimuleert generatiewoningen, zodat families beter voor elkaar kunnen zorgen.
JA21 ziet de woningnood als het gevolg van falend beleid, vooral door het negeren van demografische ontwikkelingen en hoge migratie. Hun oplossing richt zich op het beperken van bevolkingsgroei via migratie, versneld bouwen naar behoefte, het stimuleren van doorstroming en het toegankelijk maken van koopwoningen voor jonge gezinnen. Daarnaast pleit JA21 voor het versoepelen van regels en het stimuleren van flexibele en innovatieve woonvormen.
Bevolkingsgroei door migratie beperken
JA21 stelt dat de woningnood vooral wordt veroorzaakt door snelle bevolkingsgroei door migratie. Zij willen deze groei juridisch beperken om de druk op de woningmarkt structureel te verlichten.
“De oplossing van de structurele woningnood zit dus niet alleen met het zo snel mogelijk beginnen met bouwen maar ook met een visie op de toekomst: waar is niet alleen nu, maar ook over 20 tot 40 jaar behoefte aan? Hiervoor kijken wij naar migratie, en naar balans in het woningaanbod.”
“Minstens de helft van de nieuw te bouwen woningen is nu nodig om de bevolkingsgroei door migratie bij te houden. Dit is een onhoudbare situatie. JA21 wil dat de overheid een beleid gaat ontwikkelen om de bevolkingsgroei van Nederland te beperken. Dat betekent onder meer het juridisch verankeren van migratie plafonds en scherpe selectie van arbeidsmigratanten en gezinshereniging. Alleen zo is zicht op een oplossing van de structurele woningnood.”
Versneld en flexibel bouwen naar behoefte
JA21 wil versneld bouwen, met oog voor demografische trends en regionale verschillen. Ze pleiten voor innovatieve bouwmethoden, flexibele woonvormen en het benutten van bestaande vastgoedvoorraad.
“Het woningtekort is inmiddels gegroeid tot boven de 400.000. JA21 stelt de vraag hoe het kan dat een anders goed georganiseerd land als Nederland er maar niet in slaagt om goede en voldoende huisvesting voor haar bevolking te organiseren.”
“Het benutten van de huidige vastgoedvoorraad door optoppen, transformeren en splitsen van gebouwen en woningen waardoor gebruik gemaakt kan worden van bestaande infrastructuur en de stikstofuitstoot beperkter is.”
“Fabrieksmatige bouw stimuleren ook voor woningen met name in het segment één en tweepersoonshuishoudens zonodig aangevuld met import van fabrieksmatig geproduceerde modulaire tiny houses uit het buitenland.”
“Een nieuwe nota Ruimte realiseren waarbij nieuwe locaties voor woningbouw worden aangewezen.”
Doorstroming en ouderenhuisvesting stimuleren
JA21 wil de doorstroming bevorderen door ouderen te stimuleren naar passende woningen te verhuizen, onder andere door het bouwen van bejaardenhuizen en moderne woonconcepten voor senioren.
“Doorstroming faciliteren wanneer ouderen grotere woningen willen verlaten en deze geschikt maken voor meer één – en tweepersoonshuishoudens. Dit bijvoorbeeld door weer bejaardenhuizen te bouwen en moderne vormen van ouderenhuisvesting te stimuleren, zoals woonconcepten waarbij senioren samenwonen rondom een gemeenschappelijk hofje gericht op onderlinge hulp, zelfstandigheid en sociale cohesie.”
“De overdrachtsbelasting voor particuliere woningen geheel afschaffen, hetgeen ook de doorstroming zal bevorderen.”
Koopwoning bereikbaar maken voor jonge gezinnen
JA21 vindt dat jonge gezinnen met prioriteit toegang moeten krijgen tot koopwoningen, onder meer via fiscale stimulansen en creatieve eigendomsmodellen.
“JA21 van oordeel dat er een bijzondere opdracht ligt om met prioriteit ervoor te zorgen dat jonge mensen die een gezin willen beginnen een woning kunnen kopen.”
“JA21 wil daarom met een samenhangend pakket komen van maatregelen zoals fiscale stimulansen en creatieve eigendomsmodellen zoals huurkoop, om de acute woningnood voor jonge gezinnen te verlichten.”
Huurmarkt flexibiliseren en regeldruk verlagen
JA21 wil de huurmarkt snel ontgrendelen door tijdelijke contracten toe te staan, het woningwaarderingsstelsel aan te passen en fiscale/regeldruk te verlichten.
“Het op korte termijn ontgrendelen van de huurmarkt door bijvoorbeeld het toestaan van tijdelijke contracten voor bredere doelgroepen, directe aanpassingen van het woningwaarderingsstelsel, (tijdelijke) fiscale en regeldruk verlichting waardoor binnen enkele maanden een grotere, flexibeler huuraanbod ontstaat zonder bestaande huurders te benadelen.”
“Dat het investeringsvertrouwen terugkeert, bijvoorbeeld door het de Wet betaalbare huur in te trekken, door de fiscale druk op de huurwoningmarkt te verlagen, door op termijn te komen tot een afbouw van de huurregulering naar een huurvorming vanuit de markt, én door een duidelijk en voorspelbaar overheidsbeleid.”
De PVV ziet het oplossen van de woningnood primair als een nationale prioriteit waarbij Nederlanders voorrang krijgen op de woningmarkt. De partij wil fors meer (en snellere) woningbouw, minder regels en bezwaarprocedures, geen voorrang meer voor statushouders, en lagere sociale huren. De nadruk ligt op het vergroten van het woningaanbod, het beperken van immigratie, en het schrappen van belemmerende regelgeving.
Geen voorrang en huisvesting voor statushouders
De PVV stelt dat het woningtekort mede wordt veroorzaakt door voorrang voor statushouders en wil deze praktijk volledig stoppen. Dit moet ervoor zorgen dat Nederlanders sneller aan een woning komen.
Forse versnelling en uitbreiding woningbouw
De partij wil een nationaal crisisplan met forse investeringen in woningbouw, gericht op sociale huur, middenhuur en betaalbare koopwoningen. Zowel binnenstedelijk als buitenstedelijk bouwen wordt gestimuleerd, met minder regels en snellere procedures.
“Forse extra investering in snellere woningbouw: sociale huurwoningen, middenhuurwoningen en betaalbare koopwoningen mét voldoende ruimte voor de auto”
“Buitenstedelijk bouwen: méér nieuwe grootschalige woningbouwlocaties”
“Binnenstedelijk bouwen; transformatie van kantoor- en bedrijfspanden; optoppen, splitsen en woningdelen; niet alleen straatjes erbij, maar ook hele buurten en wijken”
“Kortere en snellere vergunningverlening en procedures; tijdelijk beperken van de mogelijkheden tot bezwaar en beroep tegen woningbouw waar een omgevingsplan vastligt”
Schrappen en versoepelen van regels en duurzaamheidseisen
De PVV wil bouweisen en duurzaamheidseisen zoveel mogelijk schrappen om woningbouw te versnellen en betaalbaar te houden. Nieuwe verplichtingen zoals warmtepompen of gasloos bouwen worden afgewezen.
“Schrappen en vereenvoudigen van bouweisen; geen nieuwe duurzaamheidseisen, geen verplichte warmtepomp, niet verplicht van het gas”
“We stoppen met het eindeloze geneuzel over duurzaam en circulair bouwen. Er komen geen verplichte warmtepomp en geen nieuwe duurzaamheidseisen; we gaan ook niet verplicht van het gas af.”
Verlaging sociale huren en verruiming toegang
Om wonen betaalbaarder te maken, wil de PVV de sociale huren verlagen en de inkomensgrenzen voor betaalbare huurwoningen verhogen, zodat meer mensen hiervoor in aanmerking komen.
“De PVV verlaagt volgend jaar de sociale huren met 10%. Woningcorporaties worden gecompenseerd: door voor hen de winstbelasting te schrappen, komt de bouwopgave niet in gevaar.”
“Ook verhogen we de inkomensgrenzen voor betaalbare huurwoningen, zodat meer woningzoekenden hiervoor in aanmerking komen.”
Permanente bewoning van recreatiewoningen toestaan
De partij wil het mogelijk maken om permanent in recreatiewoningen te wonen, zodat het bestaande woningaanbod beter benut wordt.
“Permanente bewoning van recreatiewoningen volledig toestaan; ruimte voor woonwagens”
Ingrijpen door de Rijksoverheid bij vastgelopen projecten
Als provincies of gemeenten onvoldoende bouwen, wil de PVV dat de Rijksoverheid ingrijpt om woningbouw te versnellen.
“Ingrijpen door de Rijksoverheid bij vastgelopen woningprojecten; provincies en gemeenten die niet voldoende bouwen of meewerken, worden aangepakt”
BIJ1 ziet de woningnood als een gevolg van marktwerking en speculatie en pleit voor een radicale omslag naar publieke, democratische volkshuisvesting. De partij wil grootschalig sociale woningen bouwen, leegstand en speculatie keihard aanpakken, en de macht van private beleggers en projectontwikkelaars structureel inperken. Wonen wordt een afdwingbaar recht, met prioriteit voor betaalbaarheid, toegankelijkheid en zeggenschap van bewoners.
Grootschalige bouw van sociale huurwoningen door een nationaal bouwbedrijf
BIJ1 wil de woningnood oplossen door een publiek nationaal bouwbedrijf op te richten dat zonder winstoogmerk grootschalig kwalitatieve, duurzame sociale huurwoningen bouwt. Hiermee wordt de afhankelijkheid van commerciële projectontwikkelaars doorbroken en bepaalt de overheid weer wat, waar en voor wie er gebouwd wordt.
“De overheid richt een nationaal publiek bouwbedrijf op dat zich volledig toelegt op de grootschalige bouw van kwalitatieve, duurzame sociale huurwoningen. Dit bouwbedrijf werkt zonder winstoogmerk en blijft permanent in publieke handen, met democratische zeggenschap van bewoners en huurdersorganisaties.”
“Een Nationaal Bouwbedrijf bouwt woningen voor mensen, niet voor winst. Zo zetten wij de projectontwikkelaars die weigeren om betaalbaar te bouwen, omdat ze alleen verdienen aan te dure koopwoningen, buitenspel.”
Onteigenen en aanpakken van leegstand en speculatie
BIJ1 wil leegstand en speculatie hard aanpakken door hoge boetes, onteigening van leegstaande woningen en het verbieden van speculatief grondbezit. Gemeenten krijgen wettelijke instrumenten en fondsen om leegstaande woningen te onteigenen en deze uitsluitend voor maatschappelijke doeleinden in te zetten.
“Wie een woning onnodig leeg laat staan, betaalt een boete van 2,8% van de WOZ-waarde per maand (100% van de waarde in 3 jaar). Na 3 jaar onteigenen (terugpakken) we de woning en wijzen die toe aan mensen om te wonen.”
“Er komen hoge leegstandsboetes bij langdurige onnodige leegstand; als de eigenaar meerdere waarschuwingen negeert kan dit progressief oplopen tot 2,8% van de WOZ-waarde per maand, wat neerkomt op een boete van de volledige waarde van het pand in drie jaar. Er komen proactieve onteigeningsinstrumenten voor gemeenten met uitgebreide wettelijke grondslag.”
“Grondspeculatie wordt onmogelijk gemaakt: er komt een hoge planbatenheffing, speculatief grondbezit wordt verboden, en gemeenten of het Rijk onteigenen private grond in woningbouwgebieden tegen sociale gebruikswaarde.”
Wonen als afdwingbaar recht en afschaffen marktwerking
BIJ1 wil het recht op wonen wettelijk afdwingbaar maken, het kraakverbod opheffen, en de woningmarkt structureel onttrekken aan marktwerking. Alle huurwoningen vallen onder een bindend puntensysteem en de vrije huursector wordt afgeschaft.
“Het recht op wonen wordt wettelijk afdwingbaar. Het kraakverbod wordt opgeheven en het niet benutten van woningen en panden wordt verboden.”
“De ‘vrije’ huursector schaffen we af. Alle huurwoningen vallen onder een bindend en algemeen puntensysteem dat de maximale huur bepaalt op basis van de kwaliteit van een woning. Ook bestaande contracten.”
Terugpakken van grond en bezit van grote beleggers en huisjesmelkers
BIJ1 wil de macht van grote private beleggers en huisjesmelkers breken door hun grond en gebouwen terug te pakken en deze in publieke handen te brengen. Dit moet de woningmarkt bevrijden van winstgedreven partijen.
“We beginnen met grond en gebouwen terugpakken van de grootste private beleggers en particuliere huisjesmelkers.”
“Kostbare bouw- en landbouwgrond hoort niet in handen van speculanten zoals ASR, die 46.000 hectare oppotten en dat gebruiken om de overheid te chanteren. Deze grond pakken we terug en gebruiken we voor de bouw van sociale woningen.”
Stimuleren van wooncoöperaties en democratische zeggenschap
BIJ1 stimuleert wooncoöperaties en wil woningcorporaties nationaliseren en democratiseren, zodat bewoners meer zeggenschap krijgen over hun woonomgeving en nieuwbouw.
“Wonen in zelfbeheer en wooncoöperaties worden gestimuleerd. We richten democratisch georganiseerde regionale wooncoöperaties op, en stimuleren de garantstelling door derden (bijvoorbeeld gemeenten) waardoor het voor wooncoöperaties makkelijker wordt hun projecten te financieren. Alle bestaande woningcorporaties worden genationaliseerd.”
“Woningcorporaties komen weer volledig onder controle van de overheid en maken we democratisch. Bewonerscommissies krijgen een vooraanstaande, bindende rol in het maken van de regels. Inclusief recht op instemmen met begrotingen en investeringen.”
De Partij voor de Dieren ziet woningnood als een gevolg van politieke keuzes die wonen tot een verdienmodel maakten en pleit voor een fundamentele omslag naar volkshuisvesting zonder winstoogmerk. Hun belangrijkste voorstellen zijn het beperken van investeerders en speculatie, het benutten van bestaande bebouwing, het bouwen van betaalbare en duurzame woningen (vooral sociale huur), en het vrijmaken van landbouwgrond door krimp van de veehouderij. De partij legt nadruk op duurzaamheid, het tegengaan van huisjesmelkers, en het recht op wonen boven marktbelang.
Wonen loskoppelen van de markt en speculatie tegengaan
De PvdD stelt dat de woningnood is veroorzaakt doordat wonen een verdienmodel werd en wil daarom wonen loskoppelen van de markt. De overheid moet ingrijpen om te zorgen dat er gebouwd wordt waar behoefte aan is, en speculatie en huisjesmelkerij worden actief ontmoedigd.
“Wonen is een recht, geen verdienmodel. Daarom koppelt de Partij voor de Dieren wonen los van de markt. Zonder winstoogmerk ontstaat ruimte voor een veel passender woningaanbod.”
“Huizen zijn geen handelswaar. Huizen zijn om in te wonen, niet om een slaatje uit te slaan. Steeds meer mensen komen in de knel door hun hoge huur, of kunnen geen aanspraak maken op een huurwoning. Huisjesmelken en speculeren maken we onaantrekkelijk door maatregelen in te voeren waarmee (lokaal) gestuurd kan worden op de verdeling van woningen.”
Meer sociale en betaalbare woningen, vooral via volkshuisvesting
De partij wil fors inzetten op sociale huur en betaalbare woningen, met een sterke rol voor woningcorporaties en de overheid. Minimaal 40% van de nieuwbouw moet sociale huur zijn, huren worden bevroren, en woningcorporaties krijgen meer investeringsmogelijkheden.
“Er komen meer betaalbare woningen: minimaal 40% van de nieuwbouwwoningen is sociale huur.”
“De huren worden voor de komende vijf jaar bevroren. Ook in de vrije sector worden de maximale huurprijzen beperkt. We schrappen de winstbelasting voor woningcorporaties en geven hen extra financiële steun. Hierdoor kunnen woningcorporaties huren bevriezen om wonen betaalbaar te houden en nieuwe sociale huurwoningen te bouwen.”
Bestaande bebouwing beter benutten en binnenstedelijk bouwen
De PvdD wil het woningtekort deels oplossen door bestaande gebouwen te transformeren, leegstand aan te pakken, en binnenstedelijk te bouwen voordat er aan de randen van steden wordt uitgebreid. Dit voorkomt verdere aantasting van natuur en landschap.
“Allereerst wordt bestaande bebouwing slimmer benut. Denk aan het transformeren van kantoorpanden, het aanpakken van leegstand, het optoppen en splitsen van bestaande woningen en het stimuleren van doorstroming.”
“Lege bedrijfspanden worden herontwikkeld en krijgen een andere functie, zoals wonen. Nieuwbouw van kantoren en bedrijventerreinen wordt ontmoedigd.”
Landbouwgrond vrijmaken door krimp veehouderij
Door het aantal dieren in de veehouderij drastisch te verminderen, komt er landbouwgrond vrij die deels gebruikt kan worden voor woningbouw, zonder dat dit ten koste gaat van natuurherstel.
“Door te kiezen voor een krimp met 75% van het aantal dieren dat wordt gefokt en gedood in de veehouderij wordt de stikstofcrisis opgelost, komt er veel landbouwgrond en agrarische bebouwing vrij. Naast herstel van de natuur ontstaat zo ruimte voor woningen.”
“Door een krimp van het aantal dieren in de veehouderij komt er landbouwgrond vrij voor natuur en woningbouw.”
Duurzaam, circulair en natuurinclusief bouwen
De partij wil dat alle nieuwbouw duurzaam, energieneutraal, circulair en natuurinclusief is, met een focus op het gebruik van hernieuwbare materialen en het tegengaan van CO2-uitstoot.
“Alle nieuwbouw wordt circulair gebouwd, gasvrij, natuurinclusief, minstens energieneutraal, en zo mogelijk energiepositief.”
“We bouwen, lowtech, circulair en natuurinclusief. Er wordt zo veel mogelijk gebruikgemaakt van natuurlijke, hernieuwbare en gerecyclede materialen en van natuurlijke bouwprincipes.”
50PLUS ziet het oplossen van de woningnood vooral in het bouwen van levensloopbestendige woningen voor ouderen, zodat zij kunnen doorstromen en zo ruimte vrijmaken voor jongeren en andere woningzoekenden. De partij wil het Ministerie voor Volkshuisvesting heroprichten, innovatieve woonvormen stimuleren en bepleit een terugkeer van moderne bejaardenhuizen en woonzorgcomplexen. Hun aanpak richt zich primair op het verbeteren van de doorstroming en het benutten van de bestaande woningvoorraad door ouderen passende huisvesting te bieden.
Bouwen van levensloopbestendige woningen voor ouderen
50PLUS stelt dat het bouwen van levensloopbestendige woningen voor ouderen de sleutel is tot het oplossen van de woningnood, omdat dit de doorstroming bevordert en bestaande woningen vrijmaakt voor andere groepen. De partij noemt een concrete doelstelling van 290.000 van deze woningen en wil innovatieve woonvormen stimuleren, zoals woonhofjes en moderne bejaardenhuizen.
“De doelstelling van 290.000 levensloopbestendige woningen wordt gefaseerd gerealiseerd met oog voor netcongestie en bouwcapaciteit om de doorstroming weer écht op gang te krijgen.”
“Bouwen voor oud is de komende jaren de oplossing voor woningnood onder jongeren.”
“Als ouderen kunnen doorstromen naar geschikte, levensbestendige en betaalbare huisvesting op de juiste locaties, dan kan de bestaande woningvoorraad efficiënter worden benut.”
“Innovatieve woonvormen worden gestimuleerd: levensloopbestendige woningen en kleinschalige woonhofjes waar zorg, gemeenschap en zelfstandigheid worden gecombineerd.”
“Bejaardenhuizen komen in moderne vorm en in allerlei varianten weer terug, waaronder woonzorg complexen voor ouderen.”
Heroprichting Ministerie voor Volkshuisvesting
50PLUS wil het Ministerie voor Volkshuisvesting opnieuw instellen om regie te voeren op de woningbouw en het oplossen van de woningnood. Hiermee beoogt de partij structurele coördinatie en sturing op het nationale woonbeleid.
“Het Ministerie voor Volkshuisvesting wordt weer in het leven geroepen.”
Stimuleren van eigendom en koopkracht voor jongeren (secundair)
Hoewel de focus ligt op ouderen, noemt 50PLUS ook maatregelen om jongeren te helpen bij het kopen van een woning, zoals het stimuleren van bezitsvorming en een spaarregeling. Dit is echter een aanvullend punt en minder uitgewerkt dan hun hoofdstrategie.