Verkiezingsprogramma's 2025 overhigh tech leger
De SGP wil dat Nederland investeert in een modern, technologisch geavanceerd leger dat voorbereid is op hedendaagse en toekomstige dreigingen. De partij pleit voor forse verhoging van het defensiebudget, meer inzet op innovatie, drones, cybercapaciteiten en het versterken van de Nederlandse defensie-industrie. Technologische vernieuwing moet hand in hand gaan met strategische autonomie en maatschappelijke weerbaarheid.
Forse verhoging defensiebudget en modernisering krijgsmacht
De SGP vindt dat Nederland fors meer moet investeren in Defensie om een robuust, veelzijdig en high tech leger te realiseren. Dit is nodig om te kunnen inspelen op moderne dreigingen en om aan NAVO-verplichtingen te voldoen. Modernisering omvat onder meer de aanschaf van geavanceerde wapensystemen, uitbreiding van luchtverdediging, innovatie en cybercapaciteiten.
“De SGP wil gaan voldoen aan de nieuwe NAVO-norm voor defensie-uitgaven. In 2035 besteedt Nederland 5% van het BBP aan onze Defensie, waarbij 1,5% wordt besteed aan bredere investeringen in maatschappelijke weerbaarheid en infrastructuur.”
“De SGP wil dat de krijgsmacht moderniseert en van moderne dreigingen en oorlogsvoering leert. Nederland investeert in innovatie, drones, counterdrone systemen en overige cybercapaciteiten.”
“Nederland gaat aan haar doelstellingen voor eenheden en wapensystemen voldoen door de krijgsmacht verder uit te bouwen. De SGP wil dat Nederland meer F-35’s en meer luchtverdediging inkoopt.”
Versterken en innoveren van de Nederlandse defensie-industrie
De SGP wil de Nederlandse defensie-industrie opschalen en innovatie stimuleren, zodat Nederland strategisch minder afhankelijk is van het buitenland en snel kan inspelen op technologische ontwikkelingen. Dit moet onder meer door lange-termijncontracten, investeringen in onderzoek en maximale betrokkenheid van de maakindustrie bij aanschaf van nieuw materieel.
“De defensie-industrie moet worden opgeschaald nu de vraag naar wapensystemen stijgt.”
“Om te waarborgen dat de defensie-industrie expertise en zekere productiecapaciteit behoudt in vredestijd zijn langetermijn contracten nodig. Zo kan de eigen defensie-industrie blijven innoveren en de productie van bijvoorbeeld drones opschalen zodra dat nodig is.”
“De SGP wil dat de Nederlandse maakindustrie maximaal betrokken is bij de aanschaf van nieuw materieel zoals onderzeeboten, schepen en tanks, en hier daadwerkelijk van profiteert.”
Investeren in innovatie, drones en cybercapaciteiten
De SGP benadrukt het belang van technologische innovatie binnen Defensie, met specifieke aandacht voor drones, counterdrone-systemen en cybercapaciteiten. Dit is essentieel om voorbereid te zijn op nieuwe vormen van oorlogsvoering en om de veiligheid van Nederland te waarborgen.
“Nederland investeert in innovatie, drones, counterdrone systemen en overige cybercapaciteiten.”
“De regering werkt aan het versterken van de maatschappelijke weerbaarheid. De Nederlandse bevolking moet bijvoorbeeld voorbereid zijn op verstoringen van het maatschappelijke leven doordat economische of digitale functies worden verzwakt of aangevallen.”
De VVD wil fors investeren in een high tech leger door te kiezen voor het beste en meest innovatieve materieel, met nadruk op technologieën als drones, hypersonische raketten, quantumtechnologie en digitalisering. Ze willen de Nederlandse defensie-industrie versterken, innovatie stimuleren via samenwerking met het bedrijfsleven, en inzetten op Europese samenwerking en strategische autonomie. Het doel is een moderne, technologisch leidende krijgsmacht die zowel de nationale veiligheid als de economie versterkt.
Investeren in het beste en meest innovatieve materieel
De VVD pleit voor forse investeringen in geavanceerde wapensystemen en technologieën om de krijgsmacht te moderniseren en langdurig inzetbaar te maken. Dit omvat onder meer drones, hypersonische raketten, quantumtechnologie en digitalisering, met als doel een technologisch voorsprong en versterking van de Nederlandse economie.
“We investeren in de wapens van de toekomst, zoals hypersonische raketten en drones, en brengen de luchtverdediging snel op orde. ... Nederlandse ondernemers dragen bij aan de bouw marineschepen en radars van wereldklasse, zetten in op defensietoepassingen voor quantumtechnologie, innoveren met high tech drones, en dragen bij aan de productie van onderdelen voor de F-35 en gevechtsvoertuigen zoals de Boxer en CV90.”
“Nieuwe partnerschappen met de industrie zijn ook nodig om voortdurend over de meest innovatieve wapens te beschikken. Bij snel veranderende technologie zoals die van drones, moeten we streven naar langjarige samenwerking met bedrijven, waarbij we afspreken dat we samen voortdurend innoveren, zonder dat we al weten welk product er over vijf jaar nodig is.”
“Daarnaast moeten we fors investeren in digitalisering. Dat zorgt ervoor dat zodra een sensor een tegenstander waarneemt, deze zo snel mogelijk geraakt wordt door het voor die aanval meest dodelijke wapen.”
Versterken van de Nederlandse defensie-industrie en innovatie
De VVD wil de zelfstandigheid van de Nederlandse defensie-industrie behouden en versterken, met focus op innovatieve niches zoals quantumtechnologie en drones. Ze streven naar meer Europese samenwerking, gezamenlijke orders en het openbreken van gesloten defensiemarkten, om zo strategische autonomie en innovatie te bevorderen.
“Voor onze defensie-industrie zetten we in op behoud van zelfstandigheid in zaken waar we traditioneel sterk in zijn, zoals het marinebouwcluster en radars. Daarnaast versterken we gericht een aantal innovatieve niches, zoals quantumtechnologie en drones.”
“We zetten in op gezamenlijke Europese orders voor materieel om onze eigen defensie-industrie te laten opschalen, de interoperabiliteit te vergroten, versnippering van de Europese defensie-industrie terug te brengen, en de strategische autonomie van Europa te versterken.”
“Daarnaast zetten we in op licentieproductie van hightech Amerikaanse wapens waar we niet zonder kunnen, maar waarbij we nu te afhankelijk zijn van een enkele productielocatie in de VS.”
Europese samenwerking en strategische capaciteiten
De VVD wil minder afhankelijk zijn van de VS door samen met Europese bondgenoten te investeren in strategische capaciteiten zoals satellieten, grote vliegtuigen en gezamenlijke inlichtingen. Dit moet de Europese defensie versterken en de technologische voorsprong waarborgen.
“Om onze afhankelijkheid van de VS te verminderen investeren we samen met bondgenoten in strategische capaciteit zoals satellieten en grote vliegtuigen voor inlichtingenverzameling, radarbeeld, en maritieme patrouilles.”
“Op Europees niveau pleiten we voor een Defensie-Innovatieautoriteit (EDIA) naar het model van het Amerikaanse DARPA. Deze organisatie moet toptalent uit de wetenschap en industrie aantrekken en hen de vrijheid en middelen geven om autonoom te investeren in potentieel baanbrekende projecten.”
JA21 wil fors investeren in een modern, technologisch geavanceerd leger dat inzet op de nieuwste innovaties zoals drones, kunstmatige intelligentie en cybercapaciteiten. De partij pleit voor een forse uitbreiding van het defensiebudget, versterking van de Nederlandse defensie-industrie en het vergroten van de digitale en technologische onafhankelijkheid. Hun visie is dat Nederland zelfstandig en langdurig in staat moet zijn zichzelf te verdedigen in alle domeinen, met een krijgsmacht die vooroploopt in high tech.
Innovatie en technologische vernieuwing in de krijgsmacht
JA21 ziet het toepassen van de nieuwste technologieën als essentieel voor een toekomstbestendig leger. Dit betreft onder meer de integratie van drones, AI en digitale beveiliging, waarmee Nederland zich kan weren tegen moderne dreigingen en langdurig inzetbaar blijft.
“De krijgsmacht moet op innovatieve wijze de laatste technologische ontwikkelingen toepassen in de organisatie, waaronder met de integratie van drones en AI.”
“Nederland investeert bovendien in satellietcapaciteit en digitale beveiliging van communicatie- en informatie-infrastructuur.”
Forse investeringen in personeel, materieel en defensie-industrie
JA21 wil het defensiebudget structureel verhogen en langdurige opdrachten aan de Nederlandse defensie-industrie geven, zodat het leger kan beschikken over modern materieel en voldoende personeel. Dit moet de krijgsmacht schaalbaar, aantrekkelijk en technologisch toonaangevend maken.
“Dit alles vraagt om acute investeringen in personeel, materieel, opleidingen, munitie, infrastructuur en vastgoed.”
“Voor de defensie-industrie schrapt JA21 belemmerende regelgeving en zet het in op langdurige opdrachten binnen Nederland. Alleen zo kunnen we onze krijgsmacht en onze defensie-industrie effectief en verantwoord opbouwen.”
Digitale soevereiniteit en cybercapaciteit als kern van defensie
JA21 beschouwt digitale onafhankelijkheid en cyberveiligheid als cruciale onderdelen van een high tech leger. Investeringen in cybercommando’s, digitale infrastructuur en nationale technologie zijn noodzakelijk om Nederland te beschermen tegen hybride dreigingen.
“We investeren in strategische technologie en digitale veiligheid.”
“Cyberafschrikking. Breid het Defensie Cyber Commando uit. Hack ons? Reken op een tegenactie.”
“Nederland moet zelfstandig in staat zijn haar burgers, grondgebied en vitale belangen te verdedigen – te land, ter zee, in de lucht, in de ruimte, en in het cyberdomein.”
BIJ1 is uitgesproken tegen een high tech leger en militarisering: de partij wil een directe stop op de ontwikkeling en het gebruik van AI-systemen voor militaire doeleinden, en verzet zich tegen de militarisering van de samenleving. BIJ1 pleit voor het inzetten van technische kennis uit de wapenindustrie voor civiele toepassingen en wil Nederland uit de NAVO halen, met een leger dat alleen wordt ingezet voor het handhaven van internationaal recht. De partij wijst high tech militaire innovatie en een groeiende oorlogseconomie expliciet af.
Directe stop op high tech militaire technologie
BIJ1 wil dat Nederland geen rol speelt in de ontwikkeling of het gebruik van geavanceerde militaire technologie, zoals AI-systemen voor militaire doeleinden. De partij ziet deze technologieën als gevaarlijk en pleit voor een radicale koerswijziging richting vrede en civiele toepassingen van technologie.
Tegen militarisering en oorlogseconomie
BIJ1 verzet zich tegen de militarisering van Europa en de groei van een oorlogseconomie, en wil dat Nederland breekt met de NAVO en kiest voor neutraliteit. Het leger mag alleen worden ingezet voor het handhaven van internationaal recht, niet voor deelname aan buitenlandse oorlogen of militaire expansie.
“We verzetten ons sterk tegen deze gevaarlijke bagatellisering van de klimaatcrisis en de agressieve militarisering.”
“Nederland breekt met de levensgevaarlijke oorlogspolitiek van de VS. We verlaten de NAVO en kiezen voor neutraliteit. ... Ons leger zetten we alleen in om internationaal recht te handhaven, niet voor andermans oorlogen.”
Geen ronseling of promotie van leger onder jongeren
BIJ1 wil jongeren beschermen tegen dienstplicht en ronseling voor het leger, en Defensie mag geen wervingscampagnes of promotieactiviteiten op scholen uitvoeren.
“Onze jongeren beschermd tegen dienstplicht en ronseling voor het leger.”
“Het ministerie van Defensie blijft weg uit de scholen. Wervingscampagnes gericht op jongeren stoppen we. Net als gastlessen, sportdagen en trainingen van Defensie die bedoeld zijn om beïnvloedbare jongeren enthousiast te maken voor een rol in het leger.”
De ChristenUnie pleit voor een weerbare krijgsmacht die inzet op digitale en hybride oorlogsvoering, met nadruk op cyberveiligheid en bescherming van vitale infrastructuur. Ze zijn kritisch op de militarisering van veiligheid en willen internationale regulering van autonome wapensystemen. Investeringen in defensie moeten vooral gericht zijn op samenwerking binnen Europa en het versterken van digitale weerbaarheid, niet op eenzijdige opbouw van een high tech leger.
Investeren in cyberveiligheid en digitale weerbaarheid
De ChristenUnie ziet cyberveiligheid als essentieel onderdeel van een moderne krijgsmacht en wil extra defensiebudget inzetten voor bescherming tegen digitale dreigingen, zoals spionage en het hacken van wapensystemen. De focus ligt op het beschermen van vitale infrastructuur en samenwerking met bondgenoten, niet op een technologische wapenwedloop.
“Extra geld voor defensie gebruiken we daarom ook voor het verbeteren van cyberveiligheid.”
“Nederland moet zich goed beschermen tegen spionage, diefstal van militaire technologie, ontwrichting door desinformatie en het hacken van wapensystemen en vitale infrastructuur (zoals een waterkering).”
Kritisch op autonome wapensystemen en militarisering
De partij waarschuwt voor de morele dilemma’s rond (deels) autonome wapensystemen en wil internationale regulering, in plaats van een ongeremde technologische opbouw van het leger. Ze benadrukken dat veiligheid niet alleen met militaire middelen bereikt wordt.
“We zien in gewapende conflicten steeds vaker inzet van (deels) autonome wapensystemen. Dat stelt ons voor grote morele vragen. We willen internationale regulering met betrekking tot de vraag of en onder welke voorwaarden autonome wapensystemen kunnen worden ontwikkeld en ingezet.”
“Veiligheid wordt niet slechts bereikt met militaire middelen. Internationale inzet van de krijgsmacht is onderdeel van een doordachte integrale benadering, in nauwe samenwerking met de inzet van diplomatie, ontwikkelingssamenwerking en de inlichtingen- en veiligheidsdiensten...”
Europese samenwerking en strategische autonomie
De ChristenUnie wil minder afhankelijk zijn van niet-Europese technologie en pleit voor versterking van de Europese defensiesamenwerking, met nadruk op gezamenlijke ontwikkeling en inkoop van technologie en bescherming van strategische autonomie.
“De overheid zorgt ervoor dat ze zelf niet afhankelijk wordt van niet-Europese techbedrijven, door zo veel mogelijk gebruik te maken van Europese alternatieven of open source oplossingen.”
“Daarom moet de samenwerking binnen de Europese pijler van de NAVO worden versterkt. Dit doen we door investeringen, werkwijze en strategieën beter op elkaar aan te laten sluiten (bijvoorbeeld via het NAVO Defensieplanningsproces).”
Het CDA wil investeren in een modern en technologisch geavanceerd leger, waarbij innovatie, hoogwaardige uitrusting en Europese samenwerking centraal staan. Ze pleiten voor versterking en modernisering van de krijgsmacht met hoogwaardig materieel, integratie van slimme wapensystemen met ethische normen, en een sterke Nederlandse en Europese defensie-industrie. De partij ziet technologische innovatie als essentieel voor de veiligheid en strategische autonomie van Nederland en Europa.
Investeren in modern en technologisch geavanceerd leger
Het CDA wil dat de Nederlandse krijgsmacht beschikt over de nieuwste technologieën en hoogwaardig materieel, afgestemd op Europese eisen. Ze benadrukken het belang van innovatie, slimme wapensystemen en een sterke defensie-industrie om de veiligheid en strategische autonomie te waarborgen. Ethische en juridische normen moeten worden geïntegreerd in de ontwikkeling van nieuwe wapentechnologie.
“We zetten de extra defensie-uitgaven in voor het versterken en moderniseren van onze krijgsmacht. Die moet beschikken over hoogwaardig materieel waarvan de eisen in Europees verband zijn afgestemd. Ethische en juridische normen moeten in de programmering van slimme wapensystemen worden verwerkt.”
“We zetten in op een innovatieve Nederlandse en Europese defensie-industrie en bouwen de productiecapaciteit uit.”
“Ook maken we gebruik van het ReArm Europe-plan.”
“We willen dat Nederland vooroploopt in het ontwikkelen van een volwaardige Europese pijler in de NAVO, met een Europese Veiligheidsraad.”
“De veiligheidssituatie vraagt om meerderheidsbesluitvorming in het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid en het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid”
De Partij voor de Dieren (PvdD) spreekt zich in haar verkiezingsprogramma niet expliciet uit over het ontwikkelen of inzetten van een "high tech leger". In plaats daarvan ligt de nadruk op digitale soevereiniteit, privacybescherming, en het beperken van technologische macht, ook bij veiligheidsdiensten. Concrete voorstellen richten zich op het beperken van digitale surveillance, het waarborgen van burgerrechten en het onder publieke controle brengen van essentiële technologie, niet op militaire toepassingen of het versterken van een technologisch geavanceerd leger.
Terughoudendheid met digitale surveillance en high tech veiligheidsdiensten
De PvdD is kritisch over het gebruik van geavanceerde technologieën door opsporings- en veiligheidsdiensten, en pleit voor strikte waarborgen rond privacy en controle. Het programma wijst expliciet het grootschalig inzetten van digitale middelen voor veiligheid en controle af, en benadrukt het belang van democratische toetsing en privacybescherming. Dit impliceert een afwijzing van een "high tech leger" dat zwaar leunt op digitale surveillance en AI.
“Opsporing- en veiligheidsdiensten mogen geen digitale apparaten binnendringen zonder dat daar een zwaarwichtige, door de rechter getoetste reden voor is. Een sterkere controle op deze diensten is belangrijk.”
“Er komt een sterkere en openbare controle op het functioneren van de veiligheidsdiensten. Daarnaast moet duidelijk worden hoe de privacy van mensen gewaarborgd is in de algoritmes die de diensten gebruiken.”
“De voorgenomen verdere verruiming van de Sleepwet gaat niet door. In plaats daarvan wordt de Sleepwet ingetrokken en er komt een nieuwe privacyvriendelijke Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv).”
AI en technologie uitsluitend onder publieke en ethische controle
De PvdD wil dat alle essentiële AI-infrastructuur en technologie onder publieke regie komt, met strikte ethische en democratische waarborgen. Toepassing van AI voor veiligheid mag alleen als deze aantoonbaar ethisch, transparant en anti-discriminatoir is. Dit sluit grootschalige inzet van high tech militaire systemen zonder publieke controle uit.
“Alle AI-systemen die invloed hebben op mensenlevens, inclusief systemen die worden ingezet ten behoeve van de veiligheid, worden aan de voorkant ontworpen en later getoetst op beheersbaarheid, ethiek, lichamelijke integriteit en privacy.”
“De regie over essentiële AI-infrastructuur komt in publieke handen. De overheid zorgt ervoor dat in Europees verband geïnvesteerd wordt in goede publieke AI-technologie, zodat er geen afhankelijkheid ontstaat van problematische regimes of buitenlandse commerciële partijen.”
BBB wil Defensie moderniseren door fors te investeren in hightech materieel, onbemande systemen en innovatieve technologieën om de slagkracht en veiligheid van het leger te vergroten. De partij zet in op drones, onbemande systemen, microreactoren en satellieten, en wil procesmatige barrières voor innovatie wegnemen. Technologie moet vooral dienen om militairen te beschermen en de efficiëntie van de krijgsmacht te verhogen.
Investeren in hightech materieel en onbemande systemen
BBB kiest voor een krijgsmacht die zwaar inzet op technologische innovatie, met als doel de gevechtskracht te vergroten en militairen te ontzien. Door te investeren in drones, onbemande systemen en modern materieel wil BBB aansluiten bij de eisen van moderne oorlogsvoering en de NAVO-verplichtingen.
“Nederland zal overgaan op aanschaf van een tweede tankbataljon diep geïntegreerd met onbemande systemen, wezenlijk voor de slagkracht van onze landmacht en onze bijdrage aan de NAVO. We laten technologie zoveel mogelijk van het vechten doen.”
“Daarom wordt geïnvesteerd in geavanceerde drone carriers, die onze maritieme slagkracht en inzetbaarheid over de hele wereld vergroten. Nederland beschikt verder over een volwaardig droneecosysteem en investeert in luchtafweermiddelen tegen drones.”
Versnellen van technologische innovatie binnen Defensie
BBB wil innovatie binnen Defensie versnellen door bureaucratie te verminderen en technologie gericht in te zetten voor meer efficiëntie en veiligheid. Het doel is om Defensie sneller te laten inspelen op technologische ontwikkelingen en zo de nationale veiligheid te versterken.
“We kiezen ervoor om technologie in te zetten om de efficiëntie van de krijgsmacht te vergroten en onze manschappen zo min mogelijk in gevaar te brengen. We zullen procesmatige barrières en bureaucratie wegnemen om snelle en effectieve innovatie binnen Defensie en de bijbehorende industrie te garanderen. Minder beleid en meer uitvoering.”
Ontwikkeling van strategische hightech toepassingen (microreactoren en satellieten)
BBB wil investeren in strategische hightech toepassingen zoals microreactoren en satellieten om de autonomie, veiligheid en operationele mogelijkheden van Defensie te vergroten. Hiermee wil de partij de afhankelijkheid van het buitenland verminderen en de technologische voorsprong van Nederland versterken.
“We zetten vol in op de ontwikkeling van kleinschalige kernreactoren voor strategische toepassingen. Tevens onderzoeken we of we een soevereine lanceercapaciteit in het Caribisch deel van het Koninkrijk kunnen realiseren. We versnellen de ontwikkeling van Nederlandse satellieten voor communicatie en verkenning.”
D66 wil dat Nederland en Europa koplopers worden op het gebied van een technologisch geavanceerd leger, met investeringen in AI, drones, ruimtevaart en cybersecurity voor defensie. Ze pleiten voor meer Europese samenwerking, standaardisatie en gezamenlijke innovatie, met als doel een sterke, moderne krijgsmacht die voorbereid is op hybride en technologische oorlogsvoering.
Investeren in opkomende militaire technologieën
D66 ziet moderne oorlogsvoering als technologisch gedreven en wil daarom dat Nederland Europees koploper wordt in hightech defensietechnologieën zoals AI, drones, ruimtevaart en cybersecurity. Ze benadrukken het belang van betekenisvolle menselijke controle over deze technologieën en willen investeren in innovatie om de militaire paraatheid te versterken.
“D66 wil dat Nederland in 2030 Europees koploper is op het gebied van AI, drones, ruimtevaart en cybersecurity voor defensie. Ons uitgangspunt voor deze technologieën is betekenisvolle menselijke controle.”
“Moderne oorlogsvoering is gelaagd, hybride en technologisch gedreven, maar blijft ook afhankelijk van klassieke slagkracht en menselijke veerkracht.”
Europese samenwerking en standaardisatie in defensie
D66 vindt dat Europese landen hun krachten moeten bundelen op het gebied van defensietechnologie, materieel en innovatie om slagvaardiger en kostenefficiënter te zijn. Ze willen gezamenlijke inkoop, standaardisatie en uitbreiding van internationale samenwerking, ook buiten NAVO-verband.
“We moeten gezamenlijk voorraden aanleggen, trainen en investeren in innovatie. Gezamenlijk materieel inkopen en meer standaardiseren. Door onze krachten te bundelen zijn we samen slagvaardiger en besparen we kosten.”
“D66 streeft op lange termijn naar een Europese krijgsmacht. Op de korte termijn wil D66 een sterke Europese positie binnen de NAVO, met Europese strategische commandovoering, Europees materieel en Europees personeel.”
DENK is kritisch over het investeren in een high tech leger en wijst extra miljardenuitgaven voor Defensie af, tenzij deze aantoonbaar noodzakelijk zijn voor de basisvoorzieningen van militairen. De partij verzet zich tegen een wapenwedloop en pleit voor terughoudendheid bij militaire missies en technologische opbouw van het leger.
Alleen noodzakelijke defensie-uitgaven, geen high tech wapenwedloop
DENK vindt de huidige defensie-uitgaven voldoende en steunt alleen investeringen die strikt noodzakelijk zijn voor het op orde houden van de basis, zoals huisvesting, salaris en uitrusting van militairen. De partij wijst expliciet miljardeninvesteringen zonder aantoonbare noodzaak en verdere technologische opbouw van het leger af, en wil geen wapenwedloop.
“Wij steunen alleen defensie uitgaven die aantoonbaar nodig zijn om de basis op orde te hebben bij Defensie. Dit betekent goede huisvesting van onze militairen, een fatsoenlijk salaris en een goede uitrusting. Miljardeninvesteringen zonder aantoonbare noodzaak steunen wij niet. Wij willen geen wapenwedloop.”
“DENK verzet zich tegen de extra miljardenuitgaven onder druk van NAVO baas Mark Rutte en President Donald Trump. DENK vindt de huidige defensie uitgaven voldoende en wijst op de enorme militaire overmacht van de NAVO die niet nog verder uitgebreid hoeft te worden.”
Terughoudendheid bij technologische en nucleaire opbouw
DENK wil geen verdere technologische escalatie binnen Defensie, zoals kernwapens of geavanceerde lanceersystemen, en is tegen een gedwongen dienstplicht.
“Alle kernwapens verdwijnen uit ons land. Onze militaire systemen worden niet uitgerust met lanceersystemen voor kernwapens.”
“Een gedwongen dienstplicht is voor DENK onacceptabel. Het forceren van jonge mensen in een militair systeem dat niet hun keuze is, past niet bij de idealen van DENK.”
GroenLinks-PvdA pleit niet voor een expliciet "high tech leger", maar richt zich op het verminderen van afhankelijkheid van buitenlandse defensie-industrieën en het afbouwen van orders bij de Israëlische defensie-industrie. Hun focus ligt op strategische autonomie, Europese samenwerking en het beperken van buitenlandse invloed op defensie en technologie, zonder concrete voorstellen voor een technologisch geavanceerd leger.
Minder afhankelijk van buitenlandse defensie-industrieën
GroenLinks-PvdA wil de afhankelijkheid van de VS en Israëlische defensie-industrie verminderen, met het oog op meer strategische autonomie en ethische overwegingen. Dit raakt aan het thema "high tech leger" doordat het impliciet gaat over waar en hoe Nederland zijn militaire technologie betrekt, maar er is geen expliciet pleidooi voor een eigen high tech leger.
“We bouwen onze afhankelijkheid van de VS af en plaatsen geen orders meer bij de Israëlische defensie-industrie.”
Investeren in Europese strategische autonomie en technologie
De partij zet in op het vergroten van de strategische autonomie van Europa, onder meer door te investeren in technologie en onderzoek. Dit kan indirect bijdragen aan een meer technologisch geavanceerde defensie, maar wordt niet specifiek als militair beleid benoemd.
NSC pleit voor een modern en technologisch geavanceerd leger, met nadruk op cybercapaciteit, luchtverdediging en het stimuleren van een hoogwaardige defensie-industrie. De partij wil investeren in cyberstrategie, innovatieve defensietechnologie en minder afhankelijkheid van buitenlandse leveranciers. Concrete voorstellen zijn uitbreiding van het Defensie Cyber Commando, ontwikkeling van een eigen luchtverdedigingssysteem ("Dutch Dome") en het benutten van Nederlandse innovatiekracht voor militaire kerncapaciteiten.
Investeren in cybercapaciteit en offensieve cyberstrategie
NSC ziet moderne oorlogsvoering als een digitale aangelegenheid en wil daarom fors inzetten op cyberverdediging en -aanval. Het vergroten van de capaciteit van het Defensie Cyber Commando en investeren in een offensief cyberprogramma zijn centrale punten, om Nederland te beschermen tegen digitale dreigingen en actief te kunnen optreden.
“Moderne oorlogsvoering stelt nieuwe eisen aan Defensie. Nieuw Sociaal Contract zet daarom in op een daadkrachtige cyberstrategie. We vergroten de capaciteit van het Defensie Cyber Commando en investeren in een offensief cyberprogramma. Alleen met deze inzet kan Nederland zich effectief verdedigen én actief optreden tegen digitale dreigingen.”
Ontwikkeling van een eigen luchtverdedigingssysteem ("Dutch Dome")
NSC wil lessen trekken uit de oorlog in Oekraïne en pleit voor een eigen Nederlands luchtverdedigingssysteem om strategisch belangrijke civiele en militaire locaties te beschermen. Dit moet de weerbaarheid van vitale infrastructuur vergroten.
“De oorlog in Oekraïne laat zien hoe belangrijk goed luchtafweergeschut is in de verdediging. We willen daarom dat er op termijn een Dutch Dome komt: een luchtverdedigingssysteem gericht op de bescherming van strategisch belangrijke civiele en militaire locaties, zoals de Rotterdamse haven.”
Stimuleren van een hoogwaardige, innovatieve defensie-industrie
NSC wil de innovatiekracht van Nederland benutten om minder afhankelijk te worden van buitenlandse (met name Amerikaanse) militaire technologie. De focus ligt op het ontwikkelen van strategische militaire kerncapaciteiten binnen Nederland.
“Wij willen de innovatiekracht van de Nederlandse economie benutten om een stimulans te geven aan de ontwikkeling van een hoogwaardige defensie-industrie met een accent op strategic enablers (militaire kerncapaciteiten waarvoor we op dit moment nog afhankelijk zijn van de Verenigde Staten).”
De SP pleit niet voor een traditioneel high tech leger, maar wil investeren in verdediging tegen moderne dreigingen zoals cyberaanvallen en desinformatie, in plaats van grootschalige wapenwedlopen of verdere militarisering. De partij benadrukt het belang van strikte naleving van internationale verdragen, het voorkomen van verboden wapens, en het beperken van de invloed van wapenbedrijven.
Investeren in verdediging tegen cyberaanvallen en desinformatie
De SP ziet de grootste militaire dreiging in asymmetrische oorlogsvoering, zoals cyberaanvallen en aanvallen op kritieke infrastructuur, en wil daar specifiek in investeren. Het opbouwen van een conventioneel high tech leger krijgt geen prioriteit; de nadruk ligt op digitale en hybride dreigingen.
“Er moet geïnvesteerd worden in de verdediging tegen asymmetrische oorlogsvoering, zoals cyberaanvallen, desinformatiecampagnes en aanvallen op kritieke infrastructuur, zoals energie en watervoorziening.”
Strikte naleving van internationale verdragen en ontwapening
De SP verzet zich tegen de militarisering van de wereld en het gebruik van verboden wapens, en wil dat Nederland zich strikt houdt aan internationale verdragen. Dit betekent geen inzet op high tech wapensystemen die onder verboden vallen, en een actieve rol in nucleaire ontwapening.
Volt noemt nergens expliciet de term "high tech leger" en heeft geen uitgewerkte visie op een Europees of Nederlands leger dat technologisch geavanceerd is. Wel pleit Volt voor investeringen in digitale infrastructuur, cyberweerbaarheid en technologische autonomie als onderdeel van de bredere Europese defensie en veiligheid, met een duidelijke focus op cyberverdediging en digitale innovatie binnen de NAVO en EU.
Investeren in cyberweerbaarheid en digitale infrastructuur voor defensie
Volt ziet digitale veiligheid en cyberweerbaarheid als essentieel onderdeel van de Europese en Nederlandse verdediging. Ze willen een deel van de verhoging van de NAVO-begroting investeren in digitale infrastructuur, gericht op strategische autonomie en bescherming tegen cyber- en hybride dreigingen. Dit is het dichtstbijzijnde concrete beleid ten aanzien van een "high tech leger".
“We investeren een deel van de verhoging van de NAVO-begroting in de ontwikkeling van de digitale infrastructuur binnen de EU. Dit speelt immers een sleutelrol in de strategische autonomie van de EU en in de verdediging tegen cyber- en hybride dreigingen.”
“We zetten ons in voor gedeelde cyberverdediging in de EU en een gezamenlijk antwoord op grensoverstijgende cyberaanvallen.”
Ministerie van Digitale Zaken met mandaat voor defensie
Volt wil een minister en ministerie van Digitale Zaken oprichten, met expliciet mandaat voor digitale infrastructuur, economische ontwikkeling én defensie. Hiermee wordt digitale innovatie en veiligheid structureel gekoppeld aan defensiebeleid, wat een randvoorwaarde is voor een toekomstbestendig, technologisch geavanceerd leger.
“Het mandaat van dit ministerie is om de digitale infrastructuur, economische ontwikkeling, defensie, en cybersecurity te versterken.”
50PLUS noemt het belang van een sterk en modern leger in het licht van de veranderde geopolitieke situatie, maar doet geen expliciete voorstellen voor een "high tech leger". De partij pleit vooral voor verhoging van defensie-uitgaven volgens NAVO-afspraken en versterking van de nationale defensie-industrie, zonder concrete technologische of high-tech ambities te benoemen.
Uitbreiding defensie-uitgaven en versterking industrie
50PLUS wil dat Nederland voldoende militair vermogen heeft om zichzelf en het NAVO-grondgebied te verdedigen, mede door de oorlog in Oekraïne. De partij kiest voor verhoging van het defensiebudget en versterking van de nationale defensie-industrie, maar noemt geen specifieke investeringen in high-tech wapensystemen, digitalisering of innovatie.
FVD pleit voor een modern en technologisch geavanceerd leger, met nadruk op investeringen in cyberdefensie en het versterken van de Nederlandse defensie-industrie. De partij wil Nederland beschermen tegen digitale dreigingen en innovatie stimuleren door eigen industrie te betrekken bij de ontwikkeling van militair materieel. FVD verzet zich tegen buitenlandse controle over de inzet van Nederlandse militairen en tegen de herinvoering van de dienstplicht.
Sterk investeren in cyberdefensie
FVD ziet digitale dreigingen als een groeiend risico en wil daarom fors investeren in cyberdefensie. Hiermee wil de partij Nederland beschermen tegen digitale aanvallen en een koploperspositie op digitaal gebied realiseren.
“We investeren in cyberdefensie, zodat Nederland beschermd blijft tegen digitale dreigingen en koploper wordt op digitaal gebied.”
Nederlandse defensie-industrie betrekken bij innovatie
FVD wil de Nederlandse defensie-industrie actief betrekken bij de aanschaf, het onderhoud en de ontwikkeling van militair materieel. Dit moet innovatie en werkgelegenheid in eigen land stimuleren en zorgen voor meer technologische onafhankelijkheid.
“We betrekken de Nederlandse defensie-industrie bij aanschaf, onderhoud en ontwikkeling van materieel, zodat innovatie en werkgelegenheid in eigen land groeien.”
Het PVV-verkiezingsprogramma bevat geen concrete voorstellen of duidelijke visie op het gebied van een "high tech leger". Er worden geen plannen genoemd voor technologische modernisering, digitalisering of innovatie van de Nederlandse krijgsmacht. Het enige relevante fragment betreft het inzetten van het leger bij binnenlandse ordehandhaving, zonder enige verwijzing naar technologie of high tech capaciteiten.
Inzet leger bij binnenlandse ordehandhaving
De PVV noemt het leger uitsluitend in de context van binnenlandse veiligheid, waarbij het als instrument wordt genoemd tegen "straatterroristen". Er is geen enkele verwijzing naar technologische vernieuwing, high tech wapensystemen, digitalisering of innovatie binnen de krijgsmacht. Dit standpunt adresseert het gebruik van het leger als repressief middel, niet als high tech organisatie.
“Zerotolerance voor straattuig; waar nodig het leger inzetten tegen straatterroristen”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma