Verkiezingsprogramma's 2025 overHelpen kiezen
BVNL vindt dat mensen zoveel mogelijk hun eigen keuzes moeten kunnen maken, zonder overheidsdwang of -bemoeienis. Dit geldt voor persoonlijke, medische, financiële en maatschappelijke keuzes: van pensioen en zorg tot onderwijs en mobiliteit. De partij wil keuzevrijheid wettelijk verankeren en overheidsinvloed minimaliseren, zodat burgers daadwerkelijk geholpen worden bij het maken van hun eigen keuzes.
Maximale individuele keuzevrijheid, minimale overheidsbemoeienis
BVNL stelt dat keuzes over het eigen leven, lichaam en financiën bij het individu horen en niet bij de overheid. De partij ziet overheidsdwang als een bedreiging voor autonomie en wil mensen in staat stellen zelfstandig te kiezen, bijvoorbeeld bij medische ethiek, pensioen, zorg en mobiliteit. Dit standpunt adresseert het probleem van een te sturende overheid en wil mensen daadwerkelijk helpen kiezen door regels en dwang te beperken.
“Of het nu gaat om vaccinatie, medische behandelingen, seksuele voorkeur, levensovertuiging, of levensbeëindiging: deze keuzes behoren toe aan de mens zelf. De overheid heeft zich hierbuiten te houden.”
“Medisch-ethische keuzes horen bij het individu, niet bij de Staat. Belang Van Nederland verwerpt iedere vorm van overheidsdwang als het gaat om beslissingen over het eigen lichaam.”
“Automobilisten kiezen hun eigen auto, of dat nu een benzine, schone diesel, elektrische of hybride is. De overheid zal deze keuze niet door middel van belastingen of subsidies beïnvloeden.”
“Er komt keuzevrijheid met betrekking tot de pensioenen.”
“Iedereen krijgt de keuze om in het oude stelsel te blijven. Dit kan via de zogenaamde ‘pensioenbewaarder’ (artikel 124a PW) eenvoudig worden gerealiseerd.”
“Vrije keuze in pensioenuitvoerder. Deelnemers krijgen het recht om zelf hun pensioenuitvoerder te kiezen.”
“Zorg in natura wordt afgeschaft en alle zorg gaat worden aangeboden via een Persoonsgebonden Budget (PGB). Dit geeft zorgbehoevenden regie over hun zorgtraject, vermindert bureaucratie en sluit aan bij het streven van BVNL naar minder overheidsbemoeienis en meer individuele autonomie.”
Onderwijs: leren kiezen en zelfstandig denken
BVNL wil dat onderwijs zich richt op het leren denken in plaats van het opleggen van denkbeelden, zodat leerlingen zelfstandig keuzes kunnen maken. Dit standpunt adresseert het probleem van indoctrinatie en gebrek aan keuzevrijheid in het onderwijs.
“We gaan leerlingen en studenten weer leren hoe ze moeten denken en niet wat ze moeten denken.”
Referenda en directe democratie voor meer keuzemogelijkheden
BVNL wil bindende referenda invoeren zodat burgers direct kunnen kiezen over belangrijke onderwerpen, in plaats van alleen via verkiezingen. Dit vergroot de invloed van burgers op beleid en helpt hen daadwerkelijk kiezen over hun eigen toekomst.
DENK vindt het belangrijk dat mensen echte keuzes kunnen maken in hun leven, vooral op het gebied van onderwijs, werk en zorg. Ze willen belemmeringen voor kansengelijkheid en keuzevrijheid actief wegnemen, onder andere door het tegengaan van vroege selectie in het onderwijs, het bieden van meer zekerheid op de arbeidsmarkt, en het waarborgen van keuzevrijheid in de zorg. Hun voorstellen zijn concreet gericht op het vergroten van autonomie en het verminderen van ongelijkheid, zodat iedereen daadwerkelijk geholpen wordt bij het maken van eerlijke keuzes.
Kansengelijkheid en keuzevrijheid in het onderwijs
DENK wil dat jongeren niet vastlopen door te vroege selectie of financiële drempels, zodat ze echte keuzes kunnen maken in hun onderwijsloopbaan. Ze pleiten voor brede brugklassen, gratis onderwijsmateriaal, en het aanpakken van onderadvisering om eerlijke kansen te garanderen.
“Investeren in brede brugklassen om vroege selectie tegen te gaan.”
“Beperken van het aantal selectiemomenten in het onderwijssysteem.”
“Gratis onderwijsmateriaal voor alle leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs.”
“Tegengaan van onderadvisering door onafhankelijke tweede adviezen, betere communicatie en aandacht hiervoor op de lerarenopleiding.”
Meer zekerheid en keuzevrijheid op de arbeidsmarkt
DENK wil dat mensen kunnen kiezen tussen zekerheid en vrijheid op de arbeidsmarkt, zonder dat dit ten koste gaat van hun bestaanszekerheid. Ze maken zich sterk voor het aantrekkelijker maken van vaste contracten en het behouden van zekerheden voor werknemers.
“Wij willen dat er meer zekerheid is voor mensen op de arbeidsmarkt. Daarom willen wij het financieel aantrekkelijker maken voor werkgevers om een vast contract aan te bieden aan hun werknemers.”
“Dat betekent dat wij ons uitspreken tegen een vermindering van de ontslagbescherming en dat wij behoud willen van de WW duur.”
“Wij willen meer verlofmogelijkheden voor mensen bij belangrijke en ingrijpende levensgebeurtenissen.”
Keuzevrijheid en toegankelijkheid in de zorg
DENK vindt dat iedereen toegang moet hebben tot zorg en dat keuzevrijheid en cultuursensitiviteit centraal moeten staan. Ze willen het eigen risico afschaffen en het basispakket uitbreiden, zodat mensen niet beperkt worden in hun zorgkeuzes door financiële of culturele barrières.
FVD benadrukt het belang van individuele keuzevrijheid op diverse terreinen, zoals zorg, onderwijs, ondernemerschap en persoonlijke levensstijl. Hun beleid is gericht op het terugdringen van overheidsbemoeienis, het waarborgen van vrije keuzes voor burgers en het versterken van directe democratische invloed. Concreet stelt FVD bindende referenda, vrije artsenkeuze, keuzevrijheid in onderwijs en ondernemerschap centraal.
Bindende referenda en directe democratie
FVD wil burgers direct laten kiezen over belangrijke kwesties via bindende referenda naar Zwitsers model. Dit moet de invloed van de burger vergroten en de macht van de gevestigde politiek doorbreken.
Vrije artsenkeuze en keuzevrijheid in zorg
FVD vindt dat patiënten altijd zelf hun arts moeten kunnen kiezen en dat zorgprofessionals meer ruimte moeten krijgen om behandelingen voor te stellen. Dit bevordert persoonlijke zorg en voorkomt dat bureaucratie en verzekeraars de keuzes van burgers beperken.
Keuzevrijheid in onderwijs
FVD wil dat ouders en leerlingen kunnen kiezen voor onderwijs dat bij hun identiteit en talenten past. Ze beschermen bijzonder onderwijs, stimuleren differentiatie en geven scholen ruimte om eigen accenten te leggen.
“Artikel 23 van de Grondwet moet behouden blijven, zodat bijzonder onderwijs de eigen identiteit kan bewaken en eigen aannamebeleid mag voeren.”
“Keuzevrijheid voor scholen: We behouden en verruimen de keuzevrijheid van scholen om extra vakken aan te bieden, zodat leerlingen zich breder kunnen ontwikkelen en scholen kunnen differentiëren.”
Vrijheid in ondernemerschap en minder overheidsbemoeienis
FVD wil dat ondernemers en zelfstandigen meer vrijheid krijgen om te ondernemen zonder verstikkende regels. Minder bureaucratie en meer vertrouwen in eigen kracht moeten het aantrekkelijk maken om te kiezen voor ondernemerschap.
“Onze visie is helder: het moet weer aantrekkelijk en haalbaar worden om ondernemer te zijn. Dat betekent minder bemoeienis van de overheid en meer vertrouwen in de eigen kracht van ondernemers.”
Vrijheid in persoonlijke levensstijl
FVD vindt dat mensen zelf moeten kunnen kiezen hoe ze hun leven inrichten, zonder betutteling van de overheid. Dit geldt bijvoorbeeld voor rookbeleid, vaccinatie en gezondheidskeuzes.
Vrijheid in verwarmingskeuze
FVD wil dat mensen zelf kunnen kiezen hoe ze hun huis verwarmen en verzet zich tegen verplichte warmtepompen of het verbieden van cv-ketels.
“We laten gasgestookte cv-ketels toe en maken de warmtepomp niet verplicht, zodat mensen zelf kunnen kiezen hoe ze hun huis verwarmen.”
BIJ1 stelt het recht op zelfbeschikking centraal en vindt dat mensen zoveel mogelijk hun eigen keuzes moeten kunnen maken, vooral rond leven, dood, gender en handicap. Ze pleiten voor concrete maatregelen die mensen ondersteunen bij het maken van persoonlijke keuzes, zoals legale toegang tot stervenshulp, het vereenvoudigen van geslachtswijziging, en het waarborgen van toegankelijkheid voor mensen met een handicap. De kern van hun visie is dat iedereen de regie over het eigen leven moet hebben, zonder onnodige barrières of bemoeienis van buitenaf.
Legale en veilige keuze voor waardig levenseinde
BIJ1 vindt dat iedereen het recht moet hebben om te kiezen voor een waardig levenseinde, ook als men niet ziek is, mits dit vrijwillig en weloverwogen gebeurt. Ze willen hulp bij zelfdoding door naasten of professionals decriminaliseren en pleiten voor een legaal, veilig stervensmiddel onder strikte voorwaarden. Dit standpunt adresseert het probleem dat mensen nu vaak geen legale, veilige opties hebben en daardoor onnodig lijden of tot suïcide overgaan.
“Ieder mens moet kunnen kiezen voor een waardige dood in eigen regie, ook als zij niet ziek zijn. Mensen met een weloverwogen persisterende doodswens moeten daarom toegang kunnen krijgen tot een legaal, waardig, veilig en betrouwbaar stervensmiddel, zodat zij niet hoeven te kiezen voor suïcide.”
“Ook moet hulp bij zelfdoding door naasten of andere professionele hulpverleners gedecriminaliseerd worden.”
Zelfbeschikking over gender en identiteit
BIJ1 wil dat mensen hun geslachtsregistratie kosteloos en zonder medische verklaring kunnen wijzigen. Dit verlaagt drempels voor mensen die hun genderidentiteit willen aanpassen en versterkt hun recht op zelfbeschikking.
“kosteloos wijzigen in de gemeentelijke basisadministratie, zonder dat daarvoor een medische verklaring nodig is.”
Toegankelijkheid en regie voor mensen met een handicap
BIJ1 vindt dat mensen met een handicap volledige regie moeten hebben over hun leven en toegang tot de samenleving. Ze willen fysieke, sociale en informatieve barrières wegnemen zodat mensen zelfstandig keuzes kunnen maken en volwaardig kunnen deelnemen.
“BIJ1 gelooft dat zelf mogen bepalen wat er met jouw leven en jouw lichaam gebeurt, een belangrijk recht is dat altijd beschermd moet worden.”
“We zorgen dat deze mensen ook niet bij herhaling hoeven te bewijzen dat ze passende zorg en ondersteuning nodig hebben. Zij moeten vanuit eigen regie toegang hebben tot een passend en samenhangend pakket aan zorg en ondersteuning.”
“Informatie van de overheid wordt standaard toegankelijk gemaakt, in begrijpelijke taal en beschikbaar in braille.”
De ChristenUnie ziet "helpen kiezen" als het ondersteunen van mensen bij het maken van belangrijke levenskeuzes, vooral waar kwetsbaarheid of druk een rol speelt. Ze leggen nadruk op het bieden van begeleiding en informatie, bijvoorbeeld bij schulden, onderwijs en ongewenste zwangerschap, zodat mensen zelfstandig en verantwoord kunnen kiezen. Concrete voorstellen zijn betere financiële educatie, counseling bij ongewenste zwangerschap en het waarborgen van onderwijsvrijheid voor ouders.
Betere financiële educatie en begeleiding bij schulden
De ChristenUnie wil voorkomen dat mensen in problematische schulden terechtkomen door hen te helpen verstandige financiële keuzes te maken. Dit doen ze door in te zetten op financiële educatie voor jongeren en begeleiding door schuldhulpmaatjes, zodat mensen niet alleen keuzes maken, maar ook ondersteund worden bij het kiezen van de juiste weg uit schulden.
“Met goede financiële educatie en programma’s gericht op zelfstandigheid en financiële verantwoordelijkheid, worden jongeren getraind om verstandig met geld om te gaan om schulden te voorkomen.”
“Schuldhulpmaatjes worden vaker ingezet om naast iemand met schulden te staan en deze persoon gedurende het hele traject te begeleiden.”
Counseling en praktische hulp bij ongewenste zwangerschap
De partij vindt het belangrijk dat vrouwen die onbedoeld zwanger zijn, goede begeleiding krijgen om een weloverwogen keuze te maken. Ze willen dat counseling aandacht besteedt aan alle overwegingen en dat praktische belemmeringen voor het uitdragen van een zwangerschap worden weggenomen.
“In de counseling van ongewenst zwangere vrouwen aandacht wordt besteed aan de overwegingen om een zwangerschap wel of niet te willen uitdragen.”
“Praktische redenen voor een abortus moeten weggenomen worden, bijvoorbeeld via een urgentieverklaring voor een woning of hulp bij het voortzetten van een opleiding.”
Onderwijsvrijheid voor ouders om te kiezen
De ChristenUnie benadrukt het recht van ouders om te kiezen voor onderwijs dat past bij hun normen, waarden en (geloofs)overtuiging. Dit grondwettelijke recht op onderwijsvrijheid helpt ouders en kinderen bij het maken van een passende keuze voor hun ontwikkeling.
“Ouders hebben het recht hun kinderen qua normen, waarden en (geloofs)overtuiging op te voeden zoals zij dat willen. Dat recht werkt door in het onderwijs.”
“Het grondwettelijke recht op onderwijsvrijheid maakt het mogelijk dat verschillende levensbeschouwelijke en pedagogische visies naast elkaar bestaan en versterkt de diversiteit en keuzevrijheid in het onderwijs.”
GroenLinks-PvdA vindt dat mensen actief geholpen moeten worden bij het maken van keuzes die hun leven verbeteren, vooral op het gebied van wonen, zorg en schulden. Ze leggen de verantwoordelijkheid voor verduurzaming bij verhuurders, bieden deskundig advies aan huiseigenaren, en zorgen voor toegankelijke hulp bij schulden en zorg. Hun visie is dat solidariteit en ondersteuning centraal staan, zodat iedereen daadwerkelijk geholpen wordt bij het kiezen voor een betere toekomst.
Verantwoordelijkheid en ondersteuning bij verduurzaming woningen
GroenLinks-PvdA wil dat huurders en kopers actief ondersteund worden bij het verduurzamen van hun woning. Ze leggen de verantwoordelijkheid voor isolatie bij verhuurders en bieden deskundig advies aan huiseigenaren die niet weten hoe ze hun huis kunnen verduurzamen. Dit helpt mensen om de juiste keuzes te maken zonder dat ze zelf alle kennis of middelen hoeven te hebben.
“Huurders betalen letterlijk de rekening als verhuurders weigeren een woning te isoleren. Wij leggen daarom de verantwoordelijkheid waar die hoort: bij de verhuurder.”
“Mensen met een koopwoning die niet weten hoe te verduurzamen, ontvangen een deskundig advies over de mogelijkheden.”
Toegankelijke hulp bij schulden
De partij wil mensen actief helpen bij het kiezen voor schuldhulp, door drempels weg te nemen en automatische betalingsregelingen te bieden. Dit voorkomt dat mensen door het ijs zakken en maakt het makkelijker om voor hulp te kiezen.
Keuzevrijheid en ondersteuning in de zorg
GroenLinks-PvdA vindt dat mensen in elke levensfase de hulp moeten krijgen die ze nodig hebben, zonder financiële drempels. Ze versoepelen de leeftijdsgrens voor jeugdhulp en garanderen dat zorgkeuzes gebaseerd zijn op wat het beste is voor de patiënt, niet op andere belangen.
“Iedere fase van je leven moet je kunnen rekenen op goede zorg. Wij kiezen voor liefdevolle zorg dichtbij de mensen, zodat iedereen de hulp krijgt die nodig is.”
“Patiënten moeten erop kunnen vertrouwen dat geneesmiddelen of hulpmiddelen die zij krijgen voorgeschreven alleen gekozen worden omdat ze de beste keuze zijn, en niet omdat er andere belangen spelen.”
De Partij voor de Dieren vindt dat mensen bij belangrijke keuzes in hun leven en samenleving ondersteund moeten worden, zodat ze daadwerkelijk kunnen kiezen en niet worden belemmerd door bureaucratie, gebrek aan informatie of sociale ongelijkheid. Ze pleiten voor toegankelijke begeleiding bij studiekeuzes, energietransitie en democratische besluitvorming, met nadruk op persoonlijke ondersteuning en het wegnemen van drempels. Hun visie is dat iedereen recht heeft op passende hulp en eerlijke, begrijpelijke keuzemogelijkheden.
Persoonlijke begeleiding bij studie- en loopbaankeuzes
De PvdD wil dat studenten actief geholpen worden bij het maken van keuzes in hun studie en loopbaan, door persoonlijke begeleiding en het wegnemen van drempels. Dit moet stress en uitval verminderen en zorgen dat iedereen gelijke kansen heeft om zich te ontwikkelen.
“Iedere student krijgt een studentbegeleider toegewezen met wie op regelmatige basis studie-resultaten worden besproken. Daarnaast krijgt iedere student directe en laagdrempelige toegang tot een studieadviseur, studentendecaan en vertrouwenspersoon.”
“Door nauwere samenwerking tussen het voortgezet onderwijs, mbo, hbo en wo verbeteren we de mogelijkheden voor studenten om van richting te wisselen en elders in te stromen.”
Ondersteuning bij verduurzaming en energiekeuzes
De partij vindt dat mensen actief geholpen moeten worden bij het verduurzamen van hun woning, zodat ze niet verdwalen in complexe regels of keuzestress ervaren. De overheid moet ontzorgen en begeleiden, zodat iedereen mee kan doen aan de energietransitie.
Meerkeuze-referenda en burgerberaad bij maatschappelijke keuzes
De PvdD wil dat burgers bij belangrijke politieke keuzes niet beperkt worden tot simpele ja/nee-opties, maar juist geholpen worden om genuanceerde keuzes te maken via preferenda en burgerberaden. Dit voorkomt polarisatie en zorgt voor beter geïnformeerde besluitvorming.
“Het terugbrengen van complexe vraagstukken tot een simpele voor/tegen-keuze maakt referenda namelijk kwetsbaar voor ophitspolitiek. Daarom heeft een preferendum de voorkeur.”
“Omdat beraadslaging en overleg essentieel zijn voor een gezonde democratie, wordt per geval bekeken welke vorm van burgerparticipatie het meest geschikt is, zoals een burgerberaad, internetconsultatie of een meerkeuze-referendum (preferendum).”
De SP vindt dat mensen actief geholpen moeten worden bij het maken van keuzes die hun leven beïnvloeden, vooral als het gaat om zorg, onderwijs, wonen en democratische inspraak. Ze willen barrières wegnemen, ondersteuning bieden waar nodig, en zorgen dat iedereen – ongeacht achtergrond of leeftijd – daadwerkelijk kan meebeslissen en gebruik kan maken van voorzieningen. Concrete voorstellen zijn onder andere het verlagen van de kiesgerechtigde leeftijd, toegankelijke jeugdzorg, en het versterken van zeggenschap over eigen leven en omgeving.
Jongeren vanaf 16 jaar stemrecht geven
De SP wil jongeren vanaf 16 jaar het recht geven om te stemmen, zodat zij actief kunnen meebeslissen over hun eigen toekomst en belangrijke maatschappelijke keuzes. Hiermee wil de partij jongeren betrekken bij de democratie en hun invloed op beleid vergroten.
“We maken het mogelijk dat jongeren vanaf hun zestiende mogen stemmen, zodat zij kunnen meebeslissen over hun toekomst, klimaat, onderwijs en zorg.”
“Stemmen vanaf 16 jaar. Jongeren moeten kunnen beslissen over hun toekomst. Bovendien is jong geleerd oud gedaan, dus vergroten we de kans dat iedereen bij de democratie betrokken wordt en blijft.”
Toegankelijke en betrouwbare hulp bij zorg en ondersteuning
De SP vindt dat iedereen die hulp nodig heeft, deze makkelijk en tijdig moet kunnen krijgen, zonder bureaucratische drempels of wachtlijsten. Dit geldt met name voor jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning en hulp bij schulden, zodat mensen niet aan hun lot worden overgelaten en daadwerkelijk geholpen worden bij het maken van keuzes in moeilijke situaties.
“De gemeente is de eerste plek waar je aanklopt als je hulp nodig hebt... Er komt een einde aan de tekorten in bijvoorbeeld de jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning, onderhoud van de buurt of hulp aan mensen met schulden.”
“Goede jeugdzorg die helpt. We hebben allemaal weleens hulp nodig in ons leven. We moeten klaarstaan voor jongeren met goede jeugdzorg waar je op kunt vertrouwen.”
Zeggenschap over eigen zorg en omgeving vergroten
De SP wil dat mensen meer invloed krijgen op beslissingen die hun leven direct raken, zoals hun zorgtraject of woonomgeving. Dit helpt mensen om bewustere keuzes te maken en zorgt ervoor dat beleid beter aansluit bij hun behoeften.
50PLUS richt zich op het versterken van de keuzevrijheid en inspraak van ouderen, vooral op het gebied van pensioen, wonen, zorg en digitale toegankelijkheid. De partij wil dat ouderen zelf kunnen kiezen hoe zij hun leven inrichten, met concrete voorstellen zoals inspraak bij pensioenen, keuzevrijheid in doorwerken of stoppen met werken, en alternatieven voor digitale overheidsdiensten. Hun visie draait om het waarborgen van zelfstandigheid en het tegengaan van uitsluiting of dwang.
Inspraak en keuzevrijheid bij pensioen en werk
50PLUS vindt het belangrijk dat ouderen zelf kunnen kiezen wanneer en hoe zij met pensioen gaan of blijven doorwerken. Ze willen inspraak bij de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel en eerlijke opties voor doorwerken of stoppen. Dit adresseren ze als reactie op het gevoel van uitsluiting en gebrek aan regie bij ouderen.
Keuzevrijheid en toegankelijkheid bij digitale overheidsdiensten
50PLUS wil dat ouderen niet worden gedwongen tot digitale communicatie en altijd een papieren of fysieke optie houden. Dit standpunt speelt in op het probleem dat veel ouderen moeite hebben met digitalisering en daardoor minder goed hun eigen keuzes kunnen maken in contact met de overheid.
“Overheidsdiensten en facilitaire bedrijven bieden ouderen en gehandicapten die moeite hebben met digitale formulieren, een papieren alternatief.”
“Overheidsdiensten en maatschappelijke organisaties (zoals DigiD, MijnOverheid, zorgportalen) zijn altijd ook bereikbaar via post, telefoon of fysieke balie.”
Keuzevrijheid in wonen en doorstroming
50PLUS wil dat ouderen kunnen kiezen voor passende, levensloopbestendige woningen, zodat zij langer zelfstandig kunnen wonen en doorstroming op de woningmarkt wordt bevorderd. Dit helpt ouderen om hun woonsituatie af te stemmen op hun wensen en behoeften.
“Als ouderen kunnen doorstromen naar geschikte, levensbestendige en betaalbare huisvesting op de juiste locaties, dan kan de bestaande woningvoorraad efficiënter worden benut.”
BBB vindt dat mensen het beste zelf kunnen kiezen wat goed is voor hun leven en omgeving, en wil dat de overheid vooral ondersteunt in plaats van belemmert. Ze pleiten voor meer zeggenschap van burgers over hun eigen leefomgeving en voor een overheid die ruimte geeft aan eigen initiatief, zodat mensen daadwerkelijk invloed kunnen uitoefenen en geholpen worden bij het maken van keuzes die bij hen passen.
Meer zeggenschap voor burgers over eigen leefomgeving
BBB wil dat burgers niet alleen tijdens verkiezingen, maar ook daarna invloed kunnen uitoefenen op hun omgeving. Dit standpunt komt voort uit het idee dat mensen zelf het beste weten wat er speelt en waar behoefte aan is, en dat de overheid actief aanvullende vormen van burgerparticipatie moet zoeken om mensen te helpen kiezen wat voor hen werkt.
“Mensen moeten ook na de verkiezingen invloed kunnen uitoefenen, zoals door inspraak, advies of het delen van hun ervaring. Mensen moeten een zwaarwegende stem hebben over ontwikkelingen in hun eigen omgeving. De overheid moet dan ook actief zoeken naar aanvullende vormen van burgerparticipatie.”
“Geef mensen invloed op wat er in hun eigen omgeving gebeurt en betrek ze daarom vanaf het begin bij plannen.”
Overheid helpt in plaats van hindert bij woonkeuzes
BBB vindt dat de overheid mensen moet helpen bij het maken van woonkeuzes door ruimte te geven aan eigen initiatief en maatwerk per regio te bieden. Dit standpunt is bedoeld om mensen daadwerkelijk te ondersteunen bij het kiezen van een passende woonoplossing, in plaats van hen te beperken door regels en belemmeringen.
“Een goed functionerende woningmarkt begint bij een overheid die helpt in plaats van hindert, ruimte geeft aan eigen initiatief en oog heeft voor de woonwensen van gewone mensen.”
“We willen daarom mensen stimuleren en meer ruimte geven om ook met eigen oplossingen en kleine initiatieven te komen.”
Het CDA benadrukt het belang van duidelijke, eerlijke keuzes en het gezamenlijk nemen van verantwoordelijkheid voor de samenleving. Ze willen kiezers helpen door transparant te zijn over noodzakelijke en wenselijke maatregelen, en door te kiezen voor het algemeen belang boven het individuele belang. Concrete voorstellen richten zich op het versterken van de gemeenschap en het bieden van perspectief voor iedereen.
Eerlijke en hoopvolle keuzes voor Nederland
Het CDA wil kiezers helpen kiezen door open te zijn over wat noodzakelijk is en hoopvol over wat mogelijk is, met nadruk op verantwoordelijkheid en het algemeen belang. Ze positioneren zich als een partij die duidelijke keuzes maakt voor een fatsoenlijk land, waarbij het collectief centraal staat en niet het individuele belang. Dit helpt kiezers te begrijpen waar het CDA voor staat en welke richting zij op willen met Nederland.
“Wij kiezen voor een politiek die eerlijk is over wat moet en hoopvol over wat kan.”
“Het CDA kiest voor de samenleving. Zonder het ‘wij’ van de gemeenschap kan het ‘ik’ niet bestaan. Wij kiezen voor al die mensen die ons land mooier maken, die gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor hun buurt, school of natuur.”
“Onze belangrijkste keuzes voor een fatsoenlijk land.”
Duidelijke presentatie van keuzes en prioriteiten
Het CDA helpt kiezers kiezen door hun belangrijkste keuzes en prioriteiten expliciet te benoemen en te structureren in het programma. Door een overzichtelijke indeling en het benoemen van kernpunten, maken ze hun standpunten inzichtelijk en toegankelijk voor kiezers die willen weten waar de partij voor staat.
“Wij geloven daarom dat het echt anders kan. En beter. Daarom staan drie keuzes in ons verkiezingsprogramma centraal.”
JA21 vindt dat Nederlanders zelf het beste weten wat goed voor hen is en wil mensen zoveel mogelijk eigen keuzes laten maken, zonder betutteling of overbodige regels. De partij pleit voor eenvoudige, heldere kaders in plaats van complexe regelgeving, en wil vertrouwen geven aan burgers om zelfstandig beslissingen te nemen over hun leven, werk en financiën. Concrete voorstellen zijn onder meer het terugdringen van regeldruk, het vereenvoudigen van het belastingstelsel en het stimuleren van zelfstandigheid in het sociale vangnet.
Complexe regelgeving vervangen door eenvoudige, heldere kaders
JA21 wil dat mensen hun eigen keuzes kunnen maken en niet worden gehinderd door ingewikkelde regels. Door regelgeving te vereenvoudigen en overbodige regels te schrappen, krijgen burgers meer ruimte om zelfstandig te kiezen wat het beste is voor hun situatie. Dit verlaagt de drempel om eigen verantwoordelijkheid te nemen en vermindert afhankelijkheid van de overheid.
“Mensen hun eigen keuzes laten maken door complexe regelgeving te vervangen door eenvoudige, heldere kaders.”
Vertrouwen in burgers om zelf keuzes te maken
De partij vindt dat ondersteuning vanuit de overheid altijd gericht moet zijn op het herstel van zelfstandigheid, en dat mensen niet onnodig afhankelijk moeten worden gehouden. Werken moet altijd lonen en betutteling moet worden vermeden, zodat mensen gestimuleerd worden om hun eigen leven vorm te geven.
“Geen betutteling, maar vertrouwen in mensen om zelf de juiste keuzes te maken.”
Eenvoudig en transparant belastingsysteem voor meer keuzevrijheid
JA21 wil het belastingsysteem vereenvoudigen zodat iedereen begrijpt wat hij betaalt en waarom, en zodat mensen meer vrijheid houden over hun eigen geld. Door het afschaffen van ingewikkelde toeslagen en het stimuleren van sparen en investeren, krijgen burgers meer regie over hun financiële keuzes.
De PVV positioneert zichzelf als de partij die de stem van de Nederlandse kiezer centraal stelt en benadrukt dat de burger, niet de politiek of Brussel, de baas is in Nederland. Hun belangrijkste voorstel is dat kiezers op de PVV moeten stemmen om weer zeggenschap te krijgen over het eigen land, met concrete beloftes voor meer koopkracht, betaalbare zorg, en nationale soevereiniteit. De kern van hun visie is dat de kiezer actief moet kiezen voor een Nederland waarin hun belangen voorop staan.
Kiezer centraal: "U bent de baas in dit land"
De PVV stelt dat de Nederlandse burger het voor het zeggen moet hebben, in tegenstelling tot politici of Europese bureaucraten. Ze roepen kiezers op om bewust te kiezen voor hun eigen belangen en benadrukken dat stemmen op de PVV betekent kiezen voor zeggenschap en invloed op het beleid. Dit standpunt adresseert het gevoel van machteloosheid bij kiezers en biedt een directe oproep om via de stembus het verschil te maken.
“Want wie is eigenlijk de baas in dit land? Niet al die middelmatige politici die elkaar naar de mond praten, uw problemen negeren en continu de verkeerde besluiten nemen. Ook niet de ongekozen bureaucraten in Brussel met hun riante salarissen. Nee, ú bent de baas en ú hebt het voor het zeggen.”
“Kies op 29 oktober voor úw Nederland, kies voor de PVV.”
Kiezen voor Nederlandse belangen en welzijn
De PVV benadrukt dat hun partij expliciet kiest voor de belangen van Nederlanders, met focus op koopkracht, betaalbare zorg, en welzijn. Ze stellen dat eerdere regeringen anti-Nederlandse keuzes maakten en dat de PVV de juiste keuze is voor mensen die hun eigen situatie willen verbeteren. Dit standpunt helpt kiezers kiezen door te beloven dat hun stem direct leidt tot beleid dat hun dagelijks leven verbetert.
“De PVV maakt wél de juiste keuze: wij kiezen voor de Nederlanders, hun portemonnee, hun koopkracht en hun welzijn.”
“Een winkelwagen vol boodschappen voor een normale prijs, de kachel aanzetten zonder flauw te hoeven vallen van de energierekening, een dak boven je hoofd, betaalbare zorg waarbij een bezoek aan de dokter of tandarts niet financieel wordt afgestraft, een fatsoenlijke oudedagsvoorziening – dát is het Nederland van de PVV.”
De SGP vindt het belangrijk dat mensen bij belangrijke keuzes – zoals in de zorg en bij duurzaamheid – goed worden geholpen met duidelijke informatie en begeleiding, zonder dat de overheid te sturend is. Ze pleiten voor ondersteuning door professionals en organisaties bij persoonlijke keuzes, en voor stimulerend beleid dat duurzame en sociale keuzes aantrekkelijker maakt. De kern van hun visie is dat mensen en bedrijven weloverwogen keuzes kunnen maken met passende hulp, maar dat de uiteindelijke keuzevrijheid behouden blijft.
Hulp bij persoonlijke zorgkeuzes
De SGP wil dat mensen bij medische en zorggerelateerde keuzes ondersteund worden door zorgprofessionals of patiëntenorganisaties, zodat zij goed geïnformeerd hun eigen beslissing kunnen nemen. Dit geldt bijvoorbeeld bij orgaandonatie en identiteitsgebonden zorg, waarbij duidelijke voorlichting en begeleiding essentieel zijn om tot een bewuste keuze te komen.
Stimuleren van duurzame en eerlijke keuzes bij bedrijven
De SGP wil bedrijven (financieel) stimuleren om duurzame en eerlijke keuzes te maken, onder andere via fiscale aanpassingen en subsidies. Ook bij overheidsinkoop wordt niet alleen op prijs geselecteerd, maar worden duurzame en sociale keuzes aangemoedigd, zodat bedrijven geholpen worden om maatschappelijk verantwoorde keuzes te maken.
“Bedrijven worden (financieel) gestimuleerd duurzame en eerlijke keuzes te maken en te investeren in de lange termijn, door middel van fiscale aanpassingen en verruiming van subsidies.”
“De overheid selecteert bij aanbestedingen niet alleen op de laagste prijs, maar stimuleert in haar inkoopbeleid ook duurzame en sociale keuzes.”
De VVD benadrukt het belang van duidelijke keuzes maken en het bieden van transparante informatie zodat burgers en patiënten goed onderbouwd hun eigen keuzes kunnen maken, vooral op het gebied van zorg en wonen. De partij wil dat mensen meer regie krijgen over hun leven door onnodige regels te schrappen, informatie toegankelijk te maken en scherpe politieke keuzes niet uit te stellen. Concrete voorstellen zijn onder andere het verplichten van zorgaanbieders om kwaliteitsinformatie te delen en het stimuleren van gezonde keuzes zonder de individuele vrijheid te beperken.
Transparante informatie voor keuze in de zorg
De VVD vindt dat patiënten recht hebben op toegankelijke en begrijpelijke informatie over zorgkwaliteit en wachtlijsten, zodat zij weloverwogen kunnen kiezen tussen verschillende zorgaanbieders. Dit moet de regie bij de patiënt leggen en de keuzevrijheid vergroten.
“Patiënten hebben recht op beschikbare informatie over kwaliteit van zorg en de lengte van wachtlijsten. We verplichten zorgaanbieders daarom om kwaliteitsinformatie en informatie over wachtlijsten toegankelijk te maken voor onderzoeksinstellingen, toezichthouders en financiers. Op basis van deze gebundelde informatie kunnen patiënten onderbouwd kiezen tussen regionale zorg dichtbij of gespecialiseerde zorg verder weg.”
Gezonde keuzes stimuleren zonder dwang
De VVD wil dat de overheid en bedrijven samen zorgen voor een gezonde leefomgeving die uitnodigt tot het maken van gezonde keuzes, maar zonder de vrijheid van het individu aan te tasten. Het doel is mensen te helpen gezondere keuzes te maken door de omgeving en informatievoorziening te verbeteren.
“Ook nodigt de gezonde leefomgeving uit tot het maken van gezonde keuzes, zonder dat de vrijheid van het individu aangetast wordt.”
Politieke keuzes expliciet en eerlijk maken
De VVD stelt dat het uitstellen of vermijden van keuzes ook een keuze is, en pleit voor het eerlijk en expliciet maken van politieke keuzes, zodat kiezers weten waar ze aan toe zijn en zelf kunnen kiezen voor de richting van het land.
Volt wil mensen in staat stellen om bewustere en eerlijkere keuzes te maken, vooral op het gebied van gezondheid, onderwijs en democratie. Ze doen dit door beleid dat gezonde en duurzame keuzes aantrekkelijker maakt, het selectiemoment in het onderwijs te verschuiven en jongeren meer invloed te geven op politieke besluitvorming. De kern van hun visie is dat iedereen gelijke kansen moet hebben om de juiste keuzes te maken in het leven.
Gezonde en duurzame keuzes aantrekkelijker maken
Volt wil mensen helpen gezondere en duurzamere keuzes te maken door het prijsbeleid en belastingstelsel aan te passen. Dit verlaagt de drempel voor gezonde en duurzame alternatieven en maakt het makkelijker om bewust te kiezen.
“Alleen op deze wijze helpen we mensen de gezondere keuze te maken.”
“Duurzame keuzes maken we aantrekkelijker. We zorgen dat gezond en duurzaam eten de goedkoopste optie is.”
Later selectiemoment in het onderwijs
Volt kiest ervoor om het selectiemoment in het funderend onderwijs later te leggen, zodat kinderen meer tijd krijgen om hun talenten te ontwikkelen en bewuster te kiezen voor hun toekomst.
“We kiezen ook voor een later selectiemoment in het funderend onderwijs door in te zetten op brede brugklassen.”
Jongeren meer invloed geven op politieke keuzes
Volt wil jongeren actiever betrekken bij politieke besluitvorming, zodat hun stem en keuzes zwaarder meewegen in het beleid van de toekomst.
“De generatie die het dichtst bij die toekomst staat, moet gehoord worden. Daarom verlagen we de leeftijd dat je mag stemmen naar zestien jaar. We voeren een Derde Kamer in: een jongerenberaad dat wetten beoordeelt en de politiek adviseert.”
D66 vindt dat mensen beter geholpen moeten worden bij het maken van belangrijke keuzes in hun leven, zoals in het onderwijs en de zorg. Ze willen dat jongeren later een schoolrichting kiezen en dat mensen in de zorg ondersteund worden door centrale coördinatie en toegankelijke hulp. Zo wil D66 voorkomen dat mensen te vroeg of verkeerd vastgezet worden in keuzes die hun kansen beperken.
Jongeren later laten kiezen voor schoolrichting
D66 wil dat jongeren meer tijd krijgen om hun talenten te ontdekken en pas rond hun 15e een schoolrichting kiezen, zodat ze niet te vroeg vastgezet worden in bepalende keuzes. Dit moet gelijke kansen bevorderen en het probleem van een te laag schooladvies verkleinen.
“D66 wil dat jongeren pas rond de leeftijd van 15 jaar kiezen welke route dan het best bij ze past. Tot die tijd zitten ze in brede brugklassen. Zo krijgen ze langer de tijd om zich te ontwikkelen. Hiermee verkleinen we ook het probleem van een te laag schooladvies.”
Centrale zorgcoördinatie om mensen te helpen kiezen in de zorg
D66 wil dat mensen in de zorg beter geholpen worden bij het vinden van passende voorzieningen, door een centrale zorgcoördinator of lokaal loket. Dit voorkomt dat mensen verdwalen in het zorgsysteem en helpt hen bij het maken van keuzes over hun zorg en ondersteuning.
“Een centrale zorgcoördinator of een lokaal loket helpt mensen de weg te vinden naar de voorzieningen die er al zijn. Denk aan een leefstijlcoach, een diëtist, laagdrempelige psychische hulp, een welzijnsorganisatie of een fysiotherapeut.”
Recht op zelfbeschikking bij medische keuzes
D66 vindt dat mensen ondersteund moeten worden bij het maken van hun eigen keuzes over lichaam, leven en gezondheid, met de overheid in een faciliterende rol.
“De overheid is er om mensen te ondersteunen bij het maken van hun eigen keuzes over hun lichaam, leven en gezondheid.”
NSC wil burgers beter ondersteunen bij het maken van keuzes door transparantie, duidelijke informatie en versterking van de band tussen kiezer en volksvertegenwoordiger. Ze pleiten voor een regionaal kiesstelsel om de betrokkenheid van kiezers te vergroten en benadrukken het belang van toegankelijke voorlichting, vooral in crisissituaties. Concrete voorstellen richten zich op het verbeteren van de informatievoorziening en het versterken van de democratische relatie.
Regionaal kiesstelsel voor sterkere band kiezer-Kamerlid
NSC wil de band tussen kiezer en Kamerlid versterken door een regionaal kiesstelsel met meervoudige kiesdistricten. Dit moet ervoor zorgen dat kiezers zich beter vertegenwoordigd voelen en hun belangen duidelijker gehoord worden in het parlement, waardoor het kiezen betekenisvoller en persoonlijker wordt.
Duidelijke voorlichting en publiekscampagnes bij keuzes in crisissituaties
NSC vindt het belangrijk dat burgers weten waar ze op voorbereid moeten zijn en welke keuzes ze moeten maken in crisissituaties. Ze pleiten voor toegankelijke en duidelijke voorlichting, zodat mensen ook zonder internet de juiste beslissingen kunnen nemen.
“Het is belangrijk dat burgers weten waar ze op voorbereid moeten zijn en weten wat ze moeten doen in crisissituaties. Daarvoor zijn duidelijke voorlichting en publiekscampagnes noodzakelijk. Informatie moet burgers ook kunnen bereiken als er geen internet is.”