Verkiezingsprogramma's 2025 overgezonheid
DENK ziet gezondheid als een mensenrecht en wil zorg toegankelijk, betaalbaar en cultuursensitief maken voor iedereen. De partij pleit voor het afschaffen van financiële drempels zoals het eigen risico, meer investeringen in preventie, en het verhogen van de kwaliteit en inclusiviteit van de zorg. DENK onderscheidt zich door nadruk op cultuursensitieve zorg, het beschermen van kwetsbare groepen, en het tegengaan van commerciële prikkels in de zorg.
Zorg moet toegankelijk, betaalbaar en inclusief zijn
DENK vindt dat zorg geen luxe mag zijn en dat financiële drempels zoals het eigen risico en hoge premies moeten verdwijnen. De partij wil investeren in zorgpersoneel, preventie en cultuursensitieve zorg, zodat iedereen – ongeacht achtergrond – passende zorg krijgt. DENK wil ook de kwaliteit van de ouderenzorg en GGZ verbeteren en de administratieve lasten voor zorgverleners verlagen.
“Zorg hoort geen luxe te zijn, zorg is een mensenrecht. Of je nu jong of oud bent, in een dorp woont of in een stad: iedereen moet kunnen rekenen op toegankelijke, betaalbare en passende zorg.”
“Het eigen risico en de zorgpremie drukken enorm op de portemonnee.”
“Wij willen daarom meer investeren in de zorg en maatregelen nemen om de zorg betaalbaar, mensgericht en toegankelijk te maken.”
“Wij maken ons grote zorgen over de kwaliteit van de ouderenzorg. Wij willen daarom dat er meer budget beschikbaar komt om onze ouderen liefdevolle zorg te geven.”
“Wij willen investeren in de jeugdzorg en de GGZ. De kwaliteit van de zorg moet omhoog en de wachtlijsten moeten teruggedrongen worden.”
“Wij investeren in het zorgpersoneel. Dat betekent dat er hogere beloningen komen en we fiks gaan inzetten op het terugdringen van de administratieve lasten.”
“We richten een Taskforce Inclusieve Zorg op die stimuleert dat zorg cultuursensitief en inclusief is. Hiermee bedoelen wij dat binnen de zorg rekening gehouden dient te worden met de achtergronden en wensen van de patiënten.”
“Binnen de wettelijke normen en het aanbestedingsbeleid wordt cultuursensitieve en inclusieve zorg een harde eis.”
“Wij nemen maatregelen om de representativiteit van gezondheidsonderzoek te vergroten.”
Gezondheid begint met preventie en gezonde keuzes
DENK wil gezondheid bevorderen door preventie centraal te stellen, gezonde keuzes goedkoper te maken en ongezonde verleidingen te beperken. De partij wil meer geld voor preventiebeleid, investeren in sport en beweging, en ontmoedigingsmaatregelen voor alcohol, tabak en drugs.
“Gezondheid begint met voorkomen door een goed preventiebeleid. DENK wil gezonde keuzes goedkoper maken en ongezonde verleidingen beperken.”
“Wij willen meer geld vrijmaken voor preventiebeleid en willen het nationale preventieakkoord versterken.”
“Wij verhogen de accijns op alcohol en tabak.”
“Wij investeren in ontmoedigingsprogramma’s voor drugs.”
“Wij willen investeren in sport en beweging. Het schoolzwemmen komt terug. Gemeenten krijgen budget om kinderen uit gezinnen in armoede gratis te kunnen laten sporten.”
Zorgvuldigheid bij medische ethiek en jongeren
DENK neemt een terughoudende positie in bij medische ethische kwesties zoals abortus, euthanasie en transgenderzorg voor minderjarigen. De partij wil bescherming van zowel de autonomie van de vrouw als het ongeboren leven, en is tegen puberteitsremmers en geslachtsveranderende behandelingen bij minderjarigen.
“Bij abortus moeten wij recht doen aan de gezondheid en de autonomie van de vrouw én aan de rechten van het ongeboren leven. Dat betekent dat wij de voorwaarden rond abortus zo inrichten dat deze twee uitgangspunten leidend zijn.”
“Wij zijn voor een verplichte bedenktermijn en raadgeving bij abortus en willen de wekengrens meer in lijn brengen met onze buurlanden.”
“Tegelijkertijd gaan wij uiterst zorgvuldig om met de gezondheid van onze jongeren. Wij zijn daarom geen voorstander van puberteitsremmers, hormonale of chirurgische behandelingen bij minderjarigen die toegepast worden in het kader van geslachtsverandering.”
“Wij willen geen verruiming van de mogelijkheden voor euthanasie. Wij willen inzetten op meer maatregelen om de wens tot het beëindigen van het leven te voorkomen, bijvoorbeeld door de aanpak van depressie en eenzaamheid.”
JA21 wil de regie in de gezondheidszorg teruggeven aan de patiënt, met meer keuzevrijheid, minder bureaucratie en een focus op uitkomstgerichte zorg. De partij pleit voor het tegengaan van verspilling, het behouden van het eigen risico, en het versterken van preventie en eerstelijnszorg. Hun visie is dat zorg toegankelijk, betaalbaar en efficiënt moet zijn, met bijzondere aandacht voor ouderen, zwakkeren en mensen met psychische problemen.
Patiënt centraal en keuzevrijheid behouden
JA21 vindt dat de wensen en behoeften van de patiënt centraal moeten staan, met behoud van vrije artsenkeuze en versterking van de eerstelijnszorg. De partij wil zorg dichtbij organiseren, onnodige wachttijden voorkomen en de huisarts een centrale rol geven.
“JA21 pleit ervoor de burger en diens wensen en behoeften centraal te stellen in de zorgverlening. Burgers moeten meer mogelijkheden krijgen om de regie te voeren over hun eigen gezondheid en zorg.”
“Vrije artsenkeuze moet dus behouden blijven.”
“De huisarts speelt hierin een cruciale rol en zijn positie moet dus versterkt worden.”
“Meer zorg in de thuisomgeving van patiënten.”
“De eerstelijnszorg versterken.”
Uitgaven beheersen en verspilling tegengaan
JA21 wil de groei van zorguitgaven beperken door verspilling tegen te gaan, het eigen risico niet verder te verlagen, en efficiënter gebruik van dure infrastructuur en medicatie te stimuleren. Ook wil de partij boetes voor het zonder reden missen van zorgafspraken.
“Minder snelle groei van de uitgaven aan de zorg.”
“De recent voorgenomen verlaging van het eigen risico ongedaan maken.”
“Dure infrastructuur in ziekenhuizen beter benutten.”
“Verspilling van medicatie tegengaan.”
“Het zonder goede reden missen van zorgafspraken beboeten.”
Zorg bekostigen op basis van uitkomsten
JA21 wil af van productieprikkels in de zorg en pleit voor bekostiging op basis van relevante zorguitkomsten en toegankelijkheid, met regionale zorgbudgettering en een grotere rol voor het ZorgInstituut om overbodige behandelingen te schrappen.
Preventie en gezonde levensstijl stimuleren
JA21 wil meer aandacht voor preventie en het stimuleren van een gezonde levensstijl, omdat een aanzienlijk deel van de zorgvraag hierdoor kan worden voorkomen. De partij vindt het belangrijk dat preventieonderzoeken beschikbaar zijn voor wie dat wil.
Aandacht voor ouderen, zwakkeren en ggz
JA21 vindt goede zorg voor ouderen, zwakkeren en mensen met psychische problemen fundamenteel. De partij wil terugkeer van bejaardentehuizen, investeren in de ggz, en scholen betrekken bij vroegsignalering.
De PVV vindt dat gezondheidszorg toegankelijk en betaalbaar moet zijn voor iedereen, zonder financiële drempels. Ze willen het eigen risico volledig afschaffen, de tandarts terug in het basispakket brengen en investeren in ouderenzorg en regionale ziekenhuizen. De partij legt nadruk op het bestrijden van zorgfraude, het verminderen van bureaucratie en het verhogen van de waardering voor zorgpersoneel.
Eigen risico volledig afschaffen
De PVV wil dat niemand noodzakelijke zorg mijdt vanwege geldzorgen en schaft daarom het eigen risico af. Dit moet de toegankelijkheid van zorg verbeteren zonder dat de premie stijgt, omdat zorgverzekeraars volledig gecompenseerd worden.
“Daarom schaffen wij het eigen risico volledig af, zodat niemand zorg mijdt door geldzorgen. De PVV zorgt ervoor dat de ziektekostenpremie hierdoor niet zal stijgen. We gaan zorgverzekeraars volledig compenseren.”
“We schaffen de boete op ziek zijn – het eigen risico – helemaal af.”
Tandarts terug in het basispakket
De PVV vindt mondzorg essentieel voor de algehele gezondheid en wil daarom de tandarts weer in het basispakket opnemen. Dit voorkomt dat mensen tandartsbezoek uitstellen met negatieve gevolgen voor hun gezondheid.
Investeren in ouderenzorg en regionale ziekenhuizen
De partij wil investeren in ouderenzorg en het behoud van regionale ziekenhuizen met belangrijke afdelingen. Dit moet de zorg voor ouderen en mensen buiten de grote steden waarborgen.
Waardering en ondersteuning zorgpersoneel
De PVV wil bureaucratie en managementlagen schrappen, meer zeggenschap voor zorgverleners en een bonus voor personeel dat meer uren werkt. Dit moet het beroep aantrekkelijker maken en het personeelstekort tegengaan.
Fraude en woekerwinsten in de zorg aanpakken
De PVV wil zorgfraude en woekerwinsten van private equity keihard aanpakken, zodat zorggeld daadwerkelijk aan zorg wordt besteed en niet aan fraudeurs of investeerders.
“Jaarlijks verdwijnt ongeveer € 10 miljard van ons zorggeld naar fraudeurs. Hierdoor stijgen de zorgkosten én de premies. Fraude pakken we keihard aan: opsporing en straffen. De opbrengsten van boetes worden weer aan de zorg besteed.”
“Stoppen met woekerwinsten in de zorg, weren van private equity”
Medicijntekorten en productie aanpakken
De partij wil medicijntekorten terugdringen, meer medicijnproductie in eigen land en dure medicijnen sneller vergoeden om de beschikbaarheid en betaalbaarheid van medicijnen te verbeteren.
Volt stelt gezondheid centraal als basisrecht en kiest voor een brede, preventieve benadering waarbij zowel fysieke als mentale gezondheid, leefomgeving en toegankelijkheid van zorg voorop staan. De partij wil investeren in preventie, eerlijke beloning voor zorgmedewerkers, betere samenwerking in de zorg en het terugdringen van wachtlijsten, met speciale aandacht voor mentale gezondheid en jeugd. Concrete voorstellen zijn onder meer het terugdraaien van bezuinigingen op de ggz, het waarderen van preventie, en het verbeteren van de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg.
Gezondheid als basisrecht en preventie centraal
Volt beschouwt goede gezondheid als een basisrecht en wil het zorgsysteem toekomstbestendig maken door preventie en gezondheid centraal te stellen, niet alleen genezing. De partij wil investeren in preventie, samenwerking en het waarderen van gezondheidswinst, en pleit voor een eerlijke beloning van zorgmedewerkers.
“Goede zorg is geen luxe, maar een basisrecht. Iedereen moet toegang hebben tot betaalbare en goede zorg. Door de vergrijzing en de toenemende zorgvraag staat het zorgsysteem steeds meer onder druk. Gezondheid en welzijn zijn cruciaal - niet alleen voor individuen, maar ook voor het functioneren van de gehele samenleving. Daarom werken wij aan een toekomstbestendig zorgsysteem dat gezondheid centraal stelt. Niet alleen door genezing, maar juist ook door het voorkomen van ziekte.”
“Volt investeert in structureel onderzoek naar kostenefficiënte preventie, zodat preventie echt bij kan dragen aan het verminderen van de kosten in de zorg. Volt zorgt er daarbij voor dat de gezondheidswinst van preventie, net als bij zorg, gewaardeerd wordt met een geldbedrag. Dit benadrukt het belang van preventie.”
“Zorgmedewerkers zijn het hart van onze zorg. Maar hun werk wordt onvoldoende gewaardeerd. Wij maken de beloning eerlijk en laten de lonen in de zorg gelijk lopen met de rest van de publieke sector.”
Toegankelijke en betaalbare zorg voor iedereen
Volt wil zorg toegankelijker en betaalbaarder maken, onder meer door het terugdringen van marktwerking, het schrappen van belemmerende regels, en het afdwingen van kwalitatieve zorg als recht. De partij wil dat zorgkosten meer uit collectieve middelen worden betaald en dat preventieve en acute mondzorg terugkeren in het basispakket.
“Volt maakt van kwalitatieve, toegankelijke en betaalbare zorg een afdwingbaar recht voor elke EU-burger, verankerd in EU-wetgeving.”
“De zorgkosten moeten voor een groter deel uit de collectieve middelen betaald worden.”
“Volt brengt preventieve en acute mondzorg terug in het basispakket. Door zorg op tijd en laagdrempelig beschikbaar te maken, voorkomen we erger wordende klachten en onnodige medische ingrepen. Een gezond gebit is essentieel voor brede gezondheid en participatie.”
Investeren in mentale gezondheid en terugdraaien bezuinigingen ggz
Mentale gezondheid krijgt bij Volt structurele aandacht, met investeringen in programma’s voor jongeren en kwetsbare groepen, het terugdraaien van bezuinigingen op de ggz, en het verbeteren van de toegankelijkheid en capaciteit van geestelijke gezondheidszorg.
“We draaien de bezuinigingen op en de decentralisatie van de ggz van de afgelopen kabinetten terug en investeren weer in onze gezondheidszorg. Doelen zijn de wachtlijsten terugdringen en het capaciteitstekort oplossen.”
“Volt investeert in langlopende programma’s voor mentale gezondheid van jongeren en van kwetsbare groepen, die structureel zijn ingebed in het onderwijs, de zorg en de leefomgeving. Mentale gezondheid krijgt een vaste plek in het curriculum.”
Gezonde leefomgeving als voorwaarde voor volksgezondheid
Volt koppelt volksgezondheid direct aan een gezonde leefomgeving, met aandacht voor schone lucht, bodem en water, en wil strengere normen en preventieve maatregelen om gezondheidsschade te voorkomen.
“We kiezen voor een toekomst waarin de gezondheid van mens en natuur centraal staat. Volksgezondheid begint bij een gezonde bodem, schone lucht en zuiver water.”
“We zorgen dat volksgezondheid en veiligheid altijd op de eerste plaats staan.”
“Vergunningen worden nu uitgegeven terwijl ze niet voldoen aan de WHO-standaarden. Volt wil dat bedrijven zich houden aan de WHO-standaarden en wil dus alleen nog vergunningen uitgeven die voldoen aan de WHO-standaarden.”
Structurele aandacht voor jeugdgezondheidszorg en mentale gezondheid jongeren
Volt wil jeugdzorg verbeteren door meer wetenschappelijke onderbouwing, betere toegang op wijkniveau, en structureel onderzoek naar de invloed van sociale media op mentale gezondheid van jongeren.
“Veel jongeren kampen met ernstige mentale problemen en stuiten op lange wachtlijsten. Volt pleit voor een meer wetenschappelijk onderbouwde beleidsontwikkeling jeugdzorg en meer professionaliteit vooraan in de zorglijn, met betere toegang op wijkniveau en meer regionale of landelijke regie voor de meer complexe problemen.”
“Volt zet in op structureel onderzoek naar de invloed van sociale media en digitale technologie op de mentale gezondheid. We zorgen dat jongeren begeleiding kunnen krijgen en dat ouders en professionals over de juiste kennis en middelen beschikken...”
“Kinderen die meer zorg nodig hebben om zich goed te kunnen ontwikkelen of mee te kunnen doen in de maatschappij worden verwezen naar gespecialiseerde jeugd- en gezondheidszorg.”
De ChristenUnie ziet gezondheid als meer dan alleen zorg: een gezonde samenleving vraagt om aandacht voor zingeving, relaties, bestaanszekerheid en een schone leefomgeving. Ze willen marktwerking in de zorg beëindigen, passende zorg centraal stellen, en gezondheid van omwonenden voorop zetten bij vergunningen. Concrete voorstellen zijn onder meer het stoppen van marktwerking in de zorg, investeren in passende zorg, en het centraal stellen van gezondheid bij milieubeleid.
Stoppen met marktwerking in de zorg
De ChristenUnie wil een einde maken aan marktwerking in de zorg, omdat dit volgens hen leidt tot verkeerde prikkels en afnemende bereikbaarheid. Ze pleiten voor het loslaten van aanbestedingsregels en het afbouwen van privéklinieken die publieke zorg ondermijnen.
“Marktwerking hoort niet thuis in de zorg. Het leidt tot prikkels die niet passen bij een samenleving waarin we omzien naar elkaar.”
“Dit betekent ook dat we de aanbestedingsregels uit Brussel voor de zorg loslaten.”
“Gespecialiseerde privéklinieken die hoogrenderende inkomsten bij de publieke zorgketen weghouden worden afgebouwd, doordat zorgverzekeraars alleen behandeling in ziekenhuizen vergoeden.”
Passende zorg centraal, niet overbehandelen
De partij wil dat alleen passende zorg in het basispakket komt, waarbij niet alleen effectiviteit maar ook een betekenisvol leven centraal staat. Overbehandeling moet worden voorkomen en de arts beslist samen met de patiënt of behandelen nodig is.
“Kosten-effectiviteitsstudies die bepalend zijn voor de keuzes voor het zorgverzekeringspakket nemen daarom ook een betekenisvol leven als uitgangspunt.”
“Het Zorginstituut krijgt meer instrumenten om dit te sturen zodat alleen passende zorg in het zorgverzekeringspakket zit.”
“De arts bepaalt samen met de patiënt of behandelen echt nodig is voor goede zorg. Richtlijnen in de zorg zijn niet alleen gericht op ‘doen’, maar ook op ‘laten’.”
Gezondheid centraal bij milieubeleid en vergunningen
De ChristenUnie wil dat bij vergunningverlening en handhaving de gezondheid van omwonenden centraal staat, niet de maximale emissies. De overheid moet actief optreden als hoeder van de belangen van mensen die gezondheidsschade ondervinden van milieuovertredingen.
“De leefomgeving van omwonenden wordt beter beschermd door de laatste inzichten over gezondheidsrisico’s leidend te laten zijn in de vergunningverlening en handhaving.”
“Gezondheid van omwonenden komt centraal te staan bij het afgeven van nieuwe vergunningen.”
“We sturen vanuit de bescherming van de gezondheid van omwonenden, niet vanuit de maximaal toegestane emissies van bedrijven.”
Gezondheid als brede maatschappelijke opdracht
De partij benadrukt dat gezondheidszorg slechts beperkt bijdraagt aan echte gezondheid; zingeving, relaties en bestaanszekerheid zijn minstens zo belangrijk. Daarom richten ze zich op het bevorderen van een gezonde samenleving, niet alleen op zorg.
“Uit onderzoek blijkt dat gezondheidszorg maar beperkt bijdraagt aan echte gezondheid en een beter leven. Grote positieve impact hebben zingeving en betekenisvolle relaties, terwijl stress vanwege geldgebrek of slechte huisvesting negatieve impact hebben.”
“Daarom richten we ons, naast goede zorg, op het bevorderen van een gezonde samenleving.”
Armoedebestrijding als gezondheidsbeleid
De ChristenUnie erkent dat veel gezondheidsklachten voortkomen uit armoede en bestaansonzekerheid. Ze willen armoede structureel terugdringen als onderdeel van gezondheidsbeleid.
De SP stelt gezondheid centraal als een recht en niet als een verdienmodel, waarbij zorg collectief, publiek en dichtbij georganiseerd moet worden. Ze willen marktwerking en winstbejag uit de zorg halen, investeren in preventie, en sociaaleconomische gezondheidsverschillen actief bestrijden. Concrete voorstellen zijn het afschaffen van het eigen risico, inkomensafhankelijke zorgpremies, gratis basiszorg, en het versterken van lokale voorzieningen en preventie.
Zorg is een recht, geen markt of verdienmodel
De SP vindt dat zorg niet commercieel mag zijn en dat gezondheid altijd boven winst moet gaan. Ze willen de zorg weer publiek maken, marktwerking en winstuitkering verbieden, en investeren in toegankelijke, betaalbare zorg voor iedereen. Dit moet leiden tot minder bureaucratie, lagere kosten en meer focus op kwaliteit en toegankelijkheid.
“De zorg is geen markt. Dat wat van ons allemaal is, horen we niet over te laten aan commerciële cowboys. Door de markt uit de zorg te halen kunnen we de behoeften van mensen weer centraal zetten.”
“We organiseren de zorg samen, zonder markt. Zo garanderen we goede kwaliteit en wordt het goedkoper. We stoppen met aanbestedingen, verbieden budgetplafonds, verbieden winstuitkering in de zorg...”
“Geld voor zorg gaat naar mensen en niet naar winsten, consultants of vastgoedtrucs. Dat betekent meer zorg en minder verspilling, omdat gezondheid altijd voor winstbejag moet gaan.”
Afschaffen eigen risico en inkomensafhankelijke premie
De SP wil dat toegang tot zorg niet afhankelijk is van inkomen. Daarom schaffen ze het eigen risico af en maken ze de zorgpremie inkomensafhankelijk, zodat gezondheid niet afhangt van de financiële situatie van mensen.
“We schaffen het eigen risico af en maken de zorgpremie inkomensafhankelijk, zodat je gezondheid niet langer afhangt van de dikte van je portemonnee.”
Investeren in preventie en bestrijden gezondheidsverschillen
De SP wil gezondheidsverschillen tussen arm en rijk actief aanpakken door in te zetten op preventie, gezonde voeding en het juridisch afdwingbaar maken van sociale grondrechten. Ze accepteren niet dat mensen met een lager inkomen korter leven of minder gezond zijn.
“Door inzet op preventie voorkomen we leed voor mensen en kosten voor de samenleving.”
“Iedereen heeft recht op een goed en gezond leven. Wij accepteren niet dat mensen met een lager inkomen gemiddeld zeven jaar korter leven en vijftien jaar korter in goede gezondheid verkeren dan rijkere mensen. Gezondheid wordt...”
Gezonde leefomgeving en voeding voor iedereen
De SP wil dat iedereen toegang heeft tot gezonde voeding en een gezonde leefomgeving. Ze pleiten voor gezonde school- en ziekenhuismaaltijden, lage prijzen voor basisproducten, en afdwingbare normen voor gezonde woningen.
“Gezonde school en ziekenhuismaaltijden, zodat je op de belangrijke momenten een goede maaltijd kunt hebben. En basisproducten in de supermarkt tegen lage prijzen, zodat iedereen dagelijks toegang heeft tot gezonde voeding.”
“Geen schimmelwoningen of tochtige kamers meer, maar gezonde, goed onderhouden huizen voor iedereen. We stellen heldere normen voor ventilatie, onderhoud, bestrijding van hittestress en leefbaarheid, en zorgen ervoor dat huurders deze ook kunnen afdwingen.”
Toegankelijke en lokale zorgvoorzieningen
De SP wil zorg dichtbij organiseren, zonder wachtlijsten en bureaucratie, met voldoende financiering voor gemeenten en aandacht voor mentale gezondheid. Ze willen dat iedereen recht heeft op passende ondersteuning, ongeacht verzekering of inkomen.
“We investeren in goede zorg dicht in de buurt en zonder lange wachttijden.”
“Gemeenten krijgen voldoende geld om zorg te bieden aan ouderen, mensen met een beperking en mantelzorgers. De eigen bijdrage schaffen we af.”
“Daarnaast zal er op tal van plekken meer aandacht moeten komen voor de mentale gezondheid van mensen, van jongeren tot gepensioneerden.”
Sociaaleconomische gezondheidsverschillen bestrijden
De SP erkent dat sociaaleconomische status een grote invloed heeft op gezondheid en wil deze ongelijkheid actief bestrijden. Ze maken bestaanszekerheid en toegang tot zorg tot afdwingbare rechten.
“Wij accepteren niet dat mensen met een lager inkomen gemiddeld zeven jaar korter leven en vijftien jaar korter in goede gezondheid verkeren dan rijkere mensen.”
“In de Grondwet staan sociale grondrechten: het recht op een woning, het recht op zorg, het recht op maatschappelijke en culturele ontplooiing en het recht op bestaanszekerheid. Deze rechten worden juridisch afdwingbaar en de overheid krijgt de taak om deze rechten te garanderen.”
FVD wil de gezondheidszorg kleinschaliger, toegankelijker en minder bureaucratisch maken, met meer autonomie voor zorgverleners en vrije artsenkeuze voor patiënten. Ze pleiten voor het heropenen van streekziekenhuizen, het terugbrengen van fysiotherapie, anticonceptie en tandzorg in het basispakket, en zijn fel tegen internationale inmenging en vaccinatiedwang. De partij wil daarnaast stoppen met betuttelend preventiebeleid en legt de nadruk op individuele keuzevrijheid.
Kleinschalige, toegankelijke zorg en heropening ziekenhuizen
FVD vindt dat de zorg te bureaucratisch en grootschalig is geworden, waardoor de menselijke maat en regionale toegankelijkheid verloren zijn gegaan. Ze willen regionale ziekenhuizen heropenen, schaalvergroting tegengaan en zorgverleners meer autonomie geven, zodat zorg persoonlijker en dichterbij wordt.
“We houden kleine streekziekenhuizen open, de recent gesloten ziekenhuizen gaan we heropenen, zodat zorg dichtbij en toegankelijk blijft.”
“We stimuleren kleinschalige medische zorg met maatschappen in plaats van loondienst en heropenen regionale ziekenhuizen, zodat zorg dichtbij de patiënt blijft.”
“De zorg in Nederland wordt steeds meer gedomineerd door zorgverzekeraars en bureaucratie... FVD kiest voor kleinschaligheid: regionale ziekenhuizen moeten worden heropend,”
Minder bureaucratie en meer autonomie voor zorgverleners
FVD wil de invloed van zorgverzekeraars en managers beperken, zodat artsen en zorgverleners meer ruimte krijgen voor maatwerk en persoonlijke zorg. Ze willen drastisch snijden in administratieve lasten en indicatoren.
Vrije artsenkeuze en uitbreiding basispakket
FVD vindt dat patiënten altijd zelf hun arts moeten kunnen kiezen en wil fysiotherapie, anticonceptie en tandzorg terug in het basispakket.
Geen internationale gezondheidsdwang of WHO-mandaat
FVD verzet zich tegen internationale sturing van het Nederlandse gezondheidsbeleid, met name door de WHO, en garandeert dat vaccinatie altijd vrijwillig blijft.
“We verzetten ons tegen internationaal gezondheids-beleid onder leiding van ondemocratische organisaties zoals de WHO, zodat Nederland zelf bepaalt hoe ons zorgbeleid eruit ziet”
“We garanderen dat vaccinatie altijd vrijwillig blijft, zodat burgers vrij zijn om zelf te beslissen over hun lichaam.”
Stoppen met betuttelend preventiebeleid
FVD wil af van overheidsbemoeienis met leefstijlkeuzes en trekt steun voor het Preventieakkoord in, zodat mensen zelf kunnen beslissen over hun gezondheid.
“We trekken steun voor het Preventieakkoord in, zodat mensen zelf kunnen beslissen hoe zij willen leven.”
Investeren in ouderenzorg en mantelzorg
FVD vindt dat ouderen meer aandacht en waardigheid verdienen en wil investeren in ouderenzorg en ondersteuning van mantelzorgers.
“We investeren in ouderenzorg, bestrijden eenzaamheid en behouden verzorgingshuizen, zodat de mensen die ons land hebben opgebouwd de waardigheid krijgen die ze verdienen.”
“We ondersteunen mantelzorgers zowel in financieel als praktisch opzicht, zodat zij hun belangrijke rol beter kunnen vervullen en zich ook gesteund weten door de samenleving.”
GroenLinks-PvdA wil gezondheidsverschillen verkleinen en streeft naar toegankelijke, preventieve en betaalbare zorg voor iedereen, ongeacht inkomen of woonplaats. De partij zet in op preventie, samenwerking in plaats van marktwerking, betere arbeidsvoorwaarden voor zorgmedewerkers en het tegengaan van winstbejag in de zorg. Concrete voorstellen zijn onder meer het investeren in gezonde voeding, schone lucht, toegankelijke zorg in elke wijk, het aanpakken van marktwerking, en het stimuleren van samenwerking tussen zorg en sociaal domein.
Gezondheidsverschillen verkleinen en preventie centraal
GroenLinks-PvdA wil dat iedereen de kans heeft om gezond te leven, los van inkomen of woonplaats. Ze richten zich op preventie, gezonde voeding, schone lucht en toegankelijke zorg om gezondheidsverschillen te verkleinen en meer gezonde jaren te realiseren.
“We verkleinen gezondheidsverschillen door te investeren in schone lucht, gezonde voeding op school, goede huisvesting en toegankelijke zorg in elke wijk.”
“Iedereen moet de kans hebben om gezond te leven. Dat mag niet afhangen van je inkomen of waar je woont. We verkleinen gezondheidsverschillen en zetten in op preventie voor meer gezonde jaren.”
“Je gezonde levensverwachting zou niet af mogen hangen van je inkomen of de straat waar je geboren bent.”
Samenwerking in plaats van marktwerking in de zorg
De partij wil af van concurrentie en marktwerking in de zorg, omdat dit leidt tot bureaucratie en minder focus op preventie. Ze pleiten voor regionale samenwerking, minder polissen en meer regie voor één verzekeraar per regio.
“We pakken de doorgeschoten marktwerking aan en passen het zorgstelsel aan zodat samenwerking loont.”
“We stimuleren samenwerking tussen het sociaal domein, de zorg en zorgverzekeraars. Per regio krijgt één verzekeraar de regie en maakt afspraken met zorgaanbieders. Zij bieden één of twee overzichtelijke basisverzekeringen aan, in plaats van het huidige oerwoud aan zorgpolissen.”
Betere arbeidsvoorwaarden en zeggenschap voor zorgmedewerkers
Om de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg te waarborgen, wil GroenLinks-PvdA het werken in de zorg aantrekkelijker maken door betere lonen, goede werkomstandigheden en meer zeggenschap voor zorgmedewerkers.
“Dat begint met fatsoenlijke lonen, goede en (sociaal) veilige werkomstandigheden en met meer zeggenschap.”
“We zorgen voor goede arbeidsvoorwaarden, meer zekerheid en zeggenschap voor zorgmedewerkers in loondienst.”
Toegankelijke zorg en bestrijden van winstbejag
De partij wil dat zorg toegankelijk blijft voor iedereen en dat zorggeld niet naar winstuitkeringen of fraude gaat. Ze willen zorggeld terugvorderen bij slechte zorg en winstbejag tegengaan.
“Toch stroomt jaarlijks veel geld naar dubieuze winstuitkeringen en fraude. We willen zorggeld terug vorderen als zorgaanbieders slechte zorg verlenen, regels overtreden, of zichzelf verrijken.”
“Schuldhulpverlening mag alleen nog worden uitgevoerd door partijen zonder winstoogmerk.”
Onafhankelijkheid van buitenlandse medicijnen en focus op gezondheid
GroenLinks-PvdA wil minder afhankelijk zijn van buitenlandse medicijnen en meer grip op de productie van essentiële geneesmiddelen. Daarnaast moet niet alleen ziekte, maar ook gezondheid en wat iemand wél kan, centraal staan in de zorg.
“We gaan samen met Europese partners zorgen voor meer grip op onze medicijnen en de productie van onmisbare medicijnen terugbrengen naar Europa.”
“Niet alleen ziekte, maar ook gezondheid en wat iemand wél kan, telt mee.”
NSC wil de gezondheidszorg toegankelijker, betaalbaarder en mensgerichter maken, met minder marktwerking en meer nadruk op preventie en mentale gezondheid. Ze pleiten voor het beperken van het eigen risico, investeren in preventie, en het tegengaan van bureaucratie en schaalvergroting. De partij ziet gezondheid als een brede maatschappelijke verantwoordelijkheid en wil regionale samenwerking en aandacht voor kwetsbare groepen.
Toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg, minder marktwerking
NSC wil een gezondheidsstelsel waarin de mens centraal staat, het eigen risico wordt beperkt en marktwerking wordt teruggedrongen. Ze keren zich tegen schaalvergroting en willen regionale samenwerking stimuleren om zorg toegankelijk te houden voor iedereen, ongeacht inkomen of woonplaats.
“We willen een gezondheidsstelsel waarin de mens centraal staat, er voldoende handen aan het bed zijn en marktwerking wordt tegengegaan.”
“Beperken van het eigen risico tot circa € 50 per behandeling, zodat behandeling niet direct het volledige eigen risico opslokt.”
“We keren ons tegen de tendens van steeds verdere concentratie en schaalvergroting in de zorg waardoor systemen leidend zijn in plaats van de menselijke maat.”
“Iedereen heeft recht op toegankelijke, beschikbare en betaalbare zorg, ongeacht inkomen of de regio waar iemand woont.”
Investeren in preventie en gezondheid in alle beleidsterreinen
NSC benadrukt het belang van preventie, vooral voor mensen met een lage sociaaleconomische status, en wil gezondheid in alle beleidsdomeinen integreren. Sport, bewegen en samenwerking tussen sectoren zijn essentieel om de gezondheid van de bevolking te verbeteren.
“We willen investeren in preventie voor alle mensen in Nederland, maar willen extra aandacht voor preventie voor burgers in regio’s en steden waar veel mensen met een lage sociaaleconomische status wonen.”
“We streven naar gezondheid in alle beleidsdomeinen. Dit betekent concreet dat alle sectoren (en niet alleen de gezondheidszorg) moeten samenwerken om de gezondheid te verbeteren.”
“We willen een stevige positionering van het sport- en beweegbeleid, door sport te verbinden met (jeugd)zorg, onderwijs, het bevorderen van het sociale netwerk (tegen eenzaamheid) en het voorkomen van arbeidsongeschiktheid.”
Verbeteren van mentale gezondheidszorg en aanpak wachtlijsten
Mentale gezondheid wordt als een breed maatschappelijk vraagstuk gezien. NSC wil snellere toegang tot geestelijke gezondheidszorg, prioriteit voor ernstige psychiatrische aandoeningen en meer aandacht voor eenzaamheid en mentale problemen bij jongeren en ouderen.
“Mentale gezondheid is een opgave voor de hele maatschappij. We willen bouwen aan een samenleving waarin we meer naar elkaar omkijken. De toegang tot geestelijke gezondheidszorg (ggz) is slecht geregeld.”
“Er is brede aandacht in de samenleving nodig voor mentale problemen onder tieners en jongvolwassenen en voor eenzaamheid onder ouderen.”
“Door sneller vast te stellen wie zorg nodig heeft en wie niet, kunnen wachtlijsten afnemen. Er moet direct een juiste beoordeling van de hulpvraag plaatsvinden. Ernstige psychiatrische aandoeningen met veel impact voor patiënt en samenleving krijgen prioriteit.”
Minder bureaucratie en integrale zorg
NSC wil dat mensen niet klem komen te zitten tussen verschillende zorgproducten en pleit voor integrale zorg over de grenzen van wetten en financiering heen. Dit moet de menselijke maat terugbrengen en de zorg effectiever maken.
“Mensen mogen niet klem komen te zitten tussen ‘zorgproducten’. Cliënten en patiënten mogen geen last hebben van de bureaucratische schotten in de organisatie en financiering van de zorg. Zorgaanbieders bieden daarom integraal zorg aan, over de grenzen van de verschillende wetten en financiering heen.”
De Partij voor de Dieren stelt de gezondheid van mens, dier en natuur centraal en wil deze boven economische belangen plaatsen. Ze pleiten voor een gezonde leefomgeving, het afschaffen van marktwerking in de zorg, en investeren in preventie, schone lucht en het tegengaan van schadelijke invloeden zoals landbouwgif en stankoverlast. Hun visie is dat gezondheid niet alleen in de zorg, maar in alle beleidsterreinen leidend moet zijn, met bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen.
Gezonde leefomgeving boven economische winst
De PvdD vindt dat de gezondheid van mensen, dieren en natuur altijd voorrang moet krijgen boven economische belangen. Ze willen wettelijke normen voor schone lucht, het verbieden van landbouwgif, en het beëindigen van schadelijke veehouderijen om de volksgezondheid te beschermen.
“De gezondheid van mens, dier en natuur gaat altijd vóór winst. Er bestaat geen recht op vervuiling, maar wel een recht op een gezonde leefomgeving; op schone lucht, schone grond en schoon water.”
“Verschillende soorten landbouwgif worden in verband gebracht met de ziekte van Parkinson en kanker. We maken de land- en tuinbouw gifvrij en beschermen daarmee de gezondheid van boeren, omwonenden en consumenten.”
“Om de gezondheid van omwonenden te beschermen, komen er wettelijke normen voor de minimale afstand tussen veestallen en woonkernen, scholen en kinderdagverblijven.”
“Stankoverlast schaadt de gezondheid en kan leiden tot longproblemen, benauwdheid en slaapverstoring. Er komt strenge wetgeving voor heel Nederland om stankoverlast te voorkomen.”
Marktwerking uit de zorg, focus op preventie en toegankelijkheid
De partij wil marktwerking uit de zorg halen, het eigen risico afschaffen en investeren in preventie en toegankelijke zorg. Ze stellen dat zorg een basisvoorziening moet zijn, met eerlijke beloning voor zorgprofessionals en extra aandacht voor kwetsbare groepen.
“We weren marktwerking in de zorg en willen ervoor zorgen dat zorgprofessionals fatsoenlijk betaald worden.”
“De zorg is geen markt, maar een basisvoorziening. Marktwerking hoort niet thuis in de zorg.”
“We halen marktwerking daarom zo veel als kan uit de zorg en verdelen de kosten eerlijk.”
“We zetten vol in op de meest kwetsbare groepen, zoals kinderen, en investeren in onderwijs, in huisvesting, in inkomen en in een groene, veilige en gezonde leefomgeving.”
Gezondheidsdoelen wettelijk verankeren en brede aanpak
De PvdD wil gezondheidsdoelen wettelijk vastleggen en een regeringscommissaris voor volksgezondheid aanstellen. Gezondheid moet volgens hen in alle beleidsterreinen centraal staan, niet alleen in de zorg, zodat beleid altijd wordt getoetst op gezondheidsimpact.
“Gezondheidsdoelen worden wettelijk verankerd, zodat het behalen ervan niet meer vrijblijvend is.”
“Daarom stellen we een regeringscommissaris voor volksgezondheid aan, die de opdracht heeft om volksgezondheid in brede zin te verbeteren.”
“Aan de hand van deze doelen kan bekeken worden of extra (preventie)beleid nodig is én of ander beleid een verslechtering van de gezondheid veroorzaakt.”
De VVD legt in haar verkiezingsprogramma de nadruk op het bevorderen van gezondheid door preventie, het stimuleren van een gezonde leefstijl en het verkleinen van gezondheidsverschillen. Ze willen gezondheidsvaardigheden verbeteren, inzetten op een gezonde leefomgeving, en de zorg toekomstbestendig en betaalbaar houden door bureaucratie te verminderen en zorg te regionaliseren. De partij kiest voor concrete maatregelen zoals meer aandacht voor gezonde voeding op school, het aanpakken van gezondheidsverschillen, en het verbeteren van de geestelijke gezondheidszorg.
Preventie en Gezonde Leefstijl Stimuleren
De VVD ziet het voorkomen van ziekten en het stimuleren van een gezonde leefstijl als essentieel om de zorgvraag en -kosten te beperken. Ze willen dat iedereen de kans krijgt om gezond op te groeien en dat gezondheidsvaardigheden worden versterkt, zodat mensen meer regie krijgen over hun eigen gezondheid.
“We richten ons op het voorkomen van zorg, leefstijl bewustzijn,”
“De overheid maakt zich er samen met bedrijven en ondernemers sterk voor om een gezonde leefomgeving te realiseren.”
“We willen betere gezondheidsvaardigheden stimuleren, waardoor de patiënt meer regie ervaart.”
“Er komt meer aandacht voor gezonde voeding op school, zoals bijvoorbeeld met (zelfgekookte) maaltijden.”
Aanpakken van Gezondheidsverschillen
De VVD erkent dat er onacceptabele gezondheidsverschillen bestaan tussen verschillende groepen in de samenleving en wil deze gericht aanpakken, met speciale aandacht voor vrouwengezondheid en onderzoek naar vrouwspecifieke aandoeningen.
“We komen met een gerichte aanpak om onacceptabele gezondheidsverschillen, zoals tussen arm en rijk, man en vrouw en verschillende wijken weg te nemen.”
“We zetten in op het concreter, ambitieuzer en uitvoerbaar maken van de Nationale Strategie Vrouwengezondheid en gaan hier actief met vrouwen over in gesprek.”
“We breiden onderzoek uit naar vrouwspecifieke aandoeningen – waaronder endometriose en adenomyose – en naar gezondheidsverschillen tussen mannen en vrouwen en verkleinen deze zoveel mogelijk.”
Verbeteren van Geestelijke Gezondheidszorg
De VVD wil de wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) terugdringen en meer inzicht krijgen in de zorgvraag, met extra aandacht voor mentale gezondheid en suïcidepreventie.
“We zorgen ervoor dat de wachtlijsten in de ggz afnemen. Hiervoor blijven we inzetten op meer inzicht in de zorgvraag en dat mensen die het meest nodig hebben, het eerst worden geholpen.”
“We versterken de aanpak van suïcidepreventie en mentale gezondheid, door ggz, huisartsen, onderwijs, wijkteams, sportverenigingen en andere partijen meer samen te laten werken, waarbij belemmeringen uit de privacywetgeving om tot goede en snelle gegevensuitwisseling te komen, worden weggenomen.”
Zorg Toekomstbestendig en Betaalbaar Houden
De VVD wil de zorg toekomstbestendig maken door bureaucratie te verminderen, zorg te regionaliseren, en te kiezen voor prioritering en scherpe keuzes om de betaalbaarheid en kwaliteit te waarborgen.
“We geven ruimte aan goede en liefdevolle zorg, maar gaan ook prioriteren en eerlijk de scherpe keuzes maken om de betaalbaarheid en kwaliteit van onze zorg voor de toekomst te waarborgen.”
“Eenvoudige ziekenhuisingrepen moeten zoveel mogelijk dicht bij huis plaatsvinden. Als een behandeling in een regionaal ziekenhuis kan, vindt de behandeling bij voorkeur daar plaats.”
BBB vindt dat gezondheid en zorg basisvoorzieningen zijn die voor iedereen toegankelijk en dichtbij moeten blijven, met nadruk op regionale ziekenhuizen, huisartsen en het verminderen van managementlagen. De partij wil zorg menselijker, eenvoudiger en kleinschaliger maken, met meer regie voor zorgprofessionals en behoud van regionale voorzieningen. BBB pleit voor samenwerking tussen zorg en sociaal domein, en voor het versterken van mentale gezondheid via vroegsignalering en wijkteams.
Zorg dichtbij en regionaal houden
BBB wil dat zorgvoorzieningen zoals streekziekenhuizen, huisartsen en apothekers behouden blijven in de regio, zodat zorg toegankelijk en nabij blijft voor iedereen. Dit moet voorkomen dat mensen in dorpen en buitengebieden verstoken raken van basiszorg, en het versterkt de menselijke maat in de zorg.
“Goede zorg begint dichtbij, in de buurt: kleinschalig, eenvoudig en integraal, met vertrouwen en verbondenheid als basis. BBB wil streekziekenhuizen en huisartsenposten zoveel als mogelijk behouden. In de wijken vormen huisartsen, wijkverpleegkundigen en apothekers het zorghart.”
“Toegang tot de huisarts, fysio en andere zorg is geen luxe voor dorpen en buurten. Ook buiten de grote stad dient zorg toegankelijk te blijven. Er moet een einde komen aan het sluiten van streekziekenhuizen.”
“Iedere regio telt. Of je nu in een dorp of een stad woont, iedereen verdient toegang tot onderwijs, zorg, openbaar vervoer en veiligheid.”
Minder management, meer regie voor zorgprofessionals
BBB wil het aantal managementlagen in de zorg drastisch verminderen en zorgprofessionals meer autonomie geven. Dit moet leiden tot efficiëntere zorg, minder bureaucratie en meer aandacht voor de patiënt.
“Ten eerste moeten managementlagen worden verminderd, zodat zorgprofessionals zelfsturend kunnen zijn in plaats van te worden aangestuurd.”
“Normering van het aantal managementfuncties zonder rechtstreekse zorgtaken, op 5 procent. Managers die zelf aan het bed staan, zijn effectiever doordat zij echt weten wat er speelt.”
Samenwerking zorg en sociaal domein voor gezondheid
BBB ziet samenwerking tussen zorg en sociaal werk als essentieel om negatieve gezondheidseffecten van maatschappelijke problemen zoals eenzaamheid en schulden te verminderen of te voorkomen. De partij wil inzetten op vroegsignalering en snelle hulp, vooral voor mentale gezondheid.
“Inzetten op samenwerking tussen sociaal werk en de zorg kan de negatieve gezondheidseffecten van problemen als eenzaamheid en schulden verminderen of zelfs voorkomen.”
“Vroegsignalering en snelle hulp dragen bij aan een betere mentale gezondheid. BBB hecht veel belang aan maatschappelijk werk en wijkteams die jongeren spreken in hun eigen omgeving.”
Zorgverzekering als echte verzekering en betaalbare zorg
BBB wil dat de zorgverzekering daadwerkelijk zekerheid op zorg biedt, met investeringen in wachttijdreductie en noodreserves. De partij wil ook EU-programma’s die zorgkosten verhogen herzien en regionale functies van ziekenhuizen financieel erkennen.
“We willen de zorgverzekering ook echt als een verzekering op zorg, waarbij zorgverzekeraars zelf investeren in wachttijdreductie en geld reserveren voor noodsituaties als een pandemie.”
“Herziening van EU-programma’s die zorgkosten verhogen, zoals grensoverschrijdende zorgsubsidies. De Nederlandse burger verdient de beste, maar ook de goedkoopste zorg, zonder inmenging van buitenlandse instanties.”
“Ziekenhuizen met regionale functies van spoedeisende hulp (SEH), spoedeisende verloskunde en Intensive Care (IC) zijn wezenlijk belangrijk voor de regio. In de bekostiging hoort rekening te worden gehouden met dit regionale belang.”
BIJ1 stelt de menselijke maat centraal in de gezondheidszorg en pleit voor toegankelijke, betaalbare en inclusieve zorg voor iedereen. Ze willen bureaucratie en ongelijkheid in de zorg aanpakken, met bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen zoals mensen met een handicap, trans personen en ouderen. Hun voorstellen richten zich op het verlagen van zorgkosten, het verbeteren van de GGZ, het versterken van zelfbeschikking en het waarborgen van respectvolle ouderenzorg.
Zorgkosten verlagen en toegankelijkheid vergroten
BIJ1 wil de stapeling van zorgkosten en financiële drempels voor zorggebruikers wegnemen, zodat iedereen toegang heeft tot de benodigde zorg, ongeacht inkomen of beperking. Ze pleiten voor minder bureaucratie, eerlijke beloning van zorgmedewerkers en financiële compensatie voor mantelzorgers.
“We stoppen met de stapeling van zorgkosten en boetes op ziek zijn, voor mensen met een levenslange en levensbrede handicap. We zorgen dat deze mensen ook niet bij herhaling hoeven te bewijzen dat ze passende zorg en ondersteuning nodig hebben.”
“We slopen de bureaucratie uit de zorg en zorgen ervoor dat zorgprofessionals indicaties stellen, in plaats van de overheid en de gemeente.”
“Ook gaan we alle zorgmedewerkers, van de verplegers in de medische zorg tot de jeugdzorgmedewerkers, eerlijker betalen. Mensen die intensief (mantel)zorg bieden, worden financieel gecompenseerd met een inkomen en opbouw van WW- en pensioenrechten.”
Toegankelijke en inclusieve zorg voor specifieke groepen
De partij wil dat zorg voor trans personen reguliere medische zorg wordt, zonder extra drempels of wachttijden, en dat de GGZ menselijker en toegankelijker wordt. Ook moet ouderenzorg respectvol en kwalitatief zijn, met ruimte voor zelfbeschikking en onafhankelijke cliëntondersteuning.
“De zorg voor trans personen moet worden gezien als een reguliere vorm van medische zorg en moet worden meegenomen in het basiscurriculum van medische gezondheidsopleidingen. Hormoonbehandelingen moeten kunnen worden verstrekt vanuit de eerstelijnszorg.”
“We hebben een radicale omslag nodig in de GGZ. We zetten ons in voor een GGZ zonder doorgeslagen diagnostisering, lange wachtlijsten, personeelstekorten, separeercellen en burn-outs onder medewerkers. Naar een GGZ waar de menselijke maat centraal staat.”
“De kwaliteitscriteria voor verzorgingstehuizen moeten omhoog. Verzorgingstehuizen mogen geen dumpplek zijn. Daarom ondersteunen we het initiatief van zorgbuurthuizen, die sociale functies en zorg samenbrengen.”
“Iedereen krijgt toegang tot onafhankelijke cliëntondersteuning.”
Versterken van zelfbeschikking in de zorg
BIJ1 benadrukt het belang van zelfbeschikking voor mensen die zorg ontvangen, inclusief keuzevrijheid van hulpverleners en het verbieden van vrijheidsbeperkende maatregelen. Ook bij euthanasie en levenseinde staat volledige zelfbeschikking centraal, mits niet ingegeven door gebrekkige zorg.
“Er komt meer zelfbeschikking voor mensen die zorg krijgen. Iedereen krijgt de vrijheid te kiezen bij welke hulpverlener zij geholpen willen worden.”
“Vrijheidsbeperkende maatregelen in instellingen worden verboden.”
“De wens voor euthanasie mag nooit worden bepaald door gebrekkige zorg. [...] BIJ1 gelooft daarbij in de volledige zelfbeschikking van ieder mens om te kiezen voor een waardige dood in eigen regie.”
D66 ziet gezondheid als een brede maatschappelijke verantwoordelijkheid die begint buiten de spreekkamer, met nadruk op preventie, het verkleinen van gezondheidsverschillen en het creëren van een gezonde leefomgeving. De partij wil wettelijke doelen voor gezondheid, investeren in mentale gezondheid en preventie, en pleit voor strengere milieunormen om de volksgezondheid te beschermen. D66 kiest voor concrete maatregelen zoals het vastleggen van gezondheidsdoelen in de wet, het terugdringen van milieuschadelijke stoffen, en het aanpakken van sociaaleconomische gezondheidsverschillen.
Gezondheid begint buiten de zorg
D66 benadrukt dat gezondheid vooral buiten de zorgsector wordt bepaald, door factoren als inkomen, leefomgeving en sociale zekerheid. De partij wil dat overal in beleid aandacht is voor gezondheid, niet alleen in de zorg.
“Gezondheid begint altijd buiten de spreekkamer: in een leuke buurt, met genoeg geld om goed rond te komen en met buren die naar elkaar omkijken. De overheid springt bij als dat nodig is. Zo bouwen we aan een samenleving waarin mensen langer gezond kunnen leven. Daarom is het belangrijk om overal aandacht te hebben voor gezondheid, en niet alleen in de zorg.”
Wettelijke doelen en investeren in preventie
D66 wil preventie centraal stellen en gezondheidsdoelen wettelijk vastleggen, zodat de politiek verplicht wordt om gezondheidsverschillen en problemen als overgewicht aan te pakken.
“We leggen doelen voor gezondheid vast in de wet, zoals over grote achterstanden in gezondheid of over overgewicht bij kinderen. Zo zorgen we dat de politiek echt stappen moet zetten en afspraken niet zonder resultaten blijven.”
“Goede gezondheid is een investering waard. Nu gaat de meeste aandacht naar het behandelen van mensen die al ziek zijn, en niet naar het versterken van de gezondheid, zodat minder mensen ziek worden. D66 wil dit doorbreken door tijd, geld en aandacht te besteden aan het voorkómen van ziekte.”
Aanpakken van sociaaleconomische gezondheidsverschillen
D66 erkent dat armoede, schulden en een ongezonde leefomgeving leiden tot grote gezondheidsverschillen. De partij wil deze ongelijkheid verminderen door te investeren in bestaanszekerheid, gezonde buurten en basiszorg.
“De verschillen in gezondheid tussen mensen met veel en weinig geld zijn enorm. Wie meer te besteden heeft, leeft gemiddeld langer en langer in goede gezondheid. Door te zorgen voor een goed inkomen, een gezonde leefomgeving en sterke basiszorg, verbeteren we de gezondheid al vóórdat iemand de behandelkamer in hoeft.”
“Door te zorgen voor bestaanszekerheid en minder stress, voorkomen we (chronische) ziektes, juist bij de meest kwetsbare groepen in de samenleving.”
Strengere milieunormen ter bescherming van gezondheid
D66 wil scherpere regels en verboden voor schadelijke stoffen in lucht, water en bodem, omdat milieuvervuiling direct de volksgezondheid bedreigt.
“Nieuwe kennis over bijvoorbeeld geluid, trillingen en schadelijke stoffen moet ook leiden tot scherpere normen als de gezondheid van mensen in gevaar is.”
“De overheid moet de gezondheid van mensen serieus nemen.”
“D66 wil PFAS zo snel mogelijk verbieden. Het gebruik van milieubelastende bestrijdingsmiddelen stopt op termijn.”
Meer aandacht voor mentale gezondheid
D66 vindt dat mentale gezondheid en psychiatrische zorg structureel onderdeel moeten zijn van het gezondheidsbeleid, met extra aandacht voor jongeren en preventie van mentale klachten.
“D66 vindt dat mentale gezondheid en psychiatrische zorg meer aandacht moeten krijgen en een vast onderdeel moeten zijn van het gezondheidsbeleid. Want mentale en lichamelijke klachten beïnvloeden elkaar.”
Toegankelijke en inclusieve zorg voor iedereen
D66 streeft naar zorg die rekening houdt met culturele, sociaaleconomische en persoonlijke verschillen, zodat iedereen gelijke toegang heeft tot passende zorg.
“Inclusieve zorg betekent dat iedereen gelijke toegang heeft tot goede en passende zorg. Ongeacht wat je geslacht, gender, religie, seksuele oriëntatie, etniciteit of culturele achtergrond is. Deze zorg houdt rekening met verschillen en voorkeuren.”
50PLUS zet sterk in op toegankelijke, betaalbare en toekomstbestendige gezondheidszorg, met speciale aandacht voor ouderen en mantelzorgers. De partij wil investeren in eerstelijnszorg, kleinschalige zorgvoorzieningen in de wijk, betere ondersteuning van mantelzorgers en het invoeren van een Ouderenzorgwet. Preventie, leefstijl en het verminderen van bureaucratie zijn centrale pijlers, met als doel dat ouderen langer zelfstandig en waardig kunnen leven.
Investeren in toegankelijke en toekomstbestendige ouderenzorg
50PLUS wil de zorg voor ouderen versterken door te investeren in eerstelijnszorg, het behouden en uitbreiden van kleinschalige zorgvoorzieningen in de wijk, en het invoeren van een Ouderenzorgwet die ouderen gelijke rechten geeft als andere groepen. Minder bureaucratie, meer zeggenschap voor zorgprofessionals en cliënten, en meer tijd voor echte zorgbehoefte staan centraal. Dit alles moet ervoor zorgen dat ouderen langer zelfstandig kunnen wonen met passende zorg dichtbij huis.
“We pleiten daarom voor het versterken van de eerstelijnszorg, betere ondersteuning van mantelzorgers en structurele investeringen in ouderenzorg en verpleeghuizen. Wij willen zeggenschap voor zorgprofessionals en cliënten, minder bureaucratie en meer tijd voor de echte zorgbehoefte.”
“We gaan ons inzetten voor behoud en uitbreiding van kleinschalige zorgvoorzieningen in de wijken, zodat ouderen langer in hun vertrouwde omgeving blijven wonen met passende zorg dichtbij huis. We pleiten voor de invoering van een Ouderenzorgwet, waarin aan ouderen vergelijkbare rechten worden toegekend met de rechten van...”
Betere ondersteuning en waardering voor mantelzorgers
De partij erkent de cruciale rol van mantelzorgers en wil hun positie versterken door specifieke vergoedingen, verlofregelingen en betere ondersteuning. Dit is noodzakelijk omdat veel mantelzorgers overbelast raken, wat direct invloed heeft op de gezondheid van zowel de mantelzorger als de zorgontvanger.
“Specifieke vrijwilligersvergoeding en verlofregelingen voor mantelzorgers. Mantelzorgers zijn onmisbaar. Van de 4.5 miljoen mantelzorgers raken er jaarlijks 400.000 overbelast. Zij verdienen betere ondersteuning en waardering.”
Focus op preventie, leefstijl en vroege signalering
50PLUS ziet preventie, een gezonde leefstijl en vroege signalering als centrale pijlers van het zorgbeleid. Door hierop in te zetten, wil de partij gezondheidsproblemen voorkomen en de druk op de zorg verlagen.
“Preventie, leefstijl en vroege signalering zijn centrale pijlers binnen het zorgbeleid.”
Zorg betaalbaar en toegankelijk houden
De partij vindt dat zorg betaalbaar en snel beschikbaar moet zijn, met een zorgverzekering die voldoende dekking biedt. Dit is essentieel om gezondheidsverschillen te verkleinen en iedereen toegang tot zorg te garanderen.
Gezonde leefomgeving en preventieve maatregelen
50PLUS wil gezondheidswinst boeken door preventieve maatregelen in de leefomgeving, zoals het stimuleren van gezonde voeding via het BTW-stelsel en het nemen van maatregelen tegen hittestress bij ouderen.
“Gezonde voedselproducten komen in het lage BTW-tarief en ongezonde producten in het hoge tarief.”
“Extra thuiszorg en controle tijdens hittegolven voor kwetsbare alleenstaande ouderen.”
“Deze maatregelen redden letterlijk levens. De kosten (800 miljoen euro per jaar) wegen ruim op tegen de gezondheidswinst en verminderde zorgkosten.”
BVNL pleit voor maximale individuele keuzevrijheid en minimale overheidsbemoeienis in de gezondheidszorg. De partij wil minder bureaucratie, meer transparantie, een focus op preventie en leefstijl, en volledige autonomie over het eigen lichaam zonder enige (vaccinatie-)dwang. Concrete voorstellen zijn onder meer het afschaffen van zorg in natura, het invoeren van vaste eigen bijdragen per behandeling, en het terugdraaien van de decentralisatie in de jeugdzorg.
Volledige keuzevrijheid en geen (vaccinatie-)dwang
BVNL vindt dat medische en gezondheidskeuzes volledig bij het individu horen en verwerpt elke vorm van overheidsdwang, inclusief op het gebied van vaccinatie. Dit standpunt is fundamenteel voor hun visie op gezondheid en autonomie.
“Er vindt geen enkele vorm van (vaccinatie-)dwang of drang plaats, iedereen beslist zelf over zijn of haar eigen lichaam.”
“Medisch-ethische keuzes horen bij het individu, niet bij de Staat. Belang Van Nederland verwerpt iedere vorm van overheidsdwang als het gaat om beslissingen over het eigen lichaam.”
Minder bureaucratie en meer transparantie in de zorg
BVNL wil de bureaucratie in de zorg drastisch verminderen, meer transparantie in geldstromen en een grotere rol voor het individu via persoonsgebonden budgetten. De partij ziet bureaucratie als een belangrijke oorzaak van wachtlijsten en inefficiëntie.
“Structurele aanpak van de bureaucratie in de zorg, er moet voornamelijk gewerkt worden in de zorg, in plaats van aan de zorg.”
“Alle geldstromen in de zorg worden inzichtelijk gemaakt. Van premies en subsidies tot PGB’s en Wlz-gelden. We willen precies weten waar elke euro blijft.”
“Zorg in natura wordt afgeschaft en alle zorg gaat worden aangeboden via een Persoonsgebonden Budget (PGB). Dit geeft zorgbehoevenden regie over hun zorgtraject, vermindert bureaucratie en sluit aan bij het streven van BVNL naar minder overheidsbemoeienis en meer individuele autonomie.”
Focus op preventie en leefstijl in plaats van alleen behandeling
BVNL wil meer aandacht voor preventieve gezondheidszorg en leefstijlverandering, in plaats van uitsluitend te focussen op behandeling en medicatie. Dit moet de zorg op termijn betaalbaarder en effectiever maken.
“Meer aandacht voor het inzetten op preventieve gezondheidszorg en leefstijlaanpassingen en niet uitsluitend op behandeling en medicatie.”
Vaste eigen bijdrage per behandeling, niet inkomensafhankelijk
BVNL stelt voor dat iedereen een vaste eigen bijdrage per behandeling betaalt, ongeacht het inkomen. Dit moet het zorgstelsel transparanter en eerlijker maken volgens de partij.
“Iedereen betaalt een eigen bijdrage, per behandeling, die niet inkomensafhankelijk is.”
Terugdraaien decentralisatie en reorganisatie jeugdzorg
De partij wil de decentralisatie van de jeugdzorg terugdraaien en het systeem reorganiseren om perverse prikkels te verwijderen en gezinnen sneller zelfredzaam te maken.
“Jeugdzorg wordt grondig gereorganiseerd zodat alle perverse prikkels en verkeerde incentives uit het systeem verdwijnen. Jeugdzorg moet gericht zijn op het in stand houden en zo snel mogelijk weer zelfredzaam maken van het gezin. De decentralisatie wordt teruggedraaid.”
Het CDA ziet gezondheid als meer dan de afwezigheid van ziekte en wil de focus verleggen van zorg naar gezondheid, met nadruk op preventie, leefstijl en sociale factoren. Ze willen de eerstelijnszorg versterken, inzetten op mentale gezondheid van jongeren, en verbruiksbelastingen op ongezonde producten invoeren. Het CDA erkent de groeiende zorgkloof en wil deze aanpakken door integrale samenwerking en innovatie in de zorg.
Focus op gezondheid en preventie boven zorg
Het CDA wil de nadruk leggen op het bevorderen van gezondheid in plaats van alleen het behandelen van ziekte, met aandacht voor leefstijl, sociale participatie en preventie. Ze zien gezondheid als een breed begrip, waarbij ook mentale en sociale aspecten belangrijk zijn. De partij wil de groeiende zorgkloof aanpakken en erkent dat veel zorgvragen voortkomen uit sociale problemen of een ongezonde leefstijl.
“Gezondheid is veel meer dan de afwezigheid van ziekte. Meedoen in de samenleving, je levensstijl en financiële stabiliteit dragen bij aan gezondheid, zowel mentaal, sociaal als fysiek.”
“Van zorg naar gezondheid en van controle naar vertrouwen. Zo werken we aan een fatsoenlijke zorgzame samenleving...”
“Veel zorgvragen zijn sociale vragen of terug te leiden naar een ongezond leven of schulden.”
Versterken van eerstelijnszorg en samenwerking
Het CDA wil de eerstelijnszorg versterken door betere samenwerking tussen verschillende zorgverleners, zodat mensen sneller en effectiever geholpen worden en de zorg toegankelijk blijft.
“We willen de eerstelijnszorg versterken door een betere samenwerking tussen huisartsen en wijkverplegers, apotheken, welzijnswerkers, diëtisten, fysiotherapeuten,”
Inzetten op mentale gezondheid van jongeren
Het CDA maakt zich zorgen over de mentale gezondheid van jongeren en wil een integrale aanpak, met aandacht voor preventie, sociale omgeving en het betrekken van jongeren zelf bij oplossingen.
“Op dit moment maakt één op de zeven jongeren gebruik van jeugdzorg en de mentale gezondheid van onze jongeren en jongvolwassenen staat breed onder druk. Het CDA wil een integrale aanpak bij hulp voor gezinnen, waarbij aandacht is voor een stabiele basis, zoals huisvesting, goed onderwijs, de impact van social media en het gezin.”
Verbruiksbelastingen op ongezonde producten
Het CDA wil verbruiksbelastingen en accijnzen op producten als suiker, tabak en alcohol invoeren of verhogen, expliciet vanuit een gezondheidsdoelstelling.
“Verbruiksbelastingen (bijvoorbeeld op suiker) en accijns (tabak, e-sigaretten, alcohol) heffen we vanuit een gezondheidsdoelstelling.”
De SGP benadrukt het belang van toegankelijke, betaalbare en mensgerichte gezondheidszorg, waarbij zorgprofessionals meer waardering en vertrouwen verdienen. De partij wil onnodige medicalisering tegengaan, de druk op formele zorg verlichten door meer steun voor mantelzorg, en pleit voor minder bureaucratie en meer normalisering in de jeugdhulp. Concrete voorstellen zijn onder andere het verminderen van regelgeving, het investeren in mantelzorg, en het normaliseren van jeugdhulp.
Minder bureaucratie en meer waardering voor zorgprofessionals
De SGP vindt dat wet- en regelgeving de zorg niet moet belemmeren en dat zorgprofessionals meer waardering en vertrouwen verdienen. Geld voor zorg moet daadwerkelijk aan zorg besteed worden en digitalisering mag het menselijke karakter van zorg niet aantasten.
“Wet- en regelgeving moet goede zorg dienen in plaats van belemmeren. Geld dat voor zorg is bedoeld, moet zoveel mogelijk aan zorg worden besteed. Digitalisering kan helpend zijn, maar mag het menselijke karakter van zorg niet aantasten.”
“We willen zorgprofessionals méér waardering en vertrouwen bieden.”
Meer steun voor mantelzorg en normalisering in jeugdhulp
De SGP wil de druk op formele zorg verlichten door meer steun voor mantelzorg en het normaliseren van gedrag bij jongeren, in plaats van te snel te medicaliseren. Dit moet bijdragen aan een gezondere samenleving en minder zorgvraag.
“Meer steun voor mantelzorg kan de druk op de formele zorg verlichten en stelt mensen in staat zich beter te richten op hun betaalde arbeid.”
“De SGP vindt het belangrijk dat de overheid bijdraagt aan het normaliseren in plaats van medicaliseren en het problematiseren van gedrag. Ook het voorkomen van problemen krijgt meer aandacht.”
Toegankelijke en snelle jeugdhulp, gericht op terugkeer naar gezin
De SGP vindt dat jeugdhulp laagdrempelig en snel beschikbaar moet zijn, maar dat de inzet primair gericht moet zijn op terugkeer naar het gezin, tenzij dat niet in het belang van het kind is.