Verkiezingsprogramma's 2025 overgezondheid
JA21 wil de regie over gezondheid en zorg teruggeven aan de burger, met nadruk op preventie, minder bureaucratie en het centraal stellen van de patiënt. De partij pleit voor een efficiënter, betaalbaar zorgsysteem met meer waardering voor zorgpersoneel en behoud van vrije artsenkeuze. Preventie, versterking van de eerstelijnszorg en het tegengaan van verspilling zijn kernpunten in hun visie.
Patiënt centraal en vrije artsenkeuze
JA21 vindt dat de wensen en behoeften van de patiënt leidend moeten zijn in de zorg, met behoud van keuzevrijheid en toegankelijke zorg dichtbij huis. De huisarts krijgt een centrale rol, en samenwerking met specialisten buiten het ziekenhuis moet wachttijden en kosten verlagen.
“JA21 pleit ervoor de burger en diens wensen en behoeften centraal te stellen in de zorgverlening. Burgers moeten meer mogelijkheden krijgen om de regie te voeren over hun eigen gezondheid en zorg.”
“Vrije artsenkeuze moet dus behouden blijven.”
“De huisarts speelt hierin een cruciale rol en zijn positie moet dus versterkt worden.”
“Meer zorg in de thuisomgeving van patiënten.”
“De eerstelijnszorg versterken.”
Minder bureaucratie en meer waardering voor zorgpersoneel
JA21 wil fors snijden in administratieve lasten en kwaliteitssystemen die niet bewezen effectief zijn, zodat zorgpersoneel meer tijd heeft voor patiënten. Ook moeten salarissen in de lagere schalen meestijgen met de inflatie om uitstroom te beperken.
“Drastisch snijden in administratieve lasten om daarmee zorgpersoneel vrij te spelen.”
“Salarissen in de lagere schalen mee laten stijgen met de inflatie.”
“Het personeelstekort in de zorg is een enorm probleem... Door het mes te zetten in administratieve- en kwaliteitssystemen waarvan niet of nauwelijks is bewezen dat zij de zorg in Nederland verbeteren, kunnen zoveel ‘zorghanden’ worden vrijgemaakt dat de huidige tekorten compleet verdwijnen.”
Focus op preventie en gezonde leefstijl
JA21 wil meer aandacht voor preventie en het stimuleren van een gezonde levensstijl, omdat een aanzienlijk deel van de zorgvraag hierdoor kan worden voorkomen. Vroegtijdige detectie van ernstige aandoeningen en structurele stimulering van sport zijn hierbij belangrijk.
“JA21 wil extra aandacht besteden aan een gezonde levensstijl en preventie. Uit onderzoek blijkt dat tot wel 20% van de huidige zorgvraag kan worden voorkomen door primaire preventie.”
“Meer preventie-onderzoek uitvoeren.”
“Sport, sportief bewegen en een gezonde leefstijl zijn in dit kader ook van essentieel belang. Ze bevorderen fysieke en mentale fitheid, sociale interactie, gemeenschapsgevoel en nationale trots.”
Zorgkosten beheersen en verspilling tegengaan
JA21 wil de groei van de zorguitgaven beperken, verspilling van medicatie tegengaan, dure infrastructuur beter benutten en het eigen risico niet verder verlagen. Ook wordt het zonder goede reden missen van zorgafspraken beboet.
“Minder snelle groei van de uitgaven aan de zorg.”
“De recent voorgenomen verlaging van het eigen risico ongedaan maken.”
“Verspilling van medicatie tegengaan.”
“Het zonder goede reden missen van zorgafspraken beboeten.”
“Dure infrastructuur in ziekenhuizen beter benutten.”
Uitkomstgerichte en toegankelijke zorg
JA21 wil dat zorg wordt bekostigd op basis van uitkomsten en toegankelijkheid in plaats van productie, en pleit voor regionale zorgbudgettering. Het schrappen van overbodige behandelingen zonder meerwaarde is hierbij essentieel.
Extra aandacht voor ouderen, zwakkeren en ggz
JA21 vindt waardigheid en zorg voor ouderen en zwakkeren fundamenteel, wil terugkeer van bejaardentehuizen en investeren in de ggz-capaciteit. Scholen moeten beter betrokken worden bij vroegsignalering van problemen.
Volt stelt gezondheid centraal in haar beleid en pleit voor een toekomstbestendig zorgsysteem met nadruk op preventie, gelijke toegang en waardering van zorgmedewerkers. De partij wil gezondheid breed aanpakken: van een gezonde leefomgeving en preventieve maatregelen tot mentale gezondheid, gendergelijkheid in de zorg en Europese samenwerking. Concrete voorstellen zijn onder meer het gratis maken van anticonceptie, het terugbrengen van mondzorg in het basispakket, het stimuleren van preventie, en het versterken van de Europese Gezondheidsunie.
Gezondheid centraal: preventie en brede aanpak
Volt wil gezondheid niet beperken tot zorg, maar ziet het als een samenspel van leefomgeving, preventie en welzijn. De partij wil dat volksgezondheid en veiligheid altijd voorop staan, met meer aandacht voor het voorkomen van ziekte en het aanpakken van oorzaken.
“We kiezen voor een toekomst waarin de gezondheid van mens en natuur centraal staat. Volksgezondheid begint bij een gezonde bodem, schone lucht en zuiver water.”
“Daarom werken wij aan een toekomstbestendig zorgsysteem dat gezondheid centraal stelt. Niet alleen door genezing, maar juist ook door het voorkomen van ziekte.”
“We willen een nieuw zorgsysteem waarin gezondheid centraal staat. Met meer aandacht voor het voorkomen van ziekte.”
Investeren in preventie en gezonde keuzes
Volt zet sterk in op preventie, zowel via regelgeving als door het stimuleren van gezonde keuzes en het aanpakken van sociale oorzaken van ongezondheid. Preventieve zorg en het goedkoper maken van gezonde producten zijn speerpunten.
“Volt investeert in structureel onderzoek naar kostenefficiënte preventie, zodat preventie echt bij kan dragen aan het verminderen van de kosten in de zorg.”
“De gezonde keuze moet de gemakkelijke keuze zijn. In het aanbod moet de gezondere variant telkens nadrukkelijk goedkoper en beter beschikbaar zijn dan de ongezonde variant.”
“We maken bindende maximumwaarden voor zout in voedingsmiddelen om op die manier de zoutinname te verminderen.”
“We realiseren de rookvrije generatie zo snel mogelijk, voor zowel tabak als vapes.”
Toegankelijke en betaalbare zorg voor iedereen
Volt beschouwt zorg als een basisrecht en wil deze toegankelijk en betaalbaar houden, met extra aandacht voor waardering van zorgmedewerkers en het aanpakken van wachtlijsten.
“Goede zorg is geen luxe, maar een basisrecht. Iedereen moet toegang hebben tot betaalbare en goede zorg.”
“Wij maken de beloning eerlijk en laten de lonen in de zorg gelijk lopen met de rest van de publieke sector.”
“We draaien de bezuinigingen op en de decentralisatie van de ggz van de afgelopen kabinetten terug en investeren weer in onze gezondheidszorg. Doelen zijn de wachtlijsten terugdringen en het capaciteitstekort oplossen.”
Gratis anticonceptie, mondzorg en menstruatieproducten
Volt wil financiële drempels voor essentiële gezondheidszorg wegnemen door anticonceptie, preventieve en acute mondzorg, en menstruatieproducten gratis te maken.
“Volt maakt anticonceptie gratis door het op te nemen in de basisverzekering. Ook zorgen we dat menstruatieproducten gratis beschikbaar zijn op scholen, werkplekken, zorginstellingen en bij andere publieke voorzieningen.”
“Volt brengt preventieve en acute mondzorg terug in het basispakket.”
Mentale gezondheid en jeugd centraal
Mentale gezondheid krijgt een vaste plek in het onderwijs en de zorg, met speciale aandacht voor jongeren en het terugdraaien van eerdere bezuinigingen.
“Volt investeert in langlopende programma’s voor mentale gezondheid van jongeren en van kwetsbare groepen, die structureel zijn ingebed in het onderwijs, de zorg en de leefomgeving.”
“We zorgen dat de geestelijke gezondheidszorg (ggz) beter toegankelijk wordt en voor jongeren tot 25 jaar gratis is.”
Gelijke gezondheidszorg voor vrouwen en genderdiverse groepen
Volt wil de genderkloof in de gezondheidszorg opheffen en investeert in onderzoek en betere zorg voor vrouwen en transgender personen.
Europese Gezondheidsunie en samenwerking
Volt streeft naar een sterke Europese samenwerking op het gebied van gezondheid, met gezamenlijke inkoop, kennisdeling en het waarborgen van gelijke rechten en toegang tot zorg in de EU.
De Partij voor de Dieren (PvdD) ziet gezondheid als een breed maatschappelijk vraagstuk, waarbij een gezonde leefomgeving, preventie en het terugdringen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen centraal staan. De partij wil gezondheid wettelijk verankeren, marktwerking uit de zorg halen, investeren in preventie en gezonde voeding, en de leefomgeving structureel verbeteren om ziekte te voorkomen. Hun visie is dat gezondheid niet mag afhangen van inkomen of woonplaats, en dat mens, dier en natuur centraal moeten staan in alle beleid.
Gezondheid wettelijk verankeren en centraal stellen
PvdD wil gezondheidsdoelen wettelijk vastleggen en een regeringscommissaris voor volksgezondheid aanstellen, zodat gezondheid in alle beleidsterreinen wordt meegenomen en niet vrijblijvend blijft. De gezondheid van mens, dier en natuur moet altijd voorrang krijgen boven economische belangen.
“Gezondheidsdoelen worden wettelijk verankerd, zodat het behalen ervan niet meer vrijblijvend is. ... Daarom stellen we een regeringscommissaris voor volksgezondheid aan, die de opdracht heeft om volksgezondheid in brede zin te verbeteren.”
“De Partij voor de Dieren draait het om: de gezondheid van mens, dier en natuur gaat altijd vóór winst.”
Investeren in preventie en gezonde leefomgeving
De partij legt sterk de nadruk op preventie, het terugdringen van gezondheidsverschillen, en het creëren van een gezonde leefomgeving met schone lucht, water en bodem. Dit moet ziekte voorkomen, vooral bij kwetsbare groepen.
“We geven leefstijlinterventies een stevigere plek in de zorg en in zorgopleidingen. Dankzij deze interventies worden patiënten soms weer medicijnvrij of worden chronische ziektes voorkomen.”
“Het uitgangspunt van ons beleid wordt een gezonde leefomgeving, voor mens en dier.”
“We maken de land- en tuinbouw gifvrij en beschermen daarmee de gezondheid van boeren, omwonenden en consumenten.”
“We investeren in bewezen preventieve (online) programma’s binnen de geestelijke gezondheidszorg. De financiering wordt structureel geregeld.”
Marktwerking uit de zorg en eerlijke toegang
PvdD wil marktwerking uit de zorg halen, het eigen risico afschaffen, en zorgkosten eerlijk verdelen zodat gezondheid niet afhankelijk is van inkomen. Ze willen zorgprofessionals beter belonen en private investeerders weren.
Gezonde voeding structureel bevorderen
De partij wil gezonde, plantaardige en biologische voeding stimuleren, ongezonde voeding en marketing beperken, en gezonde voeding betaalbaar en toegankelijk maken voor iedereen, met speciale aandacht voor kinderen en kwetsbare wijken.
“Ongezond eten en drinken is, na roken, de belangrijkste doodsoorzaak en reden van verlies van gezonde levensjaren.”
“We schaffen btw op alle groenten, fruit, noten, peulvruchten en granen af.”
“Ziekenhuizen en andere zorginstellingen serveren gezonde, plantaardige en biologische voeding.”
“Zeker kinderen moeten gezond leren eten en daarom wordt op en rond scholen alleen gezond voedsel aangeboden.”
Sociaaleconomische gezondheidsverschillen verkleinen
PvdD erkent dat armoede en lage sociaaleconomische status leiden tot slechtere gezondheid en wil ongelijk investeren in kwetsbare groepen, met nadruk op kinderen, onderwijs, huisvesting en inkomen.
“Mensen met een lage opleiding en een laag inkomen, leven gemiddeld zeven jaar korter en vijftien jaar in minder goede gezondheid dan mensen met een hogere opleiding en een hoog inkomen.”
“Als we dit willen veranderen, moeten we ongelijk durven investeren. We zetten vol in op de meest kwetsbare groepen, zoals kinderen, en investeren in onderwijs, in huisvesting, in inkomen en in een groene, veilige en gezonde leefomgeving.”
Mentale gezondheid en stress verminderen
De partij wil mentale gezondheid versterken door meer rust, minder werkdruk, vergroening van de leefomgeving, en structurele aandacht voor preventie en samenwerking in de geestelijke gezondheidszorg.
“Gezondheid gaat niet alleen over lichamelijke, maar ook over mentale gezondheid. Door onze omgeving zo in te richten dat we echt tot rust komen en in contact komen met elkaar maken we onze psychische gezondheid sterker.”
“Groen doet goed. Een leefomgeving met meer natuur zorgt voor minder stress, vermindert gevoelens van pijn en negatieve emoties.”
De SGP ziet gezondheid als een verantwoordelijkheid van zowel individu als samenleving, met nadruk op preventie, gezonde leefstijl en het versterken van gezinnen en gemeenschappen. De partij wil schadelijk gedrag ontmoedigen, investeren in preventie, en de toegankelijkheid en kwaliteit van basiszorg waarborgen. Concrete voorstellen zijn onder meer lokale preventieprogramma’s, prioriteit voor onderzoek naar volksziekten, en het behouden van toegankelijke huisarts- en tandartsenzorg.
Preventie en Gezonde Leefstijl Stimuleren
De SGP legt sterk de nadruk op het voorkomen van gezondheidsproblemen door het bevorderen van gezonde leefstijl, het versterken van gezinnen en het ontmoedigen van schadelijk gedrag zoals verslavingen. De partij ziet preventie als een gezamenlijke verantwoordelijkheid, met een belangrijke rol voor overheid en lokale gemeenschappen.
“Wij zien dat goede relaties, een gezonde leefstijl en verbondenheid met anderen bijdragen aan het voorkomen van gezondheidszorg. Ook matigheid behoort immers tot de vrucht van de Geest. De SGP vindt dat de overheid vitaliteit en gezond leven kan stimuleren en schadelijk gedrag ontmoedigen, met respect voor de persoonlijke verantwoordelijkheid van eenieder voor zijn of haar leven.”
“We willen dat jongeren gezond opgroeien. Daarom steunt de SGP voorstellen voor een gezonde leefomgeving en leefstijl. Dit moet lokaal en gezinsgericht worden aangepakt. Er komt een lokale preventieaanpak vergelijkbaar met het succesvolle ‘IJslandse model’.”
“Effectieve preventie in de zorg vraagt om een wettelijke taak- en rolverdeling tussen overheid, verzekeraars en zorgaanbieders en een structureel preventiefonds voor bewezen effectieve interventies.”
“Gezonde producten moeten goedkoper worden en ongezond voedsel duurder. Daarbij wordt wel goed gekeken naar de effectiviteit en uitvoerbaarheid van maatregelen.”
“Ouders en tieners worden geïnformeerd over de gezondheidsschade door drugs, tabak en alcohol en over de gevaren van verslavingen van porno, sociale media, gokken en games.”
Toegankelijke en Betaalbare Basiszorg Garanderen
De SGP wil dat iedereen toegang houdt tot basiszorg, zoals huisarts, tandarts en kraamhulp, ongeacht woonplaats. De partij verzet zich tegen commerciële opkoop van huisartspraktijken en wil financiële drempels voor zorg verlagen.
“De SGP wil dat iedereen gebruik kan blijven maken van basiszorg zoals de huisarts, tandarts of kraamhulp.”
“Opkopen van huisartspraktijken door investeerders zonder zorgervaring wordt verboden.”
“De SGP maakt het (financieel) aantrekkelijker voor artsen om een praktijk te starten in plaatsen waar een tekort aan huisartsenzorg of een gebrek aan passende huisvesting is.”
“De SGP wil tandheelkundige controle opnemen in het basispakket.”
“Ook de komende periode wordt de bijbetaling voor geneesmiddelen gemaximeerd per jaar.”
“Er komt een inkomensafhankelijke eigen bijdrage voor de wijkverpleging.”
Prioriteit voor Onderzoek naar Volksziekten en Nieuwe Ziekten
De SGP wil dat onderzoeksmiddelen vooral worden ingezet voor volksziekten zoals dementie, kanker en hart- en vaatziekten, en vraagt aandacht voor nieuwe aandoeningen als long covid en ME/CVS.
Mentale Gezondheid: Focus op Veerkracht en Verbondenheid
De SGP signaleert een mentale gezondheidscrisis, vooral onder jongeren, en wil de nadruk verleggen van institutionele geestelijke gezondheidszorg naar het versterken van veerkracht en sociale verbondenheid.
“Er is sprake van een mentale gezondheidscrisis in Nederland, met name onder jongeren. Gebroken huwelijken en verscheurde gezinnen eisen een hoge tol. Veel mensen ervaren een gebrek aan zingeving of verliezen hun levenslust.”
“De SGP wil de focus verleggen van institutionele ggz naar versterking van de veerkracht en verbondenheid van de samenleving.”
Bescherming tegen Verslavingen en Schadelijk Gedrag
De SGP wil verslavingen actief tegengaan, met nadruk op bescherming van kwetsbare groepen en het terugdringen van schadelijke reclame en kansspelen.
“Roken, drugsgebruik en alcoholmisbruik veroorzaken grote schade aan de volksgezondheid. Een gok- of pornoverslaving maakt levens en relaties kapot. De overheid moet kwetsbare mensen beschermen door middelengebruik en verslavingen tegen te gaan.”
“De SGP wil geen schadelijke reclame toestaan die verslavingen in de hand werken. De wettelijke ruimte voor kansspelen wordt teruggedraaid.”
BBB ziet gezondheid als een basisvoorziening die dichtbij mensen georganiseerd moet worden, met nadruk op preventie, gezonde leefstijl en minder marktwerking in de zorg. Ze willen managementlagen en bureaucratie verminderen, investeren in regionale zorgvoorzieningen en sport, en inzetten op bewezen effectieve zorg. De partij pleit voor meer aandacht voor mentale gezondheid, samenwerking in de buurt, en het toegankelijk houden van zorg voor iedereen.
Zorg dichtbij, minder marktwerking en bureaucratie
BBB wil de zorg simpeler, menselijker en regionaal organiseren, met minder management en marktwerking. De nadruk ligt op het versterken van de menselijke maat, het behouden van streekziekenhuizen en huisartsenposten, en het investeren van zorgwinsten in de zorg zelf.
“Zorg draait om nabijheid, aandacht en vertrouwen. De zorg in Nederland staat onder druk door lange wachttijden en overbelaste zorgverleners. BBB wil dit veranderen door twee oorzaken aan te pakken. Ten eerste moeten managementlagen worden verminderd, zodat zorgprofessionals zelfsturend kunnen zijn in plaats van te worden aangestuurd.”
“Zorg dient niet alleen aan de markt overgelaten te worden, het is een basisvoorziening waarin mensen, de zorgprofessional en de patiënt weer in hun kracht staan.”
“Goede zorg begint dichtbij, in de buurt: kleinschalig, eenvoudig en integraal, met vertrouwen en verbondenheid als basis. BBB wil streekziekenhuizen en huisartsenposten zoveel als mogelijk behouden.”
“Eén wettelijk verplichte basisverzekering. We onderzoeken de mogelijkheid van één wettelijk verplichte basisverzekering met gelijke inhoud en premie, met alleen concurrentie op de aanvullende verzekering. Marktwerking moet er niet zijn op de meest noodzakelijke zorg, maar mag wel in het aanvullende pakket.”
“Minder bureaucratie levert meer geld voor de zorg op. Een eenvoudiger zorgstelsel voor zorgpolissen leidt tot minder administratie, meer duidelijkheid en meer geld voor de zorg.”
Preventie, gezonde leefstijl en sport als basis
BBB legt sterk de nadruk op preventie, gezonde voeding en bewegen, met sport als essentieel onderdeel van gezondheid. Ze willen dat sport en gezonde leefstijl voor iedereen toegankelijk en betaalbaar zijn, en zien lokale samenwerking als sleutel.
“Gezond leven begint met voorkomen in plaats van genezen. Een goede gezondheid ontstaat in zorgzame buurten die sociale verbondenheid bevorderen.”
“BBB wil structurele aandacht voor gezonde voeding, bewegen en mentale ondersteuning op school, in de buurt en bij sportclubs.”
“Sport en bewegen als een belangrijke basis. Basis voor fysieke en mentale gezondheid van alle Nederlanders, in de stad en op het platteland.”
“Sport en gezonde voeding. Een gezonde leefstijl begint jong en lokaal. Meer aandacht is daarom nodig voor beweging en gezond eten in scholen en buurten.”
“BBB wil blijvend aandacht houden voor gezonde leefstijlbevordering. Zo voorkom je ziekten, verbeter je je gezondheid en verlicht je de druk op de zorg.”
Alleen bewezen effectieve zorg in basisverzekering
BBB wil alleen wetenschappelijk bewezen effectieve zorg in het basispakket, om kosten te verlagen en de kwaliteit te waarborgen. Niet bewezen zorg wordt naar het aanvullende pakket verwezen.
“Alle bewezen niet werkzame zorg gaat uit de basisverzekering. Hierdoor kunnen de kosten van de basisverzekering voor iedereen omlaag en kunnen mensen die toch homeopathie of andere niet wetenschappelijk bewezen zorg willen, kiezen voor een aanvullende verzekering die hen past.”
“Hierin willen wij strengere selectie vanuit het Zorginstituut Nederland (ZiN), met alle therapieën die niet beter presenteren dan placebo, geschrapt.”
Meer aandacht voor mentale gezondheid en samenwerking sociaal domein
BBB erkent het belang van mentale gezondheid en wil inzetten op vroegsignalering, snelle hulp en samenwerking tussen zorg en sociaal werk om negatieve gezondheidseffecten te voorkomen.
“Verbetering mentale gezondheid. Vroegsignalering en snelle hulp dragen bij aan een betere mentale gezondheid. BBB hecht veel belang aan maatschappelijk werk en wijkteams die jongeren spreken in hun eigen omgeving.”
“Inzetten op samenwerking tussen sociaal werk en de zorg kan de negatieve gezondheidseffecten van problemen als eenzaamheid en schulden verminderen of zelfs voorkomen.”
Zorg toegankelijk voor iedereen, ongeacht regio of inkomen
BBB vindt dat toegang tot zorg niet afhankelijk mag zijn van woonplaats of inkomen, en wil het sluiten van streekziekenhuizen tegengaan.
“Of je nu in Groningen woont of in Gouda, op het platteland of drie hoog achter iedereen verdient dezelfde kansen. Gelijke toegang tot onderwijs, gezondheidszorg, vervoer en veiligheid mag geen kwestie van postcode zijn.”
“Toegang tot de huisarts, fysio en andere zorg is geen luxe voor dorpen en buurten. Ook buiten de grote stad dient zorg toegankelijk te blijven. Er moet een einde komen aan het sluiten van streekziekenhuizen.”
BIJ1 stelt de mens centraal in het gezondheidsbeleid en wil zorg volledig uit de markt halen, zodat deze betaalbaar, toegankelijk en gelijkwaardig wordt voor iedereen. Ze pleiten voor publieke sturing, meer inclusiviteit, en specifieke aandacht voor groepen die nu vaak worden uitgesloten of benadeeld, zoals mensen met een handicap, LHBTQIA+ personen en mensen met een migratieachtergrond. Hun voorstellen zijn radicaal gericht op het wegnemen van marktwerking, het vergroten van zelfbeschikking en het aanpakken van ongelijkheid in de zorg.
Zorg volledig in publieke handen, marktwerking afschaffen
BIJ1 wil de zorg onttrekken aan marktwerking en winstbejag, en deze volledig in publieke handen brengen. Dit moet leiden tot een betaalbaar, toegankelijk en rechtvaardig zorgsysteem waarin de belangen van patiënten en zorgverleners centraal staan, niet die van aandeelhouders of bureaucratie.
“De zorg komt volledig in handen van de overheid, van ziekenhuis tot verzekeraar. Winst en markt-bureaucratie in de zorg worden zo verleden tijd.”
“We hebben de zorg lange tijd overgelaten aan de verwoestende vrije markt. Het heeft ervoor gezorgd dat zorginstellingen gericht zijn op het eindeloos vergroten van hun winsten, wat de zorg alleen maar duurder heeft gemaakt.”
“Daarom brengen we de zorg weer in publieke handen en zetten we ons in voor een betaalbaar, toegankelijk en rechtvaardig zorgsysteem.”
Toegankelijke en inclusieve zorg voor iedereen
BIJ1 wil dat zorg toegankelijk is voor iedereen, met specifieke aandacht voor mensen met een handicap, LHBTQIA+ personen, mensen van kleur en vrouwen. Ze willen discriminatie en uitsluiting in de zorg tegengaan door onder andere onderzoek, opleidingen en voorzieningen inclusiever te maken.
“Toegankelijke zorg voor iedereen.”
“Niet alleen de witte cis man moet centraal staan bij medisch onderzoek. Er wordt meer geïnvesteerd in onderzoek naar ziektebeelden, geneesmiddelen en behandelmethoden bij niet-witte mensen, vrouwen en niet-witte vrouwen.”
“De zorg voor trans personen moet worden gezien als een reguliere vorm van medische zorg en moet worden meegenomen in het basiscurriculum van medische gezondheidsopleidingen.”
“Er komt een nationale strategie om de achterstelling en uitsluiting van mensen met een handicap tegen te gaan, met structurele oplossingen voor knellende wetgeving.”
Meer zelfbeschikking en regie voor zorgvragers
BIJ1 wil dat mensen meer zeggenschap krijgen over hun eigen zorg en leven, met minder dwang en meer keuzevrijheid. Dit geldt zowel voor mensen met een handicap als voor mensen die te maken krijgen met zorg, inclusief het recht op een waardig levenseinde.
Afschaffen eigen risico en inkomensafhankelijke zorgbijdrage
BIJ1 wil het eigen risico in de zorg afschaffen en de financiering van zorg inkomensafhankelijk maken, zodat niemand wordt uitgesloten van noodzakelijke zorg vanwege financiële drempels.
“Het ‘eigen risico’ en rekeningen aan de balie schaffen we af. Iedereen draagt bij op basis van hun inkomen en iedereen krijgt de zorg die ze nodig hebben.”
Specifieke aandacht voor geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en ervaringsdeskundigheid
BIJ1 pleit voor een radicale omslag in de GGZ, met minder bureaucratie, meer menselijke maat, en erkenning van ervaringsdeskundigen als volwaardige professionals. Ze willen ook meer aandacht voor stress en trauma door racisme en voor suïcidepreventie bij kwetsbare groepen.
“We zetten ons in voor een GGZ zonder doorgeslagen diagnostisering, lange wachtlijsten, personeelstekorten, separeercellen en burn-outs onder medewerkers. Naar een GGZ waar de menselijke maat centraal staat.”
“Chronische stress en trauma veroorzaakt door racisme krijgen meer erkenning als oorzaken van gezondheidsproblemen, zoals depressie en hart- en vaatziekten.”
“De inzet van ervaringskennis wordt een vast onderdeel van het curriculum in alle opleidingen binnen zorg en sociaal domein.”
Euthanasie en waardig levenseinde toegankelijker maken
BIJ1 wil de keuze voor euthanasie en een waardig levenseinde toegankelijker maken, ook voor mensen met psychische aandoeningen of een stapeling van ouderdomsaandoeningen, en pleit voor het opheffen van de strafbaarheid van artseneuthanasie.
“De wens voor euthanasie mag nooit worden bepaald door gebrekkige zorg. In het hoofdstuk Zorg stellen wij daarom een scala aan maatregelen voor om de zorg in Nederland te verbeteren.”
“We versterken de mogelijkheid om in gesprek te gaan met artsen over een vrijwillig levenseinde. Ook voor mensen zonder indicatie voor palliatieve zorg.”
“Daarom heffen we de strafbaarheid van artseneuthanasie op. Ook moet hulp bij zelfdoding door naasten of andere professionele hulpverleners gedecriminaliseerd worden.”
DENK beschouwt gezondheid als een mensenrecht en wil zorg toegankelijk, betaalbaar en cultuursensitief maken voor iedereen. Ze pleiten voor het afschaffen van het eigen risico, het uitbreiden van het basispakket, meer preventie en het aanpakken van winsten in de zorg. Daarnaast zet DENK in op het stimuleren van gezond leven en het beschermen van kwetsbare groepen, met bijzondere aandacht voor inclusiviteit en het beperken van marktwerking.
Eigen risico afschaffen en zorg betaalbaar maken
DENK vindt dat kosten geen belemmering mogen zijn voor toegang tot zorg en wil daarom het eigen risico afschaffen, de premie verlagen en het basispakket uitbreiden. Ze willen winsten in de zorg beperken en reserves inzetten voor premieverlagingen.
“Het volledig afschaffen van het eigen risico in de zorg.”
“Het verlagen van de zorgpremie, met name voor lage- en middeninkomens. Dit gaan we doen door het beperken van de winsten in de medische industrie en de big pharma.”
“Wij breiden het basispakket uit. Mondzorg, tandheelkundige controles en fysiotherapie komen terug in het pakket.”
“Met een uitbreiding van het winstverbod zorgen wij ervoor dat geld beschikbaar blijft voor de zorg.”
“We gaan bonussen voor bestuurders tegen en willen dat reserves meer ingezet worden voor premieverlagingen.”
Zorg cultuursensitief en inclusief maken
DENK wil dat zorg beter aansluit bij de diverse samenleving door cultuursensitieve en inclusieve zorg als harde eis te stellen, zowel in beleid als in opleidingen.
“We richten een Taskforce Inclusieve Zorg op die stimuleert dat zorg cultuursensitief en inclusief is.”
“Binnen de wettelijke normen en het aanbestedingsbeleid wordt cultuursensitieve en inclusieve zorg een harde eis.”
“Binnen de zorgopleidingen wordt cultuursensitieve en inclusieve zorg een uitgangspunt voor iedereen.”
Investeren in preventie en gezond leven
DENK wil gezondheid bevorderen door preventie, sport, gezonde voeding en het beperken van ongezonde verleidingen. Ze zijn voor hogere accijnzen op alcohol en tabak, maar tegen een suikertaks.
“Wij willen meer geld vrijmaken voor preventiebeleid en willen het nationale preventieakkoord versterken.”
“Wij investeren in sport en beweging. Het schoolzwemmen komt terug. Gemeenten krijgen budget om kinderen uit gezinnen in armoede gratis te kunnen laten sporten.”
“Geen btw op groente en fruit, want gezonde voeding moet goedkoper worden.”
“Wij verhogen de accijns op alcohol en tabak.”
“Geen vlees- of suikertaks: mensen mogen ook genieten zonder opgeheven vingertje.”
Bescherming van kwetsbare groepen en ethische zorg
DENK wil zorgvuldig omgaan met ethische kwesties rond gezondheid, zoals abortus, transgenderzorg bij jongeren en euthanasie, en pleit voor extra bescherming van jongeren en het ongeboren leven.
“Bij abortus moeten wij recht doen aan de gezondheid en de autonomie van de vrouw én aan de rechten van het ongeboren leven. Dat betekent dat wij de voorwaarden rond abortus zo inrichten dat deze twee uitgangspunten leidend zijn. Wij zijn voor een verplichte bedenktermijn en raadgeving bij abortus en willen de wekengrens meer in lijn brengen met onze buurlanden.”
“Wij zijn daarom geen voorstander van puberteitsremmers, hormonale of chirurgische behandelingen bij minderjarigen die toegepast worden in het kader van geslachtsverandering.”
“Wij willen geen verruiming van de mogelijkheden voor euthanasie. Wij willen inzetten op meer maatregelen om de wens tot het beëindigen van het leven te voorkomen, bijvoorbeeld door de aanpak van depressie en eenzaamheid.”
De SP stelt gezondheid centraal als een collectief recht en verzet zich fel tegen marktwerking en winstbejag in de zorg. Ze willen een nationaal zorgfonds, afschaffing van het eigen risico, meer preventie, en gelijke toegang tot gezonde voeding en sport. De partij legt nadruk op het verkleinen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen en het publiek organiseren van zorg, voeding en medicijnen.
Zorg collectief, publiek en zonder marktwerking
De SP wil de zorg volledig publiek organiseren, marktwerking en winstuitkering verbieden, en het eigen risico afschaffen. Ze pleiten voor een nationaal zorgfonds dat ook tandarts, fysiotherapie en ggz dekt, zodat zorg toegankelijk en betaalbaar is voor iedereen, ongeacht inkomen of regio.
“We maken de zorg weer collectief, eerlijk en toegankelijk. Het eigen risico schaffen we af, zodat zorg gratis is op het moment dat je hiervan gebruikmaakt. Er komt een nationaal zorgfonds, waarin ook de tandarts, de fysiotherapeut en de ggz zijn opgenomen. Dit vervangt de huidige commerciële zorgverzekeraars, zodat zorgverleners...”
“De zorg wordt weer publiek. We organiseren de zorg samen, zonder markt. Zo garanderen we goede kwaliteit en wordt het goedkoper. We stoppen met aanbestedingen, verbieden budgetplafonds, verbieden winstuitkering in de zorg...”
“Geld voor zorg gaat naar mensen en niet naar winsten, consultants of vastgoedtrucs. Dat betekent meer zorg en minder verspilling, omdat gezondheid altijd voor winstbejag moet gaan.”
Gezondheid boven winst: preventie en gezonde voeding
De SP wil ziekte voorkomen door preventie centraal te stellen, winstbejag in de voedings- en farmaceutische industrie aan te pakken, en gezonde voeding betaalbaar te maken. Ze willen btw op gezonde producten schrappen, wettelijke maxima stellen aan ongezonde toevoegingen, en reclame voor ongezond voedsel verbieden.
“Ziekte voorkomen is beter dan genezen. En goedkoper ook. Maar zolang bedrijven mogen verdienen aan het ziek maken van mensen, blijven we dweilen met de kraan open.”
“Gezond eten wordt goedkoper. We schrappen de btw op gezonde producten (volgens de Schijf van Vijf), zodat gezond eten voor iedereen bereikbaar blijft. Ook voor mensen met een klein inkomen.”
“We stellen wettelijke maxima in voor suiker, vet, zout en andere schadelijke toevoegingen in bewerkt voedsel.”
“Reclame voor ongezond voedsel eten en drinken wordt verboden.”
Gelijke kansen op gezondheid en bestrijden van sociaaleconomische verschillen
De SP erkent grote gezondheidsverschillen tussen arm en rijk en wil deze actief verkleinen door extra te investeren in zorg en preventie in kwetsbare wijken. Ze willen dat gezondheid niet langer afhangt van inkomen, woonplaats of klasse.
“Iedereen heeft recht op een goed en gezond leven. Wij accepteren niet dat mensen met een lager inkomen gemiddeld zeven jaar korter leven en vijftien jaar korter in goede gezondheid verkeren dan rijkere mensen. Gezondheid wordt bepaald door je woonwijk, je werk, je inkomen en dus door je klasse.”
“We garanderen gelijke kansen op gezondheid. In elke wijk en dorp moet er voldoende zorg zijn. Toch zijn het vaak de wijken van de werkende klasse... waar kil bezuinigd wordt op voorzieningen. Terwijl juist hier meer mensen wonen met zwaar werk, onregelmatige uren en andere systemische oorzaken van gezondheidsproblemen.”
“In wijken waar gezondheidsproblemen zich opstapelen, investeren we extra in wijkverpleegkundigen, huisartsen, buurtzorg, jeugdgezondheidszorg en jeugdzorg. Zo brengen we de zorg naar de mensen toe en niet andersom.”
Investeren in preventie en sport voor gezondheid
De SP wil fors investeren in preventieve zorg, sport en bewegen, en gezonde schoolmaaltijden. Sport en bewegen moeten voor iedereen toegankelijk en betaalbaar zijn, met speciale aandacht voor kinderen en jongeren.
“Preventie komt in het basispakket. Voorkomen is beter dan genezen. Omdat preventie werkt maken we het toegankelijk voor iedereen. We investeren in gezondheid voordat er zorg nodig is.”
“Bewegen en sporten houden ons gezond, zorgen voor plezier en brengen mensen samen. Toch is sport nog te vaak alleen iets voor de mensen die het kunnen betalen. Wij zorgen dat sport en beweging toegankelijk zijn voor iedereen.”
“Er komt in iedere gemeente een sportpas voor kinderen en jongeren tot 23 jaar, zodat niemand hoeft af te haken vanwege de kosten.”
Publieke regie op medicijnen en farmaceutische industrie
De SP wil de macht van de farmaceutische industrie breken door medicijnen publiek te ontwikkelen, centraal in te kopen en strategische voorraden aan te leggen. Patenten die toegang tot medicijnen belemmeren worden afgenomen.
“We breken de macht van de farmaceutische industrie. De beschikbaarheid van medicijnen mag niet afhangen van het winstbelang van multinationals en medicijntekorten mogen niet meer voorkomen.”
“Er komt een centraal inkoopsysteem voor medicijnen en hulpmiddelen en we bouwen een strategische voorraad op. Europa en Nederland moeten de medicijnproductie weer in eigen hand nemen, zodat we niet langer afhankelijk zijn van buitenlandse markten en schimmige deals. Patenten die de toegankelijkheid van belangrijke medicijnen in de weg zitten nemen we af.”
De VVD legt sterk de nadruk op het bevorderen van een gezonde leefstijl en het vergroten van eigen verantwoordelijkheid voor gezondheid, met preventie als speerpunt. Ze willen gezondheidsverschillen verkleinen, innovatie stimuleren en de zorg toekomstbestendig en betaalbaar houden door scherpe keuzes te maken. Concrete voorstellen zijn onder meer het stimuleren van gezonde voeding, het aanpakken van gezondheidsverschillen, het inzetten op preventie en digitalisering, en het verhogen van individuele verantwoordelijkheid.
Gezonde leefstijl en preventie stimuleren
De VVD ziet het voorkomen van ziekte door een gezonde leefstijl als essentieel om de zorg betaalbaar en toegankelijk te houden. Ze willen dat gezonde keuzes makkelijker en betaalbaarder worden, en dat preventie centraal staat in beleid en samenleving.
“We richten ons op het voorkomen van zorg, leefstijl bewustzijn, eigen regie en welbevinden in plaats van de aan- of afwezigheid van fysieke of mentale ziekten.”
“We helpen mensen met een gezonde eetstijl. Waar mogelijk maken we de gezonde keuze, de makkelijke en betaalbare keuze.”
“We houden fabrikanten en supermarkten aan afspraken over het gezonder maken van voeding en het meer promoten van gezonde producten.”
“We ontwikkelen een investeringsmodel, waarmee we inzicht krijgen in wat preventie kost en wat het oplevert.”
Verkleinen van gezondheidsverschillen
De VVD erkent dat gezondheidsverschillen tussen groepen (zoals arm/rijk, man/vrouw) onacceptabel zijn en wil deze actief aanpakken, onder meer door gericht beleid en meer onderzoek naar vrouwspecifieke aandoeningen.
“We komen met een gerichte aanpak om onacceptabele gezondheidsverschillen, zoals tussen arm en rijk, man en vrouw en verschillende wijken weg te nemen.”
“We breiden onderzoek uit naar vrouwspecifieke aandoeningen – waaronder endometriose en adenomyose – en aandoeningen die zich bij vrouwen anders manifesteren dan bij mannen.”
“Dat laatste doen we door het verplicht opnemen van vrouw-manverschillen in alle medisch-wetenschappelijk onderzoek.”
Eigen verantwoordelijkheid voor gezondheid vergroten
De VVD vindt dat het behoud van solidariteit in het zorgstelsel vraagt om meer individuele verantwoordelijkheid voor gezondheid. Ongezond gedrag moet worden ontmoedigd via voorlichting en begeleiding.
“Om de collectieve solidariteit in het Nederlands zorgstelsel te behouden moeten we een groter beroep doen op de individuele verantwoordelijkheid van iedere Nederlander voor zijn eigen gezondheid.”
“Een ongezonde leefstijl door (e-)sigaretten, te veel eten ongezond eten of niet bewegen moet voorkomen worden. Zo zal hier via creatieve voorlichtingscampagnes en via individuele (para)medische voorlichting of maatschappelijke begeleiding nadrukkelijk op gewezen moeten worden.”
Gezonde leefomgeving bevorderen
De VVD wil dat iedereen in Nederland de kans krijgt om gezond op te groeien, onder meer door gemeenten meer bevoegdheden te geven en samen te werken met bedrijven aan een gezonde leefomgeving.
Innovatie en digitalisering in de zorg stimuleren
De VVD ziet digitalisering, robotisering en kunstmatige intelligentie als middelen om welzijn en gezondheid te verbeteren, de werkdruk te verlagen en de zorg toekomstbestendig te maken.
“Digitalisering, robotisering en kunstmatige intelligentie zullen de komende decennia welzijn en gezondheid op veel vlakken verbeteren en de administratieve bureaucratie verminderen, arbeidsuren besparen en de kwaliteit van de zorg verbeteren.”
“Deze innovatie moet gestimuleerd en gefinancierd worden, de overheid moet te veel regulering vooraf voorkomen.”
Toekomstbestendige en betaalbare zorg door scherpe keuzes
De VVD benadrukt dat de zorg alleen houdbaar blijft als er duidelijke keuzes worden gemaakt over wat wel en niet vergoed wordt, met oog voor betaalbaarheid en solidariteit.
“Het is nú tijd om de keuzes te maken waarmee we de betaalbaarheid en kwaliteit van onze zorg ook voor de toekomst veiligstellen.”
“De VVD kijkt daarom kritisch welke zorg wel en niet vergoed moet worden. Hierbij zorgen we dat mensen die zorg echt nodig hebben, deze kunnen krijgen.”
BVNL pleit voor een kleinere rol van de overheid in de gezondheidszorg, met nadruk op individuele keuzevrijheid, minder bureaucratie en meer transparantie. De partij wil zorg betaalbaar en efficiënt maken door preventie te stimuleren, zorgfraude hard aan te pakken, en eigen regie voor patiënten te vergroten. Medisch-ethische keuzes, zoals vaccinatie en behandeling, moeten altijd bij het individu liggen, zonder enige overheidsdwang.
Minder bureaucratie en meer transparantie in de zorg
BVNL ziet de huidige zorg als te bureaucratisch, inefficiënt en fraudegevoelig. Ze willen dat zorgverleners meer tijd aan patiënten besteden in plaats van aan administratie, en dat alle geldstromen inzichtelijk worden gemaakt. Dit moet leiden tot betaalbare, kwalitatief betere zorg en minder verspilling.
“Structurele aanpak van de bureaucratie in de zorg, er moet voornamelijk gewerkt worden in de zorg, in plaats van aan de zorg.”
“Alle geldstromen in de zorg worden inzichtelijk gemaakt. Van premies en subsidies tot PGB’s en Wlz-gelden. We willen precies weten waar elke euro blijft.”
“De massale fraude in de zorg wordt hard aangepakt.”
Individuele keuzevrijheid en geen overheidsdwang
BVNL vindt dat beslissingen over het eigen lichaam, zoals vaccinatie en medische behandelingen, altijd bij het individu horen. De overheid mag geen enkele vorm van dwang of drang uitoefenen, ook niet via internationale organisaties.
“Er vindt geen enkele vorm van (vaccinatie-)dwang of drang plaats, iedereen beslist zelf over zijn of haar eigen lichaam.”
“Medisch-ethische keuzes horen bij het individu, niet bij de Staat. Belang Van Nederland verwerpt iedere vorm van overheidsdwang als het gaat om beslissingen over het eigen lichaam.”
“Vaccinatie of andere medische handelingen zijn altijd de exclusieve keuze van het individu en de overheid mag hier op geen enkele manier dwang of drang op uitoefenen.”
“Geen internationaal gezondheidsbeleid met mandaat voor ondemocratische organisaties zoals de WHO en verplichtingen voor lidstaten en nationale overheden.”
Meer focus op preventie en leefstijl
BVNL wil dat gezondheidszorg zich niet alleen richt op behandeling, maar vooral op preventie en het stimuleren van een gezonde leefstijl. Dit moet de zorgvraag en kosten verlagen.
“Meer aandacht voor het inzetten op preventieve gezondheidszorg en leefstijlaanpassingen en niet uitsluitend op behandeling en medicatie.”
Eigen bijdrage en regie voor patiënten
De partij wil dat iedereen een vaste eigen bijdrage per behandeling betaalt en dat zorgbehoevenden meer regie krijgen via persoonsgebonden budgetten (PGB), in plaats van zorg in natura.
“Iedereen betaalt een eigen bijdrage, per behandeling, die niet inkomensafhankelijk is.”
“Zorg in natura wordt afgeschaft en alle zorg gaat worden aangeboden via een Persoonsgebonden Budget (PGB). Dit geeft zorgbehoevenden regie over hun zorgtraject, vermindert bureaucratie en sluit aan bij het streven van BVNL naar minder overheidsbemoeienis en meer individuele autonomie.”
Respectvolle en toegankelijke zorg voor ouderen
BVNL vindt dat ouderen recht hebben op goede, liefdevolle zorg en wil verzorgingshuizen terugbrengen, met meer woonvormen en respect voor hun bijdrage aan de samenleving.
“Ouderen worden met respect behandeld door ze goede en liefdevolle zorg te geven. Onze ouderen hebben ons land opgebouwd en verdienen het om de beste zorg te krijgen die wij ze kunnen geven.”
“Terugkeer van de verzorgingshuizen voor senioren, bejaardentehuizen en vrije woonvormen voor senioren.”
Landelijke richtlijnen en gelijke toegang tot zorg
De partij wil landelijke richtlijnen voor WMO-zorg, zodat de ondersteuning overal gelijk is, en dat medicijnen in Nederland niet duurder zijn dan elders in de EU.
D66 stelt gezondheid centraal door te focussen op preventie, het verkleinen van gezondheidsverschillen en het versterken van mentale en fysieke gezondheid, vooral buiten de spreekkamer. Ze willen investeren in gezonde leefomgevingen, toegankelijke basiszorg dichtbij huis, en het wettelijk vastleggen van gezondheidsdoelen. Concrete voorstellen zijn onder meer het stimuleren van preventie, het aanpakken van armoede en ongelijkheid, en het verbeteren van de toegankelijkheid van zorg en mentale gezondheidszorg.
Preventie en Gezonde Leefomgeving Prioriteren
D66 wil gezondheid bevorderen door preventie centraal te stellen en te investeren in gezonde leefomgevingen, met speciale aandacht voor het verkleinen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen. Ze zien armoede, schulden en een ongezonde leefomgeving als belangrijke oorzaken van slechte gezondheid en willen deze structureel aanpakken.
“We zorgen dat preventie loont, zodat het voor gemeenten en zorgverzekeraars aantrekkelijk is om in gezondheid te investeren.”
“Alle experts zijn het erover eens: de beste manier om gezondheid te verbeteren, is door armoede en schulden aan te pakken, te zorgen voor een goed huis en te investeren in onderwijs.”
“We leggen doelen voor gezondheid vast in de wet, zoals over grote achterstanden in gezondheid of over overgewicht bij kinderen.”
“We investeren in groene en gezonde buurten en maken gezonde, duurzame en diervriendelijke keuzes makkelijker in supermarkten, scholen, ziekenhuizen, restaurants, stations en bedrijfskantines.”
Toegankelijke Basiszorg Dichtbij Huis
D66 wil dat iedereen laagdrempelig toegang heeft tot basiszorg in de eigen buurt, met een vaste huisarts en integrale gezondheidscentra. Dit moet voorkomen dat lichte klachten verergeren en zwaardere zorg nodig wordt.
“D66 wil gezondheidscentra waar de apotheek, fysiotherapie, huisarts, wijkverpleegkunde en verloskundige zorg voor iedereen makkelijk bereikbaar zijn.”
“De huisarts speelt een sleutelrol in onze gezondheid. Daarom wil D66 dat iedereen een vaste huisarts krijgt.”
“D66 wil dat iedereen recht krijgt op een jaarlijkse tandartscontrole, vergoed vanuit het basispakket.”
Mentale Gezondheid Structureel Versterken
Mentale gezondheid krijgt een vaste plek in het gezondheidsbeleid van D66. Ze willen wachttijden in de ggz verkorten, mentale gezondheid bespreekbaar maken en investeren in preventie en ondersteuning, vooral voor jongeren.
“D66 vindt dat mentale gezondheid en psychiatrische zorg meer aandacht moeten krijgen en een vast onderdeel moeten zijn van het gezondheidsbeleid.”
“Iedereen die psychische hulp nodig heeft, moet snel passende zorg krijgen. Nu worden problemen erger door lange wachtlijsten in de ggz. Daarom wil D66 de wachtlijsten in de ggz verkorten en de toegang tot passende zorg vergemakkelijken.”
“Het gesprek over mentale gezondheid stimuleren we, om zo taboes te doorbreken en suïcides te voorkomen.”
Gezondheid als Recht en Zelfbeschikking
D66 benadrukt het recht op zelfbeschikking over het eigen lichaam en gezondheid, en wil dit wettelijk verankeren, inclusief de toegang tot abortus en euthanasie.
Gezonde Omgeving en Milieu Beschermen
D66 koppelt gezondheid expliciet aan een schone leefomgeving en wil strengere regels en normen voor lucht, water en bodem om gezondheidsrisico’s te beperken.
NSC ziet gezondheid als een brede maatschappelijke verantwoordelijkheid en wil gezondheid bevorderen door preventie, het terugdringen van marktwerking in de zorg, en het versterken van solidariteit. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het beperken van het eigen risico, investeren in preventie, het betaalbaar houden van zorg, en het aanpakken van mentale gezondheidsproblemen.
Investeren in preventie en gezonde leefstijl
NSC legt sterk de nadruk op preventie als sleutel tot betere volksgezondheid, met extra aandacht voor kwetsbare groepen en jongeren. Ze willen ongezonde producten zwaarder belasten, sport en bewegen stimuleren, en gezonde keuzes makkelijker maken.
“We willen investeren in preventie voor alle mensen in Nederland, maar willen extra aandacht voor preventie voor burgers in regio’s en steden waar veel mensen met een lage sociaaleconomische status wonen.”
“Voorkomen is beter dan genezen. Een goede gezondheid begint met preventie en daar zijn we met zijn allen verantwoordelijk voor.”
“Verder belasten we ongezonde suikerhoudende dranken zwaarder en voeren we een nationale accijns op e-sigaretten in.”
“We streven naar een rookvrije generatie in 2030 door extra maatregelen, zoals het zo snel mogelijk beperken van verkooppunten (ook voor vapes) en tabaksspeciaalzaken.”
“Al op jonge leeftijd moet geïnvesteerd worden in de juiste voeding, mentale gezondheid, goede mondhygiëne, sport en bewegen, het tegengaan van alcohol-, drugs- en tabaksgebruik, een veilig (t)huis en inkomenszekerheid.”
Toegankelijke en betaalbare zorg, minder marktwerking
NSC wil de zorg toegankelijk en betaalbaar houden voor iedereen, marktwerking terugdringen, en solidariteit versterken via premies en belastingen. Ze pleiten voor het beperken van het eigen risico en het verminderen van bureaucratie.
“We willen een gezondheidsstelsel waarin de mens centraal staat, er voldoende handen aan het bed zijn en marktwerking wordt tegengegaan.”
“Beperken van het eigen risico tot circa € 50 per behandeling, zodat behandeling niet direct het volledige eigen risico opslokt.”
“Solidariteit via premies en belastingen, zodat goede zorg toegankelijk is en blijft voor arm en rijk, ziek en gezond, jong en oud.”
“We keren ons tegen de tendens van steeds verdere concentratie en schaalvergroting in de zorg waardoor systemen leidend zijn in plaats van de menselijke maat.”
“We maken ons zorgen over de financiële prikkels in de zorg die concurrentie aanwakkeren en die samenwerking en passende zorg belemmeren.”
Verbeteren van mentale gezondheidszorg
NSC erkent het groeiende probleem van mentale gezondheidsklachten, vooral onder jongeren en ouderen, en wil de toegang tot geestelijke gezondheidszorg verbeteren en wachtlijsten terugdringen.
“Mentale gezondheid is een opgave voor de hele maatschappij. We willen bouwen aan een samenleving waarin we meer naar elkaar omkijken. De toegang tot geestelijke gezondheidszorg (ggz) is slecht geregeld.”
“Er is brede aandacht in de samenleving nodig voor mentale problemen onder tieners en jongvolwassenen en voor eenzaamheid onder ouderen.”
“Door sneller vast te stellen wie zorg nodig heeft en wie niet, kunnen wachtlijsten afnemen. Er moet direct een juiste beoordeling van de hulpvraag plaatsvinden.”
Gezondheid in alle beleidsdomeinen
NSC wil dat gezondheid een leidend principe wordt in alle sectoren van beleid, niet alleen in de zorg, en benadrukt het belang van samenwerking tussen verschillende domeinen.
“We streven naar gezondheid in alle beleidsdomeinen. Dit betekent concreet dat alle sectoren (en niet alleen de gezondheidszorg) moeten samenwerken om de gezondheid te verbeteren.”
50PLUS ziet gezondheid als een basisrecht en richt zich op toegankelijke, betaalbare en waardige zorg voor ouderen, met nadruk op preventie, mantelzorg en het versterken van de eerstelijnszorg. De partij pleit voor structurele investeringen in ouderenzorg, minder bureaucratie, meer zeggenschap voor zorgprofessionals en cliënten, en het bevorderen van een gezonde leefstijl. Belangrijke voorstellen zijn onder andere een Ouderenzorgwet, verlaging van het eigen risico, betere ondersteuning van mantelzorgers en meer kleinschalige zorgvoorzieningen in de wijk.
Toegankelijke en waardige ouderenzorg versterken
50PLUS wil dat ouderen toegang houden tot kwalitatief goede zorg, dichtbij huis en met respect voor hun waardigheid. De partij ziet ouderen als een kracht in de samenleving en wil investeren in eerstelijnszorg, mantelzorg en verpleeghuizen, met minder bureaucratie en meer zeggenschap voor zorgprofessionals en cliënten.
“We willen een waardige, toegankelijke en toekomstbestendige zorg voor iedereen. We pleiten daarom voor het versterken van de eerstelijnszorg, betere ondersteuning van mantelzorgers en structurele investeringen in ouderenzorg en verpleeghuizen. Wij willen zeggenschap voor zorgprofessionals en cliënten, minder bureaucratie en meer tijd voor de echte zorgbehoefte.”
“We gaan ons inzetten voor behoud en uitbreiding van kleinschalige zorgvoorzieningen in de wijken, zodat ouderen langer in hun vertrouwde omgeving blijven wonen met passende zorg dichtbij huis.”
Preventie, leefstijl en vroege signalering centraal
De partij legt nadruk op het voorkomen van gezondheidsproblemen door preventie, het stimuleren van een gezonde leefstijl en het vroeg signaleren van problemen. Dit moet leiden tot minder zorgkosten en een betere kwaliteit van leven voor ouderen.
“Preventie, leefstijl en vroege signalering zijn centrale pijlers binnen het zorgbeleid.”
“Gezonde voedselproducten komen in het lage BTW-tarief en ongezonde producten in het hoge tarief.”
“Deze maatregelen redden letterlijk levens. De kosten (800 miljoen euro per jaar) wegen ruim op tegen de gezondheidswinst en verminderde zorgkosten.”
Ouderenzorgwet en gelijke rechten voor ouderen
50PLUS wil een wettelijke verankering van de rechten van ouderen in de zorg, vergelijkbaar met de Jeugdzorgwet voor jongeren. Dit moet zorgen voor structurele bescherming en gelijke behandeling van ouderen in het zorgsysteem.
“We pleiten voor de invoering van een Ouderenzorgwet, waarin aan ouderen vergelijkbare rechten worden toegekend met de rechten van jongeren volgens de Jeugdzorgwet.”
Verlaging eigen risico en betaalbare zorgverzekering
De partij wil het eigen risico in de zorg verlagen, vooral zodat mensen met een laag inkomen daar daadwerkelijk van profiteren. Ook moet de zorgverzekering betaalbaar blijven met voldoende dekking.
Betere ondersteuning en waardering voor mantelzorgers
Mantelzorgers zijn volgens 50PLUS onmisbaar, maar raken vaak overbelast. De partij wil betere ondersteuning, waardering en specifieke regelingen voor deze groep.
Nationaal Dementieprogramma en waardig levenseinde
Gezien de groei van het aantal mensen met dementie, wil 50PLUS een nationaal programma en meer aandacht voor een waardig levenseinde, inclusief ruimere mogelijkheden voor euthanasie bij uitzichtloos lijden.
De ChristenUnie ziet gezondheid als meer dan alleen zorg: een gezonde samenleving vraagt om aandacht voor zingeving, relaties, leefomgeving en het beschermen van kwetsbaar leven. Ze willen marktwerking in de zorg afschaffen, zorg dichtbij mensen organiseren, preventie en passende zorg centraal stellen, en gezondheid beschermen via streng milieubeleid. Concrete voorstellen zijn onder meer het stoppen van marktwerking, investeren in preventie, uitbreiding van het basispakket bij de tandarts, en het centraal stellen van gezondheid bij vergunningen en milieubeleid.
Marktwerking afschaffen en zorg dichtbij organiseren
De ChristenUnie wil een einde aan marktwerking in de zorg en pleit voor toegankelijke, nabije zorg, met meer samenwerking tussen formele en informele zorg. Ze zien marktprikkels als schadelijk voor de menselijke maat en willen dat zorgverleners tijd en aandacht hebben voor patiënten.
“Marktwerking hoort niet thuis in de zorg. Het leidt tot prikkels die niet passen bij een samenleving waarin we omzien naar elkaar.”
“De overheid faciliteert een goede samenwerking tussen formele en informele zorg. Hierdoor krijgen mensen passende zorg en ondersteuning op een manier die toegankelijk, warm en op de lange termijn betaalbaar is.”
“De huisarts blijft waar hij voor is bedoeld: dichtbij en toegankelijk. Meer tijd voor de patiënt bij de huisarts levert betere zorg op en voorkomt meer specialistische zorg.”
Passende zorg en focus op preventie
De partij wil af van overbehandeling en pleit voor passende zorg, waarbij niet alleen medische effectiviteit maar ook zingeving en kwaliteit van leven leidend zijn. Preventie, zoals een rookvrije generatie en uitbreiding van het tandartsbasispakket, krijgt prioriteit.
“Kosten-effectiviteitsstudies die bepalend zijn voor de keuzes voor het zorgverzekeringspakket nemen daarom ook een betekenisvol leven als uitgangspunt.”
“Het basispakket wordt uitgebreid met periodieke controle en het herstellen van gaatjes bij de tandarts om te voorkomen dat kleine problemen uitgroeien tot grote gezondheidsproblemen.”
“Een rookvrije generatie is ons doel. Daarom willen wij een totaalverbod op de verkoop van vapes.”
Gezondheid centraal in milieubeleid en leefomgeving
De ChristenUnie wil dat gezondheid van omwonenden leidend wordt bij vergunningen en milieuhandhaving. Ze pleiten voor strengere normen en actieve bescherming van burgers tegen milieuvervuiling.
“De leefomgeving van omwonenden wordt beter beschermd door de laatste inzichten over gezondheidsrisico’s leidend te laten zijn in de vergunningverlening en handhaving. Gezondheid van omwonenden komt centraal te staan bij het afgeven van nieuwe vergunningen.”
“De overheid moet de sociale grondrechten op het gebied van leefmilieu en volksgezondheid garanderen door zelf normen te stellen en deze te handhaven.”
Bescherming van kwetsbaar leven en ethiek in medische zorg
De partij benadrukt de waarde van elk leven, van het begin tot het einde, en is kritisch op normalisering van euthanasie en abortus. Ze willen een ethiek van voorzichtigheid bij medische technologie.
“We willen dat ouderen zorg en waardering ontvangen en hun betekenis erkend wordt, en dat er geen glibberig pad naar normalisering van euthanasie bij lichamelijke achteruitgang of levensmoeheid ontstaat.”
“Bij medische technologische ontwikkelingen hanteren we een ‘ethiek van voorzichtigheid’: bij twijfel niet inhalen.”
Toegankelijke geestelijke verzorging en palliatieve zorg
De partij wil geestelijke verzorging wettelijk verankeren en palliatieve zorg breder beschikbaar maken, met aandacht voor zingeving en levensvragen.
Forum voor Democratie (FVD) wil de gezondheidszorg kleinschaliger, toegankelijker en betaalbaarder maken, met minder bureaucratie en meer keuzevrijheid voor patiënten en zorgverleners. Ze pleiten voor het heropenen van regionale ziekenhuizen, verlaging van het eigen risico, uitbreiding van het basispakket en het tegengaan van internationale inmenging in gezondheidsbeleid. FVD benadrukt soevereiniteit, persoonlijke vrijheid en het terugdringen van overregulering als kern van hun visie op gezondheid.
Kleinschalige, toegankelijke en betaalbare zorg
FVD wil de zorg dichter bij de patiënt brengen door regionale ziekenhuizen te heropenen, het eigen risico te verlagen en het basispakket uit te breiden. Ze willen bureaucratie verminderen en zorgverleners meer autonomie geven, zodat de relatie tussen arts en patiënt centraal staat.
“We snijden bureaucratie weg, zodat zorgverleners met passie hun werk ongestoord kunnen doen, en we behouden de vrije artsenkeuze voor patiënten. Zorgpremies gaan omlaag, fysiotherapie, anticonceptie en tandzorg komen terug in het basispakket, en jeugdzorg wordt hervormd met het kind centraal.”
“We stimuleren kleinschalige medische zorg met maatschappen in plaats van loondienst en heropenen regionale ziekenhuizen, zodat zorg dichtbij de patiënt blijft.”
“We verlagen het eigen risico naar €200, zodat zorg weer betaalbaar wordt voor iedereen.”
“We verminderen de bureaucratie (bijv. door fors te snoeien in de 3.500 zorgindicatoren) en verhogen structureel de salarissen van zorgmedewerkers, zodat de werkdruk daalt, het beroep aantrekkelijk blijft, en de zorg weer naar patiënten gaat.”
Vrije artsenkeuze en autonomie voor zorgverleners
FVD vindt dat medische keuzes bij de arts en patiënt moeten liggen, zonder bemoeienis van zorgverzekeraars of managers. Vrije artsenkeuze wordt als essentieel gezien voor persoonlijke en kwalitatieve zorg.
“We behouden de vrije artsenkeuze, zodat de patiënt altijd zelf kan beslissen bij wie hij in behandeling gaat.”
“We vergroten de vrijheid van artsen om behandelingen voor te stellen, zodat medische keuzes weer bij de professional en de patiënt liggen, zonder overdreven controledrift van zorgverzekeraars.”
Geen internationale inmenging in gezondheidsbeleid
FVD verzet zich tegen internationale organisaties zoals de WHO die invloed uitoefenen op het Nederlandse gezondheidsbeleid. Ze willen dat Nederland volledige zeggenschap houdt over eigen gezondheidsmaatregelen.
“We verzetten ons tegen internationaal gezondheids-beleid onder leiding van ondemocratische organisaties zoals de WHO, zodat Nederland zelf bepaalt hoe ons zorgbeleid eruit ziet en Nederlanders kunnen rekenen op de beste kwaliteit.”
Vrijwilligheid bij vaccinatie en beperking van overheidsbemoeienis
FVD is tegen vaccinatiedwang en wil dat gezondheidskeuzes, zoals vaccinatie en leefstijl, altijd vrijwillig blijven. Ze trekken steun voor het Preventieakkoord in en willen minder overheidsbetutteling.
Extra aandacht voor ouderen en mantelzorg
FVD wil investeren in ouderenzorg, het behoud van verzorgingshuizen en meer ondersteuning voor mantelzorgers, om waardigheid en kwaliteit van leven voor ouderen te waarborgen.
“We investeren in ouderenzorg, bestrijden eenzaamheid en behouden verzorgingshuizen, zodat de mensen die ons land hebben opgebouwd de waardigheid krijgen die ze verdienen.”
“We ondersteunen mantelzorgers zowel in financieel als praktisch opzicht, zodat zij hun belangrijke rol beter kunnen vervullen en zich ook gesteund weten door de samenleving.”
Kritiek op coronabeleid en pleidooi voor onafhankelijk onderzoek
FVD uit stevige kritiek op het gevoerde coronabeleid en wil een nieuw, onafhankelijk parlementair onderzoek naar de aanpak en gevolgen, met volledige toegang tot alle relevante informatie.
“Forum voor Democratie wil een nieuw onderzoek starten, waarin Kamerleden hun individuele onderzoeksrecht wél mogen uitoefenen, direct toegang krijgen tot alle data en betrokkenen onder ede kunnen horen - naar Amerikaans model.”
GroenLinks-PvdA wil gezondheidsverschillen verkleinen en zet sterk in op preventie, toegankelijke zorg en solidariteit in de financiering. Ze pleiten voor meer publieke regie, het afschaffen van het eigen risico, en investeren in vrouwengezondheid, mentale gezondheid van jongeren en gezonde leefomgevingen. Hun visie is dat gezondheid niet mag afhangen van inkomen of woonplaats, en dat iedereen recht heeft op betaalbare, goede zorg.
Gezondheidsverschillen verkleinen en preventie versterken
De partij wil dat iedereen, ongeacht inkomen of woonplaats, gelijke kansen heeft op een gezond leven. Ze richten zich op het dichten van de kloof in gezonde levensjaren, investeren in preventie, en pakken oorzaken als armoede, ongezonde leefomgeving en werkdruk aan.
“Iedereen moet de kans hebben om gezond te leven. Dat mag niet afhangen van je inkomen of waar je woont. We verkleinen gezondheidsverschillen en zetten in op preventie voor meer gezonde jaren.”
“Hoe armer je bent, hoe minder gezonde jaren je hebt en hoe korter je leeft. Mensen in de ene wijk leven 9 jaar korter dan mensen aan de overkant. Dat komt vaak doordat mensen zwaar en gevaarlijk werk doen, in beschimmelde en tochtige woningen leven, en lijden onder financiële stress. We gaan er alles aan doen om deze kloof te dichten.”
“We zetten vol in op het voorkomen van ziektes. Voorkomen is beter dan genezen. Dat kan als we mensen helpen gezond te eten en genoeg te bewegen.”
Toegankelijke en betaalbare zorg voor iedereen
GroenLinks-PvdA wil de zorg weer publiek en solidair maken, met minder marktwerking, meer samenwerking, en een lager of afgeschaft eigen risico. Ze willen noodzakelijke zorg in het basispakket en de zorgpremie eerlijker verdelen.
“Voor noodzakelijke zorg zou je geen rekening moeten krijgen. Die kosten betalen we gezamenlijk. Dat is solidariteit.”
“We schaffen het eigen risico stapsgewijs af. Het vrijwillig eigen risico verdwijnt helemaal. Solidariteit is onze basis. Dat betekent dat mensen die gezond zijn solidair zijn met mensen die ziek worden. Iedereen betaalt eerlijk mee aan de zorg.”
“We pakken de doorgeschoten marktwerking aan en passen het zorgstelsel aan zodat samenwerking loont.”
Investeren in vrouwengezondheid en diversiteit
De partij erkent dat de medische wereld te veel op het mannenlichaam is gericht en wil meer onderzoek en aandacht voor aandoeningen die vooral vrouwen treffen, evenals voor gender- en genetische diversiteit.
“In de medische wereld is het mannenlichaam nog altijd de norm, waardoor aandoeningen bij vrouwen minder goed herkend worden.”
“We investeren in gericht onderzoek en meer kennis over verschillen in symptomen en passende behandelingen. Daarin hebben we aandacht voor gender- en genetische diversiteit.”
Gezonde leefomgeving en voeding
GroenLinks-PvdA koppelt gezondheid aan een schone leefomgeving en gezonde voeding, met strengere milieunormen en circulaire landbouw.
“We nemen het recht op een gezonde leef- en werkomgeving op in nationale wetgeving. We verbieden het lozen van gif en er komen strengere normen voor luchtvervuiling, microplastics en pesticiden.”
“Iedereen is gebaat bij gezond eten zonder schadelijke stoffen en boeren die goed zorgen voor ons landschap.”
Mentale gezondheid en jeugd
De partij wil mentale problemen bij jongeren actief aanpakken met een landelijk actieplan en meer personeel in de GGZ.
“We starten een landelijk actieplan mentale gezondheid voor jongeren om de mentale problematiek onder jongeren terug te dringen. Ook gaan we meer personeel werven voor de GGZ, verminderen we de administratieve lasten en maken we het beroep aantrekkelijker.”
De PVV vindt dat gezondheidszorg toegankelijk en betaalbaar moet zijn voor iedereen, en wil financiële drempels zoals het eigen risico afschaffen. Ze pleiten voor het terugbrengen van de tandarts in het basispakket, het behouden van regionale ziekenhuizen, het verminderen van bureaucratie, en het aanpakken van medicijntekorten. De partij benadrukt dat zorgverleners en mantelzorgers meer waardering en zeggenschap verdienen.
Eigen risico volledig afschaffen
De PVV wil het eigen risico in de zorg volledig afschaffen om te voorkomen dat mensen zorg mijden vanwege geldzorgen. Ze stellen dat dit niet mag leiden tot een hogere premie en dat zorgverzekeraars worden gecompenseerd.
“Daarom schaffen wij het eigen risico volledig af, zodat niemand zorg mijdt door geldzorgen. De PVV zorgt ervoor dat de ziektekostenpremie hierdoor niet zal stijgen. We gaan zorgverzekeraars volledig compenseren.”
“We schaffen de boete op ziek zijn – het eigen risico – helemaal af.”
Tandarts terug in het basispakket
De PVV wil de tandarts weer in het basispakket opnemen, omdat een gezond gebit volgens hen geen luxe is en belangrijk is voor de algehele gezondheid.
Regionale ziekenhuizen behouden en versterken
De partij wil dat belangrijke afdelingen van regionale ziekenhuizen (zoals spoedeisende hulp en intensive care) niet worden gesloten vanwege financiële problemen. De overheid moet ingrijpen als er geldnood is.
“Wij vinden dat deze afdelingen nooit vanwege financiële problemen afgeschaald of gesloten mogen worden. De overheid krijgt hierover weer zeggenschap. Zodra een zorgafdeling in geldnood zit, moet de overheid wat ons betreft bijspringen.”
Meer waardering en ondersteuning voor zorgverleners en mantelzorgers
De PVV wil bureaucratie en managementlagen in de zorg schrappen, zorgverleners meer zeggenschap geven, en een meerwerkbonus invoeren. Mantelzorgers die acht uur of meer per week zorgen, krijgen een belastingkorting.
“We schrappen bureaucratie en managementlagen die de zorg duurder en ingewikkelder hebben gemaakt. Met slimme inzet van kunstmatige intelligentie verlagen we de administratiedruk. Zorgverleners krijgen meer zeggenschap over hun eigen werk.”
“Daarnaast voeren we een meerwerkbonus voor het verplegend personeel in: parttimers die meer gaan werken, krijgen een bonus.”
“De PVV wil hen financieel belonen met een mantelzorgbonus: wie acht uur per week of meer onbetaalde mantelzorg verleent, krijgt een belastingkorting.”
Medicijntekorten aanpakken en productie verhogen
De PVV wil medicijntekorten minimaliseren door apothekers meer vrijheid te geven en de productie van medicijnen in eigen land te verhogen. Dure medicijnen moeten sneller worden vergoed.
“Medicijntekorten minimaliseren we door apothekers meer vrijheid te geven om bij schaarste medicijnen met elkaar te delen. Daarnaast moet de medicijnproductie in eigen land omhoog. Dure medicijnen moeten veel sneller worden vergoed.”
Stoppen met marktwerking in acute zorg
De partij wil acute zorg uit de marktwerking halen om de toegankelijkheid en kwaliteit te waarborgen.
“Acute zorg uit de marktwerking halen”
Gezondheid boven windturbines
De PVV stelt dat windturbines schadelijk zijn voor de gezondheid van omwonenden en wil daarom geen nieuwe windturbines meer bijbouwen en bestaande problematische turbines afbreken.
“Windturbines maken mensen letterlijk ziek. De PVV wil dat er geen enkele windturbine meer wordt bijgebouwd – niet op land, niet op zee, nergens. Windturbines waar omwonenden last van hebben en/of ziek van worden, gaan we afbreken – want wij kiezen wél voor gezondheid in plaats van afzichtelijke klimaatmolens.”
Het CDA ziet gezondheid als meer dan de afwezigheid van ziekte en wil de focus verschuiven van zorg naar het bevorderen van gezond leven, met nadruk op preventie en solidariteit. Belangrijke voorstellen zijn het versterken van de eerstelijnszorg, het aanscherpen van het preventiebeleid (zoals een suikerbelasting en hogere tabaksleeftijd), en het structureel financieren van preventieve zorg. De partij wil gezonde keuzes makkelijker maken en de stijgende zorgkosten beheersbaar houden door zowel collectieve als individuele verantwoordelijkheid te benadrukken.
Preventie en Gezond Leven Stimuleren
Het CDA wil voorkomen dat mensen zorg nodig hebben door gezonde keuzes te stimuleren en preventie centraal te stellen, onder meer via scholen, een suikerbelasting, en strengere tabaksmaatregelen. Dit moet bijdragen aan het terugdringen van chronische ziekten en het verkleinen van gezondheidsverschillen.
“We willen een beweging maken waarin we zoveel mogelijk voorkomen dat mensen zorg nodig hebben. En als het toch tegenzit, passende zorg krijgen. Het CDA wil gezonde keuzes makkelijk maken en mensen stimuleren om gezond te leven – fysiek, sociaal en mentaal.”
“We scherpen het ‘Preventieakkoord’ aan. Supermarkten moeten zich steviger inspannen om hun maatschappelijke bijdrage te leveren aan gezond leven. Ook het aanbod van eten en drinken op bijvoorbeeld scholen, trein- en tankstations, sportclubs en musea moet gevarieerder.”
“Wij willen gratis schoolfruit voor kinderen op de basisschool.”
“We introduceren een brede suikerbelasting.”
“We verhogen de leeftijdsgrens van tabaksverkoop naar 21 jaar en willen een generatiegebonden rookverbod waarbij we roken stapsgewijs verbieden.”
“Verbruiksbelastingen (bijvoorbeeld op suiker) en accijns (tabak, e-sigaretten, alcohol) heffen we vanuit een gezondheidsdoelstelling.”
Eerstelijnszorg Versterken en Samenwerking Bevorderen
Het CDA wil de eerstelijnszorg versterken door betere samenwerking tussen huisartsen, wijkverpleging, apotheken en andere zorgverleners, zodat gezondheidsproblemen vroegtijdig worden gesignaleerd en aangepakt. Dit moet bijdragen aan een toekomstbestendig zorgstelsel waarin de mens centraal staat.
“We willen de eerstelijnszorg versterken door een betere samenwerking tussen huisartsen en wijkverplegers, apotheken, welzijnswerkers, diëtisten, fysiotherapeuten,”
“Eerstelijnszorg zoals de huisarts, apotheek of wijkverpleging is essentieel voor een gezonde samenleving. Samen met welzijnswerk en mantelzorgers is dit het eerste aanspreekpunt voor mensen met een zorgvraag.”
Structurele Financiering van Preventieve Zorg
Het CDA erkent dat preventieve zorg structureel gefinancierd moet worden om de zorgvraag en -kosten te beperken. De partij wil dat een Staatscommissie concrete voorstellen doet om dit te realiseren.
“We vragen de Staatscommissie Zorg te kijken naar: ... hoe preventieve zorg en welzijn structureel gefinancierd kunnen worden, waardoor minder curatieve zorg nodig is.”
Meer Eigen Bijdrage aan Gezondheidskosten
Het CDA wil dat mensen meer bijdragen aan hun eigen gezondheid en zorgkosten, naast het behouden van solidariteit als kern van het zorgstelsel. Dit is bedoeld om de stijgende zorgkosten beheersbaar te houden.
“Tegelijk vragen we van mensen om meer bij te dragen aan de kosten van hun gezondheid en zorg.”