Verkiezingsprogramma's 2025 overgevangenis
De PVV wil het gevangenisregime aanzienlijk versoberen en pleit voor strengere straffen, waarbij celstraffen volledig worden uitgezeten en privileges voor gevangenen worden afgeschaft. De partij stelt voor om meer gevangenen per cel te plaatsen, arbeid te verplichten, en het beklagrecht af te schaffen, met als doel kosten te besparen en de nadruk te leggen op vergelding en afschrikking.
Gevangenisregime versoberen en privileges afschaffen
De PVV vindt dat het huidige gevangenisregime te luxe en duur is. Ze willen gevangenissen soberder maken door onder andere het afschaffen van dagprogramma’s, spelcomputers, televisie en roken in de cel. Gevangenen moeten een uniform dragen, verplicht werken, en privileges worden geschrapt om kosten te besparen en het verblijf onaantrekkelijk te maken.
“Afschaffing dagprogramma’s/knutselclubjes; geen spelcomputers, televisie of roken in de cel”
“Gevangenen moeten een uniform dragen en minstens 40 uur per week arbeid verrichten”
“Uitbreiding van bestaande gevangenissen of de bouw van nieuwe, sobere gevangenissen”
“Een gevangene kost de Staat € 400 per dag; dat is meer dan € 12.000 per maand! Wij willen het gevangenisregime flink versoberen, het beklagrecht afschaffen en standaard meer gevangen in één cel stoppen. Ook maken een einde aan privileges zoals spelcomputers en televisies in cellen.”
Geen vervroegde vrijlating en strenger straffen
De PVV wil dat celstraffen volledig worden uitgezeten, zonder vervroegde vrijlating. Daarnaast pleiten ze voor strengere straffen, waaronder het cumuleren van straffen en het invoeren van levenslang als echte levenslange gevangenisstraf, vooral voor terroristen.
“Geen vervroegde vrijlating; celstraffen worden geheel uitgezeten”
“Levenslange gevangenisstraf weer echt levenslang”
“Levenslange gevangenisstraf voor veroordeelde terroristen”
“Cumulatieve straffen: elk misdrijf wordt apart bestraft en straffen worden bij elkaar opgeteld”
Meerpersoonscellen en afschaffen beklagrecht
Om kosten te besparen en het regime te versoberen, wil de PVV standaard meer gevangenen in één cel plaatsen en het beklagrecht van gedetineerden afschaffen.
Verplichte arbeid en sancties bij weigering
De PVV wil dat gevangenen verplicht minimaal 40 uur per week werken. Wie weigert, wordt gestraft door uitsluiting van familiebezoek. De opbrengsten van het werk gaan naar een slachtofferfonds.
“Gevangenen moeten een uniform dragen en minstens 40 uur per week werken. Wie weigert, wordt uitgesloten van familiebezoek. De opbrengsten van het werk komen in een slachtofferfonds.”
Verslaafde gevangenen verplicht laten afkicken
De partij wil dat verslaafde gevangenen verplicht worden af te kicken tijdens hun detentie.
“Verslaafde gevangenen moeten verplicht afkicken”
Zwaardere straffen voor dierenmishandeling (relevant voor gevangenisstraffen)
De PVV wil gevangenisstraffen opleggen aan dierenmishandelaars, als onderdeel van hun bredere inzet op strengere straffen.
“Dierenmishandelaars, illegale dierenhandelaren, malafide broodfokkers, stropers, trofee- en plezierjagers verdienen niets anders dan een snoeiharde aanpak: torenhoge boetes, gevangenisstraffen, levenslange houdverboden en beroepsverboden.”
BVNL pleit voor strengere en onvoorwaardelijke gevangenisstraffen bij gewelds- en zedenmisdrijven, met bijzondere aandacht voor recidive en bescherming van de samenleving. Ze willen minimumstraffen invoeren, noodgevangenissen bouwen en het intrekken van de Nederlandse verblijfstitel bij veroordeelde vreemdelingen. De partij ziet gevangenisstraffen als noodzakelijk om veiligheid te waarborgen en herhaling te voorkomen.
Onvoorwaardelijke gevangenisstraffen voor geweld en intimidatie
BVNL wil dat op geweld, intimidatie en het belagen van hulpverleners altijd een onvoorwaardelijke gevangenisstraf volgt, met minimumstraffen voor bepaalde misdrijven. Dit moet de veiligheid vergroten en recidive tegengaan, vooral bij jongeren en vreemdelingen met meerdere verblijfstitels.
“Bij intimidatie volgen onvoorwaardelijke gevangenisstraffen.”
“Op zinloos geweld komt een minimum gevangenisstraf van 1 jaar. Indien de dader meerdere verblijfstitels heeft, wordt de Nederlandse ingetrokken.”
“Het belagen van hulpverleners wordt bestraft met een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van één jaar en daar waar mogelijk zal de Nederlandse verblijfstitel worden ingetrokken.”
“Op het fysiek belagen van deze hulpverleners komt een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 1 jaar. Daar waar daders meerdere verblijfstitels bezitten vervalt de Nederlandse na het uitzitten van de gevangenisstraf.”
“Geweld en agressie tegen hulpverleners wordt strenger bestraft: 1 jaar onvoorwaardelijke gevangenisstraf en zij met meer dan één verblijfstitel verliezen de Nederlandse.”
“Op meewerken aan vrouwenbesnijdenissen, in de breedste zin des woords, komt een minimale onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 4 jaar.”
Bouw van noodgevangenissen en inzet Defensie
BVNL wil extra gevangeniscapaciteit creëren door het bouwen van noodgevangenissen, waarbij Defensie kan worden ingezet voor bewaking. Dit is bedoeld om de doorstroming te bevorderen en risico’s voor de samenleving te verminderen.
“Noodgevangenissen worden gebouwd en daar waar nodig springt Defensie bij ten behoeve van de bewaking.”
Geen biologische mannen in vrouwengevangenissen
BVNL wil voorkomen dat biologische mannen toegang krijgen tot vrouwengevangenissen, om de veiligheid en privacy van vrouwelijke gedetineerden te waarborgen.
“Biologische mannen worden niet toegelaten in vrouwensporten, vrouwenkleedkamers, vrouwengevangenissen en ander voor vrouwen bedoelde ruimten.”
Gevangenisstraf als afschrikmiddel en bescherming samenleving
BVNL ziet gevangenisstraf als een noodzakelijk middel om de samenleving te beschermen tegen recidive en overlast, en als afschrikking voor potentiële daders.
De SGP vindt dat het gevangeniswezen primair moet dienen om misdadigers hun straf volledig te laten uitzitten en verantwoordelijkheid te laten nemen voor hun daden, met een sterke nadruk op veiligheid, orde en herstel. Tegelijkertijd pleit de partij voor uitbreiding van detentiecapaciteit, strengere controle binnen gevangenissen, en ondersteuning van re-integratie voor berouwvolle gedetineerden. De SGP wil voorkomen dat gevangenen vervroegd vrijkomen door capaciteitsgebrek en stelt dat veiligheid zwaarder weegt dan privacy binnen het gevangeniswezen.
Volledige straf uitzitten en geen vervroegde vrijlating
De SGP benadrukt dat misdadigers hun volledige straf moeten uitzitten om het gezag van overheid en rechter te waarborgen. Vervroegde vrijlating vanwege capaciteitsgebrek wordt afgewezen; het gevangeniswezen moet voldoende capaciteit hebben zodat straffen daadwerkelijk worden uitgevoerd.
“De SGP wil dat misdadigers hun straf uitzitten en verantwoordelijkheid nemen voor hun daden. Zo blijft het gezag van overheid en rechter stevig verankerd.”
“Het is onacceptabel dat gevangenen eerder worden vrijgelaten vanwege een tekort aan detentieplekken. De SGP wil alle mogelijkheden aangrijpen om extra plekken te creëren.”
Uitbreiding en verbetering van detentiecapaciteit
Om te voorkomen dat straffen niet kunnen worden uitgevoerd, wil de SGP investeren in meer detentiecapaciteit, inclusief het gebruik van meerpersoonscellen en snelle renovatie van bestaande gevangenissen.
“Het is onacceptabel dat gevangenen eerder worden vrijgelaten vanwege een tekort aan detentieplekken. De SGP wil alle mogelijkheden aangrijpen om extra plekken te creëren. Inzet van meerpersoonscellen vormt hier geen uitzondering op, mits dit veilig kan. Om sluiting van nog meer plekken te voorkomen, moeten noodzakelijke renovaties in het gevangeniswezen zo snel mogelijk worden uitgevoerd.”
Strengere controle en veiligheid binnen gevangenissen
De SGP wil strengere controle op drugs, kinderporno en andere verboden zaken binnen gevangenissen. Voor het strengste detentieregime mag privacy van de gevangene wijken voor veiligheid.
“Controle op drugsbezit en -handel binnen detentie moet worden aangescherpt. Dat geldt nog sterker voor de publicatie en verspreiding van kinderporno.”
“Voor het strengste detentieregime geldt dat vertrouwelijke gesprekken onder audiovisueel toezicht kan staan. De veiligheid van de samenleving weegt hier zwaarder dan de privacy van de gevangene.”
Ondersteuning re-integratie voor berouwvolle gedetineerden
De SGP vindt dat gedetineerden die berouw tonen en bijna hun straf hebben uitgezeten, ondersteuning moeten krijgen bij hun terugkeer in de samenleving, bijvoorbeeld via studie, sollicitatiehulp en woonruimte.
“Gedetineerden die berouw tonen en van wie de straftijd er bijna opzit moeten kunnen werken aan terugkeer in de samenleving. Zij verdienen de mogelijkheid om te werken aan re-integratie, bijvoorbeeld door studiemogelijkheden, hulp bij sollicitatie en het zoeken naar woonruimte.”
“Gedetineerden die berouw tonen, verdienen ondersteuning bij hun re-integratie.”
Overheidssteun voor vrijwilligers bij re-integratie
De SGP erkent het belang van vrijwilligersorganisaties die ex-gedetineerden begeleiden en wil deze organisaties ondersteunen om recidive te voorkomen.
“Vrijwilligersorganisaties die werken onder (ex-)gedetineerden verdienen overheidssteun. Zij dragen bij aan het voorkomen van terugval in criminaliteit.”
Meer personeel en aandacht voor werkdruk in gevangenissen
De SGP maakt zich zorgen over de werkdruk van detentiepersoneel en wil investeren in extra personeel om de veiligheid en kwaliteit van het gevangeniswezen te waarborgen.
“De toenemende werkdruk van detentiepersoneel is zorgelijk. De SGP maakt daarom geld vrij voor extra gevangenis-personeel om zo meer detentiecapaciteit te creëren.”
JA21 wil het gevangeniswezen fors uitbreiden en versoberen, met zwaardere en onvoorwaardelijke straffen voor ernstige misdrijven. De partij legt nadruk op vergelding, afschrikking en het langdurig uit de samenleving verwijderen van zware criminelen, maar ziet ook een rol voor resocialisatie onder strikte voorwaarden.
Fors investeren in uitbreiding en renovatie gevangenissen
JA21 vindt dat de capaciteit van het gevangeniswezen en TBS-instellingen moet worden vergroot en gemoderniseerd, mede om de uitvoering van straffen te waarborgen. Dit moet gepaard gaan met betere waardering van personeel.
“Fors investeren in het renoveren en uitbreiden van de capaciteit in het gevangeniswezen en TBS, daarbij horen ook investeringen in het waarderen van het personeel bij DJI.”
Zwaardere, onvoorwaardelijke en minimumstraffen voor ernstige misdrijven
De partij wil altijd onvoorwaardelijke gevangenisstraffen voor ernstige gewelds- en zedendelicten, en pleit voor minimumstraffen en het 'three strikes and you’re out'-principe. Dit moet zware criminelen langdurig uit de samenleving houden en een afschrikkende werking hebben.
“Altijd een onvoorwaardelijke gevangenisstraf voor plegers van ernstige gewelds- en zedendelicten. Dit geldt ook voor agressie tegen politie, brandweer en hulpverleners.”
“De invoering van minimumstraffen voor ernstige gewelds- en zedendelicten en geen terugkeer van veroordeelde gewelds- en zedendelinquenten in hun oude wijk na detentie.”
“De mogelijkheid tot opleggen van levenslang na drie ernstige geweldsmisdrijven: het ‘three strikes and you’re out’-principe.”
Sobere leefomstandigheden en strenge aanpak contrabande
JA21 wil dat gevangenissen sobere leefomstandigheden bieden, waarbij het welzijn en de veiligheid van personeel voorop staan. Contrabande moet streng worden bestraft en actief worden voorkomen.
“De leefomstandigheden in gevangenissen sober houden, met dien verstande dat het welzijn en de veiligheid van het personeel niet in het geding komt.”
“Contrabande in detentie streng bestraffen en investeren in het voorkomen hiervan, onder meer door detectiepoortjes, drones en speurhonden.”
Verplichte resocialisatieplannen als voorwaarde voor vervroegde vrijlating
Hoewel vergelding centraal staat, wil JA21 dat gedetineerden verplicht aan een resocialisatieplan werken als harde voorwaarde voor eventuele voorwaardelijke invrijheidstelling.
“Gedetineerden verplichten tijdens hun detentie een resocialisatieplan te maken. Dit is een harde voorwaarde voor eventuele voorwaardelijke invrijheidstelling.”
Samenwerking jeugdgevangenissen en defensie voor discipline
De partij wil samenwerking tussen jeugdgevangenissen en defensie stimuleren om normen, waarden en discipline bij te brengen aan jonge gedetineerden.
“Samenwerking stimuleren tussen jeugdgevangenissen en defensie door het bijbrengen van normen, waarden en discipline.”
BBB wil het gevangeniswezen strenger en effectiever maken door vervroegde vrijlating te beperken, minimumstraffen in te voeren en communicatie van criminelen in de gevangenis te beperken. De partij pleit voor het volledig uitzitten van straffen bij ernstige misdrijven en wil hervormingen om de capaciteit en veiligheid in gevangenissen te verbeteren. BBB ziet gevangenisstraf als een afschrikmiddel en wil voorkomen dat gevangenissen worden gebruikt als commandocentra voor criminaliteit.
Geen vervroegde vrijlating en volledige straf uitzitten
BBB wil dat veroordeelden voor ernstige misdrijven hun volledige gevangenisstraf uitzitten en is tegen vervroegde vrijlating. Dit moet de afschrikwekkende werking van straffen herstellen en het vertrouwen in het rechtssysteem vergroten.
“BBB wil een einde aan vervroegde vrijlating. Bij ernstige misdrijven voeren we minimumstraffen in en sluiten we taakstraffen uit.”
“In ieder geval dienen gevangenen die zijn veroordeeld voor ernstige misdrijven hun straf volledig uit te zitten. Daarom gaan maatregelen zoals het eerder naar huis sturen van gedetineerden direct van tafel.”
Striktere controle en beperking communicatie in gevangenis
BBB wil voorkomen dat criminelen vanuit de gevangenis hun netwerk aansturen. Daarom pleit de partij voor strengere controle en beperking van communicatie voor gedetineerden.
“Gevangenschap mag nooit een commandocentrum worden. Toch blijken criminelen, ook in zwaar beveiligde inrichtingen, hun netwerk vanuit de cel aan te sturen. BBB wil dit strikt tegengaan door het controleren en beperken van communicatie.”
“We halen barrières in privacywetgeving weg voor informatie-uitwisseling voor die zaken die gerelateerd zijn aan zware criminaliteit en beperken het gebruik van communicatiemiddelen van gedetineerden.”
Hervorming gevangeniswezen: meer capaciteit en efficiëntie
BBB wil het gevangeniswezen hervormen door meer tweepersoonscellen te creëren en dag- en werkprogramma’s in te korten, om zo personeelstekorten en capaciteitsproblemen aan te pakken.
“Om de personeelstekorten op te lossen, gaan we meer tweepersoonscellen creëren waar dat veilig kan en we gaan dag en werkprogramma’s inkorten.”
Enkelband alleen als toezichtmiddel
De enkelband mag volgens BBB niet als zelfstandige straf worden ingezet, maar uitsluitend als controlemiddel.
“BBB is tegen de enkelband als zelfstandige straf. Deze mag alleen worden ingezet als controlemiddel.”
Zittingen op afstand voor zwaar beveiligde gedetineerden
BBB wil dat gedetineerden in de zwaarste beveiligingsregimes hun rechtszittingen standaard op afstand bijwonen via videoverbinding, om risico’s bij transport te minimaliseren.
“BBB wil dat deze gedetineerden hun rechtszittingen standaard op afstand bijwonen via videoverbinding.”
De VVD wil het gevangeniswezen versterken door te investeren in meer celcapaciteit, strengere controle op contrabande en het tegengaan van crimineel handelen vanuit detentie. Daarnaast pleit de partij voor financiële bijdragen van gedetineerden aan hun detentie en het strafbaar stellen van ontsnappingspogingen. De kern van hun visie is dat straffen daadwerkelijk moeten worden uitgevoerd, gevangenissen veilig moeten zijn, en criminelen niet mogen profiteren van tekortkomingen in het systeem.
Investeren in meer celcapaciteit en heropening gevangenissen
De VVD vindt het onacceptabel dat criminelen eerder vrijkomen door een tekort aan cellen en wil daarom investeren in het gevangeniswezen, inclusief het heropenen van eerder gesloten gevangenissen. Dit moet ervoor zorgen dat straffen daadwerkelijk worden uitgezeten en de veiligheid wordt gewaarborgd.
“Het kan niet zo zijn dat criminelen naar huis gestuurd worden omdat er onvoldoende celcapaciteit in Nederland is. Vooruitlopend op de opening van nieuwe gevangenissen zoals in Vlissingen, onderzoeken we of we gevangenissen die eerder gesloten werden weer kunnen heropenen, zoals de Penitentaire Inrichting (PI) in Almere.”
Strengere controle op contrabande en communicatie
Om voortgezet crimineel handelen vanuit de gevangenis te voorkomen, wil de VVD streng toezicht op contrabande en communicatie, inclusief het neerhalen van drones en het beperken van advocatencontact voor criminele kopstukken.
“We houden verscherpt toezicht en nemen maatregelen om een einde te maken aan het binnensmokkelen van telefoons, drugs en andere contrabande. Gevangenissen krijgen meer ruimte om drones neer te halen die in no-fly-zones komen.”
“We gaan misbruik van advocaten als doorgeefluik van berichten tussen criminelen en de buitenwereld tegen. Ook beperken we het aantal criminele kopstukken dat door dezelfde advocaat kan worden bijgestaan tot twee.”
Financiële bijdrage van gedetineerden aan detentie
De VVD wil dat gedetineerden meebetalen aan hun detentie, afhankelijk van hun straf en financiële situatie, en dat zij ook een bijdrage betalen bij het indienen van futiele beklagzaken.
“We willen gedetineerden bij laten dragen aan de kosten van hun detentie: Deze bijdrage stemmen we af op de zwaarte van hun straf en hun financiële situatie. Uiteraard geldt dat deze bijdrage pas betaald wordt nadat alle schadevergoedingen aan slachtoffers en nabestaanden volledig zijn betaald.”
“Om de werkdruk van het personeel te verlichten en futiele klachten tegen te gaan, gaan gedetineerden een bijdrage betalen als ze nieuwe beklagzaken willen starten. Als de klacht terecht is wordt de bijdrage niet geïnd.”
Strafbaar stellen van ontsnappingspogingen
De VVD wil het doorknippen van enkelbanden en ontsnappingspogingen uit de gevangenis expliciet strafbaar stellen om het ontlopen van straf en toezicht tegen te gaan.
“Het ontlopen van straf en toezicht door het doorknippen van een enkelband of een ontsnappingspoging uit de gevangenis wordt strafbaar gesteld.”
Gebruik van videoconferentie voor risicovolle verdachten
Om uitbraakrisico’s en kosten te beperken, wil de VVD videoconferentie als hoofdregel bij zittingen voor verdachten in zwaar beveiligde inrichtingen.
“Het gebruik van videoconferentie bij zittingsdagen wordt de hoofdregel bij verdachten in de Extra Beveiligde Inrichting en de Afdelingen Intensief Toezicht. Hiermee beperken we het risico dat deze verdachten uitbreken, brengen we de kosten voor de overheid omlaag en beperken we de overlast voor omwonenden die dit soort risicovolle transporten met zich meebrengen.”
NSC vindt dat korte gevangenisstraffen voor lichte criminaliteit vaak averechts werken en pleit daarom voor alternatieven zoals elektronische thuisdetentie, die recidive verlaagt en detentieschade voorkomt. Tegelijkertijd wil NSC investeren in het gevangeniswezen voor zware criminaliteit en het voorkomen van criminele activiteiten vanuit de gevangenis. Hun visie is gericht op een effectievere, meer op resocialisatie gerichte strafrechtketen, met gevangenisstraf als laatste redmiddel voor lichte vergrijpen.
Elektronische thuisdetentie als alternatief voor korte gevangenisstraffen
NSC stelt dat korte gevangenisstraffen bij lichte criminaliteit niet effectief zijn en zelfs schadelijk kunnen zijn, omdat ze de kans op recidive vergroten en sociale schade veroorzaken. Daarom willen ze dat rechters vaker elektronische thuisdetentie opleggen, wat volgens hen bewezen effectiever en goedkoper is.
“Korte gevangenisstraffen werken namelijk niet, omdat deze het gedrag niet veranderen, maar wel schade aanrichten: verlies van werk, woning en sociale structuur, en meer kans op verkeerde contacten. Bij elektronische thuisdetentie zitten daders gecontroleerd thuis met een enkelband en mogen ze alleen het huis uit voor vooraf bepaalde resocialisatiedoelen, zoals werk of behandeling.”
“Alternatieven, zoals elektronische thuisdetentie, halveren die kans. Daarom willen we dat rechters hier vaker gebruik van kunnen maken.”
“We stimuleren elektronische thuisdetentie bij lichte, veelvoorkomende criminaliteit.”
“We werken aan een wetsvoorstel dat de strafrechter meer mogelijkheden tot maatwerk biedt, zoals hogere taakstraffen en de mogelijkheid tot elektronische thuisdetentie in plaats van gevangenisstraf.”
Investeren in gevangeniswezen voor zware criminaliteit
Voor zware criminaliteit en georganiseerde misdaad blijft NSC investeren in het gevangeniswezen noodzakelijk. Ze willen bestaande gevangenissen uitbreiden, gesloten gevangenissen heropenen en meer personeel werven, en stellen strengere maatregelen voor tegen voortzetting van criminele activiteiten vanuit de gevangenis.
“We willen hierin investeren zodat huidige gevangenissen kunnen worden uitgebreid, gesloten gevangenissen kunnen worden heropend en meer personeel kan worden geworven.”
“Het voortzetten van criminaliteit vanuit de gevangenis is volstrekt onacceptabel en moet leiden tot hoge straffen en het strafrechtelijk aanpakken van de mensen die dit mogelijk maken. Het wordt mogelijk om kopstukken van criminele organisaties in de gevangenis tijdelijk zeer vergaande beperkingen op te leggen bij het contact met de buitenwereld.”
BIJ1 streeft naar een samenleving waarin gevangenissen en politie uiteindelijk overbodig worden door te investeren in collectieve voorzieningen, bestaanszekerheid en herstelrecht. Ze verwerpen het huidige systeem van bestraffing en opsluiting, en willen op termijn gevangenissen zoals we die nu kennen afschaffen. Hun beleid richt zich op het minimaliseren van repressie en het bevorderen van sociale investeringen als alternatief voor detentie.
Afschaffen van gevangenissen op termijn
BIJ1 wil gevangenissen en politie zoals ze nu bestaan uiteindelijk overbodig maken door te investeren in preventie, bestaanszekerheid en herstelrecht. Ze zien het huidige systeem van opsluiting als ineffectief en schadelijk, en pleiten voor een radicale omslag richting een rechtvaardige maatschappij zonder gevangenissen.
“We streven ernaar dat collectieve voorzieningen zo goed geregeld zijn en het voorkomen van geweld zo goed werkt, dat de politie en gevangenissen zoals we die nu kennen niet meer hoeven te bestaan.”
“We investeren niet langer in staatsgeweld, bestraffing en opsluiting. We investeren in collectieve voorzieningen en bestaanszekerheid: zaken die onze gemeenschappen wél veilig houden.”
“Ons huidige systeem is een systeem dat misdaad niet voorkomt, maar eerder creëert met een cultuur van bestraffing, geweld en opsluiting.”
Van straf en repressie naar sociale investeringen en herstelrecht
In plaats van harder straffen en opsluiten, wil BIJ1 investeren in sociale voorzieningen en het toepassen van herstelrecht bij kleine vergrijpen. Ze erkennen de rol van armoede en sociale achterstelling in criminaliteit en zien repressie als ineffectief.
De ChristenUnie vindt dat gevangenisstraffen niet alleen een vergeldend doel dienen, maar ook gericht moeten zijn op resocialisatie en het voorkomen van recidive. Ze willen investeren in meer en betere gevangenissen om celtekorten op te lossen, en pleiten voor meer verantwoordelijkheid en begeleiding voor gedetineerden tijdens en na hun detentie.
Investeren in meer en betere gevangenissen
De ChristenUnie wil dat rechterlijke vonnissen daadwerkelijk worden uitgevoerd en dat celtekorten niet langer leiden tot het niet uitzitten van gevangenisstraffen. Daarom pleiten ze voor investeringen in de capaciteit en kwaliteit van gevangenissen.
“Momenteel gebeurt dat bij kortere gevangenisstraffen niet altijd vanwege het cellentekort. Daarom investeren we in meer en betere gevangenissen.”
Resocialisatie en begeleiding tijdens en na detentie
De partij benadrukt dat gevangenisstraffen ook moeten bijdragen aan resocialisatie en het beperken van recidive. Ze willen gedetineerden meer verantwoordelijkheid geven, reclassering op maat ondersteunen, en vrijwilligerswerk en begeleiding rond financiën en schulden stimuleren.
“(Gevangenis)straffen hebben een vergeldend doel, maar zijn ook een vorm van resocialisatie. Dit vraagt een goede invulling van de straf. Vanwege de positieve effecten op gedrag en de beperking van de kans op recidive, krijgen gedetineerden waar mogelijk tijdens hun gevangenschap meer verantwoordelijkheid.”
“We steunen reclassering op maat en vrijwilligersorganisaties zoals stichting Exodus en Gevangenenzorg Nederland die (ex-)gedetineerden begeleiden. Er komt meer ruimte voor vrijwilligerswerk in gevangenissen.”
“Om recidive te voorkomen wordt betere begeleiding geboden aan (ex)gedetineerden rond financiën en het oplossen of voorkomen van schulden.”
“We willen de negatieve impact van gevangenschap op de ouder-kind relatie zoveel mogelijk beperken.”
FVD wil het gevangeniswezen fors uitbreiden en pleit voor strengere, langere en vaker opgelegde gevangenisstraffen, met een nadruk op het volledig uitzitten van straffen. Ze willen meer gevangenisplaatsen, minder taakstraffen, hogere maximumstraffen voor specifieke delicten en een einde aan strafvermindering op basis van lage intelligentie. Hun visie is dat criminaliteit harde consequenties moet hebben en dat de samenleving beschermd moet worden door daders daadwerkelijk op te sluiten.
Altijd genoeg gevangenisplaatsen en volledige strafuitzetting
FVD vindt dat er structureel te weinig gevangenisplaatsen zijn, waardoor straffen niet volledig worden uitgezeten. Ze willen gevangenissen uitbreiden zodat iedere veroordeelde daadwerkelijk zijn straf uitzit, wat volgens hen de geloofwaardigheid van het strafrecht vergroot en de veiligheid verhoogt.
“We breiden gevangenissen uit, zodat er altijd voldoende cellen zijn en straffen volledig kunnen worden uitgezeten.”
Zwaardere en langere gevangenisstraffen, minder taakstraffen
De partij wil dat ernstige misdrijven en recidive harder worden bestraft met gevangenisstraf in plaats van taakstraffen. Dit moet een afschrikwekkend effect hebben en duidelijk maken dat criminaliteit niet loont.
“Minder taakstraffen, meer gevangenisstraffen. Zwaardere straffen voor ernstige gewelds- en zedendelicten en recidivisten eerder vastzetten, zodat misdadigers weten dat criminaliteit écht consequenties heeft.”
Hogere maximumstraffen voor dierenmishandeling
FVD wil de maximale gevangenisstraf voor ernstige dierenmishandeling verhogen, om dieren beter te beschermen en daders zwaarder te straffen.
“We verhogen de maximale gevangenisstraf voor ernstige mishandeling of verwaarlozing van dieren van drie naar vijf jaar.”
Geen strafvermindering wegens lage intelligentie
De partij wil dat lage intelligentie geen grond meer is voor strafvermindering of ontoerekeningsvatbaarheid, zodat alle daders hun gevangenisstraf volledig kunnen krijgen.
“We willen een herziening van artikel 39 Sr, zodat lage intelligentie nooit kan leiden tot verminderde toerekeningsvatbaarheid of ontoerekeningsvatbaarheid.”
De Partij voor de Dieren wil korte gevangenisstraffen ontmoedigen omdat deze volgens hen leiden tot meer recidive, en pleit voor alternatieve, niet-vrijheidsbenemende straffen zoals taakstraffen en elektronische detentie. Ze leggen de nadruk op herstel, preventie en begeleiding na detentie, met als doel herhaling van strafbare feiten te voorkomen en mensen beter te laten terugkeren in de samenleving.
Korte gevangenisstraffen ontmoedigen, alternatieven stimuleren
De PvdD vindt dat korte gevangenisstraffen averechts werken en juist leiden tot meer recidive. Daarom willen ze dat rechters expliciet motiveren wanneer ze toch zo’n straf opleggen, en zetten ze in op alternatieven zoals taakstraffen en elektronische detentie. Dit beleid is gericht op herstel en preventie, en op het bieden van perspectief aan veroordeelden.
“Korte gevangenisstraffen worden ontmoedigd, omdat ze leiden tot meer recidive. Rechters motiveren voortaan expliciet wanneer ze toch zo’n straf opleggen. Niet-vrijheidsbenemende straffen zoals taakstraffen en elektronische detentie worden uitgebreid en beter benut.”
Betere begeleiding en zorg na detentie
De partij benadrukt het belang van goede begeleiding en toegang tot zorg voor mensen die uit de gevangenis komen, om terugval te voorkomen. Ze willen dat reclassering wordt versterkt en dat ex-gedetineerden recht houden op zorg, ook als ze nog geen werk hebben.
De SP vindt dat gevangenissen voldoende capaciteit en kwaliteit moeten hebben om recidive te voorkomen en succesvolle re-integratie mogelijk te maken. Ze willen investeren in het gevangeniswezen, personeel en gebouwen, en zijn fel tegen privatisering. Ook benadrukt de SP dat gevangenisstraffen voor witteboordencriminaliteit niet mogen worden ontweken.
Investeren in betere gevangenissen en re-integratie
De SP stelt dat gevangenissen niet overvol mogen zijn en dat er geïnvesteerd moet worden in capaciteit, personeel en gebouwen om recidive te voorkomen. Ze zien gevangenissen als plekken waar gewerkt wordt aan terugkeer in de maatschappij, en verzetten zich tegen privatisering van het gevangeniswezen.
“Gevangenissen zijn nog steeds overvol en problemen zijn niet opgelost. Een gevangenis moet een plaats zijn waar gewerkt wordt aan een succesvolle reintegratie in de maatschappij. We bestrijden recidive om slachtoffers te voorkomen en te zorgen dat mensen na hun straf weer bij kunnen dragen aan de maatschappij. Dit kan alleen als er genoeg capaciteit is. We investeren in het gevangeniswezen, personeel, de gebouwen en reclassering. Privatisering in het gevangeniswezen mag nooit aan de orde zijn.”
“De jeugdgevangenis moet jongeren helpen de criminele wereld achter zich te laten. Door perspectief op de toekomst te creëren helpen we hen daarbij.”
Zwaardere aanpak van witteboordencriminaliteit
De SP wil dat witteboordencriminelen niet langer onder gevangenisstraffen uitkomen en dat hun winsten worden afgepakt. Ze pleiten voor strengere vervolging en het daadwerkelijk opleggen van gevangenisstraffen bij grove schendingen van de wet.
“Bestuurders worden sneller strafrechtelijk vervolgd bij grove schendingen van de wet, tot gevangenisstraffen aan toe.”
Volt pleit voor het zoveel mogelijk voorkomen van detentie, vooral bij kinderen, en investeert in alternatieven voor gevangenisstraf zoals kleinschalige detentieopvang en re-integratiegerichte maatregelen. Hun visie is gericht op menswaardige behandeling, succesvolle terugkeer en re-integratie, met nadruk op rechten en welzijn van gedetineerden en kwetsbare groepen.
Detentie zoveel mogelijk voorkomen, vooral bij kinderen
Volt wil detentie als maatregel minimaliseren, zeker bij kinderen, vanwege de bewezen schadelijke effecten. Ze pleiten voor alternatieven en een verbod op kinderdetentie in terugkeerprocedures, met focus op begeleiding en toekomstperspectief.
“Volt wil detentie hierbij zo veel mogelijk voorkomen. De detentie van kinderen is bovendien bewezen schadelijk voor het welzijn en de ontwikkeling van kinderen. Volt wil de detentie van kinderen in de terugkeerprocedure volledig verbieden.”
Investeren in alternatieven voor gevangenisstraf en re-integratie
Volt investeert in kleinschalige detentieopvang, alternatieve straffen en maatregelen die de rechten van gedetineerden respecteren en hun kans op succesvolle re-integratie vergroten. Inspiratie wordt gehaald uit het Noorse model, met nadruk op onderwijs, werk en sociale weerbaarheid na detentie.
“We investeren in kleinschalige detentieopvang, alternatieve straffen en maatregelen die de rechten van gedetineerden respecteren en hun kans op succesvolle reïntegratie in de samenleving vergroten, zoals bijvoorbeeld in Noorwegen. Dit doen we door een grotere focus op onderwijs, op het vinden van werk na detentie en op het versterken van sociale weerbaarheid.”
Tegen gevangenisachtige uitzettingscentra in het buitenland
Volt verzet zich tegen het creëren van gevangenisachtige uitzettingscentra in andere landen en kiest voor menswaardige, legale migratiekanalen in lijn met internationale wetgeving en mensenrechten.
“In plaats van het creëren van gevangenisachtige uitzettingscentra in een ander land, gelooft Volt in gedurfde oplossingen die overeenkomen met internationale wetgeving en mensenrechten.”
Het CDA wil investeren in extra celcapaciteit en geeft de rechter meer mogelijkheden om alternatieve straffen, zoals de enkelband, toe te passen als volwaardige straf. Hun visie op gevangenisbeleid is gericht op het vergroten van de capaciteit en het slimmer inzetten van straffen, waarbij gevangenisstraf niet altijd de enige of beste optie hoeft te zijn.
Investeren in extra celcapaciteit
Het CDA ziet een tekort aan gevangeniscapaciteit als een probleem en wil daarom investeren in meer cellen. Hiermee willen ze waarborgen dat straffen daadwerkelijk kunnen worden uitgevoerd en dat de rechtsstaat effectief blijft functioneren.
“We investeren in extra celcapaciteit.”
Enkelband als volwaardige straf naast gevangenis
Het CDA wil dat rechters meer mogelijkheden krijgen om alternatieve straffen toe te passen, zoals de enkelband, die als volwaardige straf wordt gezien. Dit moet het mogelijk maken om straffen beter af te stemmen op de situatie en gevangenisstraffen niet altijd als standaard te hanteren.
“We willen dat de rechter meer mogelijkheden krijgt om slimmer te straffen. Wij zien de enkelband als volwaardige straf en introduceren dit als mogelijkheid voor de rechter...”
GroenLinks-PvdA wil structureel investeren in het gevangeniswezen, met een duidelijke voorkeur voor kleinschalige gevangenissen gericht op re-integratie en dagprogramma’s. Daarnaast pleiten ze voor het beperken van kortdurende gevangenisstraffen door alternatieven zoals taakstraffen en elektronische detentie waar mogelijk in te zetten. Hun visie is gericht op herstel, re-integratie en het voorkomen van recidive, in plaats van louter opsluiten.
Structurele investering in kleinschalige gevangenissen
GroenLinks-PvdA wil af van incidentenpolitiek en kiest voor structurele investeringen in het gevangeniswezen. Kleinschalige gevangenissen krijgen de voorkeur, omdat deze betere mogelijkheden bieden voor re-integratie en dagprogramma’s, waarmee de kans op terugval wordt verminderd.
“We investeren structureel in ons gevangeniswezen en rekenen af met de incidentenpolitiek van de afgelopen jaren. Kleinschalige gevangenissen hebben de voorkeur waarbij re-integratie en dagprogramma’s niet mogen ontbreken.”
Minder kortdurende gevangenisstraffen, meer alternatieven
De partij wil het gebruik van gevangenisstraffen beperken, vooral bij kortdurende straffen. In plaats daarvan geven ze de voorkeur aan taakstraffen, elektronische detentie en andere herstelgerichte interventies, omdat deze effectiever zijn voor re-integratie en het voorkomen van recidive.
“We gaan bij kortdurende gevangenisstraffen waar mogelijk gebruikmaken van taakstraffen, elektronische detentie (enkelbanden) en andere herstelgerichte interventies. Elektronische detentie mag door de rechter ook worden ingezet als hoofdstraf.”
D66 wil gevangenisstraffen slimmer inzetten door korte celstraffen te beperken en alternatieven zoals taakstraffen of elektronische detentie te stimuleren. Het doel is recidive te verminderen, de terugkeer in de samenleving te verbeteren en het cellentekort op te lossen, zodat zware criminelen hun straf volledig uitzitten.
Slimmer straffen: minder korte celstraffen, meer alternatieven
D66 vindt dat korte gevangenisstraffen vaak meer kwaad dan goed doen en wil rechters meer mogelijkheden geven voor alternatieve straffen. Dit moet bijdragen aan een betere re-integratie, minder recidive en het oplossen van het cellentekort.
“D66 kiest voor slimmer straffen. Korte celstraffen – driekwart van de detenties duurt korter dan drie maanden – maken vaak meer kapot dan de straf rechtvaardigt. Daarom bieden we rechters de mogelijkheid om te kiezen voor langere taakstraffen of elektronische detentie. Dat is beter voor een goede terugkeer in de samenleving en we pakken het cellentekort aan, zodat zwaardere criminelen hun straf volledig uitzitten.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma