Verkiezingsprogramma's 2025 overgeopolitiek
FVD kiest in haar geopolitieke visie voor een neutrale, zelfstandige koers naar Zwitsers model, waarbij het Nederlands belang en soevereiniteit altijd voorop staan. Ze willen stoppen met deelname aan buitenlandse conflicten, geen belastinggeld meer besteden aan militaire avonturen, multilaterale EU-handelsverdragen opzeggen, en de relatie met Rusland normaliseren. De partij pleit voor bilaterale handelsverdragen, beperking van ontwikkelingshulp tot noodhulp, en versterking van de Nederlandse diaspora en invloedssfeer.
Neutrale positie en geen deelname aan buitenlandse conflicten
FVD wil dat Nederland zich geopolitiek opstelt als een neutraal handelsland, vergelijkbaar met Zwitserland, en zich onthoudt van militaire interventies en buitenlandse conflicten. Het Nederlands belang en soevereiniteit staan centraal, en deelname aan Amerikaanse proxy-oorlogen of regime-change operaties wordt afgewezen.
“Nederland kiest een neutrale positie in de internationale politiek - naar Zwitsers model. We stoppen met sancties die onze economie of belangen schaden en staken alle militaire en financiële steun aan Oekraïne.”
“Forum voor Democratie wil een Nederland dat als neutraal handelsland schittert, naar Zwitsers voorbeeld. We stoppen met miljardenuitgaven aan buitenlandse conflicten, zoals de oorlog in Oekraïne, en richten ons op vrede en samenwerking.”
“In de buitenlandse politiek bestaan geen vrienden of vijanden – alleen belangen. Soms zijn die tegengesteld, soms overlappend. Dit vraagt om een flexibel beleid waarin onze soevereiniteit wordt gekoesterd en het Nederlands belang altijd voorop staat.”
“Forum voor Democratie gelooft niet in een ‘nieuwe wereldorde’: regime-change operaties en ‘democratie-export’ hebben overal waar ze zijn geprobeerd averechts gewerkt.”
“Dat betekent: terughoudendheid buiten onze grenzen en geen belastinggeld meer voor zinloze militaire avonturen of Amerikaanse proxy-oorlogen zoals in Oekraïne.”
Zelfstandige handelsverdragen en opzeggen EU-akkoorden
FVD verwerpt multilaterale handelsverdragen die door de EU worden uitonderhandeld en wil dat Nederland zelfstandig bilaterale handelsverdragen sluit. Hiermee beoogt de partij het Nederlands handelsbelang te beschermen en minder afhankelijk te zijn van grotere EU-landen.
“We zeggen multilaterale EU-handelsverdragen op en sluiten bilaterale verdragen, zodat Nederland zijn eigen belangen optimaal kan verdedigen.”
“In zulke akkoorden – zoals CETA of MERCOSUR – worden 27 nationale belangen op één hoop gegooid en worden Nederlandse handelsbelangen vaak ondergeschikt gemaakt aan die van grotere landen als Duitsland en Frankrijk. Forum voor Democratie kiest daarom voor zelfstandigheid: we zetten in op bilaterale handelsverdragen waarin Nederland zijn eigen koers kan varen.”
Normaliseren relatie met Rusland en beperken ontwikkelingshulp
FVD wil de sancties tegen Rusland opheffen om handel en samenwerking te herstellen en ontwikkelingshulp beperken tot noodhulp bij rampen. Structurele ontwikkelingshulp wordt als zinloos gezien en afgeschaft.
“We heffen de sancties tegen Rusland op, zodat handel en samenwerking kunnen worden hersteld.”
“We stoppen met structurele ontwikkelingshulp en beperken ons tot noodhulp, zodat belastinggeld niet langer wordt verspild aan zinloze projecten.”
“Ontwikkelingshulp is evenmin een taak van de Nederlandse overheid. Het staat iedere Nederlander vanzelfsprekend vrij om zelf een goed doel naar keuze te steunen, maar belastinggeld hoort niet naar eindeloze hulpprojecten in verre landen te vloeien. Wij beperken ons tot noodhulp bij rampen, normaliseren de relatie met Rusland door sancties op te heffen...”
Versterken Nederlandse diaspora en invloedssfeer
FVD wil meer aandacht voor Nederlanders in het buitenland, uitbreiding van diplomatieke posten, en versterking van de Nederlandse invloedssfeer, met name in de Cariben en Latijns-Amerika.
“We besteden meer aandacht aan Nederlanders in het buitenland, zodat hun band met het moederland behouden blijft.”
“We activeren diplomatieke posten en ondersteunen particuliere initiatieven, zodat Nederlanders in Canada, de VS, Zuid-Afrika, Australië en Nieuw-Zeeland sterker betrokken blijven.”
“We versterken de historische relatie met onze overzeese gebiedsdelen, zodat de Nederlandse invloedssfeer in Latijns-Amerika groeit.”
“We streven naar vrije vestiging van Nederlandse bedrijven en burgers op de Caribische eilanden en in Suriname, zodat economische kansen optimaal benut worden.”
Volt pleit voor een assertieve, gezamenlijke Europese geopolitieke koers waarin de EU haar waarden, belangen en veiligheid beschermt tegen machtspolitiek van grootmachten. Ze willen een Europese minister van Buitenlandse Zaken, meer strategische autonomie op economisch en technologisch gebied, en een actieve rol voor de EU in internationale conflicten en rechtsorde. Concrete voorstellen zijn onder meer het versterken van de Europese positie ten opzichte van Rusland, China en de VS, het verminderen van afhankelijkheid van andere grootmachten, en het erkennen van Palestina en Taiwan.
Eén krachtig Europees buitenlandbeleid en minister
Volt vindt dat de EU met één stem moet spreken in de wereld om haar waarden en belangen te beschermen tegen geopolitieke druk van grootmachten als Rusland, China en de VS. Ze willen een Europese minister van Buitenlandse Zaken met een groot mandaat en gezamenlijke prioriteiten, zodat de EU geopolitiek slagvaardiger wordt en minder versnipperd optreedt.
“De EU moet een sterke speler zijn die haar waarden en belangen kan beschermen in een wereld waar grootmachten steeds meer inzetten op machtspolitiek en invloedssferen. Dialoog, diplomatie en samenwerking zullen echter voorop blijven staan op weg naar betere veiligheid, democratie en mensenrechten.”
“Daarom komt er een gezamenlijk Europees buitenlandbeleid met een Europese minister van Buitenlandse Zaken.”
“EU-lidstaten bepalen samen hun prioriteiten via een vaste politieke dialoog. Nederland neemt hierin een voortrekkersrol.”
Strategische autonomie: minder afhankelijk van grootmachten
Volt wil dat de EU economisch en technologisch onafhankelijker wordt van andere grootmachten, door zelf belangrijke producten en technologieën te produceren, afhankelijkheden te spreiden en strategische partnerschappen te sluiten. Dit moet de EU weerbaarder maken tegen geopolitieke druk en hybride dreigingen.
“De EU moet economisch onafhankelijk worden van andere grootmachten.”
“De EU moet belangrijke producten en technologieën vaker zelf maken. Zo verkleinen we de afhankelijkheid van landen buiten de EU. Waar dat niet lukt, moeten we afhankelijkheid verspreiden of zorgen voor wederzijdse belangen.”
“We zetten in op een Europese grondstoffenstrategie, waarbij de inkoop van kritieke grondstoffen door het Europese blok wordt gecoördineerd. We breiden het aantal strategische partners uit en beveiligen toeleveringsketens.”
Assertieve houding tegenover Rusland, China, VS en andere geopolitieke spelers
Volt kiest voor een duidelijke, assertieve positie tegenover grootmachten: steun aan Oekraïne, erkenning van Taiwan, het aanspreken van China op mensenrechten, en het afwijzen van Amerikaanse inmenging in Europese aangelegenheden. Dit moet de EU geopolitiek onafhankelijker en geloofwaardiger maken.
“We helpen Oekraïne op weg naar het lidmaatschap van de EU en de NAVO.”
“Volt erkent de soevereiniteit van Taiwan en het recht van de Taiwanezen om zelf hun toekomst te bepalen.”
“We accepteren geen inmenging van de VS in Groenland. Als de VS druk zetten op Denemarken om Groenland te verkopen, moet de EU samen optreden tegen die druk.”
“We benaderen China als een strategische concurrent én als partner. We werken samen waar China het internationaal recht respecteert en spreken China aan bij schendingen van mensenrechten of EU-belangen.”
Actieve rol in internationale rechtsorde en conflicten
Volt wil dat de EU actief optreedt bij schendingen van internationaal recht, genocide en mensenrechten, en verantwoordelijkheid neemt in internationale conflicten zoals in Oekraïne en Palestina. Dit is onderdeel van hun geopolitieke visie waarin de EU niet alleen haar eigen belangen, maar ook mondiale rechtsorde verdedigt.
“De EU moet zich met alles wat ze heeft, inzetten voor het beëindigen van geweld, het voorkomen van onnodig lijden en het stoppen van genocide.”
“De onmiddellijke erkenning van Palestina en zo snel mogelijk daarna door de Verenigde Naties geleide verkiezingen in Palestina.”
“We overtuigen meer landen om het Internationaal Strafhof te erkennen. Zo kunnen oorlogsmisdadigers wereldwijd makkelijker worden vervolgd.”
Het CDA ziet de huidige geopolitieke situatie als een kantelpunt dat vraagt om meer Europees leiderschap, strategische autonomie en versterking van bondgenootschappen. Ze willen de afhankelijkheid van landen als Rusland en China verminderen, investeren in diplomatie en defensie, en inzetten op een krachtiger, eensgezinder Europa dat zijn belangen en waarden wereldwijd kan verdedigen. Concrete voorstellen zijn onder meer het afbouwen van strategische afhankelijkheden, het opheffen van het EU-veto op buitenlands beleid, en het versterken van internationale samenwerking met gelijkgestemde landen.
Minder afhankelijk van Rusland, China en VS
Het CDA erkent dat Nederland te afhankelijk is geworden van Rusland (energie), China (productie) en de VS (veiligheid). Ze willen deze kwetsbaarheden verminderen door strategische autonomie te vergroten en Europese samenwerking te versterken, zodat Nederland en Europa minder kwetsbaar zijn voor geopolitieke druk.
Sterker, autonomer en eensgezinder Europa
Het CDA pleit voor een krachtiger Europa dat geopolitiek kan optreden, onder meer door het opheffen van het veto op buitenlands beleid, het versterken van diplomatieke aanwezigheid en het bouwen aan stevige bondgenootschappen. Dit moet Europa in staat stellen sneller en effectiever te reageren op internationale crises en zijn waarden te verdedigen.
“We willen dat Europa ook buiten haar grenzen veiligheid, mensenrechten, democratie, solidariteit en de rechtsstaat bevordert. Daarom versterken we de diplomatieke aanwezigheid van de EU buiten Europa, vooral in nabuurschapslanden. ... De geopolitieke situatie vraagt van Nederland een grote inzet.”
“We heffen het veto op buitenlands beleid in de EU op bij het veroordelen van mensenrechtenschendingen en het opstellen van sanctielijsten.”
“De geopolitieke ontwikkelingen vereisen wel leiderschap en doorzettingsmacht.”
“In een geopolitiek kantelmoment is het essentieel dat we bouwen aan stevige bondgenootschappen met gelijkgestemde landen, zoals Verenigd Koninkrijk, Canada, Australië, Japan en Zuid-Korea.”
“De veiligheidssituatie vraagt om meerderheidsbesluitvorming in het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid en het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid van de EU.”
Alternatief bieden voor Chinese en Russische invloed
Het CDA wil actief investeren in opkomende markten, vooral in Afrika en Latijns-Amerika, om zo een aantrekkelijk alternatief te bieden voor Chinese en Russische invloed. Dit moet niet alleen economische kansen bieden, maar ook migratieoorzaken aanpakken en de internationale positie van Europa versterken.
Geopolitiek als leidraad voor defensie en veiligheid
Het CDA beschouwt geopolitieke ontwikkelingen als directe aanleiding om te investeren in defensie, cyberveiligheid en internationale samenwerking. Ze willen een duidelijke nationale veiligheidsstrategie en meer Europese en NAVO-samenwerking om agressie af te schrikken en stabiliteit te waarborgen.
“Van geopolitieke ontwikkelingen tot cyberdreigingen en desinformatie staat onze veiligheid onder druk. De veranderende houding van de Verenigde Staten richting Europa leidt tot onzekerheid. Voor het CDA is veiligheid geen vrijblijvend thema, maar een kerntaak van de overheid.”
“De inzet van de krijgsmacht is primair het afschrikken van agressie en het voorkomen van oorlog in Nederland en in het NAVO-verdragsgebied.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) kiest in haar verkiezingsprogramma voor een uitgesproken kritische en principiële benadering van geopolitiek, waarbij internationale samenwerking, vrede, mensenrechten en ecologische duurzaamheid centraal staan. De partij verwerpt imperialisme en afhankelijkheid van grootmachten, pleit voor een zelfstandiger Europese koers en wil diplomatie, vredesopbouw en internationale solidariteit vooropstellen boven militaire macht. Concrete voorstellen zijn onder meer het afbouwen van afhankelijkheid van de VS, het inzetten op diplomatie en conflictpreventie, en het maximaliseren van belasting op de wapenindustrie.
Afbouwen afhankelijkheid van de VS en versterken Europese defensie
De PvdD wil dat Nederland minder afhankelijk wordt van de Verenigde Staten en pleit voor een zelfstandiger Europese defensie, gebaseerd op internationaal recht, gelijkwaardigheid en solidariteit. Dit moet leiden tot meer Europese samenwerking en minder militaire betrokkenheid bij geopolitieke conflicten van grootmachten.
“De afhankelijkheid van de VS bouwen we zo snel mogelijk af door te investeren in een eigen Europese defensie.”
“Een samenwerking op basis van internationaal recht, gelijkwaardigheid en solidariteit, gericht op verdediging.”
“Zolang het alternatief er niet is, blijft Nederland lid van de NAVO.”
Diplomatie, vredesopbouw en conflictpreventie centraal
De partij stelt dat veiligheid niet alleen via defensie bereikt wordt, maar vooral door diplomatie, vredesopbouw en het aanpakken van grondoorzaken van conflicten. Een deel van het defensiebudget moet daarom naar diplomatie en geweldloze conflictoplossing.
“Een deel van het defensiebudget zal specifiek worden ingezet op diplomatie in conflictsituaties, het ontwikkelen van methoden voor conflictpreventie en geweldloze conflictoplossing, en voor het geweldloos weerbaar maken van de burgers.”
“We investeren in verbinding en kennisuitwisseling tussen burgers en maatschappelijke organisaties uit democratische landen.”
“Veiligheid is veel breder dan defensie. Deze tijd vraagt om een veiligheidsstrategie waarin rechtvaardige vrede, samenwerking, vredesopbouw en de-escalatie zijn opgenomen.”
Verwerping van imperialisme en machtsblokken
De PvdD neemt expliciet afstand van imperialisme en het streven naar macht door grootmachten, ongeacht hun politieke kleur. De partij veroordeelt het binnenvallen en annexeren van gebieden door landen als Rusland, China, de VS en Israël.
“De Partij voor de Dieren wijst elke vorm van imperialisme resoluut af, of dit nu komt vanuit Israël, de VS, Rusland, China of elk ander land.”
“Er is geen enkele goede rechtvaardiging voor het binnenvallen en (gedeeltelijk) annexeren van Tibet, Oekraïne, Taiwan, Groenland, Canada, Palestina of andere landen of gebieden waarop deze leiders hun zinnen hebben gezet.”
Maximaal belasten van de wapenindustrie
De partij wil dat de wapenindustrie niet langer winstgedreven is en stelt voor om winsten uit deze sector maximaal te belasten, zodat opbrengsten ten goede komen aan de samenleving.
“De wapenindustrie wordt maximaal belast. Er komt een windfall tax of solidariteitsbijdrage waarbij de winsten van de wapenindustrie ten goede komen aan de samenleving.”
“De wapenindustrie is er niet om winst te maken. Winsten moeten maximaal worden belast en ten goede komen aan de samenleving.”
Geen wapenaankopen van mensenrechtenschenders
Nederland moet geen wapens meer kopen van landen die mensenrechten schenden, zoals Israël en Saoedi-Arabië.
“Nederland koopt geen wapens meer van landen die zich schuldig maken aan mensenrechtenschendingen, zoals Israël en Saoedi-Arabië.”
BVNL kiest in geopolitiek voor maximale Nederlandse soevereiniteit, afstand tot supranationale organisaties, en een strikt nationaal belang in internationale samenwerking. Ze willen de macht van de EU, VN, WHO en NAVO fors beperken, militaire betrokkenheid beperken tot NAVO-grondgebied, en zijn tegen verdere integratie van Oekraïne in EU/NAVO. Concrete voorstellen zijn onder meer het opschorten van betalingen aan internationale organisaties, het terugdraaien van defensie-uitgaven, en het recht op opt-outs binnen de EU.
Nederlandse soevereiniteit boven supranationale organisaties
BVNL stelt dat Nederland weer volledig soeverein moet worden en verzet zich tegen het overhevelen van zeggenschap naar internationale organisaties als de EU, VN, WHO en NAVO. Ze willen alleen economische samenwerking, geen politieke integratie, en eisen opt-ins/opt-outs binnen de EU. Dit standpunt adresseert de geopolitieke verschuiving van nationale naar supranationale besluitvorming en pleit voor een terugkeer naar nationale autonomie.
“We moeten stoppen met het overhevelen van zeggenschap naar ongekozen supranationale organen zoals de WHO, de EU, de VN en de NAVO. De EU moet worden omgevormd tot een confederatie van samenwerkende landen, zoals de Europese Economische Gemeenschap (EEG) oorspronkelijk bedoeld was.”
“Daar waar het Nederlands belang haaks staat op Brusselse regelgeving zullen wij Brussel informeren dat Nederland zijn eigen soevereine koers vaart.”
“Handelsakkoorden worden alleen geratificeerd als deze het belang Van Nederland dienen.”
“Een bindend referendum over het EU-lidmaatschap. Economische samenwerking binnen een Europese Economische Gemeenschap (EEG) is prima en vrijhandel is een groot goed. Maar de overdracht van soevereiniteit naar de EU moet stoppen en we moeten de mogelijkheid krijgen tot opt-ins en opt-outs.”
Beperken van internationale verplichtingen en betalingen
BVNL wil betalingen aan de EU en VN opschorten zolang deze niet voldoen aan hun eisen van democratie en doelmatigheid. Ze willen ook de Nederlandse bijdrage aan NAVO terugbrengen en geen militaire steun buiten NAVO-grondgebied leveren. Dit is een reactie op wat zij zien als onevenredige financiële en militaire lasten voor Nederland in het internationale speelveld.
“Betalingen aan de EU worden opgeschort totdat de Europese Rekenkamer de uitgaven van de EU heeft goedgekeurd op doelmatigheid en rechtmatigheid.”
“Betalingen aan de VN schorten we op zolang ondemocratische en mensenrechten schendende landen de koers bepalen.”
“We houden ons aan onze NAVO-verplichtingen, maar we steunen geen oorlogen buiten het NAVO-grondgebied met materieel of personeel. De afdracht van 5% van het bbp draaien we terug naar 2%.”
Tegen toetreding Oekraïne tot EU en NAVO
BVNL is expliciet tegen het lidmaatschap van Oekraïne bij zowel de EU als de NAVO. Dit standpunt is een duidelijke geopolitieke keuze om verdere escalatie met Rusland te vermijden en de EU/NAVO niet verder uit te breiden richting het oosten.
“Oekraïne mag geen lid worden van de NAVO of van de EU.”
Kritisch op internationale organisaties en deelname
BVNL wil dat Nederland geen lid meer is van ondemocratische supranationale organisaties zoals het World Economic Forum (WEF) en wil volledige openheid over deelname aan internationale bijeenkomsten. Dit standpunt adresseert de invloed van niet-gekozen internationale netwerken op nationaal beleid.
“Nederlandse bewindspersonen mogen geen lid meer zijn van politieke, ondemocratische supranationale organisaties, zoals het World Economic Forum (WEF). Nederland geeft ook geen geld meer aan dit soort organisaties.”
“Deelname aan bijeenkomsten en overleggen van dergelijke organisaties door Nederlandse bewindspersonen mogen nimmer voorrang krijgen boven nationale parlementaire verplichtingen en hierover moet bovendien volledige openheid worden verschaft.”
JA21 ziet geopolitieke instabiliteit als een directe bedreiging voor de Nederlandse welvaart en veiligheid en pleit daarom voor een realistisch, handelsgericht buitenlandbeleid met versterking van defensie en strategische autonomie. De partij wil Nederland weerbaarder maken tegen geopolitieke schokken door handelsverdragen te sluiten, afhankelijkheden te verminderen, en de militaire capaciteit te vergroten, met een duidelijke focus op nationale belangen boven internationale idealen.
Handelsverdragen en economische weerbaarheid versterken
JA21 beschouwt het diversifiëren van handelsrelaties en het sluiten van handelsverdragen als essentieel om Nederland te beschermen tegen geopolitieke schokken en om de welvaart veilig te stellen. Dit beleid is een reactie op de toenemende instabiliteit in de wereld en de afhankelijkheid van internationale toeleveringsketens.
Realistisch buitenlandbeleid: nationale belangen voorop
JA21 wil af van een idealistisch buitenlandbeleid gericht op mensenrechten en klimaat, en pleit voor een koers waarbij handel en veiligheid topprioriteit krijgen. De partij ziet de afnemende stabiliteit in de wereld als reden om de focus te verleggen naar nationale belangen en strategische autonomie.
“Nederland is toe aan realistisch buitenlandbeleid. JA21 wil dat de voor ons zo cruciale handel en samenhangende veiligheid topprioriteit krijgen. De dominee moet plaatsmaken voor de koopman.”
“Met realistischer buitenlandbeleid kan Nederland ondanks beperkte invloed een positieve impact bewerkstelligen voor haar welvaart en veiligheid.”
Versterking van Defensie en strategische autonomie
JA21 ziet de huidige multipolaire wereldorde en hybride dreigingen als aanleiding om fors te investeren in defensie, zodat Nederland zelfstandig haar vitale belangen kan verdedigen en minder afhankelijk wordt van andere grootmachten.
“De wereld verschuift naar een instabielere multipolaire orde waarin grootmachten als Rusland en China actief proberen het Westen te ondermijnen... Nederland moet zelfstandig in staat zijn haar burgers, grondgebied en vitale belangen te verdedigen – te land, ter zee, in de lucht, in de ruimte, en in het cyberdomein.”
“Tegelijk blijven we als eerste alert op onze eigen soevereiniteit, en steunen dus geen EU-leger buiten NAVO, geen militair optreden zonder Nederlands belang, en geen afhankelijkheid van Amerikaanse ondersteuning voor strategische capaciteiten.”
Kritische houding tegenover China en afhankelijkheden verminderen
JA21 pleit voor een behoedzaam beleid richting China, met extra veiligheidswaarborgen en het verminderen van eenzijdige afhankelijkheden, om de nationale veiligheid en strategische infrastructuur te beschermen.
“Behoedzaam Chinabeleid met oog voor onze nationale veiligheid, privacy en kritieke infrastructuur. Extra veiligheidswaarborgen hoeven dialoog met China niet in de weg te staan.”
“Tegelijkertijd bouwen we aan een meer gelijkwaardige relatie door eenzijdige afhankelijkheden te verminderen en Defensie te versterken.”
Energiezekerheid als geopolitieke noodzaak
JA21 koppelt de huidige geopolitieke onrust direct aan de noodzaak voor energiezekerheid en strategische keuzes, zoals het behouden van fossiele infrastructuur en investeren in kernenergie, om Nederland minder kwetsbaar te maken voor internationale spanningen.
BIJ1 verwerpt de huidige westerse, imperialistische geopolitiek en pleit voor een multipolaire wereldorde gebaseerd op gelijkwaardigheid, solidariteit en het loslaten van NAVO- en VS-dominantie. De partij wil dat Nederland en de EU zich losmaken van militaire allianties, stoppen met neokoloniale handelspraktijken, en internationale samenwerking baseren op eerlijke verdeling, klimaatrechtvaardigheid en zelfbeschikking van volken.
Nederland losmaken van NAVO en VS-dominantie
BIJ1 ziet de overheersing door de VS en NAVO als een bron van internationale ongelijkheid en conflict. De partij wil dat Nederland zich militair en economisch losmaakt van deze machtsblokken om een onafhankelijke, rechtvaardige rol in de wereld te spelen.
“Nederland maakt zich eindelijk los van de VS en weigert nog langer een satellietstaat (gedomineerd worden door een ander land) van hen te zijn. We maken ons militair los van de NAVO.”
“De EU wil een einde maken aan haar ondergeschiktheid aan de VS. En haar rol innemen in een multipolaire wereldorde: waar meerdere landen ongeveer even veel invloed hebben.”
Einde aan neokoloniale en imperialistische handels- en hulprelaties
BIJ1 verwerpt het gebruik van handel, hulp en internationale instellingen als instrumenten van westers eigenbelang en economische onderdrukking. De partij wil eerlijke samenwerking, schuldenkwijtschelding en beëindiging van economische dwangmiddelen.
“Tientallen jaren lang zetten we buitenlandse hulp in als instrument van westers eigenbelang: om markten te openen, migratie te controleren en invloed veilig te stellen. BIJ1 stopt met dit neokoloniale model.”
“Nederland verzet zich tegen het neokolonialisme van internationale instellingen zoals het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank. Zij ondermijnen de politieke zelfstandigheid van landen via schuldenlast en opgelegde hervormingen.”
“Deze kapitalistische dwangmiddelen verwerpen we en schaffen we af. Lidstaten moeten vrij zijn om hun economie radicaal eerlijk, klimaatrechtvaardig en democratisch te organiseren Zonder ingrepen van Brussel namens belangen van de kleine groep superrijken.”
EU hervormen tot unie van waarden, niet van macht
BIJ1 wil dat de EU zich losmaakt van imperialistische en racistische structuren, en in plaats daarvan inzet op samenwerking met het mondiale zuiden op basis van gelijkwaardigheid, vrede en solidariteit. De EU moet stoppen met het vormen van machtsblokken en het opleggen van sancties die geopolitieke spanningen vergroten.
“We willen de Europese Unie (EU) drastisch veranderen. Het liberale, imperialistische en racistische verlengstuk van de CEO’s en multinationals van deze wereld maken we tot een nieuwe unie die werkt voor mensen, dieren en de planeet.”
“De Europese wetten en regels moeten actief stoppen met blokken vormen, straffen en projectie van macht. En in plaats daarvan inzetten op wereldwijd demilitariseren, rechtvaardige handel en wederzijds respect voor vrijheid.”
Kritiek op militarisering en geopolitieke patstellingen
BIJ1 bekritiseert de militarisering van Europa en het voeren van proxy-oorlogen, zoals in Oekraïne, die volgens de partij leiden tot eindeloze conflicten en geopolitieke patstellingen waar burgers de dupe van zijn.
“De huidige aanpak van de oorlog in Oekraïne faalt. Na jaren wapens leveren, escalerende sanctie-oorlogen en politieke blokkades is duidelijk dat deze manier geen vrede dichterbij brengt. Maar juist leidt tot eindeloos militair geweld, economische ontwrichting en geopolitieke patstellingen (conflict zonder uitweg) waarvan vooral de burgers het slachtoffer zijn.”
“We maken een einde aan de militarisering van de grenzen van Europa. Nederland zet zich ervoor in dat de EU radicaal eerlijk delen, anti-imperialisme en solidariteit centraal stelt in wetten en regels en budgettering.”
De VVD ziet geopolitiek als een harde realiteit waarin Nederland en Europa hun strategische belangen krachtig moeten verdedigen, met minder naïviteit en meer realisme. De partij pleit voor een sterke krijgsmacht, strategische autonomie op energie en grondstoffen, en een assertieve rol van Europa als derde geopolitieke macht naast de VS en China. Concrete voorstellen zijn onder meer het fors verhogen van defensie-uitgaven, het afbouwen van afhankelijkheden van autocratische regimes, en het inzetten van vrijhandel als strategisch wapen.
Europa als derde geopolitieke macht
De VVD wil dat Europa zich ontwikkelt tot een zelfstandige geopolitieke speler, minder afhankelijk van de VS en China, en bereid om machtspolitiek te bedrijven waar nodig. Dit is volgens de partij noodzakelijk om de veiligheid, vrijheid en economische kracht van Nederland te waarborgen in een wereld waarin grootmachten internationale afspraken negeren.
Strategische autonomie: energie, grondstoffen en handel
De VVD koppelt geopolitiek direct aan strategische autonomie op energie, grondstoffen en handel. Afhankelijkheden van onbetrouwbare landen moeten worden afgebouwd door te investeren in eigen productie, nieuwe partnerschappen en assertieve handelsverdragen. Vrijhandel wordt gezien als een strategisch instrument, niet als doel op zich.
“We bouwen onze energie-afhankelijkheid van onbetrouwbare landen als Rusland zo snel mogelijk af. In plaats daarvan vergroten we onze eigen energieproductie en sluiten we strategische partnerschappen met bevriende landen.”
“Vrijhandel is de motor van onze welvaart, maar in de nieuwe geopolitieke realiteit is handel ook een wapen. Daarom kiest de VVD voor vrijhandel met spierballen.”
“Voedselproductie is geopolitiek: Vanwege onze vruchtbare grond en dankzij onze boeren, tuinders en vissers kunnen we bijdragen aan de voedselzekerheid van Europa en de wereld.”
Fors investeren in defensie en militaire inzet voor geopolitieke belangen
De VVD stelt dat een geloofwaardige krijgsmacht essentieel is om af te schrikken en waar nodig in te grijpen, ook buiten het NAVO-verdragsgebied, ter bescherming van vitale Nederlandse en Europese belangen. Defensie-uitgaven moeten structureel omhoog en militaire inzet wordt expliciet gekoppeld aan geopolitieke belangen.
“Daarom kiezen we voor een krijgsmacht die geloofwaardig af kan schrikken. Daarvoor moeten de defensie-uitgaven fors omhoog. Niet later, maar nu. Niet tijdelijk, maar structureel.”
“We schuwen er niet voor om onze krijgsmacht voor onze geopolitieke belangen in te zetten: Nu de strategische focus van de VS verschuift, moet Europa zelf de verantwoordelijkheid nemen voor het beschermen van vitale zeeroutes.”
Pragmatisme en Nederlands belang centraal, minder 'deugpolitiek'
De VVD verwerpt naïviteit en moralistische politiek in het buitenlandbeleid en stelt het Nederlands strategisch belang centraal. Ontwikkelingshulp, VN-bijdragen en militaire inzet moeten direct bijdragen aan de geopolitieke positie van Nederland.
“Geen deugpolitiek meer zonder concreet strategisch belang voor Nederland.”
“Moralistische politiek is daarin ondergeschikt aan onze veiligheid. Handel en investeringen zetten we in als strategisch instrument. Samenwerking met ongemakkelijke partners is soms onvermijdelijk om Nederland veilig en vrij te houden.”
De SGP ziet geopolitiek als een groeiende uitdaging die vraagt om versterking van nationale defensie, bescherming van soevereiniteit en kritische internationale samenwerking. De partij pleit voor een krachtige krijgsmacht, minder afhankelijkheid van instabiele of vijandige landen, en een terughoudende EU die zich beperkt tot kerntaken. Concrete voorstellen zijn onder meer het verhogen van defensie-uitgaven, het waarborgen van voedsel- en energiezekerheid, en het beschermen van nationale belangen in handels- en samenwerkingsverbanden.
Versterking van Defensie en Weerbaarheid
De SGP stelt dat veranderende geopolitieke verhoudingen, zoals Russische agressie en instabiliteit in andere regio’s, een sterke defensie en weerbare samenleving vereisen. De partij ziet het als kerntaak van de overheid om Nederland te beschermen tegen externe dreigingen.
“Nederland en Europa ontwaken uit een geopolitieke winterslaap. De wereldvrede is niet dichterbij gekomen, maar ze lijkt juist verder weg dan ooit. De Russische agressie in Oost-Europa, oorlogen in het Midden-Oosten en Afrika en veranderende geopolitieke verhoudingen eisen meer defensie-inzet van Europa.”
“Het behoort tot de kerntaken van de overheid om te zorgen voor een krachtige krijgsmacht.”
Minder Afhankelijkheid van Geopolitiek Instabiele Landen
De SGP wil de afhankelijkheid van landen met een instabiele of vijandige geopolitieke positie verminderen, vooral op het gebied van energie en grondstoffen. Dit moet de nationale veiligheid en leveringszekerheid waarborgen.
Kritische Europese Samenwerking en Bescherming van Soevereiniteit
De partij is kritisch over verdere machtsoverdracht aan de EU en wil dat Europese samenwerking zich beperkt tot kerntaken, zeker in tijden van geopolitieke spanningen. Nationale soevereiniteit moet centraal blijven staan.
Bescherming van Nederlandse Belangen in Handel en Ontwikkelingssamenwerking
De SGP benadrukt het belang van eerlijke handel en ontwikkelingssamenwerking als diplomatiek middel, mede vanwege geopolitieke machtsverschuivingen door landen als Rusland en China.
BBB ziet geopolitieke ontwikkelingen als direct van invloed op de Nederlandse welvaart, veiligheid en toekomst, en pleit daarom voor nuchter, nationaal belang-gedreven buitenlands beleid. De partij wil verstandige samenwerking binnen de EU, maar behoud van nationale soevereiniteit, en benadrukt steun aan Oekraïne met focus op onderhandelingen en wederopbouw. BBB stelt dat internationale samenwerking nooit ten koste mag gaan van democratische zeggenschap en beleidsruimte.
Nuchter buitenlands beleid met nationaal belang voorop
BBB wil dat Nederland zich in het buitenlandbeleid primair richt op het eigen nationale belang, met een pragmatische houding ten opzichte van internationale samenwerking. Geopolitieke ontwikkelingen worden gezien als bepalend voor de Nederlandse toekomst, maar keuzes die Nederland zelf kan maken, moeten niet in Brussel worden genomen.
“Onze welvaart, veiligheid en toekomst hangen voor een groot deel af van de geopolitieke ontwikkelingen om ons heen.”
“Dat betekent een nuchter buitenlands beleid zonder paniekvoetbal, waarbij het belang van Nederland voorop staat.”
Kritisch op internationale verdragen en EU-invloed
BBB wil internationale verdragen en EU-regelgeving kritisch herzien als deze de Nederlandse beleidsruimte beperken, vooral op terreinen als migratie, klimaat en landbouw. Nationale soevereiniteit en democratische zeggenschap moeten altijd leidend zijn.
“Nederland moet ook kritisch kijken naar internationale verdragen die onze beleidsruimte beperken. Vooral op het gebied van migratie, asiel, klimaat, stikstof, energie en landbouw. Internationale samenwerking mag nooit ten koste gaan van onze democratische zeggenschap.”
“BBB staat voor verstandige samenwerking in de Europese Unie waarbij keuzes die Nederland zelf kan maken niet in Brussel dienen te worden genomen.”
Steun aan Oekraïne, focus op onderhandelingen en wederopbouw
BBB blijft Oekraïne steunen in de oorlog, maar legt nadruk op het stimuleren van onderhandelingen voor een bestand en het ondersteunen van wederopbouw na afloop van het conflict.
“BBB blijft zich sterk maken voor een veilig en stabiel Europa, met speciale aandacht voor landen aan de oostflank die grenzen aan (Wit)Rusland en Oekraïne. BBB blijft achter de steun aan Oekraïne staan, zoals BBB al doet vanaf het eerste uur.”
“BBB stimuleert onderhandelingen tussen partijen om te komen tot een bestand en beëindiging van de oorlog. Hierbij is het voor ons een vereiste dat Oekraïne zelf aan de onderhandelingstafel zit.”
“Nederland is bereid bij te dragen aan wederopbouw en handhaving van de vrede in Oekraïne na beëindiging van de oorlog.”
GroenLinks-PvdA ziet geopolitiek als een kwestie van strategische autonomie, weerbaarheid en het verdedigen van mensenrechten en democratie in een veranderende wereldorde. De partij wil de afhankelijkheid van andere grootmachten verminderen, inzetten op eerlijke handel en grondstoffenbeleid, en de EU versterken als geopolitieke speler. Concrete voorstellen zijn onder meer het spreiden van grondstoffenimport, het hervormen van handelsverdragen en het versterken van de Europese strategische autonomie.
Strategische autonomie en minder afhankelijkheid van grootmachten
GroenLinks-PvdA wil Nederland en Europa minder afhankelijk maken van andere grootmachten door de aanvoer van kritieke grondstoffen te spreiden en meer producten in Europa te produceren. Dit moet de economische en geopolitieke weerbaarheid vergroten en Europa in staat stellen zelfstandig te opereren in een wereld van toenemende machtsblokken.
“Wereldwijd neemt de economische oorlogsvoering toe. Nederland en Europa moeten zich daarom actiever inzetten om de aanvoer en beschikbaarheid van kritieke grondstoffen te waarborgen.”
“We kiezen voor een groene en eerlijke economie waarin meer producten in Europa worden gemaakt. Hiermee worden we minder afhankelijk van vervuilende import en krijgen we meer grip op arbeidsrechten en het milieu, en vergroten we onze strategische autonomie.”
“We zorgen dat we belangrijke producten en grondstoffen uit meerdere landen kunnen halen, zodat we niet afhankelijk zijn van één leverancier of land. Dat is ook geopolitiek voor ons land van groot belang.”
Eerlijke en duurzame handelsverdragen als geopolitiek instrument
De partij koppelt geopolitiek expliciet aan eerlijke handel en duurzame ontwikkeling. Handelsverdragen moeten niet alleen economische belangen dienen, maar ook bijdragen aan sociale en duurzame ontwikkeling in partnerlanden. Dit beleid moet voorkomen dat de klimaattransitie elders tot conflicten of uitbuiting leidt en de geopolitieke positie van Nederland versterken.
“We staan voor handelsverdragen waarin Europa niet alleen haalt, maar ook brengt. Verdragen moeten sociale en duurzame ontwikkeling in het partnerland steunen.”
“De winning van grondstoffen voor onze klimaattransitie mag niet bijdragen aan conflicten, milieuschade en uitbuiting elders.”
Europese geopolitieke rol en versterking van de EU
GroenLinks-PvdA ziet een sterke, hervormde en meer besluitvaardige EU als essentieel voor de geopolitieke positie van Nederland en Europa. De partij wil het veto op meerdere terreinen afschaffen en alleen democratieën toelaten tot de EU, zodat Europa als blok sterker kan optreden in een onveilige wereld.
“De EU is in een onveilige wereld belangrijker dan ooit voor onze veiligheid, welvaart en welzijn. De EU dient hervormd en verder gedemocratiseerd te worden. Om besluitvaardig te kunnen zijn schaffen we het veto op meerdere terreinen af.”
“In de EU is alleen plaats voor democratieën.”
NSC ziet geopolitiek als een kwestie van realisme en strategische weerbaarheid: Nederland moet samen met Europese partners de eigen geopolitieke kwetsbaarheid verminderen, investeren in defensie en economische zelfstandigheid, en zich stevig opstellen tegenover landen als Rusland en China. Tegelijkertijd wil NSC nationale soevereiniteit beschermen binnen de EU en pleit het voor een kritische, selectieve samenwerking met andere landen, waarbij Nederlandse belangen en waarden centraal staan.
Investeren in Europese defensie en strategische zelfstandigheid
NSC vindt dat de EU niet langer alleen op diplomatie kan vertrouwen, maar moet investeren in militaire en economische kracht om geopolitiek relevant te blijven. Dit is nodig om invloed te behouden in een wereld met snel verschuivende machtsverhoudingen en om tegenwicht te bieden aan Rusland en China.
“De Europese Unie heeft niet meer de luxe om alleen op de zachte krachten van diplomatie te vertrouwen. Militaire en economische kracht (‘hard power’) bepalen steeds vaker wie invloed heeft. Europa moet hierin meegaan en investeren in defensie, economische weerbaarheid en strategische zelfstandigheid.”
“Alleen samen kunnen we geopolitiek tegenwicht bieden tegen de agressie van Rusland en de assertiviteit van China en grip krijgen op migratie.”
Verminderen van geopolitieke kwetsbaarheid door samenwerking
NSC wil dat Nederland samenwerkt met andere (EU-)landen om de eigen geopolitieke kwetsbaarheid te verminderen, onder meer door afhankelijkheid van strategische goederen te verkleinen en technologie te beschermen.
“Samenwerken met andere (EU-)landen om onze geopolitieke kwetsbaarheid te verminderen.”
“We moeten in Europa samen optrekken als het gaat om wereldhandel, het verminderen van de afhankelijkheid van strategische goederen en grondstoffen, het afdwingen van een gelijk speelveld voor onze bedrijven en het veiligstellen van technologie.”
Beschermen van nationale soevereiniteit binnen de EU
Hoewel NSC Europese samenwerking belangrijk vindt voor geopolitieke slagkracht, wil de partij geen verdere overdracht van nationale bevoegdheden en waakt zij voor uitholling van de nationale zelfstandigheid.
“Tegengaan van sluipende uitholling van onze nationale zelfstandigheid.”
“We zijn tegen de ‘ever closer union’. Binnen Europa bepleiten we een stevige opstelling van Nederland, constructief maar realistisch. Taken, bevoegdheden en budgetten blijven van ons, deze nationale soevereiniteit bewaken we.”
De SP verwerpt geopolitiek eigenbelang als leidraad voor buitenlands beleid en pleit voor internationale samenwerking gebaseerd op mensenrechten, solidariteit en het internationaal recht. De partij wil strategische onafhankelijkheid van wereldmachten, geen samenwerking met regimes die mensenrechten schenden, en verzet zich tegen het gebruik van geopolitieke macht ten koste van zwakkeren. Concrete voorstellen zijn het stoppen van samenwerking met foute regimes, het beperken van strategische afhankelijkheid, en het centraal stellen van mensenrechten boven geopolitieke belangen.
Geen samenwerking met regimes die mensenrechten schenden
De SP stelt dat geopolitiek eigenbelang nooit boven mensenrechten of internationaal recht mag gaan. Ze willen alle samenwerking met regimes die mensenrechten schenden stopzetten, inclusief het beëindigen van migratiedeals en het opschorten van verdragen met landen als Israël zolang schendingen voortduren. Dit standpunt adresseert het probleem dat geopolitieke overwegingen vaak leiden tot steun aan repressieve regimes, wat volgens de SP onacceptabel is.
“Geopolitiek eigenbelang mag nooit ten koste gaan van mensenrechten of internationaal recht. Wij stoppen de samenwerking met regimes die mensenrechten schenden.”
“Dat betekent ook geen migratiedeals met landen waar de rechten van migranten niet zijn geborgd. Het associatieakkoord met Israël moet worden opgeschort totdat de genocide in Gaza en de illegale bezetting van Palestijns land is beëindigd en de verantwoordelijken aan het Internationaal Strafhof zijn overgedragen.”
Strategische onafhankelijkheid van wereldmachten
De SP wil de strategische afhankelijkheid van Nederland en de EU van andere wereldmachten verminderen, vooral waar deze hun macht geopolitiek inzetten. Dit is een reactie op het gebruik van handel en productie als machtsmiddel door andere landen, wat volgens de SP leidt tot onzekerheid en conflicten. De partij pleit voor het organiseren van cruciale productie en diensten dichtbij huis en het opbouwen van eigen kennis.
“Daarom moeten we onze strategische afhankelijkheid verminderen door cruciale productie en diensten dichtbij te organiseren en de kennis hiervoor zelf op te bouwen. Het liefst in Nederland en anders in EU verband.”
“Wij willen ook onafhankelijk zijn van wereldmachten die er andere waarden op nahouden en agressieve machtspolitiek voeren, zoals de VS en Rusland.”
Mensenrechten en internationaal recht boven geopolitiek belang
De SP stelt dat het internationaal recht en mensenrechten altijd leidend moeten zijn, ook als dat indruist tegen geopolitieke belangen van Nederland of haar bondgenoten. Dit standpunt is een reactie op het selectief toepassen van internationaal recht door westerse landen en het gebruik van sancties als politiek machtsmiddel.
“Het internationaal recht moet de leidraad zijn van ons buitenlandbeleid. Schendingen van het internationaal recht en oorlogsmisdaden moeten altijd worden bestraft, ongeacht wie de pleger ervan is.”
“Sancties mogen geen middel zijn van politieke willekeur, maar mogen alleen ingezet worden met een concreet doel, zoals het voorkomen van misdaden tegen de menselijkheid of militair geweld.”
50PLUS erkent dat de geopolitieke situatie in Europa ingrijpend is veranderd door de oorlog in Oekraïne en pleit daarom voor versterking van de Nederlandse defensie en minder afhankelijkheid van andere wereldmachten. De partij wil de NAVO als hoeksteen van het veiligheidsbeleid behouden, defensie-uitgaven verhogen, de nationale defensie-industrie versterken en Europa als geopolitieke grootmacht positioneren.
Versterking van defensie en NAVO-bondgenootschap
50PLUS ziet de veranderde geopolitieke situatie, met name door de oorlog in Oekraïne, als aanleiding om de Nederlandse defensie te versterken en de NAVO als fundament van het veiligheidsbeleid te behouden. Het doel is voldoende militair vermogen om Nederland en het NAVO-grondgebied te verdedigen tegen dreigingen zoals Rusland.
“De geopolitieke situatie in Europa is door de oorlog in Oekraïne sterk veranderd en niet meer vergelijkbaar met het moment van afschaffen van de opkomstplicht.”
“De oorlog in Oekraïne heeft het besef teruggebracht dat Nederland bij een gewapend treffen met Rusland over voldoende militair vermogen moet beschikken om het eigen en het NAVO-grondgebied te verdedigen. De NAVO is de hoeksteen van het Nederlands veiligheidsbeleid.”
“Uitbreiding van de defensie-uitgaven in lijn met de afspraken in NAVO-verband.”
Minder afhankelijkheid van andere wereldmachten; Europa als grootmacht
50PLUS wil dat Europa minder afhankelijk wordt van andere wereldmachten en zichzelf als grootmacht positioneert. Dit wordt gezien als noodzakelijk in het licht van de veranderende geopolitieke verhoudingen en de toegenomen internationale onzekerheid.
“Europa als een grootmacht, dat minder afhankelijk is van andere wereldmachten.”
Versterking van de nationale defensie-industrie
Om geopolitieke onafhankelijkheid te vergroten, pleit 50PLUS voor versterking van de nationale defensie-industrie. Dit moet bijdragen aan de eigen militaire capaciteit en minder afhankelijkheid van buitenlandse leveranciers.
“Versterking van de nationale defensie-industrie.”
DENK erkent dat de geopolitieke verhoudingen onstuimig zijn en pleit voor een zelfstandiger, waardegedreven Europese rol in de wereld, met behoud van nationale soevereiniteit. Ze willen meer Europese samenwerking op internationaal en defensiegebied, maar wijzen een Europees leger af en benadrukken diplomatie, internationale gerechtigheid en het aanpakken van mondiale ongelijkheid als kern van hun geopolitieke visie.
Meer Europese samenwerking, behoud nationale soevereiniteit
DENK ziet de veranderende geopolitieke verhoudingen als aanleiding voor Europa om meer eigen verantwoordelijkheid te nemen, vooral op het gebied van internationale samenwerking en defensie, maar zonder de nationale soevereiniteit op te geven. Ze willen een actieve, waardegedreven diplomatie en meer Europese samenwerking waar dat effectief is, maar blijven kritisch op het overdragen van zeggenschap.
“De geopolitieke verhoudingen zijn onstuimig en we kunnen minder dan voorheen rekenen op oude bondgenootschappen. We zullen als Europa meer onze eigen verantwoordelijkheid moeten nemen. Dat betekent meer Europese samenwerking op internationaal gebied en op defensiegebied, zonder het verlies van onze eigen soevereiniteit.”
“Wij zijn pragmatische voorstanders van de EU: als wij uitdagingen beter in Europees verband kunnen aanpakken, dan zijn wij daar een voorstander van. Wij hechten aan het borgen van inspraak van ons nationale parlement bij EU regelgeving en hechten aan het behouden van onze soevereine zeggenschap over hoe ons land wordt bestuurd.”
“Wij zijn een voorstander van Europese defensiesamenwerking, maar geen voorstander van een Europees leger. Wij moeten altijd zelf blijven bepalen of onze militairen worden ingezet.”
Waardegedreven diplomatie en mondiale rechtvaardigheid
DENK wil dat Nederland internationaal vooroploopt in diplomatie, conflictbemiddeling en internationale gerechtigheid, met nadruk op het bevorderen van globale economische gelijkheid en het aanpakken van de oorzaken van migratie en conflicten. Dit is hun antwoord op de veranderende geopolitieke context en de afnemende betrouwbaarheid van traditionele bondgenootschappen.
“Als gastland van het Internationaal Gerechtshof en het Internationaal Strafhof dient Nederland altijd in te zetten op diplomatie, conflictbemiddeling en internationale gerechtigheid. Als DENK staan wij voor een land dat internationaal vooroploopt om deze waarden te dienen.”
“De oplossing ligt niet in een Europa dat zichzelf afsluit achter muren, maar in het creëren van legale migratieroutes en te investeren in klimaatrechtvaardigheid, het voorkomen van conflicten en het bevorderen van globale economische gelijkheid.”
De ChristenUnie ziet geopolitieke verschuivingen als een directe bedreiging voor de veiligheid, economie en autonomie van Nederland en Europa. Ze pleiten voor strategische autonomie op Europees niveau, het verminderen van afhankelijkheid van andere landen (vooral China), en het inzetten van internationale handel als geopolitiek instrument. Concrete voorstellen zijn het afbouwen van strategische afhankelijkheden, beschermen van cruciale sectoren, en het versterken van Europese samenwerking op essentiële gebieden.
Strategische autonomie voor Europa en Nederland
De ChristenUnie vindt dat Nederland en Europa minder afhankelijk moeten worden van andere landen voor essentiële producten, grondstoffen, digitale diensten, voedsel en energie. Dit is volgens hen noodzakelijk vanwege de geopolitieke verschuivingen en toenemende internationale spanningen. Ze willen dat Europa strategisch zelfstandig wordt om beter te kunnen reageren op geopolitieke risico’s.
“In deze tijd met geopolitiek schuivende panelen is strategische autonomie op Europees niveau cruciaal. We willen dat Nederland (en Europa) minder afhankelijk wordt van anderen waar het gaat om essentiële producten zoals grondstoffen, basisproducten, digitale diensten (incl. onafhankelijkheid van Amerikaanse techreuzen), voedsel en energie.”
Internationale handel als geopolitiek instrument
De ChristenUnie erkent dat internationale handel steeds vaker als geopolitiek wapen wordt ingezet. Ze pleiten voor een assertieve houding van Nederland bij handelsconflicten, het afbouwen van ongewenste afhankelijkheden, en het stellen van strenge eisen aan internationale handel om strategische belangen te beschermen.
“Internationale handel wordt in toenemende mate ingezet als een geopolitiek instrument. Nederland moet daarin niet naïef zijn en bij (dreigende) importheffingen met gelijke munt terugslaan middels gerichte, proportionele en effectieve tegenmaatregelen zonder verdere escalatie uit te lokken.”
“Ongewenste strategische afhankelijkheden worden in kaart gebracht en zo snel mogelijk afgebouwd.”
Zorgen over afhankelijkheid van China
De ChristenUnie uit expliciet zorgen over de groeiende economische afhankelijkheid van China en de geopolitieke risico’s die dit met zich meebrengt. Ze willen Europese afspraken om zeggenschap en eigendom van cruciale bedrijven, kennis en infrastructuur te behouden.
“Op economisch vlak zijn we nu te veel afhankelijk van China. Daarom moet Nederland in Europa afspraken maken om zeggenschap of eigendom te behouden van cruciale bedrijven, kennis, of infrastructuur.”
De PVV verwerpt expliciet een geopolitieke rol voor de Europese Unie en pleit voor een soeverein Nederland dat zelf de regie houdt over grenzen, geld en regels. De partij wil bevoegdheden terughalen uit Brussel, vetorechten actief inzetten, en is fel tegen verdere EU-integratie of -uitbreiding. Nederland moet zich volgens de PVV niet laten leiden door geopolitieke ambities van de EU, maar eigen nationale belangen centraal stellen.
Tegen een geopolitieke Europese Unie en superstaat
De PVV verzet zich tegen de ontwikkeling van de EU tot een geopolitieke speler en wil nationale soevereiniteit herstellen. Volgens de partij leidt de macht van Brussel tot verlies van Nederlandse autonomie op belangrijke beleidsterreinen. De PVV ziet samenwerking met andere landen als prima, maar verwerpt elke stap richting een Europese superstaat met geopolitieke ambities.
Bevoegdheden terughalen en vetorechten inzetten
De PVV wil niet alleen verdere overdracht van bevoegdheden aan de EU stoppen, maar juist bestaande bevoegdheden terughalen. Door het inzetten van vetorechten wil de partij Nederlandse uitzonderingen afdwingen op EU-beleid, met name op het gebied van asiel, immigratie en natuur.
“Dat betekent: niet nóg meer bevoegdheden en miljarden overhevelen naar Brussel, maar juist terughalen. Onze vetorechten behouden we, herstellen we in ere én zetten we in: Nederland moet al het mogelijke vetoën...”
“Niet nóg meer miljarden en bevoegdheden overhevelen naar Brussel, maar juist terughalen. Vetorechten behouden, in ere herstellen én inzetten voor een opt-out op asiel en immigratie!”
D66 ziet geopolitiek als een urgent thema waarbij Europa strategisch zelfstandiger moet worden en Nederland actief het voortouw moet nemen binnen de EU. De partij pleit voor minder afhankelijkheid van grootmachten als China en de VS, versterking van Europese defensie en industrie, en bescherming van kennis en technologie tegen geopolitieke spanningen.
Europa moet strategisch zelfstandiger worden
D66 wil dat Europa minder afhankelijk wordt van andere grootmachten en zelf strategische keuzes maakt op het gebied van economie, defensie en technologie. Dit is volgens de partij noodzakelijk vanwege toenemende geopolitieke spanningen en bedreigingen voor de Europese veiligheid en economische positie.
“Chinese staatssteun en het eigen-volk-eerstbeleid van de Verenigde Staten bedreigen onze economische veiligheid. Europa moet strategisch slimmer en onafhankelijker worden. Met groen Europees industriebeleid produceren en innoveren we zelf meer in cruciale sectoren, zoals in microchips en kritieke grondstoffen.”
“We kiezen voor strategische zelfstandigheid van Europa.”
Bescherming van kennis en technologie tegen geopolitieke spanningen
D66 erkent dat geopolitieke spanningen risico’s opleveren voor de Nederlandse kenniseconomie en wil daarom kennis en technologie beter beschermen tegen misbruik en buitenlandse druk.
“Ook beschermen we onze kennis en technologie beter tegen de druk van geopolitieke spanningen en misbruik.”