Verkiezingsprogramma's 2025 overGelijkheid & inclusie
Volt zet sterk in op het bevorderen van gelijkheid en inclusie door discriminatie en racisme actief te bestrijden, wettelijke gelijkheid te waarborgen en specifieke maatregelen te nemen voor kwetsbare groepen. Belangrijke voorstellen zijn onder meer het instellen van een minister voor Discriminatiebestrijding, structurele verankering van antidiscriminatie in onderwijs en zorg, strengere handhaving tegen discriminatie, en wettelijke erkenning van het slavernijverleden. Volt koppelt deze inzet aan concrete wetgeving, toezicht en inclusieve representatie.
Minister voor Discriminatiebestrijding, Inclusie en Gelijkwaardigheid
Volt wil een aparte minister die verantwoordelijk is voor het bevorderen van gelijkheid en inclusie, met bevoegdheden om wetten, beleid en werkplekken eerlijk en veilig te maken. Dit adresseren ze als structureel probleem dat niet alleen met losse maatregelen kan worden opgelost.
“Daarom komt er een minister voor Discriminatiebestrijding, Inclusie en Gelijkwaardigheid. Deze minister zorgt ervoor dat wetten, overheidsbeleid en werkplekken eerlijk, veilig en inclusief zijn voor alle mensen in Nederland.”
“We willen een minister voor Discriminatiebestrijding, Inclusie en Gelijkwaardigheid, die verantwoordelijk wordt voor gelijkheid in wetten, in het publieke domein en op de werkvloer.”
Structurele bestrijding van discriminatie en racisme
Volt pakt discriminatie en racisme aan op alle niveaus: in onderwijs, op de arbeidsmarkt, online, en bij de overheid. Ze willen discriminatiebestrijding structureel verankeren, met strengere straffen voor haatmisdrijven en institutionele veranderingen.
“Wij zetten ons in voor antiracisme en antidiscriminatie en bestrijden alle vormen van racisme en discriminatie.”
“We bestrijden racisme en discriminatie, ook online. Het onderwijs speelt daarin een grote rol. Haatmisdrijven, zowel offline als online, bestraffen we strenger.”
“Wij maken discriminatiebestrijding een structureel onderdeel van het onderwijs. Leraren worden goed geschoold in het herkennen van vooroordelen en het voeren van moeilijke gesprekken in de klas.”
“We gaan discriminatie op de arbeidsmarkt aanpakken en voeren de Wet Toezicht gelijke kansen in bij werving en selectie. Werkgevers worden verplicht transparant te zijn over hun aannamebeleid.”
“We pakken discriminatie op de woningmarkt aan met duidelijke wetgeving, gerichte voorlichting en actieve handhaving.”
“Algoritmen, inclusief daarop gebaseerde kunstmatige intelligentie (AI), mogen niet discrimineren en moeten transparant en herleidbaar zijn.”
Wettelijke erkenning en herstel slavernijverleden
Volt erkent het doorwerken van het slavernijverleden en wil wettelijke erkenning, excuses en herstel, inclusief het instellen van Keti Koti als nationale vrije dag.
“Ons slavernijverleden werkt nog altijd door. We vergroten de kennis over ons koloniale verleden en leggen erkenning, excuses en herstel wettelijk vast. Keti Koti wordt een nationale vrije dag.”
Gelijke behandeling en rechten voor iedereen
Volt wil gelijke behandeling ongeacht gender, religie, afkomst of beperking, met specifieke maatregelen voor gendergelijkheid, lhbtqia+’ers, mensen met een beperking en religieuze minderheden.
“Iedereen verdient gelijke kansen, ongeacht je gender, achtergrond, waar je in gelooft of wie je liefhebt.”
“We pakken discriminatie op basis van religie aan. Volt is om die reden tegen het verbod op het dragen van een hoofddoek of andere religieuze uitingen voor politieagenten en andere mensen die bij de overheid werken.”
“De genderloonkloof wordt actief gedicht. We voeren de Wet Gelijke Beloning in, in lijn met de Europese richtlijn ‘Loontransparantie’. Werkgevers moeten aantonen dat er géén sprake is van loondiscriminatie, de bewijslast komt bij de werkgever te liggen.”
“Om de positie van transgender personen, non-binaire personen en mensen met een intersekse-conditie te verbeteren, is Volt voorstander van de zogenoemde Transgenderwet en de optie om een X als geslachtsaanduiding in het paspoort op te nemen.”
“We zorgen dat iedereen gelijk behandeld wordt in de zorg. Daarom starten we een Taskforce Inclusieve Zorg die institutionele knelpunten blootlegt en werkt aan blijvende verbetering.”
“We zorgen ervoor dat binnen vijf jaar de nodige wijzigingen in wet- en regelgeving zijn gedaan om te voldoen aan het VN-verdrag Handicap.”
Inclusief en divers onderwijs
Volt wil dat onderwijs ongelijkheid verkleint, inclusief is voor kinderen met een beperking, en structureel aandacht besteedt aan racisme, discriminatie en het koloniale verleden.
“Onderwijs moet persoonlijke groei stimuleren, ongelijkheid verkleinen en de volgende generatie voorbereiden op een snel veranderende wereld.”
“We pleiten ervoor het recht op inclusieve educatie voor kinderen met een beperking effectief te implementeren, waarbij we inzetten op de toegankelijkheid van bestaande schoolgebouwen.”
“De koloniale geschiedenis en het slavernijverleden worden herschreven en verankerd in het geschiedenisonderwijs vanuit een inclusief, niet-Eurocentrisch perspectief.”
“Volt vindt dat er op school meer aandacht zou moeten zijn voor media, inclusieve geschiedenis (zoals over het koloniale verleden) en over racisme en discriminatie.”
Strengere handhaving en betere meldstructuren
Volt wil professionele, landelijke en toegankelijke meldstructuren voor discriminatie, met centrale regie, monitoring en handhaving.
“Volt pleit ervoor dat anti-discriminatievoorzieningen (ADV’s) professioneler worden, zodat discriminatie effectief kan worden aangepakt en preventie een belangrijke onderdeel wordt van de ADV’s.”
“We gaan discriminatie door de overheid actief tegen, door ‘eenzijdig overheidshandelen’ onder de Algemene wet gelijke behandeling te scharen.”
“Daarnaast wordt er een meldplicht ingesteld voor discriminerende verzoeken aan degene die arbeidsbemiddeling verricht of arbeidskrachten ter beschikking stelt.”
Toegankelijkheid en inclusie in zorg, sport en huisvesting
Volt wil dat mensen met een beperking, lhbtqia+’ers en andere kwetsbare groepen volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving, met specifieke aandacht voor zorg, sport en huisvesting.
De Partij voor de Dieren zet sterk in op het waarborgen van gelijke behandeling en inclusie voor iedereen, ongeacht afkomst, gender, beperking of andere kenmerken. Ze willen discriminatie op alle niveaus actief bestrijden, wettelijke barrières wegnemen, en inclusie structureel verankeren in onderwijs, werk, zorg en publieke dienstverlening. Concrete voorstellen zijn onder meer het strafbaar stellen van groepsbelediging op nieuwe gronden, het aanpassen van wetgeving voor gelijke beloning en genderidentiteit, en het verbeteren van toegankelijkheid en representatie in onderwijs en publieke sector.
Discriminatie op alle gronden krachtig bestrijden
De PvdD erkent discriminatie als een structureel probleem in instituties en wil dat de overheid proactief optreedt tegen alle vormen van discriminatie, inclusief institutionele discriminatie. Dit omvat het verplicht stellen van risicoanalyses, het strafbaar stellen van groepsbelediging op nieuwe gronden, en het laagdrempeliger maken van aangifte.
“De Partij voor de Dieren staat voor een samenleving waarin iedereen eerlijk en gelijkwaardig wordt behandeld. Een samenleving waarin het niet uitmaakt waar je wieg heeft gestaan, wat je achternaam is, welke kleur je hebt of welke godsdienst je aanhangt.”
“Wet- en regelgeving worden getoetst op risico’s van discriminatie en waar nodig aangepast.”
“Alle publieke dienstverleners en gemeenten worden verplicht een risicoanalyse te doen op discriminatie.”
“We maken groepsbelediging op grond van genderidentiteit, genderexpressie en geslachtskenmerken strafbaar.”
“Meldingen van discriminatie en geweld worden centraal geanalyseerd. We zorgen ervoor dat aangifte doen bij alle vormen van discriminatie laagdrempeliger wordt en aangifte doen toegankelijker wordt voor slachtoffers.”
Gelijke rechten en inclusie voor LHBTIQA+ personen
De partij wil juridische en maatschappelijke barrières voor LHBTIQA+ personen wegnemen, waaronder het afschaffen van geslachtsregistratie waar mogelijk, het wettelijk regelen van transitieverlof, en het verbeteren van de veiligheid en acceptatie in onderwijs, asielbeleid en politie.
“Iedereen heeft recht op juridische erkenning van hun identiteit, ongeacht leeftijd of genderidentiteit. We schaffen de officiële geslachtsregistratie overal waar dat kan af.”
“Transitieverlof wordt wettelijk geregeld.”
“Er komt krachtig LHBTIQA+-emancipatiebeleid met een passend budget. We besteden bijzondere aandacht aan de aanpak van discriminatie om een combinatie van gronden, zoals LHBTIQA+-personen van kleur of met een biculturele en religieuze achtergrond.”
“Seksuele voorlichting op scholen wordt verbeterd, en uitgebreid met onderwijs over liefde en relaties... Scholen geven voorlichting over sekse-, gender- en seksuele diversiteit.”
“Stereotypen worden niet meer gebruikt als criterium waarmee asielaanvragen van LHBTIQA+-personen worden afgewezen. Het zwaartepunt om te bepalen of een asielzoeker LHBTIQA+ is, komt te liggen bij zelfidentificatie.”
Gelijke behandeling en inclusie in onderwijs
De PvdD wil onderwijs vrij maken van discriminatie, segregatie en vooroordelen, met aandacht voor representatie, aangepaste schooladviezen, en toegankelijkheid voor leerlingen met een beperking of andere achtergrond.
“Onderwijsdiscriminatie, waarbij leerlingen ongelijk worden behandeld op basis van bijvoorbeeld hun huidskleur of het inkomen van hun ouders, en stagediscriminatie worden tegengegaan en actief bestreden.”
“Onbewuste vooroordelen hebben te vaak invloed op een schooladvies... Aan deze impactvolle vorm van discriminatie wordt aandacht besteed in lerarenopleidingen en scholen krijgen handvatten om tot een meer objectief schooladvies te komen.”
“Samenstellers van leermethoden zorgen bij ieder vak voor een representatieve weerspiegeling van de samenleving in hun lesmateriaal. Diversiteit, inclusie en emancipatie zijn hierbij een aandachtspunt.”
“Het Rijk investeert extra in toegankelijkheid van alle scholen voor mensen met een beperking.”
Gelijke beloning en arbeidsrechten
De partij wil de genderloonkloof dichten en discriminatie op de arbeidsmarkt bestrijden door werkgevers te verplichten gelijke beloning aan te tonen en de arbeidsinspectie meer bevoegdheden te geven.
“Gelijke functies verdienen gelijke beloning. We voeren een Wet Gelijke Beloning in waarmee de genderloonkloof verdwijnt. De bewijslast komt bij de werkgever te liggen.”
“De arbeidsinspectie krijgt een breder mandaat om zelf onderzoek te doen en te handhaven op de naleving van cao-lonen, discriminatie en sociale veiligheid.”
Inclusie en toegankelijkheid voor mensen met een beperking
De PvdD wil dat mensen met een beperking volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving, met toegankelijke publieke voorzieningen, werkplekken en onderwijs, en een nationale strategie tegen validisme.
“Er wordt gewerkt aan een meerjarige, nationale strategie zodat mensen met een beperking of chronische aandoening en hun naasten volwaardig mee kunnen doen in de maatschappij. Validisme wordt serieus genomen als vorm van discriminatie.”
“Toegang tot openbare informatie, overheidsgebouwen, publieke voorzieningen – waaronder onderwijs, openbare instellingen en openbaar vervoer – wordt vanzelfsprekend voor iedereen.”
“We zorgen voor betere ondersteuning op de werkvloer en toegankelijke werkplekken voor mensen met een beperking, bijvoorbeeld prikkelarme ruimtes voor neurodivergente mensen.”
Specifieke aanpak van moslimdiscriminatie
De partij erkent institutionele moslimdiscriminatie en wil deze expliciet benoemen en bestrijden met landelijke coördinatie, meldpunten en gelijke beveiliging van religieuze instellingen.
“Institutionele moslimdiscriminatie wordt erkend, zoals ook wordt aanbevolen in het Nationaal onderzoek moslimdiscriminatie. Moslimdiscriminatie wordt expliciet benoemd in landelijk beleid, zoals we dit doen voor antisemitisme.”
“Er komt een landelijke aanpak moslimdiscriminatie. De Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme wordt structureel geborgd en krijgt het juiste mandaat en de juiste middelen om ook specifiek hierin een effectieve rol op te pakken.”
“Moskeeën en islamitische ontmoetingscentra krijgen dezelfde beveiliging als andere religieuze instellingen, om de veiligheid van moslimgemeenschappen te waarborgen.”
DENK stelt gelijkheid en inclusie centraal als kernwaarden en wil discriminatie in alle vormen uitbannen. De partij kiest voor harde, concrete maatregelen zoals een discriminatiedeadline, diversiteitsquota, een krachtige anti-discriminatieautoriteit, en structurele investeringen in kansengelijkheid in onderwijs en zorg. DENK koppelt deze inzet aan het bestrijden van institutioneel racisme, het vergroten van sociale rechtvaardigheid en het wettelijk verankeren van inclusie.
Discriminatie uitbannen met harde maatregelen
DENK wil discriminatie en racisme volledig uitbannen door een combinatie van wettelijke doelen, strengere straffen, institutionele hervormingen en actieve monitoring. De partij adresseert structurele ongelijkheid en institutioneel racisme, en stelt concrete sancties en quota voor om gelijke behandeling af te dwingen.
“Het wettelijke doel wordt dat in 2030 de ervaren discriminatie in de samenleving 0% is.”
“De Autoriteit tegen Discriminatie en Racisme (AR). Deze Autoriteit vervangt de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme en krijgt iets wat nu ontbreekt: échte macht, een onafhankelijk budget en ruime bevoegdheden.”
“Diversiteitsquota. Door middel van quota breken wij het glazen plafond af binnen de overheid en het bedrijfsleven.”
“Naming and shaming. Bedrijven en organisaties die onherroepelijk veroordeeld zijn voor discriminatie worden publiekelijk aan de schandpaal genageld.”
“Een Racismeregister. Personen die onherroepelijk veroordeeld zijn voor racistische of discriminerende daden komen in een register en mogen vijf jaar lang niet in overheidsdienst treden.”
“Zero tolerance-beleid binnen de overheid. Overheidsmedewerkers die zich schuldig maken aan welke vorm van discriminatie dan ook, krijgen strafontslag.”
“Omkering van de bewijslast. Burgers staan vaak machteloos tegenover een organisatie. Daarom draaien we de bewijslast om: wanneer er signalen van institutionele discriminatie zijn, moet de organisatie aantonen dat er géén sprake van is.”
Kansengelijkheid in het onderwijs versterken
DENK ziet onderwijs als de sleutel tot gelijke kansen en investeert in toegankelijkheid, diversiteit en het tegengaan van selectie en discriminatie. De partij wil structurele belemmeringen wegnemen en inclusie verankeren in het onderwijsbeleid.
“Onderwijs als motor voor gelijkwaardigheid... Door te investeren in onze scholen en onze leraren, willen wij dat het onderwijs een emancipatiemachine is die garandeert dat ieder kind gelijke kansen heeft.”
“Gratis onderwijsmateriaal voor alle leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs.”
“Beperken van het aantal selectiemomenten in het onderwijssysteem.”
“Stagediscriminatie keihard aanpakken, met mysteryguest onderzoeken, sancties voor bedrijven en naming & shaming bij bewezen discriminatie.”
“Hbo en wo-instellingen worden verplicht om hun selectie-instrumenten te toetsen op bias en ongelijkheid. Selectieprocedures die ongelijkheid in de hand werken worden afgeschaft.”
“Meer aandacht in het curriculum voor koloniaal verleden, slavernijverleden, migratiegeschiedenis en burgerschap, zodat onderwijs recht doet aan de volle diversiteit van onze samenleving.”
Inclusieve en cultuursensitieve zorg
DENK wil dat zorg toegankelijk en inclusief is, met oog voor culturele en religieuze diversiteit. De partij stelt harde eisen aan zorginstellingen en opleidingen om discriminatie en uitsluiting in de zorg te voorkomen.
Herstel en erkenning van historisch onrecht
DENK koppelt gelijkheid en inclusie aan het erkennen en herstellen van historisch onrecht, zoals het slavernijverleden en het koloniale verleden. De partij wil wettelijke erkenning, herstelbetalingen en structurele financiering voor bewustwording.
“Na excuses, komt herstel. In samenwerking met maatschappelijke organisaties stelt de overheid een fonds voor herstelbetalingen voor het slavernijverleden ter beschikking, gericht op het vergroten van de kansengelijkheid in de samenleving.”
“Slavernij als misdaad tegen de menselijkheid. Er komt een wettelijke erkenning van het slavernijverleden als misdaad tegen de mensheid.”
“Structurele financiering voor het Nationaal Slavernijmuseum. Het museum krijgt voldoende middelen om zijn rol te vervullen en vertelt het verhaal nadrukkelijk vanuit het perspectief van de nazaten van tot slaaf gemaakten.”
Gelijke behandeling in digitale en overheidsprocessen
DENK wil discriminatie door algoritmen en overheidsbeleid voorkomen door strenge wetgeving, transparantie en toezicht, met speciale aandacht voor afkomstgerelateerde risicomodellen.
“Het gebruik van afkomstgerelateerde kenmerken in algoritmen en risicoprofielen wordt verboden. Ook worden strenge eisen ingevoerd die verplicht stellen dat algoritmes op non discriminatoire wijze worden ontworpen, getest én gecontroleerd.”
“Beroepsmatige discriminatie door ambtenaren moet zwaarder worden bestraft en risicomodellen met afkomstgerelateerde gegevens worden verboden. De overheid licht zichzelf periodiek door op mogelijke discriminatie.”
Het CDA benadrukt het belang van gelijke kansen en het actief bestrijden van discriminatie, met bijzondere aandacht voor integratie, taalvaardigheid en inclusie in onderwijs en werk. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals verplichte inburgering, snelle toegang tot de arbeidsmarkt voor kansrijke asielzoekers, en het bevorderen van inclusiviteit voor vrouwen, mensen met een beperking en andere groepen. Hun visie is gericht op wederkerigheid: nieuwkomers moeten zich inspannen om te integreren, terwijl de samenleving eerlijke kansen en ondersteuning biedt.
Verplichte inburgering en taal als sleutel tot participatie
Het CDA ziet beheersing van de Nederlandse taal en actieve inburgering als essentieel voor gelijke kansen en inclusie. Gemeenten en werkgevers krijgen een duidelijke rol, en er is extra aandacht voor kwetsbare groepen zoals vrouwelijke statushouders en kinderen.
“Elke statushouder is verplicht in te burgeren en actief mee te doen in de samenleving. Dat kan via taallessen, vrijwilligerswerk en betaald werk. Gemeenten hebben extra aandacht voor vrouwelijke statushouders, jonge kinderen en ‘achterblijvers’.”
“Taal is dé sleutel tot meedoen in de samenleving: op school, op het werk en in sociale contacten. Daarom willen wij een vroege taalstart die begint tijdens de asielprocedure.”
“Arbeidsmigranten die hier langdurig verblijven, volgen een verplicht taaltraject dat is toegespitst op werk en deelnemen in de samenleving. De werkgever is hiervoor verantwoordelijk.”
Actief bestrijden van discriminatie en uitsluiting
Het CDA wil discriminatie op alle gronden krachtig aanpakken, met expliciete aandacht voor moslims, ouderen, migrantenkinderen, vrouwen, LHBTQIA+’ers en mensen met een beperking. De overheid moet hierin het goede voorbeeld geven en beleid actief toetsen op uitsluiting.
“We treden hard op tegen elke vorm van discriminatie en stereotypering, onder meer van moslims. We zetten in op een stevige aanpak van discriminatie, zoals leeftijdsdiscriminatie van ouderen, migrantenkinderen die geen stageplaats kunnen krijgen, of discriminatie op basis van gender, religie, seksuele geaardheid of achternaam.”
“Het Rijk heeft een voorbeeldfunctie en toetst actief het eigen beleid op uitsluiting, vooroordelen en het wegnemen van drempels. De overheid draagt bij aan bewustwording en transparantie.”
“We willen betere toegankelijkheid voor mensen met een beperking zoals in het openbaar vervoer, op de arbeidsmarkt en in gebouwen. Zowel de gemeente, de provincie als het Rijk zijn verantwoordelijk voor de implementatie van het VN-verdrag en dienen hier maatregelen voor op te nemen in hun eigen beleid.”
“We ondersteunen initiatieven zoals vrouwen naar de top; de inzet van vrouwelijke rolmodellen; en programma’s om meisjes voor technische beroepen te interesseren.”
“We onderschrijven het belang van een gelijkwaardige positie van vrouwen in onze samenleving.”
“de openbare en online ruimte veiliger te maken voor iedereen die onveiligheid ervaart, zoals vrouwen en LHBTQIA+’ers zodat zij zonder angst zichzelf kunnen zijn.”
Gelijke kansen in onderwijs en werk
Het CDA wil dat iedereen gelijke kansen krijgt in onderwijs en op de arbeidsmarkt, met speciale aandacht voor statushouders, mensen met een beperking en praktisch opgeleiden. Er wordt ingezet op inclusiever onderwijs en begeleiding naar werk.
“We maken werk van het verkleinen van sociaaleconomische verschillen die grote effecten hebben in de zorg en in het onderwijs.”
“Het doel blijft dat in 2035 zoveel mogelijk scholen in het funderend onderwijs zijn overgestapt naar inclusief onderwijs, waarbij zoveel mogelijk kinderen deelnemen in het reguliere onderwijs.”
“We stimuleren werkgevers en werknemers om individuele en collectieve afspraken te maken over ontwikkeling, van werk naar werk en het creëren van een leerrijke werkomgeving, met extra aandacht voor senioren, praktisch opgeleiden en statushouders.”
“Via de sociale ontwikkelbedrijven en gemeenten kan door de invoering van de basisbaan iedereen in Nederland aan het werk of op weg naar passend werk.”
Snelle toegang tot arbeidsmarkt voor kansrijke asielzoekers
Het CDA wil dat kansrijke asielzoekers snel kunnen deelnemen aan de arbeidsmarkt, onder meer via leer-werktrajecten, om integratie en economische zelfstandigheid te bevorderen.
“Alle kansrijke asielzoekers moeten na één maand toegang tot de arbeidsmarkt krijgen. Dat kan ook via leer-werktrajecten waarbij taallessen worden gecombineerd met een vakopleiding en werkervaring.”
“We rollen de initiatieven uit het programma ‘Statushouders aan het werk’ nationaal uit, samen met werkgevers, uitzenders en gemeenten.”
Bevorderen van vrouwen naar topfuncties en bescherming tegen seksisme
Het CDA zet zich in voor meer vrouwen in leidinggevende posities en wil seksisme en intimidatie, vooral tegen vrouwelijke publieke figuren, krachtig bestrijden.
“Wij bevorderen de doorstroom van vrouwen naar topfuncties in de politiek, overheid en het bedrijfsleven. We ondersteunen initiatieven die vrouwen begeleiden naar leidinggevende posities. Wij strijden tegen haat zaaien, seksisme en intimidatie, met bijzondere aandacht voor vrouwelijke politici, journalisten en andere publieke figuren.”
De PVV verwerpt actief beleid gericht op gelijkheid en inclusie zoals diversiteitsquota, genderbeleid en antidiscriminatiecoördinatie. De partij stelt dat benoemingen en rechten uitsluitend op individuele kwaliteiten en het biologische geslacht moeten zijn gebaseerd, en verzet zich tegen wat zij zien als “woke-” en “genderideologie” in onderwijs en overheid.
Benoemingen en rechten uitsluitend op basis van individuele kwaliteiten en biologisch geslacht
De PVV is tegen positieve discriminatie, diversiteitsbeleid en genderinclusiviteit. Zij willen benoemingen uitsluitend op inhoudelijke kwaliteiten baseren en erkennen alleen het biologische geslacht als leidend. De partij verzet zich tegen beleid dat gericht is op het bevorderen van inclusie op basis van geslacht, afkomst of genderidentiteit.
“Bij werving en selectie van (top)ambtenaren telt alleen de inhoudelijke geschiktheid en niet geslacht, huidskleur en/of herkomst”
“Benoemingen in de (semi-)publieke sector alleen op grond van inhoudelijke kwaliteiten, en er komen zeer strikte beloningsnormen”
“Stoppen met wokebeleid: er zijn slechts twee geslachten – man en vrouw – en het biologische geslacht is leidend, dus geen “X” in het paspoort”
“Geen (transgender)mannen in vrouwensporten, -gevangenissen, -toiletten en -kleedkamers”
Afschaffen van inclusie- en antidiscriminatiebeleid
De PVV wil bestaande structuren en beleid gericht op inclusie en antidiscriminatie afschaffen. Zij zien deze als ideologisch en overbodig, en willen bijvoorbeeld de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme ontslaan en het “wokebeleid” beëindigen.
Verbod op religieuze en niet-westerse uitingen in publieke ruimte en overheid
De PVV pleit voor het verbieden van islamitische en niet-westerse uitingen in overheidsgebouwen en publieke ruimtes, wat zij motiveren vanuit neutraliteit en het beschermen van de Nederlandse cultuur. Dit raakt direct aan inclusie van religieuze en etnische minderheden.
“Verbod op het dragen van islamitische hoofddoekjes in alle overheidsgebouwen inclusief de Staten-Generaal”
“Verbod op het afleggen van de eed op Allah voor overheidspersoneel en militairen”
“Geen overheidsinformatie in het Arabisch of andere niet-westerse talen”
“Verbod op Arabische en andere niet-westerse teksten in onze (winkel)straten”
“We voeren een algeheel boerkaverbod in”
“Verbod op de islamitische gebedsoproep”
Verzet tegen gender- en seksuele diversiteit in het onderwijs
De PVV wil onderwijs vrijhouden van gender- en seksuele diversiteitsthema’s, die zij als “indoctrinatie” bestempelen. Zij willen terug naar uitsluitend basisvaardigheden en het afschaffen van programma’s als de Week van de Lentekriebels.
“Geen onderwijs over gender, klimaat of andere linkse indoctrinatie, maar terug naar de basisvaardigheden: rekenen, taal, geschiedenis.”
“De Week van de Lentekriebels – symbool van seksuele woke-indoctrinatie – schaffen we af in het basisonderwijs.”
“Geen klimaat- of woke-indoctrinatie op school”
“In het onderwijs hoort links-liberale seksuele indoctrinatie niet thuis.”
De VVD benadrukt het belang van gelijke rechten, individuele vrijheid en inclusie, maar koppelt deze nadrukkelijk aan het onderschrijven van Nederlandse waarden en het actief meedoen in de samenleving. De partij stelt concrete maatregelen voor om discriminatie tegen te gaan, de positie van LHBTIQ+’ers te versterken, en integratie te eisen van nieuwkomers, met een sterke nadruk op het beschermen van liberale verworvenheden en het tegengaan van uitsluiting.
Artikel 23 aanpassen om gelijkheid in onderwijs te waarborgen
De VVD wil de vrijheid van onderwijs moderniseren zodat deze niet langer het gelijkheidsbeginsel ondermijnt, met een acceptatieplicht voor leerlingen en het afschaffen van identiteitsverklaringen. Dit moet uitsluiting tegengaan en gelijke kansen in het onderwijs bevorderen.
“We blijven zien dat de vrijheid van onderwijs, zoals vastgelegd in artikel 23 van de Grondwet, botst met het gelijkheidsbeginsel. Daarom passen we artikel 23 aan, zodat de vrijheid van onderwijs niet langer het gelijkheidsbeginsel ondermijnt. De vrijheid van onderwijs mag nooit een vrijbrief vormen voor uitsluiting. Er komt een acceptatieplicht van leerlingen in het bijzonder onderwijs. Identiteitsverklaringen schaffen we af.”
Versterken van rechten en acceptatie van LHBTIQ+’ers
De VVD zet in op het beschermen en bevorderen van gelijke rechten voor LHBTIQ+’ers, onder meer door wetgeving, het aanpakken van hatecrimes, en het ondersteunen van initiatieven voor acceptatie in onderwijs en samenleving.
“We beschermen de LHBTIQ+-gemeenschap en voeren een ambitieus emancipatiebeleid in om gelijke rechten en acceptatie te bevorderen.”
“We gaan de acceptatie en positie van LHBTIQ+’ers versterken door meer samen te werken met organisaties als Alliantie Verandering van Binnenuit en Alliantie Jong Gelijk. We versterken Roze in Blauw, het politienetwerk voor de LHBTIQ+-gemeenschap.”
“Naast het invoeren van het discriminatoir aspect als strafverzwaringsgrond moeten we toe naar een taakstrafverbod voor hatecrimes zoals het mishandelen of terroriseren van vrouwen en LHBTIQ+’ers.”
“De acceptatie van LHBTIQ+’ers op scholen stimuleren we door initiatieven zoals Paarse Vrijdag te ondersteunen en door in te zetten op relationele en seksuele voorlichting in alle lagen van het onderwijs met aandacht voor relaties, respect, zelfbeschikking, diversiteit in sekse, gender en seksuele oriëntatie en (veilig) online gedrag.”
“We zetten het verbod op conversiehandelingen onverminderd door.”
Integratie als plicht: meedoen en onderschrijven van waarden
De VVD stelt dat integratie geen vrijblijvendheid is, maar een plicht, en koppelt toegang tot rechten en voorzieningen aan het actief meedoen en onderschrijven van Nederlandse waarden. Dit geldt expliciet voor statushouders en nieuwkomers.
“We maken heldere afspraken over integratie: die is niet vrijblijvend, maar een plicht.”
“Statushouders die op azc’s verblijven komen pas in aanmerking voor andere vormen van huisvesting op het moment dat zij zowel in woord als in daad achter de Nederlandse waarden staan.”
“Iedereen die in ons vrije land woont en wil wonen, dient zich aan te passen aan waar Nederland al eeuwen voor staat: vrijheid en hard werken.”
Aanpakken van discriminatie en uitsluiting
De VVD wil discriminatie actief bestrijden, onder meer door het stoppen van subsidies aan haatzaaiende organisaties, het verbieden van lesmateriaal dat aanzet tot haat of discriminatie, en het expliciet benoemen van discriminatie als strafverzwarende omstandigheid.
“We stoppen overheidssubsidies van organisaties in binnen- en buitenland die zich schuldig maken aan discriminatie of haatzaaien.”
“Er komt een verbod op lesmaterialen die leerlingen aanzetten tot haat, geweld of discriminatie. De inspectie krijgt de wettelijke verplichting om hierop te controleren.”
“Elke vorm van discriminatie is onacceptabel en hoort niet thuis in ons land. In Nederland moet iedereen overal zichzelf kunnen zijn.”
Gelijke kansen voor vrouwen en mensen met een beperking
De VVD wil economische zelfstandigheid van vrouwen bevorderen en mensen met een beperking optimaal ondersteunen, zodat iedereen kan meedoen in de samenleving.
“De VVD wil dat vrouwen altijd zelfstandig met de gemeente kunnen spreken over werk, inkomen en schulden, zonder tussenkomst van man, familie of gemeenschap.”
“We kiezen ervoor om mensen met een beperking optimaal te ondersteunen. Niet door de regie over te nemen, maar aan te vullen waar nodig. Iedereen moet immers mee kunnen doen, ongeacht een eventuele beperking.”
Taal en werk als basis voor inclusie
De VVD ziet beheersing van de Nederlandse taal en deelname aan werk als essentiële voorwaarden voor volwaardige deelname aan de samenleving en het tegengaan van uitsluiting.
“De Nederlandse taal spreken is cruciaal om vol mee te doen in onze samenleving. Daarom moet iedereen die Nederlander wil worden dat kunnen.”
“Integreren doe je het beste op de werkvloer. Werk is het allerbelangrijkste instrument om integratie voor elkaar te krijgen en te voorkomen dat mensen afglijden in de criminaliteit of het fundamentalisme.”
GroenLinks-PvdA zet sterk in op het bevorderen van gelijkheid en inclusie door concrete maatregelen tegen discriminatie, het dichten van de loonkloof, en het toegankelijk maken van onderwijs, werk en publieke voorzieningen voor iedereen. De partij wil structurele ongelijkheid aanpakken via wetgeving, handhaving en het stimuleren van diversiteit in overheid, bedrijfsleven en onderwijs. Hun visie is dat iedereen, ongeacht achtergrond, beperking, gender of afkomst, volwaardig moet kunnen meedoen in de samenleving.
Gelijke behandeling en bestrijding van discriminatie
GroenLinks-PvdA wil discriminatie op alle gronden krachtig bestrijden en gelijke rechten wettelijk waarborgen. De partij richt zich op het tegengaan van uitsluiting, het versterken van de positie van minderheden en het garanderen van gelijke behandeling door de overheid.
“We staan voor een land waarin je de vrijheid hebt om jezelf te zijn en gelijk behandeld wordt, ongeacht wie je bent, wat je gelooft of van wie je houdt.”
“We maken ons sterk voor iedereen die te maken heeft met uitsluiting, achterstelling en discriminatie, of het nu gaat om antisemitisme, moslimdiscriminatie, anti-zwart racisme, anti-Aziatisch racisme, vrouwenhaat, discriminatie van de lhbti+ gemeenschap, en discriminatie vanwege religie, handicap of opleidingsniveau of welke grond dan ook.”
“Bedrijven en organisaties die zich schuldig maken aan (stage)discriminatie en seksisme krijgen stevige boetes en worden uitgesloten van overheidsopdrachten.”
Dichten van de loonkloof en gelijke economische kansen
De partij wil economische ongelijkheid doorbreken door gelijke beloning wettelijk af te dwingen en de loonkloof tussen mannen en vrouwen te sluiten. Werkgevers worden verplicht ongerechtvaardigde loonverschillen te bewijzen en aangepakt bij discriminatie.
“Via een Wet gelijke beloning draaien we de bewijslast om en verplichten we werkgevers om aan te tonen dat er geen ongerechtvaardigde loonverschillen zijn tussen vrouwen en mannen. Zo dichten we de loonkloof.”
“We doorbreken economische ongelijkheid met gelijke beloningen, erkenning en waardering van onbetaald werk, en investering in de economische zelfstandigheid van vrouwen. Daarbij komt er nu echt een einde aan de loonkloof.”
Toegankelijkheid en inclusie voor mensen met een beperking
GroenLinks-PvdA wil een inclusieve samenleving waarin mensen met een beperking volwaardig kunnen deelnemen. Dit wordt bereikt door het volledig uitvoeren van het VN-verdrag Handicap, het toegankelijk maken van publieke ruimtes en het creëren van banen voor mensen met een beperking.
“Het VN-verdrag inzake de rechten voor personen met een handicap voeren we daarom volledig uit en we ratificeren het Facultatieve Protocol. Het openbaar vervoer, de publieke en digitale ruimte, bedrijfsruimten en overheidsgebouwen maken we toegankelijk voor ouderen en mensen met een beperking.”
“Met de verplichting voor de overheid en grote bedrijven om banen te creëren voor mensen met een beperking. We ondersteunen werkgevers bij het faciliteren van banen voor mensen met een beperking.”
Diversiteit en inclusie in overheid, bedrijfsleven en cultuur
De partij wil diversiteit en inclusie structureel verankeren in de overheid, het bedrijfsleven en culturele instellingen. Dit gebeurt door bindende voorwaarden aan subsidies, diversiteitsquota in de top van bedrijven en het stimuleren van een inclusieve werk- en cultuursector.
“De overheid geeft het goede voorbeeld met diverse en inclusieve benoemingen, gelijke beloningen, het waarborgen van een veilige werkplek, en de aanpak van sociale veiligheid en seksueel grensoverschrijdend gedrag.”
“De top van het bedrijfsleven – de raden van commissarissen en de raden van bestuur – mag voor maximaal zestig procent bestaan uit personen van hetzelfde gender.”
“Wij voeren actief beleid om diversiteit binnen culturele instellingen en organisaties te bevorderen, en om toegankelijkheid voor mensen met een beperking te vergroten.”
“We maken de naleving van de Code Diversiteit & Inclusie en fair pay & fair practice een bindende voorwaarde voor het ontvangen van subsidie.”
Gelijke kansen in onderwijs
GroenLinks-PvdA wil dat onderwijs de grote gelijkmaker wordt door ongelijk te investeren voor gelijke kansen, brede brugklassen, één landelijke doorstroomtoets en het tegengaan van uitsluiting op basis van achtergrond of beperking.
“Onderwijs zou de grote gelijkmaker moeten zijn. Dat stimuleren we door ongelijk te investeren voor gelijke kansen en leraren te helpen die lesgeven in de meest kwetsbare wijken.”
“Wij streven naar inclusief onderwijs waarbij kinderen met en zonder beperking samen naar school gaan. Scholen ontvangen hiervoor voldoende ondersteuning.”
“Het wordt voor scholen verboden om kinderen of leraren te weigeren op basis van hun geloof of achtergrond.”
Gelijke rechten voor Caribisch Nederland
De partij wil een einde maken aan tweederangs burgerschap voor inwoners van Bonaire, Saba en Sint-Eustatius door het invoeren van een fatsoenlijk sociaal minimum en het aanpakken van de gevolgen van klimaatverandering op de eilanden.
“Er komt een eind aan het tweederangs burgerschap van de inwoners van Bonaire, Saba en Sint-Eustatius. Dit betekent onder andere dat er een fatsoenlijk sociaal minimum wordt ingevoerd op de eilanden en dat de gevolgen van de klimaatverandering op de eilanden wordt beperkt.”
De SP zet sterk in op het bevorderen van gelijkheid en inclusie door discriminatie op alle gronden actief te bestrijden, gelijke kansen te waarborgen en segregatie tegen te gaan. De partij wil dit bereiken via concrete maatregelen zoals een algemene acceptatieplicht op scholen, gelijke beloning voor gelijk werk, versterking van inspecties en handhaving, en het investeren in gemengde buurten en scholen. Hun visie is dat iedereen, ongeacht achtergrond, volledig moet kunnen meedoen in de samenleving.
Discriminatie actief bestrijden in alle domeinen
De SP wil discriminatie op basis van klasse, etniciteit, gender, religie, seksuele voorkeur, beperking en andere gronden altijd en overal tegengaan. Dit gebeurt door bewustwording, strengere inspecties, handhaving en het benoemen en uitsluiten van discriminerende bedrijven. Het doel is gelijke behandeling en het doorbreken van tweedeling.
“Discriminatie bestrijden we altijd en overal, op basis van klasse, kleur, gender, religie, seksuele voorkeur, leeftijd, woonplaats, beperking of wat ook.”
“We maken werk van de aanpak van alle vormen van discriminatie op de arbeidsmarkt, woningmarkt, onderwijs en andere plekken. Door bewustwording kunnen we een deel voorkomen en door sterkere inspecties met handhavingsbevoegdheden willen we overtredingen aanpakken.”
“De arbeidsinspectie krijgt daarom meer mogelijkheden en middelen om discriminatie en misstanden aan te pakken. We benoemen en veroordelen bedrijven die aantoonbaar discrimineren. Zij verliezen bovendien subsidies en komen niet meer in aanmerking voor overheidsopdrachten.”
“Discriminatie hard aanpakken. Hoe je behandeld wordt mag niet bepaald worden door wie je bent. We steunen mensen in hun strijd voor gelijke behandeling.”
Gelijke kansen in onderwijs: algemene acceptatieplicht en tegen segregatie
De SP wil dat scholen geen kinderen mogen weigeren op basis van afkomst, geloof, beperking of inkomen. Ze pleiten voor openbare en inclusieve scholen, het afschaffen van de ouderbijdrage en het bestrijden van segregatie, zodat onderwijs verbindt en niet verdeelt.
“Scholen mogen geen kinderen weigeren. Elke school moet ieder kind accepteren, ongeacht geloof, afkomst, beperking of inkomen. We voeren daarom een algemene acceptatieplicht in.”
“Geen scholen die kinderen scheiden. Scholen zijn dé plek waar kinderen samen opgroeien, van elkaar leren en een gezamenlijke toekomst opbouwen.”
“Segregatie in scholen bestrijden. Nederlandse scholen behoren tot de meest gesegregeerde scholen in de wereld. Zowel op klasse als op etniciteit groeien kinderen op in verschillende en ongelijke werelden.”
“Ouderbijdrage afgeschaft. Elk kind verdient gelijke kansen. Daarom schaffen we de vrijwillige ouderbijdrage volledig af.”
Gelijke beloning voor gelijk werk
De SP wil dat mensen met verschillende achtergronden, geslachten of geboorteplaatsen voor hetzelfde werk hetzelfde loon krijgen. Ze willen het minimumjeugdloon voor volwassenen afschaffen en de arbeidsinspectie versterken om discriminatie op de arbeidsmarkt tegen te gaan.
“Recht op gelijk loon voor gelijk werk. Dat betekent dat er een gelijke beloning voor het werk van mannen en vrouwen moet zijn. Maar het betekent ook dat mensen die niet in Nederland zijn geboren niet minder betaald mogen worden of onder slechtere arbeids en leefomstandigheden moeten werken.”
“Het minimumjeugdloon op de schop. Gelijk werk verdient gelijk loon, daarom schaffen we het minimumjeugdloon voor volwassenen vanaf 18 jaar af.”
Inclusie van mensen met een beperking
De SP wil dat mensen met een beperking volledig kunnen meedoen in de samenleving. Nieuwe wetten en regels moeten getoetst worden aan het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap.
“Iedereen hoort erbij. Mensen met een beperking moeten volledig mee kunnen doen in de samenleving. Daarom moet er bij alle nieuwe wetten en regels gekeken worden of ze in lijn zijn met het VN verdrag inzake de rechten van personen met een handicap.”
Gelijke behandeling door de overheid en in het recht
De SP wil institutionele discriminatie en klassenjustitie tegengaan, onder meer door onderzoek, betere toegang tot het recht en het onderbrengen van overheidshandelen onder de wet gelijke behandeling.
“Daarom komt er een groot onderzoek naar klassenjustitie en institutionele discriminatie in onze rechtsstaat en opsporing, om zulke verschillen in behandeling tegen te gaan.”
“Overheidshandelen valt voortaan onder de wetgeving die gelijke behandeling garandeert (Algemene wet gelijke behandeling). Dat betekent dat mensen voortaan terechtkunnen bij het College voor de Rechten van de Mens als zij gediscrimineerd worden door de overheid.”
Bevorderen van gemengde buurten en integratie
De SP wil segregatie in wijken tegengaan door gemengde buurten te stimuleren en eerlijke verdeling van opvang van vluchtelingen over alle gemeenten. Integratie is een recht en plicht, met nadruk op taal en gedeelde voorzieningen.
“Bevorderen van gemengde scholen en buurten. We bestrijden de tweedeling en segregatie op school en in de buurt, bijvoorbeeld door woningen te bouwen in verschillende prijsklassen.”
“De opvang van vluchtelingen moet eerlijk verdeeld worden over gemeenten. Dat lijkt logisch, maar vluchtelingen worden nu vaak opgevangen en gehuisvest in arme buurten en gemeenten.”
BBB benadrukt gelijke kansen en toegang tot basisvoorzieningen voor iedereen, ongeacht regio of achtergrond, maar verwerpt specifiek diversiteitsbeleid en legt de nadruk op gedeelde Nederlandse waarden en noaberschap. De partij wil bestaanszekerheid en participatie voor alle inwoners, met waardering voor alle vormen van arbeid, en stelt dat beleid gericht moet zijn op menselijke maat en regionale rechtvaardigheid. BBB is kritisch op ideologisch of bureaucratisch diversiteitsbeleid en pleit voor praktische, inclusieve maatregelen zonder mensen in hokjes te plaatsen.
Gelijke toegang tot basisvoorzieningen en kansen
BBB vindt dat iedereen, ongeacht woonplaats of achtergrond, gelijke toegang moet hebben tot onderwijs, zorg, vervoer en veiligheid. Dit is een reactie op regionale ongelijkheid en het risico dat kansen afhangen van waar je woont. De partij ziet gelijke kansen als een kernwaarde, maar wil dit bereiken via universele voorzieningen, niet via specifieke doelgroepenbeleid.
“Of je nu in Groningen woont of in Gouda, op het platteland of drie hoog achter iedereen verdient dezelfde kansen. Gelijke toegang tot onderwijs, gezondheidszorg, vervoer en veiligheid mag geen kwestie van postcode zijn.”
“Voor BBB geldt: niemand blijft achter. We bouwen aan een samenleving waarin meedoen de norm is en waarin elke vorm van arbeid gewaardeerd wordt.”
“Onze inzet is en blijft daarom een Nederlandse samenleving die functioneert als een noaber-staat... Nederland als noaberstaat staat voor een samenleving waarin we voor elkaar zorgen, elkaar respecteren, vertrouwen en niemand achterlaten.”
Afwijzing van diversiteitsbeleid en hokjesdenken
BBB verwerpt expliciet diversiteitsbeleid dat mensen volgens hen in categorieën plaatst. Ze stellen dat ieder mens uniek is en dat overheidsbeleid niet moet bestaan uit het toekennen van labels of het voeren van kostbare diversiteitsprogramma’s. Dit standpunt is een duidelijke kritiek op bestaande inclusie- en diversiteitsprogramma’s.
“Daar hoort geen miljoenen verslindend diversiteitsbeleid bij dat mensen etiketten opplakt en in hokjes plaatst.”
Waardering voor álle vormen van arbeid en participatie
BBB wil dat niet alleen betaald werk, maar ook mantelzorg, vrijwilligerswerk en opvoeding maatschappelijk erkend en gewaardeerd worden. Dit is bedoeld om brede participatie te stimuleren en bestaanszekerheid te vergroten, zodat iedereen kan meedoen en niemand wordt buitengesloten.
Gelijkheid door innovatie en gelijke toegang tot digitalisering
BBB ziet digitalisering en technologische innovatie als kans voor inclusie en gelijke kansen, mits er actief gestuurd wordt op brede toegankelijkheid en menselijke maat. Dit standpunt adresseert het risico dat technologische vooruitgang ongelijkheid vergroot als niet iedereen kan meedoen.
“Digitalisering en technologische innovatie bieden immense kansen voor economische groei, inclusie en het creëren van nieuwe banen. Om deze potentie volledig te benutten, is actieve sturing op brede toegankelijkheid en gelijke kansen essentieel.”
“Door regels te toetsen op menselijke maat, eenvoud en begrijpelijkheid, zorgen we ervoor dat de digitale transitie mensen verbindt in plaats van verdeeld.”
Gedeelde Nederlandse waarden als basis voor inclusie
BBB stelt dat gelijkwaardigheid en inclusie voortkomen uit het delen en respecteren van Nederlandse waarden en cultuur. Integratie en participatie zijn volgens de partij alleen mogelijk als nieuwkomers deze waarden accepteren en naleven. Dit standpunt richt zich op sociale cohesie en het voorkomen van parallelle samenlevingen.
“Waarden zoals vrijheid, gelijkwaardigheid, verantwoordelijkheid en respect voor elkaar.”
“Samenleven in Nederland begint bij het respecteren van onze waarden, normen, wetten en omgangsvormen. Dat veronderstelt erkenning van de Nederlandse cultuur en identiteit, die in elke regio een eigen invulling kent.”
Kritiek op ideologisch onderwijs en focus op basisvaardigheden
BBB is kritisch op ideologisch of identiteitsgericht onderwijs (zoals LHBTIQ+-thema’s of burgerschapsonderwijs) en wil dat scholen zich richten op basisvaardigheden en maatwerk voor elk kind. Dit standpunt adresseert de spanning tussen inclusie via diversiteitsthema’s en inclusie via universele basisvorming.
“Kostbare onderwijstijd gaat verloren aan verplichte programma’s zoals de Week van de Lentekriebels, overmatig burgerschapsonderwijs of ideologische thema’s die weinig bijdragen aan de ontwikkeling van basisvaardigheden. BBB wil dat scholen zich weer richten op wat écht telt: lezen, schrijven, rekenen en andere essentiële kennis.”
Praktische inclusie: onderwijs en voorzieningen voor mensen met een beperking
BBB wil dat leerlingen met een beperking zoveel mogelijk dichtbij huis onderwijs kunnen volgen, met goed vervoer en behoud van gespecialiseerd onderwijs. Dit is een concreet voorstel om inclusie voor mensen met een beperking te verbeteren.
“Leerlingen met beperkingen moeten zoveel mogelijk dichtbij huis onderwijs kunnen volgen, met goed en betrouwbaar leerlingenvervoer als vangnet waar dat niet lukt.”
“Behoud van het gespecialiseerd onderwijs zodat elke leerling onderwijs op maat kan krijgen.”
BIJ1 stelt radicale gelijkheid en inclusie centraal in haar programma en wil structurele barrières voor achtergestelde groepen actief afbreken. De partij kiest voor bindende maatregelen zoals quota, bindende diversiteitscodes, en wettelijke verplichtingen om gelijke uitkomsten te garanderen, met bijzondere aandacht voor onderwijs, cultuur, toegankelijkheid en antidiscriminatie. BIJ1 streeft naar een samenleving waarin iedereen – ongeacht afkomst, gender, beperking of religie – daadwerkelijk gelijke kansen én uitkomsten krijgt.
Gelijke uitkomsten afdwingen in onderwijs en cultuur
BIJ1 verwerpt het idee van alleen gelijke kansen en eist gelijke uitkomsten voor iedereen, ongeacht achtergrond. Dit wordt bereikt door structurele investeringen, bindende diversiteitsmaatregelen en het dekoloniseren van onderwijs en cultuur. Het doel is dat alle sectoren een afspiegeling zijn van de samenleving en ruimte bieden aan alle perspectieven.
“Wij zetten niet in op gelijke kansen - wij eisen de kans op een gelijke uitkomst op voor iedereen. Wat je achtergrond ook is.”
“Alle culturele instellingen en media moeten een goede afspiegeling zijn van de samenleving om tot een gelijkwaardige sector te komen. BIJ1 wil dat inclusie de norm is en niet alleen een mooie alinea in een subsidieaanvraag. We maken de Code Culturele Diversiteit bindend.”
“Elke instelling krijgt een diversiteitscommissie en er komen diversiteitsquota in alle onderwijs- en bestuurslagen in het theoretisch en wetenschappelijk onderwijs.”
Toegankelijkheid voor mensen met een beperking wettelijk garanderen
BIJ1 wil dat toegankelijkheid voor mensen met een beperking in alle aspecten van het leven wettelijk wordt vastgelegd en gehandhaafd. Dit betreft onder meer openbaar vervoer, werkplekken, overheidsinformatie, en de fysieke leefomgeving, met landelijke normering en verplichte betrokkenheid van ervaringsdeskundigen.
“Er komt een nationale strategie om de achterstelling en uitsluiting van mensen met een handicap tegen te gaan, met structurele oplossingen voor knellende wetgeving.”
“Gemeentebeleid dat mensen met een handicap raakt wordt landelijk vastgelegd. Zo kunnen mensen in elke gemeente aanspraak maken op dezelfde passende voorzieningen, onder dezelfde voorwaarden.”
“Alle overheidsgebouwen worden en blijven volledig toegankelijk. Er komen doelgerichte budgetten voor gemeenten om toegankelijkheid in de openbare ruimte te bevorderen.”
Dekolonisatie en antiracisme als structurele norm
BIJ1 wil het onderwijs, de zorg en de samenleving dekoloniseren door structureel aandacht te besteden aan het koloniale verleden en racisme actief te bestrijden. Dit gebeurt via bindende maatregelen in curricula, het verwijderen van racistische denkbeelden, en het teruggeven van gestolen kunst.
“We zetten ons actief in voor het dekoloniseren van het onderwijs door structureel meer aandacht te besteden aan de koloniale geschiedenis.”
“Scholen stoppen onmiddellijk met lesmateriaal die koloniale misdadigers verheerlijken. De slavernij en koloniale geschiedenis krijgt een zichtbare plek in het lesmateriaal van het basis- en voortgezet onderwijs.”
“We geven deze gestolen kunst direct terug.”
Wettelijke bescherming en uitbreiding van antidiscriminatie
BIJ1 wil discriminatie op basis van etniciteit, afkomst, genderidentiteit en andere gronden expliciet in de Grondwet opnemen en mensenrechtenverdragen rechtstreeks laten gelden. De partij pleit voor een grotere, structureel gefinancierde antidiscriminatie-infrastructuur en bindende juridische definities van verschillende vormen van racisme.
“Etniciteit, afkomst, nationaliteit, genderidentiteit en genderexpressie worden in artikel 1 van de Grondwet opgenomen.”
“We bouwen een grotere organisatie rondom de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR), met meer structurele financiering. We stellen juridische definities op van racisme, anti-Zwart racisme, antisemitisme, anti-Aziatisch racisme, moslimhaat en haat tegen Roma en Sinti-volken.”
Gelijke rechten en bescherming voor migranten en vluchtelingen
BIJ1 erkent migratie als verrijking en wil gelijke rechten, bescherming en toegang tot voorzieningen voor alle migranten en vluchtelingen, ongeacht herkomst of verblijfsstatus. De partij verzet zich tegen uitsluiting en wil sociale cohesie bevorderen op basis van gelijkwaardigheid.
“Wij willen bouwen aan een wereld waarin mensen kunnen kiezen waar zij willen wonen, werken en leven. Ongeacht nationaliteit, religie, gender, verblijfsstatus of achtergrond, geen mens is illegaal en iedereen verdient wat zij nodig hebben.”
“Migratie is van alle tijden en draagt bij aan diversiteit, culturele verrijking, economische waarde en het verlichten van personeelstekorten in essentiële sectoren.”
D66 stelt gelijkheid en inclusie centraal als uitgangspunt voor al haar beleid, met nadruk op het bestrijden van discriminatie en het waarborgen van gelijke kansen voor iedereen, ongeacht achtergrond, gender, seksuele oriëntatie of beperking. De partij wil dit realiseren via een brede antidiscriminatiewet, inclusieve zorg, gelijke kansen in onderwijs en op de arbeidsmarkt, en specifieke maatregelen tegen uitsluiting. D66 koppelt deze visie aan concrete verplichtingen voor overheid, onderwijs en werkgevers om discriminatie actief te bestrijden en toegankelijkheid te garanderen.
Brede antidiscriminatiewet en actieve verplichtingen
D66 wil een nieuwe, brede antidiscriminatiewet die álle vormen van discriminatie bestrijkt en organisaties verplicht om discriminatie actief te voorkomen. Hiermee wil de partij structurele ongelijkheid en uitsluiting aanpakken, met bijzondere aandacht voor mensen die op meerdere gronden worden buitengesloten (intersectionaliteit).
“D66 wil daarom een nieuwe, brede Antidiscriminatiewet waar álle vormen van discriminatie onder vallen.”
“Deze Antidiscriminatiewet bevat ook actieve verplichtingen om discriminatie te voorkomen. Deze gelden zowel voor publieke als private organisaties – denk aan scholen, werkgevers, verhuurders en gemeentes.”
“Voor alle overheidsorganen en bestuurslagen bevat de wet een gelijkebehandelingsplicht in beleid en voor de uitvoering daarvan.”
“We hebben daarbij in het bijzonder oog voor situaties waarin mensen om meerdere redenen tegelijk worden buitengesloten (intersectionaliteit), bijvoorbeeld omdat ze én van kleur én queer zijn.”
Inclusieve zorg voor iedereen
D66 wil dat zorg voor iedereen toegankelijk is, ongeacht geslacht, gender, religie, seksuele oriëntatie, etniciteit of culturele achtergrond. De partij benadrukt het belang van zorg die rekening houdt met verschillen en voorkeuren, en wil discriminatie in de zorg actief bestrijden.
“Inclusieve zorg betekent dat iedereen gelijke toegang heeft tot goede en passende zorg. Ongeacht wat je geslacht, gender, religie, seksuele oriëntatie, etniciteit of culturele achtergrond is.”
“Er is geen plaats voor racisme en discriminatie in de zorg. Daarop grijpen we in, bijvoorbeeld via meldpunten voor patiënten en professionals.”
Gelijke kansen in onderwijs en bestrijding stagediscriminatie
D66 wil gelijke kansen in het onderwijs bevorderen door toegankelijkheid te waarborgen, stagediscriminatie streng aan te pakken en onderwijsinstellingen te verplichten tot inclusiviteit. Dit moet uitsluiting op basis van achtergrond, beperking of opleidingsniveau tegengaan.
“Wij willen een eerlijke stagevergoeding voor elke student. Daarom komt er een wettelijke minimum stagevergoeding, die werkgevers betalen. Er mag geen verschil bestaan tussen stages in het mbo, hbo en wo. We accepteren geen stagediscriminatie en voeren daarom een geen-pardon beleid.”
“Alle onderwijsinstellingen worden verplicht hun gebouwen en het digitale onderwijsaanbod toegankelijk voor iedereen te maken.”
Bestrijding van discriminatie en racisme op de arbeidsmarkt
D66 wil discriminatie en racisme op de werkvloer en bij werving en selectie actief bestraffen, met de overheid als voorbeeld. Dit moet gelijke kansen op werk en een inclusieve arbeidsmarkt bevorderen.
“Discriminatie en racisme op de werkvloer komen nog steeds voor. D66 wil dat bedrijven die discrimineren bestraft worden. Dit geldt voor zowel discriminatie tijdens werving- en selectieprocedures, als ongelijke kansen op de werkvloer zelf.”
“De overheid geeft zelf het goede voorbeeld o.a. met ‘blinde’ sollicitaties en het creëren van meer (fysiek) toegankelijke werkplekken.”
Specifieke bescherming van minderheden en bestrijding van haat
D66 investeert in bescherming van minderheden tegen haat en geweld, met extra aandacht voor religieuze, etnische en LHBTIQA+-gemeenschappen. De partij wil gespecialiseerde rechercheurs, betere training bij de politie en extra beveiligingsmaatregelen waar nodig.
“Haat en geweld tegen mensen vanwege hun geloof, afkomst, seksuele oriëntatie of genderidentiteit neemt toe. Dat moet stoppen. We investeren in gespecialiseerde rechercheurs, betere training bij de politie en diversiteitsnetwerken, zoals Roze in Blauw, het Joods Politienetwerk en het Landelijk Caribisch Netwerk. We nemen extra beveiligingsmaatregelen waar dat nodig is, zoals bij moskeeën en synagogen.”
Gelijke rechten en bescherming via grondrechten
D66 benadrukt het belang van gelijke behandeling als grondrecht en wil deze rechten versterken en bereikbaar houden voor iedereen, onder meer door toetsing van wetten aan de Grondwet mogelijk te maken.
De ChristenUnie benadrukt dat ieder mens telt en streeft naar een samenleving waarin gelijkwaardigheid, menselijke waardigheid en inclusie centraal staan. Ze willen discriminatie en racisme actief bestrijden, gelijke kansen in het onderwijs bevorderen, en inclusie van nieuwkomers stimuleren door nadruk op taal, gedeelde waarden en participatie. Concrete voorstellen zijn onder andere het aanscherpen van antidiscriminatiewetgeving, investeren in inclusief onderwijs, en het volledig invoeren van het VN-verdrag Handicap.
Actief bestrijden van racisme en discriminatie
De ChristenUnie ziet racisme, antisemitisme en discriminatie als kwaad dat bestreden moet worden, ongeacht de grond. Ze willen wet- en regelgeving aanscherpen en initiatieven stimuleren die samenleven in verscheidenheid bevorderen. Dit standpunt is fundamenteel voor hun visie op gelijkheid en inclusie.
“De ChristenUnie stelt zich daarom teweer tegen het kwaad van racisme, antisemitisme en discriminatie op basis van levensovertuiging, geslacht, handicap of op welke grond dan ook.”
“Daarom staat de ChristenUnie voor een overheid die initiatieven stimuleert die het samenleven in verscheidenheid bevorderen en scherpen we wet- en regelgeving om racisme en discriminatie tegen te gaan verder aan.”
Gelijke kansen en inclusie in het onderwijs
De partij wil dat ieder kind, ongeacht achtergrond of beperking, recht heeft op goed en inclusief onderwijs. Ze zetten in op passend onderwijs, extra middelen voor scholen met achterstanden, en het tegengaan van discriminatie en ongelijkheid binnen het onderwijs.
“Ieder kind, ongeacht thuissituatie, achtergrond of leerproblemen, heeft recht op goed onderwijs dat bijdraagt aan een brede ontwikkeling, met ondersteuning die aansluit bij zijn of haar mogelijkheden.”
“We blijven stappen zetten richting inclusiever onderwijs, waarbij alle kinderen zoveel mogelijk naar dezelfde school gaan.”
“De ouderbijdrage blijft vrijwillig en de inspectie ziet erop toe dat scholen dit respecteren, niet discrimineren, en dat het vrijwillig karakter voor iedereen duidelijk is.”
“Het VN-verdrag Handicap wordt volledig ingevoerd, ook bij de toegankelijkheid van bestaande en nieuwe woningen.”
Integratie van nieuwkomers: nadruk op taal, waarden en participatie
De ChristenUnie vindt succesvolle integratie essentieel voor inclusie, waarbij nieuwkomers de Nederlandse taal moeten leren en de grondwettelijke waarden moeten onderschrijven. De overheid schept voorwaarden, maar nieuwkomers hebben ook een morele plicht tot inburgering.
“Integratie draait niet alleen om economische bijdrage, maar vooral om het aanvaarden van de Nederlandse samenleving, inclusief onze taal, grondwettelijke bepalingen (o.a. vrijheid van meningsuiting, godsdienstvrijheid, respect voor minderheden), geschiedenis, en christelijke wortels van ons land.”
“Voor succesvolle integratie is beheersing van de Nederlandse taal en het onderschrijven van de participatieverklaring essentieel.”
“Iedereen die mee wil doen, hoort erbij. De stelling laat zich echter ook omkeren: wie erbij wil horen, moet meedoen.”
Gelijke toegang tot sociale zekerheid en armoedebestrijding
De ChristenUnie wil dat iedereen volwaardig mee kan doen in de samenleving en zet in op een eerlijk vangnet, het terugdringen van armoede en het waarborgen van bestaanszekerheid, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen.
“De Participatiewet is het vangnet zodat iedereen volwaardig mee moet kunnen doen in de samenleving.”
“Het is bovendien onrechtvaardig dat er in Nederland werkenden zijn die nauwelijks rond kunnen komen. De ChristenUnie wil armoede structureel terugdringen.”
“Het sociaal minimum moet voldoende zijn om van rond te kunnen komen.”
JA21 erkent de gelijkwaardigheid van man en vrouw en gelijkgeslachtelijke relaties als Nederlandse kernwaarden, maar verzet zich tegen wat zij zien als 'woke moralisme', verplichte diversiteits- en inclusietrainingen en beleid gericht op institutioneel racisme. De partij wil dat onderwijs en overheid zich richten op klassieke gelijkwaardigheid en vrijheid, zonder ideologische beïnvloeding of activisme, en pleit voor strengere eisen aan integratie en naturalisatie om parallelle samenlevingen te voorkomen.
Gelijkwaardigheid als Nederlandse kernwaarde, geen 'woke' of verplichte diversiteit
JA21 benadrukt klassieke gelijkwaardigheid (zoals tussen man en vrouw en voor LHBTI-personen) als essentieel, maar verwerpt moderne vormen van inclusiebeleid, zoals diversiteitstrainingen, institutioneel racismebeleid en 'woke' indoctrinatie. De partij ziet deze als ideologisch en polariserend, en wil dat onderwijs en overheid zich hier niet mee bezighouden.
“Het onderwijs moet jonge mensen vormen tot weerbare burgers die stevig in hun schoenen staan. Tegelijkertijd moet de school niet een ideologisch opvoedingsinstituut zijn met verplichte indoctrinatie over seksualiteit, religie en normen en waarden. Woke moralisme en verplicht moskeebezoek is aan JA21 niet besteed.”
“Een einde aan de doorgeslagen en geldverslindende diversiteits- en inclusietrainingen bij de overheid.”
“Stoppen met het verdacht maken van onze instituties: geen beleid gericht op het tegengaan van ‘institutioneel racisme’.”
Gelijkwaardigheid en Nederlandse waarden verplicht in onderwijs
JA21 wil dat het onderwijs actief Nederlandse waarden als gelijkwaardigheid, vrijheid van meningsuiting en afwijzing van discriminatie onderwijst, maar zonder ideologische sturing of activisme. De partij vindt dat ongeoorloofde afwezigheid bij lessen over deze waarden gesanctioneerd moet worden.
“Aandacht in het onderwijs voor essentiële Nederlandse waarden en vrijheden, zoals de vrijheid van meningsuiting en gelijkwaardigheid tussen man en vrouw. Ongeoorloofde afwezigheid tijdens lessen die hierop betrekking hebben wordt gesanctioneerd.”
“De gelijkwaardigheid tussen man en vrouw actief uitdragen in ons onderwijs en kinderen op de basisschool en middelbare school weerbaarder maken tegen seksueel misbruik, geweld, pesten en het aanzetten tot crimineel gedrag.”
“In het onderwijs moeten de Nederlandse normen en waarden zoals de gelijkwaardigheid van man en vrouw en gelijkgeslachtelijke relaties, het je houden aan de wet, rekening houden met de ander, de vrijheid van meningsuiting en religie, de democratische rechtstaat centraal staan.”
Kritiek op islamitisch onderwijs en parallelle samenlevingen
JA21 ziet de groei van islamitische scholen als bedreiging voor gelijkheid en inclusie, omdat dit volgens hen segregatie en parallelle samenlevingen bevordert. Ze willen debat over aanpassing van artikel 23 Grondwet en streng toezicht op naleving van burgerschapswaarden.
“JA21 vindt de sterke groei van het aantal islamitische basis- en middelbare scholen een onwenselijke ontwikkeling, want dat draagt bij aan segregatie en aan het ontstaan van parallelle samenlevingen.”
“JA21 pleit voor een modernisering van artikel 23 GW waarbij eerbiediging van de waarden van de democratische rechtstaat zoals gelijkwaardigheid, vrijheid van geloof en meningsuiting en afwijzing van discriminatie, antisemitisme en haat wordt gewaarborgd.”
“Op de korte termijn zal de inspectie streng erop moeten toezien dat Islamitische scholen een goede invulling geven aan de wet die het burgerschapsonderwijs verplicht stelt.”
Afwijzing herstelbetalingen slavernijverleden en focus op individuele verantwoordelijkheid
JA21 verwerpt herstelbetalingen voor het slavernijverleden en benadrukt individuele verantwoordelijkheid boven groepsdenken. De partij erkent discriminatie als probleem, maar ontkent dat Nederland een racistisch land is en verzet zich tegen collectieve schuld of herstelmaatregelen.
Stoppen met diversiteitsbeleid bij politie en overheid
JA21 wil stoppen met antiracisme- en diversiteitsprogramma’s bij politie en overheid, en stelt vertrouwen in de professionaliteit van ambtenaren centraal.
“De politiek weer vierkant achter de politie: stoppen met antiracisme- en diversiteitsprogramma’s in de gehele strafrechtketen en weer vertrouwen op de professionaliteit van onze mensen in blauw.”
De SGP erkent de gelijkwaardigheid van ieder mens, maar verzet zich tegen het gebruik van gelijkheid en inclusie als ideologisch keurslijf. De partij pleit voor het beschermen van klassieke christelijke waarden en ziet overheidsbeleid rond diversiteit, inclusie en gender als te vergaand en bedreigend voor andere grondrechten. Concrete voorstellen zijn onder meer het beperken van diversiteitsbeleid bij politie en rechterlijke macht, het afwijzen van genderidentiteit als leidend principe, en het ondersteunen van inclusiever onderwijs zonder verplichting.
Gelijkwaardigheid erkend, maar geen ideologisch keurslijf
De SGP erkent de gelijkwaardigheid van ieder mens, maar waarschuwt dat het gelijkheidsbeginsel niet tot een starre ideologie mag worden gemaakt. De partij vindt dat verschillen tussen mensen niet moeten worden weggepoetst en dat het algemeen belang en christelijke waarden leidend moeten zijn.
“Een belangrijk uitgangspunt is de gelijkwaardigheid van ieder mens voor God, ongeacht achtergrond en overtuiging. Tegelijk is er oog voor de verscheidenheid onder mensen en voor fundamentele verschillen in situaties. Die poetsen we niet weg. Het gelijkheidsbeginsel mag geen keurslijf worden.”
“Eenzijdige fixatie op discriminatie en gelijke behandeling kan andere grondrechten onder druk zetten, zoals de vrijheid om zich als burgers te verenigen, zich uit te spreken en het geloof te belijden.”
Afwijzing van diversiteits- en inclusiebeleid bij overheid en politie
De SGP is kritisch op actief diversiteits- en inclusiebeleid binnen overheidsinstellingen, politie en rechterlijke macht. De partij vindt dat selectie en deelname moeten gebeuren op basis van geschiktheid en onafhankelijkheid, niet op basis van diversiteit of deelname aan inclusie-initiatieven.
“Diversiteit- en inclusieprojecten dienen plaats te maken voor opsporing en vervolging van echte criminelen. Bij de instroom op de Politieacademie wordt niet langer onderscheid gemaakt op basis van diversiteit, maar wordt enkel geselecteerd op basis van geschiktheid voor de Politiefunctie.”
“Deelname aan de Pride en vergelijkbare evenementen past niet bij de onafhankelijkheid, onpartijdigheid of waardigheid van de rechterlijke macht.”
Afwijzing van genderidentiteit en 'woke-ideologie' als leidend principe
De SGP verzet zich tegen het centraal stellen van genderidentiteit en wat zij noemt 'woke-ideologie' in wetgeving en beleid. De partij ziet dit als een bedreiging voor klassieke waarden en grondrechten.
“Met een beroep op gelijkheid, diversiteit en inclusie probeert men een woke-ideologie op te leggen en degenen die anders denken monddood te maken.”
“Van alle vormen van diversiteit is het verschil tussen mannen en vrouwen het meest universeel. Zelfidentificatie als leidend principe in wetgeving wijst de SGP dus af.”
Ondersteuning van inclusiever onderwijs, maar ruimte voor speciaal onderwijs
De SGP ondersteunt initiatieven voor inclusiever onderwijs, maar vindt dat er altijd ruimte moet blijven voor speciaal onderwijs voor wie dat nodig heeft. De partij wil dat scholen zelf keuzes kunnen maken en dat selectie minder vroeg plaatsvindt.
“De overheid ondersteunt scholen die willen werken aan inclusiever onderwijs. Voor leerlingen die daarmee onvoldoende gebaat zijn, blijft de overheid echter een duidelijk perspectief op een plaats in het speciaal onderwijs bieden.”
“Praktijken die ervoor zorgen dat selectie van leerlingen minder vroeg plaatsvindt worden gestimuleerd. Bijvoorbeeld door brede brugklassen aantrekkelijk te maken.”
Beperkte invulling van inclusie bij integratie en migratie
De SGP stelt dat nieuwkomers zich moeten aanpassen aan de Nederlandse samenleving en christelijke wortels moeten respecteren. Inclusie betekent voor de SGP niet het omarmen van progressief-seculiere waarden, maar het delen van nationale symbolen en taal.
BVNL verwerpt actief diversiteits- en inclusiebeleid vanuit de overheid en pleit voor een benadering waarin kwaliteit en individuele vrijheid centraal staan, ongeacht achtergrond, huidskleur of geaardheid. De partij is tegen "woke"-beleid, genderneutrale voorzieningen en positieve discriminatie, en wil dat deelname aan de samenleving en arbeidsmarkt gebaseerd is op individuele inzet en verdienste. Digitale inclusie wordt wel als belangrijk gezien, met aandacht voor het overbruggen van de digitale kloof.
Stoppen met diversiteits- en inclusiebeleid
BVNL is uitgesproken tegen overheidsbeleid gericht op diversiteit, inclusie en "woke"-initiatieven. De partij vindt dat de overheid moet kiezen voor kwaliteit en individuele verdienste, zonder onderscheid naar achtergrond, huidskleur, geaardheid of politieke affiliatie. Positieve discriminatie en genderneutrale voorzieningen worden afgewezen.
“Er komt een einde aan al het woke- en diversiteitsbeleid. De overheid kiest voor kwaliteit ongeacht huidskleur, achtergrond of geaardheid of politieke affiliatie.”
“Genderneutrale toiletten worden in alle overheidsgebouwen en door de overheid gefinancierde instellingen verboden.”
“Biologische mannen worden niet toegelaten in vrouwensporten, vrouwenkleedkamers, vrouwengevangenissen en ander voor vrouwen bedoelde ruimten.”
Bevorderen van digitale inclusie
Hoewel BVNL kritisch is op overheidsbeleid rond sociale inclusie, erkent de partij het belang van digitale inclusie. Er wordt ingezet op het vergroten van digitale vaardigheden en toegang tot technologie voor alle burgers, met speciale aandacht voor jongeren, werkenden en ouderen.
“We willen ervoor zorgen dat elke burger de kans krijgt om volledig deel te nemen aan de digitale samenleving. Dit betekent dat we actief programma's en initiatieven zullen bevorderen om digitale vaardigheden te ontwikkelen en toegang tot technologie te vergroten.”
“We zullen investeren in educatieve programma's voor jongeren, training voor werkenden en ondersteuning bieden aan ouderen om de digitale kloof te overbruggen.”
Gelijkheid door participatie, niet door nivellering
BVNL ziet participatie op de arbeidsmarkt als essentieel voor gelijkheid, maar verzet zich tegen nivellering en positieve discriminatie. De partij wil dat mensen worden aangespoord om te werken en dat participatieongelijkheid wordt opgeheven door inzet, niet door het verlagen van standaarden.
Afwijzing van identiteitsdenken en cultuurrelativisme
BVNL verzet zich tegen identiteitsdenken en cultuurrelativisme, en benadrukt het belang van gedeelde Nederlandse waarden en nationale trots. De partij wil geen afbraak van de Nederlandse cultuur ten gunste van andere culturen.
“Wij verzetten ons tegen cultuurrelativisme, identiteitsdenken en het afbreken van nationale trots.”
“Om de afbraak van Nederland te stoppen moeten we onmiddellijk stoppen met het toelaten van asielzoekers en kansarme migranten en niet accepteren dat onze eigen cultuur verdwijnt ten faveure van culturen en moralen die niet de onze zijn en die onze manier leven en onze waarden bedreigen.”
Forum voor Democratie (FVD) verwerpt actief beleid gericht op gelijkheid en inclusie, zoals diversiteitsbeleid, quota en LHBTI+-campagnes, en stelt in plaats daarvan individuele vrijheid, keuzevrijheid en neutraliteit van de overheid centraal. De partij pleit voor het afschaffen van diversiteitsmaatregelen bij de overheid en in het onderwijs, het verbieden van activistische symboliek en het stoppen van subsidies aan organisaties die zich inzetten voor inclusie. FVD ziet deze maatregelen als ideologisch en stelt dat kwaliteit, geschiktheid en neutraliteit leidend moeten zijn.
Afschaffen diversiteitsbeleid en quota bij overheid
FVD is tegen actief diversiteitsbeleid, quota en verplichte trainingen bij de overheid en (semi-)publieke instellingen. De partij vindt dat kwaliteit en geschiktheid voorop moeten staan, niet afkomst, geslacht of andere diversiteitskenmerken. Dit standpunt adresseert het idee dat inclusiebeleid leidt tot nivellering en ideologische sturing, wat volgens FVD ten koste gaat van meritocratie.
“We stoppen met quota, (semi-)verplichte trainingen en diversiteitsbeleid bij de overheid en (semi-)publieke instellingen, zodat kwaliteit en geschiktheid weer leidend worden.”
Verbod op activistische vlaggen en LHBTI+-campagnes door overheid
FVD wil dat de overheid en het onderwijs neutraal zijn en geen ideologische of activistische symboliek uitdragen, zoals regenboogvlaggen of LGBT+-campagnes. De partij stelt dat inclusie-initiatieven van de overheid niet thuishoren in het publieke domein en dat belastinggeld niet aan deze doelen besteed moet worden. Dit standpunt is een directe afwijzing van zichtbare inclusie-symboliek en -campagnes in publieke instellingen.
“Ideologisch geladen vlaggen zoals regenboog- en Oekraïnevlaggen horen niet thuis op scholen of bij overheidsinstellingen: de overheid behoort neutraal te zijn.”
“Overheidsinstellingen stoppen met het voeren van LGBT+-campagnes. Iedereen is vrij om te doen en laten wat men wil, maar belastinggeld hoeft daar niet heen en als ideologie hoeft het ook niet van overheidswege te worden gepromoot.”
“We verbieden het gebruik van activistische vlaggen door overheid en onderwijs, zodat de publieke ruimte neutraal blijft.”
Stoppen met subsidies voor inclusie- en diversiteitsorganisaties
FVD wil geen overheidssubsidies meer voor organisaties die zich inzetten voor seksuele diversiteit, genderdiversiteit of andere inclusie-initiatieven. De partij ziet deze subsidies als ideologische beïnvloeding en vindt dat belastinggeld hier niet aan besteed moet worden. Dit standpunt adresseert de rol van de overheid in het actief bevorderen van inclusie via maatschappelijke organisaties.
“We geven geen subsidies aan organisaties die seksualiteit opdringen aan kinderen, zoals Rutgers, en verbieden deelname van kinderen aan ‘pride parades’ en ‘dragqueenshows’, zodat scholen weer veilig en neutraal zijn.”
“We stoppen subsidies aan organisaties zoals Rutgers, zodat belastinggeld niet langer naar ideologische beïnvloeding gaat.”
Behoud van keuzevrijheid en differentiatie in onderwijs, afwijzing nivellering
FVD verzet zich tegen het idee dat iedereen hetzelfde niveau moet halen en tegen experimenten die gericht zijn op nivellering in het onderwijs. De partij wil differentiatie naar niveau behouden en keuzevrijheid voor scholen en ouders waarborgen. Dit standpunt adresseert het streven naar gelijke uitkomsten in het onderwijs, wat FVD ziet als een bedreiging voor kwaliteit en talentontwikkeling.
“We behouden differentiatie naar niveau, wijzen socialistische middenschool-experimenten af en beschermen categorale gymnasia, zodat kwaliteit en ambitie niet worden uitgevlakt.”
“Onze ambitie is om alle jonge mensen in Nederland te inspireren het beste uit zichzelf te halen, zonder het idee te pushen dat iedereen hetzelfde niveau hoeft te halen.”
Verbod op diversity officers en safe spaces op universiteiten
FVD wil diversity officers en safe spaces op universiteiten verbieden, omdat deze volgens de partij het vrije debat en academische vrijheid beperken. Dit standpunt adresseert inclusie-initiatieven in het hoger onderwijs die gericht zijn op het creëren van een inclusieve en veilige leeromgeving.
“We verbieden cancel culture, diversity officers en safe spaces, zodat universiteiten weer plekken zijn voor vrij debat en scherpe ideeën.”
50PLUS richt zich op het bevorderen van gelijkheid en inclusie, vooral voor ouderen, door leeftijdsdiscriminatie tegen te gaan en gelijke toegang tot werk, zorg, digitale diensten en maatschappelijke participatie te waarborgen. De partij pleit voor concrete maatregelen zoals het bestrijden van leeftijdsdiscriminatie op de arbeidsmarkt, het wettelijk waarborgen van digitale inclusie, en het versterken van rechten voor ouderen in de zorg. Hun visie draait om waardigheid, zichtbaarheid en gelijke kansen voor de oudere generatie, met specifieke aandacht voor hun positie in de samenleving.
Bestrijden van leeftijdsdiscriminatie op de arbeidsmarkt
50PLUS ziet leeftijdsdiscriminatie als een groot obstakel voor gelijke kansen en inclusie van ouderen op de arbeidsmarkt. De partij wil dat ervaring wordt gewaardeerd en dat ouderen eerlijke kansen krijgen om te werken of met rust te stoppen, zonder uitsluiting of straf. Concrete maatregelen zijn financiële stimulansen voor werkgevers, scholingsprogramma’s en het expliciet benoemen van leeftijdsdiscriminatie als onacceptabel.
“Leeftijdsdiscriminatie op de arbeidsmarkt is onlogisch, oneconomisch en verwerpelijk.”
“Bedrijven worden financieel gestimuleerd om ouderen in dienst te nemen, bijvoorbeeld door belastingvoordelen of subsidies voor de aanpassing van werkplekken.”
“Speciale scholingsprogramma’s voor oudere werknemers om hun vaardigheden up-to-date te houden en kansen op de arbeidsmarkt te vergroten.”
Gelijke rechten voor ouderen in de zorg
50PLUS streeft naar gelijke rechten voor ouderen in de zorg, vergelijkbaar met de rechten van jongeren in de Jeugdzorgwet. De partij wil een Ouderenzorgwet invoeren en benadrukt waardigheid, toegankelijkheid en passende zorg voor iedereen, met specifieke aandacht voor eenzaamheid en een waardig levenseinde.
“We pleiten voor de invoering van een Ouderenzorgwet, waarin aan ouderen vergelijkbare rechten worden toegekend met de rechten van jongeren volgens de Jeugdzorgwet.”
Digitale inclusie als wettelijke plicht
De partij erkent dat digitale uitsluiting een groeiend probleem is voor ouderen en wil dat gemeenten wettelijk verantwoordelijk worden voor digitale inclusie. Dit moet ervoor zorgen dat ouderen gelijke toegang houden tot digitale diensten en ondersteuning krijgen bij digitale vaardigheden.
“Digitale inclusie: een gemeentelijke plicht. Gemeenten krijgen de wettelijke taak om digitale inclusie van ouderen te waarborgen.”
Toegankelijkheid van sport, cultuur en mobiliteit voor alle generaties
50PLUS vindt dat sport, cultuur en mobiliteit voor iedereen bereikbaar en betaalbaar moeten zijn, ongeacht inkomen, regio of mobiliteit. Dit bevordert inclusie en voorkomt uitsluiting van ouderen en andere kwetsbare groepen.
NSC erkent het belang van gelijke behandeling en inclusie, met nadruk op het bestrijden van discriminatie, het beschermen van grondrechten en het bevorderen van volwaardige participatie voor mensen met een beperking. Tegelijkertijd is NSC kritisch op doorgeschoten inclusiviteitsbeleid, vooral in het onderwijs, en pleit het voor behoud van speciale voorzieningen waar nodig. Concrete voorstellen zijn onder meer het opheffen van uitzonderingen op het discriminatieverbod voor de overheid, volledige implementatie van het VN Verdrag Handicap, en het versterken van speciaal onderwijs.
Discriminatie actief bestrijden, inclusief overheid
NSC stelt dat het verbod op discriminatie (artikel 1 Grondwet) de basis is van de rechtsstaat en wil dat ook de overheid volledig onder deze wetgeving valt. Het bestrijden van discriminatie en het bevorderen van acceptatie van LHBTI’ers zijn expliciete doelen, met aandacht voor grondrechten en menselijke waardigheid.
“Het verbod op discriminatie (art. 1 van de Grondwet) is de basis van de democratische rechtsstaat en een waarborg voor menselijke waardigheid. Dit verbod heeft betrekking op ras, godsdienst en geslacht, maar ook op seksuele diversiteit. We bestrijden alle vormen van discriminatie en zetten ons in voor een volwaardige acceptatie van LHBTI’ers in de samenleving.”
“Artikel 1 van de Grondwet verbiedt discriminatie. Het leidt tot diep persoonlijk leed en het ontwricht de samenleving. De uitzondering dat eenzijdig overheidshandelen niet onder de wetgeving over gelijke behandeling valt, heffen we daarom op. Ook de overheid moet aangesproken kunnen worden bij discriminatie.”
Volwaardige participatie voor mensen met een beperking
NSC wil dat mensen met een beperking volledig kunnen deelnemen aan de samenleving, onder meer door implementatie van het VN Verdrag Handicap, het wegnemen van fysieke drempels, en het verbeteren van toegankelijkheid van vervoer, wonen en werk.
“We onderkennen het belang van een toegankelijke samenleving waarin iedereen, ongeacht beperking, volledig kan participeren. Daarom zetten we ons in voor een volledige implementatie van het VN Verdrag Handicap in nauwe samenwerking met lagere overheden en belangenorganisaties. Bijvoorbeeld door actief drempels weg te nemen in de fysieke leefomgeving en de toegankelijkheid van het openbaar vervoer te verbeteren.”
“We willen voor iedereen met een beperking een volwaardige deelname aan de samenleving bereiken door het realiseren van passende woningen, vervoer en kansen voor werk- en dagbesteding.”
“Mensen met een (aangeboren) beperking moeten volwaardig kunnen meedoen in onze maatschappij. Er komt een nieuw aanvalsplan om arbeidsplaatsen te creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt om zo hun talenten beter te benutten.”
Kritisch op doorgeschoten inclusiviteit in het onderwijs
NSC is kritisch op het beleid waarbij alle leerlingen met speciale onderwijsbehoeften in het regulier onderwijs worden geplaatst. De partij pleit voor behoud en versterking van speciaal onderwijs en een bekostigingssysteem dat beide onderwijsvormen ondersteunt.
“We keren ons tegen het doorgeschoten streven naar inclusiviteit, waarbij alle leerlingen met speciale onderwijsbehoeften in het regulier onderwijs worden geplaatst. Dit leidt tot overbelasting van leerkrachten, te weinig aandacht voor de begeleidingsbehoefte van ‘reguliere’ leerlingen en een verschraling van de middelen voor passend onderwijs.”
“Het speciaal onderwijs voor leerlingen die specialistische of intensieve begeleiding nodig hebben, moet in een aantal regio’s meer plekken krijgen.”