De VVD noemt het woord "feminisme" niet expliciet, maar zet zich in haar verkiezingsprogramma duidelijk in voor de bestrijding van geweld tegen vrouwen, het versterken van vrouwenrechten en het bevorderen van economische zelfstandigheid van vrouwen. De partij kiest voor concrete maatregelen tegen femicide, schadelijke praktijken en vrouwenhaat, en benadrukt gelijke rechten en bescherming van vrouwen in wetgeving en beleid.
De VVD wil geweld tegen vrouwen, waaronder femicide, psychisch geweld en stalking, krachtig aanpakken met preventieve maatregelen, strengere wetgeving en betere slachtofferhulp. Dit wordt gepresenteerd als essentieel voor de bescherming van vrouwenrechten en het tegengaan van structurele ongelijkheid.
“Er komt een integrale aanpak tegen vrouwenmoord met specifieke aandacht voor de daaraan voorafgaande rode vlaggen zoals online, economisch en psychisch geweld.”
“Ook stellen we psychisch geweld strafbaar, zodat controle en intieme terreur als een van de rode vlaggen van femicide, zelfstandig strafbaar worden gesteld.”
“Er komt een 24/7-hulplijn meldpunt femicide waar signalen van rode vlaggen voor femicide sneller en beter worden opgepakt.”
“Partners en mensen in hun omgeving die vermoedens hebben van mogelijk geweld krijgen, naar voorbeeld van de Britse Clare’s law, de mogelijkheid om bij de politie na te vragen of iemand een gewelddadig verleden heeft.”
De VVD wil schadelijke praktijken zoals eerwraak, genitale verminking en vrouwenhaat strenger bestraffen en actief tegengaan, met extra aandacht voor gesloten gemeenschappen en online haat. Dit wordt gepresenteerd als noodzakelijk om de vrijheid en veiligheid van vrouwen te waarborgen.
“De VVD wil dat de strafrechtketen veel strenger optreedt tegen schadelijke praktijken binnen gesloten gemeenschappen, zoals eerwraak.”
“We onderzoeken of vrouwenhaat kan worden aangemerkt als extremisme, zoals recent in het VK is gebeurd.”
“De VVD wil een meldplicht voor zorg en onderwijs bij signalen van genitale verminking of eergerelateerd geweld.”
“Vrouwenhaat- en homohaat die hier (vaak online) wordt aangewakkerd vanuit streng conservatief christelijke en islamitische hoek en bronnen rond het Kremlin, wordt in kaart gebracht en aangepakt.”
De VVD benadrukt het belang van economische zelfstandigheid voor vrouwen, met specifieke aandacht voor statushouders en het recht van vrouwen om zelfstandig met de gemeente te spreken over werk en inkomen. Dit wordt gezien als een voorwaarde voor gelijkwaardigheid en emancipatie.
“De VVD wil dat vrouwen altijd zelfstandig met de gemeente kunnen spreken over werk, inkomen en schulden, zonder tussenkomst van man, familie of gemeenschap.”
“Het moet landelijk de norm worden dat gemeenten vrouwen ook aan het werk helpen, als het gezin gebruik maakt van een uitkering.”
De VVD verdedigt het recht op abortus en wil abortus uit het Wetboek van Strafrecht halen zodra er een volwaardig alternatief is, om de keuzevrijheid en veiligheid van vrouwen te waarborgen.
“Iedere vrouw moet zelf kunnen beslissen bij een onbedoelde en/of ongewenste zwangerschap. We willen voor altijd goede, veilige en toegankelijke abortuszorg.”
“De VVD zet zich actief in om legale abortus uit het Wetboek van Strafrecht te halen, zodra er een volwaardig alternatief komt dat vrouwen beschermt en de bestaande termijnen rond abortus waarborgt.”
De VVD wil de kennisachterstand over het vrouwenlichaam verkleinen door meer onderzoek naar vrouwspecifieke aandoeningen en het verplicht opnemen van vrouw-manverschillen in medisch-wetenschappelijk onderzoek.
“We breiden onderzoek uit naar vrouwspecifieke aandoeningen – waaronder endometriose en adenomyose – en aandoeningen die zich bij vrouwen anders manifesteren dan bij mannen.”
“Dat laatste doen we door het verplicht opnemen van vrouw-manverschillen in alle medisch-wetenschappelijk onderzoek.”
JA21 benadrukt de gelijkwaardigheid van man en vrouw als een fundamentele Nederlandse waarde, maar verzet zich tegen ideologische indoctrinatie en 'woke' invloeden in het onderwijs. De partij richt zich vooral op het bestrijden van geweld tegen vrouwen en het bevorderen van vrouwenveiligheid, met concrete voorstellen zoals strengere aanpak van huiselijk geweld en het actief uitdragen van gelijkwaardigheid in het onderwijs.
JA21 ziet de gelijkwaardigheid van man en vrouw als essentieel voor de Nederlandse samenleving en wil dit actief uitdragen in het onderwijs. Tegelijkertijd verzet de partij zich tegen wat zij ziet als ideologische indoctrinatie, zoals 'woke moralisme', en pleit voor onderwijs dat niet als feministisch opvoedingsinstituut fungeert.
“In het onderwijs moeten de Nederlandse normen en waarden zoals de gelijkwaardigheid van man en vrouw en gelijkgeslachtelijke relaties, het je houden aan de wet, rekening houden met de ander, de vrijheid van meningsuiting en religie, de democratische rechtstaat centraal staan.”
“Tegelijkertijd moet de school niet een ideologisch opvoedingsinstituut zijn met verplichte indoctrinatie over seksualiteit, religie en normen en waarden. Woke moralisme en verplicht moskeebezoek is aan JA21 niet besteed.”
“Aandacht in het onderwijs voor essentiële Nederlandse waarden en vrijheden, zoals de vrijheid van meningsuiting en gelijkwaardigheid tussen man en vrouw. Ongeoorloofde afwezigheid tijdens lessen die hierop betrekking hebben wordt gesanctioneerd.”
“De gelijkwaardigheid tussen man en vrouw actief uitdragen in ons onderwijs en kinderen op de basisschool en middelbare school weerbaarder maken tegen seksueel misbruik, geweld, pesten en het aanzetten tot crimineel gedrag.”
JA21 erkent dat vrouwenfreedom en zelfbeschikking onder druk staan door huiselijk geweld, femicide, eerwraak en genitale verminking. De partij stelt concrete maatregelen voor om vrouwen te beschermen, zoals het uit huis plaatsen van daders, investeren in opvang, en het wettelijk mogelijk maken om kosten op daders te verhalen.
“Voor veel vrouwen staat hun vrijheid en zelfbeschikking onder druk. Denk aan seksuele straatintimidatie, migrantenvrouwen die slachtoffer zijn van eerwraak en genitale verminking, toenemend partnergeweld of jonge meisjes die in handen vallen van loverboys.”
“JA21 wil huiselijk geweld, femicide en vrouwenveiligheid in brede zin de komende jaren hoog op de politieke agenda zetten.”
“Niet het slachtoffer, maar de dader moet uit huis worden geplaatst, stevige begeleiding krijgen en, bij veroordeling, de gevangenis in.”
“Een Nederlandse variant van ‘Claire’s Law’, een Engelse wet waarbij mensen bij de politie kunnen navragen of een partner of ex-partner een verleden heeft van huiselijk geweld, stalking of misbruik.”
“Het juridisch mogelijk maken om de gemaakte financiële kosten als gevolg van huiselijk geweld te verhalen op de veroordeelde pleger.”
“Een wettelijke grondslag creëren waardoor rechters een uitreisverbod op kunnen leggen bij vermoedens van genitale verminking, conform de motie Eerdmans.”
“Blijvende aandacht en een gerichte aanpak tegen groepen – met name gesloten gemeenschappen met een migratieachtergrond – waar veelvuldig sprake is van eerwraak, huwelijksdwang, eergerelateerd geweld en/of genitale verminking.”
GroenLinks-PvdA koppelt feminisme aan het bestrijden van structurele ongelijkheid, seksisme en geweld tegen vrouwen, met nadruk op gelijke rechten, economische zelfstandigheid en bescherming tegen discriminatie en femicide. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het dichten van de loonkloof, strengere aanpak van geweld tegen vrouwen, en het bevorderen van diversiteit en inclusiviteit in overheid en bedrijfsleven. Hun visie is gericht op een samenleving waarin gendergelijkheid en vrouwenrechten centraal staan, zowel nationaal als internationaal.
GroenLinks-PvdA erkent geweld tegen vrouwen, waaronder femicide, als een maatschappelijk probleem en wil dit met strengere wetgeving, betere signalering en preventie aanpakken. Feminisme wordt hier vertaald naar bescherming van vrouwen tegen structureel geweld en het doorbreken van schadelijke rolpatronen.
“Geweld tegen vrouwen is een probleem van de hele samenleving. We verbinden de aanpak tegen femicide en huiselijk geweld aan de voortzetting van het Nationaal Actieprogramma tegen seksuele intimidatie en seksueel geweld.”
“Femicide: Het doden van een vrouw omdat zij vrouw is, gebeurt bijna wekelijks in Nederland. Aan femicide gaat vaak stalking, bedreiging en mishandeling vooraf. Dergelijke signalen moeten beter herkend en bestreden worden. Vaak komt hulp te laat. Stalking maken we volwaardig strafbaar zonder dat eerst aangifte nodig is. Psychisch geweld en niet-fatale verwurging worden een apart strafbaar feit.”
“Wie stelselmatig geweld pleegt en uiteindelijk overgaat tot femicide, krijgt een zwaardere straf dan bij ‘gewone’ doodslag.”
De partij ziet economische ongelijkheid tussen mannen en vrouwen als een feministisch vraagstuk en wil deze aanpakken door gelijke beloning, waardering van onbetaald werk en het stimuleren van economische zelfstandigheid van vrouwen.
“We doorbreken economische ongelijkheid met gelijke beloningen, erkenning en waardering van onbetaald werk, en investering in de economische zelfstandigheid van vrouwen. Daarbij komt er nu echt een einde aan de loonkloof.”
“Via een Wet gelijke beloning draaien we de bewijslast om en verplichten we werkgevers om aan te tonen dat er geen ongerechtvaardigde loonverschillen zijn tussen vrouwen en mannen. Zo dichten we de loonkloof.”
GroenLinks-PvdA verbindt feminisme aan het streven naar een evenredige vertegenwoordiging van vrouwen in publieke en private sectoren, en het bevorderen van een veilige, inclusieve werkcultuur.
“In alle functies streven we naar een evenredige verdeling van achtergrond en sekse. Dat geldt ook voor politieke en bestuurlijke functies.”
“De top van het bedrijfsleven – de raden van commissarissen en de raden van bestuur – mag voor maximaal zestig procent bestaan uit personen van hetzelfde gender.”
“De overheid geeft het goede voorbeeld met diverse en inclusieve benoemingen, gelijke beloningen, het waarborgen van een veilige werkplek, en de aanpak van sociale veiligheid en seksueel grensoverschrijdend gedrag.”
De partij koppelt feminisme expliciet aan internationale solidariteit en het voeren van een feministisch buitenlandbeleid, waarbij vrouwenrechten leidend zijn in internationale samenwerking en handel.
“We steunen vrouwenrechtenbewegingen wereldwijd en nemen mensenrechten van vrouwen als toetssteen voor handelsverdragen, asielbeleid en ontwikkelingssamenwerking.”
“We dragen de universaliteit van mensenrechten actief uit door op te komen voor minderheden en een feministisch buitenlandbeleid te voeren.”
De PVV verwerpt feminisme als onderdeel van wat zij zien als "woke-ideologie" en genderactivisme, en pleit voor het herstel van traditionele opvattingen over geslacht en vrouwenrechten. De partij wil het beleid en onderwijs terugbrengen naar een focus op het biologische geslacht (man/vrouw), het schrappen van gender- en seksuele diversiteitsprogramma’s, en het beëindigen van wat zij noemen "links-liberale seksuele indoctrinatie". Concrete voorstellen zijn onder meer het verbieden van gesubsidieerd wokebeleid, het weren van transgender vrouwen uit vrouwensporten en -voorzieningen, en het schrappen van genderonderwijs op scholen.
De PVV stelt dat er slechts twee geslachten zijn en wil het beleid en de wetgeving hierop baseren. Zij verzetten zich tegen het erkennen van meerdere genders en het gebruik van "X" in paspoorten. Dit standpunt is een directe reactie op feministische en genderdiversiteitsbewegingen, die zij als ideologisch en schadelijk voor vrouwenrechten beschouwen.
“Voor de PVV bestaan er slechts twee geslachten: man en vrouw. In wetten en beleid hoort het biologische geslacht weer leidend te zijn – dus geen “X” in het paspoort.”
“Stoppen met gesubsidieerd wokebeleid en schrappen de hokjesdenkende genderpropaganda op scholen.”
“Stoppen met wokebeleid: er zijn slechts twee geslachten – man en vrouw – en het biologische geslacht is leidend, dus geen “X” in het paspoort”
De PVV wil transgender vrouwen (door hen aangeduid als "(transgender)mannen") uitsluiten van vrouwensporten, vrouwentoiletten, -kleedkamers en -gevangenissen. Zij stellen dat het toelaten van transgender vrouwen ten koste gaat van vrouwenrechten, een thema dat vaak binnen feministische discussies speelt.
“Geen (transgender)mannen in vrouwensporten, -gevangenissen, -toiletten en -kleedkamers”
“Dat heeft grote gevolgen: (transgender)mannen mogen meedoen aan vrouwensporten en eisen toegang tot vrouwentoiletten en -kleedkamers. Vrouwenrechten worden overboord gegooid. De PVV maakt hier een eind aan.”
De PVV wil af van onderwijs over gender, seksuele diversiteit en wat zij noemen "links-liberale seksuele indoctrinatie". Zij zien dit als een bedreiging voor traditionele waarden en als een vorm van ongewenste beïnvloeding van kinderen, wat zij expliciet koppelen aan feministische en woke-ideologieën.
“Geen onderwijs over gender, klimaat of andere linkse indoctrinatie, maar terug naar de basisvaardigheden: rekenen, taal, geschiedenis.”
“Geen links-liberale seksuele indoctrinatie via het onderwijs”
“De Week van de Lentekriebels – symbool van seksuele woke-indoctrinatie – schaffen we af in het basisonderwijs.”
De PVV verzet zich tegen positieve discriminatie op basis van geslacht, huidskleur of herkomst bij benoemingen in de (semi-)publieke sector. Zij stellen dat alleen inhoudelijke geschiktheid mag tellen, waarmee zij zich keren tegen feministische quota of voorkeursbeleid.
De Partij voor de Dieren (PvdD) verbindt feminisme vooral aan het bestrijden van structurele ongelijkheid, geweld tegen vrouwen en het bevorderen van gelijke rechten en kansen voor vrouwen en gemarginaliseerde groepen. Hun belangrijkste voorstellen zijn het stevig aanpakken van femicide, het dichten van de genderloonkloof, het verbeteren van vrouwenrechten in de wetenschap en gezondheidszorg, en het waarborgen van zelfbeschikking over het eigen lichaam, waaronder abortus. De kern van hun visie is dat echte gelijkwaardigheid en veiligheid voor vrouwen en andere gemarginaliseerde groepen essentieel zijn voor een rechtvaardige samenleving.
De PvdD erkent vrouwenmoord (femicide) als een aparte en ernstige vorm van geweld en wil deze met gerichte maatregelen bestrijden. Dit sluit aan bij feministische kernwaarden van veiligheid en bescherming van vrouwen tegen gendergerelateerd geweld.
“vrouwenmoord (femicide), dat wordt erkend als een aparte vorm van geweld. Femicide wordt stevig aangepakt met gerichte maatregelen.”
“Niet-fatale wurging en psychisch geweld, zoals controleren, uitschelden, dreigen of isoleren van familie en vrienden, worden strafbaar.”
“Partnergeweld krijgt een strafverzwarende bepaling en politie en justitie worden getraind in het vroegtijdig herkennen van signalen.”
De partij wil de economische ongelijkheid tussen mannen en vrouwen aanpakken door wettelijk gelijke beloning af te dwingen en de bewijslast bij werkgevers te leggen. Dit is een klassiek feministisch speerpunt.
“Gelijke functies verdienen gelijke beloning. We voeren een Wet Gelijke Beloning in waarmee de genderloonkloof verdwijnt. De bewijslast komt bij de werkgever te liggen. Bedrijven vanaf 100 werknemers moeten aantonen dat er geen loonkloof is.”
De PvdD signaleert structurele achterstand van vrouwen in de wetenschap en medische sector, en wil deze ongelijkheid actief bestrijden. Dit raakt aan feministische kritiek op androcentrisme in onderzoek en zorg.
“Vrouwen en mensen uit andere gemarginaliseerde groepen staan op grote achterstand in de wetenschap.”
“Aan de ene kant is het voor hen lastiger om een carrière op te bouwen in de wetenschap, en aan de andere kant bestuderen onderzoekers vrouwen en mensen uit gemarginaliseerde groepen minder vaak dan mannen. Dit leidt er bijvoorbeeld toe dat de medische wereld uitgaat van de witte man als patiënt. Het wordt een belangrijk doel voor onderwijsinstellingen om deze ongelijkheid weg te nemen.”
“Er komt een Nationale Strategie Vrouwengezondheid met concrete maatregelen die de gezondheid van vrouwen verbeteren, en een passend budget.”
De partij benadrukt het recht van vrouwen op zelfbeschikking, met name rond abortus en medische keuzes. Dit is een fundamenteel feministisch uitgangspunt.
“Vrouwen hebben het recht zelf te beslissen over hun lichaam en dus ook over abortus.”
“We verstevigen het recht op zeggenschap binnen medische behandelingen. Mensen worden altijd volledig geïnformeerd, hebben recht op een second opinion en maken in overleg met hun behandelaar eigen keuzes.”
“Abortus blijft voor iedereen vergoed binnen de”
De SP zet zich in voor de bescherming en versterking van vrouwenrechten, met nadruk op het bestrijden van geweld tegen vrouwen, het verbeteren van vrouwengezondheid en het waarborgen van gelijke behandeling op de arbeidsmarkt. Hun concrete voorstellen omvatten een actieplan tegen geweld tegen vrouwen, een antifemicidewet, betere zorg voor vrouwen en het recht op gelijk loon voor gelijk werk. De partij benadert feminisme vooral vanuit sociale rechtvaardigheid en gelijke rechten, met praktische maatregelen gericht op veiligheid, gezondheid en economische gelijkheid.
De SP erkent geweld tegen vrouwen als een ernstig maatschappelijk probleem en pleit voor een brede aanpak, inclusief wetgeving en vroegtijdige hulp. Feminisme wordt hier praktisch ingevuld door het beschermen van vrouwen tegen fysiek, psychisch en seksueel geweld.
“We ondersteunen dit beleid met een actieplan tegen geweld tegen vrouwen en een antifemicidewet, waarbij ook wordt gekeken naar succesvolle voorbeelden in andere landen.”
“Geen vrouw mag zich onveilig voelen. Signalen van dreigend geweld moeten sneller worden herkend en er wordt op tijd ingegrepen, ook moet er een aanpak komen die naar grondoorzaken kijkt.”
“Ook psychische en emotionele mishandeling wordt strafbaar, slachtoffers krijgen vroeg hulp en veilige opvang.”
De SP stelt dat de gezondheidszorg te veel op mannen is gericht en wil dit corrigeren door meer aandacht en onderzoek voor vrouwenspecifieke aandoeningen. Feminisme wordt hier vertaald naar gelijke toegang tot passende zorg en autonomie over het eigen lichaam.
“We zorgen ervoor dat de medische wetenschap meer op vrouwen wordt gericht, want die is nu nog vooral op mannen gericht.”
“Er komt een Nationale Strategie Vrouwengezondheid met bijbehorende financiering, en waarbij vrouwen worden betrokken.”
“Het huidige recht op arbortus mag niet verder worden beperkt.”
De SP koppelt feminisme aan economische gelijkheid door te pleiten voor gelijke beloning van mannen en vrouwen voor hetzelfde werk, en versterkt de handhaving hierop.
De partij benadrukt het belang van seksuele integriteit en het beschermen van vrouwen tegen seksueel geweld, intimidatie en uitbuiting, met expliciete steun voor strafbaarstelling van seks zonder wederzijdse instemming.
Het CDA noemt feminisme niet expliciet, maar zet zich in voor de gelijkwaardige positie van vrouwen, bestrijding van geweld tegen vrouwen (waaronder femicide), en het bevorderen van vrouwen in leidinggevende posities. De partij kiest voor concrete maatregelen zoals een Nationaal Actieplan tegen femicide, ondersteuning van vrouwen naar de top, en aandacht voor vrouwenrechten in binnen- en buitenland. Hun visie is gericht op bescherming, gelijke kansen en actieve participatie van vrouwen in alle sectoren van de samenleving.
Het CDA erkent het probleem van geweld tegen vrouwen, in het bijzonder femicide, en wil dit stevig aanpakken met een nationaal actieplan. De partij ziet dit als een maatschappelijk probleem dat verder gaat dan de privésfeer en vraagt om bewustwording, preventie en betere bescherming.
“In Nederland wordt elke acht dagen een vrouw vermoord. Femicide vindt plaats in een spectrum van ander geweld, crimineel gedrag, ongewenst gedrag en schadelijke opvattingen. Dit gedrag overstijgt de privésfeer. We willen een Nationaal Actieplan in lijn met de campagne ‘Wij eisen de nacht op, laat vrouwen veilig thuiskomen’.”
“Met een stevige aanpak van femicide, met vergroot bewustzijn van schadelijke opvattingen en aandacht voor het herkennen van rode vlaggen die kunnen leiden tot geweld, bedreiging en intimidatie.”
Het CDA wil de doorstroom van vrouwen naar topfuncties in politiek, overheid en bedrijfsleven bevorderen en seksisme en intimidatie, vooral tegen vrouwelijke publieke figuren, actief bestrijden. Dit wordt gezien als essentieel voor een fatsoenlijke en representatieve samenleving.
“Wij bevorderen de doorstroom van vrouwen naar topfuncties in de politiek, overheid en het bedrijfsleven. We ondersteunen initiatieven die vrouwen begeleiden naar leidinggevende posities. Wij strijden tegen haat zaaien, seksisme en intimidatie, met bijzondere aandacht voor vrouwelijke politici, journalisten en andere publieke figuren.”
Het CDA onderschrijft het belang van een gelijkwaardige positie van vrouwen en wil discriminatie op basis van gender hard aanpakken. Dit wordt gekoppeld aan het bredere streven naar sociale samenhang en gelijke kansen.
“We onderschrijven het belang van een gelijkwaardige positie van vrouwen in onze samenleving.”
“We treden hard op tegen elke vorm van discriminatie en stereotypering, onder meer van moslims. We zetten in op een stevige aanpak van discriminatie, zoals [...] discriminatie op basis van gender, religie, seksuele geaardheid of achternaam.”
Het CDA stelt vrouwenrechten centraal in het buitenlandbeleid en benadrukt dat vrouwen volwaardig moeten kunnen meebeslissen in defensie en veiligheid. Dit wordt gezien als fundamenteel voor mensenrechten en internationale rechtvaardigheid.
Het CDA ondersteunt initiatieven die vrouwen naar de top brengen en meisjes interesseren voor technische beroepen, als onderdeel van het streven naar meer gelijkheid en diversiteit in verschillende sectoren.
“We ondersteunen initiatieven zoals vrouwen naar de top; de inzet van vrouwelijke rolmodellen; en programma’s om meisjes voor technische beroepen te interesseren.”
Het CDA wil dat er meer aandacht komt voor vrouwen in de gezondheidszorg, zowel in opleidingen als in onderzoek naar ziektes die vrouwen vaker treffen.
“We willen specifieke aandacht voor vrouwelijke gezondheidszorg in medische opleidingen. Ook gaan we door met investeren in onderzoek naar en kennis over ziektes en symptomen die vaker bij vrouwen voorkomen.”
Volt positioneert zich als een uitgesproken voorvechter van gendergelijkheid en vrouwenrechten, met een sterke focus op het bestrijden van structureel geweld tegen vrouwen en het dichten van de genderloonkloof. Hun belangrijkste voorstellen zijn een integrale aanpak van femicide, wettelijke maatregelen tegen loondiscriminatie, en het bevorderen van gelijke representatie van vrouwen in de politiek en op de werkvloer. Volt ziet geweld en ongelijkheid tegen vrouwen niet als privékwesties, maar als maatschappelijke problemen die actief en structureel moeten worden aangepakt.
Volt erkent femicide als de meest extreme vorm van structureel geweld tegen vrouwen en pleit voor een samenhangend, preventief beleid. Ze willen vroegtijdige signalering, betere samenwerking tussen instanties, structurele financiering van opvang en nazorg, en bewustwordingscampagnes. Dit standpunt adresseert het feministische kernprobleem van geweld tegen vrouwen en de noodzaak van maatschappelijke en institutionele actie.
“Femicide is de meest extreme vorm van structureel geweld tegen vrouwen en vraagt om daadkrachtig en samenhangend beleid. Volt zet structureel in op de preventie van (ex-)partnergeweld en bescherming van (potentiële) slachtoffers, met een integrale aanpak als uitgangspunt.”
“Er komt een structurele financiering van opvang en nazorg, zodat vrouwen veilig kunnen vluchten en zelfstandig een nieuw leven kunnen opbouwen.”
“Er komen ook bewustwordingscampagnes en educatie over relationeel geweld, genderrollen en gelijkwaardigheid.”
Volt wil de genderloonkloof actief dichten door wettelijke verplichtingen voor loontransparantie en het opleggen van de bewijslast bij werkgevers. Dit is een klassiek feministisch speerpunt gericht op economische gelijkheid tussen mannen en vrouwen.
“De genderloonkloof wordt actief gedicht. We voeren de Wet Gelijke Beloning in, in lijn met de Europese richtlijn ‘Loontransparantie’. Werkgevers moeten aantonen dat er géén sprake is van loondiscriminatie, de bewijslast komt bij de werkgever te liggen.”
“Alle middelgrote tot grote bedrijven en overheidsorganisaties worden verplicht om het genderevenwicht en de loonkloof tussen mannen en vrouwen in hun organisatie openbaar te maken en erover te rapporteren.”
Volt streeft naar een gender-balanced kabinet en gelijke representatie van vrouwen in besluitvormende posities, als structurele maatregel tegen genderongelijkheid. Dit sluit aan bij feministische eisen voor gelijke macht en invloed.
“Er komt een gender-balanced kabinet (oftewel: gelijke representatie van mannen en vrouwen) met een betere afspiegeling van de diversiteit in de samenleving.”
Volt benadrukt dat geweld en intimidatie tegen vrouwen geen privékwestie is, maar een maatschappelijk probleem dat collectief moet worden aangepakt. Dit is een fundamenteel feministisch uitgangspunt.
“Geweld en intimidatie tegen vrouwen zien we niet als een privékwestie, maar als een maatschappelijk probleem.”
“Volt wil dat geweld tegen vrouwen niet gezien wordt als privéprobleem, maar als een maatschappelijk probleem en dat de overdracht van huiselijk geweld na één generatie stopt.”
De ChristenUnie noemt feminisme niet expliciet, maar richt zich op de bescherming van vrouwen tegen geweld, het vergroten van veiligheid op straat en het bestrijden van uitbuiting in de seksindustrie. Hun belangrijkste voorstellen zijn strengere aanpak van huiselijk geweld en femicide, meer veiligheid voor vrouwen in de openbare ruimte, en het strafbaar stellen van klanten van prostituees. De kern van hun visie is het beschermen van de waardigheid en veiligheid van vrouwen, vanuit een christelijk geïnspireerd mensbeeld.
De ChristenUnie erkent het probleem van geweld tegen vrouwen, waaronder femicide, en wil de drempels voor melding verlagen, opvang en ondersteuning verbeteren, en daders streng straffen. Dit standpunt adresseert direct de bescherming van vrouwen tegen structureel geweld, een belangrijk thema binnen het feminisme.
“Teveel volwassenen en kinderen zijn jaarlijks slachtoffer van ernstig geweld in huiselijke kring, straatintimidatie, seksueel geweld, femicide of van eerwraak. Ook worden in Nederland veel vrouwen vermoord door – vaak – hun (ex-)partner. Dit is onverteerbaar.”
“Om het tij te keren, verlagen we drempels om geweld of stalking te melden, zorgen we voor gezinsgerichte ondersteuning en opvangplaatsen voor slachtoffers, maken het voor instanties eenvoudiger om gegevens uit te wisselen ter bevordering van de veiligheid en versterken we de Centra voor Seksueel Geweld.”
De partij benoemt expliciet de onveiligheid die veel vrouwen ervaren op straat en wil investeren in preventieve maatregelen, betere verlichting, meer politie en het strafbaar stellen van intimiderend groepsgedrag. Dit sluit aan bij feministische zorgen over publieke veiligheid en gendergerelateerd geweld.
“Veel vrouwen durven ‘s avonds niet alleen over straat te lopen of bereiden zich voor om alleen op weg te gaan door het delen van hun live locatie met een naaste. Dit is niet oké. Iedereen, jong of oud, man of vrouw, moet veilig over straat kunnen zonder angst om lastig gevallen te worden.”
“We onderzoeken of intimiderend groepsgedrag strafbaar gesteld kan worden. De ChristenUnie wil dat gemeenten actief optreden tegen structurele overlast. We investeren in goede straatverlichting, meer handhaving en zichtbare politie in de buurt.”
De ChristenUnie wil een samenleving zonder prostitutie en stelt voor om niet de prostituee, maar de klant strafbaar te stellen, naar Scandinavisch model. Ze benadrukken de kwetsbare positie van vrouwen in de seksindustrie en willen hulp en uitstapprogramma’s versterken. Dit standpunt raakt feministische discussies over uitbuiting en vrouwenrechten in de seksindustrie.
“In een samenleving waarin mensen tot bloei mogen komen, is er geen plaats voor een seksindustrie waarin mensen en hun lichamen koopwaar zijn. We hebben daarbij oog voor de vaak kwetsbare positie van prostituees, en richten ons daarom met name op klanten.”
“De beste manier om een verbod vorm te geven is niet de prostituee maar de klant strafbaar stellen, zoals ook in Zweden, Noorwegen en Frankrijk het geval is.”
“Vrouwen en mannen die werken in de prostitutie moeten altijd de mogelijkheid hebben voor hulp en uitstap. Organisaties die deze hulp en ondersteuning bieden, worden ruimschoots ondersteund.”
D66 zet zich in voor gelijke rechten voor vrouwen en expliciete steun aan vrouwenrechtenbewegingen, zowel nationaal als internationaal. De partij koppelt feminisme aan concrete maatregelen zoals het bestrijden van geweld tegen vrouwen, het voorkomen van femicide, en het waarborgen van gendergelijkheid in beleid en internationale samenwerking. D66 ziet feminisme als een integraal onderdeel van haar bredere inzet voor gelijke behandeling en inclusie.
D66 kiest ervoor om vrouwenrechten expliciet te steunen en gendergelijkheid te waarborgen, zowel in binnenlands als buitenlands beleid. De partij ziet het bevorderen van vrouwenrechten als essentieel voor een vrije, gelijke en democratische samenleving en verbindt dit aan internationale solidariteit en mensenrechten.
“Expliciet steunen we vrouwenrechtenbewegingen en dappere voorvechters die opkomen voor vrouwen- en LHBTIQA+-rechten.”
“D66 wil dat gendergelijkheid een vast onderdeel is van vredesmissies, diplomatie en defensie, in Nederland en in EU en NAVO-verband. Daarom maakt Nederland zich hard voor de implementatie van resolutie 1325 van de Verenigde Naties die gaat over vrouwen, vrede en veiligheid.”
“D66 steunt het genderbeleid van de Europese Unie en wil dat Europa zich vol blijft inzetten voor gelijke rechten voor vrouwen en mannen. We willen dat er geen concessies worden gedaan en dat bestaande rechten niet worden beknot.”
“We hebben specifiek aandacht voor de rol en rechten van vrouwen.”
D66 benoemt het voorkomen van geweld tegen vrouwen, waaronder femicide, als een prioriteit. De partij wil investeren in expertise bij politie en zorg, het maatschappelijk bewustzijn vergroten, en mannen actief betrekken bij het tegengaan van misstanden.
“We investeren in expertise bij de (zeden)politie en in de zorg, zodat signalen van geweld achter de voordeur en seksueel geweld herkend en serieus worden genomen, daders worden gestopt en slachtoffers op tijd hulp krijgen. Femicide moet worden voorkomen.”
“We zien daarbij een sleutelrol voor mannen: vaders, broers, vrienden en collega’s die grenzen stellen, het gesprek aan gaan en niet langer zwijgen bij misstanden.”
D66 streeft naar gelijke vertegenwoordiging van vrouwen in de politiek en wil (online) haat en bedreigingen tegen vrouwelijke politici actief tegengaan.
“We willen een actieplan om de grote hoeveelheid (online) haat en bedreigingen tegen vrouwelijke politici, van gemeenteraad tot Tweede Kamer, tegen te gaan. Wij staan pal voor gelijke vertegenwoordiging in de politiek.”
NSC benoemt feminisme niet expliciet, maar richt zich op het bestrijden van geweld tegen vrouwen, het beschermen van meisjes tegen schadelijke praktijken, en het waarborgen van gelijke behandeling op basis van geslacht. De partij kiest voor concrete strafbaarstellingen en versterking van meldpunten rond femicide en huiselijk geweld, en spreekt zich uit tegen praktijken als huwelijksdwang en genitale verminking. Hun visie is vooral gericht op bescherming en veiligheid van vrouwen en meisjes, niet op bredere feministische emancipatie.
NSC erkent femicide als een structureel maatschappelijk probleem en wil dit aanpakken door een aparte strafbaarstelling voor psychisch geweld en betere signalering. De partij legt nadruk op bescherming van vrouwen tegen geweld binnen huiselijke kring en op het versterken van meldpunten en coördinatie.
“Femicide is geen incident, maar een structureel maatschappelijk probleem dat zichtbaar moet worden gemaakt en moet worden aangepakt.”
“Er komt daarom een aparte strafbaarstelling voor het plegen van psychisch geweld, zodat handelingen voorafgaand aan femicide, maar ook ander psychisch geweld als homo-conversiehandelingen, effectief aangepakt kunnen worden.”
“Meldpunten moeten worden versterkt, waarbij meldingen die binnenkomen afdoende worden opgevolgd. Daarnaast komt er een landelijke coördinator Huiselijk Geweld voor toezicht op onder meer de naleving van de meldcode.”
NSC spreekt zich expliciet uit tegen praktijken die meisjes en vrouwen schaden, zoals huwelijksdwang, genitale verminking, eerwraak en polygamie, en wil deze strafrechtelijk vervolgen. De partij benadrukt bescherming en voorlichting als kern van het beleid.
“We accepteren geen praktijken die haaks staan op onze waarden en vrijheden, zoals huwelijksdwang, genitale verminking, eerwraak, lijfstraffen binnen de opvoeding of polygamie. Om een einde te maken aan deze praktijken in Nederland en om meisjes en jonge vrouwen te beschermen bieden we voorlichting, hulp en gaan we daders strafrechtelijk vervolgen.”
NSC bevestigt het verbod op discriminatie op basis van geslacht als fundamenteel uitgangspunt, maar werkt dit niet uit in concrete feministische emancipatiemaatregelen.
“Het verbod op discriminatie (art. 1 van de Grondwet) is de basis van de democratische rechtsstaat en een waarborg voor menselijke waardigheid. Dit verbod heeft betrekking op ras, godsdienst en geslacht, maar ook op seksuele diversiteit. We bestrijden alle vormen van discriminatie...”
De SGP verzet zich expliciet tegen feministische en aanverwante ideologieën die volgens haar de klassieke christelijke visie op man-vrouwverhoudingen en geslachtsverschillen onder druk zetten. De partij benadrukt het belang van traditionele rollen, wijst zelfidentificatie en genderideologie af, en pleit voor beleid dat de biologische verschillen tussen mannen en vrouwen erkent en beschermt.
De SGP ziet feminisme en verwante stromingen als onderdeel van een bredere "woke-ideologie" die volgens haar schadelijk is voor de samenleving en de klassieke christelijke waarden ondermijnt. De partij verzet zich tegen het idee dat geslacht een keuze is en benadrukt het belang van het erkennen van biologische verschillen tussen mannen en vrouwen.
“Met een beroep op gelijkheid, diversiteit en inclusie probeert men een woke-ideologie op te leggen en degenen die anders denken monddood te maken.”
“Van alle vormen van diversiteit is het verschil tussen mannen en vrouwen het meest universeel. Zelfidentificatie als leidend principe in wetgeving wijst de SGP dus af.”
“Dat betekent echter niet dat geslacht een keuze is: dat is een fabel die veel schade en verwarring aanricht.”
De SGP pleit voor beleid dat de traditionele, biologische verschillen tussen mannen en vrouwen erkent en beschermt, en verzet zich tegen maatregelen die deze verschillen zouden uitwissen of negeren.
“Mannen- en vrouwenlichamen verschillen van elkaar. Hiervoor is meer aandacht nodig, in wetenschappelijk onderzoek, bij diagnostiek en bij medische behandelingen.”
“De biologische band tussen moeder en kind moet beschermd worden. Deze band dient behouden te blijven op de geboorteakte.”
BIJ1 verbindt feminisme expliciet aan een intersectionele en dekoloniale politiek, gericht op radicaal gelijke rechten voor vrouwen en andere gemarginaliseerde groepen. Hun concrete voorstellen omvatten het direct invoeren van een feministisch buitenlandbeleid en het waarborgen van vrouwenrechten via internationale verdragen. Feminisme wordt bij BIJ1 altijd in samenhang gezien met antiracisme, LHBTQIA+ rechten en sociale rechtvaardigheid.
BIJ1 pleit voor een actief feministisch buitenlandbeleid als onderdeel van hun streven naar gelijke rechten in Europa en wereldwijd. Dit beleid is bedoeld om vrouwenrechten structureel te versterken en intersectioneel te benaderen, in samenhang met andere vormen van onderdrukking.
“Het Feministisch Buitenlandbeleid voeren we direct opnieuw in.”
BIJ1 wil dat internationale vrouwenrechtenverdragen rechtstreeks gaan gelden in Nederland, zodat vrouwenrechten juridisch afdwingbaar worden en discriminatie structureel wordt aangepakt.
“Alle mensenrechtenverdragen↗, zoals het Kinderrechtenverdrag, het Vrouwenrechtenverdrag en het VN-verdrag inzake rechten van personen met een handicap, krijgen rechtstreekse werking in het Nederlandse recht.”
Feminisme bij BIJ1 is altijd intersectioneel en dekoloniaal: het wordt expliciet verbonden aan de strijd tegen racisme, seksisme, islamofobie en andere vormen van onderdrukking. Dit betekent dat feminisme niet los wordt gezien van andere emancipatiebewegingen.
“Het is tijd voor echte bevrijding en een nieuwe, intersectionele en dekoloniale↗politiek.”
“BIJ1 droomt van een wereld met radicaal gelijke rechten voor iedereen. Voor Zwarte mensen en mensen van kleur, vrouwen (zonder seksisme), moslims (zonder islamofobie), de LHBTQIA+ gemeenschap, mensen in armoede, en alle andere onderdrukte en achtergestelde groepen in onze samenleving.”
BVNL verzet zich expliciet tegen feministische en aanverwante "woke" en diversiteitsagenda’s in het overheidsbeleid en publieke instellingen. De partij wil beleid en voorzieningen uitsluitend baseren op individuele kwaliteit en biologische sekse, en pleit voor het terugdraaien van genderneutrale en inclusieve maatregelen. Concreet betekent dit een verbod op genderneutrale toiletten, het uitsluiten van trans vrouwen uit vrouwensporten en -ruimtes, en het beëindigen van diversiteitsbeleid.
BVNL wil alle vormen van overheidsbeleid gericht op diversiteit, inclusie en feminisme beëindigen, omdat zij deze als ideologisch en niet op kwaliteit gebaseerd beschouwen. De partij stelt dat de overheid moet kiezen voor kwaliteit, ongeacht geslacht, huidskleur of achtergrond, en verzet zich tegen wat zij zien als "woke-isme" en ideologische indoctrinatie.
“Er komt een einde aan al het woke- en diversiteitsbeleid. De overheid kiest voor kwaliteit ongeacht huidskleur, achtergrond of geaardheid of politieke affiliatie.”
“Woke-isme en ideologische indoctrinatie moet verdwijnen uit het hoger onderwijs, waar waarheidsvinding, kritisch nadenken, discussie en vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel moeten staan.”
BVNL verzet zich tegen genderneutrale voorzieningen en het toelaten van trans vrouwen in vrouwenspecifieke ruimtes, met als argument dat deze maatregelen de rechten en veiligheid van vrouwen ondermijnen. De partij kiest expliciet voor beleid op basis van biologische sekse.
FVD verzet zich expliciet tegen feministische en aanverwante ideologieën in het onderwijs en de publieke sector, die zij onder de noemer "woke-activisme" plaatsen. De partij wil een einde maken aan diversiteitsbeleid, quota en subsidies voor organisaties die volgens hen ideologisch beïnvloeden, en pleit voor een focus op individuele geschiktheid en neutraliteit van de overheid. Concrete voorstellen zijn onder meer het verbieden van diversiteitsbeleid, het stoppen van subsidies aan organisaties als Rutgers, en het weren van ideologische boodschappen uit onderwijs en media.
FVD verwerpt feministisch geïnspireerd diversiteitsbeleid, zoals quota en verplichte trainingen, omdat zij vinden dat dit de nadruk legt op identiteit boven kwaliteit. De partij ziet deze maatregelen als ideologisch en pleit voor selectie op basis van geschiktheid en kwaliteit, niet op basis van geslacht of andere diversiteitscriteria.
“We stoppen met quota, (semi-)verplichte trainingen en diversiteitsbeleid bij de overheid en (semi-)publieke instellingen, zodat kwaliteit en geschiktheid weer leidend worden.”
FVD beschouwt feministische en aanverwante organisaties als ideologisch en wil daarom alle subsidies aan dergelijke instellingen stopzetten. Dit betreft onder andere organisaties die zich bezighouden met seksuele voorlichting en genderdiversiteit, die volgens FVD bijdragen aan "indoctrinatie" van jongeren.
“We stoppen subsidies aan organisaties zoals Rutgers, zodat belastinggeld niet langer naar ideologische beïnvloeding gaat.”
FVD ziet feminisme als onderdeel van een bredere "woke" ideologie die volgens hen leidt tot verwarring en indoctrinatie van kinderen. De partij wil daarom een wettelijk verbod op het uitdragen van dergelijke ideologieën, waaronder feminisme, in scholen en media.
“Het uit de VS overgewaaide woke-activisme rukt op in Nederland en beïnvloedt steeds meer facetten van ons publieke leven. Waar tradities, geschiedenis en cultuur juist moeten verbinden, worden zij door woke-activisme aangevallen en in twijfel getrokken.”
FVD wil universiteiten vrijwaren van wat zij zien als feministisch geïnspireerde censuur en sociale druk, door het verbieden van diversity officers, cancel culture en safe spaces. Hiermee beogen zij het vrije debat en academische vrijheid te beschermen.
“We verbieden cancel culture, diversity officers en safe spaces, zodat universiteiten weer plekken zijn voor vrij debat en scherpe ideeën.”
BBB noemt feminisme niet expliciet, maar richt zich op de vrijheid en veiligheid van vrouwen, met nadruk op het tegengaan van geweld, intimidatie en schadelijke praktijken zoals eerwraak en vrouwenbesnijdenis. De partij koppelt deze problemen vooral aan culturele en religieuze spanningen, en pleit voor strengere aanpak en bescherming van vrouwenrechten. Concrete beleidsvoorstellen zijn gericht op strafrecht, integratie en het waarborgen van bewegingsvrijheid voor vrouwen.
BBB benadrukt het belang van de vrijheid en veiligheid van vrouwen in Nederland, met speciale aandacht voor het toenemende geweld, intimidatie en femicide. De partij ziet deze problemen als urgent en onacceptabel, en verbindt ze deels aan culturele spanningen en import van conflicten.
“In Nederland horen vrouwen zich vrij te kunnen bewegen, ongeacht wat ze dragen of waar ze wonen. Toch neemt het aantal meldingen van intimidatie en geweld tegen vrouwen toe. Femicide (het doden van vrouwen omdat ze vrouw zijn) is een groeiend probleem. Dat kunnen, willen en mogen we niet negeren.”
“Vrijheid en veiligheid voor vrouwen. In Nederland horen vrouwen zich vrij te kunnen bewegen, ongeacht wat ze dragen of waar ze wonen. Toch neemt het aantal meldingen van intimidatie en geweld tegen vrouwen toe. Femicide (het doden van vrouwen omdat ze vrouw zijn) is een groeiend probleem. Dat kunnen, willen en mogen we niet negeren.”
BBB koppelt schadelijke praktijken zoals eergerelateerd geweld, vrouwenbesnijdenis en uithuwelijking expliciet aan extremistische islamitische invloeden en wil deze via inburgering, integratie en strafrecht krachtig aanpakken.
“De invloeden vanuit de extremistisch islamitische hoek nemen toe tegen vrouwen in ons land. Eergerelateerd geweld, vrouwenbesnijdenis en uithuwelijking nemen al jaren toe. Hier willen we een speciale aanpak in zowel het inburgerings en integratietraject als in het strafrecht.”
DENK benoemt feminisme niet expliciet, maar zet zich in voor de bestrijding van geweld tegen vrouwen en het tegengaan van vrouwonvriendelijke stereotypen. Hun belangrijkste concrete voorstellen zijn het instellen van een Nationaal Coördinator tegen Geweld tegen Vrouwen, zwaardere straffen voor geweld en femicide, en bewustwordingscampagnes tegen vrouwonvriendelijke stereotypen. De kern van hun visie is het waarborgen van veiligheid en gelijkwaardigheid voor vrouwen in Nederland.
DENK wil geweld tegen vrouwen en femicide krachtig aanpakken door zwaardere straffen, betere handhaving en een nationaal plan onder leiding van een coördinator. Hiermee beoogt de partij de veiligheid van vrouwen te vergroten en structureel beleid te voeren tegen gendergerelateerd geweld, wat aansluit bij feministische kernwaarden van bescherming en gelijkwaardigheid.
“Wij willen zero tolerance van geweld tegen vrouwen en femicide. Er komt een Nationaal Coördinator tegen Geweld tegen Vrouwen die een nationaal plan gaat opstellen. Er komen veel zwaardere straffen en er wordt geïnvesteerd in handhaving. Wij maken budget vrij voor veilige straten en laagdrempelige meldmogelijkheden.”
Naast repressieve maatregelen zet DENK in op preventie door middel van bewustwordingscampagnes die zich richten op het tegengaan van vrouwonvriendelijke stereotypen. Dit is bedoeld om maatschappelijke opvattingen te veranderen en zo de positie van vrouwen te versterken.
“Met een bewustwordingscampagne gaan wij vrouwonvriendelijke stereotypen tegen.”
50PLUS noemt het begrip "feminisme" niet expliciet en heeft geen uitgesproken feministische visie. Wel pleit de partij voor concrete maatregelen tegen vrouwenonveiligheid en vrouwenmoord, waarmee zij zich beperkt uitspreekt over een belangrijk feministisch thema: veiligheid van vrouwen. Breder emancipatiebeleid, gendergelijkheid of andere feministische kernpunten ontbreken in het programma.
50PLUS erkent het probleem van geweld tegen vrouwen en stelt concrete maatregelen voor om vrouwenonveiligheid en vrouwenmoord tegen te gaan. Dit is het enige expliciet benoemde thema dat direct raakt aan feministische doelstellingen binnen het programma.
“Maatregelen tegen vrouwenonveiligheid en vrouwenmoord.”