Verkiezingsprogramma's 2025 overeurozone
Volt wil de eurozone versterken door te streven naar verdere uitbreiding, een gezamenlijke Europese begroting, een Europese minister van Financiën en het invoeren van een digitale euro. Hun visie is gericht op meer economische integratie, financiële stabiliteit en het vergroten van de geopolitieke invloed van de EU via een sterkere euro en gezamenlijke financiële instrumenten.
Uitbreiding en verdieping van de eurozone
Volt pleit voor een grotere en meer geïntegreerde eurozone, met als doel economische stabiliteit, meer gezamenlijke investeringen en een sterkere internationale positie van de euro. Ze willen dit bereiken door uitbreiding van de eurozone, het opzetten van een gezamenlijke begroting en het aanstellen van een Europese minister van Financiën.
“We streven naar verdere uitbreiding van de eurozone.”
“We hebben een gezamenlijke munt, maar nog geen gezamenlijke Europese begroting en minister van Financiën. Daardoor is het moeilijk om samen te investeren in grote uitdagingen, zoals klimaat, defensie en digitalisering.”
“Nederland neemt het voortouw in onderhandelingen over aanpassing van de Europese verdragen, met als doel van de EU een echte begrotingsunie te maken.”
“De Europese uitgaven worden gefinancierd door directe bijdragen van de lidstaten, Europese belastingen en heffingen en, waar nodig en zinvol, Europese schulden. Hierbij hoort een Europese minister van Financiën, die een hervorming van de Europese begroting voorbereidt met het oog op de geplande uitbreiding van de EU.”
Versterken van de euro als internationale munt
Volt wil de euro versterken als internationale reservevaluta om de economische onafhankelijkheid van de EU te vergroten en haar geopolitieke invloed te versterken. Dit moet leiden tot goedkopere leningen, meer economische groei en meer invloed op het wereldtoneel.
“Het afzwakken van de dollar als wereldwijde reservevaluta biedt kansen aan de euro. We willen van de euro een sterkere munt maken, waardoor het één van de reservevaluta’s van de wereldeconomie wordt.”
“Een sterkere munt zorgt dus voor onafhankelijkheid die we kunnen inzetten om échte ontwikkelingshulp op gang te brengen en meer invloed te hebben in het rechtvaardig beslechten van geopolitieke crises.”
Invoering van een digitale euro
Volt ondersteunt de invoering van een digitale euro om de monetaire en digitale soevereiniteit van de EU te waarborgen en tegenwicht te bieden aan digitale valuta van andere grootmachten. Privacy, non-programmeerbaarheid en monetaire veiligheidskaders zijn hierbij essentieel.
“Volt is voorstander van het invoeren van een digitale euro om de monetaire en digitale soevereiniteit van onze EU te behouden. Privacy, non-programmeerbaarheid en monetaire veiligheidskaders zijn hierbij vereisten.”
“Om tegenwicht te bieden aan de digitale valuta van big tech en andere grootmachten, pleiten we in Europees verband voor een ambitieuze, geopolitieke strategie achter de invoering van de digitale euro.”
Forum voor Democratie (FVD) beschouwt de deelname van Nederland aan de eurozone als een fundamentele fout en pleit voor uittreding uit de eurozone en het herinvoeren van een nationale munt. Volgens FVD schaadt de euro het Nederlandse belang, beperkt het de monetaire soevereiniteit en leidt het tot economische nadelen zoals hoge inflatie en druk op pensioenen; daarom wil de partij dat Nederland weer volledige controle krijgt over het eigen monetair beleid.
Uittreden uit de eurozone en terug naar nationale munt
FVD stelt dat de eurozone geen optimale muntunie is en dat het Nederlandse belang structureel wordt genegeerd binnen het huidige systeem. De partij wil dat Nederland uit de eurozone stapt om weer controle te krijgen over rente, inflatie en monetair beleid, en zo de koopkracht, spaartegoeden en handelsbalans te beschermen.
“De invoering van de euro is voor Nederland een kostbare vergissing gebleken. De eurozone is geen Optimal Currency Area (OCA): de economieën van landen als Griekenland en Italië verschillen te sterk van die van Nederland en Duitsland.”
“De gevolgen zijn duidelijk: onze pensioenen staan onder druk, de inflatie is hoog en de koopkracht stagneert. In het verleden zijn al meer dan 160 muntunies ordentelijk ontbonden; ook de euro kan en moet langs die weg beëindigd worden.”
“Nederland moet terugkeren naar een eigen, stabiele munt, zodat we weer monetair beleid kunnen voeren dat goed is voor onze eigen conjunctuurcyclus, spaartegoeden, handelsbalans en koopkracht.”
“Wij willen: » Uittreden uit de eurozone. We stappen uit de euro, zodat Nederland met een eigen munt weer controle krijgt over de rentevoet, de geldhoeveelheid en de inflatie. Euro’s moeten blijvend en kosteloos kunnen worden omgezet naar deze nieuwe munt.”
Verzet tegen verdere centralisatie via de euro en digitale euro
FVD ziet de euro en de plannen voor een Digitale Euro (CBDC) als instrumenten voor verdere centralisatie en verlies van nationale soevereiniteit. De partij verzet zich krachtig tegen deze ontwikkelingen, omdat ze volgens FVD leiden tot minder individuele vrijheid, privacy en economische onafhankelijkheid.
“Forum voor Democratie verwerpt deze ontwikkeling met kracht. Er is geen enkele noodzaak voor de invoering van een digitale euro. Het is een politiek project dat niet draait om innovatie of efficiëntie, maar om meer centrale controle en minder individuele vrijheid.”
“Nederland moet daarom niet alleen uit de euro stappen, maar zich ook ondubbelzinnig verzetten tegen iedere vorm van Central Bank Digital Currency. Onze vrijheid, privacy en economische onafhankelijkheid mogen nooit worden opgeofferd aan de drang naar macht en centralisatie uit Brussel.”
De SP is kritisch over de eurozone en wil geen verdere verdieping van de monetaire unie. Ze verzetten zich tegen meer monetaire bevoegdheden voor de EU, gezamenlijke Europese schulden en bezuinigingen die voortkomen uit eurozone-afspraken. De partij pleit voor meer nationale zeggenschap over begrotingen en sociale zekerheid, en wil geen digitale euro in handen van commerciële banken.
Geen uitbreiding monetaire bevoegdheden en gezamenlijke schulden
De SP vindt dat de eurozone te veel problemen veroorzaakt door grote economische verschillen tussen lidstaten. Ze willen geen verdere overdracht van monetaire macht aan de EU en zijn tegen gezamenlijke schulden, omdat dit volgens hen leidt tot begrotingsproblemen en druk op sociale voorzieningen.
“De SP verzet zich tegen meer monetaire bevoegdheden voor de EU. Dat betekent ook dat wij tegen gemeenschappelijke Europese schulden zijn.”
“Wij gaan niet garant staan voor de gevolgen van deze economische en financiële doodlopende weg en gaan niet akkoord met nog verdere bezuinigingen op onze sociale zekerheid en zorg.”
Nationale zeggenschap over begrotingen en sociale zekerheid
De SP wil dat lidstaten zelf hun begrotingsbeleid kunnen bepalen, zonder inmenging van de Europese Commissie op basis van eurozone-regels. Ze vinden dat democratisch vastgestelde begrotingen niet zomaar mogen worden afgekeurd en dat sociale zekerheid niet mag lijden onder eurozone-afspraken.
Geen digitale euro in handen van commerciële banken
De SP is tegen de invoering van een digitale euro als deze in handen komt van commerciële banken, omdat dit de macht van bankiers zou behouden en niet bijdraagt aan publieke controle over het betalingsverkeer.
50PLUS wil dat Nederland binnen de eurozone een behoedzaam begrotingsbeleid voert en zich niet laat meeslepen door schuldenproblemen van zwakkere eurolanden. Ze pleiten voor beperking van het EU-takenpakket en willen dat het monetaire beleid van de ECB wordt genormaliseerd om Nederlandse belangen te beschermen.
Behoedzaam begrotingsbeleid binnen eurozone-afspraken
50PLUS vindt dat Nederland zich strikt aan de Europese begrotingsafspraken moet houden en een zuinig uitgavenbeleid moet voeren. Dit moet voorkomen dat Nederland financieel wordt meegetrokken in problemen van andere eurolanden en helpt de inflatie te beteugelen.
“Een behoedzame ontwikkeling van het begrotingstekort binnen de grenzen van de Europese begrotingsafspraken.”
“Een zuiniger uitgavenbeleid om de ECB te helpen de inflatie zo snel mogelijk onder controle te krijgen.”
“Het monetaire beleid van de ECB wordt genormaliseerd om te voorkomen dat Nederland met zijn lage staatsschuld wordt meegezogen in een pijnlijke schuldsanering van zwakkere eurolanden.”
Beperking van het EU-takenpakket en aanpak van verspilling
50PLUS wil het takenpakket van de EU beperken en verspilling tegengaan, mede om te voorkomen dat Nederland onnodig financieel risico loopt binnen de eurozone.
NSC is kritisch over verdere financiële integratie binnen de eurozone en verzet zich tegen het idee van een transferunie, gezamenlijke schulden en eurobonds. Ze willen strikte handhaving van begrotingsregels, behoud van nationale soevereiniteit op financieel gebied, en zijn voor een digitale euro mits deze duidelijke meerwaarde biedt en contant geld wettelijk verankerd blijft.
Tegen transferunie, eurobonds en gezamenlijke schulden
NSC wijst verdere financiële integratie in de eurozone af, zoals het delen van schulden of het invoeren van eurobonds. Ze willen dat belastingheffing bij de lidstaten blijft en dat de bestaande begrotingsregels strikt worden gehandhaafd. Dit standpunt is ingegeven door zorgen over nationale soevereiniteit en het risico dat Nederland financieel opdraait voor andere landen.
“Als onderdeel van een verstandig Europees beleid zijn we tegen de ontwikkeling van de EU tot een transferunie. Belastingheffing blijft voorbehouden aan de lidstaten. We zijn tegen nieuwe gezamenlijke Europese schulden, tegen “eurobonds” en andere constructies waarmee schulden van EU-lidstaten gemeenschappelijk worden.”
“Verder pleiten we voor herstel en handhaving van de Europese normen voor gezonde overheidsfinanciën (dat wil zeggen een maximaal begrotingstekort van 3% en een maximale staatsschuld van 60%). Als landen zich daar niet aan houden moeten daar consequenties aan verbonden worden zoals het achterhouden van EU-gelden.”
Digitale euro alleen met duidelijke meerwaarde en behoud contant geld
NSC staat open voor de invoering van een digitale euro, maar alleen als deze duidelijke voordelen biedt voor bedrijven en consumenten. Tegelijkertijd eisen ze dat contant geld wettelijk verankerd blijft als betaalmiddel, uit oogpunt van privacy en veiligheid.
“Een digitale euro moet duidelijke toegevoegde waarde bieden aan bedrijven en consumenten, door betaalbare, toegankelijke en transparante betaalopties door heel Europa mogelijk te maken.”
“De introductie van de digitale euro moet samengaan met de wettelijke verankering van contant geld als geaccepteerd betaalmiddel.”
“Contant geld moet altijd beschikbaar blijven. Recente internet- en stroomstoringen laten zien hoe belangrijk het is dat we kunnen terugvallen op contant geld.”
BBB is kritisch over de eurozone en stelt strenge voorwaarden aan deelname: landen mogen de euro alleen voeren als ze strikt aan de regels voldoen. De partij verzet zich tegen gezamenlijke schulden, Eurobonds en automatische toetreding tot de eurozone, en wil geen verdere financiële integratie die leidt tot overdracht van schulden of risico’s tussen lidstaten.
Strikte voorwaarden voor toetreding en deelname aan de eurozone
BBB vindt dat EU-lidmaatschap nooit automatisch recht geeft op de euro als munteenheid; landen moeten niet alleen aan de formele voorwaarden voldoen, maar deze ook strikt naleven. Dit standpunt is bedoeld om financiële discipline af te dwingen en te voorkomen dat zwakkere economieën profiteren van de euro zonder aan de regels te voldoen.
“EU-lidmaatschap geeft nooit automatisch recht op het voeren van de euro als munteenheid. Daarvoor moet niet alleen aan de betreffende voorwaarden voor deelname aan de euro worden voldaan, maar deze moeten ook door alle leden strikt worden nageleefd.”
Geen gezamenlijke schulden, Eurobonds of transferunie
BBB verzet zich tegen het aangaan van gezamenlijke schulden binnen de eurozone, zoals Eurobonds, en tegen het idee van een transferunie waarbij geldstromen van de ene naar de andere lidstaat gaan. De partij wil voorkomen dat Nederland of toekomstige generaties opdraaien voor de schulden van andere landen.
“BBB wil geen giften, gemeenschappelijke schulden, Eurobonds en Europese belastingen om uitgaven mee te financieren zoals voor klimaat of Defensie. BBB wil namelijk niet dat toekomstige generaties opdraaien voor de schulden van landen die het niet zo nauw nemen met hun boekhoudregels en die gewend zijn geraakt om via Brussel de hand op te houden voor ons belastinggeld.”
“We verwerpen het idee van een transferunie, waarmee geldstromen en andere middelen worden overgedragen van de ene naar de andere lidstaat.”
Geen automatische deelname aan EMU bij EU-uitbreiding
BBB wil dat nieuwe EU-lidstaten niet automatisch kunnen toetreden tot de eurozone (EMU) en pleit voor een hervorming van de regels rond uitbreiding.
“Bovendien komt er geen uitbreiding van de EU voordat het vrije verkeer van personen aan banden gelegd is en de automatische mogelijkheid om onderdeel van de EMU te worden vervalt.”
BIJ1 uit stevige kritiek op de economische en politieke structuur van de eurozone, met name op het neoliberale en kapitalistische karakter van EU-beleid. De partij pleit voor meer nationale autonomie binnen de eurozone, zodat lidstaten hun economieën eerlijker, democratischer en klimaatrechtvaardig kunnen organiseren zonder inmenging vanuit Brussel namens de belangen van de superrijken.
Meer nationale autonomie binnen de eurozone
BIJ1 wil dat lidstaten binnen de eurozone de vrijheid krijgen om hun economie radicaal eerlijk, klimaatrechtvaardig en democratisch te organiseren. De partij verwerpt Europese wetten en regels die liberalisering en marktwerking afdwingen en ziet deze als instrumenten van een kleine groep superrijken. Dit standpunt adresseert het probleem van beperkte beleidsruimte voor nationale overheden door eurozone-regels en de dominantie van neoliberale belangen.
“Lidstaten moeten vrij zijn om hun economie radicaal eerlijk, klimaatrechtvaardig en democratisch te organiseren Zonder ingrepen van Brussel namens belangen van de kleine groep superrijken.”
“We kaarten alle Europese wetten en regels aan die zorgen voor liberalisering en die de ruimte voor democratisch ingrijpen van de overheid in de economie beperkt.”
Afwijzing van neoliberale dwangmiddelen in de eurozone
BIJ1 verwerpt het huidige economische beleid van de eurozone, dat volgens de partij overheden dwingt tot liberalisering, privatisering en het openstellen van essentiële sectoren voor de markt. De partij ziet deze dwangmiddelen als kapitalistisch en schadelijk voor sociale rechtvaardigheid en democratische controle.
BVNL is kritisch over de eurozone en de Europese Unie in bredere zin. De partij pleit voor het stoppen van verdere soevereiniteitsoverdracht aan de EU, wil opt-ins en opt-outs mogelijk maken, en stelt een bindend referendum over het EU-lidmaatschap voor. BVNL ziet economische samenwerking en vrijhandel binnen Europa als positief, maar verzet zich tegen verdere integratie en centrale macht, waaronder de eurozone.
Stoppen met verdere soevereiniteitsoverdracht aan de EU/eurozone
BVNL vindt dat Nederland weer meer zeggenschap moet krijgen en dat de overdracht van soevereiniteit naar de EU, en daarmee impliciet naar de eurozone, moet stoppen. De partij wil dat Nederland de mogelijkheid krijgt om te kiezen welke EU-regels en -samenwerkingen het overneemt, en stelt een bindend referendum over het EU-lidmaatschap voor. Dit standpunt adresseert de zorg dat Nederland te veel macht uit handen geeft aan Europese instituties, waaronder de eurozone.
“Economische samenwerking binnen een Europese Economische Gemeenschap (EEG) is prima en vrijhandel is een groot goed. Maar de overdracht van soevereiniteit naar de EU moet stoppen en we moeten de mogelijkheid krijgen tot opt-ins en opt-outs.”
“Een bindend referendum over het EU-lidmaatschap.”
Kritisch op centrale Europese (monetaire) initiatieven
BVNL verzet zich tegen verdere centralisering van financieel en monetair beleid binnen Europa, waaronder de invoering van een digitale euro of Central Bank Digital Currency (CBDC). Dit standpunt is relevant voor de eurozone omdat het zich uitspreekt tegen verdere integratie van het Europese monetaire systeem.
“Er komt geen Central Bank Digital Currency (CBDC).”
“BVNL wil dat Nederlanders in vrijheid kunnen leven zonder door de overheid gevolgd te worden. Daarom willen we geen Digitale Europese Identiteit, geen Digitale Euro, geen Central Bank Digital Currency, geen monitoring van financiële transacties boven de honderd euro en het behoud van cash geld.”
De ChristenUnie is voor een solide financieel beleid binnen de eurozone en wil vasthouden aan strikte begrotingsregels zoals het Stabiliteits- en Groeipact. Ze zijn tegen automatische toetreding van nieuwe EU-landen tot de eurozone en tegen structurele eurobonds, en pleiten voor duidelijke voorwaarden en tijdelijke solidariteit bij gezamenlijke schulduitgifte.
Strikte begrotingsdiscipline en naleving Stabiliteits- en Groeipact
De ChristenUnie vindt solide overheidsfinanciën essentieel voor de eurozone en wil dat Nederland zich houdt aan de begrotingsregels van het Stabiliteits- en Groeipact. Ze zijn kritisch op het aangaan van extra schulden en willen dat investeringen zich terugverdienen.
“De ChristenUnie onderstreept het Stabiliteits- en Groeipact, en de bijbehorende richtlijnen voor begrotingstekorten en de overheidsschuld. Liever koersen we op een lager (structureel) tekort.”
“Solide en houdbare overheidsfinancien zijn een randvoorwaarde voor de duurzame bloei van ons land.”
Tegen structurele eurobonds, alleen tijdelijke solidariteit
De partij is tegen het structureel invoeren van eurobonds als vast onderdeel van de Europese begroting. Gezamenlijke schulduitgifte mag alleen in noodgevallen, met duidelijke afbakening in tijd en omvang.
“Dit alles mag echter geen aanleiding zijn voor het doorvoeren van eurobonds als vaststaand onderdeel van de Europese begroting. Als er onverhoopt toch wordt gekozen voor het gezamenlijk aangaan van schulden, dan moet dat duidelijk afgebakend zijn in tijd en omvang, en gebonden zijn aan een noodgeval.”
Geen automatische eurozone-toetreding voor nieuwe EU-lidstaten
De ChristenUnie wil het automatisme loslaten dat nieuwe EU-lidstaten automatisch toetreden tot de eurozone. Ze vinden dat niet elk land geschikt is voor de monetaire unie en willen voorkomen dat landen in een te strak keurslijf worden gedwongen.
“De ChristenUnie wil het automatisme dat landen die toetreden tot de EU automatisch ook toetreden tot de Europese Monetaire Unie (EMU) loslaten. Zo voorkomen we dat landen die toetreden tot de politieke unie maar niet binnen de monetaire unie passen in een te strak keurslijf gedwongen worden.”
D66 wil de eurozone versterken door flexibeler en toekomstgericht Europees begrotingsbeleid, met meer ruimte voor gezamenlijke investeringen en minder rigide regels. Ze pleiten voor een grotere Europese begroting, gezamenlijke leningen en het belonen van investeringen die bijdragen aan de toekomst van de eurozone. De partij ziet diepgaande Europese integratie en federalisering als noodzakelijk om de eurozone stabieler en effectiever te maken.
Flexibeler en stimulerend begrotingsbeleid in de eurozone
D66 vindt dat de huidige Europese begrotingsregels landen te veel beperken en pleit voor regels die investeringen in de toekomst stimuleren. Ze willen ruimte voor grote, eenmalige uitgaven en beloningen voor landen die investeren in bijvoorbeeld defensie of groene energie. Dit moet de eurozone economisch sterker en veerkrachtiger maken.
“Europese begrotingsregels moeten landen vooruithelpen, niet klemzetten. Wie investeert in de toekomst, mag daarvoor ook beloond worden. En voor grote, eenmalige uitgaven moet ruimte zijn, zoals voor defensie of voor groene energie.”
Grotere Europese begroting en gezamenlijke leningen
D66 stelt voor om de Europese begroting te verdubbelen en te financieren met gezamenlijke leningen, zodat de eurozone beter kan investeren in publieke goederen en minder afhankelijk is van nationale begrotingen. Dit moet de stabiliteit en slagkracht van de eurozone vergroten.
Diepgaande Europese integratie en federalisering
D66 ziet verdere federalisering en integratie van de EU als essentieel voor een stabiele en effectieve eurozone. Ze willen dat landen die de rechtsstaat niet respecteren, geen invloed meer hebben op eurozonebesluiten, en pleiten voor meer democratische legitimiteit op Europees niveau.
“D66 is voorstander van diepgaande Europese integratie, en steunt de verdere federalisering van de EU.”
GroenLinks-PvdA pleit voor hervorming van de Europese begrotingsregels binnen de eurozone, met meer nadruk op duurzame investeringen en gezamenlijke schulden. Ze willen begrotingsregels die ruimte bieden voor investeringen in de energietransitie en defensie, en zijn niet principieel tegen het aangaan van gemeenschappelijke schulden binnen de eurozone.
Hervorming van de Europese begrotingsregels voor investeringen
GroenLinks-PvdA wil dat de eurozone haar begrotingsregels vernieuwt, zodat er meer ruimte komt voor duurzame investeringen en gezamenlijke schulden. Dit moet de eurozone weerbaarder en toekomstbestendiger maken, met minder nadruk op korte termijn bezuinigingen en meer op lange termijn stabiliteit en investeringen.
“We zijn voorstander van de vernieuwing van de Europese begrotingsregels, waarbij meer nadruk komt te liggen op duurzame investeringen en hervormingen.”
“We hanteren daarbij geen taboes op nieuwe inkomstenbronnen of het aangaan van gemeenschappelijke schulden.”
“We kiezen ervoor om structureel geld vrij te maken om te investeren in de energietransitie. Daarbij hanteren we altijd begrotingsregels die zorgen voor efficiënte besteding van geld, corruptie voorkomen en geld niet uitkeren aan onrechtstatelijke regeringen.”
Tijdelijke uitzonderingen op tekortregels voor defensie
De partij ondersteunt het idee dat uitgaven voor defensie tijdelijk buiten de tekortregels van de eurozone kunnen vallen, om zo ruimte te bieden voor noodzakelijke investeringen zonder direct te hoeven bezuinigen.
“De mogelijkheid om uitgaven voor defensie tijdelijk uit te zonderen van het tekort, juichen we toe en zetten we ons voor in.”
De SGP is kritisch over verdere financiële integratie binnen de eurozone en wil dat Nederland strikt vasthoudt aan bestaande begrotingsregels. Ze verzetten zich tegen gezamenlijke schulden, eurobonds en extra Europese leningen, en pleiten voor een terugkeer naar nationale verantwoordelijkheid en sober financieel beleid.
Strikte naleving van eurozone-begrotingsregels, geen gezamenlijke schulden
De SGP wil dat Nederland zich in de eurozone inzet voor het strikt naleven van de bestaande begrotingsregels, zoals de schuldnorm van 60% en het tekort van maximaal 3% van het BBP. Ze zijn fel tegen het aangaan van gezamenlijke schulden (eurobonds), extra Europese leningen en opkoopprogramma’s, omdat ze toekomstige generaties willen beschermen tegen hoge schulden en nationale soevereiniteit willen behouden.
“De begrotingsregels, zoals de schuldnorm van 60% van het BBP en de tekortnorm van maximaal 3% van het BBP, moeten nageleefd worden zodat het financieel beleid degelijk en houdbaar is.”
“Er komen daarnaast in Europees verband geen extra opkoopprogramma’s, geen extra leningen en geen gemeenschappelijke schulden (eurobonds).”
“Belastingen blijven een nationale aangelegenheid.”
“De Europese Centrale Bank gaat zich weer richten op haar kerntaken: het bewaken van de prijsstabiliteit.”
DENK is voorstander van het behoud van de eurozone en een stabiele financiële unie, maar wil meer flexibiliteit binnen de begrotingsregels om investeringen in brede welvaart en publieke diensten mogelijk te maken. De partij steunt begrotingsdiscipline, maar vindt dat uitzonderingen op de regels niet alleen voor defensie, maar ook voor maatschappelijke investeringen moeten gelden. DENK benadrukt het belang van nationale soevereiniteit en inspraak bij Europese regelgeving.
Meer flexibiliteit binnen eurozone-begrotingsregels voor maatschappelijke investeringen
DENK wil dat de eurozone-begrotingsregels niet de vooruitgang in de weg staan en pleit voor ruimte om te investeren in publieke diensten en brede welvaart, vergelijkbaar met de uitzonderingen die nu voor defensie gelden. De partij vindt dat begrotingsdiscipline belangrijk is, maar niet ten koste mag gaan van investeringen die de samenleving versterken.
“Wij hechten aan een stabiele financiële Unie, maar de begrotingsregels mogen vooruitgang niet belemmeren. Dat betekent dat wij het handhaven op begrotingsdiscipline steunen en tegelijkertijd met een open houding kijken naar het bieden van ruimte voor uitgaven die de brede welvaart bevorderen.”
“Binnen de bestaande Europese begrotingsregels is het dan ook bespreekbaar voor ons om de staatsschuld te laten oplopen, om investeringen in onze samenleving mogelijk te maken. Nu er op defensiegebied uitzonderingen op de begrotingsregels gemaakt worden, willen wij deze uitzonderingen ook voor investeringen in bijvoorbeeld publieke diensten die de brede welvaart van de samenleving vergroten en in het klimaatbeleid.”
Nationale soevereiniteit en parlementaire inspraak behouden binnen de eurozone
DENK benadrukt het belang van nationale zeggenschap en inspraak bij Europese regelgeving, ook binnen de eurozone. De partij wil dat het Nederlandse parlement invloed houdt op besluiten die de economie en begroting raken.
“Wij hechten aan het borgen van inspraak van ons nationale parlement bij EU regelgeving en hechten aan het behouden van onze soevereine zeggenschap over hoe ons land wordt bestuurd.”
De VVD benadrukt het belang van begrotingsdiscipline en gezonde overheidsfinanciën binnen de eurozone. Ze willen dat alle EU-lidstaten, inclusief Nederland, zich strikt houden aan de Europese begrotingsregels en dat de Europese Commissie sneller optreedt tegen landen die deze afspraken niet nakomen. De partij is kritisch op schulden en overdrachten binnen de eurozone en pleit voor streng toezicht en handhaving.
Strikte begrotingsdiscipline en handhaving in de eurozone
De VVD vindt dat alle landen in de eurozone hun overheidsfinanciën op orde moeten houden en hoge schulden moeten afbouwen. Ze willen dat de Europese Commissie sneller en strenger optreedt tegen lidstaten die zich niet aan de begrotingsafspraken houden. Dit moet voorkomen dat financiële risico’s binnen de eurozone ontstaan en dat toekomstige generaties met schulden worden opgezadeld.
“We blijven inzetten op een gezond en prudent macro-economisch beleid door alle EU-lidstaten binnen de EU. We willen dat alle lidstaten werk maken van het afbouwen van hoge schulden en terugkeren naar begrotingsdiscipline. De Europese Commissie treedt daarbij sneller op tegen lidstaten die begrotingsafspraken niet nakomen.”
“De overheid moet zich houden aan de Europese begrotingsregels en -normen en het begrotingstekort beheersbaar maken, zodat de rekening niet wordt doorgeschoven naar volgende generaties. We vragen dit ook van andere EU-landen. Zij moeten hoge schulden afbouwen en terugkeren naar begrotingsdiscipline. De Europese Commissie moet sneller optreden tegen lidstaten die de afspraken niet nakomen.”
“Zij moeten hoge schulden afbouwen en terugkeren naar begrotingsdiscipline. De Europese Commissie moet sneller optreden tegen lidstaten die de afspraken niet nakomen.”
Het CDA ziet de eurozone als een belangrijk economisch samenwerkingsverband, maar wil gezamenlijke schulden (zoals eurobonds) alleen toestaan onder strikte voorwaarden en uitsluitend in uitzonderlijke situaties. Structurele financiering van begrotingstekorten via gezamenlijke schulden wijst het CDA af; hervormingen en terugbetaling moeten altijd afdwingbaar zijn.
Alleen tijdelijke gezamenlijke schulden in noodsituaties
Het CDA is terughoudend met het aangaan van gezamenlijke schulden binnen de eurozone. Alleen in uitzonderlijke noodsituaties en voor specifieke investeringen in Europese publieke goederen is het toegestaan, mits er strenge voorwaarden zijn zoals tijdelijkheid, beperkte omvang, concrete afspraken over terugbetaling en afdwingbare structurele hervormingen. Structurele financiering van begrotingstekorten via gezamenlijke schulden wordt expliciet afgewezen.
“Wij staan open voor het aangaan van gemeenschappelijke schulden (eurobonds) in noodsituaties en voor specifieke investeringen in Europese publieke goederen die onze veiligheid en open strategische autonomie versterken. Dit kan alleen onder strenge voorwaarden zoals tijdelijkheid, een beperkte omvang en stevige afbakening, concrete en afdwingbare afspraken over terugbetaling en een duidelijk aantoonbare Europese inzet.”
“Gezamenlijke schulden zijn geen structurele financiering van begrotingstekorten en gaan hand in hand met afdwingbare afspraken over structurele hervormingen.”
JA21 is kritisch over de eurozone en wil dat landen die de begrotingsregels structureel overtreden, zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun financiën. Nederland moet niet opdraaien voor tekorten van andere landen, moet een opt-out krijgen bij gezamenlijke schulden, en het moet mogelijk zijn dat landen (tijdelijk) de eurozone verlaten bij herhaalde overtredingen.
Strikte handhaving van eurozone-begrotingsregels en nationale verantwoordelijkheid
JA21 vindt dat de stabiliteit van de eurozone wordt ondermijnd door landen die de begrotingsregels niet naleven. Nederland moet niet verantwoordelijk zijn voor tekorten van andere landen en moet zich kunnen distantiëren van gezamenlijke schulden. In het uiterste geval moet het mogelijk zijn dat landen (tijdelijk) de eurozone verlaten als zij herhaaldelijk de regels overtreden.
“Landen die de begrotingsregels van de EU structureel niet naleven en zo de stabiliteit van de eurozone onder druk zetten, moeten zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun overheidsfinanciën. Nederlands’ zorgvuldig begrotingsbeleid mag niet worden uitgebuit om tekorten in andere landen te dekken. In het uiterste geval moet het mogelijk zijn dat een land (tijdelijk) de eurozone verlaat, als het herhaaldelijk de begrotingsregels overtreedt.”
“Mocht er ooit tijdelijk sprake zijn van gezamenlijke schulden, dan moet Nederland het recht hebben om zich hiervan te distantiëren. Indien gezamenlijke Europese schulden een realiteit zouden worden, moet Nederland een opt-out bedingen.”
De PVV is kritisch over de eurozone en de Europese Unie in bredere zin. Ze willen geen verdere integratie, geen eurobonds, geen Europese belastingen en geen digitale euro, en pleiten ervoor bevoegdheden en geld terug te halen uit Brussel. De partij positioneert zich duidelijk tegen verdere stappen richting een gezamenlijke financiële en monetaire unie.
Geen verdere financiële integratie in de eurozone
De PVV verzet zich tegen verdere stappen richting een gezamenlijke financiële en monetaire unie binnen de eurozone, zoals eurobonds, Europese belastingen en de invoering van een digitale euro. Ze zien deze maatregelen als een bedreiging voor de Nederlandse soevereiniteit en willen dat Nederland baas blijft over het eigen geld.
“Geen eurobonds, geen Europese belastingen, geen digitale euro”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma