Verkiezingsprogramma's 2025 overeuropese unie
De PVV is zeer kritisch over de Europese Unie en wil de Nederlandse soevereiniteit herstellen door bevoegdheden en geld terug te halen uit Brussel. De partij pleit voor het inzetten van vetorechten, het stoppen van EU-uitbreiding, het verminderen van de Nederlandse bijdrage aan de EU en het afdwingen van opt-outs op asiel, immigratie en natuurbeleid.
Bevoegdheden en geld terughalen uit Brussel
De PVV vindt dat Nederland te veel macht en geld aan de EU heeft overgedragen en wil dit terugdraaien. Ze zien de EU als een bedreiging voor de nationale soevereiniteit en willen daarom bevoegdheden en miljarden terughalen, geen verdere uitbreiding toestaan en vetorechten actief inzetten.
“Dat betekent: niet nóg meer bevoegdheden en miljarden overhevelen naar Brussel, maar juist terughalen. Onze vetorechten behouden we, herstellen we in ere én zetten we in: Nederland moet al het mogelijke vetoën, waaronder de EU-begroting, om zo een opt-out op asiel en immigratie en soepeler natuur- en stikstofbeleid te dwingen en de EU van binnenuit op de schop te nemen.”
“Wij zijn tegen elke verdere uitbreiding van de EU. De toetredingsonderhandelingen met Turkije en alle andere kandidaat-lidstaten moeten direct en definitief worden verbroken. Een visumvrijstelling voor Turkije binnen de EU is onbespreekbaar.”
“De PVV kiest voor een soeverein Nederland. Dat betekent: baas in eigen land, baas over eigen geld, eigen grenzen en eigen regels. ... Waar wij fel tegen zijn, is een geopolitieke Europese Unie, een Europese superstaat.”
“Niet nóg meer miljarden en bevoegdheden overhevelen naar Brussel, maar juist terughalen”
“Geen EU-uitbreiding; alle toetredingsonderhandelingen verbreken”
“Geen eurobonds, geen Europese belastingen, geen digitale euro”
“Onzinnig, geldverslindend verhuiscircus van het Europees Parlement beëindigen”
Actief inzetten van vetorechten en afdwingen van opt-outs
De PVV wil het Nederlandse vetorecht in de EU actief gebruiken om nationale uitzonderingen (opt-outs) af te dwingen, vooral op het gebied van asiel, immigratie en natuurbeleid. Dit wordt gezien als een manier om de invloed van de EU op Nederlandse wetgeving te beperken.
“Onze vetorechten behouden we, herstellen we in ere én zetten we in: Nederland moet al het mogelijke vetoën, waaronder de EU-begroting, om zo een opt-out op asiel en immigratie en soepeler natuur- en stikstofbeleid te dwingen en de EU van binnenuit op de schop te nemen.”
“In Brussel zullen we door het inzetten van veto’s of het weigeren van de te hoge Nederlandse bijdrage aan de EU-begroting een opt-out op asiel en immigratie afdwingen.”
“Opt-out op asiel en immigratie bij de EU afdwingen met inzet vetorecht”
“Net als bij ons streven om tot een opt-out voor immigratie en asiel te komen, zetten we hier ons vetorecht in.”
Nederlandse bijdrage aan de EU fors verminderen
De PVV wil de jaarlijkse Nederlandse afdracht aan de EU fors verlagen, omdat Nederland volgens de partij te veel betaalt en te weinig terugkrijgt. Dit geld moet volgens de PVV ten goede komen aan de Nederlandse bevolking.
Tegen Europese integratie en superstaat
De PVV verzet zich tegen verdere politieke en economische integratie binnen de EU, zoals eurobonds, Europese belastingen en de invoering van een digitale euro. Ze willen geen Europese superstaat en benadrukken het belang van nationale symbolen en soevereiniteit.
Versoepeling van Brusselse regels op nationaal beleid
De PVV wil Brusselse regels versoepelen, vooral op het gebied van natuur, stikstof en landbouw, en het aantal Natura 2000-gebieden verminderen. Ze zien EU-regelgeving als een belemmering voor nationale beleidsvrijheid.
“Wij zijn er helemaal klaar mee. Nederland behoort tot de grootste nettobetalers van de EU! Dus wat ons betreft slaan we in Brussel met de vuist op tafel en eisen we versoepeling van de regels – van de Vogel- en de Habitatrichtlijn tot en met de verplichte emissiereductie.”
“Versoepeling van de Brusselse regels; verminderen van het aantal natuurgebieden met Natura 2000-status en/of verkleinen van gebieden”
JA21 wil dat de Europese Unie zich strikt beperkt tot economische samenwerking en het respecteren van nationale soevereiniteit, en verzet zich fel tegen verdere politieke integratie of uitbreiding van EU-bevoegdheden. De partij pleit voor het terugdraaien van bevoegdheden naar lidstaten, het verlagen van de EU-begroting, het blokkeren van gezamenlijke schulden en het behouden van nationale zeggenschap, waaronder het vetorecht. JA21 is tegen een federaal Europa, Europese belastingen, een Europees leger en verdere uitbreiding van de EU.
EU beperken tot economische samenwerking en soevereiniteit
JA21 vindt dat de EU moet terugkeren naar haar oorspronkelijke rol als economisch samenwerkingsverband en zich niet moet ontwikkelen tot een politieke unie. De partij ziet economische samenwerking als nuttig, maar vindt dat de soevereiniteit van lidstaten centraal moet staan en dat bevoegdheden moeten worden teruggegeven.
“De Europese Unie is een samenwerkingsverband dat zichzelf moet leren beperken. JA21 pleit voor een Unie die zich weer richt op haar oorspronkelijke kracht: economische samenwerking en respect voor de soevereiniteit van lidstaten.”
“Geen enkele stap richting een federaal Europa, en dus ook geen verdragswijzigingen die tot verdere overdracht van bevoegdheden leiden. Er moet juist ruimte ontstaan om bevoegdheden terug te geven aan lidstaten.”
“JA21 staat voor een veel slankere Europese Unie. Er moet strikt worden nagezien op verdere uitdijing en soevereiniteitsoverdracht. Sterker nog, de Europese Unie moet via afdwingbare besluiten in de Raad bevoegdheden teruggeven aan de lidstaten.”
EU-begroting verlagen en geen gezamenlijke schulden
JA21 wil de EU-begroting fors verlagen, is tegen Europese belastingen en gezamenlijke schulden, en wil dat Nederland zich kan onttrekken aan gezamenlijke financiële verplichtingen. De partij vindt dat landen die de begrotingsregels overtreden, zelf verantwoordelijkheid moeten nemen.
“De EU-begroting moet juist krimpen, nadat het jarenlang enkel heeft kunnen toenemen. De EU moet snijden in bestaande uitgaven, zoals de sociale cohesiefondsen om meer ruimte te maken voor private investeringen in innovatie en economische groei. JA21 is principieel tegen Europese belastingen.”
“Geen gezamenlijke Europese schulden, in welke vorm dan ook.”
“Indien gezamenlijke Europese schulden een realiteit zouden worden, moet Nederland een opt-out bedingen.”
Behoud vetorecht en nationale parlementaire zeggenschap
JA21 wil het vetorecht van lidstaten in de Europese Raad behouden en versterken, en eist dat Nederlandse ministers geen EU-besluiten steunen zonder parlementair mandaat. De partij wil meer transparantie en parlementaire controle op EU-wetgeving.
“Behoud van het vetorecht van lidstaten in de Europese Raad.”
“Ministers en staatssecretarissen mogen geen Europese besluiten steunen zonder een mandaat van het parlement.”
“Naast de reeds ingebouwde controlemechanismen in de rapportages door ministeries moeten de Eerste en Tweede Kamer betere handvatten krijgen om subsidiariteit te waarborgen binnen Europese verordeningen en richtlijnen.”
Tegen Europese industriepolitiek, leger en uitbreiding
JA21 verzet zich tegen een Europese industriepolitiek, een Europees leger en verdere uitbreiding van de EU, met name richting Turkije. Toetreding van nieuwe lidstaten moet uiterst terughoudend gebeuren, met strikte toepassing van criteria en raadpleging van de bevolking.
“Geen Europese industriepolitiek zoals voorgesteld onder de 'Clean Industrial Deal'.”
“Geen Europees leger.”
“Geen EU-lidmaatschap voor Turkije.”
“Daarnaast moet de EU uiterst terughoudend zijn met het toelaten van nieuwe lidstaten. Strikte toepassing van de Kopenhagen-criteria blijft noodzakelijk en raadpleging van de EU-bevolking moet centraal staan in toetredingsprocessen.”
Tegen Europese belastingen en digitale euro
JA21 is tegen de invoering van nieuwe Europese belastingen, een digitale euro en een digitale Europese identiteit, en wil fiscale soevereiniteit behouden.
NSC ziet de Europese Unie als belangrijk voor samenwerking op het gebied van handel, veiligheid en migratie, maar wil nationale soevereiniteit behouden en verdere integratie beperken. Ze zijn tegen een ‘ever closer union’, tegen een transferunie en gezamenlijke schulden, en willen strenge handhaving van EU-regels en meer parlementaire controle. NSC pleit voor een sobere EU-begroting, strengere migratieafspraken, en het kunnen uitsluiten van landen die de rechtsstaat ondermijnen.
Behoud van nationale soevereiniteit, tegen ‘ever closer union’
NSC wil dat Nederland binnen de EU constructief samenwerkt, maar met behoud van nationale bevoegdheden en budgetten. Ze zijn tegen verdere politieke integratie en willen dat de EU alleen optreedt waar dat echt effectiever is dan nationaal beleid.
“We zijn tegen de ‘ever closer union’. Binnen Europa bepleiten we een stevige opstelling van Nederland, constructief maar realistisch. Taken, bevoegdheden en budgetten blijven van ons, deze nationale soevereiniteit bewaken we.”
“De EU mag alleen maatregelen nemen als die doeltreffender zijn dan nationale, regionale of lokale maatregelen (het subsidiariteitsbeginsel).”
Geen transferunie, geen gezamenlijke schulden
NSC verzet zich tegen het delen van schulden tussen EU-lidstaten en wil belastingheffing nationaal houden. Ze eisen strikte naleving van begrotingsregels en consequenties voor landen die deze overtreden.
“Als onderdeel van een verstandig Europees beleid zijn we tegen de ontwikkeling van de EU tot een transferunie. Belastingheffing blijft voorbehouden aan de lidstaten. We zijn tegen nieuwe gezamenlijke Europese schulden, tegen “eurobonds” en andere constructies waarmee schulden van EU-lidstaten gemeenschappelijk worden.”
“Verder pleiten we voor herstel en handhaving van de Europese normen voor gezonde overheidsfinanciën (dat wil zeggen een maximaal begrotingstekort van 3% en een maximale staatsschuld van 60%). Als landen zich daar niet aan houden moeten daar consequenties aan verbonden worden zoals het achterhouden van EU-gelden.”
Strengere parlementaire controle op EU-beleid
NSC wil dat de Tweede Kamer meer invloed krijgt op EU-wetgeving en -onderhandelingen, inclusief een parlementair instemmingsrecht en actieve toetsing van EU-beleid.
“Europese regels mogen niet als voldongen feiten neerdalen op Nederland, maar kunnen alleen worden ingevoerd als de meerderheid van het Nederlandse parlement het ermee eens is. We willen een parlementair instemmingsrecht in de Europawet verankeren.”
“De Tweede Kamer moet EU-beleid en -regelgeving actiever toetsen op subsidiariteit, proportionaliteit en verwachte effecten.”
Uitsluiten van landen die de rechtsstaat ondermijnen
NSC wil dat landen die fundamentele EU-normen schenden, zoals de rechtsstaat, geen EU-gelden meer krijgen en zelfs uit de EU kunnen worden gezet.
“Daarom moet de EU een ‘rechtsstaatslot’ invoeren: landen die hun rechtsstaat afbreken krijgen geen EU-gelden meer.”
“Daarnaast moet het mogelijk worden om lidstaten die stelselmatig de rechtsstaat ondermijnen of langdurig niet voldoen aan de toelatingscriteria, uit de EU te zetten.”
Sober EU-budget en minder afdrachten
NSC wil een kleinere EU-begroting, minder Nederlandse afdrachten en snijden in verouderd cohesiebeleid.
Strengere migratie- en asielafspraken op EU-niveau
NSC steunt het Europees Asiel- en Migratiepact, wil asielprocedures buiten de EU mogelijk maken en pleit voor Europese terugkeerhubs en strengere afspraken met herkomstlanden.
“De invoering van het Europees Asiel- en Migratiepact is daarom van groot belang. Door betere registratie en verplichte grensprocedures krijgen we zicht op wie de Europese Unie binnen wil en kunnen kansarme asielaanvragen direct aan de buitengrens worden afgehandeld.”
“We steunen het Europese voorstel dat ruimte biedt om asielprocedures te laten plaatsvinden in veilige landen buiten de Europese Unie.”
“We moeten Europese terugkeerhubs hebben waar uitgeprocedeerde asielzoekers naartoe kunnen worden gestuurd.”
Strikte voorwaarden voor EU-uitbreiding
NSC accepteert uitbreiding van de EU alleen als landen volledig voldoen aan de Kopenhagen-criteria en wil een correctief referendum bij toetreding.
“Uitbreiding van de EU is op termijn mogelijk, maar we doen geen concessies aan de toepassing van de Kopenhagen-criteria (waarborgen op het gebied van democratie, rechtsstaat en geen corruptie). Mocht een land willen toetreden, dan moet het besluit van het parlement onderwerp kunnen worden van een correctief referendum.”
Tegen verhoging van EU-invloed op Nederlands beleid
NSC wil uitzonderingen op EU-regels waar die Nederlandse belangen schaden, zoals bij woningbouw en studiefinanciering.
“EU-wetgeving heeft grote invloed op het Nederlandse woningbeleid. Daarom willen we een Europese uitzondering op staatssteunregels voor midden-huur (vergelijkbaar met de vrijstelling voor sociale diensten van algemeen economisch belang DAEB) en een Europees Woningfonds.”
“Door Europese regels kunnen EU-studenten die hier een dag per week werken vanaf dit jaar ook direct aanspraak maken op de basisbeurs en soms op een aanvullende beurs. We willen een wachttijd instellen voor het recht op een studiebeurs. En de regels in de EU zo aanpassen dat er voor EU-studenten pas bij veel meer werkuren recht ontstaat op een Nederlandse beurs.”
De SGP wil dat de Europese Unie terugkeert naar haar kerntaken als economische samenwerkingsorganisatie en zich minder bemoeit met nationale politiek en cultuur. Ze pleiten voor meer nationale soevereiniteit, minder Brusselse regels, strengere begrotingsdiscipline en verzet tegen verdere politieke integratie of uitbreiding van EU-bevoegdheden. Concrete voorstellen zijn onder meer het schrappen van de term ‘steeds hechter wordende Unie’, meer opt-outs voor lidstaten, geen gezamenlijke schulden, en het afbreken van de toetredingsonderhandelingen met Turkije.
Terug naar kerntaken en minder politieke unie
De SGP vindt dat de EU zich moet beperken tot haar oorspronkelijke economische samenwerkingsrol en zich niet moet ontwikkelen tot een politieke unie die nationale soevereiniteit ondermijnt. Ze willen dat de EU ten dienste staat van de lidstaten, met ruimte voor nationale verschillen en klassieke christelijke waarden.
“De SGP wil dat de EU in deze tijd van geopolitieke spanningen teruggaat naar haar kerntaken en Bijbelse kernwaarden. De EU moet ten dienste staan van de lidstaten.”
“De term ‘steeds hechter wordende Unie’ wordt geschrapt.”
“Lidstaten krijgen meer vrijheid om via zogenaamde ‘opt-outs’ niet langer mee te doen aan samenwerking op bepaalde beleidsterreinen, zoals gezondheidszorg en gezinsbeleid.”
“Binnen de EU blijft ruimte voor verschil. Landen worden niet in een progressief en seculier keurslijf geperst.”
Meer nationale soevereiniteit en parlementaire controle
De SGP wil dat lidstaten leidend worden in het wetgevingsproces, niet de Europese Commissie, en dat verdragen alleen met brede parlementaire steun kunnen worden gewijzigd. Ze verzetten zich tegen overdracht van bevoegdheden op gevoelige terreinen.
“Lidstaten moeten leidend worden in het wetgevingsproces, niet langer de Europese Commissie.”
“Europese verdragen moeten met tweederde meerderheid worden goedgekeurd in beide Kamers der Staten-Generaal.”
“Abortus mag géén Europees mensenrecht worden. Abortusbeleid behoort niet tot de bevoegdheden van de EU.”
Strenge begrotingsdiscipline en geen gezamenlijke schulden
De SGP is tegen het verhogen van de EU-begroting, gezamenlijke schulden (eurobonds) en extra leningen. Ze willen dat Nederland minder afdraagt aan de EU en dat begrotingsregels strikt worden nageleefd.
“Er komen geen Europese leningen of gezamenlijke schuldeninstrumenten.”
“De forse verhoging van de EU-begroting zoals onlangs voorgesteld door de Europese Commissie is volgens de SGP absurd en misplaatst. Nederland is een nettobetaler en moet zich hier zéker tegen verzetten.”
“Nederland zet in op het beperken van het EU-meerjarenbegroting tot onder 1% van ons bruto binnenlands product (BBP) en minder Nederlandse afdrachten.”
“Nederland moet zich in de EU steviger inzetten voor het naleven van Europese begrotingsregels. Er komen daarnaast in Europees verband geen extra opkoopprogramma’s, geen extra leningen en geen gemeenschappelijke schulden (eurobonds).”
Minder Brusselse regeldruk en meer nationale ruimte
De SGP wil een forse reductie van Europese regels, vooral als die nationale soevereiniteit aantasten of onwerkbaar zijn. Ze pleiten voor een ‘schraplijst’ van EU-regels die Nederland benadelen.
“Nederland legt een schraplijst aan voor Europese regels die averechts werken, ons land benadelen, te veel regeldruk opleveren of te veel op nationale soevereiniteit ingrijpen.”
“Het leeuwendeel van de regeldruk komt uit de Brusselse beleidstorens. Bij de EU wordt aangedrongen op het aanpakken van onwerkbare regels en ambities, bijvoorbeeld ten aanzien van de Green Deal en Europese Natuurherstelverordening.”
Kritisch op EU-uitbreiding en toetreding Turkije
De SGP wil strenge eisen stellen aan nieuwe lidstaten en is tegen verdere uitbreiding met landen als Turkije.
Geen Nexit, tenzij EU radicaal verandert
Hoewel de SGP kritisch is op de EU, vinden ze een Nexit nu onwenselijk, tenzij de EU zich in een richting ontwikkelt die een heroverweging noodzakelijk maakt.
“De EU kan een belangrijke bijdrage leveren aan vrede en welvaart. Dat maakt een Nexit politiek en economisch gezien onwenselijk, tenzij verregaande ontwikkelingen in de Europese Unie een heroverweging hiervan noodzakelijk maken.”
FVD wil dat Nederland de Europese Unie verlaat (NEXIT) en weer volledige soevereiniteit krijgt over wetgeving, grenzen, munt en handelsbeleid. Ze pleiten voor toetreding tot de Europese Vrijhandelsassociatie (EFTA), afschaffing van de euro, verzet tegen verdere soevereiniteitsoverdracht en het schrappen van EU-regelgeving die nationale belangen schaadt. De partij ziet de EU als een bureaucratische, centralistische macht die Nederlandse democratie, economie en vrijheid ondermijnt.
Uittreden uit de Europese Unie (NEXIT)
FVD beschouwt de EU als een belemmering voor nationale soevereiniteit en democratie, en wil daarom een ordentelijke uittreding (NEXIT). Ze stellen dat Nederland alleen buiten de EU weer volledige controle krijgt over eigen wetten, grenzen en beleid.
“Forum voor Democratie wil dat Nederland zelf zijn eigen regels kan maken, zijn eigen grenzen kan beschermen en zijn eigen allianties kan sluiten. De Europese Unie maakt dat alles onmogelijk. Daarom streven we naar een intelligente uittreding uit de Europese Unie, waarna we ons aansluiten bij de Europese Vrijhandelsassociatie, net als Zwitserland, Noorwegen en IJsland.”
“Het Nederlands belang raakt steeds verder ondergesneeuwd in de wirwar van belangen die in Brussel worden afgewogen. Als klein land worden wij voortdurend overstemd door de veel grotere landen in de Unie. Voor het behoud van onze democratie en onze welvaart acht Forum voor Democratie het van essentieel belang om als Nederland de Europese Unie te verlaten (NEXIT) en ons aan te sluiten bij de EFTA, de Europese vrijhandelszone waar ook welvarende landen als Zwitserland, IJsland en Noorwegen lid van zijn.”
“Intelligente uittreding uit de EU (NEXIT) We verlaten de Europese Unie op een ordentelijke manier, zodat Nederland weer volledige controle krijgt over zijn wetten, grenzen en beleid.”
Toetreden tot de Europese Vrijhandelsassociatie (EFTA)
Na NEXIT wil FVD dat Nederland toetreedt tot de EFTA, om economische samenwerking zonder politieke unie te waarborgen. Dit model wordt gepresenteerd als succesvol en passend bij Nederlandse belangen.
“We sluiten ons aan bij de Europese Vrijhandelsassociatie, waar landen als Zwitserland, Noorwegen en IJsland bewijzen dat economische samenwerking mogelijk is zonder politieke unie.”
Afschaffen van de euro en verzet tegen Digitale Euro
FVD ziet de euro als schadelijk voor de Nederlandse economie en wil terug naar een eigen munt. Ze verzetten zich ook fel tegen de invoering van een Digitale Euro (CBDC), die zij zien als een bedreiging voor vrijheid en privacy.
“De invoering van de euro is voor Nederland een kostbare vergissing gebleken... In het verleden zijn al meer dan 160 muntunies ordentelijk ontbonden; ook de euro kan en moet langs die weg beëindigd worden.”
“Forum voor Democratie verwerpt deze ontwikkeling met kracht. Er is geen enkele noodzaak voor de invoering van een digitale euro. Het is een politiek project dat niet draait om innovatie of efficiëntie, maar om meer centrale controle en minder individuele vrijheid.”
“Wij willen: » Uittreden uit de eurozone We stappen uit de euro, zodat Nederland met een eigen munt weer controle krijgt over de rentevoet, de geldhoeveelheid en de inflatie.”
“» Geen Digitale Euro (CBDC) We verzetten ons altijd tegen de invoering van een digitale euro of welke Central Bank Digital Currency dan ook, zodat vrijheid en privacy behouden blijven.”
Geen verdere soevereiniteitsoverdracht aan de EU
Zolang Nederland nog lid is van de EU, wil FVD geen enkele nieuwe overdracht van bevoegdheden naar Brussel accepteren. Ze willen bestaande betrokkenheid bij internationale organisaties herzien om soevereiniteit te waarborgen.
“Geen verdere soevereiniteitsoverdracht Zolang Nederland nog lid is van de EU, accepteren we geen enkele nieuwe overdracht van bevoegdheden naar Brussel.”
“Herziening van betrokkenheid bij internationale organisaties We herzien de Nederlandse deelname aan organisaties zoals NAVO, WEF en WHO, zodat onze soevereiniteit ook daar niet verder wordt ondermijnd.”
Schrappen van EU-regelgeving en -projecten die nationale belangen schaden
FVD wil bestaande EU-regelgeving, zoals de Green Deal en het CO2-handelssysteem, afschaffen of negeren zolang Nederland nog lid is, om nationale sectoren als landbouw, visserij en industrie te beschermen.
“Ontmanteling van de EU-Green Deal We werken in Europees verband aan het afschaffen van de Green Deal die de boerenstand kortwiekt, zolang het bestaat wordt het in Nederland niet gehandhaafd - inclusief het CO2-handelssysteem (ETS).”
“We geven prioriteit aan export zonder Brusselse beperkingen, zodat Nederlandse boeren en vissers wereldwijd kunnen concurreren.”
“We stellen bedrijven in de haven vrij van het Europese CO2-emissiehandelssysteem (ETS) en stikstofregels, zodat de haven onbeperkt kan uitbreiden en floreren.”
Zelfstandig handelsbeleid, geen EU-handelsverdragen
FVD wil dat Nederland zelf bilaterale handelsverdragen sluit, omdat EU-handelsakkoorden volgens hen Nederlandse belangen ondergeschikt maken aan die van grotere landen.
“Nederland heeft belang bij internationale samenwerking en een open economie, maar niet bij multilaterale verdragen die door de EU worden uitonderhandeld. In zulke akkoorden – zoals CETA of MERCOSUR – worden 27 nationale belangen op één hoop gegooid en worden Nederlandse handelsbelangen vaak ondergeschikt gemaakt aan die van grotere landen als Duitsland en Frankrijk.”
“Handelsverdragen sluiten we voortaan zelf, zonder EU-bemoeienis, en we koesteren de Nederlandse diaspora.”
De VVD ziet de Europese Unie als essentieel voor de veiligheid, economische kracht en geopolitieke positie van Nederland, maar wil Europese samenwerking vooral pragmatisch en gericht op kerntaken houden. De partij pleit voor minder overdracht van nationale bevoegdheden, strengere handhaving van EU-regels (zoals begrotingsdiscipline en rechtsstaat), meer samenwerking op defensie en innovatie, en minder bureaucratie. Uitbreiding van de EU mag alleen onder strikte voorwaarden, en Nederland moet een voortrekkersrol spelen bij het beschermen van de rechtsstaat en het versterken van de interne markt.
Alleen meer EU-integratie als het Nederland sterker maakt
De VVD wil Europese samenwerking vooral inzetten waar het aantoonbaar bijdraagt aan veiligheid en economie, en verzet zich tegen een federale EU of sluipende overdracht van bevoegdheden.
“Wij verzetten ons tegen een sluipende overdracht van nationale bevoegdheden en een federale glijbaan. Nationale bevoegdheden worden wat de VVD betreft dan ook alleen overgedragen als dit aantoonbaar in het belang is van onze veiligheid en economie.”
“We hebben alleen meer Europese integratie nodig als het Nederland en Europa veiliger en welvarender maakt.”
Strikte handhaving van EU-regels en rechtsstaat
De VVD wil dat lidstaten zich houden aan EU-afspraken, met snelle sancties bij overtredingen, en pleit voor een strikte handhaving van de rechtsstaat, inclusief het korten van subsidies aan landen die deze ondermijnen.
“De Europese Commissie treedt daarbij sneller op tegen lidstaten die begrotingsafspraken niet nakomen.”
“We willen dat Hongarije harder wordt gekort op Europese subsidies zolang het land de rechtsstaat ondermijnt en banden onderhoudt met Poetin.”
“De VVD steunt daarom een strikte handhaving van het rechtsstaatmechanisme in de EU en wil dat Nederland daarin een voortrekkersrol blijft spelen.”
Minder EU-bureaucratie en harmonisatie van regels
De VVD wil minder bureaucratie, geen strengere nationale koppen op EU-beleid, en harmonisatie van regels om ondernemers te ontlasten en de interne markt te versterken.
“Dit betekent ook geen strengere nationale koppen bovenop EU-beleid. We beschermen onze ondernemers tegen oneerlijke concurrentie door te eisen dat importproducten voldoen aan de hoge standaarden die hier gelden.”
“Minder geldverspilling en één vaste vergaderlocatie voor het Europees Parlement. Geen verspilling meer met twee parlementslocaties (Brussel en Straatsburg).”
“We beperken koppen op EU-wetgeving, en interpreteren regels niet onnodig strenger dan in andere EU-lidstaten. We doen dus niet meer dan dat de EU van ons vraagt.”
EU met meerdere snelheden en pragmatische samenwerking
De VVD staat open voor een EU met meerdere snelheden, zodat coalities van gelijkgezinde landen sneller kunnen integreren op specifieke terreinen als defensie, innovatie en migratie.
“De VVD staat open voor een EU met meerdere snelheden, waarin coalities van gelijkgezinde landen, zoals Nederland, Duitsland, Frankrijk en Scandinavische staten, samen verder kunnen integreren op terreinen als defensie, veiligheid, innovatie of samen hardere afspraken kunnen maken op migratie.”
Strenge voorwaarden voor EU-uitbreiding en Turkije geen lid
Uitbreiding van de EU mag alleen als kandidaat-lidstaten aan alle voorwaarden voldoen; Turkije kan geen lid worden zolang het niet voldoet aan de EU-normen.
“De uitbreiding van de EU zal gepaard moeten gaan met hervormingen om slagvaardig en betaalbaar te blijven. Kandidaat-lidstaten, in de Westelijke Balkan en Oekraïne, houden zicht op EU-lidmaatschap en worden beoordeeld op de geboekte resultaten.”
“Turkije zal geen lid van de EU worden zolang het land niet voldoet aan de voorwaarden van de Unie op het gebied van democratie en de rechtsstaat.”
Focus op strategische autonomie, innovatie en defensie
De VVD wil dat EU-middelen vooral worden ingezet voor innovatie, defensie, veiligheid en strategische autonomie, en minder voor traditionele subsidies.
“De focus moet verschuiven van ineffectieve cohesiegelden en subsidies aan traditionele sectoren naar investeringen in innovatie, defensie en veiligheid, en strategische autonomie.”
“Het kan niet zo zijn dat onze Europese defensie-industrie voor de productie van essentieel materieel afhankelijk is van kritieke grondstoffen uit autocratische landen. Deze kwetsbaarheid is onacceptabel en ondermijnt ons vermogen om onszelf te verdedigen.”
Geen Europees leger, wel sterke Europese defensiepijler binnen NAVO
De VVD wil geen Europees leger, maar wel een zelfstandiger Europese defensie binnen de NAVO, inclusief samenwerking op nucleaire afschrikking.
“Geen Europees leger, maar een sterke Europese pijler binnen de NAVO: De VVD kiest voor een militair zelfstandiger Europa.”
“De VVD wil dat Nederland een constructieve houding aanneemt ten opzichte van een geloofwaardige Europese kernparaplu onder Frans en eventueel Brits leiderschap.”
De ChristenUnie ziet de Europese Unie als een waardengemeenschap die vrede, recht en samenwerking op kerntaken moet bevorderen, maar is kritisch op uitbreiding van bevoegdheden en begroting. Ze pleiten voor versterking van de rechtsstaat, meer transparantie, subsidiariteit, en samenwerking op grensoverschrijdende thema’s, maar verzetten zich tegen Europese bemoeizucht op nationale domeinen en automatische toetreding tot de euro. Concrete voorstellen zijn onder meer het beperken van de EU-begroting, invoering van gekwalificeerde meerderheid bij buitenlands beleid, en strenge toetredingscriteria voor nieuwe lidstaten.
EU als waardengemeenschap, samenwerking op kerntaken
De ChristenUnie benadrukt het belang van de EU als waardengemeenschap gebaseerd op mensenrechten, rechtsstaat en publieke gerechtigheid. Europese samenwerking is volgens hen noodzakelijk voor grensoverschrijdende uitdagingen zoals migratie, klimaat en economie, maar moet zich beperken tot kerntaken.
“Vanuit hun christelijk geloof hebben de grondleggers de Europese Unie gebaseerd op menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid voor de wet, de rechtsstaat en mensenrechten.”
“Voor grote grensoverschrijdende uitdagingen is Europese samenwerking noodzakelijk: (arbeids)migratiebeleid, klimaatverandering, belastingontwijking en een eerlijke (digitale) economie.”
Bescherming van de rechtsstaat en strengere sancties
De partij wil dat de EU krachtiger optreedt tegen schendingen van de rechtsstaat en corruptie, met snellere procedures en zwaardere sancties, waarbij niet langer unanimiteit maar een gekwalificeerde meerderheid volstaat.
“De EU heeft politieke, juridische en financiële instrumenten nodig om de rechtsstaat in Europa te beschermen.”
“Bij ernstige bedreiging van de rechtsstaat of ernstige corruptie moet de Europese Raad niet slechts unaniem maar ook met een vier vijfde meerderheid beslissen dat een land in aanmerking komt voor stevige sancties.”
“We streven naar een versnelde procedure voor inbreukprocedures wanneer het de rechtsstaat betreft.”
Meer besluitvorming met gekwalificeerde meerderheid, minder veto’s
Om daadkrachtig op te treden in het buitenlandbeleid, wil de ChristenUnie af van het vetorecht van individuele lidstaten en pleit voor besluitvorming met gekwalificeerde meerderheid.
“Het vetorecht van een enkele lidstaat op Europees buitenlands beleid verzwakt die daadkracht. Daarom is de ChristenUnie voorstander van het invoeren van besluitvorming met een gekwalificeerde meerderheid voor het Europese buitenlandbeleid.”
Transparantie en lobbyregister
De ChristenUnie vindt draagvlak en acceptatie van Europese besluiten afhankelijk van transparantie, en wil daarom betere lobbyregistratie en openheid over onderhandelingen.
“Een transparante Unie is een voorwaarde voor draagvlak en duurzame acceptatie van Europese besluiten. Dit vraagt een beter lobbyregister en meer transparantie over de onderhandelingen tussen Europees Parlement en de Raad, bijvoorbeeld over agenda’s en deelnemers van onderhandelingen.”
Subsidiariteit en beperking EU-bemoeienis
De partij stelt subsidiariteit centraal: besluiten moeten op het laagst mogelijke niveau worden genomen. Ze verzetten zich tegen EU-bemoeienis op terreinen zonder mandaat, zoals zorg, ethiek, onderwijs en woningbouw.
“Voor de ChristenUnie is subsidiariteit het uitgangspunt: besluiten worden genomen op het laagst mogelijke niveau, zo dicht mogelijk bij mensen. Wij verzetten ons tegen Europese bemoeizucht op terreinen waar de EU geen mandaat heeft, zoals gezondheidszorg, medische ethiek, onderwijs of woningbouw.”
Geen uitbreiding EU-begroting, samenwerking dienstbaar aan lidstaten
De ChristenUnie is tegen een forse vergroting van de EU-begroting en vindt dat samenwerking dienstbaar moet zijn aan de lidstaten, niet andersom.
“De voorgenomen uitbreiding van de EU-begroting is niet acceptabel. De ChristenUnie is voorstander van Europese samenwerking die dienstbaar is aan lidstaten, niet andersom.”
Strenge toetredingscriteria en stop onderhandelingen Turkije
Nieuwe landen mogen alleen toetreden als ze voldoen aan strenge eisen op het gebied van rechtsstaat, democratie en mensenrechten. Toetredingsonderhandelingen met Turkije worden gestaakt.
“Nieuwe landen die toetreden tot de Europese Unie voldoen aan de eisen die bij onze waardengemeenschap horen. Daarbij heeft de ChristenUnie in het bijzonder oog voor de criteria voor de rechtsstaat, democratie en het borgen van mensenrechten.”
“Als op basis van die criteria toetreding in de nabije toekomst niet in de rede ligt, is de Europese Unie daar helder over en zoekt ze naar andere betekenisvolle vormen van samenwerking. De toetredingsonderhandelingen met Turkije worden gestaakt.”
Geen automatische euro voor nieuwe lidstaten, tegen digitale euro
De ChristenUnie wil dat toetreding tot de EU niet automatisch leidt tot toetreding tot de eurozone, en is kritisch op het voorstel voor een digitale euro.
“De ChristenUnie wil het automatisme dat landen die toetreden tot de EU automatisch ook toetreden tot de Europese Monetaire Unie (EMU) loslaten.”
“Het huidige voorstel voor een digitale euro is een oplossing op zoek naar een probleem, waar de ChristenUnie vooral bezwaren tegen heeft (bijvoorbeeld als het gaat om privacywaarborgen).”
Kritisch op Europese Digitale Identiteit
De partij is kritisch over de Europese Digitale Identiteit (eID) en wil dat deze vrijwillig, transparant en privacy-proof blijft.
“De ChristenUnie is kritisch op de ontwikkelingen rondom de Europese Digitale Identiteit (eID). Als er een eID komt, moet dit vrijwillig, transparant en privacy-proof zijn. Er komt geen Europees Burgerservicenummer.”
De SP wil een Europese Unie die sociaal, democratisch en transparant is, waarbij de soevereiniteit van lidstaten centraal blijft staan en de macht van grote bedrijven wordt ingeperkt. Ze verzetten zich tegen een federaal Europa, verdere overdracht van monetaire bevoegdheden, en uitbreiding van de EU zonder referendum. De partij pleit voor meer democratische controle, bescherming van publieke voorzieningen, en een sociale koers in plaats van neoliberaal beleid.
Europese Unie moet socialer en democratischer
De SP vindt dat de EU te veel in dienst staat van het kapitaal en te weinig van mensen. Ze willen een sociale unie, meer democratische controle, en bescherming van publieke voorzieningen, waarbij nationale democratieën centraal blijven staan.
“De EU is van een Europees vredesproject verworden tot een neoliberaal instrument van het bedrijfsleven. De SP wil af van een Europa dat werkt voor het kapitaal en naar een sociale unie. Europa mag lidstaten niet langer verplichten hun publieke voorzieningen in de uitverkoop te doen.”
“Wij geloven in Europese samenwerking waarbij soevereiniteit van de lidstaten behouden blijft. De nationale democratieën blijven bij ons centraal staan.”
“De EU is nu onvoldoende democratisch en werkt vooral in het belang van het kapitaal. Daarom wil de SP een wijziging van de Europese verdragen. De Europese Commissie wordt verkleind en moet bevoegdheden afstaan aan het Europees Parlement en de lidstaten.”
“Het nieuwe verdrag wordt in een referendum voorgelegd aan de bevolking.”
Tegen federaal Europa, behoud vetorecht en geen Europees leger
De SP is tegen verdere federalisering van de EU, wil het vetorecht van lidstaten behouden, en is tegen de oprichting van een Europees leger. Militaire samenwerking mag, maar nationale zeggenschap blijft leidend.
“De SP is voor Europese samenwerking, maar tegen een federaal Europa. Het vetorecht van landen blijft behouden, ook in de buitenlandraad.”
“De SP is voor militaire samenwerking en betere afstemming in Europa, maar niet voor een Europees leger. Wij gaan zelf over de uitzending van onze mensen.”
Geen uitbreiding EU zonder referendum, strenge toetredingseisen
De SP is zeer terughoudend met uitbreiding van de EU. Nieuwe lidstaten mogen alleen toetreden als aan strenge eisen wordt voldaan en na goedkeuring via een referendum.
“De snelle groei van het aantal lidstaten heeft gezorgd voor een instabiele en moeilijk bestuurbare Europese Unie. Daarom is de SP zeer terughoudend met uitbreiding van de EU.”
“Daarnaast moet een uitbreiding met nieuwe lidstaten in een referendum aan de bevolking worden voorgelegd.”
Minder monetaire macht voor EU, tegen gezamenlijke schulden
De SP verzet zich tegen verdere overdracht van monetaire bevoegdheden aan de EU, is tegen gezamenlijke Europese schulden, en wil dat begrotingen aansluiten bij nationale behoeften.
Transparantie en lobbycontrole in Brussel
De SP wil de macht van grote bedrijven en lobbyisten in Brussel inperken door een verplicht lobbyregister en een verbod op draaideurfuncties.
“Wij willen een openbaar en verplicht lobbyregister voor de hele Europese Unie, waarin iedereen kan zien welke bedrijven, belangengroepen en lobbyisten invloed uitoefenen op Europees beleid.”
“Ook komt er een verbod op draaideurfuncties voor leden van de Europese Commissie en het Europarlement.”
Sociale en groene samenwerking, geen uitstel klimaatbeleid
De SP wil dat de EU zich inzet voor een sociale Green Deal en samenwerking op klimaatgebied, waarbij klimaatrechtvaardigheid en democratische zeggenschap centraal staan.
BBB is kritisch over de huidige koers van de Europese Unie en wil dat samenwerking binnen de EU zich beperkt tot praktische, economische en veiligheidsbelangen, zonder verdere overdracht van nationale soevereiniteit. De partij pleit voor minder Brusselse bemoeienis, strengere controle op EU-uitgaven, behoud van het vetorecht, en een rem op verdere politieke integratie en uitbreiding. BBB wil dat Nederland minder geld naar de EU stuurt, geen Europese belastingen accepteert, en dat Europese regelgeving niet verder gaat dan strikt noodzakelijk.
Geen verdere overdracht van soevereiniteit aan de EU
BBB verzet zich tegen verdere politieke integratie en overdracht van Nederlandse bevoegdheden aan Brussel. De partij wil dat de EU zich beperkt tot praktische samenwerking op terreinen waar dit aantoonbaar beter werkt dan nationaal beleid, en is tegen een federaal Europa.
“Geen federaal Europa. Geen verdere overdracht van Nederlandse bevoegdheden en soevereiniteit aan Brussel.”
“In plaats van steeds verdergaande politieke eenwording die de nationale soevereiniteit ondermijnt, dient de EU zich te richten op praktische samenwerking zonder bureaucratie op terreinen waarop de lidstaten elkaar kunnen vinden en nodig hebben.”
Strengere controle en beperking van EU-uitgaven
BBB wil dat Nederland minder geld naar de EU stuurt, streng toezicht op Europese uitgaven, en geen nieuwe Europese belastingen of gezamenlijke schulden. De partij eist budgetdiscipline en transparantie, en is tegen het samenvoegen van fondsen of het aangaan van financiële verplichtingen die toekomstige generaties belasten.
“BBB wil dat Nederland minder geld naar de EU stuurt en eist streng toezicht op Europese uitgaven. Eerst orde op zaken stellen in Brussel, dan pas praten over uitbreiding en verdere integratie.”
“Het heffen van belastingen door de Europese Unie is onder de huidige Europese verdragen niet toegestaan. Dit is een nationale bevoegdheid en dat moet zo blijven. BBB is daarnaast zeer kritisch op de uitbreiding van de ‘eigen middelen’.”
“Geen blanco cheque. Het oordeel van de Europese Rekenkamer over de wantoestanden bij de besteding van honderden miljarden euro uit het Corona Herstelfonds toont aan dat er zuiniger en verantwoordelijker met ons belastinggeld moet worden omgegaan. BBB wil niet meer van dit soort fondsen.”
“Geen rekening voor volgende generaties. BBB wil geen giften, gemeenschappelijke schulden, Eurobonds en Europese belastingen om uitgaven mee te financieren zoals voor klimaat of Defensie.”
Rem op Brusselse regelgeving en Green Deal
BBB vindt dat Europese regelgeving te vaak een belemmering vormt voor ondernemerschap, innovatie en nationaal beleid. De partij wil een rem op onuitvoerbare EU-richtlijnen, minder duurzaamheidsregels, en meer ruimte voor nationale invulling.
“De kernopgave van de Europese Unie ligt bij het versterken van de interne markt, het waarborgen van voedselzekerheid en het beschermen van de buitengrenzen. In de praktijk vormen Europese regels steeds vaker een belemmering: voor ondernemerschap, voor innovatie en voor een effectief asiel en migratiebeleid.”
“BBB wil een rem op de verstikkende en onuitvoerbare EU richtlijnen ten aanzien van verduurzaming (zoals bijhouden van CO2 administratie en plastic tax) en andere regelgeving.”
“Dat de Europese Unie is doorgeslagen met de Green Deal wordt inmiddels breder erkend.”
Behoud vetorecht en geen Europees leger
BBB wil het Nederlandse vetorecht behouden op het gebied van buitenlands beleid en is tegen de vorming van een Europees leger.
“Vetorecht behouden. BBB wil het vetorecht niet afschaffen inzake buitenlands beleid en er komt geen Europees leger.”
Kritische houding ten aanzien van EU-uitbreiding en euro
BBB wil een moratorium op EU-uitbreiding totdat de EU is hervormd en strikte toetredingscriteria worden nageleefd. Het voeren van de euro moet niet automatisch zijn voor nieuwe lidstaten.
“Uitbreidingsmoratorium. Kritische blik op uitbreiding: pas op de plaats met toelating nieuwe leden. Lidmaatschap van de EU komt pas in zicht na volledige en strikte toetsing aan alle voorwaarden van de zogeheten Kopenhagen Criteria.”
“Euro alleen voor wie zich bewijst. EU-lidmaatschap geeft nooit automatisch recht op het voeren van de euro als munteenheid. Daarvoor moet niet alleen aan de betreffende voorwaarden voor deelname aan de euro worden voldaan, maar deze moeten ook door alle leden strikt worden nageleefd.”
Dwingend nationaal mandaat voor ministers in Brussel
BBB wil dat Nederlandse ministers in Brussel verplicht worden te handelen volgens een dwingend onderhandelingsmandaat van de Tweede Kamer, zodat de nationale democratische controle op EU-besluiten wordt versterkt.
“Om die reden pleit BBB voor de invoering van een dwingend onderhandelingsmandaat voor Europese wetgevingsvoorstellen, zoals dat gebruikelijk is in het Deense en het Duitse Parlement.”
Volt wil van de Europese Unie een federale, democratische unie maken met een Europese grondwet, een gekozen regering en meer macht voor het Europees Parlement. Ze pleiten voor het afschaffen van het vetorecht, uitbreiding van de EU, een gezamenlijke defensie en begroting, en directe bescherming van Europese waarden en rechten. Volt ziet de EU als hét kader om grote uitdagingen gezamenlijk aan te pakken en wil de Unie slagvaardiger, transparanter en inclusiever maken.
Federale en democratische Europese Unie
Volt wil de EU hervormen tot een federale parlementaire democratie met een Europese grondwet, een gekozen regering en meer macht voor het Europees Parlement. Dit moet de EU slagvaardiger en democratischer maken en het eigenbelang van lidstaten terugdringen.
“We werken aan een federale en democratische Europese Unie (EU). Grote vraagstukken lossen we alleen op als we samenwerken. Maar de EU is nu nog niet in staat om dat goed te doen. Lidstaten denken te veel aan hun eigen belang en in Brussel bepaalt slechts een kleine groep het beleid.”
“Daarom komt er een Europese grondwet die onze rechten en democratie in heel Europa beschermt. Het Europees Parlement krijgt het recht om wetsvoorstellen te doen en het vetorecht verdwijnt.”
“De EU moet, zoals in de Nederlandse democratie, bestuurd worden door een regering die verantwoording aflegt aan democratisch gekozen volksvertegenwoordigers. De Europese Commissie wordt opgeheven. Er wordt na de Europese verkiezingen een meerderheidscoalitie gevormd met partijen uit het Europees Parlement, aangestuurd door een Europese minister-president.”
Uitbreiding en versterking van de EU
Volt wil de EU uitbreiden met nieuwe lidstaten, maar alleen als zij voldoen aan Europese waarden en regels. Ze pleiten voor hervormingen binnen de EU om uitbreiding mogelijk te maken en voor een stapsgewijs lidmaatschap.
“De EU moet zich voorbereiden op een nieuwe uitbreidingsronde. Nederland en de EU moeten nú werk maken van de hervormingen die nodig zijn om vóór 2035 maximaal tien nieuwe lidstaten te kunnen verwelkomen.”
“Daarom pleit Volt voor een stapsgewijs lidmaatschap: landen krijgen geleidelijk meer rechten naarmate ze meer voldoen aan de EU-regels. Alleen landen die de waarden van de EU steunen, kunnen kandidaat worden.”
Gezamenlijke Europese defensie en veiligheid
Volt wil een Europese krijgsmacht onder toezicht van het Europees Parlement, gezamenlijke defensie-industrie en investeringen in nucleaire veiligheid en ruimtecapaciteiten. Dit moet de EU onafhankelijker en veiliger maken.
“Daarom bouwen we aan een Europese krijgsmacht die samenwerkt met de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) en die onder toezicht staat van het Europees Parlement.”
“We ontwikkelen als EU een gezamenlijke defensie-industrie. Daar delen we middelen, kopen we samen materieel in en werken Europese bedrijven nauwer samen.”
Gezamenlijke Europese begroting en muntunie
Volt wil een volwaardige Europese begroting, gefinancierd door Europese belastingen en schulden, met een Europese minister van Financiën en pan-Europese begrotingsfondsen voor gezamenlijke uitdagingen.
“Nederland neemt het voortouw in onderhandelingen over aanpassing van de Europese verdragen, met als doel van de EU een echte begrotingsunie te maken. De Europese begrotingsuitgaven zullen dan geheel worden bekostigd door Europese belastinginkomsten en door het uitgeven van een gezamenlijke schuld.”
“Volt bepleit een grotere Europese begroting met meer aandacht voor gemeenschappelijke doelen en strategische uitdagingen. De Europese uitgaven worden gefinancierd door directe bijdragen van de lidstaten, Europese belastingen en heffingen en, waar nodig en zinvol, Europese schulden.”
Directe bescherming van Europese waarden en rechtsstaat
Volt wil dat burgers nationale wetten kunnen aanvechten bij het Europese Hof en dat subsidies automatisch worden ingehouden bij schendingen van democratie of rechtsstaat. Het Europees Openbaar Ministerie krijgt meer bevoegdheden.
“Daarom geven we burgers het recht om nationale wetten rechtstreeks aan te vechten bij het Hof van Justitie van de EU. [...] Het Hof krijgt de bevoegdheid om nationale wetten nietig te verklaren als zij in strijd zijn met de Europese verdragen.”
“Europese subsidies worden automatisch ingehouden bij ernstige schendingen van de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten door nationale regeringen.”
Europese Gezondheidsunie en grensoverstijgende samenwerking
Volt wil een sterke samenwerking binnen de EU op het gebied van publieke gezondheid, met een EU-Gezondheidsunie gericht op kennisdeling, transparantie en gezamenlijke aanpak van gezondheidscrises.
“Volt streeft naar een sterke samenwerking binnen de EU op het gebied van publieke gezondheid. [...] Daarom doen wij concrete voorstellen voor een EU-Gezondheidsunie, gebaseerd op vier pijlers.”
“Als onderdeel van de Europese Gezondheidsunie werken we in Europees verband aan het voorkomen van nieuwe pandemieën en verhogen we tegelijkertijd de pandemische paraatheid om optimale weerstand te kunnen bieden aan grensoverstijgende gezondheidscrises.”
BIJ1 wil de Europese Unie radicaal hervormen van een neoliberaal, imperialistisch en racistisch project tot een democratische unie die werkt voor mensen, dieren en de planeet. Ze pleiten voor meer democratie binnen de EU, het beëindigen van militarisering en marktwerking, het versterken van sociale en mensenrechten, en het verbieden van lobbyen door multinationals. BIJ1 wil dat Nederland zich in de EU inzet voor rechtvaardige handel, klimaatrechtvaardigheid, en een humaan migratiebeleid.
EU democratiseren en macht verschuiven naar het Europees Parlement
BIJ1 vindt dat de EU te weinig democratisch is en te veel wordt gestuurd door de belangen van multinationals en superrijken. Ze willen het Europees Parlement meer macht geven en onderhandelingen transparanter maken.
“De EU wordt veel democratischer. Het Europees Parlement krijgt een belangrijkere rol bij het maken van wetten en regels. De Europese Raad, Raad van de Europese Unie, de Europese Commissie en andere vormen van onderhandelingen worden transparant.”
Einde aan neoliberalisme, marktwerking en lobby in de EU
BIJ1 verwerpt het huidige neoliberale beleid van de EU, zoals liberalisering, marktwerking en bescherming van bedrijfsbelangen. Ze willen dat lidstaten vrij zijn om hun economie sociaal, eerlijk en democratisch te organiseren, zonder inmenging van Brussel namens de superrijken. Lobbyen door multinationals moet verboden worden.
“We kaarten alle Europese wetten en regels aan die zorgen voor liberalisering en die de ruimte voor democratisch ingrijpen van de overheid in de economie beperkt.”
“Lobbyen door multinationals en industrieën verbieden we. Nederland stemt ook niet in met verdragen die bedrijven een claimrecht geven en stuurt de EU erop aan deze in te trekken.”
“Deze kapitalistische dwangmiddelen verwerpen we en schaffen we af. Lidstaten moeten vrij zijn om hun economie radicaal eerlijk, klimaatrechtvaardig en democratisch te organiseren Zonder ingrepen van Brussel namens belangen van de kleine groep superrijken.”
EU als vredesproject: demilitarisering en anti-imperialisme
BIJ1 wil een einde aan de militarisering van de EU-grenzen en het imperialistische karakter van de Unie. Ze pleiten voor een EU die inzet op vrede, solidariteit en samenwerking met landen buiten het Westen, en die zich losmaakt van ondergeschiktheid aan de VS.
“We maken een einde aan de militarisering van de grenzen van Europa. Nederland zet zich ervoor in dat de EU radicaal eerlijk delen, anti-imperialisme en solidariteit centraal stelt in wetten en regels en budgettering.”
“We willen de Europese Unie (EU) drastisch veranderen. Het liberale, imperialistische en racistische verlengstuk van de CEO’s en multinationals van deze wereld maken we tot een nieuwe unie die werkt voor mensen, dieren en de planeet. In plaats van een unie van winst, wordt de EU een unie van waarden.”
“De EU wil een einde maken aan haar ondergeschiktheid aan de VS. En haar rol innemen in een multipolaire wereldorde: waar meerdere landen ongeveer even veel invloed hebben.”
Versterken van sociale rechten, mensenrechten en bestaansminimum in de EU
BIJ1 wil dat Nederland zich in de EU inzet voor gelijke rechten, bescherming van minderheden en een bestaansminimum voor iedereen in de Unie. Ze pleiten voor sociale wetgeving op EU-niveau.
“Nederland zet zich in om radicaal gelijke rechten in Europa sterker te maken. Meer geld en menskracht zetten we in om de rechten van onder andere mensen met een migratieachtergrond, mensen op de vlucht, mensen zonder nationaliteit en officiële identiteit (staatlozen), LHBTQIA+ mensen en Roma en Sinti te beschermen. Het Feministisch Buitenlandbeleid voeren we direct opnieuw in. Er komen sociale wetten om een bestaansminimum in de hele EU mogelijk te maken.”
Klimaat en natuur centraal in EU-beleid
BIJ1 wil dat klimaat en natuur een veel belangrijkere plek krijgen in EU-wetgeving. Ze willen dat Nederland zich in de EU verzet tegen verdragen die bedrijven rechten geven om staten aan te klagen, en dat lobbyen door multinationals wordt verboden.
“Klimaat en natuur krijgen een nog belangrijkere plek in EU-wetten en -regels. Lobbyen door multinationals en industrieën verbieden we. Nederland stemt ook niet in met verdragen die bedrijven een claimrecht geven en stuurt de EU erop aan deze in te trekken.”
Humaan en solidair migratie- en asielbeleid binnen de EU
BIJ1 wil dat Nederland zich in de EU inzet voor toegankelijke en veilige vluchtroutes, een eerlijk asielsysteem, en het beëindigen van grensgeweld en Frontex. Ze pleiten voor een nieuw humanitair EU-agentschap.
“Nederland pleit binnen de Europese Unie actief voor meer toegankelijke en veilige vluchtroutes, en een betere toegang tot asielprocedures. Internationale migratiedeals, zoals de Tunesië-deal en de Egypte-deal, worden teruggedraaid. We pleiten in EU-verband voor onmiddellijke opzegging van dit soort deals, en sluiten ook geen nieuwe migratiedeals.”
“Nederland zet zich binnen de EU actief in voor een solidair asielsysteem, waarbinnen een eerlijke (her)verdeling van gevluchte mensen plaatsvindt middels een verdeelsleutel, en waarbij mediterrane landen ontlast worden.”
“Nederland klaagt de Europese Commissie aan voor het niet handhaven van mensenrechten en pleit voor afschaffing van Frontex. Er komt een nieuw humanitair EU-agentschap dat reddingsoperaties ondersteunt en hulpverleners beschermt.”
Het CDA ziet de Europese Unie als een waarden- en rechtsgemeenschap die essentieel is voor vrede, veiligheid, welvaart en het beschermen van mensenrechten. Ze pleiten voor versterking van de interne markt, meer Europese samenwerking op defensie, migratie en innovatie, maar willen tegelijkertijd meer democratische controle, ruimte voor nationale verschillen en strenge voorwaarden aan uitbreiding en gezamenlijke schulden. Het CDA is kritisch op centralisatie en benadrukt het belang van maatwerk, strategische autonomie en het beschermen van Nederlandse belangen binnen de EU.
Versterken van de waarden- en rechtsgemeenschap
Het CDA benadrukt dat de EU gebaseerd moet blijven op gedeelde waarden als democratie, mensenrechten en de rechtsstaat, en dat lidstaten die deze waarden schenden, streng moeten worden aangepakt. Ze willen ook dat toetreding tot de EU aan strikte voorwaarden blijft voldoen.
“De EU is een waarden- en rechtsgemeenschap en moet kritisch durven zijn op het eigen functioneren. De democratische en journalistieke controle en verantwoording moeten versterkt worden binnen de EU. Lidstaten die de rechtsstaat beschadigen of vernielen, korten we op EU-fondsen of verliezen hun stemrecht in EU-raden. Verplichte uittreding is de ultieme sanctie.”
“Landen die lid willen worden van de EU zullen aan onze voorwaarden van democratie, rechtsstaat en burgerschap moeten voldoen.”
Meer Europese samenwerking op defensie en veiligheid
Het CDA wil dat Nederland vooroploopt in het versterken van de Europese defensiecapaciteit, met als doel meer strategische autonomie en een volwaardige Europese pijler binnen de NAVO. Ze pleiten voor meerderheidsbesluitvorming op het gebied van buitenlands en defensiebeleid.
“We willen dat Nederland vooroploopt in het ontwikkelen van een volwaardige Europese pijler in de NAVO, met een Europese Veiligheidsraad. We bouwen onze afhankelijkheden af en streven – op termijn – naar volledige Europese strategische autonomie op het gebied van defensie en veiligheid.”
“De veiligheidssituatie vraagt om meerderheidsbesluitvorming in het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid en het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid van de EU.”
Versterken van de interne markt en economische samenwerking
Het CDA ziet versterking van de interne markt en gezamenlijke investeringen als essentieel voor economische groei en innovatie, maar stelt strenge voorwaarden aan gezamenlijke schulden en wil geen structurele financiering van begrotingstekorten.
“Europa kan aan economische groei winnen als de interne markt wordt versterkt. Nederland neemt het voortouw belemmeringen weg te nemen door concrete voorstellen te blijven doen aan de EU. Verder zet Nederland zich versterkt in op het realiseren van een gezamenlijke kapitaalmarkt.”
“Wij staan open voor het aangaan van gemeenschappelijke schulden (eurobonds) in noodsituaties en voor specifieke investeringen in Europese publieke goederen die onze veiligheid en open strategische autonomie versterken. Dit kan alleen onder strenge voorwaarden zoals tijdelijkheid, een beperkte omvang en stevige afbakening, concrete en afdwingbare afspraken over terugbetaling en een duidelijk aantoonbare Europese inzet.”
Meer ruimte voor nationale verschillen en maatwerk
Het CDA is kritisch op een te centrale aanpak vanuit Brussel en wil ruimte houden voor nationale verschillen, maatwerk en kopgroepen binnen de EU, vooral op terreinen als landbouw en regelgeving.
“We willen meer ruimte voor verscheidenheid, diversiteit en kopgroepen rond belangrijke thema’s. Een Europa van verschillende snelheden en variaties versterkt de EU.”
“De ‘one size fits all’-aanpak voor de gehele Unie is in het verleden als middelvoorschrift vormgegeven, maar dit beantwoordt niet aan de grote verscheidenheid aan bodem- en waterkwaliteit binnen de EU.”
“We willen focus op het behoud van maatwerk voor lidstaten.”
Strenger en effectiever migratie- en asielbeleid op EU-niveau
Het CDA wil dat de EU het voortouw neemt in het hervormen van het asielbeleid, met procedures buiten de EU, strengere bescherming van de buitengrenzen en migratieovereenkomsten met buurlanden.
“We beëindigen de inhumane en illegale mensensmokkel door internationaal te werken aan een nieuw asielsysteem, waarbij aanvragen alleen nog buiten de EU in behandeling worden genomen en waar asielmigranten op uitnodiging naar Europa mogen komen. Europa moet hierin het voortouw nemen door het Vluchtelingenverdrag en het Europese asielbeleid te hervormen.”
“Strengere bescherming van de Europese buitengrenzen. Frontex wordt opgeschaald.”
“We sluiten vanuit de Europese Unie met zoveel mogelijk landen aan de Europese buitengrenzen migratieovereenkomsten af, gericht op het aanpakken van de onderliggende oorzaken van migratie, grensbewaking, het bestrijden van illegale migratie en het bevorderen van terugkeer.”
GroenLinks-PvdA ziet de Europese Unie als essentieel voor veiligheid, welvaart en het aanpakken van grote uitdagingen zoals klimaat, sociale rechten en strategische autonomie. Ze pleiten voor een hervormde, meer democratische EU met minder veto’s, strengere handhaving van rechtsstatelijke waarden, meer sociale bescherming en een krachtig industrie- en defensiebeleid. Concrete voorstellen zijn onder meer het afschaffen van veto’s, sancties tegen lidstaten die de rechtsstaat ondermijnen, investeren in strategische autonomie en het versterken van het Europees Parlement.
Hervorming en democratisering van de EU
GroenLinks-PvdA wil de EU hervormen om besluitvaardiger en democratischer te worden, onder andere door het afschaffen van veto’s en het versterken van het Europees Parlement. Dit moet de Unie in staat stellen sneller en effectiever te reageren op uitdagingen en haar democratische fundament te waarborgen.
“De EU dient hervormd en verder gedemocratiseerd te worden. Om besluitvaardig te kunnen zijn schaffen we het veto op meerdere terreinen af.”
“Dat betekent minder veto’s op Europees belasting- en buitenlandbeleid en versterking van het Europees Parlement als medewetgever en controleur van de Commissie.”
Streng optreden tegen ondermijnende lidstaten
De partij vindt dat de EU een waardengemeenschap van democratische rechtsstaten moet zijn en pleit voor harde sancties tegen lidstaten die deze waarden schenden, zoals het opschorten van stemrecht en het bevriezen van subsidies.
“Lidstaten die democratie en rechtsstaat ondermijnen, kunnen dus rekenen op sancties. Nederland moet zich blijven aansluiten bij rechtszaken die de Europese Commissie tegen zulke lidstaten aanspant, zoals bij de Hongaarse anti-lhbti-wet. Het moet makkelijker worden om het stemrecht van lidstaten op te schorten en subsidies te bevriezen.”
“Als lidstaten de democratie niet respecteren, trekken we hun financiering en stemrecht in.”
Sociale rechten en bescherming in de EU
GroenLinks-PvdA wil dat de EU sociale rechten beter beschermt, onder andere via een sociale vooruitgangsclausule in de verdragen en gelijke behandeling van werknemers. Ze verzetten zich tegen een race naar de bodem op het gebied van werknemersrechten.
“We pleiten voor een sociale vooruitgangsclausule in Europese verdragen die sociale rechten beschermt. We maken regels tegen uitbuiting van arbeidsmigranten en gaan uit van hetzelfde loon in hetzelfde land.”
“We voeren geen race naar de bodem op werknemersrechten met andere delen van de wereld. Onze verworvenheden zijn namelijk onze kracht.”
Strategische autonomie en industriebeleid
De partij wil dat de EU minder afhankelijk wordt van externe partners voor grondstoffen, technologie en digitale infrastructuur. Dit moet de economische en geopolitieke weerbaarheid vergroten en de EU in staat stellen haar eigen normen te stellen.
“De EU is voor te veel goederen te afhankelijk van externe partners. Daarom zorgen we voor meer diverse toeleveringsketens, gaan we efficiënter om met energie en grondstoffen en produceren we meer cruciale goederen zelf.”
“Europa is te afhankelijk van Amerikaanse tech-giganten. We bouwen hun macht af door te investeren in Europese digitale infrastructuur, een eigen Cloud en veilige AI.”
EU-uitbreiding onder strikte voorwaarden
GroenLinks-PvdA steunt uitbreiding van de EU, maar alleen als kandidaat-lidstaten voldoen aan strenge eisen op het gebied van democratie, rechtsstaat en mensenrechten. Ze zijn voorstander van gefaseerde toetreding en consequenties bij terugval.
“De toekomst van Oekraïne en Moldavië ligt in de EU. De landen op de Westelijke Balkan moeten een realistisch uitzicht hebben op lidmaatschap... Kandidaat-lidstaten moeten voor toetreding voldoen aan de gebruikelijke voorwaarden, in het bijzonder op het gebied van mensenrechten, democratie en rechtsstaat.”
“Kandidaat-lidstaten die een stap terugzetten in de bescherming van democratie, rechtsstaat, mensenrechten en buitenlandbeleid, zoals Servië en Georgië, moeten daarvan de consequenties ondervinden.”
Gezamenlijk Europees defensie- en veiligheidsbeleid
De partij wil defensiesamenwerking binnen de EU versterken, met gezamenlijke ontwikkeling en inkoop van wapensystemen en een onafhankelijke Europese defensie-industrie. Besluiten over inzet van de krijgsmacht blijven nationaal.
“Defensie moet een gedeelde EU-competentie worden; besluiten over inzet van de krijgsmacht blijven echter een nationale bevoegdheid. Integratie van de krijgsmachten zetten we voort. We bouwen een onafhankelijke Europese defensie-industrie via de gezamenlijke ontwikkeling en inkoop van wapensystemen, diensten en infrastructuur.”
Europese begroting en investeringen
GroenLinks-PvdA wil de EU-begroting hervormen met meer ruimte voor investeringen in kennis, innovatie, defensie en infrastructuur, en sluit nieuwe inkomstenbronnen of gezamenlijke schulden niet uit.
“We zetten in op hervorming van de begroting zodat er meer ruimte komt voor investeringen in kennis, innovatie, defensie en infrastructuur. We hanteren daarbij geen taboes op nieuwe inkomstenbronnen of het aangaan van gemeenschappelijke schulden.”
De Partij voor de Dieren ziet de Europese Unie als noodzakelijk voor het aanpakken van grensoverschrijdende problemen zoals klimaat, biodiversiteit en mensenrechten, maar wil nationale zeggenschap behouden over sociale zekerheid, belastingen en publieke diensten. Ze pleiten voor een groene, sociale en democratische EU die stopt met marktwerking in de publieke sector, strengere regels stelt aan bedrijven, en vrijhandelsverdragen kritisch beoordeelt. De partij is kritisch op de huidige koers van de EU en wil dat Europese samenwerking vooral bijdraagt aan sociale en ecologische vooruitgang.
EU alleen waar grensoverschrijdende problemen spelen
De PvdD vindt dat de EU zich moet richten op zaken die niet nationaal opgelost kunnen worden, zoals klimaat en biodiversiteit, terwijl nationale parlementen zeggenschap houden over sociale zekerheid, belastingen en publieke diensten. Europese voorstellen op deze terreinen worden kritisch beoordeeld.
“Voor een sociaal en rechtvaardig Europa is het belangrijk dat de democratie zo dicht mogelijk bij de burger staat. Daarom regelen we dicht bij huis wat kan, en in de EU wat nodig is. Het oplossen van grensoverschrijdende problemen zoals de klimaat- en biodiversiteitscrisis vraagt om Europese inzet.”
“De inrichting van ons sociale zekerheidssysteem, inning en besteding van belastinggeld, ons pensioenstelsel, de gezondheidszorg en andere publieke diensten, vinden we in beginsel nationale bevoegdheden. De democratische controle hierop is aan de Tweede Kamer.”
EU moet groene, sociale en democratische koers varen
De partij wil dat de EU zich inzet voor bescherming van mensenrechten, dierenrechten, natuur en klimaat, en dat economische groei niet langer het uitgangspunt is. Ze zijn kritisch op de invloed van multinationals en het afzwakken van milieumaatregelen.
“Vrijheid, gelijkheid, democratie en de rechtsstaat zijn kernwaarden van de Europese Unie. Wereldwijd staan deze kernwaarden steeds meer onder druk, óók in Europa.”
“Nederland gaat zich inzetten voor betere Europese en internationale bescherming van dieren, natuur, milieu en klimaat. Uitgangspunt is niet langer economische groei, maar een economie binnen de draagkracht van de Aarde.”
“De lichtgroene koers die Europa inzette met de Green Deal kleurt steeds grijzer. Multinationals en politieke kopstukken als Ursula von der Leyen vegen de ene na de andere milieumaatregel van tafel: nog voordat er daadwerkelijk vooruitgang is geboekt.”
Stoppen met marktwerking en privatisering in publieke sector
De PvdD wil dat de EU stopt met het opleggen van marktwerking aan publieke diensten en dat deze zoveel mogelijk in overheidshanden blijven.
“De EU stopt met regels die marktwerking opdringen aan de publieke sector. Publieke diensten blijven wat ons betreft zoveel mogelijk in overheidshanden om het algemeen belang te dienen.”
Strengere Europese regels voor bedrijven en belastingen
De partij pleit voor strengere Europese afspraken tegen belastingontwijking en -ontduiking, en wil dat vervuilende productie in heel Europa wordt belast.
“Belasting moet worden betaald waar daadwerkelijk winst wordt gemaakt. Daarvoor komen strengere Europese afspraken over het tegengaan van belastingontduiking en belastingontwijking door bedrijven.”
“We willen dat vervuilende productie in heel Europa wordt belast.”
Kritisch op vrijhandelsverdragen en meer nationale zeggenschap
De PvdD wil dat nationale parlementen het laatste woord krijgen over EU-vrijhandelsverdragen en is tegen verdragen die multinationals bevoordelen.
“Vrijhandelsverdragen beperken vaak de zeggenschap van nationale en lokale volksvertegenwoordigers. Wij willen dat het onderhandelingsmandaat voor de Europese Commissie aan nationale parlementen wordt voorgelegd. Ook het laatste woord ligt wat ons betreft bij de parlementen: verdragen mogen pas in werking treden na goedkeuring van alle nationale parlementen van de EU.”
“Nederland stapt uit alle verdragen die multinationals de mogelijkheid geven om miljardenclaims in te dienen buiten de normale rechter om via zogenaamde investeringsbescherming (zoals ICS of ISDS).”
EU als hoeder van democratie en rechtsstaat
De partij wil dat de EU landen die democratische waarden schenden, geen subsidies meer geeft, en pleit voor een bindend toezichtmechanisme.
“De EU zet zich in voor de versterking van de rechtsstaat en democratie, vrije media en mensenrechten. Zulke grondrechten dienen in alle EU-landen gewaarborgd te zijn. Landen die hieraan tornen kunnen niet langer rekenen op EU-subsidies.”
“Er komt een bindend mechanisme om toezicht te houden en jaarlijks verslag uit te brengen over de staat van democratie en eerbiediging van de rechtsstaat in de EU-lidstaten.”
BVNL wil de Europese Unie hervormen tot een losse confederatie van samenwerkende landen, waarbij nationale soevereiniteit centraal staat en overdracht van bevoegdheden aan Brussel wordt gestopt. Ze pleiten voor een bindend referendum over het EU-lidmaatschap, opt-ins en opt-outs op beleidsterreinen, en zijn tegen verdere integratie en bemoeienis vanuit de EU. Nederland moet zijn eigen koers kunnen varen, vooral als het gaat om asiel, stikstof, landbouw en visserij.
EU omvormen tot confederatie, geen verdere integratie
BVNL wil dat de EU teruggaat naar een samenwerkingsverband zoals de oorspronkelijke EEG, met meer nationale zeggenschap en minder macht voor Brussel. Ze verwerpen verdere overdracht van soevereiniteit en willen dat Nederland opt-ins en opt-outs krijgt op EU-beleid.
“De EU moet worden omgevormd tot een confederatie van samenwerkende landen, zoals de Europese Economische Gemeenschap (EEG) oorspronkelijk bedoeld was. Binnen de EU moet worden gewerkt met opt-ins en opt-outs, zodat landen zelf kunnen bepalen of ze meedoen aan een bepaalde regeling of niet.”
“Economische samenwerking binnen een Europese Economische Gemeenschap (EEG) is prima en vrijhandel is een groot goed. Maar de overdracht van soevereiniteit naar de EU moet stoppen en we moeten de mogelijkheid krijgen tot opt-ins en opt-outs.”
Bindend referendum over EU-lidmaatschap
BVNL wil dat Nederlanders via een bindend referendum kunnen beslissen over het EU-lidmaatschap, waarmee ze directe democratische zeggenschap over deze fundamentele kwestie willen waarborgen.
“Een bindend referendum over het EU-lidmaatschap.”
Nederland moet eigen koers kunnen varen bij conflict met EU
Als het Nederlands belang botst met Brusselse regelgeving, wil BVNL dat Nederland zelfstandig beleid voert, met name op terreinen als asiel, stikstof, landbouw en visserij. Ze zijn bereid het lidmaatschap te heroverwegen als Nederland geen extra zeggenschap krijgt.
“Daar waar het Nederlands belang haaks staat op Brusselse regelgeving zullen wij Brussel informeren dat Nederland zijn eigen soevereine koers vaart.”
“Indien Nederland niet meer zeggenschap krijgt over het asielbeleid en het stikstofbeleid dan kunnen we het EU-lidmaatschap verruilen voor een associatieverdrag.”
“Voor zover nodig zullen we de EU melden dat we voortaan weer onze eigen koers varen op het gebied van landbouw en visserij. Desnoods zetten we ons vetorecht in.”
Kritisch op EU-wetgeving, betalingen en regelgeving
BVNL wil dat Nederland niet langer de hoogste nettobetaler per hoofd van de bevolking is, en wil betalingen aan de EU opschorten tot de Europese Rekenkamer de uitgaven heeft goedgekeurd. Nieuwe EU-regels mogen alleen worden ingevoerd als ze niet leiden tot meer bureaucratie.
“Nederland moet niet meer de hoogste nettobetaler per hoofd van de bevolking van de EU zijn.”
“Betalingen aan de EU worden opgeschort totdat de Europese Rekenkamer de uitgaven van de EU heeft goedgekeurd op doelmatigheid en rechtmatigheid.”
“Regels en wetgeving uit Brussel die een groter beslag leggen op het ambtenarenapparaat zullen pas worden geïmplementeerd indien dit beslag wordt gecompenseerd met minder regels en minder inzet van ambtenaren op andere terreinen.”
Tegen centrale EU-wetgeving op specifieke terreinen
BVNL verwerpt specifieke EU-wetgeving die volgens hen schadelijk is voor Nederland, zoals de EU-Natuurherstelwet, en wil geen centrale Europese digitale identiteit of digitale euro.
D66 ziet de Europese Unie als essentieel voor veiligheid, democratie, economische kracht en het aanpakken van grensoverschrijdende uitdagingen zoals klimaat, migratie en digitale innovatie. Ze pleiten voor een sterkere, meer democratische en slagvaardige EU, met concrete voorstellen zoals het afschaffen van het vetorecht, meer gezamenlijke investeringen, snellere toetreding van Oekraïne, en het versterken van de interne markt. D66 wil dat Nederland een voortrekkersrol speelt in het hervormen en verdiepen van de EU.
Afschaffen van het vetorecht en meer besluitvaardigheid
D66 vindt dat het vetorecht de EU verlamt en pleit voor meer slagvaardigheid, zodat één land niet langer belangrijke besluiten kan blokkeren, bijvoorbeeld bij sancties tegen Rusland.
“Eén land kan nu sancties tegen Rusland blokkeren, zoals Hongarije. Dat maakt Europa kwetsbaar. Daarom wil D66 af van het vetorecht.”
Meer Europese investeringen en grotere EU-begroting
D66 wil dat de EU fors meer investeert in publieke goederen zoals defensie, groene energie en infrastructuur, gefinancierd met gezamenlijke leningen en een verdubbeling van de EU-begroting.
Snellere toetreding Oekraïne tot de EU
D66 steunt een versnelde toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie als steun voor vrijheid en democratie.
“D66 steunt een snellere toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie. Zo geven we het land dat vecht voor vrijheid en democratie uitzicht op een Europese toekomst.”
Versterken van de interne markt en gelijke regels
D66 wil barrières binnen de interne markt wegnemen en pleit voor meer uniforme Europese regels, zodat burgers en bedrijven makkelijker kunnen opereren in de hele EU.
“Op de interne markt van de Europese Unie zijn nog verschillende barrières, zoals ingewikkelde regels om een bedrijf in een ander EU-land op te richten, diploma’s die nog niet overal worden erkend en verschillende regels voor verpakkingen en afvalverwerking. Door barrières weg te nemen, krijgen Europeanen goedkopere en betere toegang tot bijvoorbeeld energie, transport en medicijnen.”
“D66 wil vaker één gezamenlijke Europese regel die overal geldt: de verordening.”
Versterken van Europese democratie en rechtsstaat
D66 wil dat de EU een boegbeeld van democratie is, met meer directe invloed voor burgers en strengere handhaving van rechtsstatelijke waarden.
“Europa moet het boegbeeld van democratie zijn. Daarom wil D66 dat Europeanen de Commissievoorzitter rechtstreeks kunnen kiezen en het Europees Parlement individuele Eurocommissarissen kan wegsturen als dat moet.”
“Een regering die de democratische rechtsstaat of de vrijheid en gelijkheid van mensen niet respecteert, zoals de regering-Orbán in Hongarije, verliest stemrecht en recht op Europees geld. Ook kan zo’n land geen voorzitter van de Raad van de Europese Unie worden.”
Lange termijn: Europese krijgsmacht
D66 streeft op termijn naar een Europese krijgsmacht, met op korte termijn meer gezamenlijke Europese defensie-inspanningen binnen de NAVO.
“D66 streeft op lange termijn naar een Europese krijgsmacht. Op de korte termijn wil D66 een sterke Europese positie binnen de NAVO, met Europese strategische commandovoering, Europees materieel en Europees personeel.”
Gelijke regels voor Europese boeren en duurzame landbouw
D66 wil dat Nederland zich in de EU inzet voor gelijke regels voor boeren, eerlijke handelsafspraken en gezamenlijke duurzaamheidsnormen.
“D66 wil dat Nederland zich in de Europese Unie sterk maakt voor gelijke regels voor alle Europese boeren. Dat betekent: eerlijke handelsafspraken en steun voor boeren die vooroplopen in duurzaamheid.”
“We pleiten voor Europese afspraken over kringlooplandbouw, beprijzen van CO₂ en eisen aan dierenwelzijn.”
50PLUS is kritisch over de Europese Unie en pleit voor beperking van haar taken, aanpak van verspilling en het voorkomen van extra nationale regels bovenop Europese afspraken. Ze willen dat Nederland zich strikt aan Europese begrotingsafspraken houdt, maar verzetten zich tegen verdere uitbreiding van EU-bevoegdheden en pleiten voor meer efficiëntie en minder luxe binnen het EU-apparaat.
Takenpakket EU beperken en verspilling aanpakken
50PLUS vindt dat de EU zich moet beperken tot kerntaken en dat verspilling en bureaucratie moeten worden teruggedrongen. Ze zijn tegen uitbreiding van het EU-ambtenarenapparaat en willen versobering van arbeidsvoorwaarden.
Geen extra nationale regels bovenop Europese afspraken
50PLUS wil dat Nederland geen strengere regels invoert dan Europees is afgesproken, vooral op het gebied van klimaat en economie. Ze zijn voor een gelijk speelveld binnen Europa en tegen nationale koppen op Europese regelgeving.
“Dezelfde regels voor iedereen binnen Europa. Dus geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
Strikte naleving Europese begrotingsafspraken
50PLUS pleit voor een behoedzaam begrotingsbeleid dat binnen de Europese afspraken blijft, om financiële stabiliteit te waarborgen en te voorkomen dat Nederland opdraait voor schulden van andere EU-landen.
“Een behoedzame ontwikkeling van het begrotingstekort binnen de grenzen van de Europese begrotingsafspraken.”
“Het monetaire beleid van de ECB wordt genormaliseerd om te voorkomen dat Nederland met zijn lage staatsschuld wordt meegezogen in een pijnlijke schuldsanering van zwakkere eurolanden.”
Gezamenlijk Europees beleid waar noodzakelijk
50PLUS erkent dat sommige uitdagingen, zoals klimaatbeleid en asiel, op Europees niveau moeten worden aangepakt om effectief te zijn, maar wil dat dit niet leidt tot onnodige nationale maatregelen of uitbreiding van EU-bevoegdheden.
DENK is pragmatisch voorstander van Europese samenwerking, maar benadrukt het belang van nationale soevereiniteit en democratische hervormingen binnen de EU. Ze willen meer inspraak van het nationale parlement, een sterker democratisch gehalte, striktere handhaving van de rechtsstaat, en zijn voor Europese defensiesamenwerking maar tegen een Europees leger. Ook pleiten ze voor een flexibele benadering van EU-begrotingsregels en zetten ze zich in voor diplomatieke invloed binnen de EU.
Pragmatische steun voor Europese samenwerking, mits soevereiniteit behouden blijft
DENK ziet de waarde van Europese samenwerking, vooral als het uitdagingen effectiever kan aanpakken dan nationale oplossingen, maar wil nationale zeggenschap behouden. Ze willen dat het nationale parlement inspraak houdt bij EU-regelgeving en zijn kritisch op te veel machtsoverdracht naar Brussel.
“DENK onderschrijft de waarde van Europese samenwerking. Tegelijkertijd blijven wij hechten aan onze eigen soevereiniteit en aan de verdere hervorming van de EU.”
“Wij zijn pragmatische voorstanders van de EU: als wij uitdagingen beter in Europees verband kunnen aanpakken, dan zijn wij daar een voorstander van. Wij hechten aan het borgen van inspraak van ons nationale parlement bij EU regelgeving en hechten aan het behouden van onze soevereine zeggenschap over hoe ons land wordt bestuurd.”
EU democratischer en rechtsstatelijker maken
DENK wil dat de EU hervormd wordt om het democratische gehalte te vergroten en strenger te handhaven op naleving van de rechtsstaat door lidstaten. Dit moet voorkomen dat landen binnen de EU zich niet aan de afspraken houden.
“Wij zijn voor een hervorming van de EU waarbij het democratische gehalte van de EU wordt vergroot en er op het gebied van de rechtsstaat strenger gehandhaafd wordt op de vraag of landen binnen de EU zich gedragen conform de afspraken.”
Europese defensiesamenwerking, geen Europees leger
DENK steunt samenwerking op defensiegebied binnen Europa, maar wil geen Europees leger. Ze vinden dat Nederland altijd zelf moet beslissen over de inzet van militairen.
“Wij zijn een voorstander van Europese defensiesamenwerking, maar geen voorstander van een Europees leger. Wij moeten altijd zelf blijven bepalen of onze militairen worden ingezet.”
Flexibele benadering EU-begrotingsregels
DENK wil een stabiele financiële Unie, maar vindt dat de EU-begrotingsregels niet de vooruitgang mogen belemmeren. Ze steunen begrotingsdiscipline, maar willen ruimte voor uitgaven die brede welvaart bevorderen.
“Wij hechten aan een stabiele financiële Unie, maar de begrotingsregels mogen vooruitgang niet belemmeren. Dat betekent dat wij het handhaven op begrotingsdiscipline steunen en tegelijkertijd met een open houding kijken naar het bieden van ruimte voor uitgaven die de brede welvaart bevorderen.”
Actieve diplomatie en invloed binnen de EU
DENK wil dat Nederland zich binnen de EU actief inzet voor diplomatie, sancties en uitbreiding, bijvoorbeeld richting Bosnië en Herzegovina. Dit past bij hun bredere visie op internationale rechtvaardigheid en verantwoordelijkheid.
“Nederland zet zich binnen de EU diplomatiek in voor krachtige sancties tegen figuren zoals Dodik, inclusief maatregelen om zijn invloed te beperken en de eenheid van Bosnië te beschermen.”
“Nederland gaat zich proactief inzetten voor lidmaatschap van Bosnië binnen de EU en andere internationale fora.”