Verkiezingsprogramma's 2025 overeuropa discipline
De SGP pleit voor strikte financiële discipline binnen de EU en wil dat Nederland zich krachtig inzet voor het naleven van Europese begrotingsregels. Ze verzetten zich tegen hogere EU-begrotingen, gezamenlijke schulden en pleiten voor beperking van Nederlandse afdrachten, met als doel een financieel degelijke en soevereine positie voor Nederland binnen Europa.
Strikte naleving van Europese begrotingsregels
De SGP vindt dat de EU en haar lidstaten zich strikt moeten houden aan bestaande begrotingsregels, zoals de schuld- en tekortnormen. Dit moet voorkomen dat toekomstige generaties worden opgezadeld met hoge schulden en waarborgen dat het financieel beleid degelijk en houdbaar blijft. Nederland moet zich hier binnen de EU actief voor inzetten.
“Nederland moet zich in de EU steviger inzetten voor het naleven van Europese begrotingsregels. Er komen daarnaast in Europees verband geen extra opkoopprogramma’s, geen extra leningen en geen gemeenschappelijke schulden (eurobonds).”
“De begrotingsregels, zoals de schuldnorm van 60% van het BBP en de tekortnorm van maximaal 3% van het BBP, moeten nageleefd worden zodat het financieel beleid degelijk en houdbaar is.”
Beperking van EU-begroting en afdrachten
De SGP wil de EU-begroting beperken tot onder 1% van het BBP en de Nederlandse afdrachten verlagen. Ze verzetten zich tegen voorstellen voor forse verhogingen van de EU-begroting en willen dat overschotten of ondoelmatige bestedingen leiden tot lagere afdrachten in latere jaren.
“Nederland zet in op het beperken van het EU-meerjarenbegroting tot onder 1% van ons bruto binnenlands product (BBP) en minder Nederlandse afdrachten.”
“De forse verhoging van de EU-begroting zoals onlangs voorgesteld door de Europese Commissie is volgens de SGP absurd en misplaatst. Nederland is een nettobetaler en moet zich hier zéker tegen verzetten.”
“Begrotingsoverschotten op de Europese begroting of geld dat niet doelmatig wordt besteed, leiden tot lagere afdrachten voor lidstaten in latere jaren.”
Geen gezamenlijke schulden of EU-belastingen
De SGP is fel tegenstander van gezamenlijke schuldeninstrumenten zoals eurobonds en wil dat belastingen een nationale aangelegenheid blijven. Ook moeten er geen extra EU-leningen of opkoopprogramma’s komen.
BVNL wil dat Nederland weer soeverein wordt binnen Europa en pleit voor strikte discipline richting de EU: geen verdere overdracht van soevereiniteit, meer nationale zeggenschap en opt-ins/opt-outs bij Europese regelgeving. Nederland moet Brusselse regels alleen volgen als ze het nationale belang dienen, en betalingen aan de EU worden opgeschort bij gebrekkige controle. BVNL stelt concrete voorwaarden aan het EU-lidmaatschap en wil desnoods terug naar een losse economische samenwerking.
Geen verdere overdracht van soevereiniteit aan de EU
BVNL vindt dat Nederland niet langer soevereiniteit mag overdragen aan de EU en wil terug naar een model van economische samenwerking zonder politieke integratie. Dit standpunt adresseert het probleem van te veel macht bij ongekozen Europese instanties en het verlies van nationale controle.
“We moeten stoppen met het overhevelen van zeggenschap naar ongekozen supranationale organen zoals de WHO, de EU, de VN en de NAVO. De EU moet worden omgevormd tot een confederatie van samenwerkende landen, zoals de Europese Economische Gemeenschap (EEG) oorspronkelijk bedoeld was.”
“Maar de overdracht van soevereiniteit naar de EU moet stoppen en we moeten de mogelijkheid krijgen tot opt-ins en opt-outs.”
Nationale koers bij conflict met Brusselse regelgeving
BVNL stelt het Nederlands belang voorop en wil dat Nederland zijn eigen koers vaart als Europese regels daartegen indruisen. Dit is een oproep tot discipline richting Europa: Nederland volgt alleen als het in het eigen belang is.
“Daar waar het Nederlands belang haaks staat op Brusselse regelgeving zullen wij Brussel informeren dat Nederland zijn eigen soevereine koers vaart.”
“Voor zover nodig zullen we de EU melden dat we voortaan weer onze eigen koers varen op het gebied van landbouw en visserij. Desnoods zetten we ons vetorecht in.”
Strikte voorwaarden aan EU-lidmaatschap en betalingen
BVNL koppelt het EU-lidmaatschap en financiële bijdragen aan concrete voorwaarden, zoals nationale zeggenschap en transparantie over EU-uitgaven. Dit dwingt discipline af bij de EU en beschermt Nederlandse belangen.
“Indien Nederland niet meer zeggenschap krijgt over het asielbeleid en het stikstofbeleid dan kunnen we het EU-lidmaatschap verruilen voor een associatieverdrag.”
“Betalingen aan de EU worden opgeschort totdat de Europese Rekenkamer de uitgaven van de EU heeft goedgekeurd op doelmatigheid en rechtmatigheid.”
Minder Brusselse regels en administratieve lasten
BVNL wil dat Europese regels alleen worden ingevoerd als ze niet leiden tot extra bureaucratie, tenzij dit elders wordt gecompenseerd. Dit is een concrete invulling van Europese discipline op het gebied van regelgeving.
“Regels en wetgeving uit Brussel die een groter beslag leggen op het ambtenarenapparaat zullen pas worden geïmplementeerd indien dit beslag wordt gecompenseerd met minder regels en minder inzet van ambtenaren op andere terreinen.”
JA21 wil dat de Europese Unie zich strikt houdt aan begrotingsdiscipline en soevereiniteit van lidstaten respecteert. Ze pleiten voor strikte handhaving van de EU-begrotingsregels, geen gezamenlijke schulden, en het recht voor landen om de eurozone te verlaten bij herhaalde overtredingen. Hun visie is dat Nederland niet opdraait voor tekorten van andere landen en dat bevoegdheden waar mogelijk teruggaan naar de lidstaten.
Strikte handhaving van EU-begrotingsregels
JA21 vindt dat begrotingsdiscipline essentieel is voor stabiliteit in Europa en wil voorkomen dat Nederland financieel opdraait voor tekorten van andere landen. Ze eisen strikte naleving van het Stabiliteits- en Groeipact, geen gezamenlijke schulden, en het behoud van nationale controle over de overheidsfinanciën.
“Strikte en consequente handhaving van de begrotingsregels uit het Stabiliteits- en Groeipact.”
“Geen gezamenlijke Europese schulden, in welke vorm dan ook.”
“Landen die de begrotingsregels van de EU structureel niet naleven en zo de stabiliteit van de eurozone onder druk zetten, moeten zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun overheidsfinanciën. Nederlands’ zorgvuldig begrotingsbeleid mag niet worden uitgebuit om tekorten in andere landen te dekken.”
“In het uiterste geval moet het mogelijk zijn dat een land (tijdelijk) de eurozone verlaat, als het herhaaldelijk de begrotingsregels overtreedt.”
“Ons houden aan de Europese begrotingsregels. Dat betekent een houdbare staatsschuld onder de 60% van het bbp zodat er bij crises voldoende begrotingsruimte is om in te grijpen, en een begrotingstekort dat onder de 3% blijft.”
Geen verdere overdracht van bevoegdheden aan de EU
JA21 wil dat de EU zich beperkt tot haar kerntaken en geen extra macht naar zich toetrekt. Ze zijn tegen verdere soevereiniteitsoverdracht en pleiten zelfs voor het teruggeven van bevoegdheden aan de lidstaten.
“Geen enkele stap richting een federaal Europa, en dus ook geen verdragswijzigingen die tot verdere overdracht van bevoegdheden leiden. Er moet juist ruimte ontstaan om bevoegdheden terug te geven aan lidstaten.”
“Er moet strikt worden nagezien op verdere uitdijing en soevereiniteitsoverdracht. Sterker nog, de Europese Unie moet via afdwingbare besluiten in de Raad bevoegdheden teruggeven aan de lidstaten.”
De Partij voor de Dieren vindt dat Nederland zich strikt moet houden aan Europese natuur- en milieuwetgeving en pleit voor strengere, bindende Europese regels waar het gaat om dierenwelzijn, milieu en rechtsstaat. Tegelijkertijd wil de partij dat nationale democratische controle behouden blijft op sociale zekerheid, belastingen en publieke diensten, en dat de EU landen disciplineert die grondrechten of milieuregels schenden.
Strikte naleving en aanscherping van Europese natuur- en milieuwetten
De PvdD wil dat Nederland zich voortaan strikt houdt aan bestaande Europese natuurbeschermingswetten en pleit voor de strengst mogelijke Europese eisen op het gebied van milieu en dierenwelzijn. Dit betekent meer discipline in de uitvoering en handhaving van EU-regels, en waar nodig extra nationale maatregelen.
“Nederland houdt zich voortaan aan Europese natuurbeschermingswetten, zoals de Habitatrichtlijn, de Vogelrichtlijn, de Kaderrichtlijn Water en de Natuurherstelwet. Waar nodig nemen we extra maatregelen om de natuur te beschermen.”
“Nederland pleit er in de EU voor dat de Richtlijn industriële emissies de strengst mogelijke eisen stelt aan industriële installaties en intensieve veehouderijen, om dierenwelzijn, de gezondheid van mens en dier en de leefomgeving te beschermen.”
Bindende Europese discipline op rechtsstaat en grondrechten
De partij wil dat de EU landen die de rechtsstaat of mensenrechten schenden disciplineert door middel van sancties en het onthouden van subsidies. Er moet een bindend mechanisme komen voor toezicht en jaarlijkse rapportage over de staat van democratie en rechtsstaat in EU-lidstaten.
“Landen die hieraan tornen kunnen niet langer rekenen op EU-subsidies.”
“Er komt een bindend mechanisme om toezicht te houden en jaarlijks verslag uit te brengen over de staat van democratie en eerbiediging van de rechtsstaat in de EU-lidstaten.”
“We steunen bestraffing van corruptie en mensenrechtenschendingen met Europese sancties.”
Nationale democratische controle behouden op sociale zekerheid en publieke diensten
Hoewel de PvdD Europese discipline op milieu en rechtsstaat wil, vindt de partij dat sociale zekerheid, belastinginning en publieke diensten nationale bevoegdheden moeten blijven, met democratische controle door de Tweede Kamer. Europese voorstellen op deze terreinen worden kritisch beoordeeld.
“De inrichting van ons sociale zekerheidsstelsel, inning en besteding van belastinggeld, ons pensioenstelsel, de gezondheidszorg en andere publieke diensten, vinden we in beginsel nationale bevoegdheden. De democratische controle hierop is aan de Tweede Kamer.”
“De Partij voor de Dieren beoordeelt Europese voorstellen op deze beleidsterreinen daarom kritisch, maar we zijn constructief wanneer plannen daadwerkelijk zorgen voor sociale of ecologische vooruitgang.”
Volt pleit voor strikte handhaving van Europese regels en waarden, waarbij lidstaten die zich niet aan de afspraken houden, geconfronteerd worden met sancties en het verlies van EU-subsidies. De partij wil dat de EU slagvaardiger optreedt tegen schendingen van democratie, rechtsstaat en fundamentele vrijheden, en pleit voor het afschaffen van het vetorecht zodat individuele landen het gezamenlijke Europese belang niet langer kunnen blokkeren.
Strikte handhaving van EU-regels en waarden
Volt vindt dat Europese regels en waarden alleen effectief zijn als ze daadwerkelijk worden gehandhaafd. Lidstaten die zich niet aan de afspraken houden, moeten automatisch sancties krijgen, zoals het inhouden van subsidies, om discipline binnen de EU te waarborgen. Dit voorkomt dat landen straffeloos de rechtsstaat of democratie ondermijnen.
“Volt streeft ernaar dat EU-regels en waarden ook echt worden gehandhaafd - wetten zonder handhaving zijn zinloos.”
“Europese subsidies worden automatisch ingehouden bij ernstige schendingen van de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten door nationale regeringen. Dit geldt voor alle EU-fondsen - waaronder ook landbouw-, cohesie- en herstelfondsen - via een versterkte en permanente rechtsstaat-voorwaardelijkheid.”
“Nederland gaat zich in Europees verband inspannen om ook andere lidstaten zich aan de regels te laten houden.”
Afschaffen van het vetorecht en versterken van Europese besluitvorming
Volt wil het vetorecht afschaffen zodat individuele lidstaten niet langer het gezamenlijke Europese belang kunnen blokkeren. Door besluitvorming met een gekwalificeerde meerderheid mogelijk te maken, wordt de EU slagvaardiger en wordt discipline binnen de Unie versterkt.
“De EU moet vooruit kunnen, ook als één lidstaat dwarsligt. Volt gaat het vetorecht (ook wel: het unanimiteitsvereiste) afschaffen.”
“Volt pleit daarnaast voor activering van de brugclausules om besluitvorming met een gekwalificeerde meerderheid nu al mogelijk te maken voor de meest acute beleidsterreinen, zoals sancties, uitbreiding en fiscaal beleid.”
Directe juridische en financiële consequenties bij schendingen
Volt wil dat burgers nationale wetten rechtstreeks bij het Europese Hof kunnen aanvechten en dat het Hof nationale wetten kan vernietigen als ze in strijd zijn met Europese verdragen. Ook moeten sancties, zoals het opschorten van stemrecht, sneller en op basis van meerderheid kunnen worden opgelegd.
“Daarom geven we burgers het recht om nationale wetten rechtstreeks aan te vechten bij het Hof van Justitie van de EU. Het Hof krijgt de bevoegdheid om nationale wetten nietig te verklaren als zij in strijd zijn met de Europese verdragen.”
“Volt wil dat het opleggen van sancties onder artikel 7 van het Verdrag betreffende de EU (VEU), inclusief het opschorten van stemrecht van een lidstaat, moet worden besloten door het Europees Parlement en op basis van een meerderheid in de Raad van de Europese Unie.”
50PLUS pleit voor strikte naleving van Europese begrotingsdiscipline en wil het takenpakket van de EU beperken. Ze zijn voorstander van een zuinig uitgavenbeleid binnen de Europese afspraken en willen verspilling en overbodige regelgeving in Europa tegengaan.
Strikte naleving Europese begrotingsdiscipline
50PLUS vindt dat Nederland zich behoedzaam moet houden aan de Europese begrotingsafspraken en pleit voor een zuinig uitgavenbeleid om financiële stabiliteit te waarborgen. Dit moet voorkomen dat Nederland financieel wordt meegezogen door zwakkere eurolanden en helpt de inflatie te beteugelen.
“Een behoedzame ontwikkeling van het begrotingstekort binnen de grenzen van de Europese begrotingsafspraken.”
“Een zuiniger uitgavenbeleid om de ECB te helpen de inflatie zo snel mogelijk onder controle te krijgen.”
“Het monetaire beleid van de ECB wordt genormaliseerd om te voorkomen dat Nederland met zijn lage staatsschuld wordt meegezogen in een pijnlijke schuldsanering van zwakkere eurolanden.”
Takenpakket en uitgaven EU beperken
50PLUS wil het takenpakket van de EU beperken en verspilling tegengaan, met als doel meer discipline en efficiëntie binnen Europa. Ze zijn kritisch op de omvang en arbeidsvoorwaarden van het Europese ambtenarenapparaat.
FVD vindt dat Nederland door de EU gedwongen wordt tot financiële, economische en politieke discipline die niet in het Nederlands belang is. Ze willen volledige nationale soevereiniteit herstellen door uit de EU en eurozone te stappen, zodat Nederland weer zelf kan bepalen over handelsbeleid, begrotingsdiscipline en regelgeving.
Uittreden uit de EU en eurozone voor nationale beleidsvrijheid
FVD stelt dat de EU Nederland dwingt tot beleid en discipline die niet past bij de Nederlandse situatie, en dat alleen uittreding volledige controle teruggeeft. Ze willen dat Nederland uit de EU en eurozone stapt om weer zelf handelsverdragen te sluiten, eigen monetair beleid te voeren en nationale regels te stellen zonder Brusselse inmenging.
“De EU ontneemt ons land de mogelijkheid om zelf handelsverdragen te sluiten en zelf de productstandaarden te bepalen die in Nederland gelden; zij ontneemt ons de mogelijkheid om onze grenzen te beschermen en ons immigratiebeleid vorm te geven. Ook heeft de EU - via de euro - controle verkregen over onze financiële huishouding, onze rentevoet en inflatie.”
“Het Nederlands belang raakt steeds verder ondergesneeuwd in de wirwar van belangen die in Brussel worden afgewogen. Als klein land worden wij voortdurend overstemd door de veel grotere landen in de Unie.”
“Voor het behoud van onze democratie en onze welvaart acht Forum voor Democratie het van essentieel belang om als Nederland de Europese Unie te verlaten (NEXIT) en ons aan te sluiten bij de EFTA, de Europese vrijhandelszone waar ook welvarende landen als Zwitserland, IJsland en Noorwegen lid van zijn.”
“We stappen uit de euro, zodat Nederland met een eigen munt weer controle krijgt over de rentevoet, de geldhoeveelheid en de inflatie.”
Geen verdere overdracht van bevoegdheden of Brusselse discipline
Zolang Nederland nog lid is van de EU, wil FVD geen enkele nieuwe overdracht van bevoegdheden of verdere Brusselse disciplinering accepteren. Ze verzetten zich tegen elke uitbreiding van EU-macht over Nederlands beleid.
“Zolang Nederland nog lid is van de EU, accepteren we geen enkele nieuwe overdracht van bevoegdheden naar Brussel.”
Nationale wet boven internationale/EU-verdragen
FVD wil dat Nederlandse wetgeving altijd boven internationale en EU-verdragen gaat, zodat Nederland niet langer via verdragsdiscipline tot beleid wordt gedwongen dat indruist tegen de nationale wil.
“Forum voor Democratie wil deze ondemocratische constructie beëindigen en de controle terugleggen waar die thuishoort: bij ons eigen parlement. Dat betekent dat we het monistische stelsel omzetten in een dualistisch stelsel, zoals ook geldt in landen als Duitsland en de Verenigde Staten.”
BBB wil strikte financiële discipline binnen de EU, minder Nederlandse bijdragen aan Brussel en streng toezicht op Europese uitgaven. De partij pleit voor transparantie, het voorkomen van gezamenlijke schulden en het strikt naleven van begrotingsregels door alle lidstaten. BBB ziet budgetdiscipline als cruciaal om te voorkomen dat Nederland en toekomstige generaties opdraaien voor de financiële tekorten van andere landen.
Minder Nederlandse bijdrage en streng toezicht op EU-uitgaven
BBB vindt dat Nederland minder geld naar de EU moet sturen en eist streng toezicht op de besteding van Europese middelen. De partij wil dat de EU haar eigen organisatie afslankt, geen blanco cheques meer verstrekt en dat het Meerjarig Financieel Kader niet stijgt. Dit standpunt is gericht op het voorkomen van verspilling en het afdwingen van transparantie en discipline in de EU-begroting.
“BBB wil dat Nederland minder geld naar de EU stuurt en eist streng toezicht op Europese uitgaven. Eerst orde op zaken stellen in Brussel, dan pas praten over uitbreiding en verdere integratie. De EU moet zelf het goede voorbeeld geven door te snijden in de eigen organisatie om kosten te besparen. Budgetdiscipline en transparantie bij EUuitgaven zijn voor BBB cruciaal.”
“Hand op de knip. Afbouw van bijdragen aan de EU moet worden voortgezet. Het nieuwe Meerjarig Financieel Kader (MFK) voor de periode 20272032 mag niet boven het huidige plafond uitkomen en de korting voor Nederland op de afdracht van 1,9 miljard euro moet worden gehandhaafd en geïndexeerd.”
“Geen blanco cheque. Het oordeel van de Europese Rekenkamer over de wantoestanden bij de besteding van honderden miljarden euro uit het Corona Herstelfonds toont aan dat er zuiniger en verantwoordelijker met ons belastinggeld moet worden omgegaan. BBB wil niet meer van dit soort fondsen.”
Strikte naleving van begrotingsregels en geen gezamenlijke schulden
BBB wil dat alleen landen die zich strikt aan de euro- en begrotingsregels houden, toegang krijgen tot de euro. De partij verzet zich tegen het aangaan van gezamenlijke schulden, giften en Eurobonds, om te voorkomen dat Nederland opdraait voor de financiële tekorten van andere lidstaten.
“Euro alleen voor wie zich bewijst. EUlidmaatschap geeft nooit automatisch recht op het voeren van de euro als munteenheid. Daarvoor moet niet alleen aan de betreffende voorwaarden voor deelname aan de euro worden voldaan, maar deze moeten ook door alle leden strikt worden nageleefd.”
“Geen rekening voor volgende generaties. BBB wil geen giften, gemeenschappelijke schulden, Eurobonds en Europese belastingen om uitgaven mee te financieren zoals voor klimaat of Defensie. BBB wil namelijk niet dat toekomstige generaties opdraaien voor de schulden van landen die het niet zo nauw nemen met hun boekhoudregels en die gewend zijn geraakt om via Brussel de hand op te houden voor ons belastinggeld.”
De ChristenUnie pleit voor meer discipline binnen Europa door strengere handhaving van rechtsstatelijke en financiële normen, het beperken van Europese bemoeizucht tot kerntaken, en het koppelen van EU-fondsen aan naleving van de rechtsstaat. Ze zijn kritisch op automatische uitbreiding van de eurozone en willen dat Europese samenwerking dienstbaar blijft aan de lidstaten, met duidelijke grenzen aan bevoegdheden en budgetten.
Strengere handhaving van rechtsstaat en financiële discipline
De ChristenUnie wil dat de EU landen die de rechtsstaat of financiële normen schenden, strenger aanpakt door het koppelen van fondsen aan voorwaarden en het mogelijk maken van sancties zonder unanimiteit. Dit moet voorkomen dat landen zonder voldoende discipline profiteren van Europese solidariteit.
“Nederland trekt hierin op met gelijkgestemde landen en steunt voorwaardelijkheid van financiële fondsen om de rechtsstaat te beschermen. Bij ernstige bedreiging van de rechtsstaat of ernstige corruptie moet de Europese Raad niet slechts unaniem maar ook met een vier vijfde meerderheid beslissen dat een land in aanmerking komt voor stevige sancties.”
“De voorgenomen uitbreiding van de EU-begroting is niet acceptabel. De ChristenUnie is voorstander van Europese samenwerking die dienstbaar is aan lidstaten, niet andersom.”
Geen automatische toetreding tot eurozone en beperking eurobonds
De partij verzet zich tegen automatische toetreding tot de eurozone voor nieuwe EU-lidstaten en tegen het structureel invoeren van gezamenlijke schulden (eurobonds), om financiële discipline en geloofwaardigheid van de euro te waarborgen.
“De ChristenUnie wil het automatisme dat landen die toetreden tot de EU automatisch ook toetreden tot de Europese Monetaire Unie (EMU) loslaten. Zo voorkomen we dat landen die toetreden tot de politieke unie maar niet binnen de monetaire unie passen in een te strak keurslijf gedwongen worden.”
“Dit alles mag echter geen aanleiding zijn voor het doorvoeren van eurobonds als vaststaand onderdeel van de Europese begroting. Als er onverhoopt toch wordt gekozen voor het gezamenlijk aangaan van schulden, dan moet dat duidelijk afgebakend zijn in tijd en omvang, en gebonden zijn aan een noodgeval.”
Duidelijke grenzen aan Europese bevoegdheden en subsidiariteit
De ChristenUnie benadrukt dat Europese samenwerking zich moet beperken tot kerntaken en dat besluiten zo dicht mogelijk bij de burger moeten worden genomen. Ze verzetten zich tegen Europese bemoeizucht op terreinen waar de EU geen mandaat heeft.
“Voor de ChristenUnie is subsidiariteit het uitgangspunt: besluiten worden genomen op het laagst mogelijke niveau, zo dicht mogelijk bij mensen. Wij verzetten ons tegen Europese bemoeizucht op terreinen waar de EU geen mandaat heeft, zoals gezondheidszorg, medische ethiek, onderwijs of woningbouw.”
DENK is voorstander van Europese samenwerking, maar wil dat Nederland zijn soevereiniteit behoudt en kritisch blijft op Europese begrotingsdiscipline. Ze steunen handhaving van begrotingsregels, mits deze ruimte laten voor investeringen in brede welvaart, en pleiten voor meer democratische controle en striktere handhaving van rechtsstatelijke afspraken binnen de EU.
Behoud van nationale soevereiniteit binnen Europese samenwerking
DENK wil Europese samenwerking alleen als het Nederland voordeel biedt en benadrukt het belang van nationale zeggenschap over beleid. Ze zijn pragmatisch over de EU, maar willen dat het nationale parlement inspraak houdt en dat Nederland zelf blijft bepalen over belangrijke zaken als defensie.
“Wij zijn pragmatische voorstanders van de EU: als wij uitdagingen beter in Europees verband kunnen aanpakken, dan zijn wij daar een voorstander van. Wij hechten aan het borgen van inspraak van ons nationale parlement bij EU regelgeving en hechten aan het behouden van onze soevereine zeggenschap over hoe ons land wordt bestuurd.”
“Wij zijn een voorstander van Europese defensiesamenwerking, maar geen voorstander van een Europees leger. Wij moeten altijd zelf blijven bepalen of onze militairen worden ingezet.”
Kritische steun aan Europese begrotingsdiscipline
DENK steunt het handhaven van begrotingsdiscipline binnen de EU, maar vindt dat de regels niet ten koste mogen gaan van investeringen in brede welvaart. Ze pleiten voor flexibiliteit binnen de bestaande regels om maatschappelijke vooruitgang mogelijk te maken.
“Wij hechten aan een stabiele financiële Unie, maar de begrotingsregels mogen vooruitgang niet belemmeren. Dat betekent dat wij het handhaven op begrotingsdiscipline steunen en tegelijkertijd met een open houding kijken naar het bieden van ruimte voor uitgaven die de brede welvaart bevorderen.”
“Binnen de bestaande Europese begrotingsregels is het dan ook bespreekbaar voor”
Strengere handhaving van rechtsstatelijke afspraken binnen de EU
DENK wil dat de EU strenger toeziet op naleving van rechtsstatelijke afspraken door lidstaten en het democratische gehalte van de Unie vergroot.
“Wij zijn voor een hervorming van de EU waarbij het democratische gehalte van de EU wordt vergroot en er op het gebied van de rechtsstaat strenger gehandhaafd wordt op de vraag of landen binnen de EU zich gedragen conform de afspraken.”
NSC wil strengere financiële en rechtsstatelijke discipline binnen de EU, waarbij lidstaten die zich niet aan afspraken houden, consequenties moeten ondervinden. Ze pleiten voor het handhaven van begrotingsregels, het kunnen uitsluiten van landen die de rechtsstaat ondermijnen, en het beperken van gezamenlijke schulden. De partij is kritisch op het overdragen van bevoegdheden aan Europa en wil dat Nederland een stevige, soevereine positie inneemt.
Handhaven van EU-begrotingsregels en consequenties bij overtreding
NSC vindt dat lidstaten zich strikt aan de Europese begrotingsnormen moeten houden en dat overtredingen direct gevolgen moeten hebben, zoals het inhouden van EU-gelden. Dit moet voorkomen dat financiële risico’s worden afgewenteld op andere landen en de stabiliteit van de EU ondermijnd wordt.
“Verder pleiten we voor herstel en handhaving van de Europese normen voor gezonde overheidsfinanciën (dat wil zeggen een maximaal begrotingstekort van 3% en een maximale staatsschuld van 60%). Als landen zich daar niet aan houden moeten daar consequenties aan verbonden worden zoals het achterhouden van EU-gelden.”
Uitsluiten of sanctioneren van landen die de rechtsstaat ondermijnen
NSC wil dat landen die structureel de rechtsstaat schenden of niet aan toelatingscriteria voldoen, geen toegang meer krijgen tot EU-gelden en zelfs uit de EU kunnen worden gezet. Dit moet de integriteit en waarden van de Unie beschermen.
“Steeds meer EU-lidstaten, zoals Hongarije en Slowakije, ondermijnen fundamentele rechtsstatelijke principes. Daarom moet de EU een ‘rechtsstaatslot’ invoeren: landen die hun rechtsstaat afbreken krijgen geen EU-gelden meer.”
“Daarnaast moet het mogelijk worden om lidstaten die stelselmatig de rechtsstaat ondermijnen of langdurig niet voldoen aan de toelatingscriteria, uit de EU te zetten.”
Tegen gezamenlijke schulden en overdracht van belastingheffing
NSC verzet zich tegen verdere financiële integratie zoals eurobonds of een transferunie, en wil belastingheffing nationaal houden. Dit voorkomt dat Nederland financieel opdraait voor andere landen en bewaakt de nationale soevereiniteit.
GroenLinks-PvdA wil de Europese Unie disciplineren door streng op te treden tegen lidstaten die democratische waarden ondermijnen en door het EU-begrotingsbeleid te hervormen met meer nadruk op duurzame investeringen. Ze pleiten voor het makkelijker kunnen opschorten van stemrecht en het bevriezen van subsidies voor onrechtstatelijke regeringen, en willen nieuwe Europese begrotingsregels die ruimte bieden voor investeringen en hervormingen.
Streng optreden tegen ondemocratische lidstaten
GroenLinks-PvdA vindt dat de EU een waardengemeenschap is en dat lidstaten die de democratie en rechtsstaat ondermijnen, hard moeten worden aangepakt. Dit is nodig om de integriteit en eenheid van de Unie te waarborgen. Ze willen sancties, het opschorten van stemrecht en het bevriezen van subsidies makkelijker maken.
“Lidstaten die democratie en rechtsstaat ondermijnen, kunnen dus rekenen op sancties. Nederland moet zich blijven aansluiten bij rechtszaken die de Europese Commissie tegen zulke lidstaten aanspant, zoals bij de Hongaarse anti-lhbti-wet. Het moet makkelijker worden om het stemrecht van lidstaten op te schorten en subsidies te bevriezen.”
“Als lidstaten de democratie niet respecteren, trekken we hun financiering en stemrecht in.”
Hervorming van Europese begrotingsdiscipline
GroenLinks-PvdA wil af van rigide begrotingsregels en pleit voor vernieuwing die duurzame investeringen en hervormingen centraal stelt. Ze vinden dat begrotingsdiscipline niet ten koste mag gaan van noodzakelijke investeringen, en juichen uitzonderingen voor bijvoorbeeld defensie-uitgaven toe.
“We zijn voorstander van de vernieuwing van de Europese begrotingsregels, waarbij meer nadruk komt te liggen op duurzame investeringen en hervormingen. De mogelijkheid om uitgaven voor defensie tijdelijk uit te zonderen van het tekort, juichen we toe en zetten we ons voor in.”
“We hanteren daarbij altijd begrotingsregels die zorgen voor efficiënte besteding van geld, corruptie voorkomen en geld niet uitkeren aan onrechtstatelijke regeringen.”
De PVV vindt dat Nederland te veel en te strikt Europese regels volgt en wil meer nationale soevereiniteit en minder Brusselse bemoeienis. De partij pleit voor het afdwingen van uitzonderingen (opt-outs) op EU-beleid, het inzetten van vetorechten, en het verminderen van de Nederlandse bijdrage aan de EU. Volgens de PVV moet Nederland niet langer het "braafste jongetje van de EU-klas" zijn, maar juist Europese discipline loslaten waar het nationale belangen schaadt.
Opt-out en vetorecht afdwingen op EU-beleid
De PVV wil dat Nederland zich minder onderwerpt aan Europese regels en meer eigen koers vaart, vooral op het gebied van asiel, immigratie en natuur. Door het inzetten van vetorechten en het eisen van opt-outs wil de partij voorkomen dat Nederland strenger is dan andere EU-landen en nationale belangen beschermen.
“In Brussel zullen we door het inzetten van veto’s of het weigeren van de te hoge Nederlandse bijdrage aan de EU-begroting een opt-out op asiel en immigratie afdwingen.”
“Wij zijn er helemaal klaar mee. Nederland behoort tot de grootste nettobetalers van de EU! Dus wat ons betreft slaan we in Brussel met de vuist op tafel en eisen we versoepeling van de regels – van de Vogel- en de Habitatrichtlijn tot en met de verplichte emissiereductie.”
“Onze vetorechten behouden we, herstellen we in ere én zetten we in: Nederland moet al het mogelijke vetoën, waaronder de EU-begroting, om zo een opt-out op asiel en immigratie en soepeler natuur- en stikstofbeleid te dwingen en de EU van binnenuit op de schop te nemen.”
Stoppen met het volgen van Europese discipline en regels
De PVV hekelt het feit dat Nederland Europese regels strikter naleeft dan andere landen en wil dat Nederland stopt met deze "Europese discipline". De partij noemt expliciet het voorbeeld van België dat Europese uitspraken negeert zonder consequenties, en pleit ervoor dat Nederland niet langer het braafste jongetje van de klas is.
“Want Nederland moet ophouden om telkens het braafste jongetje van de EU-klas te zijn. Buurland België negeert rechterlijke uitspraken in asielzaken. België is al meer dan 10.000 keer veroordeeld voor het niet-opvangen van alleenstaande mannelijke asielzoekers, maar wordt beloond: de Nederlandse Raad van State verbiedt Nederland alleenstaande mannelijke asielzoekers naar België terug te sturen. Terwijl Nederland de regels wél braaf volgt, worden wij gestraft met méér asielzoekers. Dit is de omgekeerde wereld!”
BIJ1 verwerpt de huidige Europese disciplinerende mechanismen die lidstaten dwingen tot marktwerking, liberalisering en het volgen van de belangen van multinationals en superrijken. De partij wil dat lidstaten meer vrijheid krijgen om hun economie en samenleving eerlijk, democratisch en klimaatrechtvaardig in te richten, zonder inmenging van Brussel of sancties vanuit de EU. BIJ1 pleit voor een radicale democratisering van de EU en het afschaffen van kapitalistische dwangmiddelen.
Lidstaten vrij van Brusselse economische discipline
BIJ1 verzet zich tegen Europese regels en sancties die lidstaten beperken in hun economische en sociale beleid, en wil deze discipline afschaffen zodat landen hun eigen koers kunnen varen. De partij ziet de huidige EU-discipline als een instrument van kapitalisme en belangen van de superrijken, en wil dat lidstaten radicaal eerlijk, klimaatrechtvaardig en democratisch beleid kunnen voeren.
“Deze kapitalistische dwangmiddelen verwerpen we en schaffen we af. Lidstaten moeten vrij zijn om hun economie radicaal eerlijk, klimaatrechtvaardig en democratisch te organiseren Zonder ingrepen van Brussel namens belangen van de kleine groep superrijken.”
“We kaarten alle Europese wetten en regels aan die zorgen voor liberalisering en die de ruimte voor democratisch ingrijpen van de overheid in de economie beperkt.”
Democratisering van de EU en meer macht voor het Europees Parlement
BIJ1 wil de macht van ondemocratische EU-instellingen beperken en het Europees Parlement een grotere rol geven, zodat Europese discipline niet langer top-down wordt opgelegd maar democratisch wordt gecontroleerd.
“De EU wordt veel democratischer. Het Europees Parlement krijgt een belangrijkere rol bij het maken van wetten en regels. De Europese Raad, Raad van de Europese Unie, de Europese Commissie en andere vormen van onderhandelingen worden transparant.”
Het CDA pleit voor meer financiële en juridische discipline binnen de Europese Unie, met strenge voorwaarden voor gezamenlijke schulden en harde sancties voor lidstaten die de rechtsstaat schenden. Ze willen afdwingbare afspraken over terugbetaling en structurele hervormingen, en zijn voor het korten op EU-fondsen of het intrekken van stemrecht bij ernstige schendingen. Het CDA ziet discipline als essentieel voor het functioneren en de geloofwaardigheid van Europa.
Strenge voorwaarden en discipline bij gezamenlijke schulden
Het CDA accepteert gezamenlijke Europese schulden alleen onder strikte voorwaarden, om te voorkomen dat dit leidt tot structurele begrotingstekorten of vrijblijvendheid. Discipline wordt afgedwongen via concrete, afdwingbare afspraken over terugbetaling en structurele hervormingen.
“Wij staan open voor het aangaan van gemeenschappelijke schulden (eurobonds) in noodsituaties en voor specifieke investeringen in Europese publieke goederen... Dit kan alleen onder strenge voorwaarden zoals tijdelijkheid, een beperkte omvang en stevige afbakening, concrete en afdwingbare afspraken over terugbetaling en een duidelijk aantoonbare Europese inzet.”
“Gezamenlijke schulden zijn geen structurele financiering van begrotingstekorten en gaan hand in hand met afdwingbare afspraken over structurele hervormingen.”
Harde sancties bij schending van rechtsstaat en EU-regels
Het CDA wil dat lidstaten die de rechtsstaat ondermijnen, streng worden aangepakt. Dit gebeurt door het korten op EU-fondsen, het intrekken van stemrecht, en als ultieme sanctie verplichte uittreding. Dit moet de discipline binnen de Unie waarborgen.
“Lidstaten die de rechtsstaat beschadigen of vernielen, korten we op EU-fondsen of verliezen hun stemrecht in EU-raden. Verplichte uittreding is de ultieme sanctie.”
De VVD pleit voor meer begrotingsdiscipline binnen de Europese Unie en wil dat lidstaten zich strikt aan financiële afspraken houden. Ze zijn voorstander van strengere handhaving door de Europese Commissie en willen dat landen met hoge schulden sneller worden aangepakt. De partij koppelt Europese discipline direct aan het beschermen van de Nederlandse economie en het voorkomen van verdere overdracht van bevoegdheden aan de EU.
Strengere handhaving van begrotingsdiscipline in de EU
De VVD vindt dat alle EU-lidstaten hun overheidsfinanciën op orde moeten brengen en vasthouden aan begrotingsafspraken. Ze willen dat de Europese Commissie sneller optreedt tegen landen die zich niet aan de regels houden, om zo de stabiliteit van de eurozone en de Nederlandse economie te beschermen.
“We willen dat alle lidstaten werk maken van het afbouwen van hoge schulden en terugkeren naar begrotingsdiscipline. De Europese Commissie treedt daarbij sneller op tegen lidstaten die begrotingsafspraken niet nakomen.”
“Zij moeten hoge schulden afbouwen en terugkeren naar begrotingsdiscipline. De Europese Commissie moet sneller optreden tegen lidstaten die de afspraken niet nakomen.”
Kritisch op overdracht van bevoegdheden aan de EU
De VVD is terughoudend met het overdragen van nieuwe bevoegdheden aan de EU en vindt dat de Unie zich moet beperken tot kerntaken. Dit is onderdeel van hun visie op discipline: geen verdere integratie zonder aantoonbaar voordeel voor Nederland.
“We zijn kritisch op elke nieuwe overdracht van bevoegdheden en willen dat de EU zich richt op haar kerntaken.”
D66 wil dat Europese begrotingsdiscipline landen niet belemmert, maar juist stimuleert tot toekomstgerichte investeringen. Ze pleiten voor soepelere begrotingsregels die ruimte bieden voor grote, eenmalige uitgaven en beloningen voor investeringen in bijvoorbeeld defensie en groene energie. D66 ziet Europese discipline als een middel om gezamenlijke vooruitgang te boeken, niet als een keurslijf dat landen vastzet.
Europese begrotingsdiscipline moet investeringen stimuleren, niet beperken
D66 vindt dat de huidige Europese begrotingsregels landen te veel klemzetten en innovatie en investeringen in de weg staan. Ze willen dat discipline binnen Europa gericht is op het stimuleren van investeringen in de toekomst, met ruimte voor uitzonderingen bij grote, eenmalige uitgaven zoals defensie of groene energie. Dit moet zorgen voor meer gezamenlijke slagkracht en minder druk op nationale begrotingen.
“Europese begrotingsregels moeten landen vooruithelpen, niet klemzetten. Wie investeert in de toekomst, mag daarvoor ook beloond worden. En voor grote, eenmalige uitgaven moet ruimte zijn, zoals voor defensie of voor groene energie.”
“Zo verlicht Europa de druk op nationale begrotingen en hoeft de Europese Commissie niet steeds met de pet rond.”
De SP is kritisch op de huidige Europese begrotingsdiscipline en pleit voor meer nationale zeggenschap over begrotingen, waarbij sociale voorzieningen niet onder druk mogen komen door Brusselse regels. Ze willen dat de Europese Commissie minder macht krijgt om democratisch vastgestelde begrotingen af te keuren en verzetten zich tegen verdere bezuinigingen opgelegd door Europa.
Nationale zeggenschap over begrotingsdiscipline, minder Brusselse dwang
De SP vindt dat Europese begrotingsdiscipline niet mag leiden tot sociale afbraak en dat landen zelf hun begrotingen moeten kunnen bepalen, zonder dat de Europese Commissie deze op basis van het Stabiliteits- en Groeipact kan afkeuren. Dit standpunt adresseert het probleem dat Europese regels nationale democratie en sociale zekerheid onder druk zetten.
“De Europese Commissie mag democratisch vastgestelde begrotingen niet zomaar meer afkeuren op basis van het stabiliteits en groeipact. Zo kunnen de begrotingen van landen aansluiten bij de behoeften en noden van de betreffende lidstaat.”
“Wij gaan niet garant staan voor de gevolgen van deze economische en financiële doodlopende weg en gaan niet akkoord met nog verdere bezuinigingen op onze sociale zekerheid en zorg.”