Verkiezingsprogramma's 2025 overEuropa
GroenLinks-PvdA ziet Europa als essentieel voor veiligheid, welvaart en duurzaamheid, en pleit voor een krachtiger, socialer en democratischer EU. De partij wil minder afhankelijkheid van externe landen, meer strategische autonomie, versterking van het Europees Parlement, en een sociaal Europa met sterke werknemersrechten. Concrete voorstellen zijn onder meer het afschaffen van veto’s, investeren in Europese industrie en technologie, strengere handhaving van rechtsstatelijke waarden, en het beschermen van de Europese markt tegen oneerlijke concurrentie.
EU democratiseren en veto’s afschaffen
GroenLinks-PvdA wil de EU hervormen door het afschaffen van nationale veto’s op belangrijke terreinen en het versterken van het Europees Parlement. Dit moet de besluitvaardigheid vergroten en de EU democratischer maken, zodat zij beter kan reageren op interne en externe uitdagingen.
“Voor een toekomstbestendige Unie is hervorming nodig, bij voorkeur binnen huidige verdragen. Dat betekent minder veto’s op Europees belasting- en buitenlandbeleid en versterking van het Europees Parlement als medewetgever en controleur van de Commissie.”
“Om besluitvaardig te kunnen zijn schaffen we het veto op meerdere terreinen af. Waar gebrek aan eenheid tot stilstand leidt, vormen we kopgroepen van gelijkgezinde landen.”
Streng handhaven van democratische waarden en rechtsstaat
De partij stelt dat de EU een waardengemeenschap van democratische rechtsstaten moet zijn. Lidstaten die deze waarden ondermijnen, moeten gesanctioneerd worden, inclusief het opschorten van stemrecht en het bevriezen van subsidies.
“De Europese Unie is een waardengemeenschap van democratische rechtsstaten. Die waardengemeenschap verdedigen we met hand en tand. Lidstaten die democratie en rechtsstaat ondermijnen, kunnen dus rekenen op sancties.”
“Als lidstaten de democratie niet respecteren, trekken we hun financiering en stemrecht in.”
Meer strategische autonomie en minder afhankelijkheid
GroenLinks-PvdA wil dat Europa minder afhankelijk wordt van externe landen voor grondstoffen, technologie en medicijnen. Dit moet de economische en geopolitieke weerbaarheid vergroten en de EU in staat stellen haar eigen koers te varen.
“De EU is voor te veel goederen te afhankelijk van externe partners. Daarom zorgen we voor meer diverse toeleveringsketens, gaan we efficiënter om met energie en grondstoffen en produceren we meer cruciale goederen zelf.”
“Nederland zet zich in Europa in voor een grondstoffenstrategie en bekijkt hoe we edelmetalen op een duurzame manier zelf kunnen delven.”
“We gaan samen met Europese partners zorgen voor meer grip op onze medicijnen en de productie van onmisbare medicijnen terugbrengen naar Europa.”
Beschermen van de Europese markt en eerlijke handel
De partij wil de Europese markt beschermen tegen oneerlijke concurrentie, onder andere door strengere regels voor import en een voorkeur voor Europese producten bij strategische sectoren. Eerlijke handel moet samengaan met sociale en duurzame ontwikkeling.
“We kiezen voor kwaliteit en beschermen onze markt tegen producten die onder onze normen duiken.”
“Dat vraagt om het beschermen van de Europese economie tegen oneerlijke concurrentie.”
“Daarom moet er voor strategische sectoren en technologieën een Europees voorkeursprincipe gaan komen in publieke aanbestedingsregels.”
“We staan voor handelsverdragen waarin Europa niet alleen haalt, maar ook brengt. Verdragen moeten sociale en duurzame ontwikkeling in het partnerland steunen.”
Investeren in Europese technologie en digitale autonomie
GroenLinks-PvdA wil minder afhankelijk zijn van Amerikaanse en Chinese techbedrijven door te investeren in Europese digitale infrastructuur, technologie en onderzoek. Dit moet de digitale soevereiniteit van Europa versterken.
“Europa is te afhankelijk van Amerikaanse tech-giganten. We bouwen hun macht af door te investeren in Europese digitale infrastructuur, een eigen Cloud en veilige AI.”
“Samen met Europese partners maken we haast met het bouwen van Europese alternatieven en het stallen van data op Europees grondgebied.”
Sociaal Europa met sterke werknemersrechten
De partij pleit voor een sociaal Europa waarin werknemersrechten niet worden uitgehold en sociale rechten worden beschermd in de verdragen. Dit moet een race naar de bodem op arbeidsvoorwaarden voorkomen.
Europese defensiesamenwerking en veiligheid
GroenLinks-PvdA wil de Europese defensiesamenwerking versterken, met meer gezamenlijke ontwikkeling en inkoop van wapensystemen en een onafhankelijke Europese defensie-industrie. De EU moet in de toekomst zelfstandig haar veiligheid kunnen waarborgen.
“Defensie moet een gedeelde EU-competentie worden; besluiten over inzet van de krijgsmacht blijven echter een nationale bevoegdheid. Integratie van de krijgsmachten zetten we voort. We bouwen een onafhankelijke Europese defensie-industrie via de gezamenlijke ontwikkeling en inkoop van wapensystemen, diensten en infrastructuur.”
“Europa zal zo spoedig mogelijk voor zijn eigen veiligheid moeten kunnen zorgen.”
JA21 wil dat de Europese Unie zich beperkt tot economische samenwerking en pleit voor het terugdringen van politieke integratie en overdracht van bevoegdheden. De partij is tegen een federaal Europa, gezamenlijke schulden, een Europees leger en uitbreiding van de EU-begroting, en wil meer nationale zeggenschap en transparantie. JA21 benadrukt het belang van nationale soevereiniteit, een slankere EU en het behoud van het vetorecht voor lidstaten.
EU beperken tot economische samenwerking en soevereiniteit lidstaten
JA21 vindt dat de EU moet terugkeren naar haar oorspronkelijke kern van economische samenwerking en dat nationale soevereiniteit centraal moet staan. De partij verzet zich tegen verdere politieke integratie, uitbreiding van EU-bevoegdheden en federale stappen.
“De Europese Unie is een samenwerkingsverband dat zichzelf moet leren beperken. JA21 pleit voor een Unie die zich weer richt op haar oorspronkelijke kracht: economische samenwerking en respect voor de soevereiniteit van lidstaten.”
“Geen enkele stap richting een federaal Europa, en dus ook geen verdragswijzigingen die tot verdere overdracht van bevoegdheden leiden. Er moet juist ruimte ontstaan om bevoegdheden terug te geven aan lidstaten.”
“De Europese Unie moet zich leren beperken. De EU moet terug naar haar kerntaken waarmee we onze soevereiniteit behouden en economische groei kunnen veiligstellen.”
Tegen verhoging EU-begroting, gezamenlijke schulden en uitbreiding
JA21 is fel tegen een grotere EU-begroting, gezamenlijke schulden en uitbreiding van het EU-ambtenarenapparaat. De partij wil bezuinigen op EU-uitgaven en vindt dat landen die zich niet aan begrotingsregels houden, zelf de consequenties moeten dragen.
“De Europese Commissie heeft kenbaar gemaakt in te zetten op niets minder dan een verdubbeling(!) van de EU-begroting, het zogenaamde Meerjarig Financieel Kader. Dit is een volstrekt buitensporig streven. De EU-begroting moet juist krimpen, nadat het jarenlang enkel heeft kunnen toenemen.”
“Geen gezamenlijke Europese schulden, in welke vorm dan ook.”
“Landen die de begrotingsregels van de EU structureel niet naleven en zo de stabiliteit van de eurozone onder druk zetten, moeten zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun overheidsfinanciën.”
Behoud vetorecht en geen verdere EU-uitbreiding
JA21 wil het vetorecht van lidstaten behouden en is tegen verdere uitbreiding van de EU, met name tegen toetreding van Turkije. Toetreding van nieuwe lidstaten moet uiterst terughoudend gebeuren, met strikte toepassing van criteria en raadpleging van de bevolking.
“Behoud van het vetorecht van lidstaten in de Europese Raad.”
“Geen EU-lidmaatschap voor Turkije.”
“Daarnaast moet de EU uiterst terughoudend zijn met het toelaten van nieuwe lidstaten. Strikte toepassing van de Kopenhagen-criteria blijft noodzakelijk en raadpleging van de EU-bevolking moet centraal staan in toetredingsprocessen.”
Meer nationale parlementaire zeggenschap en transparantie
JA21 wil dat het Nederlandse parlement meer grip krijgt op EU-wetgeving en dat ministers geen Europese besluiten mogen steunen zonder parlementair mandaat. Transparantie en het subsidiariteitsbeginsel moeten worden versterkt.
“Ministers en staatssecretarissen mogen geen Europese besluiten steunen zonder een mandaat van het parlement.”
“JA21 staat voor een Europese Unie die trouw blijft aan het subsidiariteitsbeginsel.”
“De Eerste en Tweede Kamer [moeten] betere handvatten krijgen om subsidiariteit te waarborgen binnen Europese verordeningen en richtlijnen.”
Tegen Europees leger, digitale euro en Europese identiteit
JA21 is tegen de oprichting van een Europees leger, de invoering van een digitale euro en een digitale Europese identiteit. De partij wil nationale controle behouden over defensie en digitale infrastructuur.
Minder EU-regelgeving en industriepolitiek
JA21 wil minder EU-regelgeving die ondernemers belemmert en is tegen een centrale Europese industriepolitiek. De partij pleit voor deregulering en het versterken van de gemeenschappelijke markt.
“Rigoureuze deregulering van beperkende EU-wetgeving die onze ondernemers en industrie al te lang vastzet.”
“Geen Europese industriepolitiek zoals voorgesteld onder de 'Clean Industrial Deal'.”
“JA21 wil dat de Europese Commissie zich bezighoudt met waar zij voor is opgericht, leert bevoegdheden terug te geven aan de lidstaten, en geen geitenpaden blijft zoeken om haar invloed uit te breiden.”
De SP wil Europese samenwerking die de soevereiniteit van lidstaten respecteert en zich richt op sociale rechtvaardigheid, publieke voorzieningen en democratische controle. Ze verzetten zich tegen een federaal Europa, verdere machtsoverdracht aan Brussel en een Europa dat vooral grote bedrijven en kapitaal dient. De SP pleit voor een sociale unie, meer transparantie, strengere mensenrechten, en samenwerking op thema’s als milieu, maar zonder verlies van nationale zeggenschap.
Europese samenwerking, geen federaal Europa
De SP is voor samenwerking binnen Europa op grensoverschrijdende problemen, maar wil geen federaal Europa en behoud van nationale democratie en soevereiniteit. Ze zijn tegen verdere uitbreiding van EU-macht en tegen een Europees leger.
“Wij geloven in Europese samenwerking waarbij soevereiniteit van de lidstaten behouden blijft. De nationale democratieën blijven bij ons centraal staan.”
“De SP is voor Europese samenwerking, maar tegen een federaal Europa. Het vetorecht van landen blijft behouden, ook in de buitenlandraad. De SP is voor militaire samenwerking en betere afstemming in Europa, maar niet voor een Europees leger.”
Hervorming EU: meer democratie, minder macht voor kapitaal
De SP wil de EU democratischer maken, macht van grote bedrijven inperken en publieke voorzieningen beschermen. Ze willen een nieuw democratisch verdrag, meer bevoegdheden voor het Europees Parlement en minder voor de Europese Commissie.
“De EU is nu onvoldoende democratisch en werkt vooral in het belang van het kapitaal. Daarom wil de SP een wijziging van de Europese verdragen. De Europese Commissie wordt verkleind en moet bevoegdheden afstaan aan het Europees Parlement en de lidstaten.”
“De EU is van een Europees vredesproject verworden tot een neoliberaal instrument van het bedrijfsleven. De SP wil af van een Europa dat werkt voor het kapitaal en naar een sociale unie.”
Sociale unie en bescherming publieke voorzieningen
De SP wil dat Europa sociale rechten en publieke voorzieningen beschermt, en dat lidstaten niet langer verplicht worden tot privatisering.
“Europa mag lidstaten niet langer verplichten hun publieke voorzieningen in de uitverkoop te doen. Lidstaten moeten weer de mogelijkheid krijgen zaken als openbaar vervoer, gezondheidszorg en energie zelf en democratisch te organiseren.”
Transparantie en lobbycontrole in Brussel
De SP wil de macht van lobbyisten en grote bedrijven in Brussel beperken door een verplicht lobbyregister en meer transparantie.
“Wij willen een openbaar en verplicht lobbyregister voor de hele Europese Unie, waarin iedereen kan zien welke bedrijven, belangengroepen en lobbyisten invloed uitoefenen op Europees beleid.”
“De Europese Commissie, het Europees Parlement en de Europese Raad moeten transparantie bieden over de contacten die Europese beleidsmakers met het bedrijfsleven hebben.”
Terughoudendheid met uitbreiding en veto bij verdragen
De SP is zeer terughoudend met uitbreiding van de EU en wil dat nieuwe verdragen en uitbreidingen altijd aan de bevolking worden voorgelegd via een referendum.
“De snelle groei van het aantal lidstaten heeft gezorgd voor een instabiele en moeilijk bestuurbare Europese Unie. Daarom is de SP zeer terughoudend met uitbreiding van de EU.”
“Daarnaast moet een uitbreiding met nieuwe lidstaten in een referendum aan de bevolking worden voorgelegd.”
“De EU kan ook alleen nieuwe handelsverdragen afsluiten als álle lidstaten daarmee akkoord gaan.”
Geen verdere machtsoverdracht eurozone en tegen gezamenlijke schulden
De SP verzet zich tegen meer monetaire bevoegdheden voor de EU, gezamenlijke schulden en te strenge begrotingsregels vanuit Brussel.
Europese samenwerking voor milieu, circulaire economie en vervoer
De SP wil Europese samenwerking op milieu, circulaire economie en openbaar vervoer, mits dit in dienst staat van mensen en duurzaamheid.
“We werken in Europa samen om onze economie eerlijker en duurzamer te maken. We pleiten voor Europese regels die producten reparatievriendelijk en duurzaam maken, met strengere kwaliteitseisen en een recht op reparatie in alle lidstaten.”
“We werken samen met andere publieke vervoersbedrijven in Europa om snelle langeafstandstreinen te stimuleren die goedkoper en schoner zijn dan vliegen.”
“We werken samen in Europa om water, lucht en bodem schoon te houden, vervuiling bij de bron aan te pakken en onze leefomgeving te beschermen.”
“We zetten ons in voor een échte sociale Green Deal waarin klimaatrechtvaardigheid centraal staat en mensen via democratische zeggenschap weer grip krijgen op de toekomst van hun land.”
Mensenrechten en sociale rechten centraal in Europees beleid
De SP wil dat mensenrechten en sociale rechten stevig worden verankerd in Europees beleid en dat de EU toetreedt tot relevante verdragen.
“De EU moet daarom toetreden tot het Europees Mensenrechtenverdrag en het Europees Sociaal Handvest, zodat sociale rechten en mensenrechten stevig worden verankerd in het Europese beleid.”
Volt pleit voor een federaal, democratisch en slagvaardig Europa dat grote uitdagingen gezamenlijk aanpakt, met een sterke nadruk op het afschaffen van het vetorecht, het versterken van het Europees Parlement en het bouwen van een Europese defensie en economie. Hun visie is gericht op meer Europese integratie, een gezamenlijke grondwet, één Europese markt, een Europese krijgsmacht en het waarborgen van mensenrechten en democratische waarden in alle lidstaten. Concrete voorstellen zijn onder andere het opzetten van een Silicon Europa, het invoeren van een Europese minister van Buitenlandse Zaken, het versterken van de eurozone en het voorbereiden op EU-uitbreiding.
Federale en Democratische Europese Unie
Volt wil de EU hervormen tot een federale en parlementaire democratie, met een Europese grondwet, meer macht voor het Europees Parlement en het afschaffen van het vetorecht. Dit moet de EU slagvaardiger maken en gezamenlijke belangen boven nationale belangen stellen.
“We werken aan een federale en democratische Europese Unie (EU). Grote vraagstukken lossen we alleen op als we samenwerken.”
“Het Europees Parlement krijgt het recht om wetsvoorstellen te doen en het vetorecht verdwijnt. Zo kan één leider niet langer het gezamenlijk belang blokkeren.”
“Volt strijdt in Nederland voor een sterk, democratisch, federaal Europa. We roepen het kabinet op om met andere lidstaten een Europese grondwet te schrijven om de fundamenten te leggen van een nieuw Europa.”
“We schaffen het vetorecht af, zodat nationale leiders hun eigenbelang niet meer boven het belang van ons allemaal kunnen stellen. De EU wordt een echte federale democratie.”
Eén Europese Markt en Silicon Europa
Volt wil versneld één Europese markt creëren, innovatie stimuleren en een ecosysteem opzetten (Silicon Europa) waar kennis, kapitaal en overheid samenkomen. Dit moet de technologische en economische positie van Europa versterken en de afhankelijkheid van andere grootmachten verkleinen.
“In plaats van 27 markten, met ieder zijn eigen regels in de verschillende EU-lidstaten, ontwikkelen we één Europese markt met meer bevoegdheden.”
“Wij bouwen één krachtige Europese industrie: een Silicon Europa. Een plek waar kennis, start-ups en investeerders samenkomen, gebouwd op Europese waarden.”
“We stimuleren innovatie door een Silicon Europa op te zetten. Dit wordt een ecosysteem waar kennis, kapitaal en overheid samenkomen om hightech producten en diensten te ontwikkelen.”
Europese Defensie en Veiligheid
Volt pleit voor een Europese krijgsmacht onder toezicht van het Europees Parlement, gezamenlijke defensie-industrie en meer Europese verantwoordelijkheid voor veiligheid. Dit moet de onafhankelijkheid van de EU vergroten en haar burgers beter beschermen.
“Daarom bouwen we aan een Europese krijgsmacht die samenwerkt met de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) en die onder toezicht staat van het Europees Parlement.”
“We ontwikkelen als EU een gezamenlijke defensie-industrie. Daar delen we middelen, kopen we samen materieel in en werken Europese bedrijven nauwer samen.”
“Ons uiteindelijke doel is duurzame vrede en het verdedigen van de internationale rechtsorde. Daarvoor is een volwaardige Europese defensie nodig: een pijler binnen de NAVO, onder democratische controle van het Europees Parlement en geleid door een verantwoordelijke commissaris.”
Gezamenlijk Europees Buitenlandbeleid en Mensenrechten
Volt wil één Europees buitenlandbeleid met een Europese minister van Buitenlandse Zaken, zodat de EU met één stem spreekt en mensenrechten wereldwijd verdedigt.
“Daarom komt er een gezamenlijk Europees buitenlandbeleid met een Europese minister van Buitenlandse Zaken.”
“De Europese Unie (EU) moet mensenrechten, veiligheid en democratie beschermen, zowel binnen als buiten de EU.”
Versterken van de Eurozone en Europese Financiën
Volt streeft naar een volwaardige muntunie met één begroting, één minister van Financiën, uitbreiding van de eurozone en invoering van een digitale euro. Dit moet de economische slagkracht en onafhankelijkheid van Europa vergroten.
“De EU bouwt daarom aan een sterkere euro, ook digitaal. Met één munt, één begroting, één minister van Financiën en één economie maken we onze eigen regels en beschermen we onze belangen en waarden.”
“We streven naar verdere uitbreiding van de eurozone.”
“Volt is voorstander van het invoeren van een digitale euro om de monetaire en digitale soevereiniteit van onze EU te behouden.”
Uitbreiding en Handhaving van Europese Waarden
Volt wil de EU voorbereiden op uitbreiding met maximaal tien nieuwe lidstaten vóór 2035, en pleit voor strikte handhaving van Europese waarden en rechtsstaat in alle lidstaten.
“De EU moet zich voorbereiden op een nieuwe uitbreidingsronde. Nederland en de EU moeten nú werk maken van de hervormingen die nodig zijn om vóór 2035 maximaal tien nieuwe lidstaten te kunnen verwelkomen.”
“Volt streeft ernaar dat EU-regels en waarden ook echt worden gehandhaafd - wetten zonder handhaving zijn zinloos.”
BIJ1 wil de Europese Unie radicaal hervormen tot een democratische, sociale en anti-imperialistische unie die werkt voor mensen, dieren en de planeet in plaats van voor multinationals en superrijken. Ze pleiten voor meer democratie binnen de EU, een einde aan militarisering van de grenzen, versterking van sociale en mensenrechten, en een prominente rol voor klimaat en natuur in EU-beleid. BIJ1 verzet zich tegen neoliberale marktwerking, lobby-invloed, en het huidige asiel- en migratiebeleid van de EU.
EU radicaal democratiseren en socialer maken
BIJ1 wil dat de EU niet langer een verlengstuk is van multinationals en superrijken, maar een democratische unie die sociale rechten, gelijkheid en klimaat centraal stelt. Ze pleiten voor meer macht voor het Europees Parlement, transparantie in besluitvorming, en sociale wetgeving voor een bestaansminimum in de hele EU.
“We willen de Europese Unie (EU) drastisch veranderen. Het liberale, imperialistische en racistische verlengstuk van de CEO’s en multinationals van deze wereld maken we tot een nieuwe unie die werkt voor mensen, dieren en de planeet. In plaats van een unie van winst, wordt de EU een unie van waarden.”
“De EU wordt veel democratischer. Het Europees Parlement krijgt een belangrijkere rol bij het maken van wetten en regels. De Europese Raad, Raad van de Europese Unie, de Europese Commissie en andere vormen van onderhandelingen worden transparant.”
“Er komen sociale wetten om een bestaansminimum in de hele EU mogelijk te maken.”
Einde aan militarisering en imperialisme van Europa
BIJ1 verzet zich tegen de militarisering van de Europese grenzen en de ondergeschiktheid van de EU aan de VS. Ze willen dat Europa inzet op vrede, solidariteit en samenwerking met landen buiten het westerse blok, en dat anti-imperialisme centraal komt te staan in EU-beleid.
“We maken een einde aan de militarisering van de grenzen van Europa. Nederland zet zich ervoor in dat de EU radicaal eerlijk delen, anti-imperialisme en solidariteit centraal stelt in wetten en regels en budgettering.”
“De EU wil een einde maken aan haar ondergeschiktheid aan de VS. En haar rol innemen in een multipolaire wereldorde: waar meerdere landen ongeveer even veel invloed hebben.”
“In plaats van wetten en regels over buitenland, handel en veiligheid af te stemmen op belangen en militaire overtuigingen van de VS, moet Europa haar blik verruimen naar samenwerking met landen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika op basis van gelijkwaardigheid, vrede en solidariteit.”
Stoppen van neoliberale marktwerking en lobby-invloed
BIJ1 wil af van EU-wetten die liberalisering en marktwerking afdwingen, en pleit voor het verbieden van lobbyen door multinationals. Lidstaten moeten vrij zijn hun economie democratisch en klimaatrechtvaardig te organiseren, zonder inmenging van Brussel namens de superrijken.
“We kaarten alle Europese wetten en regels aan die zorgen voor liberalisering en die de ruimte voor democratisch ingrijpen van de overheid in de economie beperkt.”
“Lobbyen door multinationals en industrieën verbieden we.”
“Lidstaten moeten vrij zijn om hun economie radicaal eerlijk, klimaatrechtvaardig en democratisch te organiseren Zonder ingrepen van Brussel namens belangen van de kleine groep superrijken.”
Klimaat en natuur centraal in EU-beleid
BIJ1 wil dat klimaat en natuur een veel belangrijkere plek krijgen in EU-wetgeving. Ze verzetten zich tegen verdragen die bedrijven claimrechten geven en willen dat Nederland zich inzet voor het intrekken daarvan.
Radicaal gelijke rechten en bescherming van minderheden in Europa
BIJ1 wil dat Nederland zich inzet voor gelijke rechten binnen Europa, met extra aandacht voor de bescherming van mensen met een migratieachtergrond, vluchtelingen, staatlozen, LHBTQIA+ mensen, en Roma en Sinti.
“Nederland zet zich in om radicaal gelijke rechten in Europa sterker te maken. Meer geld en menskracht zetten we in om de rechten van onder andere mensen met een migratieachtergrond, mensen op de vlucht, mensen zonder nationaliteit en officiële identiteit (staatlozen), LHBTQIA+ mensen en Roma en Sinti te beschermen.”
Hervormen van Europees asiel- en migratiebeleid
BIJ1 verzet zich tegen het huidige restrictieve Europese asiel- en migratiebeleid, wil een solidair asielsysteem met eerlijke verdeling van vluchtelingen, en pleit voor afschaffing van Frontex en oprichting van een humanitair EU-agentschap.
“Nederland verzet zich tegen Europese wetgeving die het recht op asiel verder verslechterd zoals: het Europese Asiel- en Migratiepact, de Dublinregeling, de Terugkeerverordening, de herziening van het Veilig Derde Land concept en de Veilige Land van Herkomst lijst.”
“Nederland draagt niet langer bij aan Europees grensgeweld. Het betaalt niet mee aan grenspolitie, wapens of hekken, detentie of quasi-detentie faciliteiten: binnen de EU en wereldwijd.”
“Nederland klaagt de Europese Commissie aan voor het niet handhaven van mensenrechten en pleit voor afschaffing van Frontex. Er komt een nieuw humanitair EU-agentschap dat reddingsoperaties ondersteunt en hulpverleners beschermt.”
Europees landbouwbeleid inzetten voor ecologische transitie
BIJ1 wil dat het budget van het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) wordt ingezet voor biologische en agro-ecologische landbouw, en dat banken en agro-industriële bedrijven extra belasting betalen.
“Het budget van het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) wordt ingezet voor de transitie naar een biologisch, agro-ecologische landbouw.”
De ChristenUnie ziet Europa als een noodzakelijke waardengemeenschap die vrede, recht en samenwerking op grensoverschrijdende kerntaken bevordert, maar benadrukt het belang van nationale soevereiniteit en subsidiariteit. Ze pleiten voor versterking van de rechtsstaat, meer transparantie, strategische autonomie, en samenwerking op terreinen als klimaat, migratie en defensie, maar verzetten zich tegen Europese bemoeizucht op nationale domeinen en automatische verdieping van integratie. Concrete voorstellen zijn onder meer het beperken van het vetorecht, het invoeren van gekwalificeerde meerderheid bij buitenlands beleid, en het kritisch beoordelen van Europese financiële instrumenten en digitale initiatieven.
Versterken van de Europese rechtsstaat en besluitvorming
De ChristenUnie wil dat de EU daadkrachtiger optreedt tegen schendingen van de rechtsstaat en corruptie, en pleit voor het beperken van het vetorecht bij buitenlands beleid om Europese slagkracht te vergroten. Dit moet Europa weerbaarder maken tegen interne en externe bedreigingen.
“De EU heeft politieke, juridische en financiële instrumenten nodig om de rechtsstaat in Europa te beschermen. Nederland trekt hierin op met gelijkgestemde landen en steunt voorwaardelijkheid van financiële fondsen om de rechtsstaat te beschermen.”
“Bij ernstige bedreiging van de rechtsstaat of ernstige corruptie moet de Europese Raad niet slechts unaniem maar ook met een vier vijfde meerderheid beslissen dat een land in aanmerking komt voor stevige sancties.”
“Het vetorecht van een enkele lidstaat op Europees buitenlands beleid verzwakt die daadkracht. Daarom is de ChristenUnie voorstander van het invoeren van besluitvorming met een gekwalificeerde meerderheid voor het Europese buitenlandbeleid.”
Europese samenwerking op kerntaken, geen bemoeizucht
De partij ziet Europese samenwerking als noodzakelijk voor grensoverschrijdende uitdagingen zoals migratie, klimaat en economie, maar wil duidelijke grenzen aan Europese bevoegdheden en verzet zich tegen inmenging op terreinen als zorg, onderwijs en woningbouw.
“Voor grote grensoverschrijdende uitdagingen is Europese samenwerking noodzakelijk: (arbeids)migratiebeleid, klimaatverandering, belastingontwijking en een eerlijke (digitale) economie.”
“Europese samenwerking begint met duidelijkheid over bevoegdheden. Het moet helder zijn waar lidstaten zelf verantwoordelijk voor zijn en waar de Europese Unie wel of niet over gaat. Voor de ChristenUnie is subsidiariteit het uitgangspunt: besluiten worden genomen op het laagst mogelijke niveau, zo dicht mogelijk bij mensen.”
“Wij verzetten ons tegen Europese bemoeizucht op terreinen waar de EU geen mandaat heeft, zoals gezondheidszorg, medische ethiek, onderwijs of woningbouw.”
Strategische autonomie en minder afhankelijkheid
De ChristenUnie wil dat Europa minder afhankelijk wordt van andere landen voor essentiële producten, digitale diensten en energie, en pleit voor Europese strategische autonomie.
“We willen dat Nederland (en Europa) minder afhankelijk wordt van anderen waar het gaat om essentiële producten zoals grondstoffen, basisproducten, digitale diensten (incl. onafhankelijkheid van Amerikaanse techreuzen), voedsel en energie.”
Transparantie en beperking EU-begroting
De partij vindt transparantie in Europese besluitvorming essentieel voor draagvlak en verzet zich tegen een forse vergroting van de EU-begroting.
“Een transparante Unie is een voorwaarde voor draagvlak en duurzame acceptatie van Europese besluiten. Dit vraagt een beter lobbyregister en meer transparantie over de onderhandelingen tussen Europees Parlement en de Raad, bijvoorbeeld over agenda’s en deelnemers van onderhandelingen.”
“De voorgenomen uitbreiding van de EU-begroting is niet acceptabel. De ChristenUnie is voorstander van Europese samenwerking die dienstbaar is aan lidstaten, niet andersom.”
Kritisch op Europese digitale en financiële initiatieven
De ChristenUnie is kritisch over de Europese Digitale Identiteit en het voorstel voor een digitale euro, vooral vanwege privacyzorgen en het ontbreken van duidelijke meerwaarde.
“De ChristenUnie is kritisch op de ontwikkelingen rondom de Europese Digitale Identiteit (eID). Als er een eID komt, moet dit vrijwillig, transparant en privacy-proof zijn. Er komt geen Europees Burgerservicenummer.”
“Het huidige voorstel voor een digitale euro is een oplossing op zoek naar een probleem, waar de ChristenUnie vooral bezwaren tegen heeft (bijvoorbeeld als het gaat om privacywaarborgen).”
Geen automatische verdieping van monetaire integratie en eurobonds
De partij wil toetreding tot de euro loskoppelen van EU-lidmaatschap en is tegen structurele eurobonds, behalve in strikt afgebakende noodgevallen.
“De ChristenUnie wil het automatisme dat landen die toetreden tot de EU automatisch ook toetreden tot de Europese Monetaire Unie (EMU) loslaten.”
“Dit alles mag echter geen aanleiding zijn voor het doorvoeren van eurobonds als vaststaand onderdeel van de Europese begroting. Als er onverhoopt toch wordt gekozen voor het gezamenlijk aangaan van schulden, dan moet dat duidelijk afgebakend zijn in tijd en omvang, en gebonden zijn aan een noodgeval.”
Europese aanpak van arbeidsmigratie en sociale dumping
De ChristenUnie wil Europese afspraken over arbeidsmigratie, tewerkstellingsvergunningen en het tegengaan van belastingvoordelen voor expats.
“Binnen de Europese Unie pleiten we voor de invoering van tewerkstellingsvergunningen, in eerste instantie voor bepaalde sectoren zoals de bouw of uitzendsector. In Europees verband zetten we ons in om belastingvoordelen voor expats gezamenlijk af te schaffen.”
Europese klimaat- en circulaire economie als kans
De partij ziet Europees klimaatbeleid en circulaire economie als kans, mits verstandig geïmplementeerd en gericht op een eerlijk speelveld.
De VVD ziet Europa primair als een middel om de veiligheid, economische kracht en strategische autonomie van Nederland te versterken, en is kritisch op verdere overdracht van bevoegdheden aan de EU. De partij pleit voor minder EU-bureaucratie, strengere handhaving van begrotings- en rechtsstaatafspraken, meer samenwerking op defensie en innovatie, en een flexibele, pragmatische Europese samenwerking die vooral het Nederlands belang dient.
Minder EU-bureaucratie en focus op kerntaken
De VVD wil dat de EU zich beperkt tot kerntaken als veiligheid, economie en strategische autonomie, en is kritisch op geldverspilling en verdere overdracht van bevoegdheden. Minder bureaucratie en efficiënter gebruik van middelen zijn essentieel om de EU slagvaardiger te maken.
“We zijn kritisch op elke nieuwe overdracht van bevoegdheden en willen dat de EU zich richt op haar kerntaken. Ook moeten de administratieve lasten voor ondernemers en andere organisaties die gebruik willen maken van Europese middelen waar mogelijk beperkt worden.”
“Minder EU-bureaucratie: Minder geldverspilling en één vaste vergaderlocatie voor het Europees Parlement. Geen verspilling meer met twee parlementslocaties (Brussel en Straatsburg).”
Strikte handhaving van begrotingsdiscipline en rechtsstaat
De VVD eist dat EU-lidstaten zich houden aan begrotingsregels en rechtsstatelijke principes, met snelle sancties bij overtreding. Dit moet voorkomen dat zwakke lidstaten de Unie ondermijnen en dat Europees geld bij corrupte regimes terechtkomt.
“We blijven inzetten op een gezond en prudent macro-economisch beleid door alle EU-lidstaten binnen de EU. We willen dat alle lidstaten werk maken van het afbouwen van hoge schulden en terugkeren naar begrotingsdiscipline. De Europese Commissie treedt daarbij sneller op tegen lidstaten die begrotingsafspraken niet nakomen.”
“Europees belastinggeld mag niet bijdragen aan corruptie, terechtkomen bij corrupte of autoritaire regimes of daaraan verwante oligarchen.”
“De VVD steunt daarom een strikte handhaving van het rechtsstaatmechanisme in de EU en wil dat Nederland daarin een voortrekkersrol blijft spelen.”
Europese samenwerking voor veiligheid, defensie en strategische autonomie
De VVD wil meer Europese samenwerking op defensie, innovatie en strategische autonomie, om minder afhankelijk te zijn van autocratische landen en om Europa als geopolitieke macht te versterken.
“We hebben alleen meer Europese integratie nodig als het Nederland en Europa veiliger en welvarender maakt.”
“We kiezen voor slimme investeringen in innovatie en veiligheid, minder bureaucratie en een Europa dat zijn strategische belangen kan beschermen.”
“De EU moet onafhankelijker worden van onbetrouwbare autocratische grootmachten en sancties sneller en effectiever kunnen handhaven.”
“We zetten in op gezamenlijke Europese orders voor materieel om onze eigen defensie-industrie te laten opschalen, de interoperabiliteit te vergroten, versnippering van de Europese defensie-industrie terug te brengen, en de strategische autonomie van Europa te versterken.”
Flexibele en pragmatische Europese samenwerking ("meerdere snelheden")
De VVD staat open voor een EU met meerdere snelheden, waarbij coalities van gelijkgezinde landen verder kunnen integreren op terreinen als defensie, innovatie en migratie, zonder dat alle lidstaten hoeven mee te doen.
“De VVD staat open voor een EU met meerdere snelheden, waarin coalities van gelijkgezinde landen, zoals Nederland, Duitsland, Frankrijk en Scandinavische staten, samen verder kunnen integreren op terreinen als defensie, veiligheid, innovatie of samen hardere afspraken kunnen maken op migratie.”
“Europese samenwerking moet flexibel genoeg zijn om met coalities van gelijkgezinde landen vooruit te gaan.”
Kritisch op uitbreiding en toetreding nieuwe lidstaten
De VVD is streng op uitbreiding van de EU en stelt harde voorwaarden aan kandidaat-lidstaten, met speciale aandacht voor het handhaven van de Kopenhagen-criteria en het tegengaan van invloed van China, Rusland en Iran.
“De VVD zal het nooit accepteren dat landen zoals Servië van twee walletjes eten, of dat een oogje wordt dichtgeknepen voor de Kopenhagen-criteria. De uitbreiding van de EU zal gepaard moeten gaan met hervormingen om slagvaardig en betaalbaar te blijven.”
“Turkije zal geen lid van de EU worden zolang het land niet voldoet aan de voorwaarden van de Unie op het gebied van democratie en de rechtsstaat. Een lidmaatschap van Turkije in zijn huidige vorm zou de slagkracht en cohesie van de EU ondermijnen.”
Minder strenge en flexibelere Europese regelgeving voor ondernemers
De VVD wil Europese regelgeving versoepelen en harmoniseren, zodat innovatie niet wordt geremd en Nederlandse ondernemers geen extra lasten hebben ten opzichte van andere EU-landen.
“De regelgeving uit Brussel heeft vaak goede doelen, zoals het inzichtelijk maken van verborgen milieukosten, maar regelgeving remt tegelijkertijd vaak innovatie. Dat is een probleem, omdat veel andere machtsblokken in de wereld deze strenge regelgeving niet kennen. We maken ons daarom in de EU hard voor onder andere het versoepelen van de Artificiële Intelligentie-verordening (AI-act), General Data Protection Regulation (GDPR), Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), Corporate Sustainability Due Dilligence Directive en de Regulation on Deforestation-free products (EUDR).”
“We beperken koppen op EU-wetgeving, en interpreteren regels niet onnodig strenger dan in andere EU-lidstaten. We doen dus niet meer dan dat de EU van ons vraagt.”
Het CDA ziet een sterk, weerbaar en samenwerkend Europa als essentieel voor vrede, veiligheid, welvaart en het beschermen van democratische waarden. Ze pleiten voor meer Europese samenwerking op defensie, migratie, economie en innovatie, maar willen tegelijkertijd ruimte voor nationale verschillen en strengere handhaving van Europese normen. Concrete voorstellen zijn onder andere het opheffen van het veto op buitenlands beleid, strengere migratieprocedures aan de buitengrens, investeren in Europese defensie en innovatie, en het koppelen van EU-fondsen aan naleving van de rechtsstaat.
Strengere handhaving van Europese waarden en rechtsstaat
Het CDA wil dat de EU krachtig optreedt tegen lidstaten die de rechtsstaat ondermijnen en stelt strenge voorwaarden aan toetreding. Ze zien de EU als een waarden- en rechtsgemeenschap en willen democratische controle versterken.
“Lidstaten die de rechtsstaat beschadigen of vernielen, korten we op EU-fondsen of verliezen hun stemrecht in EU-raden. Verplichte uittreding is de ultieme sanctie.”
“Landen die lid willen worden van de EU zullen aan onze voorwaarden van democratie, rechtsstaat en burgerschap moeten voldoen.”
Meer Europese samenwerking op defensie en veiligheid
Het CDA pleit voor versterkte Europese samenwerking op defensie, het opheffen van het veto bij buitenlands beleid, en het ontwikkelen van een Europese pijler binnen de NAVO. Ze willen investeren in een gezamenlijke defensie-industrie en streven naar strategische autonomie.
“We heffen het veto op buitenlands beleid in de EU op bij het veroordelen van mensenrechtenschendingen en het opstellen van sanctielijsten.”
“We willen dat Nederland vooroploopt in het ontwikkelen van een volwaardige Europese pijler in de NAVO, met een Europese Veiligheidsraad.”
“We zetten in op een innovatieve Nederlandse en Europese defensie-industrie en bouwen de productiecapaciteit uit.”
Strenger en gezamenlijk Europees migratiebeleid
Het CDA wil migratie vooral aan de buitengrens van Europa reguleren, met snelle procedures en directe terugkeer bij afwijzing. Ze pleiten voor migratieovereenkomsten met buurlanden en het aanpassen van internationale verdragen.
“We beëindigen de inhumane en illegale mensensmokkel door internationaal te werken aan een nieuw asielsysteem, waarbij aanvragen alleen nog buiten de EU in behandeling worden genomen en waar asielmigranten op uitnodiging naar Europa mogen komen.”
“Een strenge buitengrensprocedure waarin asielaanvragen die weinig kans maken direct en in een gesloten omgeving aan de buitengrenzen van Europa worden beoordeeld. Bij afwijzing volgt direct terugkeer.”
“We sluiten vanuit de Europese Unie met zoveel mogelijk landen aan de Europese buitengrenzen migratieovereenkomsten af, gericht op het aanpakken van de onderliggende oorzaken van migratie, grensbewaking, het bestrijden van illegale...”
Versterken van de Europese economie en innovatie
Het CDA wil de interne markt versterken, investeren in innovatie en digitalisering, en waar nodig gezamenlijke schulden aangaan voor strategische investeringen. Ze pleiten voor maatwerk in Europees beleid en het stimuleren van strategische autonomie.
“Europa kan aan economische groei winnen als de interne markt wordt versterkt. Nederland neemt het voortouw belemmeringen weg te nemen door concrete voorstellen te blijven doen aan de EU.”
“Wij staan open voor het aangaan van gemeenschappelijke schulden (eurobonds) in noodsituaties en voor specifieke investeringen in Europese publieke goederen die onze veiligheid en open strategische autonomie versterken.”
“We willen minder afhankelijk worden van Big Tech buiten Europa. Daarom investeren we in digitale autonomie, bijvoorbeeld door als Europa eigen cloud-toepassingen te maken, en met gelijkgestemde landen te bouwen aan de versterking van de Europese chipsector.”
Ruimte voor nationale verschillen binnen de EU
Het CDA benadrukt het belang van maatwerk en diversiteit binnen de EU, en wil geen onnodige centralisatie of uniforme regels die niet passen bij nationale omstandigheden.
“We willen meer ruimte voor verscheidenheid, diversiteit en kopgroepen rond belangrijke thema’s. Een Europa van verschillende snelheden en variaties versterkt de EU.”
“De ‘one size fits all’-aanpak voor de gehele Unie is in het verleden als middelvoorschrift vormgegeven, maar dit beantwoordt niet aan de grote verscheidenheid aan bodem- en waterkwaliteit binnen de EU.”
“We zijn ambitieus in Europa, qua klimaat, qua arbeidsomstandigheden, qua integratie van de Europese markt en snelheid van besluitvorming. Maar dan zetten we in principe geen Nederlandse kop op Europese regels.”
NSC ziet Europese samenwerking als noodzakelijk voor veiligheid, handel en migratie, maar wil nationale soevereiniteit behouden en is kritisch op verdere integratie. Ze pleiten voor een sterke buitengrens, strenger migratiebeleid, geen transferunie, en meer parlementaire controle op EU-beleid. Uitbreiding van de EU mag alleen onder strikte voorwaarden en Nederland moet niet automatisch instemmen met EU-wetgeving.
Behoud nationale soevereiniteit en tegen ‘ever closer union’
NSC wil Europese samenwerking, maar verzet zich tegen verdere overdracht van bevoegdheden aan de EU en bewaakt nationale soevereiniteit. Ze zijn tegen een federale EU en willen dat Nederland zelf beslist over belangrijke zaken als belasting en begroting.
“We zijn tegen de ‘ever closer union’. Binnen Europa bepleiten we een stevige opstelling van Nederland, constructief maar realistisch. Taken, bevoegdheden en budgetten blijven van ons, deze nationale soevereiniteit bewaken we.”
“Belastingheffing blijft voorbehouden aan de lidstaten. We zijn tegen nieuwe gezamenlijke Europese schulden, tegen “eurobonds” en andere constructies waarmee schulden van EU-lidstaten gemeenschappelijk worden.”
Strengere parlementaire controle op EU-beleid
NSC wil dat het Nederlandse parlement meer invloed krijgt op EU-wetgeving en dat Europese regels niet zonder instemming van de Kamer worden ingevoerd.
“Europese regels mogen niet als voldongen feiten neerdalen op Nederland, maar kunnen alleen worden ingevoerd als de meerderheid van het Nederlandse parlement het ermee eens is. We willen een parlementair instemmingsrecht in de Europawet verankeren.”
“De regering moet de Tweede Kamer tijdig en actief betrekken bij nieuwe initiatieven van de EU en bij mandaten voor onderhandelingen.”
Strenger migratie- en asielbeleid via Europese samenwerking
NSC wil Europese samenwerking benutten om migratie te beperken, onder andere door het Europees Asiel- en Migratiepact, procedures aan de buitengrens en afspraken met derde landen.
“De invoering van het Europees Asiel- en Migratiepact is daarom van groot belang. Door betere registratie en verplichte grensprocedures krijgen we zicht op wie de Europese Unie binnen wil en kunnen kansarme asielaanvragen direct aan de buitengrens worden afgehandeld.”
“We steunen het Europese voorstel dat ruimte biedt om asielprocedures te laten plaatsvinden in veilige landen buiten de Europese Unie.”
Kritisch op EU-begroting, tegen transferunie en strenger op rechtsstaat
NSC wil een sobere EU-begroting, is tegen hogere afdrachten en pleit voor consequenties voor landen die de rechtsstaat ondermijnen of begrotingsregels schenden.
“We zetten ons in voor een sobere EU-begroting en zijn tegenstander van een toename van de afdracht aan de meerjarenbegroting (MFK) vanaf 2027.”
“Als landen zich daar niet aan houden moeten daar consequenties aan verbonden worden zoals het achterhouden van EU-gelden.”
“Daarnaast moet het mogelijk worden om lidstaten die stelselmatig de rechtsstaat ondermijnen of langdurig niet voldoen aan de toelatingscriteria, uit de EU te zetten.”
EU-uitbreiding alleen onder strikte voorwaarden
NSC accepteert uitbreiding van de EU alleen als landen volledig voldoen aan de Kopenhagen-criteria en wil een correctief referendum bij toetreding.
“Uitbreiding van de EU is op termijn mogelijk, maar we doen geen concessies aan de toepassing van de Kopenhagen-criteria (waarborgen op het gebied van democratie, rechtsstaat en geen corruptie). Mocht een land willen toetreden, dan moet het besluit van het parlement onderwerp kunnen worden van een correctief referendum.”
Europese samenwerking voor handel, strategische autonomie en innovatie
NSC wil Europese samenwerking benutten voor handelsakkoorden, het verminderen van afhankelijkheid van strategische goederen en het versterken van technologische innovatie.
“We moeten in Europa samen optrekken als het gaat om wereldhandel, het verminderen van de afhankelijkheid van strategische goederen en grondstoffen, het afdwingen van een gelijk speelveld voor onze bedrijven en het veiligstellen van technologie.”
“In Europees verband zetten we in op het sluiten van meer handelsakkoorden, zoals het Mercosur verdrag. Zo waarborgen we onze strategische zelfstandigheid, economische weerbaarheid en de bestaanszekerheid van onze burgers.”
Europese aanpak voor klimaat, energie en industrie
NSC steunt Europese instrumenten zoals het emissiehandelssysteem (ETS) en pleit voor Europese maatregelen op het gebied van duurzaamheid en circulaire economie.
“Voor de transitie van de industrie, de energiesector, de maritieme sector en de luchtvaart is het Europese emissiehandelssysteem (ETS) het beste systeem, waardoor de uitstoot van CO2 een oplopende prijs krijgt.”
“In Europees verband pleiten we voor het beprijzen van primair grondstoffenverbruik door de industrie, naast het verplichten van de toepassing van gerecycled materiaal.”
De PVV wil de Nederlandse soevereiniteit herstellen en pleit voor het terughalen van bevoegdheden en geld uit Brussel, met een harde opstelling tegen verdere EU-integratie en -uitbreiding. De partij wil een opt-out op asiel en immigratie afdwingen via vetorechten, minder geld afdragen aan de EU, en is fel tegen een Europese superstaat. Concrete voorstellen zijn het inzetten van veto’s, het stoppen van EU-uitbreiding, het beëindigen van Europese belastingen en het beperken van Brusselse invloed op nationaal beleid.
Bevoegdheden en geld terughalen uit Brussel
De PVV vindt dat Nederland te veel macht en geld aan de EU heeft overgedragen en wil deze terughalen om de nationale soevereiniteit te herstellen. Ze zijn tegen verdere overdracht van bevoegdheden en willen bestaande vetorechten actief inzetten om Nederlandse belangen te beschermen.
“Niet nóg meer bevoegdheden en miljarden overhevelen naar Brussel, maar juist terughalen. Onze vetorechten behouden we, herstellen we in ere én zetten we in: Nederland moet al het mogelijke vetoën, waaronder de EU-begroting, om zo een opt-out op asiel en immigratie en soepeler natuur- en stikstofbeleid te dwingen en de EU van binnenuit op de schop te nemen.”
“Wij zijn tegen elke verdere uitbreiding van de EU. De toetredingsonderhandelingen met Turkije en alle andere kandidaat-lidstaten moeten direct en definitief worden verbroken. Een visumvrijstelling voor Turkije binnen de EU is onbespreekbaar.”
“De PVV kiest voor een soeverein Nederland. Dat betekent: baas in eigen land, baas over eigen geld, eigen grenzen en eigen regels. ... Waar wij fel tegen zijn, is een geopolitieke Europese Unie, een Europese superstaat.”
“Wij willen miljarden minder afdragen aan de Europese Unie. We zijn al jaren de grootste nettobetaler aan Brussel. En ze willen bij elke begroting meer en meer. Het is genoeg!”
Opt-out op asiel en immigratie via EU-veto
De PVV wil een opt-out op asiel en immigratie afdwingen door het inzetten van het Nederlandse vetorecht in Brussel en het weigeren van de EU-begroting. Ze zien de huidige EU-regels als belemmerend voor hun immigratiebeleid en willen deze via confrontatie veranderen.
Geen Europese superstaat, geen EU-uitbreiding, geen eurobonds
De PVV is fel tegen verdere politieke integratie van de EU, tegen eurobonds, Europese belastingen en de digitale euro. Ze willen geen uitbreiding van de EU en geen verdere overdracht van nationale bevoegdheden.
Minder Brusselse regels voor landbouw, natuur en stikstof
De PVV wil Brusselse regels versoepelen, het aantal Natura 2000-gebieden verminderen en het vetorecht inzetten om nationale beleidsruimte te vergroten, vooral op het gebied van landbouw en natuur.
“Wij zijn er helemaal klaar mee. Nederland behoort tot de grootste nettobetalers van de EU! Dus wat ons betreft slaan we in Brussel met de vuist op tafel en eisen we versoepeling van de regels – van de Vogel- en de Habitatrichtlijn tot en met de verplichte emissiereductie.”
“Versoepeling van de Brusselse regels; verminderen van het aantal natuurgebieden met Natura 2000-status en/of verkleinen van gebieden”
Stoppen met Europese ontwikkelingshulp en bijdragen
De PVV wil volledig stoppen met ontwikkelingshulp en de jaarlijkse financiële bijdrage aan de EU fors verminderen, omdat ze deze uitgaven als verspilling zien.
“De PVV stopt ook met ontwikkelingshulp. Elk jaar maken we vele miljarden over naar Afrika. Ook willen we miljarden minder afdragen aan de Europese Unie.”
“Ontwikkelingshulp wordt volledig afgeschaft.”
“Alleen al dit jaar besteden we € 9 miljard aan de opvang van asielzoekers en Oekraïners. Ook sturen we elk jaar € 7 miljard naar Afrika en doneren we € 10 miljard aan Brussel.”
FVD wil dat Nederland uit de Europese Unie en de eurozone stapt om volledige nationale soevereiniteit terug te krijgen, inclusief controle over grenzen, munt, wetgeving en handelsverdragen. Ze pleiten voor toetreding tot de Europese Vrijhandelsassociatie (EFTA) en verzetten zich fel tegen verdere Europese integratie, zoals de Digitale Euro en Europese Digitale Identiteit. De partij ziet de EU als een bureaucratische, centraliserende macht die Nederlandse belangen schaadt.
Uittreden uit de EU en toetreden tot EFTA
FVD beschouwt de EU als een bedreiging voor de Nederlandse soevereiniteit en democratie, en wil daarom een ordentelijke NEXIT en aansluiting bij de EFTA, zodat Nederland wel economisch kan samenwerken zonder politieke unie. Ze vinden dat Nederland weer zelf wetten, grenzen en beleid moet bepalen.
“Forum voor Democratie wil dat Nederland zelf zijn eigen regels kan maken, zijn eigen grenzen kan beschermen en zijn eigen allianties kan sluiten. De Europese Unie maakt dat alles onmogelijk. Daarom streven we naar een intelligente uittreding uit de Europese Unie, waarna we ons aansluiten bij de Europese Vrijhandelsassociatie, net als Zwitserland, Noorwegen en IJsland.”
“Het Nederlands belang raakt steeds verder ondergesneeuwd in de wirwar van belangen die in Brussel worden afgewogen. ... Voor het behoud van onze democratie en onze welvaart acht Forum voor Democratie het van essentieel belang om als Nederland de Europese Unie te verlaten (NEXIT) en ons aan te sluiten bij de EFTA, de Europese vrijhandelszone waar ook welvarende landen als Zwitserland, IJsland en Noorwegen lid van zijn.”
“Wij willen: » Intelligente uittreding uit de EU (NEXIT) ... » Toetreden tot de EFTA”
Uittreden uit de eurozone en terug naar eigen munt
FVD stelt dat de euro schadelijk is voor Nederland, omdat het monetair beleid niet aansluit bij de Nederlandse economie. Ze willen terug naar een nationale munt en verwerpen de Digitale Euro (CBDC) vanwege risico’s voor privacy en vrijheid.
“De invoering van de euro is voor Nederland een kostbare vergissing gebleken. ... Nederland moet terugkeren naar een eigen, stabiele munt, zodat we weer monetair beleid kunnen voeren dat goed is voor onze eigen conjunctuurcyclus, spaartegoeden, handelsbalans en koopkracht.”
“Forum voor Democratie verwerpt deze ontwikkeling met kracht. Er is geen enkele noodzaak voor de invoering van een digitale euro. Het is een politiek project dat niet draait om innovatie of efficiëntie, maar om meer centrale controle en minder individuele vrijheid.”
“Wij willen: » Uittreden uit de eurozone ... » Geen Digitale Euro (CBDC)”
Geen verdere overdracht van soevereiniteit aan de EU
Zolang Nederland nog lid is van de EU, wil FVD geen enkele nieuwe bevoegdheden aan Brussel overdragen en bestaande internationale betrokkenheid kritisch herzien.
Nederlandse wet boven internationale en EU-verdragen
FVD wil het monistische stelsel afschaffen zodat internationale verdragen, inclusief EU-wetgeving, niet langer automatisch boven nationale wetgeving gaan.
“Forum voor Democratie wil deze ondemocratische constructie beëindigen en de controle terugleggen waar die thuishoort: bij ons eigen parlement. Dat betekent dat we het monistische stelsel omzetten in een dualistisch stelsel, zoals ook geldt in landen als Duitsland en de Verenigde Staten.”
Zelfstandige handelsverdragen, geen EU-handelsakkoorden
FVD wil dat Nederland weer zelfstandig bilaterale handelsverdragen sluit, omdat EU-akkoorden Nederlandse belangen ondergeschikt maken aan die van grotere landen.
“Nederland heeft belang bij internationale samenwerking en een open economie, maar niet bij multilaterale verdragen die door de EU worden uitonderhandeld. In zulke akkoorden – zoals CETA of MERCOSUR – worden 27 nationale belangen op één hoop gegooid en worden Nederlandse handelsbelangen vaak ondergeschikt gemaakt aan die van grotere landen als Duitsland en Frankrijk.”
“Handelsverdragen sluiten we voortaan zelf, zonder EU-bemoeienis”
Verzet tegen Europese Digitale Identiteit en Digitalisering vanuit Brussel
FVD verzet zich tegen Europese digitale projecten zoals de Europese Digitale Identiteit en het registreren van biometrische data, omdat dit de privacy en vrijheid van burgers bedreigt.
“We accepteren geen Europese Digitale Identiteit.”
“Forum voor Democratie vindt anonimiteit een essentieel onderdeel van een vrije samenleving: het stelt burgers in staat ongeremd en in vrijheid kennis te vergaren, meningen te delen en zich te beschermen tegen machtsmisbruik. Daarom verzetten wij ons tegen deze voorstellen en willen wij de Sleepwet intrekken.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) wil dat Europa zich inzet voor een groene, rechtvaardige en diervriendelijke samenleving, waarbij ecologische en sociale waarden leidend zijn boven economische groei. Ze pleiten voor strengere Europese milieuregels, bescherming van grondrechten, hervorming van vrijhandelsverdragen, en meer democratische controle op EU-beleid. De PvdD is kritisch op marktwerking, wil publieke diensten nationaal houden, en streeft naar een onafhankelijker en vreedzamer Europa.
Strengere Europese milieuregels en dierenwelzijn
De PvdD vindt dat Europa ambitieuzer moet zijn op het gebied van klimaat, natuur en dierenwelzijn. Europese wetgeving moet de hoogste standaarden hanteren, en subsidies voor vervuilende sectoren moeten stoppen. De partij wil dat Nederland zich in de EU inzet voor het beëindigen van de intensieve veehouderij en het aanscherpen van milieuregels.
“De fossiele industrie en de vee-industrie krijgen geen steun vanuit Europese noodfondsen. Daarnaast stopt de EU met het subsidiëren van vlees-en zuivelreclames.”
“Nederland pleit er in de EU voor dat de Richtlijn industriële emissies de strengst mogelijke eisen stelt aan industriële installaties en intensieve veehouderijen, om dierenwelzijn, de gezondheid van mens en dier en de leefomgeving te beschermen.”
“Nederland maakt zich in de EU hard voor het beëindigen van de intensieve veehouderij.”
“De Europese dierenwelzijnswetgeving wordt volledig herzien en uitgebreid met nieuwe wetgeving voor dieren die nog niet beschermd zijn, zoals volwassen koeien.”
Democratische controle en nationale bevoegdheden behouden
De PvdD wil dat democratische controle over sociale zekerheid, belastingen, pensioenen en publieke diensten bij nationale parlementen blijft. Europese samenwerking is alleen gewenst waar grensoverschrijdende problemen spelen, zoals klimaat en biodiversiteit.
“De inrichting van ons sociale zekerheidsysteem, inning en besteding van belastinggeld, ons pensioenstelsel, de gezondheidszorg en andere publieke diensten, vinden we in beginsel nationale bevoegdheden. De democratische controle hierop is aan de Tweede Kamer.”
“Vrijhandelsverdragen beperken vaak de zeggenschap van nationale en lokale volksvertegenwoordigers. Wij willen dat het onderhandelingsmandaat voor de Europese Commissie aan nationale parlementen wordt voorgelegd. Ook het laatste woord ligt wat ons betreft bij de parlementen: verdragen mogen pas in werking treden na goedkeuring van alle nationale parlementen van de EU.”
Hervormen van vrijhandelsverdragen en stoppen met investeringsbescherming
De partij is fel tegen vrijhandelsverdragen die democratie en duurzaamheid ondermijnen en wil dat multinationals geen miljardenclaims meer kunnen indienen tegen overheden via investeringsbescherming.
“Vrijhandelsverdragen worden nu vooral gebruikt om het makkelijker en goedkoper te maken voor bedrijven om te handelen, te investeren en over de grens diensten te verlenen. De winnaars zijn de grootste bedrijven die het goedkoopst kunnen werken. Maar goedkoper betekent vaak dat er kosten worden afgewenteld op werknemers, dieren, milieu en omwonenden.”
“Nederland stapt uit alle verdragen die multinationals de mogelijkheid geven om miljardenclaims in te dienen buiten de normale rechter om via zogenaamde investeringsbescherming (zoals ICS of ISDS).”
Versterken van grondrechten en rechtsstaat in de EU
De PvdD wil dat de EU actief optreedt tegen landen die democratie, rechtsstaat of mensenrechten schenden, en dat subsidies worden stopgezet voor landen die deze waarden niet respecteren.
“De EU zet zich in voor de versterking van de rechtsstaat en democratie, vrije media en mensenrechten. Zulke grondrechten dienen in alle EU-landen gewaarborgd te zijn. Landen die hieraan tornen kunnen niet langer rekenen op EU-subsidies.”
“We steunen bestraffing van corruptie en mensenrechtenschendingen met Europese sancties.”
Investeren in onafhankelijk Europese defensie, niet ten koste van natuur en welzijn
De PvdD vindt Europese defensiesamenwerking noodzakelijk voor onafhankelijkheid van de VS, maar wil dat investeringen niet ten koste gaan van klimaat, natuur en sociale voorzieningen.
“Nederland en Europa investeren extra in de eigen Europese defensie. Daarbij kijken we steeds kritisch welke investeringen echt nodig zijn om onszelf te kunnen verdedigen en zo snel mogelijk onafhankelijk te worden van de VS.”
“Uitgaven gaan niet ten koste van klimaat, natuur, sociale zekerheid, zorg en onderwijs.”
Eerlijke handel en bescherming van boeren en milieu
De partij wil dat producten die in de EU worden ingevoerd aan dezelfde milieu- en dierenwelzijnseisen voldoen als Europese producten, en is bereid hierover juridische stappen te nemen.
“Producten die in Nederland of de EU worden ingevoerd voldoen minimaal aan dezelfde milieu- en dierenwelzijnseisen als producten die hier geproduceerd worden. Of er komen heffingen aan de grens om boeren te beschermen tegen oneerlijke concurrentie. Als dit in strijd is met de regels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO), dan schrikt Nederland er niet voor terug om het tot een (proef)proces te laten komen.”
De SGP wil dat de Europese Unie terugkeert naar haar oorspronkelijke kerntaken als economische samenwerkingsorganisatie en pleit voor het herstel van nationale soevereiniteit. Ze zijn kritisch op verdere politieke integratie, uitbreiding van EU-bevoegdheden en gezamenlijke schulden, en willen meer opt-outs, minder regeldruk, en een kleinere EU-begroting. Concrete voorstellen zijn onder andere het schrappen van de term ‘steeds hechter wordende Unie’, het beperken van de EU-begroting, het afbreken van toetredingsonderhandelingen met Turkije, en het tegengaan van Europese bemoeienis met nationale ethische kwesties.
EU terug naar kerntaken en nationale soevereiniteit
De SGP vindt dat de EU zich moet beperken tot haar oorspronkelijke economische samenwerking en niet verder moet integreren op politiek en ideologisch vlak. Ze willen meer ruimte voor nationale verschillen en soevereiniteit, en verzetten zich tegen een steeds hechter wordende Unie.
“De SGP wil dat de EU in deze tijd van geopolitieke spanningen teruggaat naar haar kerntaken en Bijbelse kernwaarden. De EU moet ten dienste staan van de lidstaten.”
“De term ‘steeds hechter wordende Unie’ wordt geschrapt.”
“Lidstaten krijgen meer vrijheid om via zogenaamde ‘opt-outs’ niet langer mee te doen aan samenwerking op bepaalde beleidsterreinen, zoals gezondheidszorg en gezinsbeleid.”
“De SGP kiest voor een Europese Unie die ten dienste staat van de lidstaten, ruimte biedt voor verschillen en respect heeft voor de nationale soevereiniteit.”
Beperken EU-begroting en geen gezamenlijke schulden
De SGP wil de EU-begroting fors beperken, geen gezamenlijke schulden of eurobonds, en minder Nederlandse afdrachten. Ze zijn tegen het verhogen van de EU-begroting en willen begrotingsoverschotten terugsluizen naar de lidstaten.
“Nederland zet in op het beperken van het EU-meerjarenbegroting tot onder 1% van ons bruto binnenlands product (BBP) en minder Nederlandse afdrachten. De cohesiefondsen worden gehalveerd.”
“Er komen geen Europese leningen of gezamenlijke schuldeninstrumenten.”
“Er komen daarnaast in Europees verband geen extra opkoopprogramma’s, geen extra leningen en geen gemeenschappelijke schulden (eurobonds). Belastingen blijven een nationale aangelegenheid.”
Kritisch op uitbreiding en toetreding nieuwe lidstaten
De SGP wil strenge eisen stellen aan de toelating van nieuwe lidstaten en is expliciet tegen de toetreding van Turkije tot de EU.
Minder regeldruk en schrappen onwerkbare EU-regels
De SGP wil een forse reductie van Europese regelgeving en pleit voor het schrappen van regels die nationale soevereiniteit aantasten of onwerkbaar zijn.
“Het leeuwendeel van de regeldruk komt uit de Brusselse beleidstorens. Bij de EU wordt aangedrongen op het aanpakken van onwerkbare regels en ambities, bijvoorbeeld ten aanzien van de Green Deal en Europese Natuurherstelverordening.”
“Nederland legt een schraplijst aan voor Europese regels die averechts werken, ons land benadelen, te veel regeldruk opleveren of te veel op nationale soevereiniteit ingrijpen.”
Geen Europese bemoeienis met ethische kwesties
De SGP verzet zich tegen Europese inmenging in nationale ethische onderwerpen zoals abortus.
“Abortus mag géén Europees mensenrecht worden. Abortusbeleid behoort niet tot de bevoegdheden van de EU. Als het aan de SGP ligt, blijft dat zo.”
EU-lidmaatschap behouden, Nexit alleen bij extreme ontwikkelingen
Hoewel kritisch, ziet de SGP het EU-lidmaatschap als belangrijk voor vrede en welvaart, en acht een Nexit alleen bespreekbaar bij verregaande negatieve ontwikkelingen.
“De EU kan een belangrijke bijdrage leveren aan vrede en welvaart. Dat maakt een Nexit politiek en economisch gezien onwenselijk, tenzij verregaande ontwikkelingen in de Europese Unie een heroverweging hiervan noodzakelijk maken.”
50PLUS wil dat de Europese Unie zich beperkt tot kerntaken, verspilling tegengaat en geen extra regels oplegt bovenop Europese afspraken. Ze pleiten voor een zuinig begrotingsbeleid binnen EU-kaders, een gezamenlijke Europese aanpak van klimaat en migratie, en minder afhankelijkheid van andere wereldmachten op het gebied van veiligheid.
EU moet zich beperken tot kerntaken en verspilling tegengaan
50PLUS vindt dat de EU zich moet beperken tot haar kerntaken en dat verspilling en luxe binnen de EU moeten worden aangepakt. Ze willen het takenpakket van de EU beperken en het Europese ambtenarenapparaat verkleinen.
Begrotingsbeleid strikt binnen Europese afspraken
50PLUS wil dat Nederland zich houdt aan de Europese begrotingsafspraken en pleit voor een behoedzaam begrotingsbeleid dat past binnen deze kaders.
Geen extra nationale regels bovenop Europese afspraken
De partij is tegen het opleggen van extra nationale regels bovenop Europese afspraken, vooral op het gebied van klimaat en economie. Ze willen dat regels binnen Europa gelijk zijn.
Gezamenlijk Europees klimaatbeleid, geen nationale solo-acties
50PLUS vindt dat klimaatbeleid alleen effectief is als het op Europees of mondiaal niveau wordt gevoerd, en wil nationale maatregelen uitfaseren zodra er een gezamenlijk Europees beleid is.
“Gezamenlijk klimaatbeleid op Europees of wereldwijd niveau, anders is het niet effectief.”
“Uitfasering van het nationale klimaatbeleid, nadat gezamenlijk is besloten om het Europese beprijzen van CO2 op te schalen.”
“Het optimaal beprijzen van CO2 op Europees niveau, zodat CO2-reductie wordt versneld zonder de concurrentiepositie van Nederland aan te tasten.”
Strenger en gezamenlijk Europees migratiebeleid
50PLUS pleit voor een streng migratiebeleid en wil een gemeenschappelijk Europees asielbeleid met versterkte buitengrenzen en opvang in de regio.
“We willen een gemeenschappelijk Europees asielbeleid waarbij de buitengrenzen worden versterkt en opvang in de regio de regel wordt.”
Europa als zelfstandige grootmacht op veiligheidsgebied
De partij wil dat Europa minder afhankelijk wordt van andere wereldmachten en zich ontwikkelt tot een zelfstandige grootmacht op het gebied van veiligheid.
“Europa als een grootmacht, dat minder afhankelijk is van andere wereldmachten.”
BBB wil dat Nederland binnen Europa samenwerkt waar het praktisch en economisch voordeel oplevert, maar verzet zich tegen verdere overdracht van nationale soevereiniteit en federale integratie. De partij pleit voor minder financiële bijdragen aan de EU, striktere controle op Europese uitgaven, behoud van het vetorecht, en het beperken van Brusselse regelgeving die Nederlandse belangen schaadt. BBB wil dat de EU zich beperkt tot kerntaken als interne markt, defensie en migratie, en is kritisch op de Green Deal en gezamenlijke schulden.
Geen verdere overdracht van soevereiniteit aan de EU
BBB vindt dat Nederland zelf moet blijven beslissen over belangrijke nationale kwesties en verzet zich tegen een federaal Europa of verdere overdracht van bevoegdheden aan Brussel. De partij wil dat de EU zich beperkt tot strikt noodzakelijke zaken die aantoonbaar beter op Europees niveau geregeld kunnen worden.
“Geen federaal Europa. Geen verdere overdracht van Nederlandse bevoegdheden en soevereiniteit aan Brussel.”
“Dit betekent dat Europa alleen die zaken regelt die strikt noodzakelijk zijn en aantoonbaar beter op Europees niveau werken dan wanneer lidstaten dat zelf doen.”
Minder financiële bijdrage en streng toezicht op EU-uitgaven
BBB wil dat Nederland minder geld naar de EU stuurt, streng toezicht op Europese uitgaven en geen gezamenlijke schulden of giften. De partij eist budgetdiscipline, transparantie en het behoud van nationale fiscale soevereiniteit.
“BBB wil dat Nederland minder geld naar de EU stuurt en eist streng toezicht op Europese uitgaven.”
“Geen blanco cheque. Het oordeel van de Europese Rekenkamer over de wantoestanden bij de besteding van honderden miljarden euro uit het Corona Herstelfonds toont aan dat er zuiniger en verantwoordelijker met ons belastinggeld moet worden omgegaan. BBB wil niet meer van dit soort fondsen.”
“BBB wil geen giften, gemeenschappelijke schulden, Eurobonds en Europese belastingen om uitgaven mee te financieren zoals voor klimaat of Defensie.”
Kritisch op Brusselse regelgeving en Green Deal
BBB vindt dat Europese regels te vaak een belemmering vormen voor ondernemerschap, innovatie en nationaal beleid. De partij is kritisch op de Green Deal en wil minder Brusselse duurzaamheidsregels en snellere toelating van innovatieve producten.
“De kernopgave van de Europese Unie ligt bij het versterken van de interne markt, het waarborgen van voedselzekerheid en het beschermen van de buitengrenzen. In de praktijk vormen Europese regels steeds vaker een belemmering: voor ondernemerschap, voor innovatie en voor een effectief asiel en migratiebeleid.”
“Dat de Europese Unie is doorgeslagen met de Green Deal wordt inmiddels breder erkend.”
“BBB wil een rem op de verstikkende en onuitvoerbare EU richtlijnen ten aanzien van verduurzaming (zoals bijhouden van CO2 administratie en plastic tax) en andere regelgeving.”
Behoud vetorecht en geen Europees leger
BBB wil het vetorecht behouden op buitenlands beleid en verzet zich tegen de vorming van een Europees leger. De partij wil meer controle op Europese Commissarissen en nationale parlementaire zeggenschap over EU-besluiten.
“Vetorecht behouden. BBB wil het vetorecht niet afschaffen inzake buitenlands beleid en er komt geen Europees leger.”
“Europese vertrouwensregel. Meer controle op individuele Europees Commissarissen door deze voortaan ter verantwoording te kunnen roepen in de Europese Raad.”
Kritisch op EU-uitbreiding en eurotoetreding
BBB wil een moratorium op EU-uitbreiding en vindt dat toetreding tot de euro geen automatisch recht is voor nieuwe lidstaten; strikte voorwaarden moeten worden nageleefd.
“Uitbreidingsmoratorium. Kritische blik op uitbreiding: pas op de plaats met toelating nieuwe leden. Lidmaatschap van de EU komt pas in zicht na volledige en strikte toetsing aan alle voorwaarden van de zogeheten Kopenhagen Criteria.”
“Euro alleen voor wie zich bewijst. EU-lidmaatschap geeft nooit automatisch recht op het voeren van de euro als munteenheid. Daarvoor moet niet alleen aan de betreffende voorwaarden voor deelname aan de euro worden voldaan, maar deze moeten ook door alle leden strikt worden nageleefd.”
BVNL wil de Europese Unie hervormen tot een losse confederatie van soevereine staten, waarbij Nederland weer maximale zeggenschap krijgt over eigen beleid. De partij pleit voor een bindend referendum over het EU-lidmaatschap, opt-ins en opt-outs bij EU-regels, en het stopzetten van verdere overdracht van soevereiniteit aan Brussel. BVNL is kritisch op Brusselse regelgeving, EU-fondsen, en wil desnoods het lidmaatschap inruilen voor een associatieverdrag als Nederland geen eigen koers kan varen.
EU-hervorming tot confederatie, soevereiniteit terug
BVNL wil dat Nederland niet langer macht overdraagt aan de EU en pleit voor een terugkeer naar een samenwerkingsvorm zoals de oude EEG, met meer nationale autonomie. De partij ziet de huidige EU als te centralistisch en wil dat Nederland zelf kan bepalen aan welke EU-regels het meedoet.
“De EU moet worden omgevormd tot een confederatie van samenwerkende landen, zoals de Europese Economische Gemeenschap (EEG) oorspronkelijk bedoeld was. Binnen de EU moet worden gewerkt met opt-ins en opt-outs, zodat landen zelf kunnen bepalen of ze meedoen aan een bepaalde regeling of niet.”
“We moeten stoppen met het overhevelen van zeggenschap naar ongekozen supranationale organen zoals de WHO, de EU, de VN en de NAVO.”
“Daar waar het Nederlands belang haaks staat op Brusselse regelgeving zullen wij Brussel informeren dat Nederland zijn eigen soevereine koers vaart.”
“Voor zover nodig zullen we de EU melden dat we voortaan weer onze eigen koers varen op het gebied van landbouw en visserij. Desnoods zetten we ons vetorecht in.”
Bindend referendum en mogelijkheid tot uittreding
BVNL wil een bindend referendum over het EU-lidmaatschap en stelt uittreding of een associatieverdrag voor als Nederland geen zeggenschap krijgt over belangrijke beleidsterreinen zoals asiel en stikstof.
“Een bindend referendum over het EU-lidmaatschap. Economische samenwerking binnen een Europese Economische Gemeenschap (EEG) is prima en vrijhandel is een groot goed. Maar de overdracht van soevereiniteit naar de EU moet stoppen en we moeten de mogelijkheid krijgen tot opt-ins en opt-outs.”
“Indien Nederland niet meer zeggenschap krijgt over het asielbeleid en het stikstofbeleid dan kunnen we het EU-lidmaatschap verruilen voor een associatieverdrag.”
Kritisch op EU-financiën en Brusselse regelgeving
BVNL wil betalingen aan de EU opschorten tot de Europese Rekenkamer de uitgaven heeft goedgekeurd, is tegen collectieve schulden en EU-belastingen, en wil niet langer de hoogste nettobetaler zijn. Ook wil de partij geen extra nationale regels bovenop EU-wetgeving.
“Betalingen aan de EU worden opgeschort totdat de Europese Rekenkamer de uitgaven van de EU heeft goedgekeurd op doelmatigheid en rechtmatigheid.”
“BVNL is tegen collectieve schulden van de eurozone. Nederland moet niet meebetalen aan de Zuid Europese schuldenlast en BVNL is tegen EU-fondsen en EU-belastingen.”
“Nederland moet niet meer de hoogste nettobetaler per hoofd van de bevolking van de EU zijn.”
“de bureaucratie verminderen en het gelijke speelveld weer terugbrengen in de markt door in elk geval geen regels te maken die strenger zijn dan het EU-gemiddelde. Geen koppen op EU-wetgeving.”
Afwijzing van specifieke EU-wetgeving en beleid
BVNL verwerpt bepaalde EU-wetten die volgens hen schadelijk zijn voor Nederland, zoals de Natuurherstelwet, en wil nationale controle over landbouw, visserij en milieubeleid.
“De EU-Natuurherstelwet kan de prullenbak in. Deze wetgeving zal Nederland onleefbaar maken en zorgt ervoor dat nog geen bosje madeliefjes geplukt kan, of hond uitgelaten mag worden in de berm.”
“Natuurbeleid en wetgeving, vaak uit Brussel, zijn door bureaucraten hét probleem van Nederland geworden.”
D66 kiest voor een krachtig, verenigd en besluitvaardig Europa dat veiligheid, democratie en welvaart beschermt en versterkt. De partij pleit voor diepgaande Europese integratie, meer gezamenlijke investeringen, het afschaffen van het vetorecht, een Europese krijgsmacht en een eerlijk asiel- en migratiebeleid. D66 wil dat Nederland het voortouw neemt in Europa en streeft naar een Unie die sneller, groener en socialer is, met meer directe democratische legitimiteit.
Meer Europese integratie en besluitvorming
D66 wil de Europese Unie versterken door diepgaande integratie, het afschaffen van het vetorecht en het vereenvoudigen van regels. Dit moet leiden tot snellere, effectievere besluitvorming en een Unie die beter in staat is om grote uitdagingen aan te pakken.
“D66 is voorstander van diepgaande Europese integratie, en steunt de verdere federalisering van de EU.”
“Daarom wil D66 af van het vetorecht.”
“De Europese regels moeten simpeler en duidelijker. Nu maken landen vaak elk hun eigen versie van een Europese richtlijn. Het resultaat daarvan is dat er 27 verschillende regels komen. D66 wil vaker één gezamenlijke Europese regel die overal geldt: de verordening.”
Gezamenlijke Europese investeringen en grotere EU-begroting
D66 pleit voor een forse verhoging van de Europese investeringen en een verdubbeling van de EU-begroting, gefinancierd met gezamenlijke leningen en eigen inkomstenbronnen. Dit moet de Unie in staat stellen om te investeren in defensie, groene energie, infrastructuur en andere vitale voorzieningen.
Europese krijgsmacht en strategische zelfstandigheid
D66 streeft op de lange termijn naar een Europese krijgsmacht en op de korte termijn naar een sterkere Europese positie binnen de NAVO. Dit is volgens de partij noodzakelijk om de veiligheid van Europa te waarborgen in een instabiele wereld.
Directere democratische legitimiteit in de EU
D66 wil dat Europeanen meer directe invloed krijgen op het Europese bestuur, onder andere door het rechtstreeks kiezen van de Commissievoorzitter en het versterken van de rol van het Europees Parlement.
“Daarom wil D66 dat Europeanen de Commissievoorzitter rechtstreeks kunnen kiezen en het Europees Parlement individuele Eurocommissarissen kan wegsturen als dat moet.”
Snellere toetreding Oekraïne en optreden tegen antidemocratische lidstaten
D66 steunt een versnelde toetreding van Oekraïne tot de EU en wil dat landen die de rechtsstaat schenden, zoals Hongarije, hun stemrecht en toegang tot EU-geld verliezen.
Eerlijk en humaan Europees asiel- en migratiebeleid
D66 wil een eerlijk, humaan en werkend Europees asielsysteem, steunt het Europese migratiepact en pleit voor hervestiging van erkende vluchtelingen via de UNHCR.
“We nemen onze verantwoordelijkheid binnen Europa voor asielopvang. We steunen de invoering van het Europese migratiepact in juni 2026 als belangrijke stap naar een eerlijk, humaan en werkend asielsysteem in Europa.”
“Op de korte termijn geven we hier invulling aan door actiever in te zetten op hervestigingsbeleid van erkende vluchtelingen via de UNHCR.”
DENK is pragmatisch voorstander van Europese samenwerking, maar benadrukt het belang van nationale soevereiniteit en democratische controle. Ze willen de EU hervormen met meer democratie en rechtsstatelijkheid, zijn tegen een Europees leger, en pleiten voor humane migratie, eerlijke handel en diplomatieke inzet binnen Europa. Concrete voorstellen zijn onder andere het behouden van nationale zeggenschap, hervorming van de EU, steun voor Europese defensiesamenwerking zonder Europees leger, en actieve diplomatie binnen de EU.
Behouden nationale soevereiniteit binnen Europese samenwerking
DENK steunt Europese samenwerking als dit meerwaarde heeft, maar wil dat Nederland soeverein blijft over belangrijke besluiten. Ze zijn voor meer inspraak van het nationale parlement en tegen het overhevelen van te veel macht naar Brussel.
“Wij zijn pragmatische voorstanders van de EU: als wij uitdagingen beter in Europees verband kunnen aanpakken, dan zijn wij daar een voorstander van. Wij hechten aan het borgen van inspraak van ons nationale parlement bij EU regelgeving en hechten aan het behouden van onze soevereine zeggenschap over hoe ons land wordt bestuurd.”
“Tegelijkertijd blijven wij hechten aan onze eigen soevereiniteit en aan de verdere hervorming van de EU.”
“We zullen als Europa meer onze eigen verantwoordelijkheid moeten nemen. Dat betekent meer Europese samenwerking op internationaal gebied en op defensiegebied, zonder het verlies van onze eigen soevereiniteit.”
Hervorming van de EU: meer democratie en rechtsstatelijkheid
DENK wil dat de EU democratischer wordt en dat er strenger wordt toegezien op naleving van de rechtsstaat door lidstaten.
“Wij zijn voor een hervorming van de EU waarbij het democratische gehalte van de EU wordt vergroot en er op het gebied van de rechtsstaat strenger gehandhaafd wordt op de vraag of landen binnen de EU zich gedragen conform de afspraken.”
Europese defensiesamenwerking, geen Europees leger
DENK steunt samenwerking op defensiegebied binnen Europa, maar wil geen Europees leger. Nederland moet altijd zelf kunnen beslissen over inzet van militairen.
“Wij zijn een voorstander van Europese defensiesamenwerking, maar geen voorstander van een Europees leger. Wij moeten altijd zelf blijven bepalen of onze militairen worden ingezet.”
Humane en gezamenlijke Europese migratie-aanpak
DENK pleit voor een gezamenlijke, humane aanpak van migratie in Europa, met legale migratieroutes en aandacht voor mensenrechten.
“De oplossing ligt niet in een Europa dat zichzelf afsluit achter muren, maar in het creëren van legale migratieroutes en te investeren in klimaatrechtvaardigheid, het voorkomen van conflicten en het bevorderen van globale economische gelijkheid.”
“We ondersteunen organisaties die zich inzetten voor de opvang en bescherming van vluchtelingen in en buiten de Europese Unie.”
Kritische houding ten opzichte van EU-handelsverdragen
DENK wil dat handelsverdragen van de EU voldoen aan strenge eisen op het gebied van fairtrade, mensenrechten en natuur. Ze zijn tegen verdragen als MERCOSUR, CETA en FTA.
“Wij stappen daarom uit MERCOSUR, CETA en FTA, omdat deze principes onvoldoende geborgd zijn in deze handelsverdragen.”
Diplomatieke inzet binnen de EU voor uitbreiding en sancties
DENK wil dat Nederland zich binnen de EU inzet voor uitbreiding (zoals toetreding van Bosnië) en voor sancties tegen mensen die de Europese waarden ondermijnen.
“Nederland gaat zich proactief inzetten voor lidmaatschap van Bosnië binnen de EU en andere internationale fora.”
“Nederland zet zich binnen de EU diplomatiek in voor krachtige sancties tegen figuren zoals Dodik, inclusief maatregelen om zijn invloed te beperken en de eenheid van Bosnië te beschermen.”
Flexibele houding ten aanzien van Europese begrotingsregels
DENK wil dat de EU-begrotingsregels niet de vooruitgang belemmeren en pleit voor ruimte voor investeringen die brede welvaart bevorderen.
“Wij hechten aan een stabiele financiële Unie, maar de begrotingsregels mogen vooruitgang niet belemmeren. Dat betekent dat wij het handhaven op begrotingsdiscipline steunen en tegelijkertijd met een open houding kijken naar het bieden van ruimte voor uitgaven die de brede welvaart bevorderen.”
“Binnen de bestaande Europese begrotingsregels is het dan ook bespreekbaar...”