Verkiezingsprogramma's 2025 overenergie voorziening
JA21 kiest voor een energievoorziening die draait om betrouwbaarheid, betaalbaarheid en nationale zeggenschap, met kernenergie als centrale pijler. De partij wil grootschalig investeren in nieuwe kerncentrales, het gebruik van fossiele brandstoffen behouden zolang alternatieven ontbreken, en afstand nemen van grootschalige wind- en zonneparken. Hun beleid richt zich op leveringszekerheid, het tegengaan van netcongestie en het verlagen van energiebelastingen voor burgers en bedrijven.
Volledig inzetten op kernenergie als basisvoorziening
JA21 ziet kernenergie als de structurele oplossing voor een betrouwbare, betaalbare en stabiele energievoorziening. Ze willen snel en grootschalig investeren in nieuwe kerncentrales, inclusief innovatieve technologieën zoals SMR’s, en kernenergie een centrale plaats geven in het Nederlandse energiesysteem.
“Kernenergie is voor JA21 de toekomst: het is duurzaam, biedt zekerheid, creëert banen en zorgt voor innovatie. Het is daarmee een onmisbare pijler in een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem.”
“JA21 wil in tegenstelling tot eerdere kabinetten werk maken en een groot nationaal kernenergieoffensief starten: snel en grootschalig investeren in nieuwe kerncentrales en innovatieve oplossingen zoals SMRs (kleine kerncentrales).”
“Ten minste 20 Gigawatt aan nieuwe kerncentrales realiseren in de komende 25 jaar.”
“Zo snel mogelijk beginnen met de gefaseerde bouw van vier kerncentrales.”
“Meerdere SMR’s (kleine kerncentrales) laten produceren in Nederland vóór 2035.”
Fossiele brandstoffen behouden zolang nodig
JA21 erkent dat duurzame energie nog geen volwaardig alternatief is en wil daarom de fossiele sector en infrastructuur behouden totdat kernenergie deze rol kan overnemen. Ze zijn tegen het versneld afschrijven van fossiele brandstoffen en willen aardgas en kolencentrales beschikbaar houden voor leveringszekerheid.
“We moeten erkennen dat duurzame energie nog geen volwaardig alternatief is voor energie opgewekt door fossiele brandstof, en dat het versneld loslaten van fossiele brandstoffen grote effecten heeft voor de betrouwbaarheid en de betaalbaarheid van ons energienet.”
“Wij maken daarom de strategische keuze om onze fossiele sector en infrastructuur te behouden zolang duurzame kernenergie nog geen volwaardig alternatief is.”
“Aardgas blijven gebruiken en de doelstelling aardgasvrij in 2050 loslaten.”
“Leveringszekerheid garanderen door in te zetten op een capaciteitsmechanisme, waardoor gas- en kolencentrales klaar kunnen staan om bij te springen als zonne- en windenergie onvoldoende stroom opleveren.”
“Onze betrouwbare fossiele infrastructuur behouden: kolen- en aardgascentrales niet sluiten.”
Afstand nemen van windturbines, zonneparken en warmtenetten
JA21 wil stoppen met de massale aanleg van windturbines, zonneparken en warmtenetten, en stelt strenge afstandsnormen voor bestaande windturbineplannen. Ze vinden deze vormen van energievoorziening minder betrouwbaar en belastend voor het energienet.
“Voor kernenergie kiezen in plaats van windturbines en zonneparken. Daar waar vanuit beleid van vorige kabinetten nog windturbines op land moeten worden geplaatst, wil JA21 strenge afstandsnormen, zoals in Denemarken, om schadelijke gezondheidseffecten voor omwonenden te voorkomen.”
“Stoppen met de massale aanleg van nieuwe warmtenetten en de invoering van de Wet collectieve warmte en de Wet gemeentelijk instrumentarium warmtetransitie terugdraaien.”
“Een strenge afstandsnorm van 10 keer de masthoogte voor windturbines.”
Betaalbaarheid en nationale zeggenschap centraal
JA21 wil energie betaalbaar houden door belastingen te verlagen, nationale zeggenschap over de energiemix te behouden en geen extra nationale klimaatregels bovenop Europese eisen te stellen. Ze zijn tegen het gebruik van belastingen als pressiemiddel voor gedragsverandering.
“Energiesoevereiniteit; nationale zeggenschap over de energiemix. Niet Brussel, maar Nederland bepaalt zelf hoe we energie opwekken.”
“De btw op energie verlagen.”
“Het Opslag Duurzame Energie-onderdeel binnen de energiebelasting schrappen.”
“Geen belastingen als pressiemiddel om Nederlanders een andere, ‘duurzamere’ levensstijl op te dringen.”
“Bovenop Europese regels introduceren we geen nationale klimaatheffingen of andere klimaatregelgeving.”
Netcongestie aanpakken en investeren in infrastructuur
JA21 wil netcongestie oplossen door kernenergie te stimuleren, het elektriciteitsnet uit te breiden en te versterken, en te investeren in opslagmogelijkheden. Ze willen vergunningsprocedures versnellen voor strategische energieprojecten.
“Netcongestie oplossen door inzet kernenergie: kernenergie is minder belastend voor het energienet waardoor netcongestie makkelijker op te lossen is.”
“Met prioriteit inzetten op uitbreiding en versterking van het elektriciteitsnet, werk maken van opslagmogelijkheden.”
“Vergunningsprocedures versnellen we voor kernenergieprojecten en voor aansluitingen op het energienet.”
D66 wil een betrouwbare, betaalbare en schone energievoorziening die onafhankelijk is van autoritaire regimes en fossiele brandstoffen. Ze zetten in op een snelle energietransitie met prioriteit voor groene energie, verzwaring van het elektriciteitsnet, sociale rechtvaardigheid en participatie van burgers. Concrete voorstellen zijn onder meer het versneld verduurzamen van woningen, investeren in wind op zee, het afbouwen van fossiele subsidies, en het stimuleren van lokale energieprojecten.
Snelle overstap naar groene energie en onafhankelijkheid
D66 wil de energievoorziening verduurzamen en Nederland minder afhankelijk maken van fossiele energie en autoritaire regimes. Ze kiezen voor een mix van zon, wind, groene waterstof en sluiten kernenergie niet uit, mits doelmatig. De verzwaring van het elektriciteitsnet en het versnellen van procedures zijn essentieel om de energietransitie mogelijk te maken.
“Onze energie moet voor iedereen betrouwbaar, betaalbaar en beschikbaar zijn. En D66 wil voor onze energie niet meer afhankelijk zijn van foute regimes. Daarom kiezen we voor een slimme mix van zon, wind, groene waterstof en andere bronnen.”
“We stoppen zo snel mogelijk met het importeren van gas, en vloeibaar gas in het bijzonder, van landen met autoritaire leiders.”
“We geven de grootste prioriteit aan de verzwaring van het elektriciteitsnet.”
“De energietransitie vraagt snelheid, maar veel van de procedures die er nu zijn, vertragen juist. Om die reden wil D66 dat procedures voor vergunningen korter en efficiënter worden.”
“We investeren uitgebreid in windmolens op zee en op land, in zonnepanelen op daken, bedrijventerreinen en restgronden zoals bermen. Wind op zee wordt de basis van schone energie.”
“Groene energie is onze eerste keuze, maar dit kent grenzen. We sluiten daarom geen technologie uit. We blijven openstaan voor alternatieven zoals kernenergie, mits dit doelmatig is.”
Sociale rechtvaardigheid en betaalbaarheid in de energietransitie
D66 wil dat de energietransitie eerlijk verloopt, met speciale aandacht voor mensen met lage inkomens en kwetsbare groepen. Ze maken het Noodfonds Energie structureel, ondersteunen verduurzaming van woningen en verlagen de elektriciteitsrekening voor huishoudens.
“We ondersteunen mensen met lage inkomens bij verduurzaming van hun woning. Denk aan subsidies, persoonlijk advies en energiecoaches. Zo daalt de energierekening en stijgt het wooncomfort.”
“Voor de vele mensen voor wie de rekening nú al onbetaalbaar is, maakt D66 het Noodfonds Energie structureel en het budget groter. Zo blijft niemand in de kou terwijl we de energietransitie versnellen.”
“We verlagen de elektriciteitsrekening van huishoudens. Zo houden mensen meer geld over en worden ze aangemoedigd minder gas te gebruiken.”
Versneld verduurzamen van woningen en stimuleren van lokale energie
D66 wil alle huizen energiezuinig maken en burgers laten meeprofiteren van de energietransitie. Ze stimuleren investeringen in warmtepompen, zonneboilers, warmtenetten en lokale energiecoöperaties.
“We gaan sneller aan de slag om alle huizen in Nederland energiezuinig te maken. Dat is goed voor de portemonnee en voor het klimaat. De overheid gaat actief stimuleren dat wooneigenaren en verhuurders gaan investeren in warmtepompen, zonneboilers en warmtenetten.”
“Iedereen kan meedoen met zonne-energie, of je nu wel of geen eigen dak hebt dat daar geschikt voor is. We zorgen voor manieren om zonnepanelen te huren. En we helpen energiecoöperaties die bijvoorbeeld buurtbatterijen of een project met zonnepanelen willen opzetten.”
“Inwoners krijgen een aandeel in lokale energieprojecten. Bewoners kunnen delen in de opbrengst van energie en krijgen daar zeggenschap over via coöperaties of participatiefondsen.”
Afbouwen van fossiele subsidies en invoeren vlaktaks energiebelasting
D66 wil fossiele subsidies versneld afbouwen en een vlaktaks invoeren voor energiebelasting op aardgas en elektriciteit, om verduurzaming te stimuleren en het systeem eerlijker te maken.
“D66 wil fossiele subsidies sneller afbouwen en geeft ruimte aan duurzame innovatie. Dit bespaart miljarden euro’s en zorgt voor een gelijk speelveld voor duurzame bedrijven.”
“Om de fossiele subsidies sneller af te bouwen wordt een vlaktaks voor energiebelasting op aardgas en elektriciteit ingevoerd. Dit ter vervanging van het degressieve stelsel van energiebelasting.”
Europese samenwerking en leveringszekerheid
D66 streeft naar een sterke Europese energievoorziening, samenwerking op het gebied van netwerken en opslag, en behoud van leveringszekerheid met moderne gascentrales zolang nodig.
“Nederland neemt het voortouw voor een sterk Europees energiesysteem. We willen samen met andere landen stroomnetwerken delen en energieopslag organiseren. Ook werken we samen aan wind op zee, groene waterstof en betrouwbare netwerken onder de Noordzee.”
“Opdat de leveringszekerheid van elektriciteit gewaarborgd blijft, blijven moderne gascentrales zo lang open als nodig.”
De VVD ziet energievoorziening als een veiligheids- en economische kwestie en wil Nederland onafhankelijk maken van onbetrouwbare landen. De partij zet zwaar in op kernenergie, uitbreiding van eigen energieproductie, versnelling van energie-infrastructuur en het betaalbaar houden van de energierekening voor burgers en bedrijven.
Vol inzetten op kernenergie voor leveringszekerheid
De VVD beschouwt kernenergie als essentieel voor een stabiele, betrouwbare en onafhankelijke energievoorziening. Dit moet Nederland minder afhankelijk maken van andere landen en de energievoorziening weerbaarder maken tegen geopolitieke risico’s.
“We zetten daarom vol in op kernenergie, dit is een betrouwbare en stabiele energiebron die ons helpt om onafhankelijker te worden.”
“Kernenergie is een noodzakelijk onderdeel van een robuust en toekomstbestendig energiesysteem. Kernenergie is een betrouwbare en stabiele energiebron, waarmee we ons energiesysteem weerbaarder kunnen maken.”
“We versnellen de bouw van de kerncentrales: We zorgen ervoor dat de vier grote kerncentrales zo snel mogelijk worden gebouwd.”
“We streven naar een kleine kerncentrale vóór 2035: Kleine kerncentrales zullen een belangrijke rol spelen in een robuust en toekomstbestendig energiesysteem.”
Energie-onafhankelijkheid door eigen productie en partnerschappen
De VVD wil de afhankelijkheid van energie uit onvrije of onbetrouwbare landen snel afbouwen door eigen productie te vergroten en strategische partnerschappen met bevriende landen aan te gaan.
“We worden onafhankelijk van energie uit onvrije landen: We bouwen onze energie-afhankelijkheid van onbetrouwbare landen als Rusland zo snel mogelijk af. In plaats daarvan vergroten we onze eigen energieproductie en sluiten we strategische partnerschappen met bevriende landen als Noorwegen en Denemarken.”
“Afhankelijkheden van onbetrouwbare landen bouwen we af, we verzekeren ons van leveringszekerheid en zorgen dat we kunnen voorzien in onze grondstoffenbehoefte.”
“Europa is grondstofarm. Toegang tot kritieke materialen, waarvoor we de afhankelijkheid van landen als China pragmatisch moeten afbouwen, en een eigen energievoorziening zijn pure voorwaarden voor onze veiligheid.”
Versnellen en uitbreiden van energie-infrastructuur
De VVD wil de aanleg en uitbreiding van energie-infrastructuur drastisch versnellen om leveringszekerheid te waarborgen en netcongestie tegen te gaan. Dit is noodzakelijk voor de energietransitie en economische groei.
“De uitbreiding van ons elektriciteitsnet is van nationaal belang: We zetten de ingeslagen versnellingsaanpak met de grootste prioriteit door.”
“We gaan de aanleg van energie-infrastructuur aanzienlijk versnellen: Op dit moment zijn de doorlooptijden voor de aanleg van energie-infrastructuur te lang, soms wel zeven tot tien jaar.”
“Voor onze energie-onafhankelijkheid en economische groei breiden we het elektriciteitsnet fors uit.”
Energie betaalbaar houden voor burgers en bedrijven
De VVD wil de energierekening verlagen door onder andere de energiebelasting te verlagen en bedrijven te compenseren voor hoge elektriciteitskosten. Betaalbaarheid is een kernvoorwaarde voor draagvlak en economische concurrentiekracht.
“We verlagen de energierekening: Om ervoor te zorgen dat energie voor huishoudens betaalbaarder wordt, verlagen we de energiebelasting.”
“We verlagen de hoge elektriciteitskosten: De overheid moet beschikbaarheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid faciliteren, niet voor extra lasten of beperkingen zorgen.”
“We kiezen ervoor om pragmatische beleidskeuzes te maken als bijvoorbeeld slimmer inkopen, betere regels en lagere belastingen. Ook, verlengen we de IKC, een compensatieregeling voor sectoren met hoge elektriciteitskosten.”
Gaswinning uit kleine velden zolang nodig
Zolang Nederland nog gas gebruikt, wil de VVD niet afhankelijker worden van het buitenland en daarom doorgaan met gaswinning uit kleine velden op land en op de Noordzee, met het Groninger gasveld gesloten.
“Gaswinning op eigen bodem gaat door: Zolang we nog gas gebruiken, willen we hiervoor niet afhankelijker worden van andere landen. Daarom blijven we inzetten op gaswinning uit kleine velden op land en op de Noordzee. Dit doen we op een veilige manier, waarbij de regio meeprofiteert van de voordelen. Het Groninger gasveld blijft gesloten.”
Diversificatie: ook wind, zon, waterstof en geothermie
Naast kernenergie zet de VVD in op andere energiebronnen zoals wind op zee, zonne-energie, waterstof en geothermie om de energievoorziening te diversifiëren en te verduurzamen.
“We zetten vol in op kernenergie als stabiele energiebron. Daarnaast zetten we ook in op andere vormen van energie zoals windenergie op zee in combinatie met waterstof, groen gas, zonne-energie en geothermie.”
“Daarom moeten we fors investeren in kernenergie, windenergie op zee, waterstof, groen gas, zonne-energie, geothermie en in de tussentijd nieuwe gaswinning niet schuwen als het noodzakelijk wordt.”
NSC wil een betaalbare, betrouwbare en duurzame energievoorziening, waarbij energiezekerheid en onafhankelijkheid centraal staan. De partij zet sterk in op kernenergie, wind op zee, en het verzwaren van het energienet, met oog voor betaalbaarheid voor huishoudens en behoud van publieke regie. Grote zonnevelden op landbouwgrond en windparken op land worden afgewezen; de overheid moet actief sturen op infrastructuur, energieopslag en eerlijke kostenverdeling.
Kernenergie fors uitbreiden
NSC ziet kernenergie als essentieel voor een stabiele, CO2-vrije energievoorziening en wil fors investeren in nieuwe centrales. Dit moet bijdragen aan energiezekerheid en onafhankelijkheid, en het verminderen van CO2-uitstoot.
“Kernenergie levert een onmisbare bijdrage aan een continue en CO2-vrije energievoorziening. We treffen voorbereidingen voor de bouw van ten minste vier nieuwe kerncentrales en verkennen daarnaast actief de mogelijkheden voor Small Modular Reactors (SMR’s).”
“Kernenergie is onmisbaar als schone en betrouwbare bron in de energiemix van de toekomst.”
Wind op zee, geen grote windparken op land
NSC kiest voor windenergie op zee, met strikte ecologische voorwaarden, en wijst grote windparken op land en zonnevelden op landbouwgrond af. Lokale energiecoöperaties en kleinschalige opwekking worden wel gestimuleerd.
“Windparken worden op zee niet in ecologisch waardevolle gebieden gebouwd. Ook wordt rekening gehouden met vaarroutes en visserijgebieden.”
“We zijn tegen de aanleg van zonnevelden op goede landbouwgronden en in natuurgebieden en tegen grote windparken op land.”
“We steunen het vormen van lokale energiecoöperaties voor kleinschalige energieopwekking in wijken, dorpen en op bedrijventerreinen.”
Energienetwerk verzwaren en kosten eerlijk verdelen
Het huidige energienet is onvoldoende voor de groeiende vraag; NSC wil investeren in netverzwaring en een eerlijke verdeling van de kosten, waarbij huishoudens worden ontzien. Slimme tarieven en buitenlandse bijdrage aan netkosten worden overwogen.
“Ons energienetwerk kan de toenemende vraag naar elektriciteit niet aan. En dat terwijl die vraag van zowel huishoudens als bedrijven door de energietransitie alleen maar zal toenemen. Daarom willen we het energienetwerk verzwaren.”
“We letten sterk op een eerlijke verdeling van de kosten van het elektriciteitsnet tussen bedrijven en huishoudens. Huishoudens moeten daarbij zoveel mogelijk worden ontzien, zodat de energierekening betaalbaar blijft.”
Betaalbaarheid en sociale bescherming bij energietransitie
NSC wil energie betaalbaar houden, met een sociaal tarief, subsidies voor isolatie, en een structureel energienoodfonds. Warmtenetten moeten grotendeels publiek blijven en de overheid grijpt in bij te hoge tarieven.
“We voeren een sociaal tarief in op de energiebelasting, waardoor het verwarmen van uw huis goedkoper wordt.”
“Wie de energierekening echt niet kan betalen, kan een beroep doen op het energienoodfonds dat structureel beschikbaar komt.”
“Warmtenetten moeten grotendeels in publieke handen zijn. Als tarieven toch te hoog dreigen te worden, moet de overheid ingrijpen om betaalbaarheid te garanderen.”
Gas als tijdelijke voorziening, geen Groningengas
In de overgangsfase blijft gas nodig; NSC wil kleine velden op de Noordzee benutten, lange termijncontracten voor import, maar sluit het Groningerveld definitief.
“In de overgangsfase moet de overheid lange termijncontracten faciliteren voor de import van gas en LNG om de gasprijs te stabiliseren. Daarnaast moeten kleine velden op de Noordzee in exploitatie worden genomen. In of bij de Waddenzee wordt niet geboord. We gaan door met gaswinning in de kleine velden op land, maar het grote Groningerveld blijft dicht.”
Geen subsidie voor biomassa, wel biobased grondstoffen
NSC wil geen subsidie voor het verbranden van biomassa voor energie, maar stimuleert het gebruik van biobased grondstoffen in de bouw en chemie.
“We zijn tegen het verbranden van biomassa om energie op te wekken. We willen daarom geen subsidie voor BECCS of houtige biomassa.”
Overheid neemt regie in energietransitie en infrastructuur
De overheid moet actief sturen op productie, distributie en ruimtelijke reservering voor energie-infrastructuur, met oog voor ecologie en strategische voorraden.
“Er is een herbezinning nodig op de rol van de overheid in de productie en distributie van energie.”
“De overheid treft de nodige ruimtelijke reserveringen voor wind- en zonneparken en waterstofproductie op de Noordzee, kerncentrales, warmte/geothermie en voor waterstof en ammoniak als opslag/drager van energie.”
“Met het oog op de bestaanszekerheid van de bevolking vinden we het van belang dat de overheid voldoende strategische voorraden aanhoudt van eerste levensbehoeften als water, voedsel, medicijnen, olie, gas en contant geld.”
Volt wil een duurzame, betrouwbare en betaalbare energievoorziening realiseren door een Europese Energie-unie, met een mix van hernieuwbare energie en kernenergie als basis. Ze zetten in op grootschalige uitrol van wind- en zonne-energie, uitbreiding van energieopslag, en het versneld afbouwen van fossiele bronnen, met nadruk op Europese samenwerking en innovatie. Lokale betrokkenheid, netversterking en het stimuleren van nieuwe technologieën zijn centrale pijlers in hun visie.
Europese Energie-unie en grensoverschrijdende samenwerking
Volt ziet een geïntegreerde Europese aanpak als essentieel voor een stabiele en toekomstbestendige energievoorziening. Door gezamenlijke inkoop, netwerkuitbreiding en het wegnemen van juridische barrières wil Volt versnippering en concurrentie tegengaan en de energietransitie versnellen.
“Daarom bouwen we aan een Europese Energie-unie: één sterk systeem voor duurzame energie, slimme energienetten en duidelijke regels. Zo zorgt de Europese Unie (EU) zélf voor genoeg energie en versnellen we de energietransitie.”
“We breiden de al bestaande koppeling van elektriciteitsnetwerken binnen de EU verder uit. We nemen barrières weg in de vergunningverlening waardoor we sneller elektriciteitsnetwerken kunnen bouwen.”
“We kopen gezamenlijk Europees waterstof en gas in. Daarmee voorkomen we onnodige concurrentie in de EU.”
“We zorgen ervoor dat juridische obstakels, om grensoverstijgende energieprojecten uit te rollen in de grensregio’s, weggenomen worden.”
Hernieuwbare energie en kernenergie als basis van de energiemix
Volt kiest expliciet voor een energiemix waarin hernieuwbare bronnen (wind, zon) en kernenergie de ruggengraat vormen. Kernenergie blijft onderdeel van de mix, met strenge eisen, en er wordt ingezet op zowel grote als kleine kerncentrales.
“Wind- en zonne-energie vormen de basis van een betrouwbare, betaalbare en klimaatneutrale energievoorziening. Kernenergie blijft onderdeel van deze energiemix, met strenge eisen voor veiligheid en afvalbeheer.”
“Hernieuwbare energie en kernenergie worden de basis van het energiesysteem van de toekomst. Wind op zee is hier een cruciaal onderdeel van.”
“Volt steunt de plannen voor twee grote kerncentrales, waarvan de bouw op dit moment wordt voorbereid. ... Daarnaast maken we de bouw van meerdere nieuwe, kleine kerncentrales verspreid over het land mogelijk.”
Versnellen van energieopslag en slimme netten
Volt erkent het belang van energieopslag en slimme netten om de fluctuaties van hernieuwbare energie op te vangen en netcongestie te voorkomen. Ze willen overheidsregie op uitrol van opslag en stimuleren innovatie in batterijtechnologie.
“Energieopslag is cruciaal bij een energiemix met veel zonne- en windenergie. We zorgen dat de overheid de regie neemt bij het door de markt uitrollen van alle vormen van energieopslag, waardoor het het elektriciteits- en warmtenet wordt ontlast.”
“We helpen netbeheerders om sneller uit te breiden door te sturen op innovatie, digitalisering, automatisering, samenwerking en snellere vergunningverlening.”
“We stimuleren mogelijkheden om zelfgeproduceerde energie op te slaan in woonwijken en op bedrijfsterreinen door middel van slimme (buurt)batterijen en energiecoöperaties (Local4Local).”
Afbouwen van fossiele energie en stimuleren van verduurzaming
Volt wil het gebruik van aardgas en kolen snel afbouwen, met concrete jaartallen en maatregelen, en zet in op isolatie, duurzame warmtenetten en hybride warmtepompen om huishoudens te verduurzamen.
“We zorgen dat het verbruik van aardgas in Nederlandse elektriciteitscentrales tussen nu en 2035 elk jaar afneemt.”
“Volt zorgt voor voldoende betrouwbare vervanging van kolen- en gascentrales zodat we deze snel kunnen sluiten.”
“Gasverbruik in huishoudens daalt doordat we vol inzetten op isolatie, slimme apparaten, duurzame warmtenetten en hybride warmtepompen.”
Lokale betrokkenheid en eigendom bij energievoorziening
Volt wil burgers actief betrekken bij regionale energieprojecten en streeft naar minimaal 50% lokaal eigendom van energievoorzieningen, om draagvlak en inclusiviteit te vergroten.
Het CDA wil een betrouwbare, betaalbare en duurzame energievoorziening, waarbij leveringszekerheid en een brede energiemix centraal staan. Ze zetten in op kernenergie, hernieuwbare bronnen, energiebesparing en het versnellen van infrastructuur, met oog voor betaalbaarheid voor huishoudens en industrie. Het CDA benadrukt het belang van langetermijnbeleid, innovatie en het oplossen van netcongestie om de energietransitie haalbaar te maken.
Investeren in een brede energiemix inclusief kernenergie
Het CDA kiest expliciet voor een mix van energiebronnen, waaronder kernenergie, wind, zon, waterstof en groen gas, om leveringszekerheid en duurzaamheid te waarborgen. Ze sluiten geen opties uit en willen investeren in zowel grote als kleine kerncentrales, met samenwerking op Europees niveau om kosten te beheersen.
“We investeren in een goede mix van kernenergie, windenergie, zonne-energie, waterstof, groen gas, duurzame biomassa, aardwarmte en schone brandstoffen.”
“We dragen zorg voor voldoende CO₂-vrij regelbaar vermogen (bijvoorbeeld kleine kerncentrales) om leveringszekerheid ook op de langere termijn te borgen.”
“We gaan door met de ontwikkeling van twee nieuwe kerncentrales. De bouw vindt zorgvuldig en in goed overleg met de omgeving plaats. We onderzoeken en stimuleren de ontwikkeling van kleine, modulaire kernreactoren (SMR’s) en houden de kosten beheersbaar door in Europa de krachten te bundelen met andere geïnteresseerde landen.”
Versnellen en uitbreiden van energie-infrastructuur
Het CDA erkent dat de huidige energie-infrastructuur overbelast is en wil procedures versnellen, netcongestie aanpakken en investeringen in het elektriciteitsnet over generaties spreiden. Ze willen wetgeving aanpassen om energieprojecten die stikstof reduceren niet te blokkeren en infrastructuurprojecten van nationaal belang versneld mogelijk maken.
“We pakken de netcongestie voortvarend aan. Dat gaan we doen door het vergunningsproces van elektriciteitsprojecten drastisch te versimpelen en te versnellen.”
“Met een Wet vitale infrastructuur zorgen we ervoor dat (energie)infrastructuurprojecten van nationaal belang versneld gerealiseerd kunnen worden door andere regelingen tijdelijk en selectief buiten werking te stellen.”
“De rekening van de aanleg van nieuwe (elektriciteits)infrastructuur spreiden we over generaties.”
Energiebesparing en ondersteuning voor huishoudens
Het CDA wil energiebesparing stimuleren via programma’s als het Nationaal Isolatieprogramma en het Warmtefonds, met speciale aandacht voor lagere inkomens. Ze willen dat de energietransitie voor huishoudens langdurig aantrekkelijk blijft en dat de impact van beleid op lagere inkomens altijd wordt meegewogen.
“We stimuleren energiebesparing via onder andere het Nationaal Isolatieprogramma, het Warmtefonds en de ISDE.”
“Bij het maken van energiebeleid moet de impact van maatregelen op lagere inkomens altijd worden meegenomen.”
“We houden investeringen in de energietransitie ook voor huishoudens langdurig aantrekkelijk.”
Lokale en collectieve initiatieven stimuleren
Het CDA ondersteunt lokale energiecoöperaties, collectieve warmtenetten en bewonersinitiatieven, met actieve rol voor gemeenten en gerichte begeleiding. Ze willen zonnepanelen vooral op daken en bedrijventerreinen, om landbouw- en natuurgronden te sparen.
“We ondersteunen energiecoöperaties en bewonersinitiatieven met landelijke regelingen en gerichte begeleiding, vooral bij energiebesparing. Gemeenten spelen hierbij een actieve rol als aanjager.”
“We zetten in op zonnepanelen op daken, parkeerplaatsen en bedrijventerreinen, zodat landbouw- en natuurgronden behouden blijven voor voedsel en natuur.”
CO₂-reductie en innovatie in de industrie
Het CDA wil maatwerkafspraken met grote bedrijven om verduurzaming mogelijk te maken, investeren in CO₂-opslag (CCS) en -hergebruik (CCU), en innovatieve projecten stimuleren zoals groene waterstof en flexibele energieopslag.
“We maken maatwerkafspraken met grote bedrijven uit de industrie om te verduurzamen mogelijk door een geïntegreerde aanpak met passende beleidsregels en adequate financiële ondersteuning.”
“We blijven investeren in opslag van CO₂ (CCS) onder de Noordzee en zorgen voor een goede balans met CO2-hergebruik (CCU) om uitstoot in andere sectoren te helpen verminderen.”
“We zetten in op het verminderen van LNG-import vanwege de hoge klimaatschade en op de versnelling van een duurzame waterstofeconomie.”
De ChristenUnie wil de energievoorziening in Nederland versneld verduurzamen en betrouwbaarder maken door te investeren in een mix van hernieuwbare energie, kernenergie en slimme netwerken. Ze pleiten voor nationale regie op energie-infrastructuur, meer flexibiliteit en opslag in het elektriciteitsnet, en een sterke focus op betaalbaarheid en lokale participatie. De partij ziet energievoorziening als een publieke verantwoordelijkheid en wil de afhankelijkheid van buitenlandse energie verminderen.
Nationale regie en investeringen in energie-infrastructuur
De ChristenUnie vindt dat de overheid de regie moet nemen over de energie-infrastructuur om netcongestie en vertragingen in de energietransitie tegen te gaan. Ze willen vergunningen versnellen, extra geld investeren en netbeheerders meer ruimte geven.
“De overheid neemt nationale regie over de energie-infrastructuur, zet in op het vereenvoudigen van de vergunnings- en beroepsprocedures en heeft oog voor het belang van uitvoering bij netbeheerders, provincies en gemeenten.”
“We stellen extra geld uit het Klimaatfonds beschikbaar om netverzwaring en de warmtetransitie een noodzakelijke impuls te geven.”
“De netverzwaring wordt een kwestie van nationaal belang.”
Versnellen en flexibiliseren van het elektriciteitsnet
Om de energietransitie mogelijk te maken, wil de ChristenUnie het elektriciteitsnet slimmer en flexibeler maken, onder meer door energieopslag, groepscontracten en sturing op piek- en daltarieven.
“De overheid zet in op flexibilisering van de elektriciteitsvraag, netbewuste verduurzaming, aanjagen van de warmtetransitie en regie voeren op energieopslag.”
“De netbeheerder mag zelf energieopslag inzetten en krijgt ruimte om in deze projecten financieel te participeren.”
“Warmtepompen, laadpalen en batterijen krijgen een verplichte schakelmogelijkheid waardoor de netbeheerder lokaal, regionaal en landelijk stuurmogelijkheden krijgt.”
“Verslimmen van het net gebeurt door monitoring, aansturen van de netten, flexibiliteit in aansluitingen en gebruik, en het verplicht teruggeven van netcapaciteit die niet gebruikt wordt.”
Nieuwe energiemix: wind, zon en kernenergie
De ChristenUnie wil de energievoorziening baseren op een mix van wind- en zonne-energie, aangevuld met kernenergie en CO2-vrije centrales. Gas- en kolencentrales worden uitgefaseerd.
“Het fundament van onze toekomstige energievoorziening bestaat uit een mix van wind en zonne-energie. We faseren de gas- en kolencentrales uit, en vullen het energiesysteem aan met twee nieuwe grote kerncentrales.”
“Daarnaast onderzoeken we de inzet van kleine modulaire kerncentrales (SMR’s) van Europese producenten als alternatief voor of aanvulling op grote kerncentrales.”
“Ook moeten gascentrales die nu voor flexibiliteit zorgen in het aanbod, worden omgebouwd naar CO2-vrije centrales op waterstof of een andere regelbare brandstof.”
Betaalbaarheid en bescherming kwetsbare huishoudens
De partij wil de stijgende netkosten dempen en huishoudens met een krappe beurs beschermen tegen hoge energierekeningen.
“We hebben in het bijzonder aandacht voor de energierekening van huishoudens met een krappe beurs. Via langere afschrijvingstermijnen en het stapsgewijs aflossen van de lening, dempen we de snelle stijging van nettarieven.”
“De ChristenUnie stelt via een kapitaalstorting 10 miljard euro extra beschikbaar voor de netbeheerders, zodat hun financieringskosten laag blijven.”
Lokale energiecoöperaties en eigenaarschap
De ChristenUnie stimuleert lokale energiecoöperaties en wil dat minimaal 50% van duurzame energieprojecten in lokaal eigendom komt, zodat burgers direct profiteren van de energietransitie.
“Waar mogelijk willen we toe naar een lokaal vormgegeven energiesysteem van volledig hernieuwbare energie inclusief mogelijkheden voor batterij-opslag.”
“We willen dat lokale participatie in duurzame energieprojecten wordt gestimuleerd, waarbij ten minste 50% lokaal eigenaarschap het uitgangspunt is.”
De Partij voor de Dieren wil de energievoorziening radicaal verduurzamen door fors in te zetten op energiebesparing, lokale en hernieuwbare energie, en het publiek maken van het energiesysteem. Ze geven huishoudens en maatschappelijke voorzieningen voorrang, willen fossiele brandstoffen versneld afbouwen, en pleiten voor zeggenschap en mede-eigenaarschap van burgers over energieprojecten. Hun visie is gericht op een eerlijk, duurzaam en democratisch energiesysteem dat niet langer wordt gedomineerd door grote vervuilers of marktpartijen.
Energievoorziening in publieke handen en lokaal eigendom
De PvdD wil het energiesysteem in publieke handen brengen en burgers directe zeggenschap geven over opwekking, locatie en opbrengsten van energieprojecten. Dit moet leiden tot een eerlijker, democratischer en duurzamer energiesysteem, waarbij de opbrengsten lokaal worden benut en de productie dichtbij huis plaatsvindt.
“Ons energiesysteem komt in publieke handen. Omwonenden hebben zeggenschap over het soort opwekking en de locatie. Ook zijn zij de eerste afnemers en bepalen zij wat er met de opbrengsten gebeurt.”
“We investeren in energieprojecten dichtbij huis, opgewekt op eigen dak, of in beheer van de wijk of de buurt.”
Prioriteit voor energiebesparing en huishoudens
De partij stelt energiebesparing centraal en wil dat huishoudens en maatschappelijke voorzieningen voorrang krijgen op het elektriciteitsnet. Dit vermindert de afhankelijkheid van fossiele energie, verlaagt de energierekening en voorkomt overbelasting van het net.
Versneld afbouwen van fossiele brandstoffen
De PvdD wil een ambitieus afbouwplan voor fossiele brandstoffen, waarbij de industrie als eerste wordt aangepakt. Ze zijn tegen nieuwe kerncentrales, stoppen met olie- en gaswinning, en sluiten kolencentrales zo snel mogelijk.
“Er komt een ambitieus afbouwplan voor fossiele brandstoffen, waarbij de industrie als eerste wordt aangepakt.”
“Nederland bouwt geen nieuwe kerncentrales en bestaande centrales worden zo snel mogelijk gesloten.”
“We stoppen met olie- en gaswinning op land en op zee, deze industrieën worden versneld afgebouwd.”
Decentrale, duurzame energie met strenge eisen
De partij wil dat duurzame energie voorrang krijgt op het netwerk, opgewekt wordt via kleinschalige, decentrale projecten, en altijd voldoet aan strenge eisen voor duurzaamheid, natuurinclusiviteit en mensenrechten. Wind- en zonne-energie worden gestimuleerd, maar niet ten koste van natuur of landbouwgrond.
“Duurzame energie krijgt voorrang op het energienetwerk, met slimme energienetten (smart grids), gevoed door kleinschalige en decentraal opgewekte groene energie.”
“Zonnepanelen op gebouwen worden de norm. Alle nieuwbouwwoningen worden voorzien van zonnepanelen. Er komen geen zonneparken in de natuur en in principe niet op landbouwgrond.”
“Energie opgewekt door wind op zee wordt niet vertraagd maar versneld. De bescherming van de natuur en dieren zijn daarbij net zo belangrijk als het klimaat.”
Energiearmoede bestrijden en woningen verduurzamen
De PvdD wil energiearmoede uitbannen door woningen grootschalig te isoleren, verduurzamen en energieneutraal te maken, met speciale aandacht voor kwetsbare huishoudens. Er komen duidelijke doelen en financiële ondersteuning voor verduurzaming.
Geen energie voor datacenters en industrie boven huishoudens
De partij wil datacenters en energie-intensieve industrieën geen voorrang geven op het energienet en stelt dat groene stroom primair bedoeld is voor huishoudens en maatschappelijke voorzieningen.
“Plannen voor megadatacenters worden niet goedgekeurd, want ze gaan ten koste van stroom voor huishoudens en publieke voorzieningen zoals scholen.”
“Groene stroom wordt opgewekt om huishoudens van schone energie te voorzien en andere industrieën te verduurzamen, niet voor datacenters.”
BBB wil een energievoorziening die betaalbaar, betrouwbaar en beschikbaar is, met prioriteit voor bewezen technologieën zoals kernenergie en lokale initiatieven. Ze pleiten voor het pauzeren van windenergie-uitbreiding, het versnellen van kerncentrales (inclusief SMR’s), het stoppen van grote subsidies en het stimuleren van decentrale, innovatieve oplossingen. Netcongestie en betaalbaarheid voor burgers en bedrijven staan centraal in hun visie.
Versnellen bouw kerncentrales en SMR’s
BBB ziet kernenergie als essentieel voor een betrouwbare en betaalbare energievoorziening en wil versneld inzetten op zowel grote kerncentrales als Small Modular Reactors (SMR’s). Dit moet leveringszekerheid vergroten en transport minimaliseren.
“We versnellen de bouw van kerncentrales; zowel grote kerncentrales als kleine modulair gebouwde kerncentrales (Small Modular Reactors: SMR’s). We streven ernaar om met de bouw van een of meerdere SMR’s gedurende de komende kabinetsperiode te starten. Zonder kerncentrales is er geen beschikbaar, betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem mogelijk in de toekomst.”
“Strategisch geplaatste kerncentrales en Small Modular Reactors (SMR’s). Zo minimaliseren we transport en versterken we de leveringszekerheid.”
“Betaalbare energie voor de industrie, onder andere door het gebruik van kleine modulaire reactoren (SMR’s) kan de productiecapaciteit ondersteunen en de concurrentiepositie verbeteren.”
Pauzeren uitbreiding windenergie en strengere normen
BBB wil een pas op de plaats bij de uitbreiding van windenergie op land en zee, met strengere afstandsnormen en gezondheidstoetsen, vanwege zorgen over netcongestie, kosten en landschapsvervuiling.
“Er komt een pas op de plaats bij uitbreiding van wind op land en op zee. Alleen op 1 november 2025 volledig vergunde projecten worden gerealiseerd. Voor windturbines op land geldt een afstandsnorm van minimaal 4x de tiphoogte, een gezondheidstoets, een eerlijk participatieproces en naleving van het voorzorgsbeginsel.”
Stoppen met SDE++-subsidies en grote energieprojecten
BBB wil de SDE++-subsidies vanaf 2026 beëindigen en de regie over grote energieprojecten terug bij het Rijk leggen. Ze kiezen voor een technologie-neutrale aanpak en stimuleren lokale, kleinschalige initiatieven.
“Vanaf 2026 beëindigen we de SDE++ regeling. Subsidies op verlieslatende technieken worden afgebouwd. In plaats daarvan stimuleren we innovatie, energiebesparing en slimme infrastructuur. We geven ruimte aan lokale initiatieven en kleinschalige projecten die betaalbaar zijn en draagvlak hebben.”
“Het Rijk krijgt de regie terug over grote energieprojecten.”
Prioriteit voor netuitbreiding en decentrale energiehubs
BBB erkent dat het elektriciteitsnet de energietransitie niet aankan en wil versneld investeren in netuitbreiding en decentrale energiehubs, zodat lokale stroomdeling mogelijk wordt en netcongestie vermindert.
“Ons elektriciteitsnet kan de energietransitie niet aan. Steeds minder nieuwe woningen en bedrijven kunnen worden aangesloten waardoor ons land stagneert en de energiekosten stijgen. Het net moet zo snel als mogelijk verder uitgebreid worden.”
“Slimme, decentrale energiehubs worden mogelijk gemaakt zodat er lokale stroomdeling tussen burgers en bedrijven kan komen.”
Geen onrealistische uitfasering fossiel en kolencentrales openhouden
BBB wil pas stoppen met fossiele energie als er echt betrouwbare en betaalbare alternatieven zijn en pleit voor het openhouden van kolencentrales zolang elders in Europa minder efficiënte centrales draaien.
Technologie-neutrale en nuchtere benadering energievoorziening
BBB wil geen ideologisch gedreven beleid, maar een nuchtere, technologie-neutrale aanpak waarbij bewezen technologieën en kosten-batenafwegingen centraal staan.
“Er komt een Deltaplan voor energietransitie gebaseerd op bewezen technologieën, met expliciete afweging van invloed op industriebeleid, armoede, verdienvermogen en strategische autonomie.”
“Altijd een integrale afweging bij duurzame energieprojecten. Daarbij letten we op de kosten en baten, de volledige broeikasgasvoetafdruk over de levensduur en de Energy Return on Energy Invested (EROEI).”
“Klimaatbeleid is geen religie, maar een beleidsopgave die om ratio vraagt;”
BIJ1 wil de energievoorziening volledig in publieke handen brengen, gericht op schone en hernieuwbare bronnen, en ziet toegang tot energie als een basisrecht. Ze pleiten voor massale investeringen in lokale energiecoöperaties, het stoppen van fossiele infrastructuur, en het waarborgen van betaalbaarheid en zeggenschap voor bewoners, vooral in lagere inkomenswijken. Hun visie is radicaal anti-markt: energie mag geen winstmachine zijn, maar moet collectief, democratisch en rechtvaardig georganiseerd worden.
Energievoorziening volledig in publieke handen
BIJ1 wil de energievoorziening nationaliseren en onder democratische controle van burgers en arbeiders brengen. Dit moet een einde maken aan marktwerking, winstbejag en de macht van multinationals, en zorgt ervoor dat de energietransitie sociaal rechtvaardig verloopt.
“Om de afbouw van fossiele brandstoffen en een rechtvaardige energietransitie vorm te geven worden de Nederlandse energievoorzieningen in publieke handen gebracht.”
“De energietransitie wordt een publieke taak, geen winstmachine. De overheid investeert massaal in klimaatneutrale, -positieve en circulaire infrastructuur, woningverduurzaming en publieke energieproductie — onder collectief eigendom en democratische controle.”
“We investeren fors in het (financieel) ondersteunen van de opzet van energiecoöperaties en andere lokale initiatieven waar bewoners eigenaarschap en zeggenschap hebben over hun energievoorziening.”
“Er komen geen nieuwe projecten voor olie, kolen en gas. Alle infrastructuur voor energie maken we klimaatpositief en circulair. En komt in handen van de mensen, niet van bedrijven en hun aandeelhouders.”
Energie als basisrecht en bescherming tegen afsluiting
Toegang tot energie wordt door BIJ1 als een fundamenteel recht gezien, waarbij afsluiting verboden wordt en financiële bescherming voor kwetsbare groepen centraal staat.
“Toegang tot energie en water is een basisrecht. Het wordt verboden om de toegang hiertoe te ontnemen door huishoudens af te sluiten.”
“Het recht op een huis, voeding, energie en gezondheidszorg herformuleren we verankerd in de Grondwet.”
“We beschermen betaalde voorschotten zodat klanten van energiebedrijven hun geld niet kwijtraken bij faillissement.”
Stoppen met fossiele infrastructuur en versnellen energietransitie
BIJ1 wil alle fossiele energieprojecten stopzetten, bestaande fossiele infrastructuur afbouwen en vervangen door schone, hernieuwbare alternatieven, met prioriteit voor sociale rechtvaardigheid.
“Er komen geen nieuwe projecten voor olie, kolen en gas.”
“De huidige olie- en gasproductie moet worden afgebouwd, waarbij rechtvaardige oplossingen voor de werknemers voorop staan.”
“In plaats van het uitbreiden van fossiele infrastructuur zetten wij in op het snel opschalen van energiebesparing en de bouw van goedkope, hernieuwbare en lokale energie.”
Overheid financiert isolatie en energiebesparing voor iedereen
De overheid neemt de volledige kosten en uitvoering van woningisolatie op zich, met prioriteit voor sociale huur en koopwoningen in arbeiderswijken, om energiearmoede en ongelijkheid te bestrijden.
“De staat voert een nationaal isolatieoffensief uit waarbij alle slecht geïsoleerde woningen binnen 10 jaar worden aangepakt, te beginnen bij sociale huur en koopwoningen in arbeiderswijken. Isolatie wordt volledig bekostigd door de overheid en uitgevoerd door publieke teams, zonder kosten voor bewoners.”
“Isolatie is geen individuele verantwoordelijkheid, maar een gezamenlijke plicht voor de natuur.”
Energieopwekking in eigen beheer en einde aan ongelijke subsidies
BIJ1 wil dat iedereen, ongeacht inkomen, toegang krijgt tot het zelf opwekken van energie, en schaft het huidige subsidiemodel af dat ongelijkheid vergroot.
“Energie opwekken in eigen beheer wordt voor iedereen mogelijk. We investeren fors in het (financieel) ondersteunen van de opzet van energiecoöperaties en andere lokale initiatieven waar bewoners eigenaarschap en zeggenschap hebben over hun energievoorziening. Vooral in de wijken met lagere inkomens. We stoppen met het ongelijke subsidiemodel waarin burgers eerst moeten investeren om toegang te krijgen tot subsidies om te verduurzamen.”
BVNL wil dat Nederland energie-onafhankelijk wordt door in te zetten op kernenergie en het veilig benutten van eigen gasvoorraden, met een sterke afwijzing van windmolens en zonneparken op land of water. De partij pleit voor het stoppen van subsidies, het afschaffen van verplichtingen rond verduurzaming, en het stimuleren van innovatie en technische oplossingen zonder overheidsdwang. Hun visie is gericht op betaalbare, betrouwbare energievoorziening waarbij rendement en keuzevrijheid centraal staan.
Inzetten op kernenergie en gaswinning
BVNL ziet kernenergie en eigen gaswinning als de pijlers voor een stabiele, betaalbare en soevereine energievoorziening. De partij wil kerncentrales bouwen, gasvelden openhouden en nieuwe gasvelden ontwikkelen, en onderzoek stimuleren naar innovatieve kerntechnologieën zoals SMR en thorium. Dit alles moet Nederland minder afhankelijk maken van buitenlandse energie en de energierekening verlagen.
“Dit kan door kerncentrales te bouwen en het gasveld in Groningen veilig en verantwoord open te houden en nieuwe gasvelden op Nederlands grondgebied te ontwikkelen”
“Onderzoek naar SMR (Small-Modular-Reactor) energiecentrales op basis van bestaande en Thorium-technologie wordt actief gestimuleerd.”
“We gaan door met ontwikkeling van en productie uit gasvelden in de Noordzee.”
“Zolang we in Nederland nog aardgas kunnen gebruiken, worden gasboringen, zeker gezien de huidige energiecrisis, in de Noordzee aangemoedigd.”
Afwijzen van windmolens en zonneparken op land/water
BVNL is uitgesproken tegen windmolens op land en zee en tegen het gebruik van landbouw- of bouwgrond voor zonneparken. De partij vindt dat deze vormen van energieopwekking te veel ruimte innemen en onvoldoende rendement opleveren. Zonnepanelen zijn alleen toegestaan op daken en uitsluitend op vrijwillige basis.
“Wij zijn tegen windmolens op land en zee, of het opofferen van bouwgrond of landbouwgrond ten behoeve van zonne-akkers.”
“Geen nieuwe windmolens op land of op zee.”
“Er worden geen zonnepanelen geplaatst op onbebouwde grond of op water. Zonnepanelen op daken is een keuze die we bij de eigenaar van het gebouw laten en is vergunningsvrij.”
Stoppen met subsidies en verplichtingen voor verduurzaming
BVNL wil dat de energiemarkt vrij functioneert zonder overheidsdwang of subsidies. Verplichte verduurzamingsmaatregelen voor huiseigenaren worden afgewezen, en subsidies voor energievoorziening worden zoveel mogelijk afgeschaft. Alleen maatregelen met aantoonbaar technisch en financieel rendement zijn acceptabel.
Geen verplichting van warmtepompen of hybride systemen
BVNL verzet zich tegen het verplicht stellen van warmtepompen of hybride verwarmingssystemen. Verwarmen op aardgas blijft toegestaan en wordt zelfs als duurzaam gezien, zolang het efficiënt gebeurt. De partij wil keuzevrijheid voor burgers en geen overheidsdwang in de energietransitie.
Stoppen met Europese klimaatverplichtingen
BVNL wil af van internationale en Europese klimaatverplichtingen zoals de Green Deal en het Klimaatakkoord. De partij vindt dat Nederland zelf moet bepalen hoe het zijn energievoorziening inricht, met focus op innovatie en technische oplossingen in plaats van opgelegde CO2-reductiedoelen.
“De Europese Green Deal en het Klimaatakkoord zeggen we op, waaronder begrepen het CO2 handelssysteem ETS. Nederland zet in op innovatie en technisch verstandige oplossingen die bijdragen aan een goed milieu.”
FVD wil stoppen met het huidige klimaat- en energiebeleid en kiest voor een energievoorziening gebaseerd op fossiele brandstoffen en kernenergie, waarbij betaalbaarheid, betrouwbaarheid en nationale autonomie centraal staan. Ze willen alle klimaatregels schrappen, gaswinning en kolencentrales heropenen, fors investeren in kernenergie (waaronder thorium), en wind- en zonne-energie verbieden. De energiesector moet worden genationaliseerd om winsten in Nederland te houden en blackouts te voorkomen.
Fossiele brandstoffen behouden en uitbreiden
FVD verwerpt de energietransitie en ziet fossiele brandstoffen als essentieel voor een betaalbare en betrouwbare energievoorziening. Ze willen gaswinning (ook in Groningen) hervatten, kolencentrales heropenen, en zoeken naar nieuwe olie- en gasvelden, met het argument dat dit de welvaart en energiezekerheid waarborgt.
“Forum voor Democratie gelooft niet in het klimaatprobleem en ziet geen reden om gebruik van fossiele brandstoffen uit te faseren. Daarom stoppen we met de kostbare klimaatplannen.”
“We starten de gaswinning in Groningen opnieuw op met ruimhartige compensatie voor omwonenden, zodat we weer goedkoop, hoogwaardig en ruim voorradig aardgas hebben voor huishoudens en bedrijven.”
“We heropenen onze hypermoderne, schone kolencentrales die door vorige kabinetten zijn gesloten, zodat er onmiddellijk goedkope en stabiele stroom beschikbaar komt.”
“We zoeken actief naar nieuwe gas- en olievelden op land en zee, zodat we onze energiezekerheid op lange termijn veiligstellen.”
Kernenergie fors uitbouwen
FVD ziet kernenergie, inclusief thorium, als de toekomst voor een stabiele, schone en autonome energievoorziening. Ze willen snel tien nieuwe kerncentrales bouwen en investeren in thoriumonderzoek.
“We bouwen snel tien nieuwe kerncentrales en investeren in thoriumonderzoek, zodat Nederland volledig energieautonoom wordt en ook in de toekomst kan beschikken over betrouwbare en toekomstgerichte energievoorziening.”
“We zetten in op de bouw van thoriumcentrales voor goedkope, schone kernenergie.”
Verbod op wind- en zonne-energie
FVD wil alle vormen van wind- en zonne-energie op land en zee verbieden en bestaande parken ontmantelen, omdat deze volgens hen het landschap, de natuur en de energievoorziening schaden.
“We voeren een wettelijk verbod in op nieuwe windturbines en breken bestaande windparken en zonneakkers systematisch af, zodat ons landschap wordt beschermd en onze energievoorziening niet langer afhankelijk is van het weer.”
“We plaatsen geen nieuwe windmolens op zee en ontmantelen bestaande windparken, zodat de natuur en de visserij niet verder worden geschaad.”
“We verbieden de aanleg van zonneparken op grond of water, zodat ruimte behouden blijft voor landbouw en natuur.”
Schrappen van alle klimaatregels en energietransitie
FVD wil alle klimaatwetgeving, CO₂-doelen en duurzaamheidsverplichtingen schrappen, omdat zij deze als kostbaar, ineffectief en schadelijk voor de energievoorziening en economie beschouwen.
“We stoppen volledig met de energietransitie, zodat ons land niet langer wordt opgezadeld met onbetaalbaar en zinloos klimaatbeleid.”
“We trekken de Klimaatwet in en zeggen het Parijsakkoord op.”
“We schaffen alle klimaatregels, zodat energie weer betaalbaar en betrouwbaar wordt.”
Nationaliseren van de energiesector
FVD wil de energiesector nationaliseren om winsten in Nederland te houden, blackouts te voorkomen en de kosten voor gebruikers te verlagen.
“We nationaliseren de energiesector, zodat winsten in Nederland blijven, blackouts kunnen worden voorkomen en kosten voor de gebruiker omlaag kunnen.”
De PVV verwerpt de huidige energietransitie en kiest voor een energievoorziening gericht op leveringszekerheid, betaalbaarheid en behoud van traditionele energiebronnen. De partij wil stoppen met wind- en zonne-energie, investeren in kernenergie, kolen- en gascentrales openhouden, en de energiebelasting verlagen. Hun visie is dat energie een basisbehoefte is en geen luxe, waarbij klimaatmaatregelen en subsidies worden afgeschaft ten gunste van stabiele en goedkope energie voor burgers en bedrijven.
Stoppen met energietransitie en groene energie
De PVV wil af van de energietransitie en weersafhankelijke energiebronnen zoals wind- en zonne-energie. Zij stellen dat deze bronnen het elektriciteitsnet onbetrouwbaar maken en de leveringszekerheid in gevaar brengen. In plaats daarvan kiezen ze voor traditionele energiebronnen en kernenergie.
“We stoppen met de energietransitie en gaan netcongestie oplossen: geen windturbines, geen zonneparken of andere weersafhankelijke wiebelstroom. We gaan niet verplicht van het gas af, houden onze kolen- en gascentrales open en bouwen meer kerncentrales – stabiel en betrouwbaar.”
“Geen enkele nieuwe windturbine er meer bij; geen nieuwe zonneparken”
“Windturbines waar omwonenden last van hebben en/of ziek van worden, worden afgebroken”
Investeren in kernenergie en traditionele centrales
De partij ziet kernenergie als de toekomst voor een stabiele energievoorziening en wil daarnaast bestaande kolen- en gascentrales openhouden. Dit moet zorgen voor leveringszekerheid en lagere energielasten.
Verlaging energiebelasting en btw
De PVV vindt energie een basisbehoefte en wil de energierekening verlagen door de btw op energie te verlagen en accijnsverhogingen te voorkomen. Dit moet energiearmoede tegengaan.
Schrappen van klimaatmaatregelen en subsidies
De partij wil alle klimaatwetgeving, subsidies en campagnes afschaffen, omdat zij deze als onnodig en kostbaar beschouwen. De focus verschuift van mitigatie naar adaptatie.
Meer gas- en oliewinning voor nationale leveringszekerheid
De PVV wil meer en snellere gas- en oliewinning op de Noordzee en op land, met het doel de nationale energievoorziening veilig te stellen en niet afhankelijk te zijn van import.
De SGP wil een duurzame, betrouwbare en betaalbare energievoorziening, met nadruk op energiebesparing, een diverse energiemix (inclusief kernenergie), en het versterken van het elektriciteitsnet. Ze pleiten voor minder afhankelijkheid van fossiele import, prioriteit voor netverzwaring, en concrete maatregelen om leveringszekerheid en betaalbaarheid te waarborgen.
Energiebesparing en energiemix met kernenergie
De SGP ziet energiebesparing als eerste stap en wil een brede, voorspelbare energiemix met meer kernenergie en andere alternatieven naast wind en zon. Dit moet de afhankelijkheid van fossiele import verminderen en de leveringszekerheid vergroten.
“Verduurzaming begint bij besparen. We streven naar verlaging van ons energiegebruik, met een derde in de komende twee decennia.”
“De energievoorziening wordt verduurzaamd en de import van fossiele brandstoffen afgebouwd. We kiezen daarbij wel voor een brede en evenwichtige energiemix met het oog op betrouwbaarheid en leveringszekerheid.”
“De SGP wil daarom meer inzet op ontwikkeling en opschaling van alternatieve energiebronnen met een meer voorspelbare productie, als aquathermie, geothermie, kernenergie, getijdenenergie en ‘superkritische’ vergassing van biomassareststromen.”
“Nederland staat vooraan bij de ontwikkeling en bouw van kleine modulaire kernreactoren (SMR’s). Het Rijk ondersteunt de bouw van tenminste twee grote kerncentrales, mede door via een Staatsdeelneming de financieringskosten sterk te verlagen.”
Netcongestie aanpakken en elektriciteitsnet versterken
De SGP ziet het volle elektriciteitsnet als grootste knelpunt voor verduurzaming en wil daarom snelle verzwaring, slimmer gebruik en investeringen in het net. Dit moet voorkomen dat leveringszekerheid in gevaar komt en nieuwe projecten stilvallen.
“Aanpak van netcongestie, slimmer gebruik van beschikbare netcapaciteit en snelle verzwaring van het elektriciteitsnet verdienen daarom de hoogste prioriteit.”
“De komende jaren worden grote investeringen gedaan in het elektriciteitsnet. Daar heeft Nederland de komende decennia profijt van. De rekening van deze investeringen wordt uitgesmeerd in de tijd via bijvoorbeeld een amortisatiefonds. Zo blijft de energierekening betaalbaar.”
“Concreet: Aan de voorkant van het energiebeleid moet beter worden gestuurd op een betrouwbaar energiesysteem met zo min mogelijk netcongestie.”
Leveringszekerheid waarborgen met capaciteitsmechanisme
Om te voorkomen dat er op piekmomenten stroomtekorten ontstaan, wil de SGP een capaciteitsmechanisme invoeren waarbij bijvoorbeeld gascentrales beschikbaar blijven als back-up.
“Om de leveringszekerheid te borgen is een capaciteitsmechanisme nodig in de vorm van vergoedingen voor bijvoorbeeld gascentrales om beschikbaar te blijven voor de momenten dat er een tekort aan stroom ontstaat.”
Betaalbaarheid en bescherming kwetsbare huishoudens
De SGP vindt energie een eerste levensbehoefte en wil voorkomen dat huishoudens in de knel komen door hoge prijzen. Ze pleiten voor een sociaal tarief en een maximum energieprijs voor kwetsbare groepen.
“Energie is een eerste levensbehoefte. De energiebelasting voor kleinverbruikers mag een prikkel zijn om zuinig aan te doen, maar moet huishoudens niet klemzetten. Er komt een sociaal tarief, een maximum energieprijs, voor kwetsbare huishoudens.”
Geen zonneparken op landbouwgrond, kernenergie boven wind op zee
De SGP wil geen zonneparken op vruchtbare landbouwgrond en beperkt windparken op zee vanwege ecologische en economische bezwaren. Ze geven de voorkeur aan kernenergie en getijdenenergie.
De SP wil de energievoorziening nationaliseren en volledig verduurzamen, zodat energie schoon, betaalbaar en betrouwbaar wordt voor iedereen. Ze kiezen expliciet voor publieke regie, investeren in zon, wind, groene waterstof en een sterk elektriciteitsnet, en wijzen kernenergie en biomassa af. De partij legt nadruk op democratische zeggenschap, solidariteit en het beëindigen van marktwerking en fossiele subsidies in de energiesector.
Energievoorziening nationaliseren en onder publieke regie brengen
De SP wil de energievoorziening weer in publieke handen brengen om solidariteit, betaalbaarheid en duurzaamheid te waarborgen. Marktwerking wordt beëindigd, zodat investeringen in schone energie en verlaging van kosten voorop staan, in plaats van winst voor aandeelhouders.
“De SP nationaliseert de energievoorzieningen en maakt ze daarmee weer betaalbaar én duurzaam, met publieke zeggenschap en solidariteit als uitgangspunt.”
“Energiebedrijven komen weer in publieke of lokale handen, zodat we de kosten kunnen verlagen, de investeringen in schone energie steken en verspilling tegengaan.”
Volledige focus op zon, wind en groene waterstof – geen kernenergie of biomassa
De SP investeert fors in zon op daken, wind op land en zee (met lokaal draagvlak en natuurbescherming), groene waterstof voor industrie, en een toekomstbestendig elektriciteitsnet. Kernenergie en houtige biomassa worden uitgesloten als oplossing vanwege kosten, risico’s en milieuschade.
“Wij investeren in het uitbreiden van windparken op zee, zonnepanelen op alle geschikte daken, aardwarmte en een toekomstbestendige energieinfrastructuur voor elektriciteit en groene waterstof, met opslagcapaciteit voor de (tijdelijk) overtollige elektriciteit.”
“Dus geen kernenergie. Nieuwe kerncentrales zijn extreem duur, bouwtijden lopen altijd uit en leveren pas over tientallen jaren stroom. Bovendien blijven we met kernafval zitten en blijven we afhankelijk van landen die ons de benodigde grondstoffen leveren. Wij kiezen voor betaalbare energie die wel werkt: zon en wind.”
“We stoppen met houtgestookte biomassacentrales. Die zorgen voor vieze lucht, gezondheidsschade bij omwonenden en extra CO₂-uitstoot. Dat is slecht voor mens en klimaat. Wij kiezen voor schone energie en niet voor het verbranden van bomen.”
“We zetten in op groene waterstof (waterstof geproduceerd met hernieuwbare energie) als oplossing voor sectoren die geen mogelijkheden hebben om volledig te elektrificeren, zoals delen van de zware industrie.”
Investeren in energie-infrastructuur en opslag
Om de energietransitie mogelijk te maken, investeert de SP in het uitbreiden en versterken van het elektriciteitsnet en in collectieve energieopslag, zodat schone energie altijd beschikbaar is.
“We investeren fors in uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet, zodat nieuwe windparken, zonnepanelen en laadpalen kunnen worden aangesloten. Netbeheerders krijgen hiervoor publieke steun en duidelijke regie.”
“We investeren in energieopslag met batterijen om momenten zonder zon en wind te overbruggen. Met buurtbatterijen bouwen we collectief aan een robuust energiesysteem dat altijd beschikbaar is wanneer je het nodig hebt.”
Energievoorziening onafhankelijk van autoritaire regimes
De SP wil de energievoorziening onafhankelijk maken van onvrije landen door samen te werken met Europese partners en te focussen op democratische zeggenschap en duurzaamheid.
“Onze energie en grondstoffenvoorziening maken we onafhankelijk van autoritaire regimes. We bouwen een robuust energiesysteem op met Europese partners, gericht op democratische zeggenschap en duurzaamheid.”
Democratisering en publieke controle van warmtevoorziening
De SP wil de warmtevoorziening onttrekken aan private bedrijven en onderbrengen in publieke, regionale warmtebedrijven, zodat betaalbaarheid, betrouwbaarheid en zeggenschap voor burgers centraal staan.
“Wij gaan de drie grote private warmtebedrijven (Eneco, Vattenfall en Ennatuurlijk) overnemen en omvormen tot vier publieke, regionale warmtebedrijven. Daarmee brengen we de warmtevoorziening weer onder democratische controle.”
“Wij stoppen met marktwerking in de warmtesector: energie is een basisbehoefte, geen verdienmodel.”
GroenLinks-PvdA wil de energievoorziening versneld verduurzamen door grootschalige investeringen in wind- en zonne-energie, uitbreiding van het elektriciteitsnet en het stimuleren van energiebesparing. De partij kiest expliciet tegen publieke investeringen in kernenergie en zet in op betaalbare, schone energie voor huishoudens en industrie, met prioriteit voor maatschappelijke belangen en kwetsbare groepen.
Versnellen van duurzame energie en netuitbreiding
GroenLinks-PvdA wil de energievoorziening verduurzamen door fors te investeren in wind- en zonne-energie, het elektriciteitsnet uit te breiden en het gebruik van fossiele brandstoffen af te bouwen. Dit moet leiden tot meer onafhankelijkheid, lagere energiekosten en een betrouwbare, schone energievoorziening.
“Elektriciteit uit zon en wind wordt het motorblok van ons toekomstig energiesysteem.”
“We investeren fors in het uitbreiden van het elektriciteitsnet.”
“We komen met een Energieversnellingswet, die regelt dat vergunningen voor kritieke energie-infrastructuur, zoals voor verdeelstations en extra stroomkabels, eerder kunnen worden afgegeven.”
“We investeren in schone en betaalbare energie uit wind-op-zee. Om dat te bereiken sluiten we een Noordzeepact tussen overheid, energiebedrijven, industrie en netbeheerders.”
“Met investeringen in schone energie van eigen bodem, zoals zon en wind, maken we ons minder afhankelijk van autoritaire regimes.”
Betaalbaarheid en prioriteit voor maatschappelijke belangen
De partij wil de energiekosten voor huishoudens en bedrijven laag houden, kwetsbare groepen ondersteunen en maatschappelijke partijen voorrang geven op het energienet. Dit moet zorgen voor een eerlijke en toegankelijke energievoorziening.
“Kosten voor huishoudens en bedrijven houden we laag door energienetten langer te gebruiken, de kosten van investeringen in het net niet meteen in rekening te brengen bij afnemers maar uit te smeren over de tijd, en door nettarieven te differentiëren.”
“Partijen met een maatschappelijk belang krijgen voorrang op het net.”
“Mensen die moeite hebben met het betalen van de energierekening helpen we als eerst. We verlagen de nettarieven, en helpen mensen met het isoleren van hun woning en het plaatsen van zonnepanelen zodat de energierekening daalt.”
Geen publiek geld voor kernenergie
GroenLinks-PvdA wijst publieke investeringen in kerncentrales af en wil het beschikbare geld inzetten voor snellere verduurzaming via andere maatregelen.
“Geen publiek geld voor kerncentrales. De bouw van vier kerncentrales heeft al een jarenlange vertraging opgelopen, en gaat waarschijnlijk 15 miljard meer kosten dan verwacht. Het is zelfs nog niet gelukt om een geschikte locatie te vinden of een marktpartij die interesse heeft in de bouw. De hiervoor gereserveerde 14 miljard euro gebruiken we daarom om huishoudens, bedrijven en boeren te helpen met verduurzamingsmaatregelen die wel snel en zeker effect hebben.”
50PLUS pleit voor een betrouwbare, betaalbare en toekomstbestendige energievoorziening, waarbij kernenergie een centrale rol krijgt. De partij wil snel vier nieuwe kerncentrales bouwen, inzet op kleine modulaire kerncentrales (SMR’s), en burgers ondersteunen bij het optimaal benutten van zelf opgewekte energie, zonder hen te verplichten tot onbetaalbare alternatieven.
Snelle bouw van nieuwe kerncentrales
50PLUS ziet kernenergie als essentieel voor een stabiele en betaalbare energievoorziening en wil daarom snel vier nieuwe kerncentrales realiseren. Dit moet de leveringszekerheid vergroten en bijdragen aan de economische positie van Nederland.
“Snelle voortgang met de bouw van 4 nieuwe kerncentrales.”
Versnelde introductie van kleine kerncentrales (SMR’s)
Naast grote kerncentrales wil 50PLUS ook inzetten op de versnelde introductie van kleine modulaire kerncentrales (SMR’s). Dit biedt flexibiliteit en kan sneller bijdragen aan de energievoorziening, vooral op plekken waar het elektriciteitsnet nu tekortschiet.
“Versnelde introductie van kleine kerncentrales (SMR’s).”
Geen verplichte overstap zonder betaalbare alternatieven
50PLUS is tegen het verplichten van warmtepompen of het afsluiten van gas, zolang er geen volwaardige, passende én betaalbare alternatieven zijn. De partij wil voorkomen dat burgers op kosten worden gejaagd zonder realistische opties.
“Geen verplichting voor warmtepompen of afsluiting van gas, zonder volwaardige, passende én betaalbare alternatieven.”
Stimulering van thuisbatterijen voor eigen energiegebruik
Om burgers te helpen optimaal te profiteren van zelf opgewekte elektriciteit, wil 50PLUS het gebruik van thuisbatterijen stimuleren. Dit vergroot de zelfvoorzienendheid en maakt de energievoorziening robuuster.
“Stimulering van het gebruik van thuisbatterijen, zodat burgers die hun eigen elektriciteit opwekken hier ook optimaal van kunnen profiteren.”
DENK wil de energievoorziening in Nederland versneld verduurzamen, met een sterke nadruk op betaalbaarheid voor huishoudens en een eerlijke bijdrage van grote vervuilers. De partij zet in op meer duurzame energie, strengere verplichtingen voor energiebedrijven, behoud van de salderingsregeling, en sluit kernenergie niet uit mits veilige opslag van kernafval gegarandeerd is. Betaalbaarheid en sociale rechtvaardigheid staan centraal in hun visie op de energietransitie.
Energiebedrijven verplichten tot meer duurzame energie
DENK wil dat energiebedrijven wettelijk worden verplicht om jaarlijks een groter aandeel duurzame energie op te wekken, tot volledige duurzaamheid is bereikt. Dit moet de energietransitie versnellen en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen verminderen.
“Energiebedrijven worden wettelijk verplicht een groeiend aandeel duurzame energie op te wekken. Elk jaar stijgt dat verplichte aandeel, totdat volledige duurzaamheid is bereikt.”
Versneld investeren in zonne- en windenergie, afbouw kolen, kernenergie niet uitgesloten
De partij wil massaal investeren in zonne-energie en windenergie op zee, en kolencentrales zo snel mogelijk sluiten. Kernenergie wordt niet uitgesloten als optie, mits veilige opslag van kernafval gegarandeerd is.
“Massaal inzetten op schonere energie. Wij willen investeren in zonne energie en windenergie op zee. Kolencentrales verdwijnen zo snel mogelijk. Kernenergie sluiten wij niet uit, omdat het schoner is dan andere energiebronnen. Veilige opslag van kernafval is een harde randvoorwaarde voor elke kernenergie optie.”
Lagere energiekosten en behoud salderingsregeling voor huishoudens
DENK wil dat huishoudens profiteren van de energietransitie via lagere energiekosten, met extra subsidies voor isolatie en zonnepanelen. De salderingsregeling voor particulieren moet behouden blijven.
“Huishoudens profiteren van verduurzaming door een lagere energierekening. De overheid ondersteunt dit actief, met name door méér subsidies beschikbaar te stellen voor het isoleren van huurwoningen en zonnepanelen voor particulieren. Dat betekent ook dat de salderingsregeling moet blijven.”
Grote vervuilers betalen meer energiebelasting en CO2-heffing
Om de energietransitie eerlijk te laten verlopen, wil DENK dat grote energieverbruikers in de commerciële sector relatief meer energiebelasting en opslag voor duurzame energie betalen. Voor de grootste vervuilers komt er een CO2-heffing.
“Bedrijven in de commerciële sector die veel energie verbruiken, gaan relatief méér energiebelasting en opslag voor duurzame energie betalen. Met een CO2-heffing voor de grootste vervuilers geven we een extra stimulans om te verduurzamen.”