Verkiezingsprogramma's 2025 overenergie afhankelijkheid van rusland
De SP wil Nederland volledig onafhankelijk maken van energie en grondstoffen uit Rusland en andere autoritaire regimes. Ze pleiten voor een snelle afbouw van fossiele energie, investeringen in duurzame bronnen als zon, wind en groene waterstof, en samenwerking met Europese partners om een robuust, democratisch energiesysteem op te bouwen. De partij wijst kernenergie af en kiest voor publieke regie over de energievoorziening om zo betaalbare, schone en betrouwbare energie te garanderen.
Fossiele energie uit Rusland en autoritaire regimes afbouwen
De SP ziet afhankelijkheid van Russische (en andere autoritaire) fossiele energie als een risico voor democratie, leveringszekerheid en klimaat. Ze willen deze afhankelijkheid doorbreken door fossiele energie versneld af te bouwen en geen nieuwe olie- en gasprojecten meer toe te staan.
“Onze energie en grondstoffenvoorziening maken we onafhankelijk van autoritaire regimes. We bouwen een robuust energiesysteem op met Europese partners, gericht op democratische zeggenschap en duurzaamheid.”
“Er komt een stop op olie en gasprojecten. We verlenen geen vergunningen meer voor het uitbouwen van olie en gasprojecten en bouwen onze huidige olie en gasproductie zo snel mogelijk af.”
“Naast dat nieuwe gaswinning de klimaatdoelen tegenwerkt, kan het ook unieke natuurgebieden onnodig in gevaar brengen.”
Investeren in duurzame energie en Europese samenwerking
Om de afhankelijkheid van Rusland te verminderen, zet de SP in op grootschalige investeringen in zon, wind, groene waterstof en energieopslag, en op samenwerking met Europese landen voor een democratisch gecontroleerd energiesysteem.
“Voor een toekomst waarin energie schoon, betaalbaar en betrouwbaar is, kiezen wij voor echte oplossingen die nú werken. Door vol in te zetten op zon, wind, groene waterstof en een sterk elektriciteitsnet bouwen we aan een duurzame energievoorziening voor iedereen.”
“We bouwen een robuust energiesysteem op met Europese partners, gericht op democratische zeggenschap en duurzaamheid.”
“We investeren in energieopslag met batterijen om momenten zonder zon en wind te overbruggen.”
Onafhankelijkheid van grondstoffen uit Rusland en andere onvrije landen
De SP wil niet alleen energie-, maar ook grondstoffenafhankelijkheid van Rusland en andere onvrije landen doorbreken door in te zetten op circulaire economie, hergebruik en recycling.
Kernenergie afwijzen vanwege nieuwe afhankelijkheden
De SP wijst kernenergie af omdat het volgens hen nieuwe afhankelijkheden creëert van landen die de benodigde grondstoffen leveren, en omdat het duur en traag is.
“Nieuwe kerncentrales zijn extreem duur, bouwtijden lopen altijd uit en leveren pas over tientallen jaren stroom. Bovendien blijven we met kernafval zitten en blijven we afhankelijk van landen die ons de benodigde grondstoffen leveren.”
NSC vindt het verminderen van de energieafhankelijkheid van Rusland essentieel voor de nationale veiligheid en energiezekerheid. De partij zet in op het versnellen van de energietransitie, het vergroten van de eigen energieproductie (waaronder kernenergie en gas uit eigen kleine velden), en het versterken van Europese samenwerking om strategische kwetsbaarheid te verminderen. Concrete voorstellen zijn onder meer het bouwen van nieuwe kerncentrales, het afsluiten van lange termijncontracten voor gasimport, en het aanhouden van strategische voorraden.
Versnellen van energie-onafhankelijkheid en eigen productie
NSC beschouwt energie-onafhankelijkheid als cruciaal vanwege geopolitieke spanningen, met name de oorlog in Oekraïne en de afhankelijkheid van Russisch gas. De partij wil daarom fors inzetten op eigen energieproductie, waaronder kernenergie en gas uit kleine velden, en het opschalen van duurzame bronnen.
“Energie-onafhankelijkheid is door de huidige politieke situatie in de wereld belangrijker dan ooit. Sterk stijgende gas- en olieprijzen hebben ons bewust gemaakt van het belang van eigen, betaalbare en duurzame energie.”
“We treffen voorbereidingen voor de bouw van ten minste vier nieuwe kerncentrales en verkennen daarnaast actief de mogelijkheden voor Small Modular Reactors (SMR’s).”
“Het gasverbruik zal de komende jaren geleidelijk dalen. In de overgangsfase moet de overheid lange termijncontracten faciliteren voor de import van gas en LNG om de gasprijs te stabiliseren. Daarnaast moeten kleine velden op de Noordzee in exploitatie worden genomen.”
“We steunen de ambitie om op termijn klimaatneutraal en energie-onafhankelijk te worden.”
Europese samenwerking voor strategische energiezekerheid
NSC ziet Europese samenwerking als noodzakelijk om de afhankelijkheid van Rusland en andere strategisch kwetsbare landen te verminderen. Dit betreft zowel energie als andere kritieke grondstoffen.
“De Europese Unie heeft niet meer de luxe om alleen op de zachte krachten van diplomatie te vertrouwen. Militaire en economische kracht (‘hard power’) bepalen steeds vaker wie invloed heeft. Europa moet hierin meegaan en investeren in defensie, economische weerbaarheid en strategische zelfstandigheid.”
“We blijven samen optrekken met andere (EU-)landen bij het opleggen en effectueren van sancties tegen Rusland.”
“We moeten in Europa samen optrekken als het gaat om wereldhandel, het verminderen van de afhankelijkheid van strategische goederen en grondstoffen...”
Aanhouden van strategische energievoorraden
Om acute afhankelijkheid van buitenlandse (waaronder Russische) energie te voorkomen, wil NSC dat de overheid strategische voorraden aanhoudt van onder andere olie en gas.
“Met het oog op de bestaanszekerheid van de bevolking vinden we het van belang dat de overheid voldoende strategische voorraden aanhoudt van eerste levensbehoeften als water, voedsel, medicijnen, olie, gas en contant geld. Dat maakt ons minder afhankelijk van het buitenland.”
De PVV benoemt de energieafhankelijkheid van Rusland niet expliciet als probleem, maar pleit voor meer eigen gas- en oliewinning en het openhouden van kolen- en gascentrales om leveringszekerheid te waarborgen. Hun belangrijkste voorstellen zijn het stoppen met de energietransitie, geen nieuwe wind- of zonneparken, en juist inzetten op kernenergie en eigen fossiele brandstoffen. De kern van hun visie is dat Nederland zelfvoorzienend moet zijn in energie, zonder afhankelijk te zijn van buitenlandse (en dus ook Russische) energiebronnen.
Meer eigen gas- en oliewinning voor leveringszekerheid
De PVV wil de afhankelijkheid van buitenlandse energie, waaronder die uit Rusland, verminderen door meer gas- en oliewinning op de Noordzee en op land. Dit moet zorgen voor leveringszekerheid en minder kwetsbaarheid voor internationale prijs- en leveringsschommelingen.
“Meer en snellere gas- en oliewinning op de Noordzee”
“Nieuwe winning op land en verlenging van bestaande winning indien veilig; de regio laten meeprofiteren van de baten van mijnbouw op land”
“Geen export van ons gas; een strategische gasreserve dient alleen ónze leveringszekerheid”
Kolen- en gascentrales openhouden en kernenergie uitbreiden
De partij wil bestaande kolen- en gascentrales openhouden en inzetten op de bouw van nieuwe kerncentrales. Hiermee wil de PVV stabiele, betrouwbare energie garanderen en voorkomen dat Nederland afhankelijk wordt van onzekere buitenlandse bronnen.
“We gaan niet verplicht van het gas af, houden onze kolen- en gascentrales open en bouwen meer kerncentrales – stabiel en betrouwbaar.”
“Onze moderne, schone kolen- en gascentrales openhouden”
“Nieuwe kerncentrales bijbouwen, ook kleine modulaire reactoren; inzet op thorium”
Stoppen met weersafhankelijke energie en energietransitie
De PVV verwerpt de energietransitie en wil geen nieuwe windturbines of zonneparken, omdat deze volgens hen niet bijdragen aan leveringszekerheid en Nederland kwetsbaar maken voor energieafhankelijkheid van het buitenland.
BVNL wil de energieafhankelijkheid van Rusland verminderen door in te zetten op eigen energieproductie, met name via kernenergie en het (her)winnen van aardgas uit Nederlandse gasvelden, waaronder Groningen en de Noordzee. De partij verwerpt windmolens en zonneparken op land en zee, en pleit voor energiesoevereiniteit door nationale bronnen te benutten en Europese klimaatmaatregelen af te wijzen. Hun kernvisie is dat Nederland zelfvoorzienend moet worden in energie, zodat het niet afhankelijk is van buitenlandse – en dus ook Russische – energiebronnen.
Inzetten op eigen gaswinning en kernenergie
BVNL ziet het vergroten van de eigen energieproductie als de sleutel om niet langer afhankelijk te zijn van energie uit Rusland. Door kerncentrales te bouwen en gasvelden in Nederland (waaronder Groningen en de Noordzee) te benutten, wil de partij zorgen voor betaalbare en stabiele energievoorziening. Dit wordt gepresenteerd als alternatief voor import, met name uit Rusland, en als waarborg voor nationale soevereiniteit.
“Zo snel mogelijk energiesoeverein worden en betaalbare energie produceren voor de inwoners van Nederland. Dit kan door kerncentrales te bouwen en het gasveld in Groningen veilig en verantwoord open te houden en nieuwe gasvelden op Nederlands grondgebied te ontwikkelen”
“We gaan door met ontwikkeling van en productie uit gasvelden in de Noordzee.”
“Zolang we in Nederland nog aardgas kunnen gebruiken, worden gasboringen, zeker gezien de huidige energiecrisis, in de Noordzee aangemoedigd.”
“Kolencentrales openhouden totdat goede stabiele alternatieven voorhanden zijn.”
Afwijzen Europese klimaatmaatregelen en wind-/zonneparken
BVNL verwerpt Europese klimaatmaatregelen en grootschalige wind- en zonneparken, omdat deze volgens de partij niet bijdragen aan energieonafhankelijkheid en Nederland juist kwetsbaar maken voor buitenlandse invloeden, waaronder Rusland. Door nationale controle te behouden en niet te investeren in wat zij als ineffectieve oplossingen zien, wil BVNL de afhankelijkheid van buitenlandse energie minimaliseren.
Het CDA erkent expliciet dat Nederland te lang zijn energievoorziening heeft uitbesteed aan Rusland en ziet dit als een kwetsbaarheid die moet worden aangepakt. Hun belangrijkste voorstel is het vergroten van de strategische autonomie door te investeren in een diverse, duurzame energievoorziening en het afbouwen van afhankelijkheden van landen als Rusland. De partij koppelt dit aan zowel leveringszekerheid als geopolitieke veiligheid.
Afbouwen energieafhankelijkheid van Rusland door diversificatie
Het CDA stelt dat de afhankelijkheid van Russische energie een strategisch risico is gebleken en pleit voor het afbouwen hiervan door te investeren in een brede mix van duurzame en eigen energiebronnen. Dit moet Nederland minder kwetsbaar maken voor geopolitieke druk en leveringsproblemen.
“Onze kwetsbaarheden worden zichtbaar: we hebben te lang onze energievoorziening uitbesteed aan Rusland, onze cruciale productie aan China en onze veiligheid aan de Verenigde Staten.”
“Er liggen ook kansen: door de energietransitie worden we strategisch autonomer.”
“We willen economische afhankelijkheden gezamenlijk terugdringen, in het bijzonder wanneer het gaat om kritieke infrastructuur zoals havens, energie en communicatie.”
Investeren in duurzame en diverse energiebronnen voor strategische autonomie
Om de afhankelijkheid van Rusland te verminderen, zet het CDA in op een mix van kernenergie, wind, zon, waterstof en andere duurzame bronnen. Dit moet de leveringszekerheid vergroten en de strategische autonomie van Nederland versterken.
“We investeren in een goede mix van kernenergie, windenergie, zonne-energie, waterstof, groen gas, duurzame biomassa, aardwarmte en schone brandstoffen.”
“We dragen zorg voor voldoende CO₂-vrij regelbaar vermogen (bijvoorbeeld kleine kerncentrales) om leveringszekerheid ook op de langere termijn te borgen.”
Europese samenwerking om afhankelijkheid van Rusland te verminderen
Het CDA ziet Europese samenwerking als essentieel om de energieafhankelijkheid van Rusland structureel te verminderen, onder meer door gezamenlijke infrastructuur en afspraken met buurlanden.
“We maken de ontwikkeling van grensoverschrijdende energie-infrastructuren makkelijker. Bij duurzame opwekking over de grens kan er veel meer gebruikgemaakt worden van gunstige lokale factoren.”
“Nieuwe windparken op zee zijn nodig. Afspraken over het gezamenlijk met buurlanden dragen van de kosten van het net (op zee) zijn een belangrijke voorwaarde voor de verdere uitrol van wind op zee.”
FVD wil de energieafhankelijkheid van Rusland volledig vermijden door in te zetten op maximale eigen energieproductie, zoals heropening van het Groninger gasveld, uitbreiding van gas- en olieboringen in Nederland, en grootschalige kernenergie. Tegelijkertijd pleit FVD voor het normaliseren van de relatie met Rusland door sancties op te heffen, maar zonder afhankelijk te willen zijn van Russische energie. Hun kernvisie is volledige energieautonomie voor Nederland, los van buitenlandse (en dus ook Russische) bronnen.
Maximale inzet op Nederlandse energieproductie
FVD ziet energieafhankelijkheid van het buitenland, waaronder Rusland, als een risico en wil daarom inzetten op eigen gas- en olieproductie, heropening van kolencentrales en grootschalige kernenergie. Dit moet Nederland volledig energieautonoom maken en afhankelijkheid van Russische (en andere buitenlandse) energiebronnen voorkomen.
“We breiden de gaswinning in de Noordzee uit en beginnen met gaswinning op de Waddenzee. ... We zoeken actief naar nieuwe gas- en olievelden op land en zee, zodat we onze energiezekerheid op lange termijn veiligstellen.”
“We starten de gaswinning in Groningen opnieuw op met ruimhartige compensatie voor omwonenden, zodat we weer goedkoop, hoogwaardig en ruim voorradig aardgas hebben voor huishoudens en bedrijven.”
“We bouwen snel tien nieuwe kerncentrales en investeren in thoriumonderzoek, zodat Nederland volledig energieautonoom wordt en ook in de toekomst kan beschikken over betrouwbare en toekomstgerichte energievoorziening.”
Relatie met Rusland normaliseren, maar niet afhankelijk zijn
FVD wil de relatie met Rusland normaliseren door sancties op te heffen, maar dit betekent niet dat ze afhankelijk willen zijn van Russische energie. Hun beleid is gericht op autonomie, niet op vervanging van EU-afhankelijkheid door Russische afhankelijkheid.
Stoppen met ‘proxy-oorlog’ en kiezen voor neutraliteit
FVD koppelt energieafhankelijkheid aan geopolitieke keuzes en wil niet langer betrokken zijn bij een ‘proxy-oorlog’ tegen Rusland, mede om economische en energiebelangen van Nederland te beschermen.
“Wanneer je het Groninger gasveld weer openstelt, de overheidsbureacratie terugdringt en niet langer meegaat in een wezenloze proxy-oorlog tegen Rusland; Dan hou je jaarlijks ten minste tientallen miljarden over.”
“Nederland kiest een neutrale positie in de internationale politiek - naar Zwitsers model. We stoppen met sancties die onze economie of belangen schaden en staken alle militaire en financiële steun aan Oekraïne.”
GroenLinks-PvdA wil de energieafhankelijkheid van Rusland en andere autoritaire regimes snel en structureel verminderen door fors te investeren in duurzame energie van eigen bodem, vooral wind en zon. Ze koppelen dit expliciet aan geopolitieke veiligheid en pleiten voor versnelling van de energietransitie, uitbreiding van het elektriciteitsnet en het afbouwen van fossiele brandstoffen. Hun beleid richt zich op het vergroten van strategische autonomie en het beschermen van Nederland tegen de risico’s van buitenlandse energieafhankelijkheid.
Investeren in duurzame energie om afhankelijkheid van Rusland te verminderen
GroenLinks-PvdA ziet het gebruik van fossiele brandstoffen als een directe oorzaak van afhankelijkheid van Rusland en andere autoritaire landen. Door te investeren in schone energie uit zon en wind, willen ze deze afhankelijkheid doorbreken en de energievoorziening verduurzamen en beveiligen.
“Gebruik van fossiele brandstoffen zorgt voor afhankelijkheid van landen als Rusland, Saoedi-Arabië en Qatar. Met investeringen in schone energie van eigen bodem, zoals zon en wind, maken we ons minder afhankelijk van autoritaire regimes.”
“De tijd van goedkoop gas uit Groningen en Rusland is voorbij, en de industrie kampt met hoge energiekosten. Gelukkig biedt de Noordzee unieke kansen voor betaalbare windenergie. Daarom versnellen we de aanleg van windmolenparken op zee om de industrie te laten elektrificeren.”
Versneld afbouwen van fossiele brandstoffen en subsidies
Het versneld afbouwen van fossiele brandstoffen en het stopzetten van fossiele subsidies wordt gezien als essentieel om de afhankelijkheid van Rusland te verminderen. Dit beleid is zowel klimaat- als veiligheidsgedreven.
Vergroten van strategische autonomie en diversificatie
Naast de energietransitie zet GroenLinks-PvdA in op het vergroten van de strategische autonomie van Nederland en Europa, zodat afhankelijkheid van één leverancier of land – zoals Rusland – wordt voorkomen.
“We zorgen dat we belangrijke producten en grondstoffen uit meerdere landen kunnen halen, zodat we niet afhankelijk zijn van één leverancier of land. Dat is ook geopolitiek voor ons land van groot belang.”
“De EU is voor te veel goederen te afhankelijk van externe partners. Daarom zorgen we voor meer diverse toeleveringsketens, gaan we efficiënter om met energie en grondstoffen en produceren we meer cruciale goederen zelf.”
Sneller afbouwen van afhankelijkheden van Rusland via sancties en beleid
Naast energiebeleid pleit GroenLinks-PvdA voor het sneller afbouwen van bredere afhankelijkheden van Rusland, onder andere via sancties en het tegengaan van desinformatie.
“We verdedigen de Europese veiligheid en de internationale rechtsorde tegen Russische agressie, onder meer via nieuwe sancties, het sneller afbouwen van afhankelijkheden en beleid tegen desinformatie.”
JA21 pleit voor het behouden van nationale zeggenschap over de energiemix en het waarborgen van leveringszekerheid door in te zetten op kernenergie en het niet afschrijven van fossiele brandstoffen zolang er geen volwaardig alternatief is. De partij benadrukt het belang van strategische autonomie en wil voorkomen dat Nederland afhankelijk wordt van instabiele of vijandige landen, zoals Rusland, voor haar energievoorziening. Concrete voorstellen zijn het behouden van de fossiele sector, investeren in kernenergie en het intensiveren van eigen gaswinning.
Nationale zeggenschap en strategische autonomie in energie
JA21 wil dat Nederland zelf bepaalt hoe het zijn energie opwekt, om zo afhankelijkheid van buitenlandse, mogelijk vijandige regimes zoals Rusland te voorkomen. Dit wordt gezien als essentieel voor de leveringszekerheid en nationale veiligheid, zeker in een tijd van geopolitieke onrust.
“Energiesoevereiniteit; nationale zeggenschap over de energiemix. Niet Brussel, maar Nederland bepaalt zelf hoe we energie opwekken.”
“Dit is een keuze voor zekerheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid, een keuze die we moeten maken tijdens de geopolitieke onrust die we nu doormaken.”
“Onze betrouwbare fossiele infrastructuur behouden: kolen- en aardgascentrales niet sluiten.”
“Strategische sectoren en kritieke productieketens behouden en waar nodig terughalen naar Nederland. We ondersteunen deze sectoren zodat Nederland kan beschikken over essentiële goederen en technologieën zonder te veel afhankelijk te zijn van politiek instabiele landen.”
Inzetten op kernenergie en eigen gaswinning
Om de afhankelijkheid van landen als Rusland te verminderen, kiest JA21 voor grootschalige investeringen in kernenergie en het intensiveren van eigen gaswinning, onder andere in Groningen en de Noordzee. Dit moet de leveringszekerheid vergroten en Nederland minder kwetsbaar maken voor geopolitieke schokken.
“Wij maken daarom de strategische keuze om onze fossiele sector en infrastructuur te behouden zolang duurzame kernenergie nog geen volwaardig alternatief is.”
“Aardgas blijven gebruiken en de doelstelling aardgasvrij in 2050 loslaten. In Groningen mag aardgas op een verantwoorde manier gewonnen (blijven) worden en we intensiveren de gaswinning in de Noordzee.”
“JA21 wil in tegenstelling tot eerdere kabinetten werk maken en een groot nationaal kernenergieoffensief starten: snel en grootschalig investeren in nieuwe kerncentrales en innovatieve oplossingen zoals SMRs (kleine kerncentrales).”
De VVD wil de energieafhankelijkheid van Rusland en andere onbetrouwbare landen zo snel mogelijk afbouwen door fors in te zetten op eigen energieproductie, met name kernenergie en gaswinning op eigen bodem, en door strategische partnerschappen met bevriende landen. Dit wordt gezien als een veiligheidsvraagstuk: energiebeleid is volgens de VVD direct verbonden met nationale en Europese veiligheid. De partij koppelt verduurzaming en economische groei aan het streven naar energieonafhankelijkheid.
Snelle afbouw van energieafhankelijkheid van Rusland en onvrije landen
De VVD beschouwt het verminderen van energieafhankelijkheid van Rusland als urgent veiligheidsbelang, mede vanwege het gebruik van energie als geopolitiek wapen. De partij wil daarom snel overstappen op eigen productie en samenwerking met betrouwbare partners.
“We bouwen onze energie-afhankelijkheid van onbetrouwbare landen als Rusland zo snel mogelijk af. In plaats daarvan vergroten we onze eigen energieproductie en sluiten we strategische partnerschappen met bevriende landen als Noorwegen en Denemarken.”
“In een wereld waar Poetin de gaskraan als wapen gebruikt, moeten we zo snel mogelijk onze energie-afhankelijkheid verminderen.”
Vol inzetten op kernenergie en gaswinning op eigen bodem
Om de afhankelijkheid van Rusland te verminderen, zet de VVD zwaar in op kernenergie als stabiele energiebron en op gaswinning uit kleine velden en de Noordzee, zolang gas nog nodig is. Dit moet de leveringszekerheid vergroten en import uit onbetrouwbare landen minimaliseren.
“We zetten daarom vol in op kernenergie, dit is een betrouwbare en stabiele energiebron die ons helpt om onafhankelijker te worden.”
“Gaswinning op eigen bodem gaat door: Zolang we nog gas gebruiken, willen we hiervoor niet afhankelijker worden van andere landen. Daarom blijven we inzetten op gaswinning uit kleine velden op land en op de Noordzee.”
Energiebeleid als veiligheids- en defensievraagstuk
De VVD verbindt energiebeleid expliciet aan nationale veiligheid en defensie, gezien de dreiging vanuit Rusland. Onafhankelijkheid van Russische energie wordt gepresenteerd als essentieel voor een weerbaar Nederland en Europa.
Verduurzaming als middel voor energieonafhankelijkheid
De VVD koppelt verduurzaming direct aan het streven naar onafhankelijkheid van Rusland en andere onvrije landen. Economische groei en verduurzaming worden gepresenteerd als samenhangende voorwaarden voor een robuuste, schokbestendige economie.
“Als we onafhankelijk willen zijn van landen als Rusland en regimes in het Midden-Oosten, en als we onze eigen energievoorziening veilig en betaalbaar willen houden, dan is verduurzaming de weg.”
De ChristenUnie wil de energieafhankelijkheid van Rusland en andere onbetrouwbare landen beëindigen door in te zetten op een duurzame, zelfstandige energievoorziening. Ze pleiten voor het uitfaseren van gas- en kolencentrales, investeren in hernieuwbare energie en kernenergie, en het stimuleren van Europese samenwerking voor strategische autonomie. De partij ziet ambitieus klimaatbeleid als middel om Nederland minder kwetsbaar te maken voor geopolitieke risico’s rond energie.
Energie-onafhankelijkheid door verduurzaming en uitfaseren fossiel
De ChristenUnie beschouwt het verminderen van afhankelijkheid van landen als Rusland als een belangrijk motief voor de energietransitie. Door te investeren in hernieuwbare energie, kernenergie en het uitfaseren van gas- en kolencentrales, wil de partij de energievoorziening verduurzamen en minder kwetsbaar maken voor geopolitieke druk.
“Bovendien draagt goed klimaatbeleid bij aan energie-onafhankelijkheid: we zijn nu voor onze energievoorziening afhankelijk van landen waar we niet afhankelijk van willen zijn. Dat moet stoppen.”
“We faseren de gas- en kolencentrales uit, en vullen het energiesysteem aan met twee nieuwe grote kerncentrales.”
“Daarnaast onderzoeken we de inzet van kleine modulaire kerncentrales (SMR’s) van Europese producenten als alternatief voor of aanvulling op grote kerncentrales.”
“Onder strikte voorwaarden blijft het voor de middellange termijn mogelijk om in de Noordzee (niet onder de Waddenzee) gas te winnen.”
Europese strategische autonomie voor energie
De partij benadrukt het belang van Europese samenwerking en strategische autonomie om minder afhankelijk te zijn van externe partijen zoals Rusland. Dit betreft zowel energie als andere essentiële producten.
“We willen dat Nederland (en Europa) minder afhankelijk wordt van anderen waar het gaat om essentiële producten zoals grondstoffen, basisproducten, digitale diensten (incl. onafhankelijkheid van Amerikaanse techreuzen), voedsel en energie.”
Steun aan sancties en afbouw economische banden met Rusland
De ChristenUnie ondersteunt het verzwaren van sancties tegen Rusland en het verminderen van economische afhankelijkheid, mede als reactie op de Russische agressie in Oekraïne.
“Nederland spant zich internationaal in voor verdere verzwaring van de sancties om Rusland en de Russische oligarchen financieel en persoonlijk te raken.”
De SGP wil de energieafhankelijkheid van Rusland en andere geopolitiek onbetrouwbare regio’s verminderen door in te zetten op eigen, duurzame energieproductie en het afbouwen van fossiele import. De partij pleit voor een brede energiemix met meer voorspelbare, Nederlandse bronnen zoals kernenergie, geothermie en biogas, en benadrukt het belang van leveringszekerheid en betaalbaarheid. Concrete voorstellen zijn het versnellen van de energietransitie, het stimuleren van innovatie en het beperken van import uit risicovolle landen.
Minder afhankelijk van fossiele import uit Rusland en andere risicoregio’s
De SGP ziet de afhankelijkheid van energie-import uit Rusland en vergelijkbare landen als een geopolitiek risico en wil deze verminderen door meer eigen, duurzame energie te produceren. Dit moet de leveringszekerheid vergroten en Nederland minder kwetsbaar maken voor internationale spanningen en prijsstijgingen.
“Dit helpt ook om minder afhankelijk te worden van dure import van olie, kolen en vloeibaar gas (lng) uit regio’s waar je geopolitiek gezien niet afhankelijk van wilt zijn.”
“De energievoorziening wordt verduurzaamd en de import van fossiele brandstoffen afgebouwd.”
“Liever een euro voor een Hollandse installateur dan een euro voor een producent van vloeibaar aardgas in Qatar.”
Inzetten op Nederlandse, voorspelbare energiebronnen
Om de afhankelijkheid van buitenlandse fossiele energie, waaronder uit Rusland, te verminderen, wil de SGP investeren in alternatieve energiebronnen met een stabiele productie. Kernenergie, geothermie en biogas worden expliciet genoemd als alternatieven die de leveringszekerheid kunnen waarborgen.
“De SGP wil daarom meer inzet op ontwikkeling en opschaling van alternatieve energiebronnen met een meer voorspelbare productie, als aquathermie, geothermie, kernenergie, getijdenenergie en ‘superkritische’ vergassing van biomassareststromen.”
“Mono-mestvergisting wordt gestimuleerd en gefaciliteerd. Dat mes snijdt aan veel kanten: reductie van ammoniak- én methaanuitstoot en productie van Hollands biogas.”
Aardgas blijft tijdelijk noodzakelijk, maar uit eigen kleine velden
De SGP erkent dat aardgas voorlopig nodig blijft, maar wil de afhankelijkheid van import – waaronder uit Rusland – beperken door in te zetten op binnenlandse productie uit kleine gasvelden, zolang dit veilig kan.
“Aardgas blijft voorlopig een belangrijke brandstof en is relatief schoon. Nu de gaswinning in Groningen is afgebouwd, wordt de winning uit de kleine gasvelden gestimuleerd en gefaciliteerd. Natuurlijk zonder nieuwe aardbevingsrisico’s te creëren.”
Volt wil de energieafhankelijkheid van Rusland structureel verminderen door te investeren in een Europese Energie-unie, gezamenlijke inkoop van energie en het versneld afbouwen van fossiele brandstoffen. De partij zet in op een mix van hernieuwbare energie, kernenergie en Europese samenwerking om zo de kwetsbaarheid voor geopolitieke conflicten, zoals met Rusland, te verkleinen. Volt pleit voor concrete maatregelen zoals gezamenlijke Europese inkoop van gas en waterstof, en het versneld sluiten van kolen- en gascentrales.
Gezamenlijke Europese inkoop van gas en waterstof
Volt wil dat de EU gezamenlijk gas en waterstof inkoopt om de afhankelijkheid van Rusland en andere externe leveranciers te verminderen en onnodige concurrentie binnen Europa te voorkomen. Dit moet de energievoorziening veiliger en stabieler maken, vooral in tijden van geopolitieke spanningen.
“We kopen gezamenlijk Europees waterstof en gas in. Daarmee voorkomen we onnodige concurrentie in de EU.”
Versneld afbouwen van fossiele brandstoffen en sluiten van kolen- en gascentrales
Volt streeft naar een snelle afbouw van het gebruik van fossiele brandstoffen, waaronder gas, om de afhankelijkheid van Rusland te verminderen. Door te investeren in alternatieven zoals kernenergie en hernieuwbare bronnen, wil Volt de energievoorziening verduurzamen en minder kwetsbaar maken voor internationale conflicten.
Investeren in een Europese Energie-unie en infrastructuur
Volt pleit voor een sterke Europese Energie-unie met gekoppelde netwerken en gezamenlijke strategieën, zodat de EU minder afhankelijk is van externe energieleveranciers zoals Rusland. Door Europese samenwerking en infrastructuur te versterken, wordt de energievoorziening stabieler en minder gevoelig voor geopolitieke druk.
“Daarom bouwen we aan een Europese Energie-unie: één sterk systeem voor duurzame energie, slimme energienetten en duidelijke regels. Zo zorgt de Europese Unie (EU) zélf voor genoeg energie en versnellen we de energietransitie.”
“We breiden de al bestaande koppeling van elektriciteitsnetwerken binnen de EU verder uit.”
Sancties tegen Rusland en steun aan Oekraïne (indirect relevant)
Volt ondersteunt het handhaven van strenge sancties tegen Rusland en het versterken van de samenwerking met Oekraïne, wat indirect bijdraagt aan het verminderen van de energieafhankelijkheid van Rusland door politieke en economische druk.
“De strenge sancties tegen Rusland blijven van kracht.”
De Partij voor de Dieren wil Nederland en Europa volledig onafhankelijk maken van Russische olie en gas, als reactie op de Russische agressie en om geopolitieke en klimaatrisico’s te verminderen. Ze pleiten voor een snelle afbouw van fossiele energie, energiebesparing en een forse groei van hernieuwbare energie om deze afhankelijkheid structureel te doorbreken. Hun visie is dat energie geen handelswaar is, maar een basisbehoefte die duurzaam, lokaal en rechtvaardig moet worden georganiseerd.
Volledige onafhankelijkheid van Russische olie en gas
De PvdD stelt dat Nederland en Europa volledig moeten stoppen met de import van Russische olie en gas, als directe reactie op de Russische agressie en om geopolitieke kwetsbaarheid te verminderen. Dit wordt expliciet als doel genoemd en gekoppeld aan sancties tegen Rusland.
“Nederland en Europa worden volledig onafhankelijk van de import van Russische olie en gas.”
Snelle afbouw van fossiele energie en import
Om de afhankelijkheid van Rusland (en andere landen) te verminderen, zet de PvdD in op een snelle afbouw van fossiele brandstoffen, inclusief het versneld afbouwen van de import van olie en gas uit Rusland. Dit wordt gekoppeld aan energiebesparing en de groei van hernieuwbare energie.
Structurele energiebesparing en lokale hernieuwbare energie
De partij ziet energiebesparing en de opbouw van een lokaal, duurzaam energiesysteem als structurele oplossing om afhankelijkheid van Rusland en andere landen te voorkomen. Dit wordt gepresenteerd als een rechtvaardige en duurzame keuze.
“Energiebesparing maakt Nederland veiliger en minder afhankelijk van andere landen. Zo kunnen we bijvoorbeeld de import van vervuilend schaliegas uit de VS en van olie en gas uit Rusland sneller afbouwen.”
“Het energiesysteem van de toekomst is duurzaam, schoon en betaalbaar. Dat vraagt om een snelle afbouw van fossiele bronnen, een forse groei van hernieuwbare energie en een transformatie van de industrie, vervoer en gebouwen.”
50PLUS erkent de geopolitieke risico’s van energieafhankelijkheid van Rusland en pleit voor het versterken van de energieonafhankelijkheid van Nederland en Europa. Hun belangrijkste concrete voorstel is de bouw van nieuwe kerncentrales, waarmee Nederland minder afhankelijk wordt van buitenlandse energiebronnen. Daarnaast benadrukt 50PLUS het belang van een sterke Europese positie om minder afhankelijk te zijn van andere wereldmachten, waaronder Rusland.
Snelle bouw van nieuwe kerncentrales
50PLUS ziet kernenergie als een cruciale stap om de energieafhankelijkheid van Rusland te verminderen en de energievoorziening te waarborgen. Door te investeren in nieuwe kerncentrales en innovatieve technologieën zoals kleine modulaire reactoren (SMR’s), wil de partij de energievoorziening in eigen hand nemen en minder kwetsbaar zijn voor geopolitieke druk.
Europa minder afhankelijk van andere wereldmachten
De partij koppelt de oorlog in Oekraïne en de veranderde geopolitieke situatie direct aan het belang van minder afhankelijkheid van Rusland, ook op energiegebied. 50PLUS pleit voor een Europa dat als grootmacht opereert en minder afhankelijk is van externe energiebronnen.
“Europa als een grootmacht, dat minder afhankelijk is van andere wereldmachten.”
Kritiek op sluiten van gasputten en afhankelijkheid van verre landen
50PLUS uit kritiek op het sluiten van Nederlandse gasputten, waardoor Nederland afhankelijk werd van gas uit verre landen die kunnen chanteren, zoals Rusland. Dit onderstreept hun pleidooi voor meer eigen energieproductie.
“Gasputten werden volgestort met beton, terwijl verre landen ons chanteren met gas.”
D66 wil de energieafhankelijkheid van Rusland en andere "foute regimes" structureel verminderen door versneld in te zetten op eigen, schone energiebronnen zoals zon, wind en groene waterstof. Ze pleiten voor een sterke Europese samenwerking op energiegebied en investeren in infrastructuur om zo de leveringszekerheid en strategische autonomie van Nederland en Europa te vergroten. Kern van hun visie is dat Nederland en Europa niet langer kwetsbaar mogen zijn voor geopolitieke druk of energiechantage.
Versneld overstappen op eigen, schone energie
D66 ziet het verminderen van afhankelijkheid van Rusland als een reden om sneller te investeren in duurzame energiebronnen en het elektriciteitsnet. Door te kiezen voor een mix van zon, wind, groene waterstof en andere bronnen, wil D66 de invloed van autoritaire regimes op onze energievoorziening minimaliseren.
“D66 wil voor onze energie niet meer afhankelijk zijn van foute regimes. Daarom kiezen we voor een slimme mix van zon, wind, groene waterstof en andere bronnen.”
“Onze energie moet voor iedereen betrouwbaar, betaalbaar en beschikbaar zijn. En D66 wil voor onze energie niet meer afhankelijk zijn van foute regimes.”
Europese samenwerking voor energieonafhankelijkheid
D66 benadrukt het belang van een sterk Europees energiesysteem en samenwerking met andere landen om de afhankelijkheid van externe leveranciers zoals Rusland te verkleinen. Door gezamenlijke investeringen in infrastructuur, opslag en productie van schone energie wil D66 de strategische autonomie van Europa vergroten.
“Nederland neemt het voortouw voor een sterk Europees energiesysteem. We willen samen met andere landen stroomnetwerken delen en energieopslag organiseren. Ook werken we samen aan wind op zee, groene waterstof en betrouwbare netwerken onder de Noordzee.”
Afschaffen vetorecht bij Europese sancties tegen Rusland
D66 benoemt expliciet het probleem dat één EU-land sancties tegen Rusland kan blokkeren en wil daarom het vetorecht afschaffen om effectiever op te kunnen treden tegen Russische energie-invloed.
“Eén land kan nu sancties tegen Rusland blokkeren, zoals Hongarije. Dat maakt Europa kwetsbaar. Daarom wil D66 af van het vetorecht.”
DENK benoemt de energieafhankelijkheid van Rusland niet expliciet als beleidsprobleem, maar pleit wel voor massale investeringen in duurzame energie en het versneld afbouwen van fossiele bronnen zoals kolen. Hiermee beoogt DENK Nederland minder afhankelijk te maken van externe energieleveranciers, waaronder Rusland, door de energiemix te verduurzamen. Concrete voorstellen zijn investeren in zonne- en windenergie, het sluiten van kolencentrales, en het wettelijk verplichten van een groeiend aandeel duurzame energie.
Massaal investeren in duurzame energie en afbouwen fossiel
DENK wil de afhankelijkheid van fossiele energiebronnen, en daarmee indirect van landen als Rusland, verminderen door fors in te zetten op duurzame energie. Door het aandeel duurzame energie wettelijk te verhogen en kolencentrales te sluiten, wordt de energievoorziening minder kwetsbaar voor geopolitieke risico’s.
“Massaal inzetten op schonere energie. Wij willen investeren in zonne energie en windenergie op zee. Kolencentrales verdwijnen zo snel mogelijk.”
“Energiebedrijven worden wettelijk verplicht een groeiend aandeel duurzame energie op te wekken. Elk jaar stijgt dat verplichte aandeel, totdat volledige duurzaamheid is bereikt.”
Kernenergie niet uitsluiten als schone optie
Om de energiemix te verbreden en de afhankelijkheid van fossiele import te verkleinen, sluit DENK kernenergie niet uit, mits veilige opslag van kernafval gegarandeerd is.
“Kernenergie sluiten wij niet uit, omdat het schoner is dan andere energiebronnen. Veilige opslag van kernafval is een harde randvoorwaarde voor elke kernenergie optie.”
Steun aan sancties tegen Rusland, geen expliciet energiebeleid
Hoewel DENK aanvullende sancties tegen Rusland steunt vanwege de oorlog in Oekraïne, wordt er geen direct beleid genoemd om de energieafhankelijkheid van Rusland te verminderen. De focus ligt op diplomatieke en humanitaire maatregelen.
“Wij steunen aanvullende sancties tegen Rusland, zodat de Russische oorlogsmisdaden niet onbestraft blijven en Poetin onder druk wordt gezet om te onderhandelen.”
BBB benoemt expliciet het belang van strategische autonomie en het afbouwen van afhankelijkheden van landen als Rusland, maar doet dit vooral in de context van voedsel en niet direct voor energie. In het energiebeleid pleit BBB voor het versterken van de leveringszekerheid via kernenergie en decentrale alternatieven, zonder directe verwijzing naar het verminderen van energieafhankelijkheid van Rusland. Concrete voorstellen richten zich op het vergroten van zelfvoorzienendheid en strategische autonomie, maar een expliciete koppeling met Russische energieafhankelijkheid ontbreekt.
Afbouwen afhankelijkheid van Rusland in strategische sectoren (voedsel)
BBB erkent het risico van afhankelijkheid van Rusland (en China) in strategische ketens, maar noemt dit alleen expliciet bij voedsel en niet bij energie. De partij wil uiteindelijk alle afhankelijkheden van Rusland in de voedselketen afbouwen, als onderdeel van bredere strategische autonomie.
“We bouwen op termijn alle afhankelijkheden van Rusland, China en gelieerde landen in de voedselketen volledig af.”
Versterken strategische autonomie en leveringszekerheid energie
Hoewel BBB niet expliciet de energieafhankelijkheid van Rusland benoemt, zet de partij in op strategische autonomie en leveringszekerheid via kernenergie en decentrale alternatieven. Dit impliceert een streven naar minder afhankelijkheid van buitenlandse energie, maar zonder Rusland specifiek te noemen.
BIJ1 wil de energieafhankelijkheid van Rusland volledig beëindigen door te stoppen met de import van gas en LNG uit Rusland en andere autocratische regimes. Ze pleiten voor het sluiten van importterminals voor fossiele brandstoffen en zetten in op snelle opschaling van lokale, hernieuwbare energieproductie onder publiek eigendom. Hun visie is radicaal: fossiele infrastructuur wordt afgebouwd en vervangen door een rechtvaardige, democratisch gecontroleerde energietransitie.
Stoppen met import van Russisch gas en LNG
BIJ1 wil de energieafhankelijkheid van Rusland beëindigen door direct te stoppen met de import van gas en LNG uit Rusland en andere autocratische landen. Dit moet voorkomen dat Nederland bijdraagt aan het in stand houden van autoritaire regimes en geopolitieke afhankelijkheden, en versnelt de overstap naar duurzame energie.
“We stoppen de import van gas, en vloeibaar gas (LNG) in het bijzonder, uit autocratische regimes zoals Rusland, de Verenigde Staten en ‘Israël’.”
Sluiten van LNG-terminals en fossiele infrastructuur
Om de afhankelijkheid van fossiele energie uit Rusland (en andere landen) structureel te doorbreken, wil BIJ1 bestaande importterminals sluiten en geen nieuwe fossiele infrastructuur meer toestaan. Dit dwingt een versnelde energietransitie af en voorkomt lock-in in nieuwe afhankelijkheden.
“De tijdelijke LNG-import terminal in Eemshaven wordt opgeheven, er komen geen nieuwe (tijdelijke) import terminals bij en de Gate terminal in Rotterdam wordt gesloten.”
Versnellen van lokale, hernieuwbare energieproductie
BIJ1 koppelt het afbouwen van Russische energie-import direct aan het opschalen van lokale, hernieuwbare energieproductie onder publiek eigendom. Hiermee willen ze structurele onafhankelijkheid realiseren en de energietransitie sociaal rechtvaardig maken.
“In plaats van het uitbreiden van fossiele infrastructuur zetten wij in op het snel opschalen van energiebesparing en de bouw van goedkope, hernieuwbare en lokale energie”