Verkiezingsprogramma's 2025 overenergie
JA21 kiest voor een energiebeleid dat draait om betaalbaarheid, betrouwbaarheid en nationale zeggenschap, met kernenergie als centrale pijler. De partij wil fossiele brandstoffen behouden zolang er geen volwaardig alternatief is, verzet zich tegen dwingende verduurzaming via belastingen, en pleit voor het schrappen van nationale klimaatheffingen. JA21 zet in op grootschalige investeringen in kernenergie, behoud van fossiele infrastructuur, en het verlagen van energiebelastingen voor burgers en bedrijven.
Kernenergie als fundament van het energiesysteem
JA21 ziet kernenergie als de structurele oplossing voor leveringszekerheid, betaalbaarheid en duurzaamheid, en wil grootschalig investeren in nieuwe kerncentrales en innovatieve technologieën. De partij vindt dat eerdere kabinetten te weinig ambitie hebben getoond en wil kernenergie centraal stellen in de energiemix.
“Kernenergie is voor JA21 de toekomst: het is duurzaam, biedt zekerheid, creëert banen en zorgt voor innovatie. Het is daarmee een onmisbare pijler in een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem.”
“JA21 wil in tegenstelling tot eerdere kabinetten werk maken en een groot nationaal kernenergieoffensief starten: snel en grootschalig investeren in nieuwe kerncentrales en innovatieve oplossingen zoals SMRs (kleine kerncentrales).”
“Ten minste 20 Gigawatt aan nieuwe kerncentrales realiseren in de komende 25 jaar.”
“Zo snel mogelijk beginnen met de gefaseerde bouw van vier kerncentrales.”
“Meerdere SMR’s (kleine kerncentrales) laten produceren in Nederland vóór 2035.”
“Een staatssecretaris voor kernenergie aanstellen voor effectieve uitvoering.”
Behoud fossiele brandstoffen en infrastructuur zolang nodig
JA21 erkent dat duurzame energie nog geen volwaardig alternatief is en wil daarom de fossiele sector en infrastructuur behouden totdat kernenergie deze rol kan overnemen. De partij verzet zich tegen het versneld afschrijven van fossiele brandstoffen en het sluiten van kolen- en gascentrales.
“Wij maken daarom de strategische keuze om onze fossiele sector en infrastructuur te behouden zolang duurzame kernenergie nog geen volwaardig alternatief is.”
“Fossiele brandstoffen niet afschrijven zolang er geen volwaardige alternatieven zijn.”
“Onze betrouwbare fossiele infrastructuur behouden: kolen- en aardgascentrales niet sluiten.”
“Aardgas blijven gebruiken en de doelstelling aardgasvrij in 2050 loslaten.”
Geen nationale klimaatheffingen en lagere energiebelastingen
JA21 wil geen extra nationale klimaatheffingen of belastingen bovenop Europese regels en pleit voor het verlagen van de btw op energie en het schrappen van de Opslag Duurzame Energie. Belastingen mogen niet als pressiemiddel worden ingezet om gedrag te sturen.
“Bovenop Europese regels introduceren we geen nationale klimaatheffingen of andere klimaatregelgeving.”
“De btw op energie verlagen.”
“Het Opslag Duurzame Energie-onderdeel binnen de energiebelasting schrappen.”
“Geen belastingen als pressiemiddel om Nederlanders een andere, ‘duurzamere’ levensstijl op te dringen.”
Nationale zeggenschap en energiesoevereiniteit
JA21 wil dat Nederland zelf bepaalt hoe de energiemix eruitziet en verzet zich tegen Brusselse inmenging. Energiesoevereiniteit en nationale zeggenschap zijn voor de partij essentieel.
“Energiesoevereiniteit; nationale zeggenschap over de energiemix. Niet Brussel, maar Nederland bepaalt zelf hoe we energie opwekken.”
Stoppen met massale aanleg wind- en warmtenetten
De partij wil stoppen met de massale aanleg van windturbines op land en nieuwe warmtenetten, en stelt strenge afstandsnormen voor windturbines om gezondheidseffecten te voorkomen.
“Voor kernenergie kiezen in plaats van windturbines en zonneparken. Daar waar vanuit beleid van vorige kabinetten nog windturbines op land moeten worden geplaatst, wil JA21 strenge afstandsnormen, zoals in Denemarken, om schadelijke gezondheidseffecten voor omwonenden te voorkomen.”
“Stoppen met de massale aanleg van nieuwe warmtenetten en de invoering van de Wet collectieve warmte en de Wet gemeentelijk instrumentarium warmtetransitie terugdraaien.”
“Een strenge afstandsnorm van 10 keer de masthoogte voor windturbines.”
Betaalbaarheid en leveringszekerheid centraal
JA21 stelt betaalbaarheid en leveringszekerheid centraal in het energiebeleid, wil netcongestie oplossen en investeren in het elektriciteitsnet en opslagmogelijkheden.
“De balans weer terug: een energiesysteem gebaseerd op betrouwbaarheid en betaalbaarheid.”
“Netcongestie oplossen door inzet kernenergie: kernenergie is minder belastend voor het energienet waardoor netcongestie makkelijker op te lossen is.”
“Met prioriteit inzetten op uitbreiding en versterking van het elektriciteitsnet, werk maken van opslagmogelijkheden.”
“Betaalbare energie voor gezinnen en bedrijven.”
FVD verwerpt het huidige klimaat- en energiebeleid en wil volledig stoppen met de energietransitie, het uitfaseren van fossiele brandstoffen en alle vormen van duurzaamheidsbeleid. De partij pleit voor heropening van gas- en kolencentrales, grootschalige inzet op kernenergie, het nationaliseren van de energiesector en het schrappen van alle klimaatregels, met als doel betaalbare, betrouwbare energie en energieautonomie voor Nederland.
Stoppen met energietransitie en klimaatbeleid
FVD ziet geen klimaatcrisis en beschouwt het huidige beleid als duur, ineffectief en schadelijk voor de economie en energievoorziening. Ze willen alle klimaatmaatregelen, -wetten en internationale akkoorden intrekken en CO₂-reductiedoelen loslaten.
“We stoppen volledig met de energietransitie, zodat ons land niet langer wordt opgezadeld met onbetaalbaar en zinloos klimaatbeleid.”
“We zeggen het Klimaatakkoord van Parijs op en trekken de klimaatwet in, zodat we weer ongeremd fossiele brandstoffen kunnen gebruiken en geen windturbines en zonneakkers hoeven aanleggen.”
“We laten CO₂-reductie los als uitgangspunt, zodat beleid weer wordt gericht op betaalbaarheid en betrouwbaarheid van energie.”
“We trekken de Klimaatwet in en zeggen het Parijsakkoord op.”
“We stoppen zodoende volledig met alle vormen van ‘duurzaamheidsbeleid’.”
Heropenen gas- en kolencentrales, fossiele brandstoffen benutten
FVD wil de winning van aardgas (o.a. in Groningen, Noordzee, Waddenzee) hervatten, kolencentrales heropenen en actief zoeken naar nieuwe olie- en gasvelden. Ze zien fossiele brandstoffen als essentieel voor goedkope, stabiele energie.
“We starten de gaswinning in Groningen opnieuw op met ruimhartige compensatie voor omwonenden, zodat we weer goedkoop, hoogwaardig en ruim voorradig aardgas hebben voor huishoudens en bedrijven.”
“We heropenen onze hypermoderne, schone kolencentrales die door vorige kabinetten zijn gesloten, zodat er onmiddellijk goedkope en stabiele stroom beschikbaar komt.”
“We breiden de gaswinning in de Noordzee uit en beginnen met gaswinning op de Waddenzee.”
“We zoeken actief naar nieuwe gas- en olievelden op land en zee, zodat we onze energiezekerheid op lange termijn veiligstellen.”
Grootschalige inzet op kernenergie
FVD wil tien nieuwe kerncentrales bouwen en investeren in thoriumonderzoek om Nederland volledig energieautonoom te maken en te voorzien van betrouwbare, toekomstgerichte energie.
“We bouwen snel tien nieuwe kerncentrales en investeren in thoriumonderzoek, zodat Nederland volledig energieautonoom wordt en ook in de toekomst kan beschikken over betrouwbare en toekomstgerichte energievoorziening.”
“Tegelijk bouwen we tien nieuwe kerncentrales en investeren we in onderzoek naar thorium, zodat Nederland ook in de toekomst kan beschikken over betrouwbare en goedkope energievoorziening.”
Verbod op wind- en zonne-energie
FVD wil een wettelijk verbod op nieuwe windturbines, bestaande windparken en zonneakkers systematisch afbreken, en alle subsidies voor zonnepanelen intrekken. Ze zien deze bronnen als onbetrouwbaar, duur en schadelijk voor natuur en landschap.
“We voeren een wettelijk verbod in op nieuwe windturbines en breken bestaande windparken en zonneakkers systematisch af, zodat ons landschap wordt beschermd en onze energievoorziening niet langer afhankelijk is van het weer.”
“We plaatsen geen nieuwe windmolens op zee en ontmantelen bestaande windparken, zodat de natuur en de visserij niet verder worden geschaad.”
“We verbieden de aanleg van zonneparken op grond of water, zodat ruimte behouden blijft voor landbouw en natuur. Elke vorm van subsidie op de aanleg van zonnepanelen op daken wordt ingetrokken.”
Nationaliseren van de energiesector
FVD wil de energiesector nationaliseren om winsten in Nederland te houden, blackouts te voorkomen en de kosten voor gebruikers te verlagen.
“We nationaliseren de energiesector, zodat winsten in Nederland blijven, blackouts kunnen worden voorkomen en kosten voor de gebruiker omlaag kunnen.”
Verlaging energiebelastingen en lastenverlichting
FVD wil energiebelastingen verlagen, de ODE-verhoging terugdraaien en de bespaarde miljarden uit het stopzetten van klimaatbeleid teruggeven aan burgers.
“We verlagen energiebelastingen en draaien de ODE-verhoging terug, zodat de energierekening fors daalt.”
“We stoppen alle klimaatplannen en de €1.000 miljard die we daarmee besparen (omgerekend €230.000 per huishouden) geven we terug aan de hardwerkende Nederlander in de vorm van lastenverlichting.”
Vrijheid in verwarmingskeuze en opheffen aardgasverbod
FVD wil het aardgasverbod voor nieuwbouw opheffen en geen verplichtingen opleggen voor warmtepompen, zodat huishoudens vrij zijn in hun energiekeuze.
BBB kiest voor een realistisch, nuchter en technologieneutraal energiebeleid, waarbij betaalbaarheid, beschikbaarheid en betrouwbaarheid centraal staan. De partij wil inzetten op kernenergie (ook SMR’s), behoud van kolencentrales zolang alternatieven ontbreken, een pauze op windenergie, en het stoppen van grootschalige subsidies en nationale koppen op Europese regelgeving. Lokale initiatieven, innovatie en een eerlijke kostenverdeling krijgen voorrang boven ideologisch of overhaast klimaatbeleid.
Versnellen en uitbreiden van kernenergie (inclusief SMR’s)
BBB ziet kernenergie als essentieel voor een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem en wil versneld inzetten op zowel grote als kleine modulaire kerncentrales (SMR’s). Dit moet de leveringszekerheid vergroten en transport minimaliseren.
“We versnellen de bouw van kerncentrales; zowel grote kerncentrales als kleine modulair gebouwde kerncentrales (Small Modular Reactors: SMR’s). We streven ernaar om met de bouw van een of meerdere SMR’s gedurende de komende kabinetsperiode te starten. Zonder kerncentrales is er geen beschikbaar, betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem mogelijk in de toekomst.”
“Strategisch geplaatste kerncentrales en Small Modular Reactors (SMR’s). Zo minimaliseren we transport en versterken we de leveringszekerheid.”
“Betaalbare energie voor de industrie, onder andere door het gebruik van kleine modulaire reactoren (SMR’s) kan de productiecapaciteit ondersteunen en de concurrentiepositie verbeteren.”
Pauze op uitbreiding windenergie en strengere normen
BBB wil een pauze op nieuwe windenergieprojecten, strengere afstandsnormen en meer bescherming van leefomgeving en gezondheid.
“Er komt een pas op de plaats bij uitbreiding van wind op land en op zee. Alleen op 1 november 2025 volledig vergunde projecten worden gerealiseerd. Voor windturbines op land geldt een afstandsnorm van minimaal 4x de tiphoogte, een gezondheidstoets, een eerlijk participatieproces en naleving van het voorzorgsbeginsel.”
“Er moeten landelijke afstandsnormen worden vastgesteld voor windturbines om helderheid en rechtszekerheid te creëren voor bewoners, ondernemers en overheden.”
Stoppen met nationale koppen, extra CO₂-heffingen en overhaast uitfaseren fossiel
BBB wil geen extra nationale klimaatmaatregelen bovenop Europese regels, draait de nationale CO₂-heffing voor industrie terug en houdt kolencentrales open zolang alternatieven ontbreken.
“De doelstelling om in 2035 uitsluitend CO₂ vrije elektriciteit op te wekken wordt niet wettelijk vastgelegd.”
“De sluiting van kolencentrales per 2030 wordt ingetrokken zolang elders in Europa minder efficiënte centrales draaien.”
“We stoppen pas met fossiele energie als er echt betrouwbare en betaalbare alternatieven zijn.”
“De extra nationale CO₂ heffing voor de industrie daarom terugdraaien. Deze heffing, boven op het Europese ETSsysteem, schaadt ons vestigingsklimaat en jaagt bedrijven de grens over zonder aantoonbaar klimaateffect.”
Stoppen met SDE++-subsidies en nationale RES-structuur
BBB wil af van grootschalige subsidies voor duurzame energie en beëindigt de Regionale Energie Strategie (RES), met meer regie voor het Rijk en ruimte voor lokale initiatieven.
“Vanaf 2026 beëindigen we de SDE++ regeling. Subsidies op verlieslatende technieken worden afgebouwd. In plaats daarvan stimuleren we innovatie, energiebesparing en slimme infrastructuur.”
“Eind 2029 stopt de Regionale Energie Strategie (RES). Het Rijk krijgt de regie terug over grote energieprojecten.”
Lokale en decentrale energieoplossingen stimuleren
BBB wil slimme, decentrale energiehubs en lokale initiatieven stimuleren, met nadruk op innovatie, opslag en lokale stroomdeling.
Technologie-neutrale en realistische energietransitie
BBB pleit voor een energietransitie die niet ideologisch is, maar gebaseerd op realisme, kosten-batenanalyse en technologische neutraliteit.
“Wat BBB betreft zijn de drie B’s stelregel voor energiebeleid: Betaalbaar, Beschikbaar en Betrouwbaar. Die stelregels zijn leidraad voor alles wat we doen op het gebied van klimaat en energie.”
“BBB wil een technologie neutrale aanpak, waarbij bedrijven en huishoudens verduurzamen op hun eigen manier – zonder afhankelijkheid van de ‘subsidieindustrie’.”
“Klimaatbeleid is geen religie, maar een beleidsopgave die om ratio vraagt;”
De Partij voor de Dieren wil het Nederlandse energiesysteem radicaal verduurzamen door fors in te zetten op energiebesparing, het versneld afbouwen van fossiele energie en het stimuleren van lokale, publieke en hernieuwbare energieopwekking. Huishoudens krijgen prioriteit boven industrie en datacenters, en burgers moeten zeggenschap en mede-eigenaarschap krijgen over energieprojecten. De partij pleit voor een eerlijk, duurzaam en democratisch energiesysteem dat niet ten koste gaat van natuur, mens of dier.
Forse energiebesparing als uitgangspunt
PvdD ziet energiebesparing als de eerste en belangrijkste stap: wat niet wordt verbruikt, hoeft niet te worden opgewekt. Dit verlaagt de afhankelijkheid van het buitenland, vermindert de druk op het stroomnet en maakt de energietransitie haalbaarder.
“Ook schone energie kost ruimte en grondstoffen. Daarom is het cruciaal om het energiebeleid te beginnen met energiebesparing. Wat je niet gebruikt, hoef je ook niet op te wekken.”
“In 2030 gebruikt Nederland 50% minder energie ten opzichte van 1990. Er komt een Nationaal Plan Energiebesparing.”
Versneld afbouwen van fossiele energie
De partij wil een ambitieus en snel afbouwplan voor fossiele brandstoffen, waarbij de industrie als eerste wordt aangepakt. Olie- en gaswinning op land en zee worden stopgezet, kolencentrales sluiten en fossiele subsidies worden afgeschaft.
“Er komt een ambitieus afbouwplan voor fossiele brandstoffen, waarbij de industrie als eerste wordt aangepakt.”
“We stoppen met olie- en gaswinning op land en op zee, deze industrieën worden versneld afgebouwd. Er worden geen (nieuwe) vergunningen afgegeven, ook niet bij Ternaard in de Waddenzee.”
“De kolencentrales sluiten zo snel mogelijk en worden niet omgebouwd tot biomassacentrales.”
Energie in publieke handen en lokaal eigendom
PvdD wil het energiesysteem in publieke handen brengen, met zeggenschap en mede-eigenaarschap voor burgers en lokale gemeenschappen. Energie is volgens de partij een basisbehoefte, geen handelswaar.
“Ons energiesysteem komt in publieke handen. Omwonenden hebben zeggenschap over het soort opwekking en de locatie. Ook zijn zij de eerste afnemers en bepalen zij wat er met de opbrengsten gebeurt.”
“Energie is voor Partij voor de Dieren geen handelswaar maar een basisbehoefte. Daarbij hoort zeggenschap voor ons allemaal - burgers en overheid. Een eerlijk systeem met mede-eigenaarschap en kunnen delen in de opbrengsten.”
Prioriteit voor huishoudens, niet voor datacenters of industrie
Huishoudens krijgen voorrang op het elektriciteitsnet en bij energieverdeling. Megadatacenters worden geweerd, tenzij ze aan strenge eisen voldoen en volledig in hun eigen duurzame energie voorzien.
“In de energieverdeling maakt de Partij voor de Dieren rechtvaardige keuzes. Huishoudens krijgen voorrang. Plannen voor megadatacenters worden niet goedgekeurd, want ze gaan ten koste van stroom voor huishoudens en publieke voorzieningen zoals scholen.”
“Datacenters worden slechts in zeer uitzonderlijke gevallen toegestaan, en uitsluitend wanneer zij ten dienste staan aan Europese publieke digitale infrastructuur... Deze datacenters dienen ten minste 120% van hun eigen energieverbruik duurzaam op te wekken.”
Decentrale, duurzame energieopwekking met strenge eisen
De partij zet in op kleinschalige, decentrale opwekking van duurzame energie, met prioriteit voor zonnepanelen op daken en wind op land en zee, mits natuur en gezondheid niet worden geschaad. Grootschalige zonneparken in natuur en op landbouwgrond worden uitgesloten.
“Zonnepanelen op gebouwen worden de norm. Alle nieuwbouwwoningen worden voorzien van zonnepanelen. Er komen geen zonneparken in de natuur en in principe niet op landbouwgrond.”
“Energie opgewekt door wind op zee wordt niet vertraagd maar versneld. De bescherming van de natuur en dieren zijn daarbij net zo belangrijk als het klimaat. Er komt vooraf een toets op de ecologische effecten, er wordt niet gebouwd in natuurgebieden...”
“Energie opgewekt door wind op land is een belangrijke energiebron voor een duurzame toekomst. Voorwaarde is wel dat de gezondheid van mens en natuur niet wordt aangetast. Omwonenden worden tijdig betrokken bij het proces en kunnen (mede-)eigenaar worden.”
Duurzame energie krijgt voorrang op het net
Duurzame energie krijgt prioriteit op het energienet, met slimme netten en mogelijkheden voor teruglevering zonder kosten of belasting.
“Duurzame energie krijgt voorrang op het energienetwerk, met slimme energienetten (smart grids), gevoed door kleinschalige en decentraal opgewekte groene energie, met oog voor de privacy van gebruikers en leveranciers.”
“Zelf opgewekte elektriciteit moet terug kunnen worden geleverd aan het net, zonder kosten en belastingvrij. Ook huurders krijgen de mogelijkheid om terug te leveren en te profiteren van een lagere energierekening.”
Progressieve energiebelasting en afbouw fossiele subsidies
De partij wil een progressieve energiebelasting waarbij grootverbruikers meer betalen en mensen met lage inkomens worden ontzien. Fossiele subsidies worden versneld afgebouwd.
“De huidige energiebelasting is onrechtvaardig omdat grootverbruikers relatief veel minder betalen dan burgers en het mkb. We introduceren een progressieve energiebelasting die mensen met lage inkomens ontziet en ervoor zorgt dat grootverbruikers meer gaan betalen.”
“De Partij voor de Dieren kiest voor een structurele verlaging van de energierekening door verspilling te stoppen, fossiele subsidies versneld af te bouwen en te investeren in lokale, betaalbare en hernieuwbare energie.”
De SP wil de energievoorziening volledig in publieke handen brengen en inzetten op schone, betaalbare en betrouwbare energie voor iedereen, met nadruk op zon, wind en groene waterstof. Kernenergie en biomassa worden afgewezen, fossiele subsidies afgeschaft, en investeringen gaan naar duurzame infrastructuur en collectieve oplossingen. De partij kiest voor een rechtvaardige energietransitie waarbij solidariteit, publieke zeggenschap en het verlagen van de energierekening centraal staan.
Energievoorziening nationaliseren en publieke grip herstellen
De SP wil energiebedrijven nationaliseren om energie betaalbaar, duurzaam en toegankelijk te maken, waarbij winst terugvloeit naar de samenleving in plaats van aandeelhouders. Dit moet leiden tot lagere energierekeningen, meer investeringen in schone energie en het tegengaan van verspilling.
“De SP nationaliseert de energievoorzieningen en maakt ze daarmee weer betaalbaar én duurzaam, met publieke zeggenschap en solidariteit als uitgangspunt.”
“Energiebedrijven komen weer in publieke of lokale handen, zodat we de kosten kunnen verlagen, de investeringen in schone energie steken en verspilling tegengaan. Winst wordt niet langer uitgekeerd aan aandeelhouders, maar teruggegeven aan mensen.”
Vol inzetten op zon, wind en groene waterstof
De SP kiest expliciet voor grootschalige investeringen in zon, wind en groene waterstof, met een sterke rol voor de overheid in infrastructuur en innovatie. Kernenergie en biomassa worden afgewezen vanwege kosten, risico’s en milieuschade.
“Wij investeren in het uitbreiden van windparken op zee, zonnepanelen op alle geschikte daken, aardwarmte en een toekomstbestendige energieinfrastructuur voor elektriciteit en groene waterstof, met opslagcapaciteit voor de (tijdelijk) overtollige elektriciteit.”
“Dus geen kernenergie. Nieuwe kerncentrales zijn extreem duur, bouwtijden lopen altijd uit en leveren pas over tientallen jaren stroom. Bovendien blijven we met kernafval zitten en blijven we afhankelijk van landen die ons de benodigde grondstoffen leveren. Wij kiezen voor betaalbare energie die wel werkt: zon en wind.”
“We stoppen met houtgestookte biomassacentrales. Die zorgen voor vieze lucht, gezondheidsschade bij omwonenden en extra CO₂-uitstoot. Dat is slecht voor mens en klimaat. Wij kiezen voor schone energie en niet voor het verbranden van bomen.”
“De overheid pakt de regie in de aanleg van waterstofinfrastructuur, zoals ze dat vroeger deed met elektriciteit en gas. We zetten in op groene waterstof (waterstof geproduceerd met hernieuwbare energie) als oplossing voor sectoren die geen mogelijkheden hebben om volledig te elektrificeren, zoals delen van de zware industrie.”
Stoppen met fossiele subsidies en gaswinning
De SP wil zo snel mogelijk stoppen met fossiele subsidies en gaswinning, met name onder kwetsbare natuurgebieden en in Groningen, en investeert het vrijgekomen geld in duurzame alternatieven en lagere energierekeningen.
“Wij stoppen die subsidies zo snel mogelijk en geven steun voor vergroening als daar publieke zeggenschap tegenover staat. Het overige geld dat we besparen zetten we in om de energierekening omlaag te krijgen, straten te vergroenen en Nederland leefbaarder te maken.”
“Er komt een stop op olie en gasprojecten. We verlenen geen vergunningen meer voor het uitbouwen van olie en gasprojecten en bouwen onze huidige olie en gasproductie zo snel mogelijk af.”
“De SP staat gaswinning onder de Waddenzee niet toe. Bestaande gaswinning op de Noordzee wordt zo snel mogelijk afgebouwd en waar deze een gevaar vormt voor de natuur, wordt zij direct stopgezet.”
Betaalbare energie en lagere lasten voor huishoudens
De SP wil de energierekening structureel verlagen, met zonnepanelen op alle geschikte daken, lagere energiebelasting voor huishoudens en kleine bedrijven, en automatische huurverlaging voor slecht geïsoleerde woningen.
“Wij verlagen de energierekening van huishoudens door zonnepanelen op alle geschikte daken te leggen. Dit moet publiek gefinancierd en georganiseerd worden. Het voordeel moet bij mensen zelf en de buren terechtkomen.”
“We verlagen de energiebelasting voor huishoudens en kleine bedrijven en verhogen deze voor grootverbruikers. Mensen met een laag inkomen houden tot wel honderd euro per jaar extra over.”
“Iedereen verdient een comfortabel, energiezuinig huis tegen een eerlijke prijs. Daarom zorgen wij ervoor dat huurders in woningen met een slecht energielabel (E, F of G) automatisch minder huur gaan betalen zolang de woning nog niet is verduurzaamd.”
Investeren in energie-infrastructuur en opslag
De SP wil fors investeren in het elektriciteitsnet en energieopslag, met publieke regie en steun voor netbeheerders, zodat duurzame energiebronnen kunnen worden aangesloten en het systeem betrouwbaar blijft.
“We investeren fors in uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet, zodat nieuwe windparken, zonnepanelen en laadpalen kunnen worden aangesloten. Netbeheerders krijgen hiervoor publieke steun en duidelijke regie.”
“We investeren in energieopslag met batterijen om momenten zonder zon en wind te overbruggen. Met buurtbatterijen bouwen we collectief aan een robuust energiesysteem dat altijd beschikbaar is wanneer je het nodig hebt.”
Rechtvaardige energietransitie en klimaatrechtvaardigheid
De SP benadrukt dat de energietransitie eerlijk moet verlopen, met solidariteit en publieke zeggenschap, zodat iedereen kan meedoen en profiteert, niet alleen de mensen die het kunnen betalen.
De VVD ziet energiebeleid als een veiligheids- en economische kwestie en wil Nederland onafhankelijk maken van onbetrouwbare landen. De partij zet vol in op kernenergie, versnelling van energie-infrastructuur, betaalbare energierekeningen en het verlagen van energieafhankelijkheid, met concrete voorstellen zoals de bouw van nieuwe kerncentrales, meer eigen energieproductie en het verlagen van energiebelastingen.
Vol inzetten op kernenergie voor onafhankelijkheid
De VVD beschouwt kernenergie als essentieel voor een stabiel, onafhankelijk en toekomstbestendig energiesysteem. Door fors te investeren in kerncentrales en innovatie wil de partij de energieonafhankelijkheid vergroten en de leveringszekerheid waarborgen.
“We zetten daarom vol in op kernenergie, dit is een betrouwbare en stabiele energiebron die ons helpt om onafhankelijker te worden.”
“Kernenergie is een noodzakelijk onderdeel van een robuust en toekomstbestendig energiesysteem. Kernenergie is een betrouwbare en stabiele energiebron, waarmee we ons energiesysteem weerbaarder kunnen maken. Inzet op kernenergie vergroot onze energieonafhankelijkheid.”
“We versnellen de bouw van de kerncentrales: We zorgen ervoor dat de vier grote kerncentrales zo snel mogelijk worden gebouwd.”
“We streven naar een kleine kerncentrale vóór 2035: Kleine kerncentrales zullen een belangrijke rol spelen in een robuust en toekomstbestendig energiesysteem.”
Versnellen en uitbreiden van energie-infrastructuur
De VVD wil de aanleg en uitbreiding van het elektriciteitsnet en andere energie-infrastructuur versnellen om leveringszekerheid te garanderen en netcongestie tegen te gaan. Dit is noodzakelijk om verduurzaming en economische groei mogelijk te maken.
“De uitbreiding van ons elektriciteitsnet is van nationaal belang: We zetten de ingeslagen versnellingsaanpak met de grootste prioriteit door.”
“We gaan de aanleg van energie-infrastructuur aanzienlijk versnellen: Op dit moment zijn de doorlooptijden voor de aanleg van energie-infrastructuur te lang, soms wel zeven tot tien jaar.”
“We moderniseren het toetsingskader van de Autoriteit Consument & Markt (ACM), zodat investeringen in het energienet sneller mogelijk worden en er expliciet rekening wordt gehouden met leveringszekerheid, economische schade door netcongestie en de urgentie van energietransitie.”
Energie-onafhankelijkheid van onbetrouwbare landen
De VVD wil Nederland minder afhankelijk maken van energie uit onvrije of onbetrouwbare landen door eigen productie te vergroten, strategische partnerschappen aan te gaan en gaswinning op eigen bodem voort te zetten zolang dat nodig is.
“We worden onafhankelijk van energie uit onvrije landen: We bouwen onze energie-afhankelijkheid van onbetrouwbare landen als Rusland zo snel mogelijk af. In plaats daarvan vergroten we onze eigen energieproductie en sluiten we strategische partnerschappen met bevriende landen als Noorwegen en Denemarken.”
“Gaswinning op eigen bodem gaat door: Zolang we nog gas gebruiken, willen we hiervoor niet afhankelijker worden van andere landen. Daarom blijven we inzetten op gaswinning uit kleine velden op land en op de Noordzee.”
Energiebeleid als veiligheidsbeleid
De VVD koppelt energiebeleid direct aan nationale veiligheid en economische weerbaarheid. Onafhankelijkheid en leveringszekerheid zijn volgens de partij cruciaal om geopolitieke risico’s te beperken.
“Energiebeleid is veiligheidsbeleid. We moeten snel onafhankelijk worden om te voorkomen dat onvrije landen grip hebben op onze energie(rekening).”
“Energiebeleid is veiligheidsbeleid: voor een veilige toekomst is een weerbaar en onafhankelijk energiesysteem onmisbaar.”
“In een wereld waar Poetin de gaskraan als wapen gebruikt, moeten we zo snel mogelijk onze energie-afhankelijkheid verminderen. Klimaatbeleid is veiligheidsbeleid. Ook energiebeleid, handel en voedselzekerheid vormen essentiële onderdelen van ons veiligheidsbeleid.”
Betaalbare energierekening en lagere energiebelasting
De VVD wil de energierekening voor huishoudens en bedrijven verlagen door de energiebelasting te verlagen en pragmatische keuzes te maken om de kosten te drukken.
“We verlagen de energierekening: Om ervoor te zorgen dat energie voor huishoudens betaalbaarder wordt, verlagen we de energiebelasting.”
“De energieprijzen in Nederland zijn vele malen hoger dan in onze buurlanden. Hierdoor ervaren onze bedrijven een groot concurrentienadeel. Om de hoge energiekosten te dempen, nemen we maatregelen.”
Stimuleren van verduurzaming en innovatie
De VVD wil verduurzaming stimuleren bij huishoudens en bedrijven, onder meer via isolatie, zonnepanelen en innovatie, maar zonder nieuwe verplichtingen op te leggen.
“We helpen huishoudens en ondernemers te verduurzamen: Verduurzaming is dé weg naar een onafhankelijke, schone economie en een betaalbare energierekening.”
“Wie groen investeert, profiteert: Woningeigenaren behouden de vrijheid om hun huis al dan niet te verduurzamen. We leggen geen nieuwe verplichtingen op. Voor wie vrijwillig groen investeert maken we het fiscaal aantrekkelijk om een nieuwe warmtepomp aan te schaffen.”
NSC wil energiezekerheid, betaalbaarheid en duurzaamheid centraal stellen, met een sterke regierol voor de overheid. Ze kiezen voor forse investeringen in kernenergie, wind op zee, energiebesparing en het betaalbaar houden van energie voor huishoudens. De partij is kritisch op zonnevelden op landbouwgrond, wil geen grote windparken op land, en zet in op publieke controle over essentiële energie-infrastructuur.
Forse inzet op kernenergie en wind op zee
NSC ziet kernenergie en wind op zee als onmisbare pijlers voor een CO2-vrije en betrouwbare energievoorziening. Ze willen minimaal vier nieuwe kerncentrales bouwen, Small Modular Reactors verkennen, en windparken alleen op zee realiseren met oog voor ecologie en andere belangen.
“Kernenergie levert een onmisbare bijdrage aan een continue en CO2-vrije energievoorziening. We treffen voorbereidingen voor de bouw van ten minste vier nieuwe kerncentrales en verkennen daarnaast actief de mogelijkheden voor Small Modular Reactors (SMR’s).”
“We zetten in op wind op zee, indien nodig met de inzet van een contract in voor-en tegenspoed (contracts for difference) om onrendabiliteit tijdelijk te compenseren”
“Windparken worden op zee niet in ecologisch waardevolle gebieden gebouwd. Ook wordt rekening gehouden met vaarroutes en visserijgebieden.”
Betaalbare energie en bescherming huishoudens
NSC wil energie betaalbaar houden, vooral voor huishoudens, door een sociaal tarief, subsidies voor isolatie en een structureel energienoodfonds. Ze willen huishoudens ontzien bij netwerkkosten en zorgen dat de energietransitie toegankelijk blijft.
“We voeren een sociaal tarief in op de energiebelasting, waardoor het verwarmen van uw huis goedkoper wordt.”
“Wie de energierekening echt niet kan betalen, kan een beroep doen op het energienoodfonds dat structureel beschikbaar komt.”
“Huishoudens moeten daarbij zoveel mogelijk worden ontzien, zodat de energierekening betaalbaar blijft. Daarom verlagen we de kosten voor huishoudens.”
Geen zonnevelden op landbouwgrond, geen grote windparken op land
NSC is tegen grootschalige zonnevelden op landbouwgrond en grote windparken op land. Ze geven de voorkeur aan zonnepanelen op daken en stimuleren lokale energiecoöperaties.
“We zijn tegen de aanleg van zonnevelden op goede landbouwgronden en in natuurgebieden en tegen grote windparken op land.”
“Zonnepanelen kunnen het best op daken en langs wegen en spoorlijnen worden opgesteld.”
“We steunen het vormen van lokale energiecoöperaties voor kleinschalige energieopwekking in wijken, dorpen en op bedrijventerreinen.”
Overheid houdt regie en publieke controle op energie-infrastructuur
NSC wil dat de overheid de regie neemt in de energietransitie, invloed houdt op warmtenetten en zorgt voor publieke controle over essentiële energievoorzieningen.
Energiebesparing en isolatie als prioriteit
Energiebesparing wordt gezien als de beste manier om kosten en uitstoot te verlagen. NSC wil een nationaal programma voor energiebesparing en lagere huren voor slecht geïsoleerde woningen.
“De beste manier om de uitstoot te verminderen en energiekosten te laten dalen ligt voor de hand: minder energie verbruiken. Er moet een nationaal programma energiebesparing komen. Voor slecht geïsoleerde woningen moet een lagere huurprijs gaan gelden.”
“We geven subsidie voor het isoleren van huizen via gemeentelijke energieloketten.”
Gas als tijdelijke voorziening, geen Groningengas
NSC ziet gas als noodzakelijke tijdelijke energiebron, met importcontracten en kleine velden, maar sluit het Groningerveld.
“In de overgangsfase moet de overheid lange termijncontracten faciliteren voor de import van gas en LNG om de gasprijs te stabiliseren. Daarnaast moeten kleine velden op de Noordzee in exploitatie worden genomen. In of bij de Waddenzee wordt niet geboord. We gaan door met gaswinning in de kleine velden op land, maar het grote Groningerveld blijft dicht.”
Geen subsidie voor biomassa als energiebron
NSC is tegen het verbranden van biomassa voor energie en wil geen subsidie voor BECCS of houtige biomassa.
“We zijn tegen het verbranden van biomassa om energie op te wekken. We willen daarom geen subsidie voor BECCS of houtige biomassa.”
BIJ1 wil de energievoorziening volledig in publieke handen brengen, fossiele brandstoffen uitfaseren en investeren in schone, hernieuwbare energie. Ze pleiten voor collectief eigendom, democratische controle en bescherming van energie als basisrecht, met speciale aandacht voor lage inkomens en klimaatrechtvaardigheid. De partij verwerpt marktwerking en technocratische oplossingen, en kiest voor radicale herverdeling van macht en middelen in de energietransitie.
Energievoorziening volledig publiek en collectief eigendom
BIJ1 wil af van marktwerking en private winsten in de energiesector. Energieproductie en -infrastructuur moeten in handen komen van de samenleving, onder democratische controle, om zo rechtvaardigheid, duurzaamheid en zeggenschap te waarborgen.
“De energietransitie wordt een publieke taak, geen winstmachine. De overheid investeert massaal in klimaatneutrale, -positieve en circulaire infrastructuur, woningverduurzaming en publieke energieproductie — onder collectief eigendom en democratische controle.”
“Om de afbouw van fossiele brandstoffen en een rechtvaardige energietransitie vorm te geven worden de Nederlandse energievoorzieningen in publieke handen gebracht.”
“Er komen geen nieuwe projecten voor olie, kolen en gas. Alle infrastructuur voor energie maken we klimaatpositief en circulair. En komt in handen van de mensen, niet van bedrijven en hun aandeelhouders.”
“We investeren fors in het (financieel) ondersteunen van de opzet van energiecoöperaties en andere lokale initiatieven waar bewoners eigenaarschap en zeggenschap hebben over hun energievoorziening.”
Fossiele brandstoffen uitfaseren en infrastructuur sluiten
De partij wil een snelle en rechtvaardige afbouw van fossiele energie, inclusief sluiting van importterminals en onteigening van vervuilende bedrijven. Werknemers in deze sectoren krijgen bescherming en alternatieven.
“We stoppen de import van gas, en vloeibaar gas (LNG) in het bijzonder, uit autocratische regimes zoals Rusland, de Verenigde Staten en ‘Israël’.”
“De tijdelijke LNG-import terminal in Eemshaven wordt opgeheven, er komen geen nieuwe (tijdelijke) import terminals bij en de Gate terminal in Rotterdam wordt gesloten.”
“Vervuilende en fossiele bedrijven die sluiten worden onteigend. Hun kapitaal, machines en infrastructuur worden ingezet voor publieke doelen.”
Investeren in schone, hernieuwbare energie en energiebesparing
BIJ1 wil fors investeren in nieuwe, schone energiebronnen en energiebesparing, met prioriteit voor lage inkomens en lokale initiatieven. Technische verduurzaming is geen doel op zich, maar moet gepaard gaan met sociale rechtvaardigheid.
“Er wordt fors geïnvesteerd in (nieuwe) schone en hernieuwbare energie-alternatieven en het budget voor het warmtefonds wordt verhoogd. Hierbij wordt rekening gehouden met inkomenspositie, zodat mensen met lagere inkomens niet de rekening gepresenteerd krijgen voor de energietransitie.”
“In plaats van het uitbreiden van fossiele infrastructuur zetten wij in op het snel opschalen van energiebesparing en de bouw van goedkope, hernieuwbare en lokale energie.”
Energie als basisrecht en bescherming voor lage inkomens
Toegang tot energie wordt als basisrecht gezien. Afsluiten wordt verboden, en er komen noodfondsen en maatwerkregelingen om energiearmoede te voorkomen, vooral voor mensen met lage inkomens.
“Toegang tot energie en water is een basisrecht. Het wordt verboden om de toegang hiertoe te ontnemen door huishoudens af te sluiten.”
“Wij stellen het Noodfonds Energie opnieuw in voor alle inkomens tot 150% van de bijstandsnorm.”
“We beschermen betaalde voorschotten zodat klanten van energiebedrijven hun geld niet kwijtraken bij faillissement.”
Nationaal isolatieoffensief volledig door overheid
De overheid bekostigt en organiseert isolatie van slecht geïsoleerde woningen, zonder kosten voor bewoners, om energieverbruik en -kosten te verlagen en de uitstoot structureel te verminderen.
“De staat voert een nationaal isolatieoffensief uit waarbij alle slecht geïsoleerde woningen binnen 10 jaar worden aangepakt, te beginnen bij sociale huur en koopwoningen in arbeiderswijken. Isolatie wordt volledig bekostigd door de overheid en uitgevoerd door publieke teams, zonder kosten voor bewoners.”
Energietransitie als machtsvraag, niet technocratisch
De energietransitie is volgens BIJ1 geen puur technisch project, maar een strijd om macht en eigendom. Ze willen breken met groene kapitalisten en de energievoorziening in handen van arbeiders en bewoners brengen.
“De energietransitie is geen technocratisch moderniseringsproject, maar een machtsvraag: breken met de groene kapitalisten, stoppen met westers industrieprotectionisme, en de energievoorziening in handen brengen van arbeiders en bewoners — lokaal én mondiaal.”
Volt wil een Europese Energie-unie met een mix van hernieuwbare energie en kernenergie als basis, gericht op duurzaamheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid. Ze pleiten voor snelle uitbreiding van infrastructuur, gezamenlijke inkoop van waterstof en gas, stimulering van energieopslag en lokale betrokkenheid, en zetten in op het versneld sluiten van kolen- en gascentrales door deze te vervangen door kernenergie (waaronder SMRs). Hun visie is sterk Europees, innovatief en gericht op het versnellen van de energietransitie met oog voor maatschappelijke participatie en ecologische impact.
Europese Energie-unie en gezamenlijke energiemarkt
Volt wil één geïntegreerd Europees energiesysteem met gezamenlijke inkoop, gekoppelde netwerken en een gezamenlijke visie op productie, opslag en distributie. Dit moet zorgen voor leveringszekerheid, lagere prijzen en versnelling van de energietransitie.
“Daarom bouwen we aan een Europese Energie-unie: één sterk systeem voor duurzame energie, slimme energienetten en duidelijke regels.”
“We breiden de al bestaande koppeling van elektriciteitsnetwerken binnen de EU verder uit. We nemen barrières weg in de vergunningverlening waardoor we sneller elektriciteitsnetwerken kunnen bouwen.”
“We kopen gezamenlijk Europees waterstof en gas in. Daarmee voorkomen we onnodige concurrentie in de EU.”
Hernieuwbare energie en kernenergie als basis van de energiemix
Volt kiest expliciet voor een mix van wind, zon en kernenergie als fundament van het toekomstige energiesysteem, met kernenergie als blijvend onderdeel onder strenge voorwaarden.
“Onze toekomst draait volledig op een mix van schone energiebronnen. Wind- en zonne-energie vormen de basis van een betrouwbare, betaalbare en klimaatneutrale energievoorziening. Kernenergie blijft onderdeel van deze energiemix, met strenge eisen voor veiligheid en afvalbeheer.”
“Hernieuwbare energie en kernenergie worden de basis van het energiesysteem van de toekomst. Wind op zee is hier een cruciaal onderdeel van.”
Versneld sluiten van kolen- en gascentrales, inzet op SMRs
Volt wil kolen- en gascentrales snel sluiten en vervangen door kleine modulaire kernreactoren (SMRs) waar mogelijk, om continuïteit en CO₂-neutraliteit te waarborgen.
“Volt zorgt voor voldoende betrouwbare vervanging van kolen- en gascentrales zodat we deze snel kunnen sluiten. Waar nu kolen- en gascentrales staan, dienen die waar mogelijk te worden vervangen door SMRs van vergelijkbare capaciteit.”
Versnellen energietransitie via infrastructuur, innovatie en opslag
Volt zet in op snelle uitbreiding en innovatie van netwerken, energieopslag en slimme energiehubs om netcongestie te voorkomen en de energietransitie te versnellen.
“We helpen netbeheerders om sneller uit te breiden door te sturen op innovatie, digitalisering, automatisering, samenwerking en snellere vergunningverlening.”
“Energiehubs leggen slimme verbindingen tussen producenten en afnemers van verschillende soorten duurzame energie. Daarmee vermindert de druk op het bestaande elektriciteitsnet, en zijn bedrijventerreinen in staat om verder te groeien en te verduurzamen, ook in gebieden met (dreigende) netcongestie.”
“Energieopslag is cruciaal bij een energiemix met veel zonne- en windenergie. We zorgen dat de overheid de regie neemt bij het door de markt uitrollen van alle vormen van energieopslag, waardoor het het elektriciteits- en warmtenet wordt ontlast.”
Lokale betrokkenheid en minimaal 50% lokaal eigendom
Volt wil dat inwoners een belangrijke stem krijgen bij regionale energieprojecten en streeft naar minimaal 50% lokaal eigendom van energievoorzieningen.
“We geven inwoners een belangrijke stem bij de uitvoering van projecten die te maken hebben met de energievoorziening in hun regio... Volt bepleit minimaal 50% lokaal eigendom van regionale energievoorzieningen.”
Strenge eisen en maatschappelijke dialoog rond kernenergie
Volt steunt kernenergie, maar alleen met strenge eisen voor veiligheid, afvalbeheer en brede maatschappelijke betrokkenheid via dialoog en objectieve informatie.
“Kernenergie blijft onderdeel van deze energiemix, met strenge eisen voor veiligheid en afvalbeheer.”
“Maatschappelijk draagvlak voor kernenergie is belangrijk. We willen niet investeren in deze technologie zonder de maatschappij daar actief bij te betrekken. Volt wil een uitgebreide maatschappelijke dialoog en objectieve informatiecampagnes.”
Stimuleren van energieopslag en batterij-innovatie
Volt wil Europese innovatie en subsidie voor batterijen zonder zeldzame grondstoffen en stimuleert lokale opslag via buurtbatterijen en energiecoöperaties.
“Er zijn steeds meer batterijen in ontwikkeling die zonder zeldzame, vervuilende grondstoffen worden ontwikkeld. Hiervoor willen we de Nederlandse subsidies aanpassen, maar juist ook Europese initiatieven zoals Joint European Disruptive Initiative (JEDI) stimuleren.”
“We stimuleren mogelijkheden om zelfgeproduceerde energie op te slaan in woonwijken en op bedrijfsterreinen door middel van slimme (buurt)batterijen en energiecoöperaties (Local4Local).”
BVNL wil dat Nederland energie-onafhankelijk wordt door in te zetten op kernenergie en eigen gaswinning, en verzet zich tegen windmolens, zonneparken op landbouwgrond en overheidsbemoeienis in de energiemarkt. De partij pleit voor het afschaffen van subsidies, het stoppen van klimaatbeleid zoals de Green Deal, en het verlagen van energiebelastingen. Technisch en financieel rendement staan centraal, met ruimte voor innovatie en individuele keuzevrijheid.
Kerncentrales bouwen en gaswinning uitbreiden
BVNL ziet kernenergie en eigen gaswinning als de sleutel tot betaalbare, soevereine energievoorziening. Windmolens en zonneparken op land of zee worden afgewezen, terwijl gaswinning in Groningen en de Noordzee juist wordt gestimuleerd, mits veilig en verantwoord.
“Zo snel mogelijk energiesoeverein worden en betaalbare energie produceren voor de inwoners van Nederland. Dit kan door kerncentrales te bouwen en het gasveld in Groningen veilig en verantwoord open te houden en nieuwe gasvelden op Nederlands grondgebied te ontwikkelen”
“We gaan door met ontwikkeling van en productie uit gasvelden in de Noordzee. Zolang we in Nederland nog aardgas kunnen gebruiken, worden gasboringen, zeker gezien de huidige energiecrisis, in de Noordzee aangemoedigd.”
“Geen nieuwe windmolens op land of op zee.”
“Maar minder energie verbruiken door woningen goed te isoleren is een keus van de gebruiker zelf. Zonnepanelen op woningen en kantoren plaatsen is prima. Duurzaamheid mag nooit een obsessie worden. Technisch en financieel rendement is leidend.”
Stoppen met klimaatbeleid, subsidies en verplichtingen
BVNL wil af van Europees en nationaal klimaatbeleid, het CO2-handelssysteem, en vrijwel alle subsidies op energie en duurzaamheid. Individuele keuzevrijheid en marktwerking moeten leidend zijn, zonder verplichte warmtepompen of hybride systemen.
“De Europese Green Deal en het Klimaatakkoord zeggen we op, waaronder begrepen het CO2 handelssysteem ETS.”
“Subsidies worden zoveel mogelijk gestopt.”
“Hybride systemen worden niet verplicht in 2026 en gasgestookte CV-ketels blijven toegestaan. Warmtepompen worden niet verplicht.”
“CCS (Carbon Capture and Storage) wordt verboden. Deze techniek levert niets op en kost heel erg veel geld.”
Energiebelastingen verlagen en energierekening omlaag
Het verlagen of afschaffen van energiebelastingen is voor BVNL essentieel om de energierekening betaalbaar te maken. Dit moet Nederland aantrekkelijker maken voor burgers en bedrijven.
“De energiebelastingen worden minimaal verlaagd naar het EU-gemiddelde, maar bij voorkeur nog lager of zelfs helemaal afgeschaft.”
“BVNL wil een betaalbare energierekening. Nederland moet streven naar energiesoevereiniteit waardoor we als land minder afhankelijk worden van energie uit het buitenland en de energierekening omlaaggaat.”
Innovatie en individuele keuzevrijheid centraal
BVNL stimuleert innovatie zoals SMR-kerncentrales, waterstof (zonder subsidie), en laat duurzame maatregelen aan de keuze van de eigenaar. Overheidsbemoeienis wordt geminimaliseerd.
“Onderzoek naar SMR (Small-Modular-Reactor) energiecentrales op basis van bestaande en Thorium-technologie wordt actief gestimuleerd.”
“Parallel aan de bestaande energiesystemen overschakelen op waterstof. Hiervoor moet wel eerst de productie, het transport en de afname geregeld worden. Waterstof kan prima bestaan naast andere energievormen, zoals aardgas. Uiteraard zonder subsidie van de overheid.”
“Zonnepanelen op daken is een keuze die we bij de eigenaar van het gebouw laten en is vergunningsvrij.”
Het CDA kiest voor een brede, realistische energiemix en wil de energietransitie versnellen zonder opties uit te sluiten, met oog voor leveringszekerheid, betaalbaarheid en sociale rechtvaardigheid. Ze investeren in kernenergie, wind- en zonne-energie, waterstof, groen gas en energiebesparing, en willen wet- en regelgeving aanpassen om netcongestie en vertragingen te voorkomen. De partij benadrukt het belang van Europese samenwerking, innovatie en het spreiden van kosten over generaties.
Investeren in een brede energiemix inclusief kernenergie
Het CDA wil niet kiezen voor één energiebron, maar investeert in een mix van kernenergie, wind, zon, waterstof, groen gas en andere duurzame bronnen. Dit moet zorgen voor leveringszekerheid en een betaalbare, haalbare energietransitie.
“We investeren in een goede mix van kernenergie, windenergie, zonne-energie, waterstof, groen gas, duurzame biomassa, aardwarmte en schone brandstoffen.”
“We dragen zorg voor voldoende CO₂-vrij regelbaar vermogen (bijvoorbeeld kleine kerncentrales) om leveringszekerheid ook op de langere termijn te borgen.”
“We zetten in op zonnepanelen op daken, parkeerplaatsen en bedrijventerreinen, zodat landbouw- en natuurgronden behouden blijven voor voedsel en natuur.”
Versnellen en vereenvoudigen van energie-infrastructuur
Het CDA wil de uitvoering van energieprojecten versnellen door wetgeving aan te passen, procedures te verkorten en investeringen in het elektriciteitsnet over generaties te spreiden. Dit moet netcongestie oplossen en de energietransitie haalbaar maken.
“We pakken de netcongestie voortvarend aan. Dat gaan we doen door het vergunningsproces van elektriciteitsprojecten drastisch te versimpelen en te versnellen. Onder andere door een versnelde beroepsprocedures en meer vergunningsvrije ruimte.”
“Met een Wet vitale infrastructuur zorgen we ervoor dat (energie)infrastructuurprojecten van nationaal belang versneld gerealiseerd kunnen worden door andere regelingen tijdelijk en selectief buiten werking te stellen.”
“We lossen de overbelasting van het elektriciteitsnet (netcongestie) op: de rekening van de aanleg van nieuwe (elektriciteits)infrastructuur spreiden we over generaties.”
Energiebesparing en ondersteuning voor lage inkomens
Het CDA stimuleert energiebesparing via isolatieprogramma’s en wil dat energiebeleid rekening houdt met lagere inkomens, zodat de energietransitie sociaal rechtvaardig blijft.
“We stimuleren energiebesparing via onder andere het Nationaal Isolatieprogramma, het Warmtefonds en de ISDE.”
“Bij het maken van energiebeleid moet de impact van maatregelen op lagere inkomens altijd worden meegenomen.”
“We ondersteunen energiecoöperaties en bewonersinitiatieven met landelijke regelingen en gerichte begeleiding, vooral bij energiebesparing. Gemeenten spelen hierbij een actieve rol als aanjager.”
Europese samenwerking en groene industriepolitiek
Het CDA ziet Europese samenwerking als essentieel voor een succesvolle energietransitie en wil een gelijk speelveld voor ondernemers, met een gezamenlijke investeringsagenda en afstemming van doelen.
“We kiezen voor Europees ambitieus klimaatbeleid en groene industriepolitiek en passen onze Klimaatwet daarop aan. De industrie en energiesector worden bekeken en beoordeeld vanuit een Europese aanpak.”
“Er komt een gezamenlijke strategische investeringsagenda, waarin heel gericht en in samenhang met bedrijven en kennisclusters aan missies en sleuteltechnologieën voor klimaatverandering en transitie wordt gewerkt.”
CO₂-opslag en verduurzaming van industrie
Het CDA wil investeren in CO₂-opslag (CCS) en maatwerkafspraken met grote bedrijven om de industrie te verduurzamen, waarbij ook negatieve emissies en hergebruik van CO₂ worden gestimuleerd.
“We blijven investeren in opslag van CO₂ (CCS) onder de Noordzee en zorgen voor een goede balans met CO2-hergebruik (CCU) om uitstoot in andere sectoren te helpen verminderen.”
“We maken maatwerkafspraken met grote bedrijven uit de industrie om te verduurzamen mogelijk door een geïntegreerde aanpak met passende beleidsregels en adequate financiële ondersteuning.”
De PVV verzet zich fel tegen het huidige klimaat- en energiebeleid en wil betaalbare energie centraal stellen. De partij wil stoppen met de energietransitie, geen nieuwe wind- of zonneparken, meer kernenergie, en lagere belastingen op energie. Hun kernvisie is dat energie een basisbehoefte is, geen luxe, en dat leveringszekerheid en betaalbaarheid boven klimaatdoelen moeten gaan.
Btw op energie omlaag naar 9%
De PVV vindt de energierekening te hoog door belastingen en wil deze direct verlagen door de btw op energie te verlagen. Dit moet energie betaalbaarder maken voor huishoudens, die volgens de partij nu onnodig zwaar worden belast.
Stoppen met de energietransitie en geen nieuwe wind- of zonneparken
De PVV wil een einde maken aan de energietransitie en het bouwen van windturbines en zonneparken, omdat deze volgens hen het elektriciteitsnet overbelasten en onbetrouwbaar zijn. Ze stellen dat deze vormen van energievoorziening leiden tot leveringsproblemen en gezondheidsklachten bij omwonenden.
“We stoppen met de energietransitie en gaan netcongestie oplossen: geen windturbines, geen zonneparken of andere weersafhankelijke wiebelstroom.”
“De PVV wil dat er geen enkele windturbine meer wordt bijgebouwd – niet op land, niet op zee, nergens. Windturbines waar omwonenden last van hebben en/of ziek van worden, gaan we afbreken – want wij kiezen wél voor gezondheid in plaats van afzichtelijke klimaatmolens.”
“Geen enkele nieuwe windturbine er meer bij; geen nieuwe zonneparken”
Meer kernenergie en behoud kolen- en gascentrales
De partij wil inzetten op stabiele en betrouwbare energiebronnen door bestaande kolen- en gascentrales open te houden en nieuwe kerncentrales te bouwen. Dit moet zorgen voor leveringszekerheid en een stabiel elektriciteitsnet.
Schrappen van klimaatmaatregelen en subsidies
De PVV wil stoppen met klimaatwetgeving, klimaatsubsidies en internationale klimaatverplichtingen. Ze vinden deze maatregelen onnodig en duur, en willen het ministerie van Klimaat vervangen door een ministerie van Betaalbare Energie.
“Het ministerie van Klimaat en Groene Groei veranderen we in het ministerie van Betaalbare Energie: geen CO2-flauwekul, maar leveringszekerheid en lagere energielasten.”
“Terugtrekken uit het VN-Klimaatakkoord van Parijs; Klimaatwet intrekken. Klimaatfonds schrappen; Klimaatberaad opdoeken. SDE++ en andere klimaatsubsidies schrappen.”
Geen verplichte verduurzaming of warmtepompen
De partij is tegen verplichte verduurzamingsmaatregelen zoals warmtepompen of het verplicht van het gas af gaan. Ze vinden dat burgers niet moeten worden gedwongen tot dure investeringen.
Meer eigen gas- en oliewinning, geen export
De PVV wil meer gas- en oliewinning op de Noordzee en op land, en het gas uitsluitend voor Nederland gebruiken om leveringszekerheid te waarborgen.
“Meer en snellere gas- en oliewinning op de Noordzee. Nieuwe winning op land en verlenging van bestaande winning indien veilig; de regio laten meeprofiteren van de baten van mijnbouw op land.”
“Geen export van ons gas; een strategische gasreserve dient alleen ónze leveringszekerheid.”
De SGP streeft naar een betrouwbare, betaalbare en duurzame energievoorziening, met nadruk op energiebesparing, een diverse energiemix (inclusief kernenergie), en het voorkomen van energiearmoede. Ze willen netcongestie aanpakken, investeren in infrastructuur, en kwetsbare huishoudens beschermen via sociale tarieven en energiecoaches. De partij kiest voor realisme boven strikte CO2-doelen en wil innovatie stimuleren, met oog voor leveringszekerheid en betaalbaarheid.
Energiebesparing en betaalbaarheid voor huishoudens
De SGP vindt energie een eerste levensbehoefte en wil huishoudens beschermen tegen hoge prijzen en energiearmoede. Energiebesparing wordt gestimuleerd, maar niet ten koste van kwetsbare groepen.
“Energie is een eerste levensbehoefte. De energiebelasting voor kleinverbruikers mag een prikkel zijn om zuinig aan te doen, maar moet huishoudens niet klemzetten. Er komt een sociaal tarief, een maximum energieprijs, voor kwetsbare huishoudens.”
“Overheden steunen de inzet van energiecoaches om kwetsbare huishoudens met eenvoudige maatregelen te helpen energie te besparen en de energierekening te verlagen.”
Verduurzaming met diverse, voorspelbare energiebronnen
De SGP wil de energievoorziening verduurzamen met een brede energiemix, waarbij naast wind en zon ook kernenergie, geothermie, aquathermie en getijdenenergie een grotere rol krijgen. Dit moet de leveringszekerheid vergroten en afhankelijkheid van fossiele import verminderen.
“De energievoorziening wordt verduurzaamd en de import van fossiele brandstoffen afgebouwd. We kiezen daarbij wel voor een brede en evenwichtige energiemix met het oog op betrouwbaarheid en leveringszekerheid.”
“De SGP wil daarom meer inzet op ontwikkeling en opschaling van alternatieve energiebronnen met een meer voorspelbare productie, als aquathermie, geothermie, kernenergie, getijdenenergie en ‘superkritische’ vergassing van biomassareststromen.”
“Nederland staat vooraan bij de ontwikkeling en bouw van kleine modulaire kernreactoren (SMR’s). Het Rijk ondersteunt de bouw van tenminste twee grote kerncentrales, mede door via een Staatsdeelneming de financieringskosten sterk te verlagen.”
Aanpak netcongestie en investeringen in infrastructuur
De SGP ziet netcongestie als het grootste knelpunt voor verduurzaming en wil daarom prioriteit geven aan het versterken van het elektriciteitsnet, het slimmer benutten van netcapaciteit en het faciliteren van energiehubs en opslag.
“Aanpak van netcongestie, slimmer gebruik van beschikbare netcapaciteit en snelle verzwaring van het elektriciteitsnet verdienen daarom de hoogste prioriteit.”
“De structuur voor net- en leveringstarieven wordt zo aangepast dat er meer prikkels komen om stroom te gebruiken op momenten dat het aanbod groot is en de vraag laag.”
“Elektrolysers en grootschalige batterijen op de juiste plekken in het net worden net zoals in omliggende landen vrijgesteld van het betalen van nettarieven. De dubbele energiebelasting voor batterijen wordt afgeschaft.”
Realistische en flexibele klimaatdoelen
De SGP verwerpt strikte wettelijke CO2-reductiedoelen en pleit voor een pragmatische aanpak, waarbij rekening wordt gehouden met technische en maatschappelijke beperkingen zoals netcongestie.
“Maar niet door ons wettelijk vast te pinnen op concrete doelen voor reductie van de CO2-uitstoot, zoals 55% in 2030. Daarvoor is de situatie te complex. Denk aan de congestieproblematiek die verduurzamingsprojecten in de weg zit...”
Stimuleren van energiebesparing en verduurzaming in de gebouwde omgeving
De SGP wil investeren in isolatie, hybride warmtepompen en betaalbare alternatieve warmtevoorzieningen, met oog voor haalbaarheid en betaalbaarheid voor alle huishoudens.
“Het Rijk investeert extra in het Warmtefonds en de Investeringsregeling Subsidie Duurzame Energie en maakt samen met gemeenten en woningcorporaties werk van grootschalige isolatieprogramma’s om de kostprijs voor gebouwisolatie te verlagen.”
“Er wordt toegewerkt naar de hybride warmtepomp als standaard in plaats van de cv-ketel, mits het voor iedereen haalbaar en betaalbaar wordt gemaakt.”
Industrie: verduurzaming met oog voor concurrentiepositie
De SGP wil verduurzaming van de industrie, maar met een eerlijk speelveld ten opzichte van het buitenland en zonder verplaatsing van productie naar landen met lagere milieueisen.
“We staan voor verduurzaming van de industrie, maar wel met oog voor een zo eerlijk mogelijk speelveld.”
“De netkosten voor de industrie mogen niet doorstijgen. Omliggende landen geven hun industrie nog steeds korting op de nettarieven. Die Volume Correctie Regeling komt hier ook terug.”
De ChristenUnie wil de energietransitie versnellen door te kiezen voor een mix van wind, zon en kernenergie, het uitfaseren van gas- en kolencentrales, en het stimuleren van lokale energie-initiatieven. Ze leggen nadruk op het versterken en flexibiliseren van het elektriciteitsnet, energieopslag, en het betaalbaar houden van de energierekening, met bijzondere aandacht voor huishoudens met een laag inkomen. Lokale participatie, innovatie (zoals waterstof), en Europese samenwerking zijn centrale pijlers in hun visie op een duurzame en rechtvaardige energievoorziening.
Mix van wind, zon en kernenergie als basis
De ChristenUnie kiest voor een energiemix waarin wind- en zonne-energie de basis vormen, aangevuld met nieuwe kerncentrales, en het uitfaseren van fossiele centrales. Dit moet zorgen voor een betrouwbare, duurzame en onafhankelijke energievoorziening.
“Het fundament van onze toekomstige energievoorziening bestaat uit een mix van wind en zonne-energie. We faseren de gas- en kolencentrales uit, en vullen het energiesysteem aan met twee nieuwe grote kerncentrales. Daarnaast onderzoeken we de inzet van kleine modulaire kerncentrales (SMR’s) van Europese producenten als alternatief voor of aanvulling op grote kerncentrales.”
“Wind op zee vormt de basis. Daarbij passen we het voorzorgsbeginsel toe, zodat negatieve effecten op ecologie en visserij(gemeenschappen) worden geminimaliseerd.”
Versnellen en versterken van het elektriciteitsnet en energieopslag
De partij erkent dat het volle stroomnet een groot obstakel is en wil daarom investeren in netverzwaring, flexibilisering, en energieopslag. Dit is noodzakelijk om de energietransitie mogelijk te maken en netcongestie te verminderen.
“Het volle stroomnet vormt een groot obstakel voor woningbouw, maatschappelijke voorzieningen en verdere verduurzaming. De elektriciteitsvraag en congestie in het stroomnet stijgen naar verwachting nog verder.”
“De overheid zet in op flexibilisering van de elektriciteitsvraag, netbewuste verduurzaming, aanjagen van de warmtetransitie en regie voeren op energieopslag.”
“Batterij-opslag is noodzakelijk voor het moment dat de wind niet waait en de zon niet schijnt.”
Lokale energiecoöperaties en participatie stimuleren
De ChristenUnie wil lokale energiecoöperaties en burgerparticipatie in duurzame energieprojecten stimuleren, zodat de energietransitie eerlijker wordt en burgers direct kunnen profiteren.
“Waar mogelijk willen we toe naar een lokaal vormgegeven energiesysteem van volledig hernieuwbare energie inclusief mogelijkheden voor batterij-opslag. Energiecoöperaties brengen de energietransitie dichter bij de burger.”
“We willen dat lokale participatie in duurzame energieprojecten wordt gestimuleerd, waarbij ten minste 50% lokaal eigenaarschap het uitgangspunt is.”
Betaalbare energierekening en bescherming kwetsbare huishoudens
De partij wil de stijging van de energiekosten dempen, met speciale aandacht voor huishoudens met een krappe beurs, en gerichte inkomensondersteuning bieden bij energiearmoede.
Innovatie en verduurzaming industrie (waterstof, biomassa, aardwarmte)
De ChristenUnie stimuleert innovatie zoals waterstofproductie, hoogwaardige inzet van biomassa, en aardwarmte als alternatieven voor fossiele energie, met oog voor duurzaamheid en Europese samenwerking.
“We stimuleren waterstofinnovatie, om duurzaam opgewekte energie ook te kunnen gebruiken.”
“Biomassa zetten we gericht in op hoogwaardige toepassingen, zoals via bijmenging in de luchtvaartsector en groen gas in het aardgasnetwerk. Er komt op den duur een einde aan het verbranden van biomassa.”
“We stimuleren de ontwikkeling van aardwarmte als duurzaam en lokaal alternatief voor aardgas, om huizen, gebouwen en kassen mee te verwarmen.”
D66 wil de energietransitie versnellen door grootschalig in te zetten op schone energiebronnen zoals zon, wind en groene waterstof, met wind op zee als basis. Ze pleiten voor een eerlijkere verdeling van de kosten, investeringen in het elektriciteitsnet, meer zeggenschap voor burgers via energiecoöperaties, en sluiten kernenergie niet uit als aanvulling voor een stabiel, CO2-vrij energiesysteem.
Versnellen van de energietransitie met schone bronnen
D66 kiest voor een snelle overstap naar duurzame energie, met prioriteit voor wind op zee, zon, en groene waterstof, om onafhankelijk te worden van fossiele energie en onbetrouwbare regimes. Ze willen procedures versnellen, het elektriciteitsnet verzwaren, en investeren in technisch personeel.
“We investeren uitgebreid in windmolens op zee en in zonnepanelen op daken, bedrijventerreinen en restgronden zoals bermen. Wind op zee wordt de basis van onze schone energie.”
“Onze energie moet voor iedereen betrouwbaar, betaalbaar en beschikbaar zijn. En D66 wil voor onze energie niet meer afhankelijk zijn van foute regimes. Daarom kiezen we voor een slimme mix van zon, wind, groene waterstof en andere bronnen.”
“We geven de grootste prioriteit aan de verzwaring van het elektriciteitsnet.”
“De energietransitie vraagt snelheid, maar veel van de procedures die er nu zijn, vertragen juist. Om die reden wil D66 dat procedures voor vergunningen korter en efficiënter worden.”
“We zorgen voor extra technisch personeel. Ook maken we het mogelijk dat mbo’ers uit heel Europa aan de slag kunnen.”
Eerlijke verdeling van kosten en opbrengsten
D66 wil dat de energietransitie sociaal en rechtvaardig verloopt, met speciale aandacht voor mensen met lage inkomens. Ze maken het Noodfonds Energie structureel, ondersteunen verduurzaming van woningen, en zorgen dat niemand wordt buitengesloten.
“De klimaatcrisis raakt ons allemaal, maar niet iedereen even hard. Daarom zorgt D66 voor een eerlijke verdeling van de kosten en de opbrengsten van de energietransitie. Zo maken we de omslag naar schone energie socialer en rechtvaardiger.”
“Voor de vele mensen voor wie de rekening nú al onbetaalbaar is, maakt D66 het Noodfonds Energie structureel en het budget groter. Zo blijft niemand in de kou terwijl we de energietransitie versnellen.”
“We ondersteunen mensen met lage inkomens bij verduurzaming van hun woning. Denk aan subsidies, persoonlijk advies en energiecoaches. Zo daalt de energierekening en stijgt het wooncomfort.”
Meer zeggenschap en participatie voor burgers
D66 wil dat iedereen kan meedoen aan lokale energieprojecten, ook zonder eigen dak. Ze stimuleren energiecoöperaties, participatiefondsen en het delen in opbrengsten.
“Iedereen kan meedoen met zonne-energie, of je nu wel of geen eigen dak hebt dat daar geschikt voor is. We zorgen voor manieren om zonnepanelen te huren. En we helpen energiecoöperaties die bijvoorbeeld buurtbatterijen of zonneweides willen opzetten.”
“Inwoners krijgen een aandeel in lokale energieprojecten. Bewoners kunnen delen in de opbrengst van energie en krijgen daar zeggenschap over via coöperaties of participatiefondsen.”
Open houding ten opzichte van kernenergie
Hoewel groene energie de voorkeur heeft, sluit D66 kernenergie niet uit als aanvulling voor een stabiel, CO2-vrij energiesysteem.
“Groene energie is onze eerste keuze, maar dit kent ook grenzen. We sluiten daarom geen technologie uit. Voor een stabiel energiesysteem zonder CO2-uitstoot blijven we openstaan voor kernenergie.”
Stoppen met biomassa voor elektriciteit
D66 wil stoppen met het verbranden van hout en biomassa voor stroomopwekking, behalve voor hoogwaardig gebruik van reststromen.
“We stoppen met het verbranden van hout om stroom op te wekken. We stoppen stap voor stap met de inzet van biomassa voor elektriciteit. Alleen hoogwaardig gebruik van reststromen blijft toegestaan, bijvoorbeeld als grondstof voor nieuwe producten of in sectoren zonder groen alternatief.”
GroenLinks-PvdA wil Nederland snel verduurzamen door grootschalig te investeren in schone energie, het versnellen van de uitbreiding van het elektriciteitsnet en het betaalbaar houden van de energierekening voor iedereen. De partij kiest voor wind- en zonne-energie als basis, wil fossiele subsidies afbouwen, en zet in op isolatie van woningen en ondersteuning van kwetsbare huishoudens. Hun visie is gericht op een rechtvaardige energietransitie waarin zowel klimaatdoelen als sociale rechtvaardigheid centraal staan.
Snelle uitbreiding en slim gebruik van het energienet
GroenLinks-PvdA ziet het volle elektriciteitsnet als een urgent knelpunt voor de energietransitie en wil dit oplossen door versneld te investeren in netuitbreiding en slimme oplossingen. Dit moet de overstap naar duurzame energie versnellen en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen verminderen.
“We komen met een Energieversnellingswet, die regelt dat vergunningen voor kritieke energie-infrastructuur, zoals voor verdeelstations en extra stroomkabels, eerder kunnen worden afgegeven.”
“Meer ruimte op het energienet kan niet wachten. Daarom investeren we fors in het uitbreiden van het elektriciteitsnet.”
“Daarnaast gaan we slimmer gebruik maken van het elektriciteitsnet. Bijvoorbeeld door bedrijven en huishoudens te stimuleren om buiten de spits stroom te gebruiken, oplossingen als batterijen en elektrolyse te ondersteunen, en de lokale energievraag beter af te stemmen met het lokale aanbod uit zon en wind.”
Wind- en zonne-energie als basis van het energiesysteem
De partij wil wind- en zonne-energie tot de kern van het Nederlandse energiesysteem maken, met opslag en groene waterstof als back-up. Dit moet zorgen voor betaalbare, schone energie en minder afhankelijkheid van autoritaire regimes.
“Elektriciteit uit zon en wind wordt het motorblok van ons toekomstig energiesysteem. We slaan energie op voor wanneer het even niet waait of de zon niet schijnt, bijvoorbeeld met behulp van batterijen. Gascentrales die draaien op groene waterstof zijn de achtervang voor langere periodes zonder wind of zon.”
“Met investeringen in schone energie van eigen bodem, zoals zon en wind, maken we ons minder afhankelijk van autoritaire regimes.”
“We investeren in schone en betaalbare energie uit wind-op-zee. Om dat te bereiken sluiten we een Noordzeepact tussen overheid, energiebedrijven, industrie en netbeheerders.”
Betaalbare energierekening en bescherming kwetsbare huishoudens
GroenLinks-PvdA wil voorkomen dat de energietransitie leidt tot hogere lasten voor kwetsbare groepen. Isolatie en financiële steun zijn de belangrijkste instrumenten om energiearmoede tegen te gaan.
“Isolatie is de enige structurele oplossing voor een betaalbare energierekening, maar niet alle woningen zullen van vandaag op morgen zijn verduurzaamd. Daarom komen we in de tussentijd kwetsbare huishoudens tegemoet met een structureel energienoodfonds, dat huishoudens helpt die hun energierekening niet kunnen betalen.”
“Mensen die moeite hebben met het betalen van de energierekening helpen we als eerst. We verlagen de nettarieven, en helpen mensen met het isoleren van hun woning en het plaatsen van zonnepanelen zodat de energierekening daalt.”
Afschaffen fossiele subsidies en beprijzen vervuiling
De partij wil een einde maken aan fossiele subsidies en vervuilers laten betalen voor hun uitstoot, zodat duurzame alternatieven aantrekkelijker worden en de energietransitie wordt versneld.
Grootschalig isolatie-offensief voor woningen
Isolatie van woningen is een speerpunt om zowel het klimaat als de portemonnee van bewoners te ontzien. De overheid investeert grootschalig en pakt vooral slecht geïsoleerde huizen als eerste aan.
“De overheid gaat flink investeren in een grootschalig isolatie-offensief. In tochtige huizen zonder dubbel glas wonen gezinnen die ‘s winters kiezen tussen verwarming of eten. Dáár beginnen we.”
Voorrang voor maatschappelijk belang op het energienet
Bij schaarste op het elektriciteitsnet krijgen partijen met een maatschappelijk belang voorrang, om zo publieke voorzieningen en kwetsbare groepen te beschermen.
“Partijen met een maatschappelijk belang krijgen voorrang op het net.”
50PLUS kiest voor een pragmatische en technologische aanpak van het energiebeleid, met nadruk op betaalbaarheid, leveringszekerheid en aansluiting bij Europese afspraken. De partij wil snel nieuwe kerncentrales bouwen, geen nationale koplopersrol in klimaatbeleid, en burgers beschermen tegen onbetaalbare of onpraktische alternatieven. Hun visie is gericht op het waarborgen van welvaart en het voorkomen van overhaaste, dure of symbolische maatregelen.
Snelle bouw van nieuwe kerncentrales
50PLUS ziet kernenergie als essentieel voor de energievoorziening en economische concurrentiekracht van Nederland. Ze willen de bouw van vier grote kerncentrales versnellen en inzetten op kleine modulaire reactoren (SMR’s), om zo het elektriciteitsnet te ontlasten en de energietransitie betaalbaar te houden.
Geen verplichte warmtepompen of gasafsluiting zonder betaalbaar alternatief
De partij verzet zich tegen het verplichten van warmtepompen of het afsluiten van gas, tenzij er volwaardige, passende én betaalbare alternatieven zijn. Dit standpunt is bedoeld om burgers te beschermen tegen hoge kosten en onpraktische oplossingen.
“Geen verplichting voor warmtepompen of afsluiting van gas, zonder volwaardige, passende én betaalbare alternatieven.”
Stimuleren van thuisbatterijen voor eigen energiegebruik
50PLUS wil burgers die zelf elektriciteit opwekken laten profiteren door het gebruik van thuisbatterijen te stimuleren. Dit moet de zelfvoorzienendheid vergroten en het elektriciteitsnet ontlasten.
“Stimulering van het gebruik van thuisbatterijen, zodat burgers die hun eigen elektriciteit opwekken hier ook optimaal van kunnen profiteren.”
Alleen Europees klimaat- en energiebeleid, geen nationale koploper
De partij is kritisch op nationaal energie- en klimaatbeleid dat verder gaat dan Europese afspraken. Ze willen geen nationale CO2-heffingen of extra regels, en pleiten voor uitfasering van nationaal beleid zodra Europees beleid wordt opgeschaald.
Kritiek op huidige energiebeleid en netcongestie
50PLUS bekritiseert het huidige energiebeleid vanwege hoge prijzen, netcongestie en ineffectieve maatregelen. Ze stellen dat slecht doordachte plannen Nederland economisch schaden en pleiten voor correctie van bestaand beleid.
“Slecht doordachte en slecht uitgevoerde plannen op het terrein van energie, klimaat, stikstof en natuurbeleid, hebben ervoor gezorgd dat Nederland zijn aansluiting bij de economische top van de wereld dreigt kwijt te raken.”
“Het elektriciteitsnet is verstopt, kwetsbaar en de prijzen zijn extreem hoog in vergelijking met andere landen.”
DENK zet in op een rechtvaardige energietransitie waarbij grote vervuilers meer gaan betalen, huishoudens profiteren van lagere energiekosten, en duurzame energieopwekking wordt versneld. De partij wil massaal investeren in zonne- en windenergie, sluit kernenergie niet uit onder strikte voorwaarden, en benadrukt dat klimaatmaatregelen betaalbaar en eerlijk moeten zijn voor burgers. DENK koppelt energiebeleid aan internationale klimaatrechtvaardigheid en bescherming van kwetsbare groepen.
Grote vervuilers betalen meer voor energie
DENK wil dat bedrijven die veel energie verbruiken, een groter deel van de energietransitie financieren. Dit moet de verduurzaming versnellen en de lasten eerlijker verdelen, zodat huishoudens worden ontzien.
“Bedrijven in de commerciële sector die veel energie verbruiken, gaan relatief méér energiebelasting en opslag voor duurzame energie betalen. Met een CO2-heffing voor de grootste vervuilers geven we een extra stimulans om te verduurzamen.”
Verplichte groei van duurzame energieopwekking
Energiebedrijven worden wettelijk verplicht om jaarlijks een groter aandeel duurzame energie te produceren, met als doel volledige duurzaamheid. Dit moet de energietransitie versnellen en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen verminderen.
“Energiebedrijven worden wettelijk verplicht een groeiend aandeel duurzame energie op te wekken. Elk jaar stijgt dat verplichte aandeel, totdat volledige duurzaamheid is bereikt.”
Lagere energiekosten en steun voor huishoudens
Huishoudens moeten profiteren van de energietransitie door lagere energierekeningen. DENK wil meer subsidies voor isolatie en zonnepanelen, en het behoud van de salderingsregeling.
“Huishoudens profiteren van verduurzaming door een lagere energierekening. De overheid ondersteunt dit actief, met name door méér subsidies beschikbaar te stellen voor het isoleren van huurwoningen en zonnepanelen voor particulieren. Dat betekent ook dat de salderingsregeling moet blijven.”
Investeren in schone energie, kolen uitfaseren, kernenergie niet uitgesloten
DENK wil fors investeren in zonne-energie en windenergie op zee, kolencentrales zo snel mogelijk sluiten, en sluit kernenergie niet uit mits veilige opslag van kernafval gegarandeerd is.
“Massaal inzetten op schonere energie. Wij willen investeren in zonne energie en windenergie op zee. Kolencentrales verdwijnen zo snel mogelijk. Kernenergie sluiten wij niet uit, omdat het schoner is dan andere energiebronnen. Veilige opslag van kernafval is een harde randvoorwaarde voor elke kernenergie optie.”
Klimaatmaatregelen moeten betaalbaar en eerlijk zijn
Klimaatbeleid mag burgers niet onnodig financieel belasten of betuttelen. DENK verzet zich tegen extra belastingen op consumptiegoederen die ongelijkheid vergroten.
“Klimaatbeleid is hard nodig, maar mag geen middel worden om burgers betuttelend te bejegenen of op de kosten te jagen. Daarom komt er géén belasting op vlees, géén extra heffing op suiker en géén toeslag op plastic verpakkingen. Deze heffingen vergroten de ongelijkheid.”
Internationale klimaatrechtvaardigheid
DENK erkent de historische verantwoordelijkheid van het Westen voor CO2-uitstoot en wil het Mondiale Zuiden actief ondersteunen in klimaatbeleid.
“Wij erkennen dat het Westen (historisch) verantwoordelijk is voor een groot deel van de wereldwijde CO2 uitstoot, terwijl de zwaarste gevolgen vandaag de dag vooral landen in het Mondiale Zuiden treffen. Ons land moet, samen met andere Westerse landen, het Mondiale Zuiden actief ondersteunen in het klimaatbeleid.”