Verkiezingsprogramma's 2025 overelektrificatie
De SGP erkent de noodzaak van elektrificatie in sectoren als industrie, mobiliteit en gebouwde omgeving, maar benadrukt dat het elektriciteitsnet hier nog niet op is voorbereid. Hun belangrijkste voorstellen richten zich op het versnellen van netverzwaring, het slimmer benutten van netcapaciteit, en het stimuleren van elektrificatie waar dit haalbaar en betaalbaar is, met oog voor leveringszekerheid en betaalbaarheid voor burgers en bedrijven.
Versnellen en verbeteren van het elektriciteitsnet
De SGP vindt dat het huidige elektriciteitsnet de groeiende vraag door elektrificatie niet aankan, wat leidt tot netcongestie en vertraging van verduurzaming. Ze pleiten voor snelle investeringen, procedureversnelling, en het beter benutten van bestaande capaciteit om elektrificatie mogelijk te maken.
“Gebouwen, fabrieken en auto’s gaan steeds meer over op elektriciteit in plaats van fossiele brandstoffen... Dat vergt enorm veel van het elektriciteitsnet. Dat is veel te lang onderschat. Daardoor kampen we in heel Nederland met netcongestie.”
“Aanpak van netcongestie, slimmer gebruik van beschikbare netcapaciteit en snelle verzwaring van het elektriciteitsnet verdienen daarom de hoogste prioriteit.”
“De SGP wil versnelling van procedures voor aanleg van trafo’s en kabels. Er komt hiervoor een stikstofvrijstelling.”
“De komende jaren worden grote investeringen gedaan in het elektriciteitsnet. Daar heeft Nederland de komende decennia profijt van.”
“Congestieprognoses van netbeheerders worden gebaseerd op reële scenario’s voor elektrificatie, zodat onnodige administratieve netcongestie voorkomen wordt.”
Stimuleren van elektrificatie in mobiliteit en industrie, mits haalbaar
De SGP ondersteunt elektrificatie van vervoer en industrie, maar alleen als het betaalbaar en praktisch uitvoerbaar is. Ze willen geen bevoordeling van zware elektrische auto's, stimuleren tweedehandsmarkt en batterij-innovatie, en pleiten voor een eerlijk speelveld voor bedrijven.
“Elektrisch rijden mag in ieder geval niet benadeeld worden ten opzichte van rijden op benzine en diesel.”
“Zakelijke leaserijders worden verplicht om te kiezen voor een emissieloze auto of, gelet op de problemen bij het verkrijgen van een netaansluiting voor laadpalen, voor een zuinige hybride.”
“De subsidieregeling voor tweedehands elektrische auto’s wordt voortgezet en versterkt.”
“De productie van lithium-ion batterijen gaat gepaard met aanzienlijke lokale milieuvervuiling. De SGP wil de ontwikkeling en introductie van onder meer solid state batterijen stimuleren.”
“Overheid en netbeheerders investeren tijdig in waterstof- en elektriciteitsinfrastructuur voor de industrie, ook buitenom de grote industrieclusters.”
Slimmer gebruik en sturing van elektriciteitsvraag
De SGP wil het elektriciteitsverbruik beter afstemmen op het aanbod, onder meer door prijsprikkels en innovatieve opslag, om piekbelasting te verminderen en elektrificatie te faciliteren.
“De structuur voor net- en leveringstarieven wordt zo aangepast dat er meer prikkels komen om stroom te gebruiken op momenten dat het aanbod groot is en de vraag laag.”
“Voor een betere businesscase voor duurzame energieproductie en het voorkomen van netcongestie is inzet op afname van stroom op piekmomenten via onder meer e-boilers, batterijsystemen en elektrolysers nodig.”
“Innovatieve, duurzame systemen voor langdurige opslag van stroom.”
Terughoudendheid bij nieuwe stroomvretende datacenters
De SGP is kritisch over de komst van nieuwe datacenters vanwege hun grote impact op het elektriciteitsnet, wat elektrificatie elders kan belemmeren.
“De SGP is terughoudend ten aanzien van de komst van nieuwe stroomvretende datacenters.”
De PVV is fel tegen verplichte elektrificatie in sectoren als mobiliteit, scheepvaart en woningbouw. Zij willen geen gedwongen overstap naar elektrische alternatieven, stoppen met de energietransitie en kiezen voor behoud van fossiele energiebronnen en kernenergie, met als doel leveringszekerheid en lagere kosten voor burgers en bedrijven.
Geen verplichte elektrificatie in mobiliteit en scheepvaart
De PVV verzet zich tegen iedere vorm van gedwongen elektrificatie van vervoer en infrastructuur. Zij vinden dat elektrische alternatieven te duur zijn en dat verplichtingen ondernemers en burgers onnodig belasten. De partij wil keuzevrijheid behouden en ziet elektrificatie als een opgelegde maatregel die niet werkt voor iedereen.
“Geen gedwongen elektrificatie in de scheepvaart”
“Geen verbod op de verkoop van brandstofauto’s en niet verplicht elektrisch rijden – nooit en te nimmer.”
“Het alternatief is een peperdure elektrische auto – maar wie dat niet kan betalen, kan zijn zaak opdoeken.”
“Parkeerplekken niet exclusief voor elektrische auto’s, elke auto mag op elke parkeerplek staan”
Stoppen met energietransitie en focus op leveringszekerheid
De PVV wil de energietransitie stopzetten en geen verdere elektrificatie van de energievoorziening via weersafhankelijke bronnen. Zij zien elektrificatie via wind, zon en warmtepompen als onbetrouwbaar en te belastend voor het elektriciteitsnet. In plaats daarvan kiezen ze voor fossiele brandstoffen en kernenergie.
“We stoppen met de energietransitie en gaan netcongestie oplossen: geen windturbines, geen zonneparken of andere weersafhankelijke wiebelstroom.”
“Warmtepompen, zonnepanelen, windturbines, laadpalen – het elektriciteitsnet kan al die gekkigheid helemaal niet aan.”
“Geen verplichte warmtepomp, niet verplicht van het gas af”
“Geen enkele nieuwe windturbine er meer bij; geen nieuwe zonneparken”
Geen nieuwe duurzaamheidseisen of verplichtingen bij woningbouw
De PVV wil geen nieuwe duurzaamheidseisen, zoals verplichte warmtepompen of gasloze woningen, opleggen bij nieuwbouw. Zij vinden dat deze eisen de bouw onnodig duur en ingewikkeld maken en willen keuzevrijheid voor bewoners en bouwers.
“Geen nieuwe duurzaamheidseisen, geen verplichte warmtepomp, niet verplicht van het gas”
“We schrappen en vereenvoudigen bouweisen zoveel mogelijk. We stoppen met het eindeloze geneuzel over duurzaam en circulair bouwen. Er komen geen verplichte warmtepomp en geen nieuwe duurzaamheidseisen; we gaan ook niet verplicht van het gas af.”
BVNL is kritisch over grootschalige elektrificatie en verzet zich tegen overheidsdwang of subsidies voor elektrische alternatieven. De partij wil keuzevrijheid voor burgers en bedrijven, ziet kernenergie en aardgas als hoofdoplossingen, en wijst verplichte elektrificatie van woningen en mobiliteit af.
Geen verplichte elektrificatie van mobiliteit en woningen
BVNL vindt dat burgers en bedrijven zelf moeten kiezen of ze elektrisch gaan rijden of hun woning elektrificeren, zonder overheidsdwang, subsidies of verplichtingen. Elektrificatie wordt niet als doel op zich gezien; alternatieven als aardgas en hybride systemen blijven toegestaan en worden zelfs als duurzaam bestempeld.
“Automobilisten kiezen hun eigen auto, of dat nu een benzine, schone diesel, elektrische of hybride is. De overheid zal deze keuze niet door middel van belastingen of subsidies beïnvloeden.”
“Nieuwe huizen moeten worden gebouwd met het meest zuinige energielabel A++++ waarbij ook verwarmen op aardgas als duurzaam wordt bestempeld”
“Hybride systemen worden niet verplicht in 2026 en gasgestookte CV-ketels blijven toegestaan. Warmtepompen worden niet verplicht.”
“De motorrijtuigenbelasting verlagen maar wél heffen op alle auto’s, dus ook elektrische auto’s.”
“Het verbod op verbrandingsmotoren wordt geschrapt.”
Focus op kernenergie en aardgas, niet op elektrificatie
BVNL ziet kernenergie en aardgas als de belangrijkste energiebronnen voor de toekomst, en stimuleert onderzoek naar alternatieven als waterstof, maar zonder subsidies. Elektrificatie van het energiesysteem is geen expliciet doel; betrouwbaarheid en betaalbaarheid staan voorop.
“Onderzoek naar SMR (Small-Modular-Reactor) energiecentrales op basis van bestaande en Thorium-technologie wordt actief gestimuleerd.”
“Parallel aan de bestaande energiesystemen overschakelen op waterstof. Hiervoor moet wel eerst de productie, het transport en de afname geregeld worden. Waterstof kan prima bestaan naast andere energievormen, zoals aardgas. Uiteraard zonder subsidie van de overheid.”
“Kolencentrales openhouden totdat goede stabiele alternatieven voorhanden zijn.”
“Geen nieuwe windmolens op land of op zee.”
Het CDA ziet elektrificatie als essentieel voor de energietransitie en economische verduurzaming, maar erkent grote knelpunten zoals netcongestie en trage procedures. Hun belangrijkste voorstellen zijn het versnellen van vergunningen voor elektriciteitsprojecten, investeren in netinfrastructuur en opslag, en het stimuleren van elektrificatie in mobiliteit en industrie. De partij kiest voor een pragmatische mix van technologieën en wil de kosten eerlijk spreiden over generaties.
Vergunningen en Netinfrastructuur Versnellen
Het CDA wil de elektrificatie versnellen door knelpunten in het elektriciteitsnet aan te pakken, procedures te vereenvoudigen en investeringen in infrastructuur over generaties te spreiden. Dit moet de overgang naar duurzame energie en elektrificatie van industrie en mobiliteit mogelijk maken.
“We pakken de netcongestie voortvarend aan. Dat gaan we doen door het vergunningsproces van elektriciteitsprojecten drastisch te versimpelen en te versnellen. Onder andere door een versnelde beroepsprocedures en meer vergunningsvrije ruimte.”
“We lossen de overbelasting van het elektriciteitsnet (netcongestie) op: de rekening van de aanleg van nieuwe (elektriciteits)infrastructuur spreiden we over generaties.”
Flexibiliteit, Opslag en Lokale Afstemming Stimuleren
Het CDA erkent dat elektrificatie vraagt om meer flexibiliteit en opslag in het energiesysteem, en wil lokale afstemming tussen opwek en gebruik stimuleren. Dit moet het net ontlasten en de integratie van duurzame elektriciteit verbeteren.
“We benutten de kansen voor flexibiliteit en energieopslag optimaal. Ook willen we meer aansturing op lokale afstemming in opwek en gebruik.”
“We stimuleren flexibele contracten en ‘energyhubs’ op bedrijventerreinen en initiatieven van energiecoöperaties, gemeenten en provincies op het gebied van duurzame mobiliteit en lokale opwek, gebruik en opslag van energie.”
Elektrificatie van Mobiliteit en Industrie
Het CDA zet in op elektrificatie van mobiliteit (zoals laadinfrastructuur voor vrachtvervoer) en stimuleert verduurzaming van de industrie, onder meer door elektrificatie en het gebruik van CO₂-vrije technologieën.
“We stimuleren zero-emissie-vrachtvervoer door het versnellen van laadinfrastructuur voor zware voertuigen via publiek-private samenwerking.”
“We maken bindende en wederkerige maatwerkafspraken met de grootste vervuilende bedrijven om de bestaande industrie te verduurzamen en te bouwen aan een duurzame economie van de toekomst.”
Mix van CO₂-vrije Technologieën voor Leveringszekerheid
Het CDA kiest niet exclusief voor elektrificatie, maar voor een brede mix van CO₂-vrije technologieën (waaronder kernenergie, waterstof en duurzame brandstoffen) om leveringszekerheid te waarborgen en de energietransitie haalbaar te maken.
“Bij de energietransitie hebben we niet de luxe opties uit te sluiten. We investeren in een goede mix van kernenergie, windenergie, zonne-energie, waterstof, groen gas, duurzame biomassa, aardwarmte en schone brandstoffen.”
“We dragen zorg voor voldoende CO₂-vrij regelbaar vermogen (bijvoorbeeld kleine kerncentrales) om leveringszekerheid ook op de langere termijn te borgen.”
De ChristenUnie ziet elektrificatie als een noodzakelijke stap voor verduurzaming van industrie, mobiliteit en de gebouwde omgeving, maar erkent dat het volle elektriciteitsnet (netcongestie) een groot obstakel vormt. Ze pleiten voor nationale regie, versnelde netverzwaring en slimme flexibilisering van het net, met prioriteit voor maatschappelijke voorzieningen en huishoudens. Concrete voorstellen zijn onder meer het versterken van de energie-infrastructuur, het verplicht schakelen van apparaten, en het stimuleren van elektrificatie in de industrie.
Nationale regie en versnelde netverzwaring
De ChristenUnie wil dat de overheid de regie neemt over de uitbreiding en versterking van het elektriciteitsnet om elektrificatie van woningen, industrie en maatschappelijke voorzieningen mogelijk te maken. Dit is nodig om netcongestie te verminderen en de energietransitie niet te laten vastlopen.
“De overheid neemt nationale regie over de energie-infrastructuur, zet in op het vereenvoudigen van de vergunnings- en beroepsprocedures en heeft oog voor het belang van uitvoering bij netbeheerders, provincies en gemeenten.”
“Het volle stroomnet vormt een groot obstakel voor woningbouw, maatschappelijke voorzieningen en verdere verduurzaming.”
“We stellen extra geld uit het Klimaatfonds beschikbaar om netverzwaring en de warmtetransitie een noodzakelijke impuls te geven.”
Slimmer en flexibeler elektriciteitsnet
Om elektrificatie mogelijk te maken zonder het net te overbelasten, wil de ChristenUnie inzetten op flexibilisering van de vraag, energieopslag en slimme sturing van apparaten. Dit moet pieken op het net dempen en ruimte creëren voor verdere elektrificatie.
“De overheid zet in op flexibilisering van de elektriciteitsvraag, netbewuste verduurzaming, aanjagen van de warmtetransitie en regie voeren op energieopslag.”
“Warmtepompen, laadpalen en batterijen krijgen een verplichte schakelmogelijkheid waardoor de netbeheerder lokaal, regionaal en landelijk stuurmogelijkheden krijgt.”
“Verslimmen van het net gebeurt door monitoring, aansturen van de netten, flexibiliteit in aansluitingen en gebruik, en het verplicht teruggeven van netcapaciteit die niet gebruikt wordt.”
Prioriteit voor maatschappelijke voorzieningen en huishoudens
De partij wil dat bij schaarste op het elektriciteitsnet maatschappelijke voorzieningen, woningen en kritische infrastructuur voorrang krijgen boven bijvoorbeeld laadvoorzieningen voor auto's.
“Ziekenhuizen krijgen gegarandeerd vermogen, gevolgd door woningen, industrie, utiliteit en tot slot laadvoorzieningen. Er wordt capaciteit gereserveerd in het net voor nieuw te bouwen zorginstellingen, kritische infrastructuur en woningbouw, zodat investeringen vooraf meer zekerheid krijgen.”
Elektrificatie van industrie als klimaatmaatregel
De ChristenUnie ziet elektrificatie van industriële processen als essentieel voor het behalen van klimaat- en stikstofdoelen, en wil dit versnellen waar mogelijk.
“Industriële processen worden waar mogelijk verder geëlektrificeerd.”
D66 ziet elektrificatie als een essentiële stap richting een klimaatneutrale samenleving en wil het elektriciteitsnet snel uitbreiden om de overstap naar schone energie en industrie mogelijk te maken. Ze geven prioriteit aan investeringen in netverzwaring, stimuleren de inzet van groene stroom en willen procedures versnellen om elektrificatie niet te laten vastlopen. D66 kiest voor een mix van duurzame bronnen, sluit geen technologie uit, en koppelt elektrificatie aan sociale rechtvaardigheid en economische kansen.
Prioriteit voor verzwaring en uitbreiding elektriciteitsnet
D66 erkent dat elektrificatie van energiegebruik en industrie alleen mogelijk is met een sterk en toekomstbestendig elektriciteitsnet. Ze willen netbeheerders meer ruimte geven om te investeren en procedures versnellen om knelpunten te voorkomen. Dit is noodzakelijk om de energietransitie en elektrificatie van industrie, woningen en mobiliteit niet te laten vastlopen.
“We geven de grootste prioriteit aan de verzwaring van het elektriciteitsnet.”
“De energietransitie loopt vast zonder voldoende ruimte op het net. Daarom mogen netbeheerders sneller investeren. Ze worden verantwoordelijk voor genoeg netcapaciteit, die aansluit bij onze klimaatdoelen.”
“We investeren uitgebreid in windmolens op zee en op land, in zonnepanelen op daken, bedrijventerreinen en restgronden zoals bermen. Wind op zee wordt de basis van schone energie. Daarbij investeren we uitgebreid in energie-opslag om netcongestie te verminderen.”
Versnellen van vergunningen en procedures voor elektrificatie
D66 ziet trage procedures als een rem op elektrificatie en wil deze daarom korter en efficiënter maken. Dit moet zorgen dat projecten voor netverzwaring, duurzame opwek en elektrificatie van industrie sneller gerealiseerd kunnen worden.
“De energietransitie vraagt snelheid, maar veel van de procedures die er nu zijn, vertragen juist. Om die reden wil D66 dat procedures voor vergunningen korter en efficiënter worden.”
Stimuleren van elektrificatie in industrie en mobiliteit
D66 wil dat industrie en mobiliteit zo snel mogelijk overstappen op elektriciteit en andere duurzame alternatieven. Ze stellen duidelijke einddata voor fossiele technieken, stimuleren elektrisch vervoer en willen dat bedrijven voorspelbare kaders krijgen voor investeringen in elektrificatie.
“We stellen per sector een duidelijke einddatum voor fossiele technieken en we maken duidelijke plannen voor de overstap naar duurzame alternatieven. Zo weten bedrijven waar ze aan toe zijn en kunnen investeerders duurzame keuzes maken.”
“We stimuleren betaalbare elektrische auto’s met subsidies en belastingvoordelen.”
Europese samenwerking voor grensoverschrijdende elektrificatie
D66 ziet elektrificatie als een Europese opgave en wil grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van netwerken, opslag en duurzame opwek. Dit moet zorgen voor leveringszekerheid en een stabiel, CO2-vrij energiesysteem.
“Nederland neemt het voortouw voor een sterk Europees energiesysteem. We willen samen met andere landen stroomnetwerken delen en energieopslag organiseren. Ook werken we samen aan wind op zee, groene waterstof en betrouwbare netwerken onder de Noordzee.”
“Voor een stabiel Europees energiesysteem zonder CO2-uitstoot zetten we ons in voor een betere aansluiting van Nederland op stroommarkten in omringende landen.”
GroenLinks-PvdA ziet elektrificatie als een essentiële stap richting een duurzaam, fossielvrij Nederland, met een sterke focus op het versnellen van de uitbreiding van het elektriciteitsnet en het elektrificeren van industrie en mobiliteit. De partij wil de infrastructuur voor duurzame stroom uit zon en wind fors uitbreiden, de industrie en het vervoer elektrificeren, en huishoudens en bedrijven stimuleren om over te stappen op elektrische alternatieven. Hun visie is dat elektrificatie leidt tot betaalbare energie, minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en een schonere toekomst.
Snellere uitbreiding en slim gebruik van het elektriciteitsnet
GroenLinks-PvdA wil het elektriciteitsnet versneld uitbreiden en slimmer gebruiken om elektrificatie van industrie, woningen en vervoer mogelijk te maken. Dit moet knelpunten oplossen, de overstap naar duurzame energie versnellen en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen verminderen.
“Met snellere uitbreiding van het elektriciteitsnet zijn we eerder onafhankelijk van fossiele subsidies. We komen met een Energieversnellingswet, die regelt dat vergunningen voor kritieke energie-infrastructuur, zoals voor verdeelstations en extra stroomkabels, eerder kunnen worden afgegeven.”
“Daarom investeren we fors in het uitbreiden van het elektriciteitsnet.”
“Daarnaast gaan we slimmer gebruik maken van het elektriciteitsnet. Bijvoorbeeld door bedrijven en huishoudens te stimuleren om buiten de spits stroom te gebruiken, oplossingen als batterijen en elektrolyse te ondersteunen, en de lokale energievraag beter af te stemmen met het lokale aanbod uit zon en wind.”
Elektrificatie van industrie en vervoer
De partij zet in op elektrificatie van de industrie en het vervoer als kern van de energietransitie. Dit betekent onder andere het versneld aanleggen van windparken, het verplicht stellen van elektrische voertuigen, en het elektrificeren van het spoor.
“Daarom versnellen we de aanleg van windmolenparken op zee om de industrie te laten elektrificeren.”
“We elektrificeren alle treinlijnen in Nederland.”
“Zo zorgen we ervoor dat in Nederland vanaf 2030 alleen nog elektrische voertuigen worden verkocht, inclusief brom- en snorfietsen.”
Stimuleren van opslag en flexibiliteit voor elektrificatie
Om elektrificatie mogelijk te maken, wil GroenLinks-PvdA investeren in opslag (zoals batterijen) en flexibiliteit in het energiesysteem, zodat duurzame stroom altijd beschikbaar is.
BBB is kritisch over grootschalige elektrificatie en benadrukt de risico’s van netcongestie, hoge kosten en leveringszekerheid. De partij wil elektrificatie opnieuw beoordelen, alternatieven zoals kernenergie en waterstof stimuleren, en pleit voor een nuchtere, technologie-neutrale aanpak waarbij bewezen technologieën en betaalbaarheid centraal staan.
Kritisch op grootschalige elektrificatie en netcongestie
BBB waarschuwt dat grootschalige elektrificatie leidt tot overbelasting van het elektriciteitsnet en hoge kosten, en vindt dat elektrificatie opnieuw moet worden beoordeeld. De partij ziet elektrificatie niet als vanzelfsprekend einddoel, maar als één van de opties, en wil alternatieven serieus onderzoeken.
“Elektrificatie opnieuw beoordelen. Slechts 20–25% van onze energiebehoefte is nu elektrisch. Grootschalige elektrificatie leidt tot congestie en hoge kosten.”
“Ons elektriciteitsnet kan de energietransitie niet aan. Steeds minder nieuwe woningen en bedrijven kunnen worden aangesloten waardoor ons land stagneert en de energiekosten stijgen.”
Investeren in alternatieven voor elektrificatie
BBB wil investeren in onderzoek en opschaling van alternatieven voor elektrificatie, zoals kleine modulaire kerncentrales (SMRs), biogas, waterstof en restwarmte. De partij ziet deze alternatieven als noodzakelijk voor een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem.
“Investering in onderzoek naar en opschaling van alternatieven. Daarbij kijken we onder andere naar (zeer) kleine modulaire kerncentrales (SMRs), decentrale biogasinstallaties, waterstofproductie en restwarmtebenutting en een slimmere koppeling tussen opwek, opslag en verbruik, bij voorkeur dicht bij elkaar geplaatst.”
“We versnellen de bouw van kerncentrales; zowel grote kerncentrales als kleine modulair gebouwde kerncentrales (Small Modular Reactors: SMR’s).”
Slimmer gebruik en uitbreiding van het elektriciteitsnet
BBB erkent dat het huidige elektriciteitsnet de energietransitie niet aankan en wil versneld investeren in uitbreiding en slimmer gebruik van bestaande infrastructuur, zoals lokale energiehubs en gedeelde netten, om congestie te verminderen.
“Versnelling uitbreiding elektriciteitsnet. Ons elektriciteitsnet kan de energietransitie niet aan.”
“Slimmer gebruik van bestaande infrastructuur. Initiatieven zoals gedeelde netten en betere benutting van de netten verlagen de druk op congestie.”
“Actieve ondersteuning van lokale energiehubs. Burgers en bedrijven krijgen de ruimte om energie met elkaar te delen.”
FVD verwerpt de elektrificatie van de energievoorziening en mobiliteit als onderdeel van het klimaatbeleid. Zij willen stoppen met de energietransitie, alle elektrificatieverplichtingen en subsidies schrappen, en inzetten op fossiele brandstoffen en kernenergie voor betaalbare, betrouwbare energie. Elektrificatie wordt gezien als duur, inefficiënt en onnodig, en FVD wil burgers volledige keuzevrijheid geven in energie- en verwarmingssystemen.
Stoppen met elektrificatie van energievoorziening
FVD ziet elektrificatie als een gevolg van onnodig klimaatbeleid en wijst het af vanwege de kosten, instabiliteit en afhankelijkheid van weersomstandigheden. In plaats daarvan willen ze fossiele brandstoffen en kernenergie als basis voor de energievoorziening behouden.
“We stoppen volledig met de energietransitie, zodat ons land niet langer wordt opgezadeld met onbetaalbaar en zinloos klimaatbeleid.”
“De miljarden aan subsidies voor windmolens, zonnepanelen en elektrische installaties hebben ons energienet instabiel gemaakt en afhankelijk van weersomstandigheden.”
“We bouwen snel tien nieuwe kerncentrales en investeren in thoriumonderzoek, zodat Nederland volledig energieautonoom wordt en ook in de toekomst kan beschikken over betrouwbare en toekomstgerichte energievoorziening.”
Schrappen van elektrificatieverplichtingen en subsidies
FVD wil alle verplichtingen en subsidies die elektrificatie stimuleren, zoals de verplichte warmtepomp, elektrische installaties en duurzaamheidseisen bij nieuwbouw, afschaffen. Dit moet de keuzevrijheid en betaalbaarheid voor burgers vergroten.
“We laten gasgestookte cv-ketels toe en maken de warmtepomp niet verplicht, zodat mensen zelf kunnen kiezen hoe ze hun huis verwarmen.”
“We stoppen met verplichte duurzaamheidseisen, zodat bouwen makkelijker en goedkoper wordt.”
“Elke vorm van subsidie op de aanleg van zonnepanelen op daken wordt ingetrokken.”
Geen elektrificatie van mobiliteit stimuleren
FVD wil geen onderscheid meer maken tussen elektrische en fossiele voertuigen in de wegenbelasting en geen stimulering van elektrisch rijden via milieuzones of andere maatregelen.
“We schrappen het onderscheid tussen brandstofsoorten voor de wegenbelasting (benzine, diesel, LPG, hybride, elektrisch, etc.); iedere brandstofsoort betaalt het basistarief, zodat automobilisten evenredig worden belast.”
NSC erkent dat elektrificatie essentieel is voor de energietransitie, maar waarschuwt dat het huidige elektriciteitsnet de toenemende vraag niet aankan. Ze willen het netwerk verzwaren, de kosten eerlijk verdelen en investeren in slimme oplossingen zoals piek- en daltarieven, met speciale aandacht voor betaalbaarheid voor huishoudens.
Netwerkverzwaring en slimme benutting elektriciteitsnet
NSC ziet de groeiende elektrificatie als onvermijdelijk door de energietransitie, maar constateert dat het netwerk nu al overbelast is. Ze willen landelijke regie op investeringen, het netwerk verzwaren en slimme prikkels zoals piek- en daltarieven invoeren om het net efficiënter te gebruiken. De opbrengsten van de verkoop van het Duitse deel van Tennet worden deels ingezet om de kosten te drukken.
“Ons energienetwerk kan de toenemende vraag naar elektriciteit niet aan. En dat terwijl die vraag van zowel huishoudens als bedrijven door de energietransitie alleen maar zal toenemen. Daarom willen we het energienetwerk verzwaren.”
“We willen het elektriciteitsnet slim benutten door piek- en daltarieven in te voeren, zodat mensen een prikkel hebben om bijvoorbeeld hun elektrische auto’s niet allemaal rond etenstijd op te laden.”
“Op het tempo en de volgorde van investeringen moet meer landelijke en provinciale regie komen.”
“Om de tariefstijging als gevolg van de forse investeringen in netverzwaring voor burgers en bedrijven te beperken, besteden we de opbrengsten van de verkoop van het Duitse deel van Tennet (deels) aan dit doel.”
Eerlijke verdeling kosten elektrificatie tussen bedrijven en huishoudens
NSC wil voorkomen dat huishoudens onevenredig worden belast door de kosten van elektrificatie en netverzwaring. Ze pleiten voor een eerlijke verdeling van de kosten, met nadruk op het ontzien van huishoudens en het toegankelijk maken van subsidies voor verduurzaming.
“We letten sterk op een eerlijke verdeling van de kosten van het elektriciteitsnet tussen bedrijven en huishoudens. Huishoudens moeten daarbij zoveel mogelijk worden ontzien, zodat de energierekening betaalbaar blijft. Daarom verlagen we de kosten voor huishoudens.”
“Ook subsidies en regelingen voor verduurzaming moeten eenvoudig en toegankelijk zijn, zodat juist de mensen die dit het hardst nodig hebben kunnen investeren in energiebesparing.”
De Partij voor de Dieren ziet elektrificatie als een noodzakelijke stap richting een duurzame samenleving, maar benadrukt dat elektrificatie alléén niet voldoende is: energiebesparing en het verminderen van grondstoffengebruik staan voorop. Elektrificatie van industrie en mobiliteit wordt selectief ingezet, met prioriteit voor sectoren waar verduurzaming anders niet mogelijk is, en altijd met oog voor rechtvaardige verdeling van energie en het voorkomen van overbelasting van het elektriciteitsnet.
Selectieve elektrificatie van industrie en mobiliteit
De PvdD pleit voor elektrificatie van industriële processen en mobiliteit, maar alleen waar dit echt bijdraagt aan duurzaamheid en niet leidt tot onnodig grondstoffengebruik. Elektrificatie is geen doel op zich; het verminderen van energie- en materiaalgebruik heeft prioriteit. Elektrificatie wordt vooral ingezet in sectoren die niet anders kunnen verduurzamen.
“De industrie bespaart energie door een combinatie van een lagere vraag naar nieuwe producten in bepaalde sectoren, elektrificatie van processen, minder en efficiënter gebruik van grondstoffen, selectieve en strategische inzet van groene waterstof en meer hergebruik en recycling.”
“In 2030 is de mobiliteit volledig duurzaam. Dat gebeurt vooral op basis van elektriciteit en voor een klein deel op groene waterstof in de sectoren die nauwelijks kunnen verduurzamen via elektrificatie (internationaal vaar- en vliegverkeer).”
Elektrificatie niet één-op-één als vervanging, maar in combinatie met minder gebruik
De partij wijst het idee af om simpelweg alle fossiele auto’s te vervangen door elektrische voertuigen, vanwege de grote grondstoffenimpact. In plaats daarvan wordt ingezet op minder autobezit, meer openbaar vervoer en deelmobiliteit.
“Het een-op-een vervangen van alle personenauto’s in Nederland door elektrische voertuigen legt een te groot beslag op de wereldvoorraad van benodigde grondstoffen. Daarom zetten we in op het verminderen van het autobezit door te investeren in openbaar vervoer en het fiscaal aantrekkelijk maken van deelmobiliteit.”
“We kiezen voor slimme oplossingen en vervangen niet simpelweg alle fossiele auto’s een-op-een door elektrische. Auto’s staan 95% van de tijd stil en gebruiken zo onnodig veel grondstoffen en openbare ruimte. Niet eigendom, maar gebruik staat voorop.”
Verzwaring en efficiënt gebruik van het elektriciteitsnet
Om elektrificatie mogelijk te maken, wil de PvdD het elektriciteitsnet verzwaren en efficiënter gebruiken, met prioriteit voor huishoudens en maatschappelijke voorzieningen. Tegelijkertijd wordt gewaarschuwd voor overbelasting en pleit de partij voor slimme inzet van opslag en netbeheer.
“We verzwaren (inter)nationale, regionale en lokale elektriciteitsnetten. Waar mogelijk, en passend vanuit natuur en milieu-perspectief, komen netwerken ondergronds te liggen. Daarnaast zetten we in op efficiënt gebruik van het net, door pieken te voorkomen en het elektriciteitsnet zo veel mogelijk dag en nacht te gebruiken.”
“Burgers en voorzieningen van maatschappelijk belang, zoals ziekenhuizen, sportverenigingen en aardgasvrije woonwijken, krijgen voorrang op het elektriciteitsnet.”
50PLUS ziet elektrificatie vooral als een noodzakelijke ontwikkeling voor economische groei en technologische vooruitgang, maar is kritisch over de huidige uitvoering en de gevolgen voor burgers. De partij pleit voor meer kernenergie, stimulering van thuisbatterijen, en het vermijden van verplichte overstappen op elektrische alternatieven zonder betaalbare opties. Hun visie is pragmatisch: elektrificatie moet betaalbaar, haalbaar en betrouwbaar zijn, zonder dat burgers of bedrijven onnodig worden belast.
Snelle uitbreiding van kernenergie
50PLUS beschouwt kernenergie als essentieel om de groeiende elektriciteitsvraag door elektrificatie op te vangen en de economie concurrerend te houden. Ze willen snel vier nieuwe kerncentrales bouwen en inzetten op kleine modulaire reactoren (SMR’s) om het elektriciteitsnet te versterken en bedrijven te behouden.
“Snelle voortgang met de bouw van 4 nieuwe kerncentrales.”
“Versnelde introductie van kleine kerncentrales (SMR’s).”
“Meer elektriciteit opwekken is nodig als Nederland wil meedoen met de revolutie van high-tech en artificiële intelligentie. Door het oplossen van knelpunten kunnen we grote bedrijven behouden en aantrekken.”
Geen verplichte overstap op elektrische alternatieven zonder betaalbare opties
De partij verzet zich tegen het verplicht afsluiten van gas of het verplicht stellen van warmtepompen zolang er geen volwaardige en betaalbare alternatieven zijn. Dit standpunt is bedoeld om burgers te beschermen tegen hoge kosten en onpraktische maatregelen in het kader van elektrificatie.
“Geen verplichting voor warmtepompen of afsluiting van gas, zonder volwaardige, passende én betaalbare alternatieven.”
Stimulering van thuisbatterijen voor eigen elektriciteitsgebruik
50PLUS wil burgers stimuleren om thuisbatterijen te gebruiken, zodat zij optimaal kunnen profiteren van zelf opgewekte elektriciteit. Dit moet de voordelen van elektrificatie direct bij huishoudens laten landen.
“Stimulering van het gebruik van thuisbatterijen, zodat burgers die hun eigen elektriciteit opwekken hier ook optimaal van kunnen profiteren.”
JA21 is kritisch over de elektrificatie van transport en ziet het als onrealistisch om zwaar transport en logistiek snel te elektrificeren, gezien de huidige problemen met netcongestie, hoge kosten en ontbrekende infrastructuur. De partij verzet zich tegen dwingende elektrificatie en pleit voor een realistisch, technologieneutraal beleid zonder dwang of extra regeldruk voor ondernemers.
Tegen dwingende elektrificatie van zwaar transport
JA21 vindt dat elektrificatie van vrachtwagens en bestelbussen niet haalbaar is op korte termijn vanwege netcongestie, hoge kosten en het ontbreken van laadinfrastructuur. De partij verzet zich tegen overheidsdwang en wil ondernemers beschermen tegen ondoordacht beleid.
“Hoewel de transportsector niet onwelwillend tegenover de elektrificatie van vrachtwagens en bestelbussen staat, is JA21 van oordeel dat de overheid daar een realistisch perspectief tegenover moet zetten. De problemen op het gebied van netcongestie maken de operatie onmogelijk, laadfaciliteiten ontbreken, de kosten voor ondernemers zijn gigantisch en daarmee ook de financiële gevolgen voor consumenten.”
“Ondernemers mogen niet langer worden opgezadeld met het huidige ondoordachte en onhaalbare beleid rond de elektrificatie van (onder andere) wagenparken. Van dwang kan in dat kader geen sprake zijn.”
“Geen dwingende elektrificatie van zwaar transport en bouwmaterieel.”
Tegen lappendeken aan milieuzones en zero-emissiegebieden
JA21 waarschuwt voor het ontstaan van een onwerkbare situatie door verschillende gemeentelijke regels rond elektrificatie, zoals milieuzones en zero-emissiegebieden, en pleit voor minder regeldruk.
“Ten slotte waarschuwt JA21 tegen het beleid van steeds meer gemeenten om hun binnensteden op slot te gooien voor vrachtwagens en bestel- en bevoorradingsvervoer door het instellen van milieuzones of zero-emissiegebieden. Er ontstaat een lappendeken aan verschillende regelingen over het land wat voor het bedrijfsleven tot een onwerkbare situatie leidt.”
“Geen lappendeken aan milieuzones in steden.”
De VVD ziet elektrificatie als een belangrijk middel om de economie te verduurzamen en de stikstofuitstoot te verminderen, maar benadrukt dat dit alleen mogelijk is als de energie-infrastructuur op orde is. De partij wil daarom het elektriciteitsnet versneld uitbreiden, netcongestie aanpakken en bedrijven ondersteunen bij het overstappen op elektrificatie, mits dit praktisch en betaalbaar blijft.
Versneld uitbreiden van het elektriciteitsnet
De VVD vindt dat de huidige capaciteit van het elektriciteitsnet een grote belemmering vormt voor elektrificatie van de economie en industrie. Om elektrificatie mogelijk te maken, wil de partij de uitbreiding van het net versnellen, procedures inkorten en innovatiegebieden aanwijzen waar onorthodoxe oplossingen worden getest.
“De uitbreiding van ons elektriciteitsnet is van nationaal belang: We zetten de ingeslagen versnellingsaanpak met de grootste prioriteit door. Bijvoorbeeld door onderzoeklasten te beperken, de aanleg van elektriciteitsinfrastructuur wettelijk te beschermen en de gedoogplichtprocedure te versnellen en uit te breiden.”
“We willen daarom deze regio als innovatiegebied aanwijzen. Zodat de overheid samen met marktpartijen de netcongestie op onorthodoxe manieren kan aanpakken zonder extra gebruik te maken van het net.”
Elektrificatie als sectorale stikstofreductiemaatregel
Elektrificatie wordt door de VVD expliciet genoemd als een van de middelen om sectorale stikstofuitstoot te verminderen. De partij ziet elektrificatie als een praktische maatregel, naast technische innovatie en extensivering, om de industrie te verduurzamen zonder deze uit Nederland te verdrijven.
Flexibilisering en delen van netcapaciteit door bedrijven
De VVD wil bedrijven actief ondersteunen bij het flexibel maken van hun stroomvraag en het delen van energie en netcapaciteit, zodat elektrificatie niet vastloopt op netcongestie. Energyhubs spelen hierin een centrale rol.
“Ook gaan we bedrijven helpen met het flexibiliseren van hun stroomvraag en maken we het voor hen makkelijker om energie en netcapaciteit te delen. Hierbij spelen energyhubs een cruciale rol.”
De SP ziet elektrificatie als een essentieel onderdeel van de energietransitie, maar benadrukt dat het elektriciteitsnet fors moet worden uitgebreid en dat elektrificatie niet in alle sectoren mogelijk of efficiënt is. De partij zet in op publieke regie over het elektriciteitsnet, een landelijk dekkend netwerk van laadpunten, en het doelgericht inzetten van groene waterstof waar volledige elektrificatie niet haalbaar is.
Forse uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet
De SP vindt dat het elektriciteitsnet moet worden uitgebreid en versterkt om de groeiende vraag door elektrificatie van onder andere vervoer en industrie aan te kunnen. Dit is noodzakelijk om de overstap naar schone energie en elektrisch vervoer mogelijk te maken.
“We investeren fors in uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet, zodat nieuwe windparken, zonnepanelen en laadpalen kunnen worden aangesloten. Netbeheerders krijgen hiervoor publieke steun en duidelijke regie.”
Landelijk dekkend netwerk van publieke laadpunten
Elektrificatie van vervoer vereist volgens de SP een eerlijk, transparant en publiek toegankelijk laadnetwerk. De partij wil dat laadpalen geen verdienmodel zijn, maar een basisvoorziening, om zo de overstap naar elektrisch rijden te versnellen.
“Wie elektrisch rijdt moet altijd en overal eerlijk en betaalbaar kunnen laden. Daarom werken we aan een landelijk dekkend netwerk van publieke laadpunten.”
“Op termijn willen we dat laadpalen net zo vanzelfsprekend en publiek worden als straatverlichting of riolering. Geen verdienmodel voor bedrijven, maar een betrouwbare voorziening voor iedereen.”
Groene waterstof alleen waar elektrificatie niet kan
De SP erkent dat volledige elektrificatie niet in alle sectoren mogelijk of efficiënt is, met name in delen van de zware industrie. Daarom wil de partij groene waterstof uitsluitend inzetten waar directe elektrificatie geen optie is.
“We zetten in op groene waterstof (waterstof geproduceerd met hernieuwbare energie) als oplossing voor sectoren die geen mogelijkheden hebben om volledig te elektrificeren, zoals delen van de zware industrie. Groene waterstof is altijd minder efficiënt dan direct gebruik van duurzame stroom en daarom moeten we er spaarzaam en doelgericht mee omgaan.”
BIJ1 ziet elektrificatie als onderdeel van een bredere, rechtvaardige energietransitie die niet alleen draait om technologische vervanging, maar om het verminderen van energieverbruik en het democratiseren van energievoorziening. Ze willen openbaar vervoer volledig elektrificeren en investeren in collectieve verduurzaming, maar wijzen het simpelweg vervangen van alle brandstofauto’s door elektrische auto’s af vanwege grondstoffenschaarste. De partij legt nadruk op publieke regie, sociale rechtvaardigheid en het voorkomen van nieuwe vormen van uitbuiting of ongelijkheid.
Volledig elektrisch openbaar vervoer uiterlijk 2035
BIJ1 streeft naar een openbaar vervoerssysteem dat uiterlijk in 2035 volledig elektrisch is, als onderdeel van hun inzet voor duurzame mobiliteit. Dit wordt gekoppeld aan gratis en toegankelijk OV, onder publieke en democratische controle, om zowel klimaatdoelen als sociale inclusie te bevorderen.
“Het openbaar vervoer wordt gratis en toegankelijk, en is uiterlijk in 2035 volledig elektrisch.”
Geen volledige elektrificatie van het wagenpark – focus op minder autobezit
De partij verwerpt het idee om alle brandstofauto’s simpelweg te vervangen door elektrische auto’s, vanwege de grote druk op grondstoffen. In plaats daarvan willen ze het autobezit verminderen door te investeren in OV, fietsen en deelvervoer, en zo de noodzaak voor massale elektrificatie van auto’s beperken.
“Het vervangen van alle auto’s op brandstof door elektrische auto’s legt een te groot beslag op de wereldvoorraad van benodigde grondstoffen. Daarom verminderen we met ons Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) het autobezit, door te investeren in openbaar vervoer en het stimuleren van flex- en thuiswerken.”
Elektrificatie als collectieve, publieke taak – geen marktmechanisme
Elektrificatie en verduurzaming worden door BIJ1 gezien als een publieke taak, niet als winstmachine voor bedrijven. De energietransitie, inclusief elektrificatie, moet onder collectief eigendom en democratische controle plaatsvinden, zodat de lasten en baten eerlijk verdeeld worden.
“De energietransitie wordt een publieke taak, geen winstmachine. De overheid investeert massaal in klimaatneutrale, -positieve en circulaire infrastructuur, woningverduurzaming en publieke energieproductie — onder collectief eigendom en democratische controle.”
Volt zet sterk in op elektrificatie van het spoor en het wegverkeer als kern van hun klimaat- en mobiliteitsbeleid. Ze willen alle dieseltreinen vervangen door elektrische treinen, investeren in elektrificatie van regionale spoorlijnen en versnellen de transitie naar emissieloze voertuigen op de weg. Hun visie is gericht op een snelle, volledige overstap naar schone, elektrische mobiliteit om klimaatdoelen te halen en de leefomgeving te verbeteren.
Alle dieseltreinen vervangen door elektrische treinen
Volt wil het volledige spoorwegnet elektrificeren en bestaande dieseltreinen uitfaseren. Dit moet bijdragen aan een schoner, efficiënter en toekomstbestendig openbaar vervoer, en sluit aan bij Europese standaarden voor spoorinfrastructuur.
“We vervangen overal de vervuilende dieseltreinen door elektrische treinen. We verhogen de spanning op de bovenleiding van 1,5 kV DC naar de internationale norm van 25 kV AC, zodat de elektriciteit efficiënter wordt gebruikt. We kopen alleen nog nieuwe treinen die geschikt zijn voor beide spanningen om zo de transitie naar 25 kV AC mogelijk te maken. We elektrificeren de noordelijke nevenlijnen met 25 kV AC, zodat de dieseltreinen daar vervangen kunnen worden door elektrische treinen.”
Elektrificatie van regionale spoorlijnen en goederenvervoer
Volt wil specifiek investeren in de elektrificatie van regionale spoorlijnen en het goederenvervoer, om ook buiten de Randstad en in grensregio’s de overstap naar elektrisch mogelijk te maken.
“Om het goederenvervoer naar Noord-Duitsland te verbeteren, verdubbelen we het spoor van de Twentekanaallijn die in 2027 wordt geëlektrificeerd.”
Verbod op verkoop van fossiele voertuigen en stimulering elektrisch rijden
Volt wil de elektrificatie van het wegverkeer versnellen door een verbod op de verkoop van voertuigen met verbrandingsmotoren vanaf 2030 en het stimuleren van emissieloze voertuigen, inclusief zakelijke leaseauto’s.
“Volt pleit voor een verbod op de verkoop van motoren die fossiele brandstof gebruiken vanaf 2030. We halen daarmee het doel van de Europese klimaatmaatregelen met vijf jaar naar voren. Daarnaast moeten ook alle zakelijke leaseauto’s vanaf 2030 uitstootvrij zijn.”
DENK ziet elektrificatie als een belangrijk middel om de energietransitie en verduurzaming van mobiliteit te versnellen, met speciale aandacht voor betaalbaarheid en toegankelijkheid. De partij wil investeren in elektrisch rijden en duurzame energie, waarbij lage en middeninkomens ondersteund worden om de overstap mogelijk te maken. Elektrificatie wordt gepresenteerd als onderdeel van een rechtvaardig klimaatbeleid dat grote vervuilers meer laat bijdragen en burgers beschermt tegen hoge kosten.
Investeren in elektrisch rijden voor lage en middeninkomens
DENK wil de overstap naar elektrisch rijden stimuleren door het betaalbaar te maken voor lagere en middeninkomens, om zo de verduurzaming van mobiliteit te versnellen en de CO2-uitstoot te verminderen. Dit beleid adresseert zowel klimaatdoelen als sociale rechtvaardigheid, zodat elektrificatie niet alleen voor de welgestelden bereikbaar is.
“Wij gaan investeren in elektrisch rijden. Er komt een toegankelijke regeling om elektrisch rijden betaalbaar te maken voor lage en middeninkomens.”
Groeiende inzet op duurzame energieopwekking
Elektrificatie wordt ondersteund door een wettelijke verplichting voor energiebedrijven om jaarlijks een groter aandeel duurzame energie op te wekken, met als doel volledige duurzaamheid. Dit moet de energiemix vergroenen en de basis leggen voor verdere elektrificatie van sectoren als mobiliteit en industrie.
“Energiebedrijven worden wettelijk verplicht een groeiend aandeel duurzame energie op te wekken. Elk jaar stijgt dat verplichte aandeel, totdat volledige duurzaamheid is bereikt.”