Verkiezingsprogramma's 2025 overelektriciteitsnet
De SGP erkent dat het Nederlandse elektriciteitsnet zwaar overbelast is en ziet het oplossen van netcongestie als absolute prioriteit voor de energietransitie en leveringszekerheid. Ze pleiten voor snelle investeringen in verzwaring en slimmer gebruik van het net, het afschaffen van dubbele belastingen voor opslag, en het stimuleren van flexibel stroomverbruik. De partij wil procedures versnellen, investeringskosten spreiden, en samenwerking tussen netbeheerders, bedrijven en energiecoöperaties bevorderen.
Snelle verzwaring en beter benutten van het elektriciteitsnet
De SGP vindt dat het elektriciteitsnet dringend verzwaard en slimmer benut moet worden om netcongestie op te lossen en de energietransitie mogelijk te maken. Ze willen dat dit de hoogste prioriteit krijgt, met concrete maatregelen zoals het versnellen van procedures, het delen van data, en het stimuleren van flexibel stroomverbruik.
“Aanpak van netcongestie, slimmer gebruik van beschikbare netcapaciteit en snelle verzwaring van het elektriciteitsnet verdienen daarom de hoogste prioriteit.”
“Het net wordt snel beter benut door het beter meten en delen van data rond netbenutting, het zwaarder belasten van het net, voorwaardelijk gebruik van storingsreserves en ontwikkeling van energiehubs.”
“De SGP wil versnelling van procedures voor aanleg van trafo’s en kabels. Er komt hiervoor een stikstofvrijstelling.”
“De komende jaren worden grote investeringen gedaan in het elektriciteitsnet. Daar heeft Nederland de komende decennia profijt van. De rekening van deze investeringen wordt uitgesmeerd in de tijd via bijvoorbeeld een amortisatiefonds.”
Afschaffen dubbele belastingen en stimuleren opslag
De SGP wil financiële drempels voor opslag en flexibiliteit wegnemen door dubbele energiebelasting op batterijen af te schaffen en elektrolysers en batterijen vrij te stellen van nettarieven, zoals in andere landen. Dit moet het net ontlasten en flexibiliteit stimuleren.
“Elektrolysers en grootschalige batterijen op de juiste plekken in het net worden net zoals in omliggende landen vrijgesteld van het betalen van nettarieven. De dubbele energiebelasting voor batterijen wordt afgeschaft.”
Flexibel stroomverbruik stimuleren via tariefstructuur
Om het net efficiënter te gebruiken, wil de SGP de tariefstructuur aanpassen zodat er meer prikkels zijn om stroom te gebruiken als het aanbod groot is en de vraag laag.
“De structuur voor net- en leveringstarieven wordt zo aangepast dat er meer prikkels komen om stroom te gebruiken op momenten dat het aanbod groot is en de vraag laag.”
Energiehubs en samenwerking stimuleren
De SGP ziet een rol voor energiehubs en samenwerking tussen netbeheerders, bedrijven en energiecoöperaties om lokaal het net beter te benutten en congestie te verminderen.
“Energiehubs bij onder meer bedrijventerreinen, met gezamenlijk stroommanagement, opslag en duurzame energieproductie, worden gefaciliteerd. Energiecoöperaties krijgen hiervoor meer ruimte. Ook komt er meer ruimte voor samenwerking tussen netbeheerders en elektrotechnici.”
Realistische prognoses en terughoudendheid bij stroomvretende datacenters
De SGP wil dat netbeheerders hun prognoses baseren op realistische scenario’s en is kritisch op nieuwe grote stroomverbruikers zoals datacenters.
50PLUS stelt dat het Nederlandse elektriciteitsnet verstopt en kwetsbaar is, en ziet dit als een groot probleem voor economie en samenleving. Hun belangrijkste voorstellen zijn het versneld bouwen van nieuwe kerncentrales en het stimuleren van thuisbatterijen, om zo het net te ontlasten en de energievoorziening betrouwbaarder en betaalbaarder te maken.
Versneld bouwen van kerncentrales om netproblemen op te lossen
50PLUS ziet de overbelasting en kwetsbaarheid van het elektriciteitsnet als een direct gevolg van slecht beleid en onvoldoende investeringen. Door te kiezen voor de snelle bouw van grote en kleine kerncentrales wil de partij het aanbod vergroten en het net stabieler maken, zodat bedrijven behouden blijven en de energietransitie haalbaar wordt.
“Het elektriciteitsnet is verstopt, kwetsbaar en de prijzen zijn extreem hoog in vergelijking met andere landen.”
“Snelle voortgang met de bouw van 4 nieuwe kerncentrales.”
“Versnelde introductie van kleine kerncentrales (SMR’s).”
“Meer elektriciteit opwekken is nodig als Nederland wil meedoen met de revolutie van high-tech en artificiële intelligentie. Door het oplossen van knelpunten kunnen we grote bedrijven behouden en aantrekken.”
Stimuleren van thuisbatterijen voor netontlasting
Om burgers te laten profiteren van zelf opgewekte stroom en het net te ontlasten, wil 50PLUS het gebruik van thuisbatterijen stimuleren. Dit moet bijdragen aan een efficiënter gebruik van het bestaande net en meer autonomie voor huishoudens.
“Stimulering van het gebruik van thuisbatterijen, zodat burgers die hun eigen elektriciteit opwekken hier ook optimaal van kunnen profiteren.”
Kritiek op huidig beleid en oproep tot correctie
50PLUS wijst op de gevolgen van slecht doordachte energie- en klimaatmaatregelen, die volgens hen hebben geleid tot de huidige problemen met het elektriciteitsnet. Ze pleiten voor het herzien van bestaande maatregelen en het stoppen met nationale koppen op Europees beleid.
“Slecht doordachte en slecht uitgevoerde plannen op het terrein van energie, klimaat, stikstof en natuurbeleid, hebben ervoor gezorgd dat Nederland zijn aansluiting bij de economische top van de wereld dreigt kwijt te raken. Het elektriciteitsnet is verstopt, kwetsbaar en de prijzen zijn extreem hoog in vergelijking met andere landen.”
“Dat vraagt om nieuwe maatregelen en correctie van al bestaande maatregelen.”
Constatering: Net kan vraag en aanbod niet meer aan
50PLUS benoemt expliciet dat het elektriciteitsnet de huidige vraag en aanbod niet meer aankan, en koppelt dit aan bredere kritiek op het overheidsbeleid.
“Het elektriciteitsnet kan aanbod en vraag niet meer aan.”
NSC erkent dat het huidige elektriciteitsnet de groeiende vraag door de energietransitie niet aankan en wil daarom het net fors verzwaren, met meer regie vanuit de overheid. Ze pleiten voor een eerlijke verdeling van de kosten, slimme benutting van het net (zoals piek- en daltarieven), en investeren in oplossingen voor netcongestie, waarbij huishoudens zoveel mogelijk worden ontzien.
Fors verzwaren en slim benutten van het elektriciteitsnet
NSC ziet de overbelasting van het elektriciteitsnet als een urgent probleem door de energietransitie. Ze willen het net verzwaren, investeringen versnellen en de opbrengsten van de verkoop van het Duitse deel van Tennet deels hiervoor inzetten. Daarnaast willen ze het net slimmer benutten met piek- en daltarieven en buitenlandse afnemers laten meebetalen.
“Ons energienetwerk kan de toenemende vraag naar elektriciteit niet aan. En dat terwijl die vraag van zowel huishoudens als bedrijven door de energietransitie alleen maar zal toenemen. Daarom willen we het energienetwerk verzwaren. Op het tempo en de volgorde van investeringen moet meer landelijke en provinciale regie komen.”
“Om de tariefstijging als gevolg van de forse investeringen in netverzwaring voor burgers en bedrijven te beperken, besteden we de opbrengsten van de verkoop van het Duitse deel van Tennet (deels) aan dit doel.”
“We willen het elektriciteitsnet slim benutten door piek- en daltarieven in te voeren, zodat mensen een prikkel hebben om bijvoorbeeld hun elektrische auto’s niet allemaal rond etenstijd op te laden.”
“Laten we andere landen die onze stroom kopen meebetalen aan het transport”
Eerlijke verdeling van kosten elektriciteitsnet
NSC vindt dat de kosten van het elektriciteitsnet eerlijk verdeeld moeten worden tussen bedrijven en huishoudens, waarbij huishoudens zoveel mogelijk worden ontzien om de energierekening betaalbaar te houden.
“We letten sterk op een eerlijke verdeling van de kosten van het elektriciteitsnet tussen bedrijven en huishoudens. Huishoudens moeten daarbij zoveel mogelijk worden ontzien, zodat de energierekening betaalbaar blijft. Daarom verlagen we de kosten voor huishoudens.”
Oplossen van netcongestie en prioriteren netcapaciteit
NSC wil netcongestie aanpakken door te investeren in regionale energiehubs, energieopslag en het prioriteren van strategische industrieën bij netaansluitingen. Dit moet de vestiging en groei van innovatieve bedrijven mogelijk maken en het elektriciteitsnet ontlasten.
“Verstopping op het net (congestie) houdt de vestiging en groei van innovatieve bedrijven tegen. Daarnaast investeren we gericht in regionale energiehubs waarin bedrijven en instellingen samenwerken aan lokale energieopwekking en opslag om netcongestie te beperken en eigenaarschap te vergroten.”
“We geven strategische industrieën en groeibedrijven prioriteit bij het toewijzen van netcapaciteit. Hiervoor wordt in samenwerking met de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en netbeheerders een landelijk netverdelingskader opgesteld.”
“We stimuleren de toepassing van energieopslag in bijvoorbeeld batterijen, op buurtniveau en op bedrijventerreinen. Dit helpt de opstoppingen in het energienet op te lossen.”
De VVD ziet de uitbreiding en versnelling van het elektriciteitsnet als een absolute nationale prioriteit om economische groei, verduurzaming en energiezekerheid mogelijk te maken. Ze willen procedures drastisch inkorten, innovatiegebieden aanwijzen en investeringen versnellen, met speciale aandacht voor urgente regio’s en het eerlijk verdelen van de kosten over generaties. De partij koppelt het oplossen van netcongestie direct aan het behouden van concurrentiekracht en het betaalbaar houden van energie voor bedrijven en huishoudens.
Versnellen en uitbreiden van het elektriciteitsnet
De VVD beschouwt de uitbreiding van het elektriciteitsnet als essentieel voor economische groei, verduurzaming en het oplossen van netcongestie. Ze willen wettelijke bescherming, snellere procedures en innovatiegebieden om knelpunten aan te pakken, met prioriteit voor de meest urgente regio’s. Dit moet bedrijven en huishoudens in staat stellen te verduurzamen en concurrerend te blijven.
“De uitbreiding van ons elektriciteitsnet is van nationaal belang: We zetten de ingeslagen versnellingsaanpak met de grootste prioriteit door. Bijvoorbeeld door onderzoeklasten te beperken, de aanleg van elektriciteitsinfrastructuur wettelijk te beschermen en de gedoogplichtprocedure te versnellen en uit te breiden.”
“In de regio Flevoland-Gelderland-Utrecht is de situatie op het net het meest urgent. We willen daarom deze regio als innovatiegebied aanwijzen. Zodat de overheid samen met marktpartijen de netcongestie op onorthodoxe manieren kan aanpakken zonder extra gebruik te maken van het net.”
“We gaan de aanleg van energie-infrastructuur aanzienlijk versnellen: Op dit moment zijn de doorlooptijden voor de aanleg van energie-infrastructuur te lang, soms wel zeven tot tien jaar. Daarom wijzen we versnellingsgebieden aan en gaan we snijden in vergunningsprocedures.”
“We moderniseren het toetsingskader van de Autoriteit Consument & Markt (ACM), zodat investeringen in het energienet sneller mogelijk worden en er expliciet rekening wordt gehouden met leveringszekerheid, economische schade door netcongestie en de urgentie van energietransitie.”
“Voor onze energie-onafhankelijkheid en economische groei breiden we het elektriciteitsnet fors uit. We verdelen de kosten daarvoor eerlijk over de verschillende generaties die profiteren van de investeringen.”
Oplossen van netcongestie en flexibiliteit stimuleren
De VVD wil netcongestie actief aanpakken door innovatie, flexibilisering van de stroomvraag en het delen van netcapaciteit te stimuleren, zodat bedrijven sneller duidelijkheid krijgen over hun aansluiting en het net efficiënter wordt benut.
“Ook gaan we bedrijven helpen met het flexibiliseren van hun stroomvraag en maken we het voor hen makkelijker om energie en netcapaciteit te delen. Hierbij spelen energyhubs een cruciale rol. Daarnaast willen we dat bedrijven sneller duidelijkheid krijgen over wanneer zij kunnen worden aangesloten op het net.”
Betaalbaarheid en concurrentiekracht koppelen aan netuitbreiding
De VVD verbindt het oplossen van problemen op het elektriciteitsnet direct aan het betaalbaar houden van energie en het behouden van een gelijk speelveld voor bedrijven, zodat verduurzaming niet wordt belemmerd door netproblemen.
“Tot slot willen we met bedrijven een nieuw energieakkoord sluiten om ook in de toekomst de rekening betaalbaar te houden en de problemen op het energienet samen op te kunnen lossen.”
“Als bedrijven en huishoudens niet kunnen verduurzamen omdat de overheid de zaak niet op orde heeft, bijvoorbeeld vanwege netcongestie of omdat infrastructuur vertraagd is, dan mogen ondernemers rekenen op extra ruimte.”
De ChristenUnie erkent dat het overvolle elektriciteitsnet een groot obstakel vormt voor woningbouw, verduurzaming en economische ontwikkeling. Ze pleiten voor nationale regie, versnelde netverzwaring, flexibilisering van het net en prioritering van kritieke voorzieningen, met concrete voorstellen zoals snellere vergunningen, groepscontracten en financiële impulsen voor netbeheerders.
Nationale regie en versnelde netverzwaring
De ChristenUnie wil dat de overheid nationale regie neemt over de uitbreiding en versterking van het elektriciteitsnet, omdat netcongestie de energietransitie en woningbouw ernstig belemmert. Ze pleiten voor snellere vergunningverlening, vereenvoudiging van procedures en extra investeringen om het net toekomstbestendig te maken.
“De netverzwaring wordt een kwestie van nationaal belang. De overheid neemt nationale regie over de energie-infrastructuur, zet in op het vereenvoudigen van de vergunnings- en beroepsprocedures en heeft oog voor het belang van uitvoering bij netbeheerders, provincies en gemeenten.”
“We stellen extra geld uit het Klimaatfonds beschikbaar om netverzwaring en de warmtetransitie een noodzakelijke impuls te geven. Netbeheerders krijgen snel vergunningen en meer fysieke ruimte om transformatorhuisjes en kabels te realiseren.”
“Het elektriciteitsnet zit overvol, de vergunningverlening zit op slot en er is een gebrek aan goed opgeleide vakmensen. Die randvoorwaarden moeten met voorrang op orde worden gebracht, anders komen burgers en bedrijven in de knel, omdat er geen reëel handelingsperspectief is.”
Flexibilisering en prioritering van netcapaciteit
Om het volle net te ontlasten en de energietransitie te versnellen, wil de ChristenUnie flexibilisering van de elektriciteitsvraag, groepscontracten voor gedeelde aansluitcapaciteit, en prioritering van kritieke voorzieningen zoals ziekenhuizen en woningbouw. Ook krijgen netbeheerders meer mogelijkheden om energieopslag te benutten en te sturen op pieken en dalen.
“De overheid zet in op flexibilisering van de elektriciteitsvraag, netbewuste verduurzaming, aanjagen van de warmtetransitie en regie voeren op energieopslag. Projecten die de energietransitie bevorderen en het elektriciteitsnet ontlasten, zoals waterstofproductie en batterijen, krijgen een lager nettarief.”
“Samen met gemeenten, ontwikkelaars en bedrijven komt de netbeheerder tot een nieuwe aanpak: via een groepscontract delen gebouwen en woninggroepen hun totale aansluitcapaciteit, op voorwaarde dat deze gezamenlijke aansluiting kleiner is dan de optelsom van alle individuele aansluitingen.”
“Een andere prioritering en zekerheidsklassen is nodig: ziekenhuizen krijgen gegarandeerd vermogen, gevolgd door woningen, industrie, utiliteit en tot slot laadvoorzieningen. Er wordt capaciteit gereserveerd in het net voor nieuw te bouwen zorginstellingen, kritische infrastructuur en woningbouw, zodat investeringen vooraf meer zekerheid krijgen.”
Financiële ondersteuning en demping van nettarieven
De ChristenUnie wil de stijgende netkosten dempen, vooral voor huishoudens met een krappe beurs, en stelt voor om via kapitaalstorting extra middelen beschikbaar te stellen aan netbeheerders zodat hun financieringskosten laag blijven.
“Via langere afschrijvingstermijnen en het stapsgewijs aflossen van de lening, dempen we de snelle stijging van nettarieven. De ChristenUnie stelt via een kapitaalstorting 10 miljard euro extra beschikbaar voor de netbeheerders, zodat hun financieringskosten laag blijven.”
De PVV stelt dat het Nederlandse elektriciteitsnet overbelast is door de energietransitie en weersafhankelijke energiebronnen zoals wind- en zonne-energie. Hun belangrijkste voorstellen zijn het stoppen met de energietransitie, het niet meer bijbouwen van wind- en zonneparken, en het oplossen van netcongestie door in te zetten op stabiele energiebronnen zoals kernenergie en het openhouden van kolen- en gascentrales. De partij wil terug naar een betrouwbaar en betaalbaar elektriciteitsnet, zonder “klimaatbeleid”.
Stoppen met de energietransitie en prioriteit voor leveringszekerheid
De PVV wijt de problemen op het elektriciteitsnet aan de energietransitie en de toename van weersafhankelijke energiebronnen. Zij willen deze transitie stoppen en inzetten op stabiele, traditionele energiebronnen om het net te ontlasten en leveringszekerheid te garanderen.
“We stoppen met de energietransitie en gaan netcongestie oplossen: geen windturbines, geen zonneparken of andere weersafhankelijke wiebelstroom.”
“Ooit hadden we het beste elektriciteitsnet ter wereld. Nu staat het op instorten. Warmtepompen, zonnepanelen, windturbines, laadpalen – het elektriciteitsnet kan al die gekkigheid helemaal niet aan.”
Oplossen van netcongestie en geen nieuwe wind- of zonneparken
De partij erkent het probleem van netcongestie en stelt dat het bouwen van nieuwe wind- en zonneparken het probleem verergert. Ze willen daarom geen nieuwe windturbines of zonneparken meer toestaan en bestaande windturbines waar omwonenden last van hebben afbreken.
Inzetten op stabiele energiebronnen: kernenergie, kolen en gas
Om het elektriciteitsnet te ontlasten en leveringszekerheid te waarborgen, wil de PVV bestaande kolen- en gascentrales openhouden en nieuwe kerncentrales bouwen, inclusief kleine modulaire reactoren.
Volt wil het elektriciteitsnet uitbreiden, moderniseren en slimmer maken om de energietransitie te versnellen en netcongestie te verminderen. Ze pleiten voor Europese samenwerking, snellere vergunningverlening, innovatie, en meer energieopslag om het net te ontlasten. Hun voorstellen richten zich op het vergroten van de capaciteit, het efficiënter benutten van bestaande infrastructuur en het stimuleren van lokale opslag.
Uitbreiden en koppelen van elektriciteitsnetwerken in de EU
Volt ziet een sterk, gekoppeld Europees elektriciteitsnet als essentieel voor een betrouwbare en betaalbare energietransitie. Door barrières in vergunningverlening weg te nemen en samenwerking te stimuleren, willen ze sneller nieuwe netwerken bouwen en bestaande koppelingen uitbreiden.
“We breiden de al bestaande koppeling van elektriciteitsnetwerken binnen de EU verder uit. We nemen barrières weg in de vergunningverlening waardoor we sneller elektriciteitsnetwerken kunnen bouwen.”
“Om tot een soepele, gezamenlijke energietransitie te komen is het van belang dat er op Europees niveau een gezamenlijke toekomstvisie komt op de productie, opslag en afname van elektriciteit en op de capaciteit van de elektriciteitsnetten.”
Slimmer en efficiënter gebruik van het bestaande elektriciteitsnet
Volt wil wettelijke barrières wegnemen zodat netbeheerders de bestaande infrastructuur optimaal kunnen benutten, onder meer door innovatie, digitalisering en flexibele contracten. Dit moet helpen om sneller uit te breiden en netcongestie te verminderen.
“We nemen wettelijke barrières weg zodat netbeheerders de ruimte hebben om de bestaande infrastructuur optimaal te benutten. Bijvoorbeeld door het mogelijk maken van flexibele contracten en investeringen in energieopslag.”
“We helpen netbeheerders om sneller uit te breiden door te sturen op innovatie, digitalisering, automatisering, samenwerking en snellere vergunningverlening.”
Energiehubs en lokale opslag om netcongestie te verminderen
Volt wil energiehubs en lokale opslag stimuleren om de druk op het elektriciteitsnet te verlagen, vooral op bedrijventerreinen en in gebieden met (dreigende) netcongestie. Dit maakt verdere groei en verduurzaming mogelijk zonder het net te overbelasten.
“Energiehubs leggen slimme verbindingen tussen producenten en afnemers van verschillende soorten duurzame energie. Daarmee vermindert de druk op het bestaande elektriciteitsnet, en zijn bedrijventerreinen in staat om verder te groeien en te verduurzamen, ook in gebieden met (dreigende) netcongestie.”
“We stimuleren mogelijkheden om zelfgeproduceerde energie op te slaan in woonwijken en op bedrijfsterreinen door middel van slimme (buurt)batterijen en energiecoöperaties (Local4Local).”
Overheid neemt regie bij uitrol energieopslag
Volt vindt dat de overheid de regie moet nemen bij de uitrol van energieopslag, zodat het elektriciteitsnet wordt ontlast en wachttijden voor aansluiting worden verkleind.
“We zorgen dat de overheid de regie neemt bij het door de markt uitrollen van alle vormen van energieopslag, waardoor het het elektriciteits- en warmtenet wordt ontlast. Hiermee verkleinen wij het risico op lange wachttijden voor aansluiting.”
FVD stelt dat het Nederlandse elektriciteitsnet kwetsbaar en instabiel is geworden door het huidige klimaat- en energiebeleid, en wil dit oplossen door fossiele energiebronnen te heropenen en de energiesector te nationaliseren. Hun belangrijkste voorstellen zijn het schrappen van klimaatregels, het heropenen van kolen- en gascentrales, het bouwen van kerncentrales en het nationaliseren van de energiesector om blackouts te voorkomen en de stabiliteit van het net te herstellen. De kern van hun visie is dat een fossiel- en kernenergie-gedreven energiesysteem betrouwbaarder en goedkoper is, en dat overheidscontrole nodig is om leveringszekerheid te garanderen.
Nationaliseren van de energiesector om blackouts te voorkomen
FVD ziet het elektriciteitsnet als kwetsbaar door privatisering en de energietransitie, en wil de energiesector nationaliseren om blackouts te voorkomen en de stabiliteit van het net te waarborgen. Dit moet ervoor zorgen dat winsten in Nederland blijven en de kosten voor gebruikers dalen.
Heropenen van fossiele centrales en bouwen van kerncentrales voor netstabiliteit
FVD stelt dat het sluiten van kolencentrales en het overstappen op weersafhankelijke energie het elektriciteitsnet instabiel heeft gemaakt. Door kolen- en gascentrales te heropenen en tien nieuwe kerncentrales te bouwen, wil FVD de stabiliteit en betrouwbaarheid van het net herstellen.
“We heropenen onze hypermoderne, schone kolencentrales die door vorige kabinetten zijn gesloten, zodat er onmiddellijk goedkope en stabiele stroom beschikbaar komt.”
“Tegelijk bouwen we tien nieuwe kerncentrales en investeren we in onderzoek naar thorium, zodat Nederland ook in de toekomst kan beschikken over betrouwbare en goedkope energievoorziening. Daarmee herstellen we de stabiliteit van het net, verlagen we de energierekening en versterken we onze energieautonomie.”
Schrappen van klimaatregels en verbod op weersafhankelijke energie
FVD stelt dat subsidies en verplichtingen voor wind- en zonne-energie het elektriciteitsnet instabiel en afhankelijk van het weer hebben gemaakt. Door deze regels en subsidies te schrappen en een verbod op nieuwe windturbines en zonneparken in te voeren, wil FVD het net weer stabiel maken.
“De miljarden aan subsidies voor windmolens, zonnepanelen en elektrische installaties hebben ons energienet instabiel gemaakt en afhankelijk van weersomstandigheden.”
“We voeren een wettelijk verbod in op nieuwe windturbines en breken bestaande windparken en zonneakkers systematisch af, zodat ons landschap wordt beschermd en onze energievoorziening niet langer afhankelijk is van het weer.”
JA21 ziet het versterken en uitbreiden van het elektriciteitsnet als een prioriteit om netcongestie op te lossen en leveringszekerheid te waarborgen. De partij kiest voor kernenergie als structurele oplossing, omdat dit volgens hen het elektriciteitsnet minder belast dan wind- en zonne-energie. Vergunningsprocedures voor aansluitingen op het energienet moeten worden versneld, en investeringen in opslagmogelijkheden krijgen prioriteit.
Uitbreiding en versterking elektriciteitsnet als prioriteit
JA21 beschouwt de huidige netcongestie als een groot probleem voor bedrijven en industrie, en wil daarom met prioriteit inzetten op uitbreiding en versterking van het elektriciteitsnet. Dit moet voorkomen dat bedrijven stilstaan of niet aangesloten kunnen worden, en de leveringszekerheid verbeteren.
Kernenergie als structurele oplossing voor netbelasting
JA21 stelt dat kernenergie het elektriciteitsnet minder belast dan wind- en zonne-energie, waardoor netcongestie een kleiner probleem wordt. De partij ziet kernenergie als de structurele oplossing voor de toekomst van het elektriciteitsnet.
“Het is een stabiele energiebron die ook meteen het leveringszekerheidsprobleem oplost, en een minder grote druk op het energienet zet dan wind- en zonne-energie, zodat netcongestie een relatief kleiner probleem zal zijn. Kernenergie is dus de structurele oplossing voor de toekomst.”
“Netcongestie oplossen door inzet kernenergie: kernenergie is minder belastend voor het energienet waardoor netcongestie makkelijker op te lossen is.”
Vergunningsprocedures voor aansluitingen versnellen
JA21 wil de vergunningsprocedures voor aansluitingen op het energienet versnellen, met name voor strategische sectoren en kernenergieprojecten, om zo sneller knelpunten op het elektriciteitsnet te verhelpen.
“Vergunningsprocedures versnellen we voor kernenergieprojecten en voor aansluitingen op het energienet.”
“Vergunningsprocedures versnellen voor onder andere stikstof en aansluitingen op het energienet. Door hierbij voorrang te geven aan strategische sectoren zoals defensie maken we onze industrie toekomstbestendig.”
De Partij voor de Dieren wil het elektriciteitsnet versterken, verduurzamen en democratiseren, met prioriteit voor huishoudens en maatschappelijke voorzieningen boven industrie en datacenters. Ze pleiten voor slimme, decentrale netten die duurzame energie voorrang geven, en willen het net zoveel mogelijk in publieke handen brengen, met oog voor natuur en efficiënt gebruik.
Elektriciteitsnet versterken en verduurzamen
De PvdD ziet het verzwaren en verduurzamen van het elektriciteitsnet als essentieel om de energietransitie mogelijk te maken. Ze willen investeren in slimme netten (smart grids), decentrale opwekking, en efficiënt gebruik van het bestaande net, met waar mogelijk ondergrondse aanleg om natuur te sparen.
“We verzwaren (inter)nationale, regionale en lokale elektriciteitsnetten. Waar mogelijk, en passend vanuit natuur en milieu-perspectief, komen netwerken ondergronds te liggen. Daarnaast zetten we in op efficiënt gebruik van het net, door pieken te voorkomen en het elektriciteitsnet zo veel mogelijk dag en nacht te gebruiken.”
“Duurzame energie krijgt voorrang op het energienetwerk, met slimme energienetten (smart grids), gevoed door kleinschalige en decentraal opgewekte groene energie, met oog voor de privacy van gebruikers en leveranciers.”
Voorrang voor huishoudens en maatschappelijke voorzieningen
De partij wil dat burgers en essentiële voorzieningen voorrang krijgen op het elektriciteitsnet, en dat grootverbruikers en datacenters niet ten koste gaan van de leveringszekerheid voor huishoudens.
“Burgers en voorzieningen van maatschappelijk belang, zoals ziekenhuizen, sportverenigingen en aardgasvrije woonwijken, krijgen voorrang op het elektriciteitsnet.”
“Huishoudens krijgen voorrang. Plannen voor megadatacenters worden niet goedgekeurd, want ze gaan ten koste van stroom voor huishoudens en publieke voorzieningen zoals scholen.”
Publiek eigendom en zeggenschap over het net
De PvdD wil het energiesysteem, inclusief het elektriciteitsnet, in publieke handen brengen en omwonenden zeggenschap geven over opwekking, locatie en opbrengsten.
“Ons energiesysteem komt in publieke handen. Omwonenden hebben zeggenschap over het soort opwekking en de locatie. Ook zijn zij de eerste afnemers en bepalen zij wat er met de opbrengsten gebeurt.”
Teruglevering en decentrale opwekking stimuleren
De partij wil dat iedereen, ook huurders, zonder kosten en belastingvrij zelf opgewekte elektriciteit kan terugleveren aan het net, om decentrale en kleinschalige opwekking te stimuleren.
“Zelf opgewekte elektriciteit moet terug kunnen worden geleverd aan het net, zonder kosten en belastingvrij. Ook huurders krijgen de mogelijkheid om terug te leveren en te profiteren van een lagere energierekening.”
Het CDA erkent dat het overbelaste elektriciteitsnet een groot knelpunt vormt voor de energietransitie en economische groei. Ze willen de netcongestie voortvarend aanpakken door het vergunningsproces te versnellen, meer flexibiliteit en opslag te stimuleren, en de kosten van investeringen in het net over generaties te spreiden. Ook pleiten ze voor het aanpassen van wetgeving en het makkelijker maken van grensoverschrijdende energie-infrastructuur.
Vergunningsprocedures elektriciteitsnet versnellen en vereenvoudigen
Het CDA ziet het overbelaste elektriciteitsnet als een urgent probleem dat de energietransitie en economische ontwikkeling belemmert. Ze willen het vergunningsproces voor elektriciteitsprojecten drastisch versimpelen en versnellen, onder meer door snellere beroepsprocedures en meer vergunningsvrije ruimte, zodat projecten sneller gerealiseerd kunnen worden.
“We pakken de netcongestie voortvarend aan. Dat gaan we doen door het vergunningsproces van elektriciteitsprojecten drastisch te versimpelen en te versnellen. Onder andere door een versnelde beroepsprocedures en meer vergunningsvrije ruimte.”
Kosten van investeringen in het elektriciteitsnet spreiden over generaties
Het CDA vindt dat de kosten voor het uitbreiden en versterken van het elektriciteitsnet niet alleen door de huidige generatie gedragen moeten worden. Door deze kosten over meerdere generaties te spreiden, willen ze de energietransitie betaalbaar en haalbaar houden.
Flexibiliteit, opslag en lokale afstemming stimuleren
Om het elektriciteitsnet efficiënter te benutten en netcongestie te verminderen, wil het CDA inzetten op flexibiliteit, energieopslag en betere lokale afstemming tussen opwek en gebruik. Ook willen ze flexibele contracten en energyhubs op bedrijventerreinen stimuleren.
“We benutten de kansen voor flexibiliteit en energieopslag optimaal. Ook willen we meer aansturing op lokale afstemming in opwek en gebruik. [...] We stimuleren flexibele contracten en ‘energyhubs’ op bedrijventerreinen en initiatieven van energiecoöperaties, gemeenten en provincies op het gebied van duurzame mobiliteit en lokale opwek, gebruik en opslag van energie.”
Grensoverschrijdende energie-infrastructuur vergemakkelijken
Het CDA wil de ontwikkeling van grensoverschrijdende energie-infrastructuren makkelijker maken, zodat duurzame opwekking over de grens beter benut kan worden.
“We maken de ontwikkeling van grensoverschrijdende energie-infrastructuren makkelijker. Bij duurzame opwekking over de grens kan er veel meer gebruikgemaakt worden van gunstige lokale factoren.”
BBB vindt dat het huidige elektriciteitsnet de energietransitie niet aankan en dat netcongestie het gevolg is van ondoordacht beleid. De partij wil daarom versneld het elektriciteitsnet uitbreiden, slimmer gebruikmaken van bestaande infrastructuur en lokale energiehubs ondersteunen, zodat burgers en bedrijven verzekerd zijn van voldoende en betaalbare energie.
Versneld uitbreiden van het elektriciteitsnet
BBB stelt dat het elektriciteitsnet onvoldoende capaciteit heeft voor de energietransitie, waardoor woningbouw en bedrijvigheid stagneren en energiekosten stijgen. De partij wil daarom een snelle uitbreiding van het net en pleit voor slimme oplossingen om netcongestie tegen te gaan.
“Versnelling uitbreiding elektriciteitsnet. Ons elektriciteitsnet kan de energietransitie niet aan. Steeds minder nieuwe woningen en bedrijven kunnen worden aangesloten waardoor ons land stagneert en de energiekosten stijgen. Het net moet zo snel als mogelijk verder uitgebreid worden.”
Slimmer gebruik van bestaande infrastructuur en lokale energiehubs
BBB wil dat bestaande netten efficiënter worden benut en dat lokale initiatieven voor energieopslag en -deling worden gestimuleerd. Dit moet de druk op het elektriciteitsnet verlagen en burgers en bedrijven meer regie geven over hun energievoorziening.
“Slimmer gebruik van bestaande infrastructuur. Initiatieven zoals gedeelde netten en betere benutting van de netten verlagen de druk op congestie.”
“Actieve ondersteuning van lokale energiehubs. Burgers en bedrijven krijgen de ruimte om energie met elkaar te delen.”
“Slimme decentrale energiehubs. Slimme, decentrale energiehubs worden mogelijk gemaakt zodat er lokale stroomdeling tussen burgers en bedrijven kan komen.”
D66 beschouwt de verzwaring en uitbreiding van het elektriciteitsnet als absolute prioriteit voor het slagen van de energietransitie en het behalen van klimaatdoelen. Ze willen procedures versnellen, netbeheerders meer investeringsruimte geven en investeren in technische opleidingen om de benodigde capaciteit en infrastructuur te realiseren. D66 koppelt deze inzet aan het waarborgen van betrouwbare, betaalbare en schone energie voor iedereen.
Verzwaren en uitbreiden van het elektriciteitsnet als topprioriteit
D66 ziet het versterken van het elektriciteitsnet als essentieel om de energietransitie mogelijk te maken en de klimaatdoelen te halen. Zonder voldoende netcapaciteit dreigt de energietransitie vast te lopen. Daarom wil D66 dat netbeheerders sneller kunnen investeren en verantwoordelijk worden voor voldoende netcapaciteit, en dat vergunningprocedures worden versneld.
“We geven de grootste prioriteit aan de verzwaring van het elektriciteitsnet.”
“De energietransitie loopt vast zonder voldoende ruimte op het net. Daarom mogen netbeheerders sneller investeren. Ze worden verantwoordelijk voor genoeg netcapaciteit, die aansluit bij onze klimaatdoelen.”
“We verzwaren het elektriciteitsnet, leiden technisch talent op en geven ruimte aan dorpen, buurten en coöperaties om zelf energie op te wekken.”
Investeringen via Nationale Investeringsbank
D66 wil dat de Nationale Investeringsbank investeert in de verzwaring van het elektriciteitsnet als onderdeel van een bredere strategie voor duurzame infrastructuur en economische groei.
“De bank investeert in wat Nederland vooruithelpt: van verzwaring van het elektriciteitsnet tot warmtenetten in dorpen en steden, van circulaire productie tot herstel van bodem en water.”
GroenLinks-PvdA wil het elektriciteitsnet versneld uitbreiden en slimmer gebruiken om de energietransitie mogelijk te maken en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen. Ze stellen voor om vergunningen voor kritieke energie-infrastructuur te versnellen, prioriteit te geven aan maatschappelijk belang op het net, en de kosten voor huishoudens en bedrijven laag te houden door investeringen te spreiden en nettarieven te differentiëren.
Snellere uitbreiding van het elektriciteitsnet
Het huidige elektriciteitsnet vormt een knelpunt voor de energietransitie en economische ontwikkeling. GroenLinks-PvdA wil de uitbreiding van het net versnellen door vergunningprocedures te verkorten en prioriteit te geven aan energie-infrastructuur, zodat verduurzaming en woningbouw niet langer worden vertraagd.
“Met snellere uitbreiding van het elektriciteitsnet zijn we eerder onafhankelijk van fossiele subsidies. We komen met een Energieversnellingswet, die regelt dat vergunningen voor kritieke energie-infrastructuur, zoals voor verdeelstations en extra stroomkabels, eerder kunnen worden afgegeven.”
“De stilstand is compleet. Meer ruimte op het energienet kan niet wachten. Daarom investeren we fors in het uitbreiden van het elektriciteitsnet.”
Slimmer en maatschappelijker gebruik van het elektriciteitsnet
Naast uitbreiding wil de partij het bestaande net efficiënter benutten door vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen, gebruik buiten de piekuren te stimuleren, en maatschappelijk relevante partijen voorrang te geven. Dit moet netcongestie verminderen en de energietransitie versnellen.
“Daarnaast gaan we slimmer gebruik maken van het elektriciteitsnet. Bijvoorbeeld door bedrijven en huishoudens te stimuleren om buiten de spits stroom te gebruiken, oplossingen als batterijen en elektrolyse te ondersteunen, en de lokale energievraag beter af te stemmen met het lokale aanbod uit zon en wind. Partijen met een maatschappelijk belang krijgen voorrang op het net.”
Kosten voor huishoudens en bedrijven laag houden
Om de lasten van de noodzakelijke investeringen in het elektriciteitsnet eerlijk te verdelen, wil GroenLinks-PvdA de kosten uitsmeren over de tijd, het net langer gebruiken en nettarieven differentiëren. Zo willen ze voorkomen dat de energietransitie leidt tot hoge rekeningen voor burgers en bedrijven.
“Kosten voor huishoudens en bedrijven houden we laag door energienetten langer te gebruiken, de kosten van investeringen in het net niet meteen in rekening te brengen bij afnemers maar uit te smeren over de tijd, en door nettarieven te differentiëren.”
De SP wil het elektriciteitsnet fors uitbreiden en versterken om de energietransitie mogelijk te maken, met publieke regie en investeringen in infrastructuur voor zon, wind en groene waterstof. Netbeheerders krijgen publieke steun en duidelijke aansturing, zodat het net klaar is voor de toekomst en iedereen toegang heeft tot schone, betaalbare energie.
Forse publieke investeringen in uitbreiding en verzwaring elektriciteitsnet
De SP ziet een sterk en toekomstbestendig elektriciteitsnet als essentieel voor de overgang naar duurzame energie. Ze willen fors investeren in uitbreiding en verzwaring van het net, zodat nieuwe windparken, zonnepanelen en laadpalen kunnen worden aangesloten. Publieke regie en steun voor netbeheerders zijn hierbij cruciaal om de energietransitie eerlijk en effectief te laten verlopen.
“We investeren fors in uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitssnet, zodat nieuwe windparken, zonnepanelen en laadpalen kunnen worden aangesloten. Netbeheerders krijgen hiervoor publieke steun en duidelijke regie.”
“Door vol in te zetten op zon, wind, groene waterstof en een sterk elektriciteitsnet bouwen we aan een duurzame energievoorziening voor iedereen. We investeren in nieuwe innovaties en technische oplossingen om zo een sterk elektriciteitsnet te bouwen.”
Energie-infrastructuur toekomstbestendig maken met opslag en groene waterstof
Naast uitbreiding van het net wil de SP investeren in een toekomstbestendige energie-infrastructuur, inclusief opslagcapaciteit en infrastructuur voor groene waterstof. Dit moet zorgen voor betrouwbaarheid en flexibiliteit, zodat het net pieken en dalen in duurzame opwek aankan.
“Wij investeren in het uitbreiden van windparken op zee, zonnepanelen op alle geschikte daken, aardwarmte en een toekomstbestendige energieinfrastructuur voor elektriciteit en groene waterstof, met opslagcapaciteit voor de (tijdelijk) overtollige elektriciteit.”
BVNL erkent knelpunten op het Nederlandse elektriciteitsnet en wil deze oplossen door het toestaan van kleine gascentrales. De partij kiest voor technologische en marktgerichte oplossingen, zonder subsidies, en wijst grootschalige wind- en zonneparken af. Hun beleid richt zich op stabiele energievoorziening en het vermijden van overbelasting van het stroomnet.
Kleine gascentrales toestaan om knelpunten op te lossen
BVNL ziet het huidige elektriciteitsnet als een knelpunt en wil dit pragmatisch aanpakken door het vergunnen van kleine gascentrales. Hiermee willen ze zorgen voor een stabiele energievoorziening en voorkomen dat het net overbelast raakt, zonder afhankelijk te zijn van grootschalige wind- of zonneparken.
“Ook kleine gascentrales zullen worden vergund om knelpunten op het stroomnet op te lossen”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma