Verkiezingsprogramma's 2025 overeerste kamer
BIJ1 wil de verkiezingen en de functie van de Eerste Kamer herzien en hervormen, als onderdeel van een bredere democratische vernieuwing. Het programma is kritisch over de huidige rol van de Eerste Kamer en pleit voor een radicaal democratischer systeem waarin de macht van gevestigde belangen wordt teruggedrongen.
Verkiezingen en functie Eerste Kamer herzien en hervormen
BIJ1 vindt dat de huidige Eerste Kamer onvoldoende bijdraagt aan een echt democratische rechtsstaat en wil daarom zowel de verkiezingen als de functie van de Eerste Kamer grondig herzien. Dit past in hun streven naar een meer gelijkwaardige en transparante democratie, waarin machtige groepen minder invloed hebben.
“De verkiezingen en de functie van de Eerste Kamer worden herzien en hervormd.”
“De Eerste en Tweede Kamer doen vaak niet wat zij beloven. De belangen van machtige groepen winnen het vaak van de belangen van de door het westen achtergestelde gemeenschappen: daarom willen wij de rechtsstaat radicaal democratiseren.”
Het CDA wil de Eerste Kamer versterken als een onafhankelijke ‘Kamer van bezinning’ door de zittingsduur te verlengen naar zes jaar en de verkiezingen te spreiden. Hiermee beoogt het CDA meer stabiliteit en reflectie in de wetgeving, en minder korte-termijnpolitiek in de senaat. De partij koppelt deze hervorming aan het bredere streven naar een weerbaardere en meer verantwoordelijke democratie.
Zittingsduur Eerste Kamer verlengen en verkiezingen spreiden
Het CDA stelt voor de zittingsduur van de Eerste Kamer te verlengen naar zes jaar, waarbij om de drie jaar beurtelings 38 en 37 leden worden gekozen. Dit moet de rol van de senaat als ‘Kamer van bezinning’ versterken en de continuïteit waarborgen. De maatregel is bedoeld om de senaat minder gevoelig te maken voor de waan van de dag en meer ruimte te geven voor reflectie op wetgeving.
“De Eerste Kamer wordt om de drie jaar voor 38 en 37 leden verkozen en de zittingsduur wordt 6 jaar.”
“De zittingsduur van de Eerste Kamer wordt verlengd naar zes jaar, waarbij om de drie jaar beurtelings 38 en 37 leden worden gekozen. Dit versterkt de rol van de senaat als ‘Kamer van bezinning’.”
JA21 wil dat de Eerste Kamer, samen met de Tweede Kamer, meer grip en zeggenschap krijgt op Europese wetgeving en subsidies. Ze pleiten voor betere informatievoorziening aan beide Kamers om het subsidiariteitsbeginsel te waarborgen en eisen dat ministers geen Europese besluiten mogen steunen zonder parlementair mandaat.
Meer parlementaire zeggenschap over Europese wetgeving
JA21 vindt dat de Eerste Kamer, net als de Tweede Kamer, betere handvatten moet krijgen om invloed uit te oefenen op Europese regelgeving en subsidies. Dit is volgens de partij nodig om te voorkomen dat Nederland soevereiniteit verliest aan de EU en om het subsidiariteitsbeginsel te beschermen. Ze willen dat Europese wetgeving die Nederland raakt, tijdig besproken wordt in het parlement, zodat de volksvertegenwoordiging daadwerkelijk sturing kan geven.
“Naast de reeds ingebouwde controlemechanismen in de rapportages door ministeries moeten de Eerste en Tweede Kamer betere handvatten krijgen om subsidiariteit te waarborgen binnen Europese verordeningen en richtlijnen.”
“Wetgeving die in Nederland impact heeft, moet tijdig besproken worden in de Tweede Kamer, zodat de volksvertegenwoordiging sturing kan geven. Ministers en staatssecretarissen mogen geen Europese besluiten steunen zonder een mandaat van het parlement.”
De SGP wil de rol van de Eerste Kamer versterken bij het goedkeuren van verdragen door zwaardere eisen te stellen aan de besluitvorming. Concreet pleit de partij voor een tweederdemeerderheid in zowel de Tweede als de Eerste Kamer bij de goedkeuring van verdragen die de handelingsvrijheid van de wetgever beperken. Hiermee wil de SGP de democratische controle en nationale soevereiniteit waarborgen.
Zwaardere eisen voor goedkeuring van verdragen
De SGP vindt dat de Eerste Kamer een grotere rol moet spelen bij het goedkeuren van internationale verdragen, vooral als deze de beleidsvrijheid van Nederland beperken. Door een tweederdemeerderheid te eisen in beide Kamers, wil de partij voorkomen dat belangrijke bevoegdheden te makkelijk worden overgedragen en het primaat van de nationale politiek onder druk komt te staan.
BVNL wil dat de Eerste Kamer voortaan direct door de burgers wordt gekozen, in plaats van via de Provinciale Staten. Hiermee beoogt de partij de democratische legitimiteit te vergroten en het politieke systeem transparanter en directer te maken voor kiezers.
Eerste Kamer direct verkiezen
BVNL vindt dat de huidige indirecte verkiezing van de Eerste Kamer via de Provinciale Staten onvoldoende democratisch is. Door de Eerste Kamer rechtstreeks te laten kiezen, wil BVNL de invloed van de kiezer vergroten en de afstand tussen burger en politiek verkleinen.
“De Eerste Kamer wordt direct gekozen en niet via de Provinciale Staten. Deze verkiezingen vinden tegelijkertijd plaats.”
D66 wil de Eerste Kamer volledig afschaffen omdat deze niet past in hun visie op een moderne, directe democratie. Ze vinden dat de indirecte verkiezing van de Eerste Kamer en de politieke rol van de koning niet meer van deze tijd zijn, en stellen daarom voor beide instituties af te schaffen.
Afschaffen van de Eerste Kamer
D66 stelt dat de Eerste Kamer, als indirect gekozen orgaan, niet meer past in de huidige staatsinrichting en belemmert een effectieve democratische controle. Door de Eerste Kamer af te schaffen, wil D66 het parlementaire systeem transparanter en directer maken, zodat de wetgevende en controlerende taak van het parlement beter kan worden uitgevoerd.
“De Eerste Kamer wordt nu indirect gekozen. En de koning heeft nog steeds politieke rollen en taken. Dat past niet in onze moderne staatsinrichting. Daarom schaffen we de Eerste Kamer en de politieke functies van de koning af.”
De PVV wil de Eerste Kamer volledig afschaffen. Volgens de partij is deze niet democratisch genoeg en vormt zij een onnodige hindernis in het wetgevingsproces. De PVV kiest hiermee voor een meer directe democratie en minder bestuurlijke lagen.
Eerste Kamer afschaffen
De PVV vindt de Eerste Kamer overbodig en niet direct gekozen door het volk. Door afschaffing wil de partij het wetgevingsproces versnellen en de democratische legitimiteit vergroten. Dit past in hun bredere streven naar minder bestuurlijke lagen en meer directe invloed van burgers.
“Eerste Kamer afschaffen”
Volt wil de Eerste Kamer afschaffen zodra de Tweede Kamer wordt uitgebreid en constitutionele toetsing wordt ingevoerd. Hun visie is dat een grotere, versterkte Tweede Kamer en betere toetsing van wetten de rol van de Eerste Kamer overbodig maken, waarmee zij inzetten op een efficiëntere en directere parlementaire democratie.
Afschaffen van de Eerste Kamer bij uitbreiding Tweede Kamer en invoering constitutionele toetsing
Volt stelt voor om de Eerste Kamer af te schaffen zodra de Tweede Kamer wordt uitgebreid en constitutionele toetsing mogelijk wordt. Zij zien de Eerste Kamer als overbodig in een systeem waarin de Tweede Kamer beter is uitgerust en wetten aan de Grondwet kunnen worden getoetst, wat volgens Volt de democratie versterkt en grondrechten beter beschermt.
“Op het moment dat de Tweede Kamer wordt uitgebreid en constitutionele toetsing wordt ingevoerd, wil Volt dat de Eerste Kamer wordt afgeschaft.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma