Verkiezingsprogramma's 2025 overeconomoe
NSC pleit voor een sterke, eerlijke en duurzame economie waarin bestaanszekerheid, vaste banen en het mkb centraal staan. Ze willen marktmacht van grote bedrijven aanpakken, het belasting- en toeslagenstelsel hervormen zodat werken meer loont, en inzetten op innovatie, circulaire economie en een gezond vestigingsklimaat. Concrete voorstellen zijn onder meer het terugdringen van flexwerk, het verlagen van administratieve lasten voor mkb, het stimuleren van circulaire productie en het eerlijker belasten van vermogen.
Vaste contracten en eerlijkere arbeidsmarkt
NSC wil de onzekerheid op de arbeidsmarkt verminderen door vaste contracten weer de norm te maken en flexwerk terug te dringen. Dit moet zorgen voor meer bestaanszekerheid en een eerlijkere verdeling van risico’s tussen werkgevers en werknemers.
Beschermen en versterken van mkb en familiebedrijven
Het mkb en familiebedrijven zijn volgens NSC de ruggengraat van de economie. Ze willen deze bedrijven ondersteunen door administratieve lasten te verlagen, het aantrekkelijker te maken om mensen in vaste dienst te nemen en het eigen vermogen van het mkb te versterken.
“Het midden- en kleinbedrijf (mkb) en familiebedrijven zijn de ruggengraat van de Nederlandse economie.”
“We willen daarom minder administratieve lasten voor mkb’ers, onder meer door bestaande prikkels tegen het licht te houden en bij nieuwe wetgeving een mkb-uitvoeringstoets in te voeren.”
“We doen een gericht onderzoek en vergelijken de fiscale en andere mogelijkheden van private equity en traditionele stabiel en conservatief gefinancierde familiebedrijven.”
Eerlijke markten en aanpak marktmacht
NSC wil marktmacht van dominante bedrijven, zoals banken en supermarktketens, doorbreken om consumenten te beschermen tegen hoge prijzen en lage spaarrentes. Ze pleiten voor een actievere rol van de ACM en het toegankelijker maken van markten voor nieuwe partijen.
“De Nederlandse spaarmarkt wordt gedomineerd door een klein aantal banken die de spaarrente laag en tarieven hooghouden. Deze marktdominantie moet worden doorbroken.”
“Aanpakken van hoge prijzen in supermarkten en winkels door markten eerlijker te maken.”
“De toezichthouder (ACM) moet actiever en effectiever kunnen optreden.”
Hervormen belasting- en toeslagenstelsel
NSC wil het belasting- en toeslagenstelsel eenvoudiger en eerlijker maken, zodat werken meer loont en de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Ze verhogen het minimumloon, bouwen toeslagen af en belasten daadwerkelijk gerealiseerde vermogensinkomsten.
“We hervormen het stelsel van belastingen en toeslagen zodat het eenvoudiger en eerlijker wordt en (meer) werken loont.”
“Het minimumloon en de daaraan gekoppelde uitkeringen gaan omhoog. Tegelijk bouwen we toeslagen af, te beginnen bij de zorgtoeslag en de kinderopvangtoeslag.”
“In box 3 gaan we daadwerkelijke inkomsten en winsten (in plaats van fictief rendement) uit vermogen eerlijk belasten.”
Investeren in innovatie, circulaire en duurzame economie
NSC ziet innovatie en duurzaamheid als sleutel tot toekomstige economische groei. Ze willen inzetten op een circulaire economie, stimuleren van biobased en hergebruikte materialen, en een nationale groeimarktenstrategie ontwikkelen.
“Nieuw Sociaal Contract zet in op een circulaire economie. Hiervoor zijn duidelijke keuzes in de politiek noodzakelijk.”
“We starten met het opstellen van een Nationale Groeimarktenstrategie. Hierin bepalen we om de tien jaar de vijf sectoren met de hoogste toekomstige verdienkansen voor Nederland.”
“We maken de transformatie van een fossiele chemische industrie naar een op duurzame koolstof gebaseerde chemische industrie mogelijk.”
Gezonde overheidsfinanciën en modernisering begroting
NSC wil een degelijk, transparant en realistisch financieel beleid, met gezonde overheidsfinanciën en een modern begrotingssysteem. Ze willen ondoelmatige fiscale regelingen schrappen en prioriteit geven aan investeringen in bestaanszekerheid.
“We staan voor een degelijk, transparant en realistisch financieel beleid. Het huishoudboekje van Nederland moet op orde zijn.”
“We schrappen en versoberen ondoelmatige fiscale regelingen en benutten verantwoord de ruimte binnen de begroting.”
“We verbeteren het begrotingssysteem, omdat begrotingen te vaak onbetrouwbaar zijn.”
JA21 wil de Nederlandse economie versterken door ondernemers meer ruimte te geven, regeldruk en belastingen te verlagen, en de overheid terughoudender te maken. De partij pleit voor een eenvoudiger belastingstelsel, het afbouwen van verstorende subsidies, bescherming van de industrie en het mkb, en een focus op economische groei boven symboolbeleid. JA21 ziet een faciliterende rol voor de overheid en wil dat Nederland concurrerend blijft door structurele hervormingen en begrotingsdiscipline.
Lagere lasten en eenvoudiger belastingstelsel
JA21 vindt dat de huidige lastendruk en het complexe belasting- en toeslagenstelsel economische groei belemmeren en werken ontmoedigen. De partij wil structureel lagere lasten op arbeid, een eenvoudiger belastingstelsel en het afschaffen van het toeslagencircus, zodat werken en ondernemen weer lonen.
“Werken en ondernemen laten lonen door de lasten op arbeid structureel te verlagen. We kiezen voor lagere belastingen in plaats van hogere toeslagen.”
“Wij schaffen het circus aan toeslagen en heffingskortingen af, en vervangen het door een simpel en transparant systeem van toelagen.”
“Het complexe belasting- en toeslagenstelsel ertoe dat mensen met lagere en middeninkomens er amper op vooruitgaan als ze meer gaan werken.”
“JA21 wil werknemers motiveren meer te werken, en pleit daarom voor een nieuw en sterk vereenvoudigd belastingstelsel, waarmee we de marginale druk fors verlagen – zo houden werkende Nederlanders meer over per verdiende euro.”
Minder regeldruk en overheidsinmenging
JA21 stelt dat overmatige regelgeving en overheidsbemoeienis innovatie en groei belemmeren. De partij wil drastisch schrappen in regels, subsidies die markten verstoren afbouwen, en marktwerking herstellen.
“Drastische afbouw van subsidies die markten verstoren en innovatie belemmeren. Er komt een einde aan het sturen van de economie vanuit de overheid.”
“Regeldruk terugdringen door met de stofkam door huidige wet- en regelgeving te gaan en overbodige regelgeving te schrappen. Voor elke nieuwe regel moet een oude regel verdwijnen.”
“Marktwerking herstellen door onnodige overheidsinmenging te beëindigen en concurrentie te bevorderen.”
Industrie en mkb beschermen en versterken
JA21 ziet een sterke industrie en een vitaal mkb als cruciaal voor de economie. De partij wil nationale CO2-heffingen afschaffen, energie betaalbaar houden, en de concurrentiepositie van de industrie en haven beschermen.
“We introduceren geen nationale CO2-heffingen bovenop Europese regels en we schaffen bestaande nationale CO2-heffingen af.”
“Onze industrie beschermen door in te zetten op betaalbare en betrouwbare energie. We lossen netcongestie op en voorkomen dat bedrijven stilstaan omdat aansluiting op het stroomnet onmogelijk is.”
“Mkb maximaal faciliteren door het eenvoudiger te maken om te investeren in het mkb, en regeldruk en rapportageverplichtingen te verminderen.”
Begrotingsdiscipline en kleine overheid
JA21 wil dat de overheid alleen doet wat nodig is, structurele uitgaven structureel dekt, en begrotingsdiscipline hanteert om toekomstige welvaart veilig te stellen. Lastenverlichting en een kleinere overheid staan centraal.
“Lagere lasten en een kleine overheid. We willen de hoge collectieve lastendruk verlagen en het aantal ambtenaren structureel terugbrengen.”
“Structurele uitgaven alleen bij structurele dekking. Begroten doen we op basis van gezond verstand en met een sterk besef dat je een euro maar een keer kan uitgeven.”
“Begrotingsdiscipline is geen doel op zich, maar een middel om Nederland concurrerend en welvarend te houden.”
EU: Economische samenwerking, geen politieke unie
JA21 wil dat de EU zich beperkt tot economische samenwerking en zich niet ontwikkelt tot een politieke unie. De partij is tegen Europese belastingen en wil bevoegdheden terughalen naar lidstaten.
“JA21 wil: Een Europese Unie die functioneert als economisch samenwerkingsverband.”
“Fiscale soevereiniteit: geen nieuwe Europese belastingen, waar mogelijk draaien we Europese heffingen terug.”
“Geen enkele stap richting een federaal Europa, en dus ook geen verdragswijzigingen die tot verdere overdracht van bevoegdheden leiden.”
BBB wil de Nederlandse economie versterken door minder regelgeving, het stimuleren van ondernemerschap en innovatie, en het investeren in regionale economische groei. De partij pleit voor een eerlijker belastingstelsel, bescherming van het mkb en strategische sectoren, en een realistisch, uitvoerbaar economisch beleid zonder ideologische dogma’s. BBB benadrukt het belang van praktische oplossingen, regionale kracht en het behouden van bedrijven en werkgelegenheid in Nederland.
Minder regelgeving en lasten voor ondernemers
BBB ziet regeldruk en hoge lasten als belangrijke oorzaken van afnemende concurrentiekracht en belemmeringen voor ondernemerschap. De partij wil drastisch minder regels, een overheid die ondersteunt in plaats van hindert, en een stabiel fiscaal beleid om bedrijven te behouden en te laten groeien.
“De regelgeving op nationaal niveau moet drastisch verminderen en worden getoetst op de impact op ons concurrentievermogen.”
“BBB kiest voor een economie waarin ondernemerschap weer wordt gewaardeerd en waar de overheid helpt in plaats van hindert.”
“We verlagen de regeldruk en houden hier zo veel als mogelijk rekening mee bij belastingmaatregelen.”
“Voor bedrijven een stabiel fiscaal beleid en we handhaven de bedrijfsopvolgingsfaciliteit, deelnemingsvrijstelling, innovatiebox en andere maatregelen die innovatie stimuleren zoals de expatregeling.”
Investeren in innovatie, vakmanschap en strategische sectoren
BBB wil de economie versterken door te investeren in innovatie, technische ontwikkeling en strategische sectoren zoals landbouw, maakindustrie en energie. De partij ziet regionale kracht en vakmanschap als fundamenten voor economische groei en wil meer durfkapitaal uit eigen land.
“We zetten in op een economie die past bij de kracht van Nederland: slimme landbouw, technische innovatie, hoogwaardige productie en sterke regio’s.”
“BBB wil ruimte geven aan ondernemers, regels terugdringen, strategische sectoren versterken en investeren in innovatie en vakmanschap in de regio.”
“Meer durfkapitaal uit eigen land. BBB wil dat pensioenfondsen, regionale ontwikkelmaatschappijen en de overheid gezamenlijk investeren in Nederlandse groeibedrijven.”
Regionale economische ontwikkeling stimuleren
BBB vindt dat het economisch beleid te veel op de Randstad is gericht en wil juist investeren in de kracht van alle regio’s. De partij pleit voor maatwerk, minder Haagse uniformiteit en meer regionale slagkracht om economische kansen buiten de grote steden te benutten.
“Het economisch beleid van de rijksoverheid richt zich nog te vaak op de Randstad en een paar grote kennisclusters. Daardoor blijven andere delen van Nederland met name grensregio’s en plattelandsgebieden achter, terwijl daar volop economische kansen liggen.”
“BBB vindt dat elke regio moet kunnen bouwen op zijn eigen kracht.”
Beschermen en versterken van het mkb
BBB beschouwt het mkb en kleine zelfstandigen als de ruggengraat van de economie en wil hen beschermen tegen onevenredige regeldruk en belemmeringen. De partij pleit voor maatwerk, eerlijke toegang tot overheidsopdrachten en het stimuleren van jong ondernemerschap.
“Mkb’ers en kleine zelfstandigen zijn de ruggengraat van de Nederlandse economie. Ze zorgen voor werk, vakmanschap, levendige dorpen en persoonlijke dienstverlening.”
“Door hervorming van het aanbestedingsbeleid krijgen mkb bedrijven eerlijke én haalbare toegang tot overheidsopdrachten, met nadruk op praktische uitvoerbaarheid en maatschappelijke waarde.”
“Jongeren die willen ondernemen krijgen begeleiding, toegang tot startkapitaal en ruimte in het onderwijs om ondernemerschap te ontwikkelen.”
Realistisch en financieel solide economisch beleid
BBB wil investeren in economische groei en bestaanszekerheid, maar benadrukt dat beleid financieel solide en uitvoerbaar moet zijn. De partij kiest voor degelijke plannen die ook door de CPB-doorrekening komen, maar erkent de beperkingen van rekenmodellen en pleit voor betere modellen die maatschappelijke waarde meenemen.
“Onze koers gericht op het versterken van bestaanszekerheid, investeren in economische groei, het herstellen van vertrouwen in de overheid en een eerlijke positie voor boeren, ondernemers en werkenden is financieel solide.”
“Geen luchtfietserij, geen slogans, maar degelijke plannen die ook door de CPB-bril bezien overeind blijven.”
“De CPB-doorrekening is een nuttig instrument, maar geen oordeel over de waarde van een verkiezingsprogramma. Het is boekhoudkunde, geen toekomstvisie.”
Volt wil de economie fundamenteel hervormen richting duurzaamheid, innovatie en sociale rechtvaardigheid, waarbij brede welvaart belangrijker is dan louter economische groei. Ze pleiten voor grootschalige investeringen in onderwijs, energietransitie, circulaire industrie en technologische autonomie, met een sterke Europese samenwerking en minder afhankelijkheid van vervuilende of oude industrieën. Concrete voorstellen zijn onder meer het sluiten van Tata Steel, het stimuleren van duurzaam ondernemerschap, het opzetten van Europese investeringsfondsen en het belasten van grote vermogens eerlijker.
Grootschalige investeringen in duurzame en innovatieve economie
Volt kiest voor een economie die draait om duurzaamheid, innovatie en samenwerking, in plaats van traditionele groei op basis van vervuiling en uitputting. Ze willen investeren in onderwijs, energietransitie, circulaire industrie en technologische autonomie om zo een weerbare en toekomstbestendige economie te bouwen.
“We bouwen aan een nieuwe economie gebaseerd op duurzaamheid, rechtvaardigheid en samenwerking.”
“Wij geloven in een economie van brede welvaart, waarin maatschappelijke waarden belangrijker zijn dan economische groei. We durven afscheid te nemen van een oud economisch model dat draait op vervuiling, uitputting van grondstoffen en goedkope arbeid.”
“We bouwen aan een duurzame en innovatieve economie. Terwijl de Verenigde Staten en China veel geld investeren in innovatie en de economie, dreigt de Europese Unie (EU) achter te blijven. Onderlinge concurrentie staat een sterke en innovatieve Europese economie in de weg. We moeten groots investeren in de toekomst.”
“De toekomst van onze economie is duurzaam, innovatief en circulair. We investeren in een nieuwe Europese industrie die goed is voor mens, natuur en klimaat.”
Sluiten van vervuilende industrieën en focus op circulaire economie
Volt wil grote vervuilers zoals Tata Steel sluiten als vergroening niet haalbaar is, en de industrie verschuiven naar sectoren en locaties die toekomstbestendig zijn. Ze zetten in op circulaire productie, strengere milieukosten in productprijzen en het stimuleren van recycling.
“Tata Steel gaat zo snel mogelijk dicht. Op een gezonde en betaalbare manier groen staal produceren is daar niet op korte termijn haalbaar, maar in andere Europese landen kan dat wel. Ook andere vervuilende bedrijven die niet kunnen vergroenen, faseren we zorgvuldig uit.”
“We gaan zuinig om met grondstoffen. We verspillen minder en gaan meer recyclen. We zorgen dat economische groei en duurzaamheid hand in hand gaan.”
“We rekenen de milieu- en sociale impact van producten strenger mee in de prijzen van producten. Zo verleiden we consumenten duurzame producten te kopen en stimuleren we bedrijven om hun producten duurzamer te maken.”
Stimuleren van duurzaam en sociaal ondernemerschap
Volt wil ondernemen makkelijker maken voor bedrijven die duurzaam, sociaal en innovatief werken. Ze verlagen regeldruk, verbeteren toegang tot financiering en duurzame energie, en ondersteunen sociaal ondernemerschap en medewerkersparticipatie.
“We stimuleren ondernemers die duurzaam, sociaal en innovatief werken. We verlagen de regeldruk, maken subsidieregelingen overzichtelijker en verbeteren de toegang tot financiering en duurzame energie.”
“We stimuleren duurzaam ondernemerschap en ondersteunen ondernemers met de ontwikkeling en implementatie van sociaal rechtvaardige, duurzame bedrijfsmodellen met duidelijke toegevoegde waarde voor de maatschappij, zoals steward-ownership.”
“Sociaal ondernemerschap is een bewezen en krachtige manier om economische groei en een positieve maatschappelijke impact te realiseren.”
Europese investeringsfondsen en strategische autonomie
Volt wil Europese investeringsfondsen opzetten voor strategische innovatie en verduurzaming, en pleit voor een gezamenlijke Europese economie met één munt, begroting en minister van Financiën. Dit moet de EU minder afhankelijk maken van andere grootmachten en zorgen voor een stabiel investeringsklimaat.
“Er komt een Europees durfkapitaal, dat geld geeft voor onderzoek en innovaties. Dit draagt bij aan een duurzame en weerbare Europese economie.”
“De EU bouwt daarom aan een sterkere euro, ook digitaal. Met één munt, één begroting, één minister van Financiën en één economie maken we onze eigen regels en beschermen we onze belangen en waarden.”
“We investeren in een stabiel en voorspelbaar Europees vestigingsklimaat. We zetten een duidelijke economische koers uit voor de EU en begeleiden bedrijven en werknemers naar dat toekomstbeeld.”
“Om de digitale en technologische autonomie van de EU te versterken richten we een Europees Tech Fund op dat risicodragend investeert in strategische innovaties, van AI en kwantumtechnologie tot cleantech en biotech.”
Eerlijke bijdrage van grote vermogens en belastinghervorming
Volt wil dat werken meer loont en grote vermogens eerlijk bijdragen aan de samenleving, om zo een rechtvaardiger economisch systeem te creëren.
“Werken moet lonen en grote vermogens dragen eerlijk bij.”
De ChristenUnie pleit voor een toekomstbestendige, duurzame economie waarin brede welvaart, rentmeesterschap en sociale rechtvaardigheid centraal staan. Ze willen af van een economie gericht op korte termijn winst en overconsumptie, en zetten in op innovatie, circulaire productie, solide overheidsfinanciën en een eerlijker belastingstelsel. Familiebedrijven, werknemerswelzijn en het respecteren van ecologische grenzen zijn kernpunten in hun visie.
Toekomstbestendige en duurzame economie centraal
De ChristenUnie wil een economie die niet draait om maximale korte termijn winsten, maar om duurzame groei, innovatie en respect voor mens en milieu. Ze keren zich tegen overconsumptie en consumentisme, en willen brede welvaart als leidraad nemen.
“De ChristenUnie staat voor een toekomstbestendige economie. Dat vraagt om gerichte keuzes om de economie te vitaliseren en te vergroenen. De ChristenUnie stelt mens, maatschappij en milieu centraal en voelt zich thuis bij het Rijnlandse model van de economie. Niet het maximaliseren van de kortetermijnwinsten, maar het duurzaam en langjarig floreren van ondernemingen en werknemers staat voorop.”
“We zetten in op de nieuwe economie via innovatie en nemen afscheid van het consumentisme dat de grenzen van de schepping niet respecteert. We willen een einde aan de overconsumptie van goedkope prullaria die horen bij een wegwerpeconomie.”
“We willen dat onze economie de grenzen van de schepping respecteert en recht doet aan eerlijke arbeidsverhoudingen en productiestandaarden wereldwijd.”
Stimuleren van circulaire en groene economie
De partij wil de circulaire economie stimuleren door normering op Europees niveau, financiële ondersteuning van hergebruik, en het beprijzen van vervuiling zodat duurzame producten concurrerender worden.
“Circulaire bedrijven hebben het zwaar terwijl de circulaire economie de toekomst is. Circulaire producten zijn duurder dan wegwerpproducten en de vraag blijft achter. Normering van de vraag op Europees niveau is noodzakelijk om het circulair maken van de economie te laten slagen.”
“De opbrengsten van beprijzingsmechanismen als ETS-2 komen ten goede aan de vergroening van de economie en financiële compensatie van bedrijven en burgers.”
“We willen dat die kosten worden meegerekend, zodat de werkelijke prijs (‘true price’) van producten wordt betaald. Dat stimuleert bedrijven om duurzame en eerlijk geproduceerde producten aan te bieden.”
Solide overheidsfinanciën en investeren in de reële economie
De ChristenUnie wil geen consumptieve uitgaven financieren met schuld, maar investeren in zaken die zich terugverdienen, zoals infrastructuur en energienetten. Ze kiezen voor transparantie, begrotingsdiscipline en laten hun programma doorrekenen door het CPB.
“In tegenstelling tot het huidige kabinet gaan we geen consumptieve uitgaven financieren met meer schuld, maar stoppen we juist geld in investeringen die zich terugverdienen, zoals woningbouw, infrastructuur en energienetten.”
“De ChristenUnie staat voor transparante en verstandige politiek. Daarom laten we onze keuzes in kaart brengen door de onafhankelijke experts van het CPB.”
“De ChristenUnie onderstreept het Stabiliteits- en Groeipact, en de bijbehorende richtlijnen voor begrotingstekorten en de overheidsschuld. Liever koersen we op een lager (structureel) tekort.”
Eerlijker en eenvoudiger belastingstelsel
De partij wil een eenvoudiger belastingstelsel waarin werken altijd loont, de belastingdruk op arbeid fors omlaag gaat, en inkomen uit arbeid en vermogen gelijker worden belast.
“De belasting op inkomen uit arbeid wordt fors verlaagd. Stelregel is dat onderaan de streep niemand belasting betaalt over de eerste € 30.000 aan inkomen.”
“Nu is het zo dat mensen er soms in netto inkomen op achteruit gaan zodra ze meer gaan werken of een loonsverhoging krijgen. Met ons nieuwe belastingstelsel is dat verleden tijd. De marginale druk is zelfs in het meest extreme geval lager dan 50%.”
“We willen toe naar een belastingstelsel dat inkomen uit arbeid en de daadwerkelijke inkomsten uit vermogen gelijker belast.”
Familiebedrijven en eerlijk Europees speelveld
De ChristenUnie waardeert familiebedrijven en wil een eerlijk Europees speelveld creëren, onder meer door fiscale gelijkheid en duidelijke kaders voor staatssteun.
“Familiebedrijven zijn vaak geworteld in de (lokale) samenleving. De ChristenUnie waardeert die rol van familiebedrijven, en steunt initiatieven die bijdragen aan het floreren van dit deel van de economie.”
“Nederlandse bedrijven ervaren momenteel geen gelijk Europees speelveld, bijvoorbeeld als het gaat om staatssteun of Nederlandse nettarieven die hoger zijn dan in buurlanden. Ook vangen verschillende Europese landen elkaar vliegen af door belastingconcurrentie om grote bedrijven binnen te halen. Dat moet anders.”
GroenLinks-PvdA wil de economie hervormen naar een eerlijker, duurzamer en socialer model, waarbij de belangen van werkenden, het milieu en de samenleving centraal staan in plaats van aandeelhouders en kortetermijnwinst. Ze pleiten voor hogere lonen, een eerlijkere verdeling van welvaart, meer investeringen in innovatie en een groene industrie, en een rechtvaardig belastingstelsel waarin de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Hun visie is gericht op lange termijn brede welvaart, sociale rechtvaardigheid en strategische autonomie voor Nederland en Europa.
Terug naar het Rijnlandse model en lange termijn
GroenLinks-PvdA wil af van het aandeelhouderskapitalisme en kiest voor het Rijnlandse model, waarin lange termijn, gedeelde verantwoordelijkheid en sociale rechtvaardigheid centraal staan. Dit moet leiden tot minder ongelijkheid, meer zekerheid voor werkenden en een economie die niet alleen groeit, maar ook welzijn en duurzaamheid bevordert.
“De afgelopen jaren is onze economie doorgeslagen in het voordeel van aandeelhouders, met kortetermijnwinsten als hoogste doel. Dit heeft geleid tot groeiende ongelijkheid, verlies aan zekerheid voor werkenden en schade aan milieu en samenleving. Daarom keren wij terug naar het Rijnlandse model, waarin lange termijnbelangen, gedeelde verantwoordelijkheid en sociale rechtvaardigheid centraal staan.”
“We bouwen aan een economie die oog heeft voor de lange termijn. We keren terug naar het Rijnlands model waarin we met sociale partners en het maatschappelijk middenveld op basis van overleg, vertrouwen en solidariteit vormgeven aan onze economie en maatschappij.”
Hogere lonen en eerlijker delen van welvaart
De partij wil dat werkenden een groter deel van de economische groei ontvangen, onder meer door het minimumloon te verhogen en een Groot Loonakkoord te sluiten. Ze willen een einde maken aan onderbetaling en armoede, en streven naar een arbeidsinkomensquote van minimaal 80%.
“Van iedere euro die wordt verdiend gaat een steeds kleiner deel naar werkenden (de zogeheten ‘arbeidsinkomensquote’). We streven op korte termijn naar een verdeling waarbij de opbrengst voor werkenden minimaal tachtig procent is, zoals vroeger normaal was.”
“We sluiten een Groot Loonakkoord met vakbonden en werkgevers. Daarin maken we afspraken over hogere lonen in ruil voor investeringen in infrastructuur, onderzoek en technologie.”
“We verhogen het minimumloon naar 18 euro per uur.”
Eerlijk belastingstelsel: sterkste schouders dragen de zwaarste lasten
GroenLinks-PvdA wil het belastingstelsel hervormen zodat werken meer loont dan vermogen, en de rijkste Nederlanders en bedrijven meer bijdragen. Ze willen speciale belastingkortingen voor de rijksten en aandeelhouders afschaffen en belastingontwijking aanpakken.
“We maken een einde aan speciale belastingkortingen voor de rijkste Nederlanders en aandeelhouders van multinationals. Belastingontwijking pakken we aan. We zorgen ervoor dat werkenden juist meer overhouden van hun loon.”
“Het is niet meer dan logisch dat je over de euro waar je hard voor hebt gewerkt, minder belasting betaalt dan over geld waar je niks voor hebt hoeven doen. Daarom gaat de belasting op werk naar beneden en verhogen we de belastingen op inkomen uit vermogen.”
“Voor ons geldt altijd: de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten.”
Investeren in innovatie, groene industrie en strategische autonomie
De partij wil fors investeren in onderzoek, innovatie en een circulaire, groene economie om Nederland minder afhankelijk te maken van vervuilende import en buitenlandse grondstoffen. Ze kiezen voor een industriepolitiek die bedrijven ondersteunt die bijdragen aan een duurzame toekomst.
“We werken toe naar de Lissabon-doelstelling om drie procent van ons nationaal inkomen aan onderzoek en innovatie te besteden.”
“We kiezen voor een groene en eerlijke economie waarin meer producten in Europa worden gemaakt. Hiermee worden we minder afhankelijk van vervuilende import en krijgen we meer grip op arbeidsrechten en het milieu, en vergroten we onze strategische autonomie.”
“Wij kiezen voor bedrijven die toekomst hebben in Nederland. Ruimte, personeel, energie, netcapaciteit en grondstoffen zijn namelijk schaars en de wereld verandert snel. Daarom helpen we bedrijven die passen in de schone en eerlijke economie van de toekomst, samen met Europese bondgenoten.”
Bescherming tegen economische schokken en ongelijkheid
GroenLinks-PvdA wil dat de overheid actief ingrijpt bij grote prijsschokken en streeft naar een eerlijkere spreiding van kennis, macht en vermogen. Ze willen uitkeringen koppelen aan het minimumloon en kwetsbare groepen beschermen tegen stijgende kosten.
“De overheid moet daarom actief ingrijpen bij grote prijsschokken. Een goed voorbeeld is het Prijsplafond Energie.”
“We behouden de koppeling van alle uitkeringen aan het minimumloon, zodat we allemaal vooruit kunnen. Met een eerlijk belastingstelsel zorgen we ervoor dat mensen met lage inkomens of ouderen met een klein pensioen hier het meest van profiteren.”
“Eerlijke spreiding van kennis, macht en vermogen. Dat moet altijd het uitgangspunt zijn.”
De VVD zet vol in op radicale economische groei als fundament voor welvaart, onafhankelijkheid en het kunnen betalen van zorg, onderwijs en duurzaamheid. De partij wil dit bereiken door het ondernemersklimaat te verbeteren, lasten te verlagen, knellende regels te schrappen, te investeren in infrastructuur en innovatie, en verduurzaming te koppelen aan economische groei. Concrete voorstellen zijn onder meer het versneld uitbreiden van het elektriciteitsnet, het verminderen van de stikstofuitstoot, het wettelijk vastleggen van een top-10 positie op internationale concurrentielijsten, en het stimuleren van circulaire economie.
Radicale economische groei als centrale doelstelling
De VVD ziet economische groei als de sleutel tot welvaart, geopolitieke onafhankelijkheid en het kunnen financieren van publieke voorzieningen. Groei wordt als noodzakelijk gezien om te kunnen concurreren met landen als China en Rusland en om investeringen in duurzaamheid mogelijk te maken.
“Het is tijd voor radicale economische groei. Niet alleen om ons staande te houden in een snel veranderende wereld, maar ook omdat groei simpelweg goed is.”
“Alle seinen op groen voor groei: we willen de energiekosten verlagen en we gaan het elektriciteitsnet versneld uitbreiden.”
“Nederland kan zich geen krimpende economie veroorloven. Alleen met een sterke economie kunnen we opboksen tegen Rusland en China.”
Verbeteren ondernemersklimaat en minder regels
De VVD wil het ondernemersklimaat wettelijk beschermen, lasten voor ondernemers verlagen, en onnodige regels schrappen. Dit moet zorgen voor meer investeringen, innovatie en het behoud van bedrijven in Nederland.
“We leggen wettelijk vast dat de Nederlandse overheid de plicht heeft het ondernemersklimaat te verbeteren. Daarbij hoort een stabiel fiscaal klimaat, minder bureaucratie en stimulering van groeitechnologieën.”
“We hanteren een meetbare doelstelling om het aantal onnodige regels te verminderen. We beoordelen met meetbare doelen of bestaande regels effectief zijn en herzien regels waar nodig.”
“Minder lasten voor ondernemers is onze inzet. Dit geeft ondernemers de ruimte om te investeren, banen te creëren en voorkomt dat bedrijven de grens over worden gejaagd.”
Investeren in infrastructuur, innovatie en verduurzaming
De VVD koppelt economische groei aan investeringen in infrastructuur, innovatie en verduurzaming. Dit moet Nederland concurrerend en toekomstbestendig maken, met een sterke positie in Europa.
“We investeren in de groei van morgen door de grootste knelpunten in onze economie op te lossen, zoals met investeringen in onze (data-)infrastructuur en in de energietransitie.”
“We breiden de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk uit. Ondernemers die willen investeren in innovatie, kunnen dat zo doen tegen gunstige belastingvoorwaarden.”
“Economische groei en verduurzaming gaan hand in hand: beide zijn nodig om onafhankelijk te zijn van onvrije landen en om in de toekomst in een schoon land te leven.”
Circulaire economie en realistische verduurzaming
De VVD ziet circulariteit en verduurzaming als middelen om economische groei te versterken en geopolitieke afhankelijkheid te verminderen, maar wil dit pragmatisch en zonder bedrijven weg te jagen.
“Verduurzaming is dé weg naar een onafhankelijke, schone economie en een betaalbare energierekening.”
“Een schone economie is een circulaire economie. Daarom zetten we, in Europees verband, vol in op circulariteit, langere levensduur van producten, kwaliteit in plaats van kwantiteit en hergebruik.”
“We reduceren CO2 niet op papier door industrie uit Nederland weg te jagen, maar reduceren CO2 in de praktijk met pragmatisch klimaatbeleid.”
Lagere lasten en overheidsuitgaven niet harder laten groeien dan economie
De VVD wil economische groei stimuleren door lasten te verlagen en overheidsuitgaven te beperken, zodat de rekening niet bij burgers of ondernemers terechtkomt.
DENK wil de economische ongelijkheid in Nederland fors verkleinen door armoede te bestrijden, de lasten voor lage en middeninkomens te verlagen en grote bedrijven en vermogenden eerlijker te belasten. De partij zet in op een sterke verzorgingsstaat, investeringen in publieke voorzieningen, en steun voor het MKB en kleine ondernemers. Hun visie draait om bestaanszekerheid, eerlijke inkomensverdeling en een economie die werkt voor iedereen.
Verlagen van lasten voor lage en middeninkomens
DENK wil de koopkracht van lage en middeninkomens versterken door belastingverlagingen en prijsmaatregelen, zodat het leven betaalbaarder wordt. Dit moet de bestaanszekerheid vergroten en de kloof tussen arm en rijk verkleinen.
“We verlagen de belasting voor lage- en middeninkomens. Mensen met een heel hoog inkomen of vermogen kunnen een extra bijdrage leveren.”
“Wij willen dat de prijzen van boodschappen omlaag gaan. Dit doen wij door het nemen van prijsmaatregelen en het verlagen van de BTW.”
“Wij maken geld vrij voor de bestrijding van armoede. Door het afschaffen van het eigen risico, het verlagen van de zorgpremie, het betaalbaar houden van huren en het verlagen van de BTW zorgen we ervoor dat het leven van mensen weer betaalbaar wordt.”
Eerlijker belasten van grote bedrijven en vermogenden
Om hun plannen te financieren en de ongelijkheid te verkleinen, wil DENK grote bedrijven en vermogenden zwaarder belasten en belastingontwijking aanpakken. Dit moet zorgen voor een eerlijkere bijdrage aan de samenleving.
“Grote bedrijven die flinke winsten maken, gaan een eerlijker deel bijdragen. We verhogen de belasting op banken en schaffen ondoelmatige belastingvoordelen af, zoals de expatregeling. We pakken belastingontwijking steviger aan, zodat iedereen eerlijk bijdraagt.”
“Wij verhogen daarom de winstbelasting voor grote bedrijven en schaffen ondoelmatige belastingvoordelen die de ongelijkheid vergroten af.”
“Binnen de inkomstenbelasting zorgen wij voor een rechtvaardigere verdeling door van superrijken een eerlijke bijdrage te vragen. Deze eerlijke bijdrage vragen wij ook van zeer grote vermogens.”
Steun en lastenverlichting voor het MKB en kleine ondernemers
DENK erkent het belang van het MKB voor de economie en wil deze ondernemers ondersteunen met lagere lasten, minder regeldruk en betere toegang tot krediet.
“Wij willen een verlaging van de belastingen en lasten voor kleinere ondernemingen.”
“We richten een publieke kredietbank op voor kleine ondernemers. Die verstrekt eerlijke leningen aan ondernemers die bij gewone banken geen kans krijgen.”
“We toetsen nieuwe wetten en regels altijd op de gevolgen voor ondernemers. Ondernemers moeten kunnen ondernemen, niet vastlopen in papierwerk.”
Investeren in publieke voorzieningen en sociale zekerheid
DENK wil fors investeren in publieke voorzieningen zoals onderwijs, zorg, openbaar vervoer en betaalbare woningen, en het sociale vangnet versterken om bestaanszekerheid te garanderen.
“Wij staan daarom voor meer geld voor het onderwijs, voor betaalbare woningen, voor het openbaar vervoer, voor de zorg en voor andere publieke voorzieningen.”
“Wij staan voor een stevig sociaal stelsel. Werkloosheidsuitkeringen en bijstandsuitkeringen zullen voldoende stijgen met de prijzen om de koopkracht van mensen op peil te houden.”
Investeren in een schone en duurzame economie
DENK wil de economie verduurzamen door te investeren in de energietransitie, het belasten van vervuilers en het stimuleren van schone energie.
FVD stelt dat de Nederlandse economie wordt belemmerd door hoge belastingen, overregulering, klimaatbeleid en EU-bemoeienis. Hun belangrijkste voorstellen zijn het volledig schrappen van het klimaatbeleid, lastenverlichting voor burgers en bedrijven, het heropenen van het Groninger gasveld, uittreden uit de eurozone en het stimuleren van ondernemerschap door minder regels en lagere belastingen. De kern van hun visie is dat economische groei en welvaart vooral ontstaan door minder overheidsbemoeienis, meer nationale soevereiniteit en het stimuleren van eigen initiatief.
Klimaatbeleid volledig schrappen en energie betaalbaar maken
FVD ziet het huidige klimaatbeleid als een grote kostenpost die de economie schaadt en wil dit volledig afschaffen om lasten te verlagen en energie betaalbaar te maken. Ze stellen dat de miljarden die hiermee gemoeid zijn, beter teruggegeven kunnen worden aan burgers en bedrijven, wat volgens hen een enorme economische impuls zal geven.
“We stoppen alle klimaatplannen en de €1.000 miljard die we daarmee besparen (omgerekend €230.000 per huishouden) geven we terug aan de hardwerkende Nederlander in de vorm van lastenverlichting.”
“De klimaatdiscussie heeft het energievraagstuk volledig uit balans gebracht. Onder het mom van CO2-reductie zijn belastingen en heffingen extreem gestegen, waardoor burgers en bedrijven met torenhoge kosten worden geconfronteerd.”
“Indien we dat zouden doen, zou er - evident! - weer ruimschoots goedkoop en kwalitatief hoogwaardig aardgas beschikbaar komen voor huishoudens, industrie, agrariërs, enzovoorts: het zou vanzelfsprekend een gigantische bestedingsimpuls opleveren.”
Belastingen fors verlagen en vereenvoudigen
FVD wil het belastingstelsel radicaal vereenvoudigen en de lasten voor burgers en bedrijven fors verlagen. Ze pleiten voor een vlaktaks, een kleinere overheid en het stimuleren van sparen en ondernemen als motoren voor economische groei.
“We voeren een vlaktaks in op het inkomen in Box-1, zodat meer verdienen niet wordt afgestraft en altijd volstrekt transparant is hoeveel inkomstenbelasting moet worden betaald.”
“De Rijksoverheidsuitgaven moeten verplicht ieder jaar 3% krimpen, zodat de overheid niet groter maar kleiner wordt.”
“Forum voor Democratie vindt dat belastingen zo laag, eenvoudig en transparant mogelijk moeten zijn.”
Minder regels en lasten voor MKB en ZZP
FVD beschouwt het MKB en zelfstandigen als het fundament van de economie en wil hen meer ruimte geven door minder regels en lasten. Ze stellen dat ondernemers nu te veel tijd en geld kwijt zijn aan bureaucratie, wat innovatie en groei belemmert.
“Deze ondernemers zorgen niet alleen voor 70% van de banen, maar ook voor innovatie, voor lokale verbondenheid, voor stageplekken en sociaal vlechtwerk. Desondanks krijgen ze al jaren te maken met stapels regels, hoge lasten en een overheid die vooral naar multinationals luistert.”
“Onze visie is helder: het moet weer aantrekkelijk en haalbaar worden om ondernemer te zijn. Dat betekent minder bemoeienis van de overheid en meer vertrouwen in de eigen kracht van ondernemers.”
Uittreden uit de eurozone en terug naar eigen munt
FVD stelt dat de euro schadelijk is voor de Nederlandse economie en pleit voor een terugkeer naar een nationale munt, zodat Nederland weer zelfstandig monetair beleid kan voeren en de koopkracht kan beschermen.
“De invoering van de euro is voor Nederland een kostbare vergissing gebleken. De eurozone is geen Optimal Currency Area (OCA): de economieën van landen als Griekenland en Italië verschillen te sterk van die van Nederland en Duitsland.”
“Nederland moet terugkeren naar een eigen, stabiele munt, zodat we weer monetair beleid kunnen voeren dat goed is voor onze eigen conjunctuurcyclus, spaartegoeden, handelsbalans en koopkracht.”
Minder EU-bemoeienis en zelfstandige handelsverdragen
FVD wil minder inmenging van de EU in de Nederlandse economie en pleit voor het zelfstandig sluiten van handelsverdragen, omdat zij vinden dat de EU de Nederlandse economische belangen schaadt.
“De EU ontneemt ons land de mogelijkheid om zelf handelsverdragen te sluiten en zelf de productstandaarden te bepalen die in Nederland gelden; zij ontneemt ons de mogelijkheid om onze grenzen te beschermen en ons immigratiebeleid vorm te geven.”
“Forum voor Democratie kiest daarom voor zelfstandigheid: we zetten in op bilaterale handelsverdragen waarin Nederland zijn eigen koers kan varen.”
50PLUS pleit voor een behoedzaam economisch beleid dat gericht is op het beperken van overheidsuitgaven, het tegengaan van verspilling en het beschermen van de concurrentiepositie van Nederland binnen Europa. Ze willen stoppen met nationale industriepolitiek, inzetten op een circulaire economie, en pleiten voor Europese afstemming van klimaat- en CO2-beleid om de Nederlandse economie niet te schaden. Concrete voorstellen zijn onder meer het opsporen van miljarden aan verspilling, het beperken van het EU-takenpakket, en het uitfaseren van nationaal klimaatbeleid ten gunste van Europees beleid.
Beperken van overheidsuitgaven en aanpak van verspilling
50PLUS ziet het terugdringen van overheidsuitgaven en het bestrijden van fraude en verspilling als essentieel om de economie gezond te houden. Ze willen een breed onderzoek naar overheidsuitgaven en belastingfaciliteiten, met als doel miljarden te besparen en het begrotingstekort binnen Europese grenzen te houden.
“Een topteam ambtenaren en ondernemers onderzoekt alle overheidsuitgaven van alle ministeries op effectiviteit met als doel ten minste 10 miljard euro aan fraude, verspilling en ondoelmatigheden op te sporen aan de uitgavenkant van de collectieve sector.”
“Besparing van, per saldo, 5 miljard op fraude, verspilling en ondoelmatigheden binnen het woud van belastingfaciliteiten.”
“Een behoedzame ontwikkeling van het begrotingstekort binnen de grenzen van de Europese begrotingsafspraken.”
Stoppen met nationale industriepolitiek en focus op Europese afstemming
50PLUS is kritisch op nationale industriepolitiek en pleit voor het stoppen hiervan, behalve voor kritieke militaire doelen. Ze willen dat klimaat- en CO2-beleid op Europees niveau wordt afgestemd om de concurrentiepositie van Nederland te beschermen.
“Stoppen met actieve industriepolitiek op nationaal en op Europees niveau, omdat dit beleid altijd eindigt in tranen. Hierbij kunnen tijdelijk uitzonderingen gelden voor kritieke militair-industriële doelen.”
“Dezelfde regels voor iedereen binnen Europa. Dus geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
“Uitfasering van het nationale klimaatbeleid, nadat gezamenlijk is besloten om het Europese beprijzen van CO2 op te schalen.”
“Het optimaal beprijzen van CO2 op Europees niveau, zodat CO2-reductie wordt versneld zonder de concurrentiepositie van Nederland aan te tasten.”
Circulaire economie en concurrentiekracht
50PLUS wil inzetten op een circulaire economie waarin recycling concurrerend is met het gebruik van basisgrondstoffen. Dit moet bijdragen aan het behoud van de economische toppositie van Nederland.
“Een circulaire economie waarbij het recyclen van grondstoffen concurrerend is met het gebruik van basisgrondstoffen.”
Beperken van het EU-takenpakket en moderniseren EU-apparaat
De partij wil het takenpakket van de EU beperken, verspilling aanpakken en het Europese ambtenarenapparaat verkleinen en moderniseren om economische lasten te verlichten.
BVNL kiest voor een uitgesproken economisch rechts, klassiek-liberaal beleid, geïnspireerd door de Oostenrijkse School. De partij wil een kleinere overheid, lagere belastingen, minder regels en meer ruimte voor ondernemers en werkenden, met als doel een sterke, vrije markteconomie waarin werken en ondernemen weer lonen. Belangrijkste voorstellen zijn forse belastingverlagingen, het afschaffen van het toeslagenstelsel, het verminderen van bureaucratie en het verbeteren van het vestigingsklimaat voor bedrijven.
Forse verlaging van belastingen en afschaffing toeslagen
BVNL stelt dat de huidige belastingdruk te hoog is en dat het toeslagenstelsel leidt tot onnodige complexiteit en armoedeval. Door belastingen fors te verlagen en het toeslagenstelsel af te schaffen, wil BVNL werken en ondernemen aantrekkelijker maken en de economie stimuleren.
“De belastingen moeten fors worden verlaagd en er moet substantieel gesneden worden in het overheidsapparaat. Minder ambtenaren, minder regels en lagere belastingen.”
“Het toeslagenstelsel afschaffen waardoor de Belastingdienst weer gewoon een organisatie wordt die belastingen int en geen uitkeringsorganisatie meer is.”
“Werken moet weer gaan lonen. De armoedeval, waarbij mensen meer geld overhouden in een uitkering dan in een laagbetaalde baan, is een belediging voor werkend Nederland, houdt onze economie en ons land tegen en moet worden opgelost.”
Ondernemersvrijheid en minder overheidsbemoeienis
BVNL ziet ondernemers, MKB en ZZP’ers als de motor van de economie en wil hun positie versterken door lastenverlichting, minder regels en een beter vestigingsklimaat. De partij verzet zich tegen extra nationale regels bovenop EU-wetgeving en wil grote bedrijven in Nederland houden.
“Het MKB en de ZZP’ers zijn de motor van de Nederlandse economie. 80% van alle banen wordt gegenereerd door ondernemers. De overheid moet zich minder met hen bemoeien. BVNL wil de belastingen en werkgeverslasten voor ondernemers omlaag brengen, de bureaucratie verminderen en het gelijke speelveld weer terugbrengen in de markt door in elk geval geen regels te maken die strenger zijn dan het EU-gemiddelde.”
“BVNL wil Nederlandse multinationals zoals Shell, Unilever, Heineken, Philips en ASML in Nederland houden, mede omdat deze bedrijven voor heel veel banen zorgen.”
“Belang Van Nederland kiest voor een ondernemersvriendelijke koers die gestoeld is op vrijemarkteconomie, sober fiscaal beleid, lage belastingen en structurele hervormingen.”
Kleine overheid en structurele kostenreductie
BVNL wil een kleinere, efficiëntere overheid met minder ambtenaren en structurele kostenreducties. De partij ziet de overheid niet als motor van economische groei, maar als bewaker van de rechtsorde en vrijheid.
“Iedere overheidsdienst wordt jaarlijks verplicht tot 5% kostenreductie, zonder automatische groei van ambtelijke staf of budgetten.”
“Een kleine overheid met minder ambtenaren. 50% van de ambtenaren controleert op dit moment de overige ambtenaren. We willen een groot deel van alle zittende Rijksambtenaren laten afvloeien zodat zij beschikbaar komen voor de echte economie.”
“Wij zien de overheid niet als motor van vooruitgang, maar als bewaker van de rechtsorde en vrijheid. De staat moet dienstbaar zijn aan de burger, niet andersom.”
Klassiek-liberale, economisch rechtse visie
De economische visie van BVNL is expliciet geworteld in klassiek-liberale en Oostenrijkse economische principes, met nadruk op ondernemersvrijheid, eigendomsrechten en individuele verantwoordelijkheid.
Het CDA ziet een sterke, innovatieve en duurzame economie als fundament voor brede welvaart en toekomstbestendigheid. Ze willen investeren in innovatie, arbeidsproductiviteit en infrastructuur, met een focus op het MKB, familiebedrijven en regionale ecosystemen. Concrete voorstellen zijn onder meer het oprichten van een nationale investeringsbank, het schrappen van de nationale CO₂-heffing, en het stimuleren van innovatie en deregulering.
Investeren in innovatie, arbeidsproductiviteit en toekomstig verdienvermogen
Het CDA stelt dat economische groei geen doel op zich is, maar noodzakelijk voor welvaart, klimaat, defensie en zorg. Ze willen investeren in innovatie, R&D, en een leven lang ontwikkelen om de arbeidsproductiviteit te verhogen en het verdienvermogen van Nederland te versterken.
“We moeten volop investeren in innovatie en in een leven lang ontwikkelen. Het CDA heeft een visie op onze economie en maakt keuzes, inclusief welke banen daarbij horen. Een toekomstbestendige economie is duurzaam, inclusief en innovatief.”
“We richten een nationale investeringsbank op die investeringen in Nederland aanjaagt. Daarnaast investeren we in innovatie, R&D en onderzoek om ons verdienvermogen in de toekomst te vergroten.”
“We geven het Groeifonds een nieuwe impuls en investeren daarmee in nieuwe technologieën die nodig zijn voor de toekomst.”
Minder regeldruk en aantrekkelijker ondernemersklimaat
Het CDA wil het ondernemers- en vestigingsklimaat verbeteren door minder regels, betere regelgeving en efficiëntere rapportages. Ze zetten in op deregulering en het aantrekkelijk maken van Nederland voor familiebedrijven, MKB en innovatieve starters.
“We zetten met prioriteit in op deregulering: minder regels, betere regelgeving en efficiëntere rapportages.”
“Voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat is betrouwbaar en stabiel overheidsbeleid cruciaal, met een concurrerend investeringsklimaat, aantrekkelijk voor familiebedrijven, voor groot- en kleinbedrijf, voor onze maakindustrie, voor innovatieve en snelgroeiende starters en voor investeerders.”
Schrappen nationale CO₂-heffing en groene industriepolitiek
Het CDA wil de nationale CO₂-heffing schrappen om bedrijven niet weg te jagen en kiest voor een Europese aanpak van duurzaamheid. Ze willen bindende afspraken met de grootste vervuilers en inzetten op een mix van duurzame energie, kernenergie en CO₂-opslag.
“De nationale CO₂-heffing schrappen we, want we willen bedrijven niet wegjagen. We willen groene industriepolitiek. We maken bindende afspraken met de grootste vervuilers en kiezen voor een goede mix van duurzame energie en kernenergie, energiebesparing en CO2-opslag.”
“We schrappen de nationale CO2-heffing.”
Actief economisch en fiscaal beleid voor innovatie en investeringen
Het CDA wil actief economisch en fiscaal beleid voeren om bedrijven en investeringen aan te trekken en te behouden. Ze behouden bestaande fiscale regelingen voor innovatie en expats, en willen versnipperde regelingen vereenvoudigen en herinvesteren in effectieve ondernemersregelingen.
“We voeren actief economisch en fiscaal beleid om bedrijven en investeringen aan te trekken en te behouden. We behouden de expatregeling, de innovatiebox en de (uitgebreide) WBSO, scherpen de renteaftrekbeperking niet verder aan en komen niet aan de inkoop van eigen aandelen.”
“We vereenvoudigen en vervangen de versnipperde fiscale regelingen en herinvesteren dit in effectieve ondernemersregelingen gericht op investeren, innoveren en werkgeverschap.”
Investeren in infrastructuur en oplossen netcongestie
Het CDA wil investeren in publieke kapitaalgoederen zoals het stroomnet en infrastructuur, en de rekening hiervan spreiden over generaties. Ze willen de overbelasting van het elektriciteitsnet oplossen om economische ontwikkeling mogelijk te maken.
“Het gaat met name om investeringen in publieke kapitaalgoederen, die groeibevorderend zijn: bijvoorbeeld in het stroomnet, in de aanleg en het onderhoud van infrastructuur of in grootschalige onderzoekfaciliteiten.”
“We lossen de overbelasting van het elektriciteitsnet (netcongestie) op: de rekening van de aanleg van nieuwe (elektriciteits)infrastructuur spreiden we over generaties.”
De Partij voor de Dieren wil een radicale omslag naar een economie die welzijn en ecologische grenzen centraal stelt, in plaats van winst en groei. Ze pleiten voor het belasten van vervuiling en grote vermogens, het terugdringen van marktwerking in publieke diensten, en het stimuleren van een circulaire en regionale economie. Hun visie is gericht op brede welvaart, solidariteit en het beschermen van mens, dier en natuur.
Radicale systeemverandering: welzijn boven groei
De PvdD verwerpt het huidige economische model dat gericht is op eindeloze groei en stelt welzijn, ecologie en rechtvaardigheid centraal. Ze willen af van het idee dat economische groei automatisch tot welvaart leidt en pleiten voor een economie binnen de draagkracht van de aarde.
“Ons huidige economische model is onhoudbaar. We hebben een systeem dat uitgaat van een sprookje: dat economische groei vanzelf leidt tot welvaart voor iedereen. Maar dat is niet zo.”
“Daarom kiest de Partij voor de Dieren voor een radicale omslag. Met welzijn als doel, in plaats van oneindige groei.”
“We kiezen voor een economie die werkt vóór dier, mens en planeet, in plaats van ten koste van hen.”
Belasten van vervuiling en grote vermogens
De partij wil het belastingstelsel hervormen zodat vervuilers en grootvermogenden meer gaan betalen, terwijl werken lonender wordt. Dit moet bijdragen aan ecorechtvaardigheid en het stimuleren van duurzame keuzes.
“We verschuiven de belastingdruk: minder op arbeid, meer op grondstoffenverbruik en vervuiling. Zo wordt werken goedkoper en vervuilen duurder.”
“De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. Grote ondernemingen en de allerrijksten betalen meer, kleine bedrijven en bewoners minder.”
“We voeren een klimaatbelasting voor de grootste vermogens in, op basis van de inzichten uit de Groene Belastinggids.”
Terugdraaien van marktwerking in publieke diensten
De PvdD wil publieke voorzieningen zoals zorg, onderwijs en openbaar vervoer uit de markt halen en weer in handen van de samenleving brengen, omdat marktwerking volgens hen leidt tot ongelijkheid en inefficiëntie.
“We draaien de doorgeslagen marktwerking terug in publieke diensten zoals zorg, onderwijs en openbaar vervoer. Publieke voorzieningen zijn er voor iedereen en horen niet afhankelijk te zijn van winstprikkels.”
“We stoppen met subsidies aan de grootste vervuilers en stimuleren kleinschalige duurzame initiatieven.”
Stimuleren van circulaire en regionale economie
De partij zet in op een circulaire economie en het versterken van regionale economische ketens om afhankelijkheid van mondiale systemen te verminderen en duurzaamheid te bevorderen.
Brede welvaart als leidraad, niet BBP
De PvdD wil af van het Bruto Binnenlands Product als maatstaf en beleidsdoel, en in plaats daarvan brede welvaart en welzijn centraal stellen in economisch beleid.
“In plaats van het Bruto Binnenlands Product (BBP) maken we de Monitor Brede Welvaart leidend in beleid. De overheid stopt met rapporteren van economische groei.”
De SGP ziet de economie als een middel om mens en samenleving te laten bloeien, met nadruk op rentmeesterschap, sociale rechtvaardigheid en duurzaamheid. Ze pleiten voor een economie gebaseerd op waarden, met concrete voorstellen zoals het stimuleren van duurzame keuzes, het verlagen van lasten voor ondernemers, het beschermen van kwetsbaren en het tegengaan van ongebreidelde groei en materialisme. De partij wil een robuuste, sociale en innovatieve economie, waarin rechtvaardige belastingen, minder regeldruk en een sterke positie voor het mkb en familiebedrijven centraal staan.
Economie gebaseerd op waarden en rentmeesterschap
De SGP beschouwt de economie niet als doel op zich, maar als een middel om mens en maatschappij te laten opbloeien, geïnspireerd door Bijbelse rentmeesterschap. Ongebreidelde groei en materialisme worden afgewezen; in plaats daarvan moet de economie sociaal, duurzaam en innovatief zijn.
“Ons economisch handelen moet tot doel hebben dat mens en maatschappij opbloeien. Daarom moeten we toe naar een economie die gebaseerd is op waarden, die robuust, sociaal, duurzaam en innovatief is.”
“Ongebreidelde groei en materialisme is zeker niet het Bijbelse ideaal.”
“De SGP wil toegroeien naar een economie die niet enkel drijft op euro’s, maar die waardengedreven is. Een economie die stevig staat en niet bij het eerste zuchtje wind omvalt. Een economie met oog voor de mens en omgeving. En een economie die creatief is en voortdurend innoveert.”
Minder regeldruk en lasten voor ondernemers, steun mkb
De SGP wil het vestigingsklimaat verbeteren door voorspelbaar beleid, minder administratieve rompslomp en lagere lasten, vooral voor het mkb en familiebedrijven. Ondernemers worden gezien als de motor van de economie en verdienen steun en zekerheid.
“Dat vraagt om een goed vestigingsklimaat, met rechtvaardige belastingen voor burgers én minder administratieve rompslomp voor ondernemers.”
“De winstbelasting voor het bedrijfsleven en de werkgeverslasten worden verlicht, vooral gericht op het mkb.”
“Ondernemers zijn de motor van onze economie. Ze zorgen voor banen, zodat anderen kunnen werken voor hun dagelijks brood.”
“Basisvereiste hiervoor is voorspelbaar overheidsbeleid zodat ondernemers weten waar zij van op aan kunnen, zeker ook ten aanzien van belastingen. Een einde aan gezwabber dus.”
Stimuleren van duurzame en eerlijke keuzes
De SGP wil bedrijven financieel stimuleren om duurzame en eerlijke keuzes te maken en te investeren in de lange termijn, onder meer via fiscale aanpassingen en subsidies.
“Bedrijven worden (financieel) gestimuleerd duurzame en eerlijke keuzes te maken en te investeren in de lange termijn, door middel van fiscale aanpassingen en verruiming van subsidies.”
Sociale economie: bescherming van kwetsbaren en werknemers
De SGP streeft naar een economie waarin iedereen meedoet, met bescherming voor werknemers en aandacht voor de meest kwetsbaren. Flexibele arbeidsrelaties worden ontmoedigd ten gunste van duurzame werkzekerheid.
“Een sociale economie betekent dat iedereen erbij hoort en meedoet, van de schoonmaakster tot de directeur. Een werkgever biedt zijn werknemer geen waardeloze flexcontractjes aan, maar maakt werk van een duurzame arbeidsrelatie.”
“Vanuit Bijbelse naastenliefde dient de overheid een schild voor hen te zijn. Er moet zoveel mogelijk gedaan worden om mensen aan het werk te helpen en te houden.”
Tegengaan van ongebreidelde schulden en speculatie
De SGP wil de onbeperkte mogelijkheden voor het aantrekken van vreemd geld tegengaan, zodat niet-levensvatbare bedrijven zich hier niet mee volladen.
“De onbeperkte mogelijkheden voor het aantrekken van vreemd geld worden tegengegaan, zodat niet-levensvatbare bedrijven zich hier niet mee volladen.”
BIJ1 pleit voor een radicaal andere economie die niet langer draait om winstmaximalisatie voor bedrijven en aandeelhouders, maar om democratische zeggenschap, eerlijk delen van welvaart en het centraal stellen van mensen, dieren en natuur. Ze willen het kapitalistische systeem vervangen door een socialistische, democratisch geleide economie waarin basisvoorzieningen, eerlijke lonen en het belonen van onbetaald werk centraal staan. Concrete voorstellen zijn onder meer het beperken van bedrijfswinsten, het invoeren van democratisch bestuur over de economie, het nationaliseren van vitale sectoren, en het fors verhogen van belastingen op vermogen.
Vervangen kapitalistische economie door democratische economie
BIJ1 wil het kapitalistische systeem afschaffen omdat het volgens hen leidt tot uitbuiting, ongelijkheid en een oneerlijke verdeling van welvaart. Ze pleiten voor een democratisch geleide economie waarin werkenden en burgers zeggenschap hebben over productie, lonen en prijzen.
“Om een eerlijk loon te garanderen willen we de kapitalistische economie vervangen voor een democratisch geleide economie.”
“We bevorderen democratisch bestuur over de werkplek en de economie. In elke sector maken de werkende mensen keuzes over de productie, verkoop, lonen en prijzen. Niet de aandeelhouders en managers, maar de werkende mensen aan de knoppen.”
Winsten beperken en eerlijk delen
BIJ1 wil paal en perk stellen aan bedrijfswinsten en wettelijk vastleggen dat een deel van de winst naar loonsverhogingen gaat. Ze willen onredelijke winsten zwaar belasten en wettelijke maximummarges instellen op essentiële goederen.
Nationaliseren van vitale sectoren
BIJ1 wil belangrijke sectoren van de economie volledig in publieke handen brengen, zoals banken, energiebedrijven, onderwijs, zorg en openbaar vervoer, omdat concurrentie volgens hen niet in het voordeel van de burger werkt.
“De belangrijke sectoren van de economie komen daarom volledig in publieke handen. Zoals banken, energiebedrijven, netbeheerders, het onderwijs, de zorg en het ov.”
Vermogensbelasting fors verhogen en limiet instellen
Om ongelijkheid te bestrijden, wil BIJ1 de inkomstenbelasting verlagen en de vermogensbelasting voor de rijken fors verhogen, inclusief een limiet waarboven een marginaal tarief van 100% geldt.
“Er komt een limiet op vermogen, waarboven een marginaal belastingtarief van 100% geldt. De hoogte van deze limiet wordt democratisch besloten. Vermogens- en erfbelasting maken we drastisch hoger.”
Onbetaald werk belonen
BIJ1 erkent de waarde van onbetaald werk zoals mantelzorg, vrijwilligerswerk en het werk van thuisblijvende ouders, en wil dit beter belonen omdat de economie volgens hen niet kan draaien zonder deze arbeid.
“Ook mantelzorg, vrijwilligerswerk, het werk van thuisblijvende ouders en andere vormen van onbetaalde arbeid zijn van onschatbare waarde voor onze maatschappij en willen we belonen.”
Afschaffen 40-urige werkweek, 30 uur met behoud loon
BIJ1 wil de standaard werkweek verkorten naar 30 uur met behoud van loon, zodat mensen niet werken om te overleven maar om het leven rijker te maken.
“We schaffen de 40-urige werkweek af en gaan naar een 30-urige werkweek met behoud van hetzelfde loon.”
Prijsplafond op essentiële goederen
Om basisbehoeften betaalbaar te houden, wil BIJ1 een prijsplafond instellen op alle essentiële goederen en op termijn een coöperatief voedselsysteem als alternatief voor de commerciële markt.
D66 kiest voor een groene economie waarin duurzaamheid, innovatie en een eerlijk ondernemersklimaat centraal staan. Ze willen vervuiling belasten, fossiele subsidies afbouwen, ondernemers ondersteunen bij verduurzaming en investeren in brede welvaart in plaats van alleen economische groei. De partij legt nadruk op eerlijke concurrentie, het stimuleren van ondernemerschap en het koppelen van economische groei aan maatschappelijke en ecologische grenzen.
Vervuiling belasten en fossiele subsidies afbouwen
D66 wil een economie waarin vervuiling wordt ontmoedigd en duurzame innovatie wordt beloond. Door het sneller afbouwen van fossiele subsidies en het invoeren van eerlijke prijzen voor vervuiling, wil de partij een gelijk speelveld creëren voor duurzame bedrijven en investeringen in schone productie stimuleren.
“D66 stelt duidelijke grenzen aan vervuilende industrie. Duurzaamheid is de norm en vervuiling krijgt een voorspelbare prijs: de ‘echte’ prijs. Vervuilende bedrijven zullen hierdoor fors investeren in een energiezuinige en schone productie.”
“D66 wil fossiele subsidies sneller afbouwen en geeft ruimte aan duurzame innovatie. Dit bespaart miljarden euro’s en zorgt voor een gelijk speelveld voor duurzame bedrijven.”
Ondernemers ondersteunen bij verduurzaming en innovatie
D66 ziet ondernemers als motor van de economie en wil hen ondersteunen bij de transitie naar duurzaamheid. De partij pleit voor minder regeldruk, betere toegang tot financiering, voorspelbare milieuregels en specifieke hulp voor het mkb bij verduurzaming.
“We zorgen voor toegankelijke subsidies, zekerheid voor investeringen en snellere procedures voor beroep en bezwaar. Zo kunnen ondernemers sneller door en kan ook het mkb de stap zetten naar een groen bedrijfsmodel.”
“We versterken het vestigingsklimaat, zoals met een eerlijk en eenvoudig belastingstelsel, en met minder en stabiele regels.”
Economische groei binnen ecologische grenzen
D66 wil dat economische groei niet langer ten koste gaat van het klimaat en de natuur. De partij kiest voor een economie die bloeit binnen de grenzen van de planeet en investeert in technologie en sectoren die bijdragen aan maatschappelijke doelen.
Eerlijke concurrentie en minder marktmacht
D66 wil te grote marktmacht van bedrijven tegengaan om innovatie en eerlijke prijzen te bevorderen. De partij pleit voor een sterke overheid die zorgt voor een gelijk speelveld en wettelijke maatschappelijke zorgplicht voor grote bedrijven.
“D66 staat voor een eerlijke economie. Te veel macht bij één bedrijf zorgt voor hoge prijzen, lage kwaliteit en remt innovatie af. Nieuwe ondernemers worden hierdoor buitengesloten. D66 wil eerlijke concurrentie en grijpt stevig in bij te veel marktmacht.”
“We voeren een wettelijke maatschappelijke zorgplicht in voor (bestuurders van) grote bedrijven.”
Brede welvaart als uitgangspunt voor begrotingsbeleid
D66 wil af van eenzijdige focus op economische groei en pleit voor begrotingsbeleid dat rekening houdt met maatschappelijke kosten en baten, zoals kansenongelijkheid en klimaatschade.
De PVV vindt dat de Nederlandse economie stagneert door hoge lasten, verspilling van belastinggeld en prioriteit voor buitenland boven eigen burgers. Hun belangrijkste voorstellen zijn lastenverlaging voor burgers (zoals lagere btw op energie en boodschappen), het schrappen van miljardenuitgaven aan asiel, EU en klimaat, en het stimuleren van economische groei door minder regels en meer nationale bestedingen. De kern van hun visie is: zet Nederlanders financieel op 1 en stop met economische offers voor internationale doelen.
Lastenverlichting voor burgers en koopkrachtversterking
De PVV wil de economie stimuleren door de lasten voor burgers te verlagen, onder meer via het schrappen van btw op boodschappen en het verlagen van de btw op energie. Dit moet de koopkracht verbeteren en de economie weer laten groeien.
Stoppen met miljardenuitgaven aan buitenland, asiel en klimaat
De PVV stelt dat miljarden aan belastinggeld worden verspild aan asielopvang, ontwikkelingshulp, EU-afdrachten en klimaatmaatregelen, en wil deze uitgaven fors terugdraaien om de economie en koopkracht van Nederlanders te versterken.
“Miljarden worden verspild aan zaken waar de Nederlander niets aan heeft en ook helemaal niet om heeft gevraagd. Alleen al dit jaar besteden we € 9 miljard aan de opvang van asielzoekers en Oekraïners. Ook sturen we elk jaar € 7 miljard naar Afrika en doneren we € 10 miljard aan Brussel.”
“We schrappen alle uitgaven uit het Klimaatfonds.”
“De PVV stopt ook met ontwikkelingshulp. Elk jaar maken we vele miljarden over naar Afrika. Ook willen we miljarden minder afdragen aan de Europese Unie.”
Maximumprijzen en regulering van basisproducten
Om de kosten van levensonderhoud te drukken, wil de PVV maximumprijzen instellen op essentiële basisproducten en regels versoepelen zodat goedkopere buitenlandse producten makkelijker verkocht kunnen worden.
“Ook willen we op een aantal essentiële basisproducten maximumprijzen instellen. Dit regelen we via de Prijzenwet.”
“We schrappen ook onnodige regels rondom etiketten, zodat ook goedkopere producten uit het buitenland met een etiket in een andere taal kunnen worden verkocht in Nederlandse winkels tegen een lagere prijs.”
Investeren in nationale economie en afbouwen subsidies bedrijfsleven
De PVV wil het geld dat vrijkomt door bezuinigingen op buitenland en klimaat besteden aan Nederlanders en de nationale economie, en snijdt in fiscale subsidies voor het bedrijfsleven.
De SP wil de economie democratiseren, verduurzamen en minder afhankelijk maken van marktwerking en financiële sectoren. Ze pleiten voor forse publieke investeringen, het terugdringen van marktmacht, eerlijkere belasting, en het stimuleren van innovatie en circulaire productie. De kern van hun visie is een economie die werkt voor mensen en milieu, met minder ongelijkheid en meer zeggenschap voor werkenden.
Forse publieke investeringen voor een sterke economie
De SP stelt dat jaren van marktwerking en privatisering de economie kwetsbaar en afhankelijk hebben gemaakt. Ze willen de regie terugpakken met grote publieke investeringen in strategische sectoren, infrastructuur, onderwijs en innovatie om zo de economie te versterken en minder afhankelijk te maken van buitenlandse invloeden.
“De SP kiest voor forse investeringen en moderne politieke keuzes om onze economie weer sterker te maken. Jaren van falende politiek hebben ervoor gezorgd dat strategische industrieën ons land verlaten en cruciale investeringen in de woningbouw, de energievoorziening en het spoor achterblijven.”
“Door te investeren in mensen, middelen en innovatie zorgen we voor de groei en ontwikkeling van de Nederlandse economie. We scheppen gezamenlijk de voorwaarden voor een bloeiende en innovatieve economie en zorgen ervoor dat alle gebieden in Nederland gestimuleerd en ondersteund worden.”
Marktwerking terugdringen en publieke voorzieningen collectief organiseren
De SP wil de markt terugdringen in essentiële sectoren en publieke voorzieningen weer collectief organiseren. Dit verlaagt volgens hen de kosten, vergroot de zeggenschap en maakt de economie minder afhankelijk van aandeelhoudersbelangen.
“Door de markt terug te dringen en publieke voorzieningen collectief te organiseren vergroten we de zeggenschap en verlagen we de kosten. Omdat winst voor aandeelhouders niet meer nodig is, kunnen we zaken als woningbouw, zorg, openbaar vervoer, onderwijs, energievoorziening, internet en klimaatinvesteringen goedkoper organiseren.”
Eerlijke belasting en herverdeling van economische lasten
De SP wil de belastingdruk verschuiven van arbeid naar kapitaal en grote vermogens, zodat de werkende klasse minder betaalt en de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Dit moet ongelijkheid verminderen en de economie eerlijker maken.
“Wij doen wat nodig is en zijn zuinig op het geld van Nederland. We moeten investeren in onze mensen en economie, maar de rekening hiervan moet niet langer alleen op de schouders van de werkende klasse terechtkomen. Op dit moment komt tachtig procent van de belastinginkomsten uit arbeid en consumptie en maar twintig procent uit kapitaal.”
Reguleren van de financiële sector ten gunste van de reële economie
De SP wil de financiële sector reguleren en verkleinen, zodat deze weer dienstbaar wordt aan de echte economie in plaats van speculatie en kortetermijndenken te stimuleren.
“Door de dominantie financiële logica en het financiële overgewicht in Nederland aan te pakken komt er meer investering en inzet vrij voor de echte economie. Bovendien vergroten we de stabiliteit van de economie door de doorgeschoten financiële sector te reguleren en tot een passend formaat terug te brengen.”
Circulaire en duurzame economie stimuleren
De SP wil af van de wegwerpeconomie en zet in op hergebruik, reparatie en recycling. Ze willen onafhankelijk worden van onvrije landen voor grondstoffen en strenge duurzaamheidseisen invoeren.
“We bouwen aan een economie die zuinig en slim omgaat met grondstoffen, zodat we sterk en onafhankelijk zijn. Door hergebruik, reparatie en recycling wordt verspilling verleden tijd. Zo creëren we een toekomst waarin iedereen profiteert van een eerlijke, duurzame en circulaire economie.”
Innovatie en productiviteitsgroei door onderwijs en technologie
De SP ziet de oplossing voor economische groei niet in meer uren werken of meer arbeidsmigratie, maar in innovatie, onderwijs en technologie om de arbeidsproductiviteit te verhogen.
“Voor een sterkere economie ligt de oplossing dan ook niet in méér uren of méér mensen, maar in slimmer werken. Met een Innovatiewet zetten we in op onderzoek, onderwijs en vakopleidingen, AI, automatisering en robotisering voor zwaar en repeterend werk. Zo verhogen we de arbeidsproductiviteit en stappen we op de sneltrein naar de economie van de toekomst.”