Verkiezingsprogramma's 2025 overEase of doing business
BVNL wil het ondernemen in Nederland radicaal vereenvoudigen door lagere belastingen, minder regels en bureaucratie, en meer contractvrijheid voor bedrijven en ondernemers. De partij pleit voor een aantrekkelijker vestigingsklimaat door het schrappen van lastenverhogende en administratieve verplichtingen, het versoepelen van arbeidsrecht en het afschaffen van overbodige regelgeving. Hun visie is dat ondernemers ruimte en waardering verdienen, en dat economische groei wordt belemmerd door overheidsbemoeienis en regeldruk.
Lagere belastingen en aantrekkelijk vestigingsklimaat
BVNL ziet hoge belastingen en een slecht vestigingsklimaat als belangrijke obstakels voor ondernemerschap en investeringen. Ze willen een vlaktaks, afschaffing van de dividendbelasting en verlaging van de vennootschapsbelasting om bedrijven te behouden en aan te trekken.
“Het vestigingsklimaat moet worden verbeterd door lagere belastingen (vlaktaks van 25%) in te voeren, minder overheidsbemoeienis, lage energiekosten en versoepeling van het arbeidsrecht.”
“BVNL wil de belastingen en werkgeverslasten voor ondernemers omlaag brengen, de bureaucratie verminderen en het gelijke speelveld weer terugbrengen in de markt door in elk geval geen regels te maken die strenger zijn dan het EU-gemiddelde. Geen koppen op EU-wetgeving.”
“Mede daarom pleit BNVL voor de afschaffing van de dividendbelasting en een forse verlaging van de vennootschapsbelasting.”
Minder regels, bureaucratie en administratieve lasten
BVNL beschouwt regeldruk en bureaucratie als directe belemmeringen voor het ondernemerschap. Ze willen deze drastisch verminderen door het schrappen van vergunningen, administratieve verplichtingen en overbodige regelgeving.
“Minder regels voor ondernemers en bedrijven. Bureaucratie en regeldruk moeten worden teruggedrongen.”
“Minder overheidsbemoeienis en minder vergunningsplichten.”
“Het UBO-register wordt afgeschaft.”
“De Wet op Witwassen en Financiering Terrorisme (WWFT) wordt afgeschaft.”
“Belang Van Nederland wil de administratielast voor hippische ondernemers drastisch verminderen. Deze last is kostprijsverhogend en dient geen enkel nuttig doel.”
Versoepeling arbeidsrecht en contractvrijheid
BVNL vindt het arbeidsrecht te star en wil ondernemers meer vrijheid geven in het aannemen en ontslaan van personeel, en in het aangaan van arbeidscontracten.
“Het ontslagrecht moet worden versoepeld.”
“Het maximumaantal tijdelijke arbeidsovereenkomsten dat een werknemer en werkgever met elkaar mogen aangaan, wordt onbeperkt. Contractvrijheid is essentieel.”
“De verplichte transitievergoeding verdwijnt.”
“De wet DBA wordt ingetrokken en mensen mogen zelf bepalen of ze liever in loondienst gaan of als ZZP’er aan de slag gaan.”
Geen nationale koppen op EU-wetgeving
BVNL wil dat Nederland geen strengere regels oplegt dan het EU-gemiddelde, om het speelveld voor ondernemers gelijk te houden en concurrentienadeel te voorkomen.
“het gelijke speelveld weer terugbrengen in de markt door in elk geval geen regels te maken die strenger zijn dan het EU-gemiddelde. Geen koppen op EU-wetgeving.”
Afschaffen subsidies en verplichte ondernemingsraad
BVNL wil dat bedrijven niet worden belast met extra verplichtingen zoals verplichte ondernemingsraden of afhankelijkheid van subsidies, om ondernemerschap te stimuleren.
JA21 wil het ondernemersklimaat in Nederland aanzienlijk verbeteren door drastische vermindering van regeldruk, vereenvoudiging van het belastingstelsel en het aantrekkelijker maken van investeren en ondernemen. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals één laag vennootschapsbelastingtarief, afschaffing van nationale koppen op EU-regels, directe aftrekbaarheid van investeringen en het schrappen van overbodige regelgeving. Hun visie is dat een faciliterende overheid, minder bureaucratie en voorspelbaar beleid essentieel zijn om bedrijven te laten groeien en innoveren.
Drastisch verminderen van regeldruk en bureaucratie
JA21 ziet overmatige regeldruk en bureaucratie als een van de grootste belemmeringen voor ondernemers. Ze willen bestaande regels schrappen, geen nationale koppen op EU-regels toevoegen en een minister aanstellen die zich specifiek richt op het terugdringen van regeldruk. Dit moet het voor bedrijven eenvoudiger maken om te investeren, te groeien en te innoveren.
“Mkb maximaal faciliteren door het eenvoudiger te maken om te investeren in het mkb, en regeldruk en rapportageverplichtingen te verminderen.”
“Nationale koppen op EU-regels afschaffen: we introduceren geen nieuwe wetgeving die verder gaat dan EU-regelgeving.”
“Minder regeldruk door een minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie aan te stellen die met een harde reductiedoelstelling een einde maakt aan de toenemende regeldruk en met de stofkam door bestaande wet- en regelgeving gaat.”
“Regeldruk terugdringen door met de stofkam door huidige wet- en regelgeving te gaan en overbodige regelgeving te schrappen. Voor elke nieuwe regel moet een oude regel verdwijnen.”
“Rigoureuze deregulering van beperkende EU-wetgeving die onze ondernemers en industrie al te lang vastzet. Alleen zo herstellen we de concurrentiekracht van Nederland en geven we ondernemerschap weer de ruimte.”
Eenvoudig en voorspelbaar belastingstelsel voor ondernemers
JA21 wil het belastingstelsel fundamenteel vereenvoudigen door onder andere één vast vennootschapsbelastingtarief, afschaffing van uitzonderingen en regelingen, en directe aftrekbaarheid van investeringen. Dit moet investeren aantrekkelijker maken en de administratieve lasten voor ondernemers verlagen.
“Een eenvoudige vennootschapsbelasting voor alle ondernemingen door het huidige tweeschijvenstelsel (19% en 25,8%) te vervangen door één helder tarief van 20% voor alle ondernemingen.”
“Een einde maken aan de grote hoeveelheid uitzonderingen en regelingen die het huidige systeem zo complex maken.”
“Investeringen in kapitaalgoederen volledig aftrekbaar maken in het jaar van investering, in plaats van gespreid afschrijven over meerdere jaren.”
“Bedrijven ruimte geven door de lasten te verminderen en investeringen onmiddellijk aftrekbaar te maken.”
Gelijk speelveld en concurrentiepositie industrie beschermen
JA21 wil voorkomen dat Nederlandse bedrijven vertrekken door een gelijk speelveld te creëren met omringende landen, nationale CO2-heffingen af te schaffen en betaalbare energie te garanderen. Dit moet de concurrentiepositie van de industrie versterken en de uittocht van bedrijven stoppen.
“Een gelijk speelveld voor onze industrie door regelgeving gelijk te trekken met omringende landen zoals Duitsland en België. We introduceren geen nationale CO2-heffingen bovenop Europese regels en we schaffen bestaande nationale CO2-heffingen af.”
“We stoppen de uittocht van bedrijven en banen door regelgeving niet strenger te maken dan Europese afspraken en door de concurrentiepositie van de haven te beschermen.”
“Onze industrie beschermen door in te zetten op betaalbare en betrouwbare energie. We lossen netcongestie op en voorkomen dat bedrijven stilstaan omdat aansluiting op het stroomnet onmogelijk is.”
Digitalisering en innovatie stimuleren door eenvoudiger regels
JA21 wil ondernemers stimuleren om te digitaliseren en te innoveren door eenvoudige en eenduidige regelgeving, directe aftrekbaarheid van R&D-kosten en het voorkomen van versnipperd beleid. Dit moet het mkb en andere bedrijven helpen om productiever en concurrerender te worden.
“Ondernemers de ruimte geven om voorop te lopen in digitalisering door eenvoudige en eenduidige regelgeving.”
“Innovatie stimuleren door bedrijfskosten voor R&D direct aftrekbaar te maken, wat een impuls geeft aan innovatie en investeringen in onderzoek en ontwikkeling.”
“Versnipperd beleid en talloze loketten voor bedrijven die willen digitaliseren voorkomen met een nationale strategie waarin het bedrijfsleven gezamenlijk optrekt met de overheid en kennisinstituten.”
Het CDA wil het ondernemersklimaat verbeteren door minder en eenvoudigere regels, betere toegang tot financiering en een stabiel, voorspelbaar beleid. Ze zetten in op het verminderen van regeldruk, het vereenvoudigen van fiscale en administratieve lasten, en het stimuleren van innovatie en investeringen, vooral voor het mkb en familiebedrijven. De partij benadrukt het belang van een gelijk speelveld, geen extra Nederlandse regels bovenop Europese wetgeving, en het aantrekkelijker maken van Nederland als vestigingsland.
Minder regeldruk en efficiëntere regelgeving
Het CDA ziet overmatige regeldruk en complexe regelgeving als belangrijke belemmeringen voor ondernemers. Ze willen deze lasten fors verminderen, rapportages versimpelen en dubbele regelgeving voorkomen, zodat bedrijven zich meer op ondernemen kunnen richten.
“We komen met een versterkt programma om regeldruk aan te pakken, rapportages te versimpelen en overlap te voorkomen.”
“Onze doelstelling is: minder regels (scherpe reductie van zeker 20 procent), betere regelgeving (duidelijker, eenduidiger en doelgerichter) en efficiëntere verantwoording en rapportages.”
“We zetten de aanpak door om regeldruk voor het mkb te verminderen en breiden die uit naar de zorg, het onderwijs en de sociale zekerheid, in samenwerking met brancheorganisaties, verzekeraars en medeoverheden.”
“Er komt een programma ‘vereenvoudiging van regelgeving’. Doelstelling is een lagere uitvoeringslast voor uitvoerders, burgers en ondernemingen.”
Geen Nederlandse kop op Europese regels
Het CDA wil voorkomen dat Nederlandse ondernemers extra worden belast door strengere nationale regels bovenop Europese wetgeving. Dit moet het speelveld gelijker maken en de concurrentiepositie van Nederland versterken.
“Maar dan zetten we in principe geen Nederlandse kop op Europese regels. Wij steunen de initiatieven van de Europese Commissie om rapportages te versimpelen.”
“In principe geen kop op EU-regels en waar mogelijk de in het verleden ingevoerde NL-kop terugdraaien.”
“We herzien de Wet Markt en Overheid, ontdoen die van Nederlandse koppen op Europese regels waar dat kan en nemen belemmeringen in publiek-private samenwerking weg.”
Betere toegang tot financiering voor bedrijven
Het CDA wil dat bedrijven, vooral het mkb en start-ups, makkelijker toegang krijgen tot kapitaal. Ze stellen concrete maatregelen voor zoals een nationale investeringsbank, fiscale stimulansen en het aantrekken van particulier kapitaal.
“We zetten met urgentie in om een verder geïntegreerde Europese kapitaalmarkt snel en daadwerkelijk tot stand te brengen om de beschikbaarheid van (durf)kapitaal voor bedrijven te verhogen en beursgangen in Europa aantrekkelijker te maken.”
“Om particulier kapitaal te mobiliseren voor investeringen voeren we de ‘win-win-lening’ in, een belastingkorting in box 3 voor particulieren die een lening aan het Nederlandse mkb verstrekken.”
“We richten een nationale investeringsbank op die investeringen in Nederland aanjaagt.”
Fiscale en administratieve vereenvoudiging
Het CDA wil het belastingstelsel en administratieve processen eenvoudiger en voorspelbaarder maken, zodat ondernemers minder tijd kwijt zijn aan regels en meer aan hun bedrijf kunnen besteden.
“We maken prioriteit van het vereenvoudigen van ons complexe belastingstelsel. Eenvoudig, rechtvaardig, voorspelbaar en uitvoerbaar.”
“We vereenvoudigen en vervangen de versnipperde fiscale regelingen en herinvesteren dit in effectieve ondernemersregelingen gericht op investeren, innoveren en werkgeverschap.”
Snellere en eenvoudigere vergunningen en procedures
Het CDA erkent dat trage en complexe vergunningstrajecten ondernemers belemmeren. Ze willen deze procedures versnellen, onder meer door inzet van AI en nieuwe wetgeving.
“Om het vergunningenbeleid te versnellen en te verbeteren wil het CDA een Innovatie- en versterkingswet. De nieuwe wet stelt voor dat de gemiddelde doorlooptijd minimaal wordt gehalveerd.”
“Waar mogelijk en verantwoord zetten we AI in om vergunningsprocedures te versnellen, met name om informatieverstrekking te versimpelen.”
FVD wil het ondernemingsklimaat in Nederland radicaal verbeteren door lasten en bureaucratie voor ondernemers sterk te verlagen en meer vrijheid te geven aan MKB’ers en ZZP’ers. De partij stelt voor om belastingen te vereenvoudigen, verplichte verzekeringen en registers af te schaffen, en regelgeving te schrappen die ondernemen belemmert. Hun visie is dat minder overheidsbemoeienis en meer vertrouwen in ondernemers leidt tot groei, innovatie en een aantrekkelijker ondernemersklimaat.
Belastingen en regelgeving fors vereenvoudigen en verlagen
FVD wil het belastingstelsel radicaal vereenvoudigen en lasten voor ondernemers verlagen, zodat ondernemen aantrekkelijker en eenvoudiger wordt. Ze willen onder meer een vlaktaks, hogere zelfstandigenaftrek, belastingvrije bedrijfsopvolging, en het schrappen van BTW op B2B-transacties. Dit moet direct de cashflow en het administratieve gemak voor bedrijven verbeteren.
“We voeren een belastingvrije voet in van €30.000,- voor alle werkenden en gepensioneerden, en we maken de eerste €1.000 verdiend in een tweede baan (bij minimaal 32 uur hoofdbaan) belastingvrij. We verhogen de VPB-grens naar €1 miljoen, de zelfstandigenaftrek naar €15.000,- en we schrappen de BTW op B2B-transacties om de cashflow van bedrijven te verbeteren.”
“We verlagen het hoge BTW-tarief naar 19% en het lage BTW-tarief naar 6%, zodat het leven weer goedkoper wordt en horeca, winkeliers en aanbieders van diensten een directe economische impuls ontvangen.”
“We breiden de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) standaard uit naar 100% vrijstelling, zodat bedrijven altijd belastingvrij kunnen worden overgedragen aan de volgende generatie.”
“We schrappen de BTW op transacties tussen bedrijven (zoals dat bij het verleggen van de BTW bij transacties met bedrijven in het buitenland nu al wordt gedaan), zodat de bureaucratie vermindert en de cashflowpositie van bedrijven verbetert.”
Minder verplichte verzekeringen en registers voor ZZP’ers
FVD wil ZZP’ers maximale vrijheid geven door verplichte verzekeringen en registers af te schaffen. Dit verlaagt de administratieve last en geeft zelfstandigen meer zeggenschap over hun eigen financiële keuzes.
“We dwingen ZZP’ers niet om pensioen- of arbeidsongeschiktheidsverzekeringen af te sluiten, zodat ze zelf kunnen beslissen hoe ze hun geld besteden.”
“We schaffen dit [UBO-]register af, zodat de bureaucratie wordt teruggedrongen en privacy voor ondernemers wordt gegarandeerd.”
“We schrappen de Anti-ZZP wet, zodat ZZP-ers zelf kunnen beslissen voor wie ze werken en aan wie ze factureren.”
Bureaucratie en financiële regelgeving sterk verminderen
FVD wil de administratieve lasten voor ondernemers en burgers fors terugdringen door het versoepelen of afschaffen van regelgeving zoals KYC, WWFT en rapportageverplichtingen. Dit moet het ondernemen eenvoudiger en minder tijdrovend maken.
“We schaffen de WWFT af (criminelen gaan toch wel hun gang), zodat normale, onschuldige burgers niet als halve crimineel behandeld worden door hun bank.”
“We schrappen de verplichting af om CO2-uitstoot van werknemers bij te houden, zodat ondernemers verlost worden van zinloze bureaucratie.”
“We schrappen overbodige bureaucratie in klantcontroles van financiële instellingen, zodat burgers niet standaard als criminelen worden behandeld.”
Arbeidsmarkt versoepelen voor ondernemers
FVD wil het aannemen van personeel aantrekkelijker maken door het ontslagrecht te versoepelen en de loondoorbetalingsplicht bij ziekte te verkorten. Dit verlaagt het risico en de kosten voor werkgevers, waardoor zij sneller mensen in dienst nemen.
“We versoepelen het ontslagrecht voor het MKB en verkorten de doorbetalingsverplichting bij ziekte naar één jaar, zodat ondernemers weer mensen durven aan te nemen.”
“Doorbetalen bij ziekte wordt ingeperkt tot één jaar zodat werkgevers hun personeel weer een vaste baan durven aan te bieden.”
Innovatie en financiële vrijheid stimuleren
FVD wil innovatie bevorderen door regelgeving voor crypto- en blockchainbedrijven te versoepelen en anonimiteit te waarborgen. Dit moet Nederland aantrekkelijker maken voor innovatieve ondernemers en nieuwe technologieën.
BBB wil het ondernemersklimaat in Nederland verbeteren door drastisch minder regels, minder bureaucratie en een stabiel fiscaal beleid, met speciale aandacht voor het mkb en startups. Ze pleiten voor het beperken van nationale koppen op Europese regelgeving, het verlagen van regeldruk en het vereenvoudigen van belasting- en juridische structuren. Hun visie is dat ondernemers meer ruimte en vertrouwen moeten krijgen, zodat Nederland concurrerend en innovatief blijft.
Drastisch verminderen van regeldruk en bureaucratie
BBB ziet overmatige regelgeving en bureaucratie als een directe belemmering voor ondernemerschap en economische groei. Ze willen een harde reductie van regeldruk, minder controles en formulieren, en meer vertrouwen in ondernemers, zodat bedrijven zich kunnen richten op hun kernactiviteiten.
“BBB stelt een harde reductiedoelstelling voor regeldruk (25% in 4 jaar).”
“Burgers en bedrijven worden overbelast met controles, regels en formulieren. Dit kost miljarden aan uitvoeringskosten én aan productiviteit.”
“Meer vertrouwen en dus zijn er minder regels en minder handhaving nodig.”
“Minder regelgeving. De regelgeving op nationaal niveau moet drastisch verminderen en worden getoetst op de impact op ons concurrentievermogen.”
Geen nationale koppen op Europese regelgeving
BBB wil voorkomen dat Nederland strengere regels oplegt dan Europees vereist, omdat dit de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven schaadt. Ze pleiten voor het beperken van extra nationale verplichtingen bovenop Europese wetgeving.
“Geen nationale koppen. Nederland maakt keuzes die in het belang van Nederland zijn. Er mogen geen nationale koppen komen op Europees beleid waarmee we ons zwaardere verplichtingen opleggen dan de EU voorschrijft.”
“We vinden het belangrijk dat de Nederlandse bedrijven niet verder op achterstand komen ten opzichte van hun concurrenten in Europa en dat er geen verdere nationale koppen op Europese fiscale maatregelen komen.”
Specifieke steun voor mkb, startups en regionale ondernemers
BBB erkent dat mkb’ers, kleine zelfstandigen en startups onevenredig worden geraakt door regels die vooral voor grote bedrijven zijn ontworpen. Ze willen maatwerk, eenvoudige toegang tot financiering, en proportionele regelgeving voor kleine ondernemers.
“Een stop op onzinnige regels voor kleine ondernemers. Richtlijnen moeten proportioneel vertaald worden in Nederlandse regelgeving: wat voor Shell geldt, mag niet ook voor de slager op de hoek gelden.”
“Toegang tot microfinanciering verbeteren. Eenvoudige en regionale kredietmogelijkheden voor kleine ondernemers die willen investeren of starten.”
“Mkb’ers en kleine zelfstandigen zijn de ruggengraat van de Nederlandse economie... Maar juist deze ondernemers krijgen het vaak het zwaarst te verduren: ze worden overspoeld met regels die zijn bedacht voor multinationals, krijgen moeilijk toegang tot financiering...”
Eenvoudiger en stabiel fiscaal beleid voor bedrijven
BBB wil een eenvoudiger, voorspelbaar en stimulerend belastingstelsel dat werken, investeren en ondernemen beloont. Ze zijn tegen extra lastenverzwaringen en willen bestaande fiscale faciliteiten voor innovatie en bedrijfsopvolging behouden.
“Voor bedrijven een stabiel fiscaal beleid en we handhaven de bedrijfsopvolgingsfaciliteit, deelnemingsvrijstelling, innovatiebox en andere maatregelen die innovatie stimuleren zoals de expatregeling.”
“De belastingen op sparen in box 3 en op ondernemen in box 2 niet verhogen.”
“Op korte termijn moet er een eenvoudiger belasting- en toeslagenstelsel met vaste bedragen als toelage in plaats van ingewikkelde regelingen komen.”
Eenvoudige juridische structuren voor startups en groeibedrijven
BBB wil dat startups en groeibedrijven niet vastlopen in dure en complexe juridische trajecten. Ze pleiten voor standaardmodellen voor investeringsrondes en overnames om drempels te verlagen en kosten te besparen.
“Startups en groeibedrijven moeten niet vastlopen in dure juridische trajecten bij investeringen of overnames. BBB wil dat de overheid samen met brancheverenigingen en ontwikkelmaatschappijen breed toepasbare standaardmodellen ontwikkelt en beschikbaar stelt voor investeringsrondes, participaties en exits.”
De PVV wil het ondernemersklimaat in Nederland verbeteren door het verminderen van regeldruk, het versnellen van vergunningprocedures en het schrappen van duurzaamheidseisen. Hun focus ligt op het wegnemen van belemmeringen voor woningbouw, landbouw, mobiliteit en energievoorziening, zodat bedrijven sneller en eenvoudiger kunnen opereren. De partij ziet strenge milieuregels, bureaucratie en hoge lasten als de belangrijkste obstakels voor het ondernemerschap.
Vergunningverlening versnellen en bezwaarprocedures beperken
De PVV wil dat bedrijven en woningbouwprojecten sneller van start kunnen door kortere en eenvoudigere vergunningprocedures en het beperken van bezwaar- en beroepsmogelijkheden. Dit moet de doorlooptijd van projecten verkorten en onzekerheid voor ondernemers verminderen.
“Kortere en snellere vergunningverlening en procedures; tijdelijk beperken van de mogelijkheden tot bezwaar en beroep tegen woningbouw waar een omgevingsplan vastligt”
“De PVV wil dat gemeenten sneller en meer bouwvergunningen afgeven. Daarnaast moet het afgelopen zijn met individuen en natuurorganisaties die aan de lopende band eindeloze rechtszaken aanspannen – bijvoorbeeld vanwege kikkers, padden en slakken – om zo de woningbouw tegen te houden.”
Schrappen en vereenvoudigen van (duurzaamheids)regels
De partij wil ondernemers en bouwers ontlasten door het schrappen van nieuwe duurzaamheidseisen, het niet verplicht stellen van warmtepompen en het versoepelen van bestaande bouweisen. Dit verlaagt de kosten en complexiteit voor bedrijven.
“Schrappen en vereenvoudigen van bouweisen; geen nieuwe duurzaamheidseisen, geen verplichte warmtepomp, niet verplicht van het gas”
“We stoppen met het eindeloze geneuzel over duurzaam en circulair bouwen. Er komen geen verplichte warmtepomp en geen nieuwe duurzaamheidseisen; we gaan ook niet verplicht van het gas af.”
Versoepelen milieuregels en verminderen Natura 2000-gebieden
De PVV ziet strenge milieuregels en Natura 2000-aanwijzingen als een rem op economische activiteit. Door deze te versoepelen en het aantal beschermde gebieden te verminderen, willen ze ruimte creëren voor ondernemers in de bouw, landbouw en industrie.
“Wij zijn er helemaal klaar mee. Nederland behoort tot de grootste nettobetalers van de EU! Dus wat ons betreft slaan we in Brussel met de vuist op tafel en eisen we versoepeling van de regels – van de Vogel- en de Habitatrichtlijn tot en met de verplichte emissiereductie. Ook willen we het aantal gebieden met een Natura 2000-status verminderen – of gebieden verkleinen.”
“Versoepeling van de Brusselse regels; verminderen van het aantal natuurgebieden met Natura 2000-status en/of verkleinen van gebieden”
Afschaffen onnodige regels en lasten voor ondernemers
De PVV wil onnodige regels en lasten voor ondernemers schrappen, zoals zero-emissiezones, verplichte elektrificatie en extra accijnzen. Dit moet het ondernemen goedkoper en eenvoudiger maken, vooral in sectoren als mobiliteit, landbouw en energie.
“Afschaffen van alle zero-emissiezones, overal in het land”
“Geen gedwongen elektrificatie in de scheepvaart”
“Geen rekeningrijden, geen verbod op de verkoop van brandstofauto’s, niet verplicht elektrisch rijden”
“We schrappen ook onnodige regels rondom etiketten, zodat ook goedkopere producten uit het buitenland met een etiket in een andere taal kunnen worden verkocht in Nederlandse winkels tegen een lagere prijs.”
Lagere lasten en fiscale verlichting voor bedrijven
De partij wil de lasten voor bedrijven verlagen door bijvoorbeeld de winstbelasting voor woningcorporaties te schrappen en accijnsverhogingen op brandstof te voorkomen. Dit moet investeringen en bedrijfsvoering stimuleren.
De SGP wil het ondernemersklimaat versterken door voorspelbaar beleid, lastenverlichting en het fors verminderen van regeldruk, met bijzondere aandacht voor het mkb, familiebedrijven en zzp’ers. De partij pleit voor concrete maatregelen zoals een nationale regelschrapoperatie, fiscale stimulansen, betere toegang tot financiering en het aanpakken van knelpunten zoals netcongestie en arbeidskrapte. Hun visie is dat minder bureaucratie, stabiel beleid en gerichte ondersteuning essentieel zijn om ondernemen in Nederland aantrekkelijk en eenvoudig te maken.
Voorspelbaar beleid en lastenverlichting voor ondernemers
De SGP ziet voorspelbaarheid en lagere lasten als basisvoorwaarden voor een aantrekkelijk ondernemersklimaat, vooral voor het mkb en familiebedrijven. Dit moet onzekerheid verminderen en investeringen stimuleren.
“Basisvereiste hiervoor is voorspelbaar overheidsbeleid zodat ondernemers weten waar zij van op aan kunnen, zeker ook ten aanzien van belastingen. Een einde aan gezwabber dus.”
“De winstbelasting voor het bedrijfsleven en de werkgeverslasten worden verlicht, vooral gericht op het mkb.”
Nationale regelschrapoperatie en minder regeldruk
De partij wil de regeldruk drastisch verminderen door een kwart van de regels te schrappen en het stapelen van regels tegen te gaan. Dit moet ondernemen eenvoudiger en minder tijdrovend maken.
Betere toegang tot financiering voor mkb en startups
De SGP wil dat mkb-bedrijven en startups makkelijker aan financiering kunnen komen, onder meer via verbeterde garantiestellingen, stimulering van non-bancaire financiers en herinvoering van de durfkapitaalregeling.
“Er komen verbeterde garantiestellingen voor kleine kredieten en grote financiers, zoals pensioenfondsen, worden gestimuleerd hun geld hierin te steken.”
“De durfkapitaalregeling keert terug, zodat het verstrekken van financiering aan startups en snel-groeiende bedrijven met een hoog risico wordt gestimuleerd.”
“Er wordt werk gemaakt van een eerlijk financieringsspeelveld, zodat ook non-bancaire financiers beter toegankelijk zijn voor mkb-bedrijven.”
Aanpak van netcongestie en infrastructuurknelpunten
De SGP erkent dat netcongestie en infrastructuurproblemen ondernemers belemmeren en wil dat deze knelpunten met voorrang worden opgelost.
“Voor aanpak van netcongestie moet alles uit de kast gehaald worden, zonder taboes.”
“Overheid en bedrijfsleven maken afspraken in een langjarig, nationaal ondernemersakkoord over onder meer belastingklimaat, regeldruk, verduurzaming en financiering. De overheid committeert zich op haar beurt aan het aanpakken van knelpunten, zoals netcongestie, arbeidskrapte en infrastructuur.”
Wettelijke erkenning en duidelijkheid voor zzp’ers
De partij wil een einde aan de onzekerheid voor zzp’ers door heldere wettelijke definities en vooraf duidelijkheid over hun status.
“Zelfstandigen krijgen eindelijk de wettelijke erkenning die zij verdienen door een heldere definitie met bijbehorende criteria vast te leggen.”
“Met de zelfstandigenwet wordt hiervoor een sectoraal rechtsvermoeden en een toets op zelfstandigheid en werkrelatie geïntroduceerd. Dat biedt vooraf duidelijkheid aan de zelfstandige en opdrachtgever.”
EU-regeldruk en internationaal gelijk speelveld
De SGP wil dat Nederland zich in de EU inzet voor werkbare regels en een gelijk speelveld, zodat bedrijven niet door regeldruk naar het buitenland vertrekken.
De VVD wil het ondernemersklimaat in Nederland wettelijk verbeteren door minder bureaucratie, lagere lasten en voorspelbaar beleid, zodat bedrijven makkelijker kunnen groeien en investeren. Ze stellen concrete maatregelen voor zoals automatische goedkeuring van vergunningen bij te lange wachttijden, het schrappen van nationale koppen op EU-regels, en het instellen van meetbare doelen voor regeldruk. De partij benadrukt dat Nederland in de top tien van meest concurrerende economieën moet blijven en dat de overheid actief moet ingrijpen als dit in gevaar komt.
Wettelijke plicht tot verbeteren ondernemersklimaat
De VVD wil wettelijk vastleggen dat de overheid het ondernemersklimaat moet verbeteren, met als doel Nederland in de top tien van meest concurrerende economieën te houden. Dit moet zorgen voor stabiliteit, minder bureaucratie en een aantrekkelijk investeringsklimaat.
“We leggen wettelijk vast dat de Nederlandse overheid de plicht heeft het ondernemersklimaat te verbeteren. Daarbij hoort een stabiel fiscaal klimaat, minder bureaucratie en stimulering van groeitechnologieën. De ambitie is zo hoog mogelijk op de internationale lijsten voor sterke economieën te komen. Als minimale ambitie geldt de top tien.”
“Als Nederland buiten de top tien van meest concurrerende economieën wereldwijd dreigt te raken, dan wordt de overheid verplicht maatregelen te nemen.”
Minder bureaucratie en snellere procedures
De VVD wil de regeldruk voor ondernemers drastisch verminderen door onnodige regels te schrappen, nationale koppen op EU-wetgeving te vermijden, en procedures te versnellen. Ze stellen automatische goedkeuring van eenvoudige vergunningen voor als de overheid te traag is, en willen vaker meldplichten in plaats van vergunningsplichten.
“We hanteren een meetbare doelstelling om het aantal onnodige regels te verminderen. We beoordelen met meetbare doelen of bestaande regels effectief zijn en herzien regels waar nodig. We schrappen regelgeving die in Nederland strenger is dan in de rest van Europa, zoals de nationale CO2-heffing.”
“Als we verwachten dat ondernemers leveren, moet de overheid dat ook doen. We willen dat procedures voor het aanvragen van vergunningen, vooral bij het mkb, drastisch versneld worden. Als uiterste stok willen we dat wanneer ondernemers voor een eenvoudige aanvraag bij de overheid langer moeten wachten dan de geldende termijn, deze aanvraag automatisch wordt goedgekeurd, onder de voorwaarde dat belangen van derden niet worden geschaad.”
“We werken vaker met meldplichten in plaats van vergunningsplichten en zorgen dat initiatieven van ondernemers en verenigingen niet onnodig vastlopen in een overdaad aan regels.”
“We beperken koppen op EU-wetgeving, en interpreteren regels niet onnodig strenger dan in andere EU-lidstaten. We doen dus niet meer dan dat de EU van ons vraagt.”
Lagere lasten en voorspelbaar beleid voor ondernemers
De VVD wil de lasten voor ondernemers verlagen en voorspelbaar beleid voeren, zodat bedrijven kunnen investeren en niet naar het buitenland vertrekken. Dit moet het ondernemersvertrouwen en de investeringsbereidheid vergroten.
“We voorkomen dat de lasten voor ondernemers steeds omhooggaan. Minder lasten voor ondernemers is onze inzet. Dit geeft ondernemers de ruimte om te investeren, banen te creëren en voorkomt dat bedrijven de grens over worden gejaagd.”
“We staan daarnaast voor voorspelbaar beleid, zodat een ondernemer weer de juiste beslissingen kan nemen door vooruit te kijken.”
Harmonisatie en vereenvoudiging van Europese regels
De VVD wil dat Europese regels voor ondernemers worden geharmoniseerd en niet strenger worden geïnterpreteerd dan noodzakelijk, zodat Nederlandse bedrijven makkelijker internationaal kunnen opereren en niet op achterstand komen.
“Dat betekent in de Europese Unie het gelijktrekken van regels voor ondernemers.”
“Momenteel zijn er te veel verschillende regels tussen Europese landen. Dit verstoort de groei van onze bedrijven over de grens. We zullen dus streven naar harmonisatie van regels voor ondernemers. Dit betekent ook geen strengere nationale koppen bovenop EU-beleid.”
Meetbare doelen voor minder en betere regels
De VVD wil meetbare doelstellingen invoeren voor het verminderen en verbeteren van regelgeving, zodat ondernemers minder tijd kwijt zijn aan administratie en meer kunnen ondernemen.
“Een meetbare doelstelling voor minder en betere regels: De tijd die een kapper kwijt is aan administratie en regels, kan niet gebruikt worden om mensen te knippen. Een horecabaas die kosten maakt om aan regelgeving te voldoen, moet de prijs van zijn eten en drank verhogen. We beoordelen met meetbare doelen of bestaande regels effectief zijn en herzien regels waar nodig.”
Volt wil ondernemen in Nederland en Europa makkelijker maken door regeldruk te verlagen, procedures te vereenvoudigen en grensoverschrijdend zakendoen te stimuleren. Ze zetten in op harmonisatie van regelgeving binnen de EU, het verminderen van administratieve lasten en het verbeteren van toegang tot financiering en innovatie-instrumenten. Hun visie is dat een voorspelbaar, stabiel en duurzaam ondernemersklimaat essentieel is voor economische groei en maatschappelijke vooruitgang.
Regeldruk en administratieve lasten verlagen
Volt erkent dat ondernemers worden belemmerd door administratieve druk en complexe regelgeving. Ze willen deze lasten actief verminderen, onder meer via een Rijksprogramma en digitale oplossingen, zodat ondernemers zich kunnen richten op innovatie en groei.
“We verlagen de regeldruk, maken subsidieregelingen overzichtelijker en verbeteren de toegang tot financiering en duurzame energie.”
“Er moet een Rijksprogramma Vermindering Administratieve Lastendruk voor ondernemers komen. Ondernemers komen om in de hoeveelheid regelingen. Dit staat innovatie en maatschappelijke impact in de weg.”
“In dit Rijksprogramma moet de overheid inzetten op het zoeken van aansluiting bij andere EU-landen om ondernemen over de grens zo makkelijk mogelijk te maken. Een van de acties is het actief bijdragen aan de implementatie van de European Business Wallet.”
“We zetten daarom in op toegankelijkheid van publieke inkoopdata door middel van een nationale dataspace voor overheidsopdrachten. Daarnaast zetten we kunstmatige intelligentie (AI) in om de administratieve en personele lastendruk bij inkoopprocessen te verlagen...”
Harmonisatie en vereenvoudiging van Europese regelgeving
Volt wil het voor bedrijven eenvoudiger maken om grensoverschrijdend te ondernemen door één set regels binnen de EU te creëren. Dit moet interne barrières wegnemen en het vestigingsklimaat stabieler en voorspelbaarder maken.
“We pleiten voor het versterken van de interne markt door het 28ste regime in te voeren. Een overkoepelend kader van wet- en regelgeving die voor alle lidstaten zal gelden, voorkomt interne barrières en harmoniseert de bedrijfsvoering in de hele EU.”
“We nemen het voortouw bij de invoering van het 28ste regime waarmee Europese groeibedrijven toegang krijgen tot één set duidelijke regels. Zo kunnen zij eenvoudiger grensoverstijgend opereren, sneller opschalen binnen de interne markt en concurreren op wereldniveau.”
“We voeren een Europese rechtsvorm voor innovatieve bedrijven en sluiten aan bij bestaande initiatieven, zoals EU-Inc. Hierdoor wordt oprichting, governance en het verkrijgen van startkapitaal door heel de EU makkelijker gemaakt.”
Verbeteren toegang tot financiering en innovatie-instrumenten
Volt wil dat ondernemers makkelijker toegang krijgen tot financiering, subsidies en innovatie-instrumenten, met speciale aandacht voor start-ups, scale-ups en het mkb. Dit verlaagt de drempel voor innovatie en groei.
“Om bedrijven te helpen bij de transities worden de innovatiesubsidies en -fondsen in stand gehouden. Zo verlagen we de drempel voor innovatie en investeringen in cruciale processen en infrastructuur...”
“We verbeteren de toegang van start-ups en scale-ups tot Europese financiering door procedures bij het European Investment Fund (EIF) en andere investeringsinstrumenten binnen de EIB-groep te vereenvoudigen en versnellen.”
“Onder de Nationale Investeringsbank wordt het instrumentarium voor durfkapitaal fors uitgebreid. Er komen meer middelen vrij voor start-ups, scale-ups en mkb om innovatie te stimuleren.”
Eenvoudiger belastingstelsel voor ondernemers
Volt streeft naar een eenvoudiger en begrijpelijker belastingstelsel, zodat ondernemers minder tijd kwijt zijn aan fiscale complexiteit en zich kunnen richten op hun kernactiviteiten.
“We streven naar een eenvoudiger belastingstelsel waardoor het begrijpelijker wordt voor de inwoner en handhaving eenvoudiger wordt. Daarbij maakt het niet uit voor het belastingtarief of inkomsten worden verkregen uit arbeid, onderneming, winst uit een vennootschap of winst uit vermogen.”
50PLUS ziet het ondernemersklimaat in Nederland onder druk staan door overregulering, hoge energieprijzen en een verstopt elektriciteitsnet. Hun belangrijkste voorstellen zijn het verminderen van nationale regelgeving bovenop Europese afspraken, het stoppen met actieve industriepolitiek, en het aanpakken van bureaucratie en inefficiëntie binnen de overheid. De partij wil zo de concurrentiepositie van Nederland verbeteren en het ondernemingsklimaat aantrekkelijker maken.
Minder nationale regels, focus op Europese afspraken
50PLUS pleit voor het beperken van nationale regelgeving en het afstemmen van beleid op Europese afspraken om het ondernemersklimaat te verbeteren. Ze zien extra nationale regels en heffingen als schadelijk voor de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven.
“Dezelfde regels voor iedereen binnen Europa. Dus geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
“Stoppen met actieve industriepolitiek op nationaal en op Europees niveau, omdat dit beleid altijd eindigt in tranen.”
“Uitfasering van het nationale klimaatbeleid, nadat gezamenlijk is besloten om het Europese beprijzen van CO2 op te schalen.”
“Het optimaal beprijzen van CO2 op Europees niveau, zodat CO2-reductie wordt versneld zonder de concurrentiepositie van Nederland aan te tasten.”
Aanpak van bureaucratie en overregulering
50PLUS signaleert dat bureaucratie, overbodige regelgeving en complexiteit het ondernemingsklimaat belemmeren. Ze willen een breed onderzoek naar overheidsuitgaven en regelgeving om verspilling en inefficiëntie te verminderen, wat het ondernemen makkelijker moet maken.
“Ons bestuurlijk systeem dreigt op meerdere fronten volledig vast te lopen in bureaucratie, overbodige regelgeving en complexiteit.”
“Een topteam ambtenaren en ondernemers onderzoekt alle overheidsuitgaven van alle ministeries op effectiviteit met als doel ten minste 10 miljard euro aan fraude, verspilling en ondoelmatigheden op te sporen aan de uitgavenkant van de collectieve sector.”
Verbeteren van energie-infrastructuur voor bedrijven
50PLUS erkent dat het huidige energiebeleid en de staat van het elektriciteitsnet een directe belemmering vormen voor bedrijven. Ze willen investeren in kernenergie en het oplossen van knelpunten in het net om bedrijven te behouden en aan te trekken.
“Het elektriciteitsnet is verstopt, kwetsbaar en de prijzen zijn extreem hoog in vergelijking met andere landen.”
“Door het oplossen van knelpunten kunnen we grote bedrijven behouden en aantrekken.”
“Snelle voortgang met de bouw van 4 nieuwe kerncentrales.”
“Versnelde introductie van kleine kerncentrales (SMR’s).”
De ChristenUnie wil het ondernemersklimaat verbeteren door regeldruk te verminderen, voorspelbaar beleid te voeren en ondernemers meer ruimte te geven. Ze pleiten voor jaarlijkse vereenvoudiging van regels, snellere vergunningverlening, en een stabiel fiscaal en regulatoir kader. Tegelijkertijd benadrukken ze het belang van duurzaamheid en eerlijke arbeidsvoorwaarden als randvoorwaarden voor een gezonde economie.
Regeldruk en bureaucratie verminderen
De ChristenUnie ziet overmatige regeldruk en bureaucratie als een belangrijke belemmering voor ondernemers. Ze willen jaarlijks regels vereenvoudigen, onnodige administratieve lasten schrappen en de overheid als betrouwbare partner positioneren. Dit moet het makkelijker maken om te ondernemen en innovatie te stimuleren.
“De overheid reduceert de regeldruk en wordt een stabiele en betrouwbare partner voor bedrijven. Het uitblijven van (snelle) vergunningverlening, een gebrek aan netcapaciteit en veel regeldruk staan een goed ondernemersklimaat in de weg. Deze obstakels worden met vaart aangepakt, zie hiervoor hoofdstuk 2 ’Nederland van het slot’.”
“Alle regels die deze toets niet doorstaan, worden afgeschaft. Dit leidt tot minder knellende wetgeving, verlicht de administratieve druk en maakt dat we minder ambtenaren nodig hebben. Zo halen we Nederland weer van het slot.”
“We snijden stevig in de bureaucratie, zodat bedrijven, maatschappelijke organisaties en vrijwilligers zich kunnen richten op hun doelen. De overheid gaat haar eigen complexiteit te lijf door elk jaar opnieuw vereenvoudigingen door te voeren.”
“Deze onnodige regeldruk moet minder, of het nu om mkb-bedrijven, financiële instellingen of beursgenoteerde ondernemingen gaat. Wat de ChristenUnie betreft stuurt de overheid op doelen in plaats van middelvoorschriften, waarbij ondernemers zelf aan het stuur zitten om deze te bereiken, en niet voorgeschreven krijgen op welke wijze ze deze doelen moeten halen.”
Voorspelbaar en stabiel beleid voor ondernemers
De ChristenUnie erkent dat onvoorspelbaar overheidsbeleid ondernemers schaadt. Ze willen belastingtarieven en regels voor langere periodes vastleggen om zekerheid te bieden en het vestigingsklimaat te verbeteren.
“De overheid wijzigt te vaak van koers, bijvoorbeeld als het gaat over belastingtarieven, subsidieregelingen of regelgeving. Die onvoorspelbaarheid is fnuikend voor ondernemers. Zij hebben behoefte aan een duidelijk en voorspelbaar beleid. Regels en belastingtarieven moeten daarom voor langere periodes worden vastgesteld. Dat leidt tot meer zekerheid en draagt bij aan een gezond vestigingsklimaat.”
Toegang tot kapitaal en innovatie stimuleren
De ChristenUnie wil innovatie en ondernemerschap bevorderen door de toegang tot groeikapitaal te verbeteren, vooral voor mkb, start-ups en scale-ups. Ze pleiten voor een nationale investeringsbank en betere samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven.
“We verbeteren de toegang van het mkb, start-ups en scale-ups tot groeikapitaal, ook via non-bancaire financiers als Qredits. We versterken de regionale industrieclusters, bijvoorbeeld via een investeringsdeal waar huisvesting onderdeel van is.”
“Om onze toekomstige welvaart zeker te stellen is het van belang om nu te investeren in innovatie en productiviteit. Dat vraagt om een beter samenspel van wetenschap, kennisinstituten, opleidingen en bedrijven. Er komt een nationale investeringsbank, als voortzetting van InvestNL.”
Snellere en eenvoudigere vergunningverlening
De ChristenUnie erkent dat trage en complexe vergunningprocedures ondernemers belemmeren. Ze willen deze procedures versnellen en vereenvoudigen, met speciale aandacht voor infrastructuur en netcapaciteit.
“Vergunningen worden sneller verleend en kritische infrastructuur wordt via nationale coördinatie afgestemd op verwachte vraag en lokale opwekking en opslag.”
“Het uitblijven van (snelle) vergunningverlening, een gebrek aan netcapaciteit en veel regeldruk staan een goed ondernemersklimaat in de weg. Deze obstakels worden met vaart aangepakt, zie hiervoor hoofdstuk 2 ’Nederland van het slot’.”
Eerlijk Europees speelveld en fiscale gelijkheid
De ChristenUnie wil een eerlijk Europees speelveld creëren door belastingconcurrentie en ongelijke staatssteun aan te pakken. Dit moet Nederlandse bedrijven beschermen tegen oneerlijke concurrentie uit andere landen.
“Nederlandse bedrijven ervaren momenteel geen gelijk Europees speelveld, bijvoorbeeld als het gaat om staatssteun of Nederlandse nettarieven die hoger zijn dan in buurlanden. Ook vangen verschillende Europese landen elkaar vliegen af door belastingconcurrentie om grote bedrijven binnen te halen. Dat moet anders. Er komen Europese ondergrenzen en een vergelijkbaar én mondiaal aantrekkelijk Europees (fiscaal) speelveld met duidelijke en handhaafbare kaders voor nationale staatssteun.”
D66 wil het ondernemersklimaat verbeteren door regeldruk te verminderen, procedures te versnellen en financiering toegankelijker te maken, zodat ondernemers zich kunnen richten op groei en innovatie. Ze pleiten voor een eenvoudiger belastingstelsel, voorspelbare regels en een gelijk speelveld, met speciale aandacht voor verduurzaming en het mkb. D66 ziet het wegnemen van bureaucratische barrières als essentieel om Nederland aantrekkelijker te maken voor ondernemers.
Regeldruk verminderen en procedures vereenvoudigen
D66 erkent dat ondernemers worden belemmerd door complexe regels en trage vergunningverlening. Ze willen deze obstakels wegnemen om ondernemers meer ruimte te geven voor groei en innovatie. Dit moet leiden tot minder administratieve lasten en snellere besluitvorming, waardoor het starten en uitbreiden van bedrijven eenvoudiger wordt.
“Veel ondernemers maken zich zorgen over de regeldruk en de verlening van vergunningen. Dat gaan we simpeler maken. Zodat ondernemers minder druk zijn met regels en zich kunnen concentreren op het bouwen aan hun bedrijf.”
“We zorgen voor sterke voorwaarden: van makkelijkere toegang tot financiering tot eenvoudigere regels.”
“We versterken het vestigingsklimaat, zoals met een eerlijk en eenvoudig belastingstelsel, en met minder en stabiele regels.”
“We zorgen voor toegankelijke subsidies, zekerheid voor investeringen en snellere procedures voor beroep en bezwaar.”
“D66 maakt een einde aan verstikkende regeldruk. Regels die hoge lasten met zich meebrengen en niet goed werken, schaffen we af. Bij het opstellen van nieuwe regels kijken we altijd naar welke regels we dan ook kunnen afschaffen. Bestaande regels versimpelen we.”
Toegang tot financiering en groeikansen vergroten
D66 wil ondernemers, vooral innovatieve starters en het mkb, betere toegang geven tot financiering en groeimogelijkheden. Dit moet het makkelijker maken om te investeren, te innoveren en op te schalen, zowel nationaal als binnen Europa.
Voorspelbare en duidelijke regels voor verduurzaming
D66 erkent dat verduurzaming voor ondernemers, met name het mkb, een uitdaging is. Ze willen voorspelbare en duidelijke regels, zodat ondernemers vooraf weten waar ze aan toe zijn en sneller kunnen investeren in duurzame bedrijfsmodellen.
“Voor kleine en middelgrote ondernemers kan verduurzaming een uitdaging zijn... D66 helpt hen hierbij met duidelijke en voorspelbare regels. Zo weten ondernemers bijvoorbeeld al vóórdat ze beginnen wat er van hen wordt verwacht op het gebied van milieu en natuur.”
“We zorgen voor toegankelijke subsidies, zekerheid voor investeringen en snellere procedures voor beroep en bezwaar. Zo kunnen ondernemers sneller door en kan ook het mkb de stap zetten naar een groen bedrijfsmodel.”
Barrières op de Europese interne markt wegnemen
D66 wil dat barrières voor het oprichten van bedrijven binnen de EU worden weggenomen, zodat Nederlandse ondernemers eenvoudiger kunnen uitbreiden naar andere lidstaten en profiteren van een gelijk speelveld.
“Op de interne markt van de Europese Unie zijn nog verschillende barrières, zoals ingewikkelde regels om een bedrijf in een ander EU-land op te richten... Door barrières weg te nemen, krijgen Europeanen goedkopere en betere toegang tot bijvoorbeeld energie, transport en medicijnen.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) kiest nadrukkelijk voor een economie waarin het gemak van ondernemen ondergeschikt is aan strenge sociale, ecologische en ethische normen. Ze willen het ondernemersklimaat hervormen door meer regels, hogere lasten voor vervuilers en multinationals, en minder fiscale voordelen, maar beloven tegelijkertijd duidelijkheid en minder regeldruk voor duurzame en lokale ondernemers. De partij zet in op het ontmoedigen van vervuilende en grootschalige bedrijfsactiviteiten, terwijl circulaire, regionale en duurzame bedrijven juist worden ondersteund.
Strengere regels en lasten voor bedrijven, vooral multinationals
PvdD wil het ondernemersklimaat fundamenteel veranderen door strengere regels, hogere belastingen en het afschaffen van fiscale voordelen voor grote bedrijven en vervuilers. Dit maakt ondernemen minder makkelijk voor traditionele, grootschalige en internationale bedrijven, maar is bedoeld om duurzaamheid en eerlijkheid te bevorderen.
“Belastingontwijking door multinationals wordt aangepakt, alle belastingdeals worden openbaar en Nederland legt sancties op aan landen die als belastingparadijs fungeren.”
“We voeren een progressieve winstbelasting in waarbij de tarieven afhankelijk zijn van de CO2-uitstoot, in lijn met de Groene Belastinggids.”
“We draaien cadeautjes aan het grootkapitaal van het vorige kabinet terug. Inkoop van eigen aandelen door bedrijven wordt belast.”
“De expatregeling en andere fiscale voordelen waarmee bedrijven buitenlandse werknemers aantrekken, schaffen we af.”
“Vrijhandelsverdragen worden nu vooral gebruikt om het makkelijker en goedkoper te maken voor bedrijven om te handelen, te investeren en over de grens diensten te verlenen. De winnaars zijn de grootste bedrijven die het goedkoopst kunnen werken. Maar goedkoper betekent vaak dat er kosten worden afgewenteld op werknemers, dieren, milieu en omwonenden.”
Minder regeldruk en meer duidelijkheid voor duurzame en lokale ondernemers
Hoewel PvdD strengere eisen stelt, willen ze de regels voor ondernemers wel eenvoudiger en voorspelbaarder maken, vooral voor duurzame en regionale bedrijven. Dit moet het voor deze ondernemers makkelijker maken om te voldoen aan de eisen en te ondernemen binnen de gestelde kaders.
“We kiezen voor strenge normen voor milieu, dierenwelzijn en mensenrechten, maar vatten die in begrijpelijke regels zonder ingewikkelde uitzonderingen. Zo weten ondernemers waar ze aan toe zijn en gaan we overmatige regeldruk tegen.”
“We gaan ons meer richten op het ondersteunen van het toekomstbestendige midden- en kleinbedrijf, groene innovaties en lokale initiatieven.”
“Circulariteit wordt een randvoorwaarde in het aanbestedingsbeleid van de overheid. Dit ondersteunt Nederlandse circulaire ondernemers.”
Hervorming van aanbestedings- en handelsregels ten gunste van duurzame bedrijven
PvdD wil dat overheden bij aanbestedingen en handel niet langer primair op prijs selecteren, maar op duurzaamheid en sociale criteria. Dit maakt het voor duurzame bedrijven makkelijker om opdrachten te krijgen, maar beperkt de toegang voor bedrijven die niet aan deze normen voldoen.
“De huidige Europese aanbestedingsregels bevorderen dat opdrachten naar de inschrijver met de laagste prijs gaan. We gaan de aanbestedingsregels van de EU hervormen om overheden de ruimte te geven het publieke belang te beschermen en te kiezen voor duurzame en sociale ondernemers.”
“Verantwoord inkopen wordt de norm. Overheden besteden publiek geld groen en rechtvaardig, en stimuleren daarmee (kleine en middelgrote) bedrijven die duurzaam en eerlijk ondernemen.”
BIJ1 staat zeer kritisch tegenover het huidige ondernemersklimaat en wil de "ease of doing business" radicaal veranderen door het belang van publieke belangen, werknemers en transparantie boven winstmaximalisatie en concurrentie te stellen. Ze pleiten voor vergaande nationalisatie van essentiële sectoren, zware regulering van bedrijfswinsten, en een fundamentele democratisering van eigendom en zeggenschap binnen bedrijven. Hun voorstellen maken ondernemen in Nederland aanzienlijk minder gericht op winst en eenvoud, en veel meer op sociale rechtvaardigheid en collectieve besluitvorming.
Essentiële sectoren volledig nationaliseren
BIJ1 wil belangrijke sectoren zoals banken, energie, onderwijs en zorg volledig in publieke handen brengen, waarmee private ondernemingsvrijheid en concurrentie in deze sectoren verdwijnen. Dit beperkt de ruimte voor ondernemers en maakt toetreding en opereren in deze sectoren vrijwel onmogelijk voor private partijen.
“De belangrijke sectoren van de economie komen daarom volledig in publieke handen. Zoals banken, energiebedrijven, netbeheerders, het onderwijs, de zorg en het ov.”
Strenge winstregulering en transparantie-eisen
Het programma stelt zware beperkingen aan winstmaximalisatie, verplicht transparantie over kosten en prijzen, en introduceert wettelijke maximummarges en extra belastingen op bedrijfswinsten. Dit maakt het ondernemingsklimaat minder voorspelbaar en aantrekkelijk voor bedrijven die gericht zijn op winst.
“Onredelijke winsten van bedrijven gaan we zwaar belasten. Er komen wettelijke maximummarges op alle levensmiddelen voor bedrijven in de hele keten.”
“We stoppen graaiflatie (torenhoge winsten maken op levensmiddelen) door bedrijven te verplichten transparant te zijn over hun kostenstructuur en kiezen van prijzen.”
Werknemerscoöperaties en verplichte aandelenoverdracht
BIJ1 wil dat nieuwe bedrijven standaard als werknemerscoöperaties worden opgericht en dat bestaande grote bedrijven verplicht aandelen overdragen aan werknemers. Dit verandert de eigendomsstructuur fundamenteel en beperkt de traditionele ondernemersvrijheid.
Zware belasting op kapitaal en anti-belastingontwijking
Het programma stelt forse verhogingen van vermogens- en winstbelasting voor, bestrijdt brievenbusfirma’s, en introduceert een "exit tax" voor bedrijven. Dit maakt Nederland onaantrekkelijker voor (internationale) investeerders en ondernemers die flexibiliteit zoeken.
“We bestrijden de vele brievenbusfirma’s in Nederland door belastingtarieven op vermogen te verhogen. En we introduceren een 'exit tax' voor bedrijven.”
“De belasting op vermogen, winst en vervuiling gaat in internationaal verband omhoog, zodat we extreem ongelijke rechten en klimaatvervuiling aanpakken.”
Vergunningseisen en toegang tot dienstverlening voor sekswerkers versoepelen
Een uitzondering op het verder restrictieve beleid is de versoepeling van regels voor sekswerkers, die makkelijker een eenmanszaak kunnen starten en toegang krijgen tot zakelijke dienstverlening. Dit is een van de weinige voorstellen die de "ease of doing business" voor een specifieke groep daadwerkelijk vergroot.
GroenLinks-PvdA wil het ondernemersklimaat verbeteren door strategische investeringen in innovatie, digitalisering en infrastructuur, met speciale aandacht voor het mkb en startups. Tegelijkertijd leggen ze nadruk op eerlijke concurrentie, het wegnemen van onnodige barrières en het collectief verzekeren van risico’s voor kleine werkgevers. Hun visie is dat een toekomstbestendige economie alleen mogelijk is als ondernemen hand in hand gaat met maatschappelijke verantwoordelijkheid en duurzaamheid.
Investeringen in innovatie, digitalisering en infrastructuur
GroenLinks-PvdA ziet investeren in innovatie, digitalisering en infrastructuur als essentieel om het ondernemersklimaat te versterken, vooral voor het mkb en startups. Door toegang tot financiering te verbeteren en barrières voor groei weg te nemen, willen ze het makkelijker maken om te ondernemen en te innoveren in Nederland.
“Een Nationale Investeringsbank vergroot het Nederlandse concurrentievermogen en kan bedrijven toegang geven tot leningen die ze op de reguliere markt niet kunnen krijgen. We bundelen de huidige instellingen van Invest-NL, Invest International, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en de Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen zodat de slagkracht van de bank groter wordt en we aan kunnen sluiten bij initiatieven van de Europese Investeringsbank. We hebben hierbij in het bijzonder aandacht voor mkb-bedrijven die moeilijk aan het benodigde durfkapitaal komen.”
“We maken Nederland aantrekkelijk voor startups en bieden scale-ups de mogelijkheid om uit te breiden. We kijken met een open houding naar nieuwe manieren van het betalen van werknemers voor deze bedrijven.”
“De overheid gaat actief mee-investeren in baanbrekende innovaties: van fundamenteel en praktijkgericht onderzoek op universiteiten en hogescholen tot commerciële toepassing in innovatieve bedrijven.”
Eerlijke concurrentie en het wegnemen van barrières
De partij wil eerlijke concurrentie bevorderen door handelsbarrières binnen de EU te verminderen, digitale dataportabiliteit te standaardiseren en oneerlijke praktijken van dominante bedrijven aan te pakken. Dit moet het makkelijker maken voor bedrijven om te groeien en te concurreren, zowel nationaal als internationaal.
“Barrières voor handel in de Europese Unie nemen we weg.”
“Dataportabiliteit – het makkelijk verplaatsen van gegevens tussen diensten – wordt in Europa standaard voor online platforms. Dit zorgt voor keuzevrijheid en een eerlijke concurrentie op de digitale markt.”
“Dominante bedrijven mogen niet langer de vrije hand hebben in het opkopen van de concurrentie. Wij willen daarom een breed onderzoek naar het voorkomen van monopolies op Europese en nationale schaal.”
Ondersteuning en risicoreductie voor kleine werkgevers
GroenLinks-PvdA erkent dat kleine werkgevers en het mkb te maken hebben met disproportionele lasten en risico’s. Door collectieve verzekeringen en het verminderen van administratieve lasten willen ze het ondernemerschap toegankelijker en minder risicovol maken.
“Loondoorbetaling bij ziekte wordt als een zware last ervaren door het mkb. We verzekeren het tweede ziektejaar collectief.”
Ruimte op het energienet en snellere vergunningen
De partij wil de groei van bedrijven faciliteren door knelpunten in infrastructuur, zoals het energienet, aan te pakken en vergunningstrajecten voor kritieke infrastructuur te versnellen. Dit moet bedrijven in staat stellen sneller te verduurzamen en uit te breiden.
“Er komt meer ruimte op het energienet, zodat bedrijven wel uit kunnen breiden of verduurzamen, zie hoofdstuk ‘Klimaat en Energie’.”
“We komen met een Energieversnellingswet, die regelt dat vergunningen voor kritieke energie-infrastructuur, zoals voor verdeelstations en extra stroomkabels, eerder kunnen worden afgegeven.”
De SP wil het ondernemersklimaat voor kleine bedrijven verbeteren door regels te versimpelen, toegang tot financiering te vergroten en overheidsprocedures eerlijker en eenvoudiger te maken. Tegelijkertijd stelt de partij paal en perk aan privileges voor grote bedrijven en multinationals, met strengere regulering en meer belastingdruk. De kern van hun visie is dat ondernemen makkelijker moet worden voor het mkb, maar niet ten koste van sociale en duurzame normen.
Regeldruk en bureaucratie voor kleine bedrijven verminderen
De SP erkent dat complexe regelgeving en bureaucratie het ondernemersklimaat voor het mkb bemoeilijken. Ze willen regels versimpelen, praktische hulp bieden en ondernemers ondersteunen bij het voldoen aan wet- en regelgeving, zonder de doelen van die regels uit het oog te verliezen.
“De regels en bureaucratie voor kleine bedrijven moeten versimpeld worden. Dit doen we zonder afbreuk te doen aan de doelstellingen hiervan. De Rijksoverheid moet zorgen voor Ondernemershelpdesks waar kleine ondernemers geholpen worden om de regels te begrijpen en hieraan te voldoen. Ook komt er een (juridisch) adviesloket om kleine bedrijven te helpen met complexe, maar belangrijke regelgeving rondom het bieden van een veilige en gezonde werkplek, reintegratieverplichtingen, het arbeidsrecht en andere nieuwe wet en regelgeving.”
Toegang tot financiering voor het mkb verbeteren
De SP wil dat kleine en startende bedrijven makkelijker kunnen lenen via een Nationale Investeringsbank voor het mkb, omdat de reguliere financiële sector hierin tekortschiet. Dit moet innovatie en groei stimuleren, mits bedrijven ook sociale en duurzame prestaties leveren.
“Met een Nationale Investeringsbank voor het mkb kunnen kleine en startende bedrijven, evenals bedrijven die hun succesvolle diensten willen opschalen, gemakkelijker lenen. Een goede mkbbank ondersteunt ondernemers bij het opbouwen van hun zaak en stimuleert vernieuwing en innovatie.”
Aanbestedingen en overheidsbetalingen toegankelijker maken voor mkb
De SP vindt dat het huidige aanbestedingsbeleid kleine bedrijven benadeelt. Ze willen procedures versimpelen, opdrachten opknippen en zorgen dat de overheid rekeningen op tijd betaalt, zodat het mkb eerlijke kansen krijgt en niet in financiële problemen komt.
“De huidige manier van aanbesteden door de overheid werkt niet goed. Daarom passen we de regels aan, zodat ook kleinere bedrijven beter kunnen meedoen. Dit doen we onder andere door grote opdrachten op te knippen en de procedures te versimpelen en te verduidelijken.”
“Rekeningen aan de overheid moeten op tijd worden betaald, dat wil zeggen binnen dertig dagen.”
Minder lasten bij ziekte voor kleine ondernemers
Langdurige loondoorbetaling bij ziekte is een grote last voor kleine bedrijven. De SP wil deze lasten verlichten door het tweede ziektejaar collectief te financieren via het UWV.
“Daarom zorgen we ervoor dat kleine bedrijven minder lang het loon door hoeven te betalen bij ziekte, zonder dat de werknemer zijn rechten verliest. Het tweede ziektejaar bij kleine werkgevers betalen we gezamenlijk uit premiegeld via het UWV.”
Geen privileges en belastingvoordelen voor grote bedrijven en multinationals
De SP wil het speelveld eerlijker maken door geheime afspraken, belastingkortingen en privileges voor grote bedrijven en multinationals af te schaffen. Dit moet voorkomen dat grote bedrijven oneerlijke voordelen hebben ten opzichte van het mkb.
“De allergrootste multinationals gaan, net zoals alle andere burgers en bedrijven, bijdragen aan onze samenleving en eerlijk belasting betalen. We schaffen geheime afspraken en belastingkortingen af.”
NSC wil het ondernemersklimaat in Nederland verbeteren door het verminderen van administratieve lasten, het vereenvoudigen van regelgeving en het versterken van het mkb. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het invoeren van een mkb-uitvoeringstoets, het verkorten van de loondoorbetalingsplicht bij ziekte voor kleine bedrijven, het verbeteren van toegang tot financiering en het aanpassen van aanbestedingsregels. Hun visie is dat voorspelbare regels, minder bureaucratie en eerlijke kansen essentieel zijn voor groei en innovatie van bedrijven.
Minder administratieve lasten en mkb-uitvoeringstoets
NSC erkent dat het mkb gebukt gaat onder regeldruk en wil deze verminderen om ondernemen aantrekkelijker te maken. Door het invoeren van een mkb-uitvoeringstoets bij nieuwe wetgeving en het schrappen van onnodige verplichtingen, wil de partij het ondernemers makkelijker maken om te groeien en mensen in vaste dienst te nemen.
“We willen daarom minder administratieve lasten voor mkb’ers, onder meer door bestaande prikkels tegen het licht te houden en bij nieuwe wetgeving een mkb-uitvoeringstoets in te voeren. Papieren tijgers moeten worden geschrapt, zoals de rapportageplicht werkgebonden mobiliteit.”
Verkorten loondoorbetalingsplicht bij ziekte voor kleine bedrijven
De verplichte loondoorbetaling bij ziekte wordt als een grote belemmering ervaren door kleine werkgevers. NSC wil deze plicht verkorten naar één jaar om het risico en de lasten voor kleine bedrijven te verlagen, wat het aannemen van personeel aantrekkelijker maakt.
“De voor werkgevers verplichte loondoorbetaling bij ziekte gaat voor kleine bedrijven naar één jaar. Alleen als werkgevers hun re-integratieverplichtingen onvoldoende zijn nagekomen, kan het UWV een jaar langer loondoorbetaling opleggen.”
Verbeteren toegang tot financiering voor mkb
Omdat grote banken vaak niet voldoende krediet verstrekken aan het mkb, wil NSC alternatieve financieringsvormen stimuleren. Dit moet de toegang tot kapitaal verbeteren en innovatie en groei bevorderen.
“Omdat de grote banken vaak niet thuis geven als het mkb geld wil lenen, bevorderen we de toegang tot non-bancaire financiering zoals crowdfunding, kredietunies en de microfinanciering. Voor het kleinbedrijf wordt op nationaal niveau een duurzaamheidslening geïntroduceerd.”
Aanpassen aanbestedingsregels voor eerlijke kansen mkb
NSC vindt dat mkb-bedrijven en lokale ondernemers een eerlijke kans moeten krijgen bij overheidsopdrachten. Door de Aanbestedingswet te herzien en niet alleen op prijs te selecteren, wil de partij het speelveld gelijker maken en de maatschappelijke waarde van lokale bedrijven erkennen.
“We herzien de Aanbestedingswet zodat mkb-bedrijven en lokale ondernemers een eerlijke kans krijgen. Bij overheidsopdrachten telt niet alleen prijs, maar ook lokale verankering, maatschappelijke waarde en duurzaamheid wegen mee. De wet wordt aangepast in lijn met Europese aanbestedingsregels.”
Voorspelbare regels en goed vestigingsklimaat
NSC benadrukt dat ondernemers alleen investeren als de overheid voorspelbaar is en de regels helder zijn. Een sterk vestigingsklimaat en industriebeleid zijn volgens de partij essentieel voor economische groei en innovatie.
“Ondernemers investeren alleen in Nederland als de overheid voorspelbaar is, de regels helder zijn en de infrastructuur goed geregeld is.”
DENK erkent het belang van ondernemers, vooral in het MKB, voor banen en economische groei en wil ondernemen makkelijker maken door lasten te verlagen en regeldruk te verminderen. De partij stelt voor om nieuwe wetgeving altijd te toetsen op gevolgen voor ondernemers, een publieke kredietbank op te richten voor kleine ondernemers, en een betaalbaar vangnet bij ziekte te bieden. De focus ligt op het ondersteunen van kleine ondernemers zonder de rechten van werknemers aan te tasten.
Verlaging van lasten en regeldruk voor kleine ondernemers
DENK wil ondernemen aantrekkelijker en eenvoudiger maken door de administratieve en financiële lasten voor kleine ondernemers te verlagen. Dit moet voorkomen dat ondernemers vastlopen in papierwerk en hen meer ruimte geven om te ondernemen. De partij ziet het MKB als motor van de economie en wil deze groep actief ondersteunen.
Oprichting van een publieke kredietbank voor kleine ondernemers
Om de toegang tot financiering te verbeteren, stelt DENK voor een publieke kredietbank op te richten die eerlijke leningen verstrekt aan kleine ondernemers die bij reguliere banken geen kans krijgen. Dit moet de drempel om te ondernemen verlagen en het MKB ondersteunen bij groei en innovatie.
“We richten een publieke kredietbank op voor kleine ondernemers. Die verstrekt eerlijke leningen aan ondernemers die bij gewone banken geen kans krijgen.”
Betaalbaar vangnet bij ziekte voor kleine ondernemers
DENK wil een betaalbaar vangnet creëren voor loondoorbetaling bij ziekte voor kleinere ondernemers. Hiermee wordt het risico voor ondernemers beperkt zonder de rechten van werknemers te verminderen, wat het ondernemerschap aantrekkelijker en minder risicovol maakt.
“We zorgen voor een betaalbaar vangnet voor de loondoorbetaling bij ziekte voor kleinere ondernemers. Hiermee komen we ondernemers tegemoet, zonder de rechten van werknemers in te perken.”