Verkiezingsprogramma's 2025 overduurzame luchtvaart
De Partij voor de Dieren (PvdD) stelt dat duurzame luchtvaart de komende decennia niet bestaat en pleit daarom voor een forse krimp van de luchtvaartsector. Hun belangrijkste voorstellen zijn het halveren van Schiphol, het sluiten van regionale luchthavens, het verbieden van korte vluchten en privévliegtuigen, en het volledig meenemen van de luchtvaart in klimaatdoelen en belastingen. De partij ziet de trein als het duurzame alternatief en wil belastingvoordelen voor de luchtvaart afschaffen.
Forse krimp van de luchtvaartsector
PvdD stelt dat echte duurzame luchtvaart voorlopig niet mogelijk is en dat krimp noodzakelijk is om klimaat-, milieu- en veiligheidsdoelen te halen. Ze willen de omvang van de luchtvaart drastisch beperken en Schiphol halveren.
“De komende decennia bestaat de duurzame luchtvaart nog niet. Krimp is dus nodig om de luchtvaart binnen de grenzen van klimaat, leefomgeving en veiligheid voor mens en dier te krijgen.”
“Nederland kiest voor de noodzakelijke krimp van de luchtvaart.”
“Schiphol halveert. Lelystad Airport en vliegveld Twente gaan niet open voor commerciële vluchten. Eindhoven Airport, Maastricht Aachen Airport, Groningen Airport Eelde en Rotterdam The Hague Airport sluiten.”
Verbod op korte vluchten en privévliegtuigen
Om onnodige en vervuilende vluchten te beperken, wil PvdD korte vluchten verbieden waar de trein een alternatief is en privévliegtuigen volledig uitbannen.
“Er komt een verbod op korte vluchten tot 750 kilometer waar de trein een goed alternatief is.”
“Privévliegtuigen worden verboden.”
“Grote vervuilers en energieverspillers zoals privévliegtuigen verbieden we helemaal.”
Volledige integratie van luchtvaart in klimaatbeleid en belastingen
De partij wil dat de luchtvaartsector volledig wordt meegenomen in klimaatdoelen, inclusief een wettelijk CO2-plafond, het afschaffen van belastingvoordelen en het invoeren van progressieve vliegtaksen.
“De luchtvaartsector wordt volledig meegenomen in de Nederlandse klimaatdoelen. Te starten met de snelle invoer van een wettelijk CO2-plafond voor de luchtvaart.”
“De luchtvaartsector gaat betalen voor de uitstoot. Belastingvoordelen voor het vliegverkeer, zoals vrijstellingen van btw en accijnzen, worden afgeschaft.”
“Er komt een progressieve vliegtaks. De belasting wordt hoger naarmate je vaker en verder vliegt.”
Trein als duurzaam alternatief voor vliegen
PvdD wil de trein aantrekkelijker maken dan het vliegtuig voor internationale reizen, door te investeren in een Europees treinnetwerk en het goedkoper maken van internationale treintickets.
“We maken van de trein de snelste, goedkoopste en prettigste manier om internationaal te reizen. Zo kan de trein echt een alternatief worden voor het vliegtuig.”
“We investeren in een betaalbaar en toegankelijk Europees treinnetwerk. Internationale tickets worden zodanig goedkoper dat de optie voor ov financieel aantrekkelijker wordt dan auto of vliegtuig.”
De SGP erkent de noodzaak om de luchtvaart te verduurzamen, vooral vanwege de milieu- en geluidsoverlast rond luchthavens. Hun belangrijkste voorstellen zijn het verhogen van de vliegbelasting voor langeafstandsvluchten (met terugsluis naar verduurzaming), het beperken van het aantal vluchten op Schiphol, en het stimuleren van alternatieven zoals internationale treinverbindingen. De partij wil dat de luchtvaartsector haar milieukosten betaalt en haar bijdrage levert aan stikstofreductie.
Vliegbelasting verhogen en terugsluis naar verduurzaming
De SGP wil de vliegbelasting voor langeafstandsvluchten verhogen om zo de luchtvaartsector te stimuleren te verduurzamen. De opbrengsten hiervan worden deels teruggesluisd naar de sector om verduurzamingsmaatregelen te ondersteunen. Dit moet bijdragen aan het verminderen van de milieu-impact van de luchtvaart.
“De vliegbelasting voor vluchten over lange afstand wordt verhoogd. De opbrengst kan gedeeltelijk teruggesluisd worden naar de sector voor ondersteuning bij verduurzaming.”
“De vliegbelasting voor vluchten over lange afstand moet omhoog, met een terugsluis naar de sector voor ondersteuning bij verduurzaming.”
Minder vluchten en stillere luchthavens
De SGP pleit voor het beperken van het aantal vluchten, vooral op Schiphol, om geluidsoverlast en milieuschade te verminderen. Ze willen het aantal vluchten eerder omlaag dan omhoog, met name in de nachtelijke uren, en privéjets verplaatsen naar Lelystad Airport. Ook wordt sluiting van luchthavens op zondag voor niet-noodzakelijke vluchten voorgesteld.
“Schiphol zit vol. Het aantal vluchten moet eerder omlaag dan omhoog, zeker in de nachtelijke uren. Privéjets worden verplaatst naar Lelystad Airport.”
“Schiphol (en andere luchthavens) worden op zondag gesloten voor niet noodzakelijke vluchten.”
“De geluidshinder voor omwonenden van Schiphol moet significant omlaag. Niet alleen door stillere vliegtuigen, maar ook door minder vluchten op bepaalde uren van de dag.”
Alternatieven voor vliegen stimuleren
De SGP wil internationale treinverbindingen verbeteren als duurzaam alternatief voor vliegreizen binnen Europa. Dit moet het aantal korteafstandsvluchten verminderen en bijdragen aan een duurzamere mobiliteit.
Luchtvaart moet bijdragen aan stikstofreductie
De SGP vindt dat de luchtvaartsector haar evenredige bijdrage moet leveren aan de stikstofaanpak, door ook de uitstoot van vliegtuigen boven 900 meter mee te rekenen.
“De stikstofuitstoot van vliegtuigen die hoger vliegen dan negenhonderd meter wordt niet weg gerekend, maar meegenomen in de stikstofaanpak, zodat de luchtvaart haar evenredige bijdrage gaat leveren.”
Milieukosten doorberekenen in ticketprijzen
De SGP wil dat milieukosten worden meegenomen in de ticketprijzen, zodat goedkope vakantievluchten die weinig economische waarde hebben worden ontmoedigd en de luchtvaartsector eerlijker bijdraagt aan de maatschappelijke kosten.
“De SGP zet in op het meenemen van milieukosten in ticketprijzen, minder goedkope vakantievluchten die economisch weinig toegevoegde waarde hebben en minder geluidsoverlast rond Schiphol.”
BIJ1 kiest voor een radicale krimp van de luchtvaart in plaats van verduurzaming, met als doel het aantal vluchten structureel te verminderen en de uitzonderingspositie van de sector te beëindigen. Ze willen vliegvelden niet laten uitbreiden, korteafstandsvluchten uitfaseren, en zware belastingen invoeren op vliegen, vooral voor veelvliegers en zakelijke reizigers. Hun visie is dat echte duurzaamheid in de luchtvaart alleen bereikt wordt door minder te vliegen en alternatieven als het spoor te stimuleren.
Structurele krimp van de luchtvaart
BIJ1 ziet het verminderen van het aantal vluchten als de enige echt duurzame oplossing voor de luchtvaartsector. Ze willen geen uitbreiding van vliegvelden, het aantal vliegbewegingen afbouwen, en korteafstandsvluchten vervangen door treinverkeer. Dit beleid is gericht op het terugdringen van de klimaatimpact van vliegen en het doorbreken van de uitzonderingspositie van de luchtvaart.
“Nederlandse vliegvelden, waaronder Schiphol, mogen niet uitbreiden. Het totale aantal vliegbewegingen wordt afgebouwd, met als doel een structurele krimp van de luchtvaart.”
“Door de verbetering van het Europese spoornetwerk kunnen we korteafstandsvluchten uitfaseren en uiteindelijk bijna in het geheel afschaffen.”
“Er komt geen 4e aanvliegroute voor Schiphol en Lelystad Airport opent niet. We sluiten Rotterdam The Hague Airport.”
Einde aan fiscale uitzonderingen en zware belastingen op vliegen
BIJ1 wil de fiscale voordelen van de luchtvaartsector afschaffen en vliegen zwaarder belasten, vooral voor veelvliegers en zakelijke reizigers. Hiermee willen ze bedrijven en individuen stimuleren om alternatieven te kiezen en de luchtvaart eerlijker te laten bijdragen aan de kosten van klimaatbeleid.
“Er komt accijns en BTW op kerosine en vliegtickets, waarmee eindelijk een einde komt aan de uitzonderingspositie van de luchtvaart binnen het belastingstelsel.”
“Een progressieve vluchtbelasting maakt structureel onderscheid tussen incidentele reizigers en veel vliegende rijken: wie vaker vliegt, betaalt per vlucht steeds meer; wie éénmalig vliegt, betaalt slechts een minimale bijdrage.”
“We introduceren een vliegtaks voor zakelijke veelvliegers. Zo stimuleren we bedrijven om te kiezen voor online bijeenkomsten of duurzame vervoermiddelen in plaats van het vliegtuig.”
Sociaal rechtvaardige uitzonderingen voor diasporische gemeenschappen
BIJ1 erkent dat hogere ticketprijzen kwetsbare groepen kunnen raken, met name mensen uit diasporische gemeenschappen. Ze willen daarom een compensatiemechanisme zodat deze groepen niet worden benadeeld bij het bezoeken van familie in het land van herkomst.
“Er komt een sociaal rechtvaardig compensatiemechanisme dat garandeert dat het contact met familie en herkomstlanden behouden blijft, ongeacht inkomen of beleidsmaatregel.”
“Als maatregelen om luchtverkeer te reduceren prijsstijgingen als gevolg hebben, dan zorgen we dat deze geen negatieve invloed zullen hebben op mensen uit diasporische gemeenschappen uit de voormalige koloniën, wanneer die een land van oorsprong willen bezoeken.”
JA21 ziet duurzame luchtvaart vooral als een kwestie van technologische innovatie en efficiëntie, niet van beperking of krimp. De partij wil economische groei combineren met verduurzaming door te investeren in schonere brandstoffen, efficiënter luchtruimgebruik en nieuwe vliegtuigtechnologieën, en is tegen beperkende maatregelen zoals vliegbelasting of het verkleinen van luchthavens.
Inzetten op technologische innovatie in plaats van beperking
JA21 verwerpt beperkende maatregelen zoals vliegbelasting en krimp van luchthavens, en kiest voor verduurzaming via innovatie. Ze willen investeren in schonere brandstoffen, efficiënter luchtruimgebruik, elektrische en waterstofvliegtuigen, en stillere vliegtuigen. Het doel is om economische groei te combineren met technologische verduurzaming, waarbij Nederland een internationaal luchtvaartknooppunt blijft.
“In plaats van beperkende maatregelen zoals vliegbelasting, die JA21 wil afschaffen, moet worden ingezet op innovatie. Schonere brandstoffen (zoals SAF), efficiënter luchtruimgebruik, elektrische en waterstofvliegtuigen en stillere vliegtuigen bieden echte oplossingen.”
“JA21 pleit voor een beleid waarbij groei mogelijk blijft, de milieubelasting vermindert en Nederland een internationaal luchtvaartknooppunt blijft.”
“Economische groei hand in hand laten gaan met technologische verduurzaming.”
Modernisering van het luchtruim voor duurzaamheid
JA21 ziet het herinrichten en moderniseren van het luchtruim als essentieel voor een toekomstbestendige en duurzamere luchtvaart. Kortere, directe vliegroutes en flexibel gebruik van het luchtruim moeten leiden tot minder uitstoot en hinder.
“Een modern en ordelijk luchtruim is cruciaal en daarom moet het Nederlandse luchtruim worden heringericht voor kortere, directe vliegroutes en flexibel civiel en militair gebruik. Minder omvliegen leidt tot minder uitstoot en minder hinder.”
“Modernisering van het luchtruim met kortere, directe routes en flexibel gebruik voor civiele en militaire vluchten.”
Geen krimp van luchthavens, wel uitbreiding en innovatie
JA21 is tegen het verkleinen van Schiphol en andere luchthavens, en wil juist commerciële luchtvaart op Lelystad Airport mogelijk maken en regionale luchthavens versterken, bijvoorbeeld via waterstofprojecten.
“Krimp van Schiphol en de andere luchthavens past daar niet bij.”
“JA21 wil dat commerciële luchtvaart op Lelystad Airport mogelijk wordt en dat de andere regionale luchthavens zoals Groningen Eelde worden versterkt, bijvoorbeeld in de context van het Hydrogen Valley Project.”
“Geen krimp van Schiphol of andere luchthavens. Commerciële vluchten op Lelystad Airport toestaan.”
NSC wil de luchtvaart verduurzamen door internationale belastingmaatregelen, het stimuleren van schonere brandstoffen en technologische innovatie. Ze pleiten voor strengere Europese regels, het verminderen van niet-noodzakelijk vliegverkeer en het stimuleren van alternatieven zoals de trein voor korte afstanden. De partij ziet een belangrijke rol voor innovatie en Europese samenwerking om de luchtvaart stiller en schoner te maken.
Europese belastingen en strengere regels voor luchtvaart
NSC vindt dat de luchtvaartsector meer moet bijdragen aan het terugdringen van CO2-uitstoot via internationale belastingmaatregelen en het afbouwen van uitzonderingen. Ze willen dat de luchtvaart volledig onder het Europese emissiehandelssysteem (ETS) valt en pleiten voor accijns op kerosine, btw op vliegtickets en een vliegbelasting.
“In internationaal verband pleiten we voor btw op vliegtickets, accijns op kerosine en een afstandsafhankelijke vliegbelasting voor intercontinentale vluchten.”
“We willen verdragen heronderhandelen die nu maken dat de vervuilende uitstoot door de luchtvaart en scheepvaart deels is uitgezonderd van belastingen. En we zien erop toe dat deze sectoren de komende jaren volledig onder ETS vallen.”
“Voor de transitie van de industrie, de energiesector, de maritieme sector en de luchtvaart is het Europese emissiehandelssysteem (ETS) het beste systeem, waardoor de uitstoot van CO2 een oplopende prijs krijgt.”
Stimuleren van duurzame brandstoffen en innovatie
NSC wil de verduurzaming van de luchtvaartsector versnellen door Europese ambitie voor duurzame vliegtuigbrandstoffen (SAF) te verhogen en innovatie op het gebied van elektrisch vliegen en waterstof te stimuleren.
“We spannen ons in voor een hogere Europese ambitie m.b.t. bijmenging van duurzame vliegtuigbrandstof (SAF) in 2030. We stimuleren innovaties op het gebied van elektrisch vliegen en waterstof.”
Verminderen van niet-noodzakelijk vliegverkeer
De partij wil het aantal niet-noodzakelijke vluchten terugdringen, onder andere door frequent flyer-programma’s fiscaal aan te pakken en het goede voorbeeld te geven als overheid.
“In het kader van het beperken van niet-noodzakelijk vliegverkeer beschouwen we de extra’s die werknemers bij zakelijke vluchten ontvangen op basis van frequent flyerprogramma’s als belastbare inkomsten.”
“De overheid geeft als werkgever het goede voorbeeld door met werknemers af te spreken dat credits die met zakelijke vluchten zijn gespaard niet voor privédoeleinden worden gebruikt.”
Stiller en zuiniger vliegen als sectoropgave
NSC benadrukt dat de luchtvaartsector stiller en zuiniger moet worden, met oog voor de balans tussen economische belangen en de leefomgeving van omwonenden.
“De luchtvaartsector staat voor de uitdaging om stiller en zuiniger te vliegen.”
Volt wil de luchtvaart snel verduurzamen door strengere belastingen op vervuilende vluchten, het stimuleren van alternatieven zoals duurzame brandstoffen en elektrisch vliegen, en het beperken van het aantal vluchten. De partij pleit voor het afschaffen van belastingvoordelen voor de luchtvaart, investeert in onderzoek naar duurzame technologieën, en wil korteafstandsvluchten op fossiele brandstoffen verbieden. Hun visie is dat de luchtvaartsector eerlijk moet bijdragen aan het klimaat en dat duurzame alternatieven actief worden ontwikkeld en ingevoerd.
Hogere belastingen en afschaffen vrijstellingen voor luchtvaart
Volt wil de luchtvaartsector eerlijk laten bijdragen aan de klimaatkosten door het verhogen van belastingen, het afschaffen van vrijstellingen voor overstappers en kerosine, en het gelijktrekken van douanekosten met internationale treinen. Dit moet het prijsvoordeel van vliegen verminderen en verduurzaming versnellen.
“We zorgen dat overstappers - die nu worden vrijgesteld van belasting - een eerlijke bijdrage gaan leveren voor de vervuilende belasting van het Nederlandse en Europese luchtruim.”
“We gaan de eerlijke prijs voor vliegtickets vragen door kerosine te belasten en douanekosten voor internationale vluchten en internationale treinen gelijk te trekken.”
“We verhogen de vliegbelasting en zetten in op differentiatie op basis van vluchtklasse (economy, business, first class). Tegelijkertijd onderzoeken we of een systeem op basis van daadwerkelijke CO₂-uitstoot per vlucht, zoals via de ICAO Carbon Emissions Calculator, uitvoerbaar is.”
“In Europees verband schaffen we de accijnsvrijstelling op kerosine af.”
Verbod op fossiele korteafstandsvluchten en beperking aantal vluchten
Volt wil het aantal vluchten beperken en fossiele korteafstandsvluchten verbieden om de uitstoot van de luchtvaart direct te verminderen. Tegelijkertijd wordt ingezet op betere alternatieven zoals internationale treinverbindingen.
“We willen dat Schiphol vanaf 2026 maximaal 400.000 vluchten per jaar faciliteert en Luchthaven Lelystad gesloten blijft. Volt staat achter het verbod op privévluchten op Schiphol.”
“We verbieden fossiele korteafstandsvluchten (tot 650 km). We zetten in op samenwerkingen met België, Frankrijk en Duitsland om het aanbod van alternatief vervoer te versnellen.”
Onderzoek en stimulering duurzame luchtvaarttechnologie
Volt ondersteunt actief onderzoek en innovatie op het gebied van duurzame luchtvaart, zoals elektrisch vliegen, duurzame brandstoffen, e-fuels en waterstof. Door heldere bijmengverplichtingen wil Volt de transitie naar duurzame luchtvaart versnellen.
“De Rijksoverheid ondersteunt onderzoek naar duurzamere luchtvaart, zoals elektrisch vliegen als in IJsland of vliegen op basis van duurzame luchtvaartbrandstof, e-fuels of waterstof. Door heldere bijmengverplichtingen kan de luchtvaart sneller verduurzamen.”
De ChristenUnie wil de luchtvaartsector verduurzamen door het aantal vluchten te beperken, strenge milieunormen in te voeren en financiële prikkels voor vervuilende luchtvaart af te schaffen. Ze pleiten voor Europese afspraken over CO2-beprijzing, het belasten van kerosine en vliegtickets, en stimuleren alternatieven zoals internationale treinverbindingen. De partij kiest voor een forse krimp van Schiphol en zet in op het ontmoedigen van korteafstandsvluchten.
Aantal vluchten fors beperken en Schiphol drastisch krimpen
De ChristenUnie vindt dat het aantal vluchten in Nederland omlaag moet om de stikstofuitstoot te verminderen en de rechtspositie van omwonenden te beschermen. Schiphol moet daarom drastisch krimpen en krijgt strengere milieunormen, terwijl Lelystad Airport niet opengaat voor burgerluchtvaart.
“Het aantal vluchten in Nederland wordt beperkt. Om te voldoen aan de rechtsbescherming van omwonenden en de stikstofuitstoot terug te brengen, zal Schiphol drastisch moeten krimpen. Er komt een nachtsluiting. Schiphol krijgt een normenkader voor uitstoot van CO2, NOx en zeer zorgwekkende stoffen. Lelystad Airport wordt niet geopend voor burgerluchtvaart.”
Europese beprijzing en afschaffen fiscale voordelen luchtvaart
De partij wil dat de luchtvaartsector eerlijk wordt belast, onder meer via een Europese CO2-prijs, kerosineaccijns en het afschaffen van btw-vrijstelling op vliegtickets. Ook wordt de vliegbelasting verhoogd en meer gebaseerd op daadwerkelijke CO2-uitstoot, met extra opslag voor korte vluchten.
“Binnen Europa worden treinreizen aantrekkelijker gemaakt, door in Europees en internationaal verband ambitieuze afspraken te maken over een CO2-prijs voor de luchtvaart, invoering van een kerosineaccijns en afschaffen van de btw-vrijstelling op vliegtickets.”
“De vliegbelasting wordt enerzijds meer gebaseerd op de daadwerkelijke CO2-belasting, anderzijds komt er een opslag voor vluchten tot 1250 km om duurzamer vervoer per trein te stimuleren.”
“Op vliegtuigbrandstof en -tickets moet na de benodigde verdragswijziging accijns of btw betaald worden. Ook verhogen we de vliegbelasting.”
Stimuleren van duurzame alternatieven voor korte vluchten
De ChristenUnie wil korteafstandsvluchten ontmoedigen door treinreizen aantrekkelijker te maken en internationale treinverbindingen te verbeteren, inclusief een transparant boekingssysteem.
“Internationale treinverbindingen worden verbeterd en samen met andere Europese landen zorgen we voor één transparant systeem voor het boeken van internationale treinkaartjes.”
Beperkte inzet van biomassa in luchtvaart
De partij ziet biomassa slechts als tijdelijke, hoogwaardige toepassing in de luchtvaartsector, met het oog op verduurzaming.
“Biomassa zetten we gericht in op hoogwaardige toepassingen, zoals via bijmenging in de luchtvaartsector...”
De SP wil de luchtvaartsector drastisch verduurzamen door het aantal vluchten te beperken, vervuilende praktijken zoals privéjets te verbieden en strengere milieueisen op te leggen. Ze pleiten voor synthetische kerosine als norm, kerosinebelasting, het verbod op korte vluchten waar alternatieven zijn, en een eerlijke verdeling van de kosten door veelvliegers extra te laten betalen. Hun visie is dat vliegen schoner, eerlijker en minder dominant moet worden, met prioriteit voor mens, natuur en klimaat.
Verbod op privéjets en beperking van vluchten
De SP ziet privéjets als extreem vervuilend en wil deze verbieden om de luchtvaart eerlijker en duurzamer te maken. Daarnaast willen ze het aantal vluchten terugdringen, vooral waar deze de gezondheid van omwonenden schaden.
“Verbod op asociale privéjets. Privéjets zijn het toppunt van vervuilende luxe voor de ultrarijken, terwijl de klimaat en geluidslast op ons allemaal neerkomt. We verbieden privéjets, want vliegen is geen privilege voor enkelen ten koste van iedereen.”
“Het aantal vluchten wordt zoveel mogelijk teruggedrongen waar deze de gezondheid van omwonenden schaden, wat ook ten goede komt voor de werkdruk op vliegvelden.”
Vliegen schoner maken: synthetische kerosine en kerosinebelasting
De SP wil dat vliegen minder vervuilend wordt door synthetische kerosine als norm in te voeren, elektrisch taxiën te verplichten en een kerosinebelasting op te leggen om de sector te verduurzamen.
“We eisen dat vliegen minder vervuilend wordt. Synthetische kerosine wordt de norm en elektrisch taxiën wordt verplicht. Daarnaast voeren we een kerosinebelasting in, zodat de luchtvaartsector eindelijk eerlijk bijdraagt en wordt aangespoord om te verduurzamen.”
Verbod op korte vluchten bij goede alternatieven
Om duurzame alternatieven te stimuleren, wil de SP korte vluchten (onder 500 km) verbieden zodra er goede treinverbindingen zijn.
“Zodra deze goede en betrouwbare alternatieven beschikbaar zijn moeten vluchten van minder dan 500km verboden worden.”
Geen uitbreiding van vliegvelden en afbouw Schiphol-hubfunctie
De SP wil geen uitbreiding van vliegvelden, sluit Lelystad Airport, en bouwt de hubfunctie van Schiphol af om overlast en vervuiling te verminderen.
“Geen uitbreiding van vliegvelden. Lelystad Airport blijft gesloten en er komen geen nieuwe aanvliegroutes voor Schiphol. We bouwen de hubfunctie van Schiphol juist af, om overlast en vervuiling te verminderen en het vlieg verkeer binnen de grenzen van mens en milieu te houden.”
Veelvliegers betalen extra
Om de kosten eerlijker te verdelen en vliegen te verduurzamen, wil de SP dat veelvliegers extra betalen, terwijl incidentele reizigers worden ontzien.
“Voor mensen die één keer per jaar met het vliegtuig op vakantie gaan, verandert er niets: zij betalen geen extra vliegtaks. Veelvliegers dragen juist iets extra bij. Zo verdelen we de kosten eerlijker en maken we samen vliegen duurzamer.”
FVD ziet luchtvaart als essentieel voor de economie en internationale positie van Nederland, en verzet zich tegen beperkingen op groei of duurzaamheidseisen. Hun belangrijkste voorstel is het bouwen van een nieuwe luchthaven in de Noordzee om groei mogelijk te maken zonder extra milieubelasting in de Randstad, maar zonder concrete duurzaamheidsmaatregelen of CO₂-reductiedoelen. FVD koppelt "duurzame luchtvaart" uitsluitend aan capaciteitsgroei en economische belangen, niet aan klimaatbeleid of emissiereductie.
Nieuwe luchthaven in de Noordzee voor groei
FVD wil een nieuwe luchthaven in de Noordzee bouwen om de luchtvaart te laten doorgroeien zonder extra belasting van de leefomgeving in de Randstad. Dit wordt gepresenteerd als een manier om luchtvaart "duurzaam" te laten groeien, maar zonder inhoudelijke invulling van duurzaamheid in termen van milieu of klimaat. Het voorstel is vooral gericht op economische versterking en internationale bereikbaarheid, niet op emissiereductie of vergroening.
“Forum voor Democratie pleit daarom voor een nieuwe luchthaven in de Noordzee, zodat de luchtvaart duurzaam kan doorgroeien zonder dat de leefomgeving in de Randstad verder wordt belast.”
“We bouwen een nieuwe luchthaven in de Noordzee en laten Schiphol tot die tijd verantwoord doorgroeien, zodat Nederland internationaal bereikbaar blijft.”
Geen klimaatmaatregelen of CO₂-reductie in luchtvaart
FVD verwerpt expliciet klimaatbeleid en CO₂-reductiedoelen, ook voor de luchtvaart. Ze willen geen beperkingen op korte vluchten, geen vliegbelasting, en geen deelname aan Europese emissiehandelssystemen. "Duurzaamheid" wordt niet gekoppeld aan emissiereductie, maar aan economische groei en bereikbaarheid.
“We stellen bedrijven in de haven vrij van het Europese CO₂-emissiehandelssysteem (ETS) en stikstofregels, zodat de haven onbeperkt kan uitbreiden en floreren.”
“We schaffen de vliegbelasting af, zodat vliegen betaalbaar blijft en Nederland concurrerend blijft als reis- en handelsland.”
“Geen enkele beperking van korte vluchten binnen Europa.”
GroenLinks-PvdA wil de luchtvaart drastisch verduurzamen door het vliegverkeer te beperken, strenge CO₂- en geluidsplafonds in te voeren, en vliegen financieel minder aantrekkelijk te maken ten opzichte van treinreizen. Ze pleiten voor het afschaffen van belastingvoordelen voor de luchtvaart, het stoppen van nachtvluchten en het sluiten van onrendabele vliegvelden. Hun visie is gericht op een klimaatneutrale luchtvaart in 2050, waarbij de gezondheid van omwonenden en het milieu centraal staan.
Krimp van het vliegverkeer en CO₂-plafond
GroenLinks-PvdA wil het vliegverkeer actief terugdringen en stelt bindende plafonds in voor CO₂-uitstoot en geluid, die jaarlijks dalen richting klimaatneutraliteit in 2050. Dit moet de luchtvaartsector dwingen te verduurzamen en de negatieve impact op klimaat en omwonenden verminderen.
“Krimp van het vliegverkeer. De luchtvaart moet verduurzamen. Om dat te stimuleren voeren we een CO₂-plafond en geluidsplafond in. Die dalen ieder jaar richting een klimaatneutrale luchtvaart in 2050.”
Vliegen financieel minder aantrekkelijk maken
De partij wil vliegen duurder maken door accijnzen op kerosine, btw op vliegtickets, en een aanpassing van de vliegtuigbelasting naar milieu-impact. Tegelijkertijd worden belastingvoordelen voor transferpassagiers en privéjets afgeschaft, en worden treinreizen aantrekkelijker gemaakt als alternatief.
“We maken internationale treinkaartjes aantrekkelijker met accijnzen op kerosine en btw op vliegtickets.”
“De vliegtuigbelasting wordt aangepast aan de milieu-impact van de vlucht. Daar maken we afspraken over met Europese partners. De vrijstellingen voor transferpassagiers en privéjets vervallen...”
Stoppen met nachtvluchten en onnodige vliegvelden
Om de overlast en milieu-impact verder te beperken, wil GroenLinks-PvdA nachtvluchten en vluchten waarvoor een goed trein-alternatief bestaat verbieden. Ook blijft Lelystad Airport dicht voor commerciële vluchten en worden onrendabele vliegvelden niet langer ondersteund.
“...we stoppen met nachtvluchten en vluchten waarvoor een alternatieve treinverbinding bestaat. Lelystad Airport blijft dicht voor commerciële vluchten en onrendabele vliegvelden worden niet langer overeind gehouden.”
Betere bescherming gezondheid en rechten omwonenden
De partij wil de gezondheid en het welzijn van omwonenden van luchthavens verbeteren door strengere geluidsnormen, periodieke gezondheidsmonitoring en betere arbeidsomstandigheden voor luchthavenmedewerkers.
“Er komt een nieuw normenstelsel voor geluid, gebaseerd op ervaren hinder, waar Schiphol aan moet voldoen... De gezondheidseffecten van Schiphol op omwonenden worden periodiek in kaart gebracht.”
De VVD wil dat de luchtvaartsector in Nederland kan groeien, maar koppelt dit aan het belang van innovatie en emissie- en geluidsreductie. De partij zet in op het betaalbaar houden van vliegen, het beschermen van de concurrentiepositie van Nederlandse luchtvaartmaatschappijen, en stimuleert verduurzaming vooral via technologische innovatie in plaats van beperkende maatregelen.
Groei van de luchtvaart met focus op innovatie en emissiereductie
De VVD kiest expliciet voor groei van Schiphol en regionale luchthavens, maar benadrukt dat deze groei gepaard moet gaan met minder emissies en geluidsoverlast door innovatie. Het beschermen van de hub-functie van Schiphol en het concurrentievermogen van Nederlandse luchtvaartmaatschappijen staan centraal, waarbij verduurzaming vooral via technologische vooruitgang wordt nagestreefd, niet door het beperken van het aantal vluchten.
“We kiezen ervoor dat Schiphol haar maximale aantal jaarlijkse vliegbewegingen uit kan breiden, en dat het aantal vluchten dus kan groeien. ... We zetten ons in voor emissie- en geluidsreductie, en kijken niet alleen maar naar het aantal vluchten. We blijven dus inzetten op innovaties.”
“We zijn trots op oer-Hollandse luchtvaartmaatschappijen als KLM. We zorgen er daarom voor dat het speelveld voor hen gelijk blijft ten opzichte van Europese concurrenten, zodat deze bedrijven een competitieve concurrentiepositie behouden.”
Vliegen betaalbaar houden, geen extra belastingen
De VVD wil vliegen betaalbaar houden en is tegen het verhogen of invoeren van nieuwe vliegbelastingen. De partij pleit voor een gelijk speelveld binnen Europa en wil de Nederlandse vliegbelasting op termijn vervangen door een EU-brede belasting, met uitzonderingen voor regionale luchthavens om weglek te voorkomen. Dit standpunt is vooral economisch gemotiveerd, maar heeft indirect invloed op de verduurzaming doordat prijsprikkels voor minder vliegen worden afgewezen.
“De VVD wil vliegen betaalbaar houden. We maken ons er daarom sterk voor om geen nieuwe vliegbelastingen te introduceren en huidige belastingen niet te verhogen.”
“Om een gelijk speelveld te behouden, willen we op termijn de Nederlandse vliegbelasting vervangen door een EU-brede belasting op vliegen.”
“Daarom benutten we de uitzondering die EU-regels bieden om de vliegbelasting te schrappen voor de luchthavens Eelde en Maastricht.”
D66 erkent de negatieve impact van luchtvaart op klimaat en leefomgeving en wil deze sector verduurzamen door het aantal vluchten te beperken, strengere normen te stellen en te investeren in duurzame innovaties. Ze pleiten voor een eerlijke vliegbelasting met verschillende tarieven en willen alternatieven zoals treinreizen aantrekkelijker maken. De kern van hun visie is dat luchtvaart alleen toekomst heeft als deze binnen de grenzen van klimaat en leefomgeving blijft.
Grens aan aantal vluchten en strengere normen
D66 wil het aantal vluchten vanaf Schiphol beperken en stelt duidelijke normen voor uitstoot, geluid, water en klimaat. Dit moet de negatieve impact van luchtvaart op het milieu en de leefomgeving verminderen en de sector dwingen te verduurzamen.
“Er komt een grens aan hoeveel vluchten er vanaf Schiphol mogen vertrekken. Dit is onderdeel van de nieuwe regels voor Schiphol, met normen voor uitstoot, geluid, water en klimaat.”
Eerlijke en gedifferentieerde vliegbelasting
Om de milieuschade van vliegen eerlijker te verdelen en te beperken, introduceert D66 een vliegbelasting met verschillende tarieven. Hiermee willen ze vooral veelvliegers zwaarder belasten en zo de vraag naar vliegen temperen.
“Daarom komt er een eerlijke, effectieve en rechtvaardige vliegbelasting met verschillende belastingtarieven.”
Investeren in duurzame luchtvaartinnovaties
D66 ziet innovatie als essentieel voor het verduurzamen van de luchtvaart en wil hierin actief investeren. Dit moet bijdragen aan het verminderen van de uitstoot en het ontwikkelen van schonere technologieën binnen de sector.
“Ook investeren we in duurzame innovaties.”
Trein als duurzaam alternatief voor korte vluchten
D66 wil treinreizen binnen Europa aantrekkelijker maken, zodat het voor afstanden tot 700 kilometer goedkoper wordt dan vliegen. Hiermee stimuleren ze een verschuiving van korteafstandsvluchten naar duurzamere alternatieven.
“Het openbaar vervoer voor afstanden tot 700 kilometer moet goedkoper zijn dan het vliegtuig.”
DENK wil luchtvaart zowel betaalbaar als duurzamer maken, waarbij vliegen toegankelijk blijft voor Nederlanders maar de sector wel moet verduurzamen. Ze zijn tegen de vliegtaks, willen investeren in schonere manieren van vliegen via afdwingbare afspraken met de luchtvaartbranche, en pleiten voor een belasting op kerosine om schoner vliegen te stimuleren. De partij benadrukt dat duurzaamheid en toegankelijkheid in balans moeten zijn.
Tegen vliegtaks, vliegen moet betaalbaar blijven
DENK vindt dat vliegen voor Nederlanders betaalbaar moet blijven en verzet zich daarom tegen de invoering van een vliegtaks. Ze willen voorkomen dat Nederlanders uitwijken naar luchthavens in het buitenland vanwege hoge kosten.
“Wij zijn tegen de vliegtaks. Nederlanders moeten kunnen blijven genieten van een welverdiende vliegvakantie.”
Investeren in schonere luchtvaart via afdwingbare afspraken
DENK wil dat de overheid samen met de luchtvaartbranche investeert in schonere manieren van vliegen. Dit moet gebeuren via afdwingbare afspraken, waarbij ook een belasting op kerosine wordt ingevoerd om verduurzaming te stimuleren.
“Er moet geïnvesteerd worden in schonere manieren van vliegen. Dit moeten wij doen door afdwingbare afspraken te maken met de luchtvaartbranche. De overheid stelt middelen beschikbaar om te investeren in schoner vliegen. Op kerosine wordt een belasting geheven om schoner vliegen te stimuleren.”
Verminderen van overlast voor omwonenden
Naast verduurzaming wil DENK dat er in de afspraken met de luchtvaartbranche ook aandacht is voor het verminderen van overlast voor omwonenden.
“In de afspraken met de luchtvaartbranche wordt ook aandacht gegeven aan het verminderen van de overlast voor omwonenden.”
De PVV is uitgesproken tegen verduurzaming van de luchtvaart en ziet geen rol voor klimaatmaatregelen binnen deze sector. De partij wil groei van Schiphol en Lelystad Airport mogelijk maken, geen verdere verhoging van de vliegtaks, en verzet zich tegen verplichte verduurzaming zoals bijmenging van biobrandstoffen. Duurzame luchtvaart wordt door de PVV expliciet afgewezen ten gunste van economische groei en betaalbaarheid.
Groei van luchthavens zonder verduurzaming
De PVV wil dat Schiphol mag groeien en dat Lelystad Airport zo snel mogelijk wordt geopend, zonder extra duurzaamheidsvoorwaarden. De partij ziet de luchtvaart vooral als economische motor en verzet zich tegen beperkingen of verduurzamingsmaatregelen.
“Van de PVV mag Schiphol groeien. En wat Lelystad Airport betreft: het vliegveld ligt klaar, volledig uitgerust – dus zo snel mogelijk openen.”
Geen verdere verduurzaming of klimaatmaatregelen in de luchtvaart
De PVV is tegen het verplicht verduurzamen van de luchtvaart, zoals bijmenging van biobrandstoffen of andere klimaatmaatregelen. De partij vindt dergelijke maatregelen onnodig en onwenselijk.
BBB erkent het belang van luchtvaart voor de economie en mobiliteit, maar wil de sector verduurzamen door te investeren in innovatie en schonere vliegtuigen. De partij pleit voor minder overlast en uitstoot, maar blijft groei van Schiphol en KLM ondersteunen zolang dit gepaard gaat met vlootvernieuwing. Concrete maatregelen voor duurzame luchtvaart blijven echter beperkt tot het stimuleren van innovatie en het prioriteren van internationale trein- en busverbindingen als alternatief voor korteafstandsvluchten.
Investeren in innovatie en schonere vliegtuigen
BBB ziet luchtvaart als essentieel, maar wil de sector verduurzamen door innovatie en schonere toestellen te stimuleren. Het verminderen van overlast en uitstoot staat centraal, maar groei van de sector wordt niet uitgesloten zolang deze hand in hand gaat met vlootvernieuwing.
“Luchtvaart blijft een onmisbare schakel in de vervoersketen. Schiphol blijft een belangrijke internationale hub, waarbij het streven blijft naar minder overlast en uitstoot. Investeren in innovatie en schonere toestellen is van wezenlijk belang. KLM moet investeren in vlootvernieuwing en kunnen groeien.”
Internationale trein en bus als alternatief voor korte vluchten
Om duurzaamheid te bevorderen, geeft BBB prioriteit aan internationale trein- en busverbindingen als alternatief voor korteafstandsvluchten. Dit moet de uitstoot van de luchtvaart op korte afstanden verminderen.
“Internationale trein en busverbindingen krijgen prioriteit als alternatief voor korteafstandsvluchten.”
BVNL ziet Schiphol als een economische pijler en staat groei van de luchtvaart toe, mits dit gebeurt met energiezuinige en stille vliegtuigen. Er zijn geen concrete voorstellen voor verduurzaming van de luchtvaartsector, behalve het benoemen van "verantwoorde groei" en het investeren in regionale vliegvelden. BVNL legt de nadruk op economische groei en infrastructuur, met slechts beperkte aandacht voor duurzaamheid in de luchtvaart.
Groei Schiphol met energiezuinige en stille vliegtuigen
BVNL ondersteunt de groei van Schiphol, zolang deze gepaard gaat met het gebruik van energiezuinige en stille vliegtuigen. Dit standpunt benadrukt het economische belang van de luchtvaart, maar stelt als voorwaarde dat groei "verantwoord" moet zijn, zonder verdere uitwerking van concrete duurzaamheidsmaatregelen.
“Schiphol is een economische pijler van de Nederlandse economie en mag groeien op een verantwoorde manier waarbij ingezet wordt op energiezuinige en stille vliegtuigen.”
Investeren in regionale vliegvelden, geen focus op duurzaamheid
BVNL wil investeren in andere vliegvelden om de druk op Schiphol te verlichten, maar noemt geen specifieke duurzaamheidsmaatregelen voor deze luchthavens. De nadruk ligt op uitbreiding van capaciteit en infrastructuur, niet op verduurzaming.
“We gaan investeren in andere vliegvelden zoals Rotterdam/The Hague airport, Eindhoven en Eelde om de druk op Schiphol te verlichten.”
Het CDA erkent het economische belang van luchtvaart, maar stelt dat deze in balans moet komen met mens en milieu. De partij wil verduurzaming van de luchtvaart afdwingen door heldere milieugrenzen, zoals een CO₂-plafond per luchthaven, en stelt voorwaarden aan uitbreiding van luchthavens zoals Lelystad Airport. Groei of krimp van de sector is geen doel op zich, maar volgt uit de beschikbare milieuruimte.
Luchtvaart in balans met mens en milieu
Het CDA vindt dat de luchtvaartsector alleen toekomst heeft als deze zich aanpast aan strikte milieugrenzen. De partij wil dat de economische waarde van luchtvaart niet langer voorrang krijgt boven klimaat, geluid en gezondheid, en pleit voor het vastleggen van een CO₂-plafond per luchthaven. Groei of krimp van de sector wordt afhankelijk gemaakt van de beschikbare milieuruimte.
“De economische waarde van de luchtvaart moet in harmonie komen met mens en milieu. De luchtvaart vervult een belangrijke rol in onze economie, maar moet ook verduurzamen qua CO₂-uitstoot, geluid en stikstof. Krimp of groei zijn geen doel op zich, maar een resultaat van de milieuruimte en gezondheidsruimte die beschikbaar is. We zorgen dat deze milieuruimte en gezondheidsruimte helder worden gedefinieerd. Te beginnen met het vastleggen van de huidige klimaatdoelen in een CO₂-plafond per luchthaven.”
Strikte voorwaarden voor commerciële uitbreiding Lelystad Airport
Het CDA stelt dat Lelystad Airport alleen voor commerciële luchtvaart mag worden gebruikt als aan strenge duurzaamheidsvoorwaarden is voldaan. Dit betekent dat er eerst schoner en stiller gevlogen moet worden en dat de problematiek rond laagvliegroutes opgelost moet zijn.
“Commercieel gebruik is alleen mogelijk wanneer aan randvoorwaarden is voldaan voor schoner en stiller vliegen en de problematiek met laagvliegroutes is opgelost.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma