Verkiezingsprogramma's 2025 overduurzame energie stimuleren
De Partij voor de Dieren wil duurzame energie krachtig stimuleren door fossiele bronnen versneld af te bouwen, hernieuwbare energie lokaal en decentraal op te wekken, en burgers zeggenschap en eigendom te geven over energieprojecten. Ze zetten in op financiële ondersteuning, voorrang op het energienet voor duurzame bronnen, en strenge ecologische voorwaarden bij de uitrol van wind- en zonne-energie. De partij wijst kernenergie en biomassa af en kiest voor een energiesysteem in publieke handen, met nadruk op energiebesparing en sociale rechtvaardigheid.
Versneld afbouwen fossiele energie en subsidies
De PvdD ziet het stoppen met fossiele energie als voorwaarde voor het stimuleren van duurzame energie. Door het versneld afbouwen van fossiele subsidies en infrastructuur, ontstaat ruimte voor hernieuwbare alternatieven.
“We bouwen de fossiele sector systematisch af met financiële (krediet)restricties, investeringsbeperkingen en uitfaseringsschema’s.”
“De Partij voor de Dieren kiest voor een structurele verlaging van de energierekening door verspilling te stoppen, fossiele subsidies versneld af te bouwen en te investeren in lokale, betaalbare en hernieuwbare energie.”
“De kolencentrales sluiten zo snel mogelijk en worden niet omgebouwd tot biomassacentrales.”
Lokale, decentrale en coöperatieve opwekking stimuleren
De partij wil duurzame energie vooral lokaal, kleinschalig en in coöperatief eigendom stimuleren, zodat burgers kunnen meeprofiteren en zeggenschap krijgen.
“Er komen (fiscaal) goede regelingen voor het opwekken, opslaan en verdelen van energie op wijkniveau. Bijvoorbeeld door buurtbatterijen, buurtwarmtepompen of gezamelijke warmte-koude systemen.”
“Coöperatief eigendom wordt gestimuleerd en de subsidieregeling coöperatieve energieopwekking (SCE) wordt uitgebreid.”
“We investeren in energieprojecten dichtbij huis, opgewekt op eigen dak, of in beheer van de wijk of de buurt.”
“Omwonenden hebben zeggenschap over het soort opwekking en de locatie. Ook zijn zij de eerste afnemers en bepalen zij wat er met de opbrengsten gebeurt.”
Financiële stimulansen en ondersteuning voor verduurzaming
De PvdD wil duurzame energie financieel aantrekkelijk maken via subsidies, leningen en belastingmaatregelen, met speciale aandacht voor lage inkomens en huurders.
“Natuurinclusieve isolatie en verduurzaming wordt financieel aantrekkelijker door het verhogen van subsidies en verduurzamingsleningen die ervoor zorgen dat de maandelijkse lasten gelijk blijven.”
“De rente op verduurzamingsleningen 0% voor verzamelinkomens van 60.000 euro of minder.”
“Zonnepanelen op gebouwen worden de norm. Alle nieuwbouwwoningen worden voorzien van zonnepanelen.”
“Zelf opgewekte elektriciteit moet terug kunnen worden geleverd aan het net, zonder kosten en belastingvrij. Ook huurders krijgen de mogelijkheid om terug te leveren en te profiteren van een lagere energierekening.”
Duurzame energie voorrang op het energienet
De partij wil dat duurzame energie altijd voorrang krijgt op het elektriciteitsnet, met inzet op slimme netten en decentrale opwekking.
“Duurzame energie krijgt voorrang op het energienetwerk, met slimme energienetten (smart grids), gevoed door kleinschalige en decentraal opgewekte groene energie, met oog voor de privacy van gebruikers en leveranciers.”
Strenge ecologische en sociale voorwaarden bij wind- en zonne-energie
De PvdD stelt strikte eisen aan de uitrol van wind- en zonne-energie, met oog voor natuur, dieren en omwonenden.
“Energie opgewekt door wind op zee wordt niet vertraagd maar versneld. De bescherming van de natuur en dieren zijn daarbij net zo belangrijk als het klimaat. Er komt vooraf een toets op de ecologische effecten, er wordt niet gebouwd in natuurgebieden en er wordt ingezet op preventieve maatregelen, zoals windturbines met detectoren en andere kleur wieken, om kans op aanvaring met vogels te voorkomen.”
“Energie opgewekt door wind op land is een belangrijke energiebron voor een duurzame toekomst. Voorwaarde is wel dat de gezondheid van mens en natuur niet wordt aangetast. Omwonenden worden tijdig betrokken bij het proces en kunnen (mede-)eigenaar worden.”
“Er komen geen zonneparken in de natuur en in principe niet op landbouwgrond.”
Afwijzen van kernenergie en biomassa
De partij wijst kernenergie en biomassa expliciet af als duurzame energiebronnen en wil alleen groene waterstof toestaan.
“Nederland bouwt geen nieuwe kerncentrales en bestaande centrales worden zo snel mogelijk gesloten.”
“Nederland spreekt zich in Brussel uit tegen kernenergie, aardgas en dierlijke en houtige biomassa, zodat Europa deze energiebronnen niet langer als ‘duurzaam' bestempelt.”
“Waterstof op basis van fossiele brandstoffen of kernenergie staan we niet toe. Alleen groene waterstof kan onderdeel zijn van de Nederlandse energietransitie.”
De SGP wil duurzame energie stimuleren, maar kiest daarbij voor een brede, betrouwbare en betaalbare energiemix met nadruk op energiebesparing, innovatie en het versterken van het elektriciteitsnet. Ze geven prioriteit aan kernenergie, geothermie, aquathermie en getijdenenergie boven grootschalige wind- en zonneparken, en willen investeringen en regelgeving gericht inzetten om netcongestie te voorkomen en duurzame productie te bevorderen. Concrete stimulansen zijn gericht op innovatie, infrastructuur, lokale initiatieven en het betaalbaar houden van de energietransitie voor burgers en bedrijven.
Prioriteit voor energiebesparing en betrouwbare energiemix
De SGP ziet energiebesparing als eerste stap en wil duurzame energie vooral uit voorspelbare bronnen halen, met kernenergie als speerpunt. Ze benadrukken het belang van leveringszekerheid en betaalbaarheid, en willen minder afhankelijk zijn van fossiele import.
“Verduurzaming begint bij besparen. We streven naar verlaging van ons energiegebruik, met een derde in de komende twee decennia.”
“De energievoorziening wordt verduurzaamd en de import van fossiele brandstoffen afgebouwd. We kiezen daarbij wel voor een brede en evenwichtige energiemix met het oog op betrouwbaarheid en leveringszekerheid.”
“De SGP wil daarom meer inzet op ontwikkeling en opschaling van alternatieve energiebronnen met een meer voorspelbare productie, als aquathermie, geothermie, kernenergie, getijdenenergie en ‘superkritische’ vergassing van biomassareststromen.”
Versnellen en versterken van het elektriciteitsnet
De SGP ziet netcongestie als het grootste knelpunt voor duurzame energie en wil daarom investeren in netverzwaring, slimme benutting en innovatieve opslag. Ze willen procedures versnellen en prikkels invoeren voor flexibel stroomgebruik.
“Aanpak van netcongestie, slimmer gebruik van beschikbare netcapaciteit en snelle verzwaring van het elektriciteitsnet verdienen daarom de hoogste prioriteit.”
“De SGP wil versnelling van procedures voor aanleg van trafo’s en kabels. Er komt hiervoor een stikstofvrijstelling.”
“De structuur voor net- en leveringstarieven wordt zo aangepast dat er meer prikkels komen om stroom te gebruiken op momenten dat het aanbod groot is en de vraag laag.”
“Elektrolysers en grootschalige batterijen op de juiste plekken in het net worden net zoals in omliggende landen vrijgesteld van het betalen van nettarieven. De dubbele energiebelasting voor batterijen wordt afgeschaft.”
Stimuleren van innovatie en lokale duurzame initiatieven
De SGP wil innovatie en lokale samenwerking stimuleren, onder meer via energiehubs, energiecoöperaties en nieuwe opslagtechnieken. Ze zijn kritisch op grootschalige zonneparken en wind op zee, en willen omwonenden laten meeprofiteren.
“Energiehubs bij onder meer bedrijventerreinen, met gezamenlijk stroommanagement, opslag en duurzame energieproductie, worden gefaciliteerd. Energiecoöperaties krijgen hiervoor meer ruimte.”
“De SGP wil geen zonneparken op goede landbouwgronden.”
“De Noordzee wordt niet volgebouwd met windparken vanwege de gevolgen voor het ecosysteem van de Noordzee en de ruimte voor de visserij. Er komt meer inzet op kerncentrales en getijdencentrales.”
“Omwonenden profiteren mee van de opbrengsten van windparken.”
Gerichte stimulering van duurzame energieproductie en technologie
De SGP wil de productie van duurzame energie blijven stimuleren, maar pleit voor maatwerk in subsidies en ondersteuning van nieuwe technologieën zoals kleine modulaire kernreactoren en geothermie. Ze willen de salderingsregeling voor zonnepanelen verbeteren en stimuleren biogas en groen gas.
“De productie van duurzame energie blijft gestimuleerd worden. De ontwikkelingsfases van verschillende technieken lopen echter zo uiteen dat een one size fits all benadering in bijvoorbeeld de Subsidieregeling Duurzame Energieproductie (SDE++) snel kan leiden tot oversubsidiëring of het missen van kansen. Regelingen worden hierop aangepast, bijvoorbeeld door te werken met zogenaamde contracts for difference.”
“Nederland staat vooraan bij de ontwikkeling en bouw van kleine modulaire kernreactoren (SMR’s).”
“Voor uitrol van geothermieprojecten is meer investeringssteun in plaats van SDE-exploitatiesubsidie nodig.”
“Mono-mestvergisting wordt gestimuleerd en gefaciliteerd. Dat mes snijdt aan veel kanten: reductie van ammoniak- én methaanuitstoot en productie van Hollands biogas.”
“De abrupte afschaffing van de salderingsregeling heeft de aantrekkelijkheid van zonnepanelen een knauw gegeven. Op langere termijn zijn meer zonnepanelen op daken nodig. Zo nodig komt er een gerichte steunregeling.”
BBB wil duurzame energie stimuleren, maar kiest daarbij voor bewezen technologieën, innovatie en lokale initiatieven in plaats van grootschalige wind- en zonneparken en dure subsidies. De partij zet sterk in op kernenergie (ook SMR’s), decentrale energiehubs, kleinschalige biomassa en energiebesparing, en wil stoppen met de SDE++-subsidies en een pauze op nieuwe windprojecten. Hun visie draait om betaalbaarheid, leveringszekerheid en draagvlak, met een kritische houding tegenover “klimaatkoploper”-beleid en grootschalige projecten zonder lokaal draagvlak.
Versnellen en opschalen van kernenergie
BBB ziet kernenergie, inclusief kleine modulaire reactoren (SMR’s), als essentieel voor een betrouwbaar, betaalbaar en CO₂-arm energiesysteem. Ze willen de bouw van kerncentrales versnellen en zien dit als alternatief voor grootschalige wind- en zonneprojecten.
“We versnellen de bouw van kerncentrales; zowel grote kerncentrales als kleine modulair gebouwde kerncentrales (Small Modular Reactors: SMR’s). We streven ernaar om met de bouw van een of meerdere SMR’s gedurende de komende kabinetsperiode te starten. Zonder kerncentrales is er geen beschikbaar, betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem mogelijk in de toekomst.”
“Strategisch geplaatste kerncentrales en Small Modular Reactors (SMR’s). Zo minimaliseren we transport en versterken we de leveringszekerheid.”
“Betaalbare energie voor de industrie, onder andere door het gebruik van kleine modulaire reactoren (SMR’s) kan de productiecapaciteit ondersteunen en de concurrentiepositie verbeteren. Dit maakt energietransitie haalbaar zonder de economische slagkracht te verliezen.”
Stoppen met SDE++-subsidies en grootschalige projecten
BBB wil af van de huidige subsidiëring van grootschalige duurzame energieprojecten (zoals wind- en zonneparken) en kiest voor een technologie-neutrale aanpak met ruimte voor innovatie, lokale initiatieven en kleinschalige projecten.
“Stoppen met de SDE++-subsidies vanaf 2026. De subsidieregeling SDE++ kost miljarden per jaar en leidt tot dure megaprojecten op zee, op land en in landbouwgebied. BBB wil een technologie neutrale aanpak, waarbij bedrijven en huishoudens verduurzamen op hun eigen manier – zonder afhankelijkheid van de ‘subsidieindustrie’. Vanaf 2026 beëindigen we de SDE++ regeling.”
“We geven ruimte aan lokale initiatieven en kleinschalige projecten die betaalbaar zijn en draagvlak hebben.”
Pauze op uitbreiding windenergie en strengere normen
BBB wil een pauze op nieuwe windprojecten op land en zee, strengere afstandsnormen en meer bescherming van landschap en leefomgeving. Ze zijn kritisch op de negatieve effecten van wind- en zonneparken.
“Pauzeknop voor windenergie. Er komt een pas op de plaats bij uitbreiding van wind op land en op zee. Alleen op 1 november 2025 volledig vergunde projecten worden gerealiseerd. Voor windturbines op land geldt een afstandsnorm van minimaal 4x de tiphoogte, een gezondheidstoets, een eerlijk participatieproces en naleving van het voorzorgsbeginsel.”
“Nederland heeft heel veel zonnepanelen en windturbines, maar dit heeft geleid tot dure elektriciteit, overbelasting van het net en landschapsvervuiling. BBB pleit voor nuchtere keuzes.”
“Stop nieuwe windturbineparken op zee. Geen nieuwe windturbineparken op zee voordat er een volledig onafhankelijk onderzoek is naar de impact op zeeleven, bodem en vogels.”
Stimuleren van decentrale energiehubs en lokale initiatieven
BBB wil slimme, decentrale energiehubs en lokale stroomdeling stimuleren, zodat burgers en bedrijven zelf duurzame energie kunnen opwekken en delen. Dit moet bijdragen aan draagvlak, betaalbaarheid en minder netcongestie.
Kleinschalige biomassa en innovatieve technieken
BBB staat kleinschalige biomassa uit lokale reststromen toe en wil investeren in innovatieve technieken zoals biogas, waterstof en restwarmte, mits deze bewezen effectief zijn en lokaal draagvlak hebben.
“Kleinschalige biomassa uit lokale reststromen maken we mogelijk, zoals bijvoorbeeld met behulp van een monovergister uit mest, maar zonder grootschalige import of bijstook van houtpellets;”
“Investering in onderzoek naar en opschaling van alternatieven. Daarbij kijken we onder andere naar (zeer) kleine modulaire kerncentrales (SMRs), decentrale biogasinstallaties, waterstofproductie en restwarmtebenutting en een slimmere koppeling tussen opwek, opslag en verbruik, bij voorkeur dicht bij elkaar geplaatst.”
Focus op energiebesparing en woningisolatie
BBB wil energiebesparing en woningisolatie stimuleren als praktische en betaalbare manieren om duurzame energie te bevorderen.
D66 wil de energietransitie versnellen door grootschalig te investeren in duurzame energiebronnen zoals wind op zee, zonnepanelen en groene waterstof, en door het elektriciteitsnet te versterken. Ze zetten in op het toegankelijk maken van duurzame energie voor iedereen, het versnellen van vergunningprocedures, en het ondersteunen van energiecoöperaties en lokale initiatieven. D66 streeft naar een eerlijke verdeling van de kosten en opbrengsten, en wil fossiele subsidies sneller afbouwen om duurzame innovatie te stimuleren.
Grootschalige investeringen in wind, zon en waterstof
D66 kiest voor een forse uitbreiding van duurzame energiebronnen, met wind op zee als basis, aangevuld met zon en groene waterstof. Hiermee willen ze Nederland minder afhankelijk maken van fossiele energie en buitenlandse regimes, en de klimaatdoelen halen.
“We investeren uitgebreid in windmolens op zee en in zonnepanelen op daken, bedrijventerreinen en restgronden zoals bermen. Wind op zee wordt de basis van onze schone energie.”
“We geven de grootste prioriteit aan de verzwaring van het elektriciteitsnet.”
“We willen samen met andere landen stroomnetwerken delen en energieopslag organiseren. Ook werken we samen aan wind op zee, groene waterstof en betrouwbare netwerken onder de Noordzee.”
Versnellen en vereenvoudigen van procedures en netcapaciteit
D66 erkent dat de energietransitie wordt vertraagd door trage procedures en beperkte netcapaciteit. Ze willen vergunningen versnellen en netbeheerders meer ruimte geven om te investeren, zodat duurzame projecten sneller gerealiseerd kunnen worden.
“De energietransitie loopt vast zonder voldoende ruimte op het net. Daarom mogen netbeheerders sneller investeren. Ze worden verantwoordelijk voor genoeg netcapaciteit, die aansluit bij onze klimaatdoelen.”
“De energietransitie vraagt snelheid, maar veel van de procedures die er nu zijn, vertragen juist. Om die reden wil D66 dat procedures voor vergunningen korter en efficiënter worden.”
Toegankelijkheid en participatie voor iedereen
D66 wil dat iedereen kan meedoen aan de energietransitie, ook mensen zonder eigen dak of met een laag inkomen. Ze stimuleren energiecoöperaties, het huren van zonnepanelen, en delen in opbrengsten van lokale projecten.
“Iedereen kan meedoen met zonne-energie, of je nu wel of geen eigen dak hebt dat daar geschikt voor is. We zorgen voor manieren om zonnepanelen te huren. En we helpen energiecoöperaties die bijvoorbeeld buurtbatterijen of zonneweides willen opzetten.”
“Inwoners krijgen een aandeel in lokale energieprojecten. Bewoners kunnen delen in de opbrengst van energie en krijgen daar zeggenschap over via coöperaties of participatiefondsen.”
“We ondersteunen mensen met lage inkomens bij verduurzaming van hun woning. Denk aan subsidies, persoonlijk advies en energiecoaches.”
Sneller afbouwen van fossiele subsidies en stimuleren van duurzame innovatie
D66 wil fossiele subsidies sneller afbouwen en stelt duidelijke einddata voor fossiele technieken. Ze willen duurzame innovatie stimuleren door een gelijk speelveld te creëren en vervuiling een prijs te geven.
“D66 wil fossiele subsidies sneller afbouwen en geeft ruimte aan duurzame innovatie. Dit bespaart miljarden euro’s en zorgt voor een gelijk speelveld voor duurzame bedrijven.”
“We stellen per sector een duidelijke einddatum voor fossiele technieken en we maken duidelijke plannen voor de overstap naar duurzame alternatieven.”
“Duurzaamheid is de norm en vervuiling krijgt een voorspelbare prijs: de ‘echte’ prijs. Vervuilende bedrijven zullen hierdoor fors investeren in een energiezuinige en schone productie.”
Beperken van biomassa en openstaan voor kernenergie
D66 wil stoppen met het verbranden van hout en het gebruik van biomassa voor elektriciteit, maar sluit geen technologie uit en blijft openstaan voor kernenergie als aanvulling voor een stabiel, CO2-vrij energiesysteem.
“We stoppen met het verbranden van hout om stroom op te wekken. We stoppen stap voor stap met de inzet van biomassa voor elektriciteit. Alleen hoogwaardig gebruik van reststromen blijft toegestaan, bijvoorbeeld als grondstof voor nieuwe producten of in sectoren zonder groen alternatief.”
“Voor een stabiel energiesysteem zonder CO2-uitstoot blijven we openstaan voor kernenergie.”
GroenLinks-PvdA wil de transitie naar duurzame energie versnellen door grootschalig te investeren in wind- en zonne-energie, het elektriciteitsnet uit te breiden en fossiele subsidies af te bouwen. De partij kiest voor concrete maatregelen zoals het versnellen van wind-op-zee, het stimuleren van elektrificatie van de industrie, en het ondersteunen van huishoudens bij verduurzaming. Hun visie is dat duurzame energie niet alleen het klimaat beschermt, maar ook zorgt voor betaalbare energie en minder afhankelijkheid van autoritaire regimes.
Versnellen van wind- en zonne-energie en elektrificatie
GroenLinks-PvdA ziet elektriciteit uit zon en wind als het motorblok van het toekomstige energiesysteem en wil de aanleg van windparken op zee versnellen. De partij wil de industrie laten elektrificeren en investeert in opslag en infrastructuur om duurzame energie optimaal te benutten.
“Elektriciteit uit zon en wind wordt het motorblok van ons toekomstig energiesysteem. We slaan energie op voor wanneer het even niet waait of de zon niet schijnt, bijvoorbeeld met behulp van batterijen. Gascentrales die draaien op groene waterstof zijn de achtervang voor langere periodes zonder wind of zon.”
“Daarom versnellen we de aanleg van windmolenparken op zee om de industrie te laten elektrificeren.”
“We investeren in schone en betaalbare energie uit wind-op-zee.”
“Met investeringen in schone energie van eigen bodem, zoals zon en wind, maken we ons minder afhankelijk van autoritaire regimes.”
Uitbreiden en slim gebruiken van het elektriciteitsnet
De partij erkent dat het volle elektriciteitsnet een knelpunt is en wil daarom fors investeren in uitbreiding en slimme benutting van het net. Vergunningen voor kritieke energie-infrastructuur krijgen voorrang en er komt een Energieversnellingswet.
“Daarom investeren we fors in het uitbreiden van het elektriciteitsnet.”
“Met snellere uitbreiding van het elektriciteitsnet zijn we eerder onafhankelijk van fossiele subsidies. We komen met een Energieversnellingswet, die regelt dat vergunningen voor kritieke energie-infrastructuur, zoals voor verdeelstations en extra stroomkabels, eerder kunnen worden afgegeven.”
“Daarnaast gaan we slimmer gebruik maken van het elektriciteitsnet. Bijvoorbeeld door bedrijven en huishoudens te stimuleren om buiten de spits stroom te gebruiken, oplossingen als batterijen en elektrolyse te ondersteunen, en de lokale energievraag beter af te stemmen met het lokale aanbod uit zon en wind.”
Afschaffen fossiele subsidies en beprijzen vervuiling
GroenLinks-PvdA wil fossiele subsidies afbouwen en vervuilers laten betalen voor hun uitstoot, zodat duurzame energie concurrerender wordt. De opbrengsten worden geïnvesteerd in verduurzaming van industrie en opbouw van nieuwe industrie.
“Fossiele vervuilers ontvangen nu tientallen miljarden aan subsidies voor hun vervuilende activiteiten. Deze fossiele subsidies zetten duurzame bedrijven op achterstand en houden de fossiele economie in stand. We bouwen fossiele subsidies af, zoveel mogelijk in Europees verband.”
“We behouden de CO₂-heffing zodat bedrijven de prijs betalen voor hun uitstoot, en zij de overstap maken op hernieuwbare bronnen. Het geld dat daarmee wordt opgehaald investeren we in verduurzaming van de huidige industrie en de opbouw van nieuwe industrie.”
“Vrijstellingen en fiscale subsidies voor grootgebruikers en producenten van fossiele energie worden afgebouwd.”
Ondersteunen huishoudens en lokale initiatieven bij verduurzaming
De partij wil huishoudens helpen met isolatie, zonnepanelen en toegang tot duurzame energie, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen. Lokale energiegemeenschappen en initiatieven worden ondersteund en uitgebreid.
“We verlagen de nettarieven, en helpen mensen met het isoleren van hun woning en het plaatsen van zonnepanelen zodat de energierekening daalt.”
“De overheid gaat flink investeren in een grootschalig isolatie-offensief.”
“De laatste jaren zijn op tal van plekken initiatieven gestart voor de verduurzaming van wijken, zoals energiegemeenschappen... Dit soort succesvolle initiatieven en regelingen ondersteunen we en breiden we uit.”
JA21 kiest ervoor duurzame energie alleen te stimuleren als het economisch rendabel is, en zet primair in op kernenergie als duurzame energiebron in plaats van wind- en zonne-energie. De partij wil stoppen met subsidies en dwingende maatregelen voor andere vormen van duurzame energie, en pleit voor het behoud van fossiele brandstoffen totdat kernenergie een volwaardig alternatief is. JA21 benadrukt betaalbaarheid, leveringszekerheid en technologische innovatie boven ideologisch gedreven beleid.
Duurzame energie alleen stimuleren als het rendeert
JA21 ondersteunt duurzame energie uitsluitend als het economisch rendabel is en verzet zich tegen subsidies, belastingen of dwingende maatregelen om duurzame energie af te dwingen. De partij ziet kernenergie als de enige structurele duurzame oplossing en wil stoppen met de massale aanleg van wind- en zonneparken, tenzij deze aantoonbaar renderen.
“Duurzaamheid alleen ondersteunen als het rendeert.”
“Duurzaamheid en circulaire economie alleen ondersteunen als het rendeert.”
“Het Opslag Duurzame Energie-onderdeel binnen de energiebelasting schrappen.”
“Geen belastingen als pressiemiddel om Nederlanders een andere, ‘duurzamere’ levensstijl op te dringen.”
“Voor kernenergie kiezen in plaats van windturbines en zonneparken.”
Stoppen met subsidies en dwingende maatregelen voor duurzame energie
JA21 wil een drastische afbouw van subsidies die volgens hen markten verstoren en innovatie belemmeren. De partij is tegen het sturen van de economie vanuit de overheid en wil geen nationale klimaatheffingen bovenop Europese regels.
Kernenergie als enige structurele duurzame energiebron
JA21 ziet kernenergie als de toekomst van duurzame energie in Nederland en wil grootschalig investeren in nieuwe kerncentrales, inclusief innovatieve technologieën zoals SMR’s. De partij stelt dat kernenergie betrouwbaarder is en minder druk op het energienet legt dan wind- en zonne-energie.
“Kernenergie is voor JA21 de toekomst: het is duurzaam, biedt zekerheid, creëert banen en zorgt voor innovatie. Het is daarmee een onmisbare pijler in een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem.”
“Kernenergie is dus de structurele oplossing voor de toekomst.”
“Ten minste 20 Gigawatt aan nieuwe kerncentrales realiseren in de komende 25 jaar.”
Fossiele brandstoffen behouden tot kernenergie volwaardig alternatief is
JA21 wil de fossiele sector en infrastructuur behouden zolang duurzame kernenergie nog geen volwaardig alternatief is, omdat bedrijven en gezinnen volgens hen nog niet zonder kunnen. De partij verzet zich tegen het versneld loslaten van fossiele brandstoffen.
“We moeten erkennen dat duurzame energie nog geen volwaardig alternatief is voor energie opgewekt door fossiele brandstof, en dat het versneld loslaten van fossiele brandstoffen grote effecten heeft voor de betrouwbaarheid en de betaalbaarheid van ons energienet.”
“Wij maken daarom de strategische keuze om onze fossiele sector en infrastructuur te behouden zolang duurzame kernenergie nog geen volwaardig alternatief is.”
“Fossiele brandstoffen niet afschrijven zolang er geen volwaardige alternatieven zijn.”
NSC wil duurzame energie stimuleren door een sterke regierol van de overheid, met nadruk op wind op zee, kernenergie, en het vermijden van grootschalige zonne- en windprojecten op land. Ze kiezen voor betaalbaarheid, technologische innovatie en het beschermen van natuur en landbouwgrond, met concrete investeringen in netverzwaring, energieopslag en lokale energiecoöperaties. De partij is kritisch op biomassa en wil subsidies en regelgeving vooral inzetten waar private investeringen niet vanzelf komen.
Focus op wind op zee, kernenergie en innovatie
NSC ziet wind op zee en kernenergie als onmisbare pijlers voor een duurzame energievoorziening, waarbij innovatie en overheidsregie centraal staan. Ze willen investeren in netverzwaring, energieopslag en nieuwe technologieën zoals Small Modular Reactors, en zijn terughoudend met grootschalige wind- en zonneprojecten op land.
“We zetten in op wind op zee, indien nodig met de inzet van een contract in voor-en tegenspoed (contracts for difference) om onrendabiliteit tijdelijk te compenseren”
“Kernenergie levert een onmisbare bijdrage aan een continue en CO2-vrije energievoorziening. We treffen voorbereidingen voor de bouw van ten minste vier nieuwe kerncentrales en verkennen daarnaast actief de mogelijkheden voor Small Modular Reactors (SMR’s).”
“De overheid treft de nodige ruimtelijke reserveringen voor wind- en zonneparken en waterstofproductie op de Noordzee, kerncentrales, warmte/geothermie en voor waterstof en ammoniak als opslag/drager van energie.”
“We stimuleren de toepassing van energieopslag in bijvoorbeeld batterijen, op buurtniveau en op bedrijventerreinen. Dit helpt de opstoppingen in het energienet op te lossen.”
“We steunen het vormen van lokale energiecoöperaties voor kleinschalige energieopwekking in wijken, dorpen en op bedrijventerreinen.”
Geen grootschalige wind- en zonneparken op land, wel op daken
NSC wil het landschap en landbouwgrond beschermen door grootschalige zonnevelden en windparken op land te weren. Zonnepanelen moeten vooral op daken en langs infrastructuur komen, met duidelijke afstandsnormen voor windturbines.
“We zijn tegen de aanleg van zonnevelden op goede landbouwgronden en in natuurgebieden en tegen grote windparken op land. Zonnepanelen kunnen het best op daken en langs wegen en spoorlijnen worden opgesteld. Bij windturbines op land stellen we een heldere afstandsnorm.”
Kritisch op biomassa en tijdelijke rol voor CCS
De partij wijst het verbranden van biomassa voor energie af en wil geen subsidie voor BECCS of houtige biomassa. CCS wordt slechts als tijdelijke oplossing geaccepteerd, met de nadruk op het afbouwen van fossiele brandstoffen.
“We zijn tegen het verbranden van biomassa om energie op te wekken. We willen daarom geen subsidie voor BECCS of houtige biomassa.”
“Het afvangen en opslaan van CO2 (CCS) is een tijdelijke oplossing. Deze mag niet afleiden van de noodzaak om het gebruik van fossiele grondstoffen af te bouwen.”
Betaalbaarheid en toegankelijke verduurzaming voor huishoudens
NSC wil dat de energietransitie betaalbaar blijft, met eenvoudige subsidies en regelingen voor verduurzaming, en een sociaal tarief op energiebelasting. De opbrengst van CO2-rechten wordt ingezet voor woningisolatie.
“Ook subsidies en regelingen voor verduurzaming moeten eenvoudig en toegankelijk zijn, zodat juist de mensen die dit het hardst nodig hebben kunnen investeren in energiebesparing.”
“We voeren een sociaal tarief in op de energiebelasting, waardoor het verwarmen van uw huis goedkoper wordt.”
“De nationale opbrengst van de veiling van CO2-rechten voor de gebouwde omgeving (ETS2) moet met voorrang worden besteed aan de isolatie van woningen.”
Stimuleren van energiebesparing en warmtepompen
De partij ziet energiebesparing als de meest effectieve manier om uitstoot te verminderen en kosten te verlagen. Ze willen een nationaal programma energiebesparing en maken de warmtepomp de norm bij vervanging van cv-ketels.
“De beste manier om de uitstoot te verminderen en energiekosten te laten dalen ligt voor de hand: minder energie verbruiken. Er moet een nationaal programma energiebesparing komen.”
“De warmtepomp wordt bij het vervangen van cv-ketels de nieuwe norm, maar met oog voor uitvoerbaarheid (flats, appartementen) en betaalbaarheid.”
De SP wil duurzame energie stimuleren door grootschalig te investeren in zon, wind en groene waterstof, met publieke regie en zonder marktwerking. Ze wijzen kernenergie en biomassa af, willen fossiele subsidies stoppen en zetten in op collectieve, betaalbare verduurzaming waarbij iedereen profiteert, vooral via zonnepanelen op daken en uitbreiding van het elektriciteitsnet.
Vol inzetten op zon, wind en groene waterstof
De SP kiest expliciet voor zon, wind en groene waterstof als de pijlers van de energietransitie, met investeringen in infrastructuur en innovatie. Kernenergie en biomassa worden afgewezen vanwege kosten, risico’s en milieuschade. De partij wil publieke regie en democratische zeggenschap over de energievoorziening, zodat de overstap naar duurzame energie eerlijk en collectief verloopt.
“Door vol in te zetten op zon, wind, groene waterstof en een sterk elektriciteitsnet bouwen we aan een duurzame energievoorziening voor iedereen.”
“Wij investeren in het uitbreiden van windparken op zee, zonnepanelen op alle geschikte daken, aardwarmte en een toekomstbestendige energieinfrastructuur voor elektriciteit en groene waterstof, met opslagcapaciteit voor de (tijdelijk) overtollige elektriciteit.”
“We stoppen met houtgestookte biomassacentrales. Die zorgen voor vieze lucht, gezondheidsschade bij omwonenden en extra CO₂uitstoot. Dat is slecht voor mens en klimaat. Wij kiezen voor schone energie en niet voor het verbranden van bomen.”
“Dus geen kernenergie. Nieuwe kerncentrales zijn extreem duur, bouwtijden lopen altijd uit en leveren pas over tientallen jaren stroom. Bovendien blijven we met kernafval zitten en blijven we afhankelijk van landen die ons de benodigde grondstoffen leveren. Wij kiezen voor betaalbare energie die wel werkt: zon en wind.”
Zonnepanelen op alle geschikte daken, collectief en publiek
De SP wil zonnepanelen op alle geschikte daken, publiek gefinancierd en georganiseerd, zodat het voordeel bij mensen terechtkomt en niet bij commerciële partijen. Ze pleiten voor het belonen van huishoudens met zonnepanelen en bescherming tegen nadelige veranderingen in de salderingsregeling.
“Wij verlagen de energierekening van huishoudens door zonnepanelen op alle geschikte daken te leggen. Dit moet publiek gefinancierd en georganiseerd worden. Het voordeel moet bij mensen zelf en de buren terechtkomen.”
“We stimuleren zonneenergie op alle geschikte daken van woningen en gebouwen. Door dit grootschalig en collectief aan te pakken via woonverenigingen, woningcorporaties en energiecoöperaties, zorgen we dat ook huurders en mensen met een klein inkomen profiteren van lagere energiekosten en verduurzaming.”
“Daarnaast moeten huishoudens die zelf zonnepanelen hebben laten leggen hiervoor beloond worden en zeker niet gestraft met zaken als terugleverboetes en verlies van de salderingsregeling zonder goed alternatief.”
Stoppen met fossiele subsidies en investeringen
De SP wil alle fossiele subsidies zo snel mogelijk beëindigen en het geld inzetten voor vergroening en verlaging van de energierekening. Ook wordt financiering van fossiele projecten door overheid en financiële sector wettelijk aangepakt.
“Wij stoppen die subsidies zo snel mogelijk en geven steun voor vergroening als daar publieke zeggenschap tegenover staat. Het overige geld dat we besparen zetten we in om de energierekening omlaag te krijgen, straten te vergroenen en Nederland leefbaarder te maken.”
“Met duidelijke wetgeving pakken we fossiele financiering door overheid en financiële sector aan, zodat elke euro bijdraagt aan een schonere toekomst voor ons allemaal.”
Investeren in het elektriciteitsnet en energieopslag
De SP wil fors investeren in uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet en in energieopslag, zodat duurzame bronnen als zon en wind betrouwbaar kunnen worden aangesloten en benut.
“We investeren fors in uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet, zodat nieuwe windparken, zonnepanelen en laadpalen kunnen worden aangesloten. Netbeheerders krijgen hiervoor publieke steun en duidelijke regie.”
“We investeren in energieopslag met batterijen om momenten zonder zon en wind te overbruggen. Met buurtbatterijen bouwen we collectief aan een robuust energiesysteem dat altijd beschikbaar is wanneer je het nodig hebt.”
Windenergie met lokaal draagvlak en natuurbescherming
Wind op land blijft belangrijk, maar alleen waar lokaal draagvlak is en met publieke regie. Wind op zee wordt uitgebreid, mits natuurbescherming en biodiversiteit worden gewaarborgd.
“Wind op land blijft een belangrijke pijler van de energietransitie, maar alleen waar er lokaal draagvlak is. We betrekken omwonenden vanaf het begin, garanderen publieke regie en maken (mede)eigenaarschap van windparken mogelijk.”
“We investeren in windparken op zee als onmisbare bron voor een duurzame energievoorziening. Daarbij geldt: bescherming van natuur en biodiversiteit is net zo belangrijk als de klimaatopgave. Windparken worden natuurinclusief ontworpen en aangelegd, zodat ze niet alleen schade voorkomen, maar juist nieuwe habitats kunnen vormen voor zeeleven.”
Volt wil de transitie naar duurzame energie versnellen door grootschalige inzet op wind- en zonne-energie, verplichte zonnepanelen op daken, stimulering van energieopslag en het wegnemen van juridische en financiële barrières. De partij kiest voor een Europese aanpak, met investeringen in infrastructuur, innovatie en lokale betrokkenheid, en zet in op een mix van hernieuwbare energie en kernenergie om klimaatdoelen te halen.
Verplichte en gestimuleerde uitrol van zonne- en windenergie
Volt wil duurzame energieproductie versnellen door verplichte zonnepanelen op daken en grootschalige uitrol van windenergie, met aandacht voor ecologische impact en overlast. Dit moet bijdragen aan het halen van klimaatdoelen en het verminderen van druk op landbouwgrond.
“We voeren getrapt een verplichting van zonnepanelen op alle oppervlaktedaken in. Zo worden de grote daken van distributiecentra, kantoren en overheidsgebouwen volgelegd met zonnepanelen, in plaats van de groene weilanden.”
“Wind op zee is hier een cruciaal onderdeel van. De uitrol van windmolens op zee na 2030 moet onverminderd doorgaan, zodat de klimaatdoelstellingen behaald kunnen worden.”
“Windenergie winnen op land is van groot belang om de klimaatdoelen te halen en te zorgen dat er genoeg energie is in de toekomst. Maar verduurzaming geeft soms overlast. Daarom willen we landelijke normen voor overlast door zogenaamd laagfrequent geluid (zoals bij windmolens) en slagschaduw.”
Stimuleren en faciliteren van energieopslag
Volt ziet energieopslag als cruciaal voor een duurzame energiemix en wil barrières wegnemen voor opslag in woonwijken en bedrijventerreinen. Dit moet het elektriciteitsnet ontlasten en wachttijden voor aansluiting verkleinen.
“Energieopslag is cruciaal bij een energiemix met veel zonne- en windenergie. We zorgen dat de overheid de regie neemt bij het door de markt uitrollen van alle vormen van energieopslag, waardoor het het elektriciteits- en warmtenet wordt ontlast.”
“We stimuleren mogelijkheden om zelfgeproduceerde energie op te slaan in woonwijken en op bedrijfsterreinen door middel van slimme (buurt)batterijen en energiecoöperaties (Local4Local). We passen de huidige knellende wet- en regelgeving hierop aan.”
Europese samenwerking en infrastructuur voor duurzame energie
Volt pleit voor een Europese Energie-unie, gezamenlijke inkoop en uitbreiding van grensoverschrijdende infrastructuur om duurzame energieproductie, -opslag en -afname te versnellen en de afhankelijkheid van fossiele energie te verminderen.
“Energie moet duurzaam, betrouwbaar en betaalbaar zijn. Daarom bouwen we aan een Europese Energie-unie: één sterk systeem voor duurzame energie, slimme energienetten en duidelijke regels.”
“We breiden de al bestaande koppeling van elektriciteitsnetwerken binnen de EU verder uit. We nemen barrières weg in de vergunningverlening waardoor we sneller elektriciteitsnetwerken kunnen bouwen.”
“We kopen gezamenlijk Europees waterstof en gas in. Daarmee voorkomen we onnodige concurrentie in de EU.”
Financiële stimulansen en het wegnemen van barrières
Volt wil financiële ondersteuning, subsidies en het wegnemen van wettelijke barrières inzetten om duurzame energieprojecten te versnellen en investeringen aantrekkelijker te maken.
“We versnellen de energietransitie met gerichte financiële ondersteuning, zoals CfDs voor windparken, SMRs en andere projecten die bijdragen aan een schonere energievoorziening.”
“We nemen wettelijke barrières weg zodat netbeheerders de ruimte hebben om de bestaande infrastructuur optimaal te benutten.”
“We versterken onze uitvoeringsorganisaties zodat de doorlooptijden voor vergunningverlening korter worden. Zo lopen bedrijven geen onnodige vertraging op door de overheid wanneer zij willen verduurzamen.”
Lokale betrokkenheid en eigenaarschap
Volt wil inwoners actief betrekken bij duurzame energieprojecten en streeft naar minimaal 50% lokaal eigendom van regionale energievoorzieningen.
“We geven inwoners een belangrijke stem bij de uitvoering van projecten die te maken hebben met de energievoorziening in hun regio. [...] Volt bepleit minimaal 50% lokaal eigendom van regionale energievoorzieningen.”
Innovatie en stimulering van nieuwe technologieën
Volt stimuleert innovatie in duurzame energie, onder meer door subsidies voor batterijen zonder zeldzame grondstoffen en ondersteuning van Europese initiatieven.
“Er zijn steeds meer batterijen in ontwikkeling die zonder zeldzame, vervuilende grondstoffen worden ontwikkeld. Hiervoor willen we de Nederlandse subsidies aanpassen, maar juist ook Europese initiatieven zoals Joint European Disruptive Initiative (JEDI) stimuleren.”
De PVV is uitgesproken tegen het stimuleren van duurzame energie via wind- en zonne-energie en wil stoppen met de energietransitie. In plaats daarvan kiest de partij voor behoud en uitbreiding van fossiele energiebronnen en kernenergie, en het schrappen van subsidies en verplichtingen voor duurzame energie. De kern van hun visie is leveringszekerheid en betaalbaarheid boven klimaatdoelen of verduurzaming.
Stoppen met wind- en zonne-energie
De PVV verwerpt het stimuleren van duurzame energie via windturbines en zonneparken volledig. Zij zien deze vormen van energie als onbetrouwbaar, schadelijk voor het elektriciteitsnet en de gezondheid van omwonenden, en willen alle verdere uitbreiding stoppen.
“Geen enkele nieuwe windturbine er meer bij; geen nieuwe zonneparken”
“Windturbines waar omwonenden last van hebben en/of ziek van worden, worden afgebroken”
“We stoppen met de energietransitie en gaan netcongestie oplossen: geen windturbines, geen zonneparken of andere weersafhankelijke wiebelstroom.”
“De PVV wil dat er geen enkele windturbine meer wordt bijgebouwd – niet op land, niet op zee, nergens.”
Afschaffen van subsidies en verplichtingen voor duurzame energie
De partij wil alle financiële en wettelijke stimulansen voor duurzame energie schrappen. Dit betreft het beëindigen van subsidies, het intrekken van klimaatwetten en het stoppen van campagnes en verplichtingen gericht op verduurzaming.
“SDE++ en andere klimaatsubsidies schrappen”
“Geen verplichte warmtepomp, niet verplicht van het gas af”
“Klimaatfonds schrappen; Klimaatberaad opdoeken”
“Geen klimaatcampagnes van de overheid, zoals Zet ook de knop om”
“Geen nieuwe duurzaamheidseisen, geen verplichte warmtepomp, niet verplicht van het gas”
Inzetten op fossiele energie en kernenergie
De PVV kiest expliciet voor het openhouden en uitbreiden van kolen- en gascentrales en het bouwen van nieuwe kerncentrales als alternatief voor duurzame energie. Zij zien deze bronnen als stabiel, betrouwbaar en noodzakelijk voor leveringszekerheid.
“Onze moderne, schone kolen- en gascentrales openhouden”
“Nieuwe kerncentrales bijbouwen, ook kleine modulaire reactoren; inzet op thorium”
“We gaan niet verplicht van het gas af, houden onze kolen- en gascentrales open en bouwen meer kerncentrales – stabiel en betrouwbaar.”
De VVD wil duurzame energie stimuleren door te investeren in kernenergie, wind- en zonne-energie, en het versnellen van de aanleg van energie-infrastructuur. De partij legt nadruk op betaalbaarheid, leveringszekerheid en energie-onafhankelijkheid, en wil verduurzaming vooral stimuleren via innovatie, fiscale voordelen en het wegnemen van bureaucratische belemmeringen. Concrete voorstellen zijn onder andere het versnellen van kerncentrales, het aantrekkelijker maken van groene investeringen, en het uitbreiden van het elektriciteitsnet.
Versnellen van kernenergie als duurzame energiebron
De VVD ziet kernenergie als een noodzakelijke, stabiele en betrouwbare bron voor een toekomstbestendig energiesysteem. Door te investeren in nieuwe kerncentrales en kleine modulaire reactoren wil de partij de energievoorziening verduurzamen en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen verminderen.
“Kernenergie is een noodzakelijk onderdeel van een robuust en toekomstbestendig energiesysteem. Kernenergie is een betrouwbare en stabiele energiebron, waarmee we ons energiesysteem weerbaarder kunnen maken.”
“We versnellen de bouw van de kerncentrales: We zorgen ervoor dat de vier grote kerncentrales zo snel mogelijk worden gebouwd.”
“We streven naar een kleine kerncentrale vóór 2035: Kleine kerncentrales zullen een belangrijke rol spelen in een robuust en toekomstbestendig energiesysteem.”
Stimuleren van windenergie, zonne-energie en andere duurzame bronnen
Naast kernenergie wil de VVD ook andere vormen van duurzame energie stimuleren, zoals windenergie op zee, zonne-energie, groen gas en geothermie. Dit moet bijdragen aan een divers en onafhankelijk energiesysteem.
“We zetten vol in op kernenergie als stabiele energiebron. Daarnaast zetten we ook in op andere vormen van energie zoals windenergie op zee in combinatie met waterstof, groen gas, zonne-energie en geothermie.”
“Nederland heeft per inwoner inmiddels het hoogste aantal zonnepanelen ter wereld. We zetten in op isolatie en stimuleren het gebruik van warmte, bijvoorbeeld met een warmtepomp.”
Versnellen en uitbreiden van energie-infrastructuur
De VVD erkent dat netcongestie en trage procedures de energietransitie belemmeren. Daarom wil de partij de aanleg van energie-infrastructuur versnellen, versnellingsgebieden aanwijzen en procedures inkorten om duurzame energieprojecten sneller mogelijk te maken.
“We gaan de aanleg van energie-infrastructuur aanzienlijk versnellen: Op dit moment zijn de doorlooptijden voor de aanleg van energie-infrastructuur te lang, soms wel zeven tot tien jaar. Daarom wijzen we versnellingsgebieden aan en gaan we snijden in vergunningsprocedures.”
“De uitbreiding van ons elektriciteitsnet is van nationaal belang: We zetten de ingeslagen versnellingsaanpak met de grootste prioriteit door.”
Fiscale stimulering en minder verplichtingen voor verduurzaming woningen
De VVD wil verduurzaming van woningen stimuleren door fiscale voordelen te bieden voor groene investeringen, zoals warmtepompen, zonder nieuwe verplichtingen op te leggen aan woningeigenaren.
“Voor wie vrijwillig groen investeert maken we het fiscaal aantrekkelijk om een nieuwe warmtepomp aan te schaffen. Daarom maken we groene investeringen deels aftrekbaar bij de belastingaangifte.”
Minder bureaucratie en snellere procedures voor verduurzaming
De partij wil belemmerende regels en bureaucratie verminderen om verduurzaming te versnellen, zowel voor bedrijven als voor woningen.
Energie-onafhankelijkheid en leveringszekerheid als motivatie
De VVD koppelt duurzame energie direct aan het vergroten van de energie-onafhankelijkheid van Nederland en het waarborgen van leveringszekerheid, mede vanuit een veiligheids- en economisch perspectief.
“We bouwen onze energie-afhankelijkheid van onbetrouwbare landen als Rusland zo snel mogelijk af. In plaats daarvan vergroten we onze eigen energieproductie en sluiten we strategische partnerschappen met bevriende landen als Noorwegen en Denemarken.”
“Energiebeleid is veiligheidsbeleid: voor een veilige toekomst is een weerbaar en onafhankelijk energiesysteem onmisbaar. Daarom gaan we meer eigen energie produceren.”
Het CDA wil duurzame energie stimuleren door te investeren in een brede mix van energiebronnen, het versnellen van infrastructuur en het aantrekkelijk houden van de energietransitie voor huishoudens en bedrijven. Ze leggen nadruk op innovatie, lokale betrokkenheid, en het behoud van landbouw- en natuurgronden. Concrete voorstellen zijn onder meer het uitbreiden van wind- en zonne-energie, investeren in kernenergie, het aanpakken van netcongestie, en het ondersteunen van energiecoöperaties.
Investeren in een brede mix van duurzame energiebronnen
Het CDA kiest expliciet voor een diverse energiemix, inclusief wind, zon, kernenergie, waterstof en groen gas, om leveringszekerheid te waarborgen en de energietransitie haalbaar te maken. Ze sluiten geen opties uit en willen investeren in zowel bestaande als nieuwe technologieën.
“We investeren in een goede mix van kernenergie, windenergie, zonne-energie, waterstof, groen gas, duurzame biomassa, aardwarmte en schone brandstoffen.”
“We dragen zorg voor voldoende CO₂-vrij regelbaar vermogen (bijvoorbeeld kleine kerncentrales) om leveringszekerheid ook op de langere termijn te borgen.”
“Nieuwe windparken op zee zijn nodig. Afspraken over het gezamenlijk met buurlanden dragen van de kosten van het net (op zee) zijn een belangrijke voorwaarde voor de verdere uitrol van wind op zee.”
“We zetten in op zonnepanelen op daken, parkeerplaatsen en bedrijventerreinen, zodat landbouw- en natuurgronden behouden blijven voor voedsel en natuur.”
Versnellen en vereenvoudigen van energie-infrastructuur
Het CDA erkent dat netcongestie en trage procedures de energietransitie belemmeren. Ze willen vergunningstrajecten versnellen, wetgeving aanpassen en investeren in opslag en flexibiliteit om duurzame energieprojecten sneller mogelijk te maken.
“We pakken de netcongestie voortvarend aan. Dat gaan we doen door het vergunningsproces van elektriciteitsprojecten drastisch te versimpelen en te versnellen.”
“Met een Wet vitale infrastructuur zorgen we ervoor dat (energie)infrastructuurprojecten van nationaal belang versneld gerealiseerd kunnen worden door andere regelingen tijdelijk en selectief buiten werking te stellen.”
Ondersteunen van lokale initiatieven en energiebesparing
Het CDA wil bewoners en lokale initiatieven actief betrekken bij de energietransitie, onder meer via energiecoöperaties, energiecoaches en gerichte begeleiding. Gemeenten krijgen een actieve rol als aanjager van energiebesparing en lokale opwek.
“We ondersteunen energiecoöperaties en bewonersinitiatieven met landelijke regelingen en gerichte begeleiding, vooral bij energiebesparing. Gemeenten spelen hierbij een actieve rol als aanjager.”
“Lokale energiebesparingsprogramma’s, zoals energiecoaches en FIXbrigades, worden wijkgericht opgezet met sterke bewonersbetrokkenheid.”
“We stimuleren energiebesparing via onder andere het Nationaal Isolatieprogramma, het Warmtefonds en de ISDE.”
Investeren in innovatie en groene industriepolitiek
Het CDA ziet innovatie en groene industriepolitiek als motoren voor duurzame energie. Ze willen stabiel beleid, samenwerking met bedrijven en kennisinstellingen, en maatwerkafspraken met de industrie om verduurzaming te versnellen.
“Een overheid die levert door een stevige inzet op groene industriepolitiek en beleid zo toepast dat problemen daadwerkelijk worden opgelost.”
“We maken maatwerkafspraken met grote bedrijven uit de industrie om te verduurzamen mogelijk door een geïntegreerde aanpak met passende beleidsregels en adequate financiële ondersteuning.”
De ChristenUnie ziet het stimuleren van duurzame energie als een morele en praktische noodzaak om klimaatverandering tegen te gaan en energie-onafhankelijkheid te vergroten. Ze pleiten voor een energiesysteem gebaseerd op wind, zon, waterstof en lokale initiatieven, met concrete investeringen in infrastructuur, innovatie en participatie. Lokale eigenaarschap, ondersteuning van energiecoöperaties en het uitfaseren van fossiele energie staan centraal in hun aanpak.
Lokale participatie en eigenaarschap in duurzame energie
De ChristenUnie wil dat burgers actief kunnen deelnemen aan en profiteren van duurzame energieprojecten, met een sterke focus op lokaal eigenaarschap en energiecoöperaties. Dit moet de energietransitie versnellen en draagvlak vergroten.
“We willen dat lokale participatie in duurzame energieprojecten wordt gestimuleerd, waarbij ten minste 50% lokaal eigenaarschap het uitgangspunt is.”
“Energiecoöperaties brengen de energietransitie dichter bij de burger. We investeren in de ondersteuning van deze energiecoöperaties.”
Investeren in infrastructuur en opslag voor duurzame energie
De partij erkent dat het volle elektriciteitsnet en gebrek aan opslag grote obstakels zijn. Ze willen daarom fors investeren in netverzwaring, batterij-opslag en flexibilisering van het energiesysteem om duurzame energie grootschalig mogelijk te maken.
“In het Klimaatfonds trekken we extra geld uit voor energie-infrastructuur, zoals elektriciteits- en wartmenetten, isolatie van huizen en verduurzaming van de industrie, zodat Nederland een sterke en schone industriële sector behoudt.”
“Batterij-opslag is noodzakelijk voor het moment dat de wind niet waait en de zon niet schijnt.”
“De overheid zet in op flexibilisering van de elektriciteitsvraag, netbewuste verduurzaming, aanjagen van de warmtetransitie en regie voeren op energieopslag.”
Uitfaseren van fossiele energie en stimuleren van hernieuwbare bronnen
De ChristenUnie wil gas- en kolencentrales uitfaseren, inzetten op wind (vooral op zee), zon en kernenergie als aanvulling, en gascentrales ombouwen naar CO2-vrije alternatieven. Dit moet de basis vormen van de toekomstige energiemix.
“We faseren de gas- en kolencentrales uit, en vullen het energiesysteem aan met twee nieuwe grote kerncentrales.”
“Wind op zee vormt de basis. Daarbij passen we het voorzorgsbeginsel toe, zodat negatieve effecten op ecologie en visserij(gemeenschappen) worden geminimaliseerd.”
“Ook moeten gascentrales die nu voor flexibiliteit zorgen in het aanbod, worden omgebouwd naar CO2-vrije centrales op waterstof of een andere regelbare brandstof.”
Stimuleren van innovatie in waterstof en duurzame industrie
De partij ziet innovatie, vooral in waterstof en verduurzaming van de industrie, als essentieel om duurzame energie breed toepasbaar te maken en de industrie te vergroenen.
Gerichte ondersteuning voor huishoudens en energiearmoede
De ChristenUnie wil dat de energietransitie eerlijk verloopt, met specifieke inkomensondersteuning voor huishoudens die anders niet kunnen meedoen aan duurzame energieprojecten.
“Er komt gerichte inkomensondersteuning voor huishoudens met energiearmoede (bijvoorbeeld via een noodfonds).”
BIJ1 wil duurzame energie stimuleren door de energievoorziening volledig te vermaatschappelijken, grootschalig te investeren in schone en hernieuwbare energie, en lokale energiecoöperaties te ondersteunen. De partij verwerpt marktmechanismen en subsidies voor grote bedrijven, en kiest voor collectief eigendom, democratische controle en prioriteit voor lage inkomens. Hun visie is radicaal: energie is een basisrecht, fossiele infrastructuur wordt afgebouwd, en de energietransitie moet sociaal rechtvaardig zijn.
Energievoorziening in publieke handen en democratische controle
BIJ1 stelt dat duurzame energie alleen effectief gestimuleerd kan worden als de energievoorziening volledig in publieke handen komt, onder democratische controle van burgers en werknemers. Dit moet een einde maken aan winstbejag, greenwashing en ongelijkheid, en zorgt ervoor dat de energietransitie sociaal en rechtvaardig verloopt.
“De energietransitie wordt een publieke taak, geen winstmachine. De overheid investeert massaal in klimaatneutrale, -positieve en circulaire infrastructuur, woningverduurzaming en publieke energieproductie — onder collectief eigendom en democratische controle. Geen subsidies aan greenwashed multinationals, geen publiek-private schijnconstructies, maar volledige ontmarkting van de energievoorziening.”
“Om de afbouw van fossiele brandstoffen en een rechtvaardige energietransitie vorm te geven worden de Nederlandse energievoorzieningen in publieke handen gebracht.”
“Energie opwekken in eigen beheer wordt voor iedereen mogelijk. We investeren fors in het (financieel) ondersteunen van de opzet van energiecoöperaties en andere lokale initiatieven waar bewoners eigenaarschap en zeggenschap hebben over hun energievoorziening.”
Grootschalige publieke investeringen in schone en hernieuwbare energie
De partij wil fors investeren in nieuwe schone en hernieuwbare energiebronnen, waarbij de lasten niet bij burgers komen te liggen. Fossiele subsidies worden afgeschaft, en de overheid neemt de leiding in het versneld opschalen van duurzame energieproductie en energiebesparing.
“Er wordt fors geïnvesteerd in (nieuwe) schone en hernieuwbare energie-alternatieven en het budget voor het warmtefonds wordt verhoogd. Hierbij wordt rekening gehouden met inkomenspositie, zodat mensen met lagere inkomens niet de rekening gepresenteerd krijgen voor de energietransitie.”
“In plaats van het uitbreiden van fossiele infrastructuur zetten wij in op het snel opschalen van energiebesparing en de bouw van goedkope, hernieuwbare en lokale energie.”
“Al onze energie uit schone en hernieuwbare bronnen, in handen van de mensen.”
Stoppen met fossiele subsidies en infrastructuur
BIJ1 wil alle subsidies voor fossiele brandstoffen en biomassacentrales per direct beëindigen, geen nieuwe vergunningen voor olie en gas, en bestaande fossiele infrastructuur afbouwen. Dit is essentieel om duurzame energie daadwerkelijk te stimuleren en de transitie te versnellen.
“Subsidies op (de productie van) fossiele brandstoffen en financiële steun aan de fossiele industrie worden zo snel mogelijk beëindigd. Subsidies voor biomassacentrales worden per direct stopgezet. Er komen geen nieuwe vergunningen voor olie- en gasvelden, op land en op zee.”
Energiearmoede tegengaan en rechtvaardige toegang
De partij koppelt duurzame energie direct aan sociale rechtvaardigheid: toegang tot energie is een basisrecht, en verduurzaming mag niet leiden tot hogere lasten voor lage inkomens. Energiecoöperaties en isolatieprojecten worden daarom juist in armere wijken gestimuleerd en volledig bekostigd.
“Energie opwekken in eigen beheer wordt voor iedereen mogelijk. We investeren fors in het (financieel) ondersteunen van de opzet van energiecoöperaties en andere lokale initiatieven waar bewoners eigenaarschap en zeggenschap hebben over hun energievoorziening. Vooral in de wijken met lagere inkomens.”
“We stoppen met het ongelijke subsidiemodel waarin burgers eerst moeten investeren om toegang te krijgen tot subsidies om te verduurzamen.”
“Isolatie wordt volledig bekostigd door de overheid en uitgevoerd door publieke teams, zonder kosten voor bewoners.”
BVNL is kritisch over het huidige klimaat- en duurzaamheidsbeleid en wil duurzame energie alleen stimuleren als het technisch en financieel rendabel is, zonder dwang of subsidies. De partij zet vooral in op kernenergie (inclusief SMR en thorium), waterstof (zonder subsidie), en energiebesparing via isolatie, maar wijst windmolens, zonneparken op land/water en verplichte verduurzaming af. BVNL wil innovatie stimuleren, maar overheidsbemoeienis en subsidies beperken.
Kernenergie en innovatie stimuleren
BVNL ziet kernenergie als de belangrijkste route naar betaalbare, betrouwbare en duurzame energie, en wil onderzoek naar nieuwe technologieën zoals SMR en thorium actief stimuleren. Dit moet leiden tot energiesoevereiniteit en lagere energiekosten, zonder afhankelijkheid van buitenlandse energie.
Geen subsidies of dwang voor duurzame energie
BVNL is tegen subsidies voor duurzame energie en wil geen verplichte maatregelen opleggen aan burgers of bedrijven. Duurzame keuzes moeten vrijwillig zijn en financieel/technisch rendabel.
Tegen windmolens en zonneparken op land/water
BVNL wijst windmolens op land en zee, en zonneparken op onbebouwde grond of water af. Zonnepanelen zijn alleen toegestaan op daken en altijd op vrijwillige basis.
Energiebesparing via isolatie, zonder verplichtingen
BVNL vindt energiebesparing via isolatie belangrijk, maar wil dat dit een keuze blijft voor de gebruiker. Alleen echt duurzame maatregelen zoals goede isolatie tellen mee, maar zonder verplichtingen of dwang.
“Minder energie verbruiken door woningen goed te isoleren is een keus van de gebruiker zelf.”
“Nieuwe huizen moeten worden gebouwd met het meest zuinige energielabel A++++ waarbij ook verwarmen op aardgas als duurzaam wordt bestempeld en alleen echt duurzame maatregelen zoals goede isolatie meetellen.”
Waterstof als aanvullende energiebron, zonder subsidie
BVNL ziet waterstof als een mogelijke aanvulling op het bestaande energiesysteem, mits productie, transport en afname goed geregeld zijn, maar zonder overheidssteun.
“Parallel aan de bestaande energiesystemen overschakelen op waterstof. Hiervoor moet wel eerst de productie, het transport en de afname geregeld worden. Waterstof kan prima bestaan naast andere energievormen, zoals aardgas. Uiteraard zonder subsidie van de overheid.”
Forum voor Democratie (FVD) is fel tegen het stimuleren van duurzame energie en wil alle klimaat- en duurzaamheidsmaatregelen volledig afschaffen. In plaats van duurzame energiebronnen zoals wind, zon en biomassa, kiest FVD expliciet voor fossiele brandstoffen en kernenergie, en wil het subsidies en verplichtingen voor duurzame energie beëindigen.
Volledig stoppen met stimulering van duurzame energie
FVD verwerpt het stimuleren van duurzame energie en wil alle subsidies, verplichtingen en infrastructuur voor wind, zon en biomassa beëindigen. De partij ziet deze bronnen als duur, inefficiënt en schadelijk voor economie en natuur, en wil terug naar fossiele brandstoffen en kernenergie.
“We stoppen volledig met de energietransitie, zodat ons land niet langer wordt opgezadeld met onbetaalbaar en zinloos klimaatbeleid.”
“We voeren een wettelijk verbod in op nieuwe windturbines en breken bestaande windparken en zonneakkers systematisch af, zodat ons landschap wordt beschermd en onze energievoorziening niet langer afhankelijk is van het weer.”
“We verbieden de aanleg van zonneparken op grond of water, zodat ruimte behouden blijft voor landbouw en natuur. Elke vorm van subsidie op de aanleg van zonnepanelen op daken wordt ingetrokken.”
“We sluiten biomassacentrales, zodat bossen niet langer worden opgeofferd voor schijnoplossingen.”
“We trekken de Klimaatwet in en zeggen het Parijsakkoord op.”
“We stoppen zodoende volledig met alle vormen van ‘duurzaamheidsbeleid’.”
Fossiele brandstoffen en kernenergie als alternatief
In plaats van duurzame energie wil FVD inzetten op fossiele brandstoffen (gas, kolen, olie) en kernenergie, die volgens de partij betrouwbaarder en goedkoper zijn.
“We starten de gaswinning in Groningen opnieuw op met ruimhartige compensatie voor omwonenden, zodat we weer goedkoop, hoogwaardig en ruim voorradig aardgas hebben voor huishoudens en bedrijven.”
“We heropenen onze hypermoderne, schone kolencentrales die door vorige kabinetten zijn gesloten, zodat er onmiddellijk goedkope en stabiele stroom beschikbaar komt.”
“We bouwen snel tien nieuwe kerncentrales en investeren in thoriumonderzoek, zodat Nederland volledig energieautonoom wordt en ook in de toekomst kan beschikken over betrouwbare en toekomstgerichte energievoorziening.”
50PLUS kiest voor een technologie-neutrale benadering van duurzame energie, met een sterke nadruk op kernenergie als oplossing voor de energietransitie. Ze willen investeren in nieuwe kerncentrales en thuisbatterijen, maar zijn kritisch op nationale verplichtingen en pleiten voor Europese afstemming zonder extra nationale regels. Concrete stimulering van andere vormen van duurzame energie (zoals zon of wind) wordt nauwelijks genoemd.
Snelle bouw van nieuwe kerncentrales
50PLUS ziet kernenergie als essentieel voor een betrouwbare, betaalbare en duurzame energievoorziening. Ze willen de bouw van vier nieuwe kerncentrales versnellen en inzetten op kleine modulaire reactoren (SMR’s), omdat zij vinden dat dit de energiezekerheid en CO2-reductie het beste waarborgt.
Stimulering van thuisbatterijen voor eigen energiegebruik
Om burgers die zelf elektriciteit opwekken te ondersteunen, wil 50PLUS het gebruik van thuisbatterijen stimuleren. Dit moet huishoudens helpen optimaal te profiteren van hun eigen duurzame energieproductie.
“Stimulering van het gebruik van thuisbatterijen, zodat burgers die hun eigen elektriciteit opwekken hier ook optimaal van kunnen profiteren.”
Geen nationale verplichtingen of extra regels bovenop Europa
50PLUS is kritisch op nationale verplichtingen rond duurzame energie, zoals verplichte warmtepompen of het afsluiten van gas, en wil geen extra nationale regels bovenop Europese afspraken. Ze vinden dat klimaatbeleid alleen effectief is als het Europees of mondiaal wordt afgestemd, om de concurrentiepositie van Nederland niet te schaden.
“Geen verplichting voor warmtepompen of afsluiting van gas, zonder volwaardige, passende én betaalbare alternatieven.”
“Geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
“Uitfasering van het nationale klimaatbeleid, nadat gezamenlijk is besloten om het Europese beprijzen van CO2 op te schalen.”
DENK wil de transitie naar duurzame energie versnellen door strengere verplichtingen voor energiebedrijven, hogere lasten voor grote vervuilers en substantiële investeringen in zonne- en windenergie. De partij zet in op betaalbaarheid voor huishoudens, behoud van de salderingsregeling en sluit kernenergie niet uit als schone optie, mits kernafval veilig wordt opgeslagen. Hun visie combineert ambitieuze klimaatdoelen met sociale rechtvaardigheid en betaalbaarheid voor burgers.
Energiebedrijven verplichten tot meer duurzame opwekking
DENK wil energiebedrijven wettelijk verplichten om jaarlijks een groter aandeel duurzame energie op te wekken, met als einddoel volledige duurzaamheid. Dit moet de energietransitie versnellen en garandeert structurele groei van duurzame energieproductie.
“Energiebedrijven worden wettelijk verplicht een groeiend aandeel duurzame energie op te wekken. Elk jaar stijgt dat verplichte aandeel, totdat volledige duurzaamheid is bereikt.”
Hogere lasten voor grote vervuilers en stimulans verduurzaming
Om verduurzaming te stimuleren, moeten grote energieverbruikers en vervuilende bedrijven meer energiebelasting en CO2-heffing betalen. Dit legt de financiële prikkel bij de grootste vervuilers en maakt verduurzaming aantrekkelijker.
“Bedrijven in de commerciële sector die veel energie verbruiken, gaan relatief méér energiebelasting en opslag voor duurzame energie betalen. Met een CO2-heffing voor de grootste vervuilers geven we een extra stimulans om te verduurzamen.”
Investeren in zonne- en windenergie, kolencentrales sluiten
DENK wil fors investeren in zonne-energie en windenergie op zee, en kolencentrales zo snel mogelijk sluiten. Kernenergie wordt niet uitgesloten, mits veilige opslag van kernafval gegarandeerd is.
“Massaal inzetten op schonere energie. Wij willen investeren in zonne energie en windenergie op zee. Kolencentrales verdwijnen zo snel mogelijk. Kernenergie sluiten wij niet uit, omdat het schoner is dan andere energiebronnen. Veilige opslag van kernafval is een harde randvoorwaarde voor elke kernenergie optie.”
Betaalbaarheid en stimulering voor huishoudens
De partij wil dat huishoudens profiteren van verduurzaming via lagere energiekosten, meer subsidies voor isolatie en zonnepanelen, en het behoud van de salderingsregeling. Zo wordt duurzame energie ook voor particulieren aantrekkelijk en haalbaar.
“Huishoudens profiteren van verduurzaming door een lagere energierekening. De overheid ondersteunt dit actief, met name door méér subsidies beschikbaar te stellen voor het isoleren van huurwoningen en zonnepanelen voor particulieren. Dat betekent ook dat de salderingsregeling moet blijven.”