Verkiezingsprogramma's 2025 overduurzame energie
FVD verwerpt het huidige beleid rond duurzame energie volledig en ziet geen noodzaak voor de energietransitie of het uitfaseren van fossiele brandstoffen. In plaats van te investeren in wind, zon of biomassa, wil FVD terug naar fossiele energie, inzetten op kernenergie en alle subsidies en verplichtingen voor duurzame energie stopzetten. Hun kernvisie is dat duurzame energie onbetrouwbaar, duur en ineffectief is, en dat Nederland moet kiezen voor goedkope, stabiele energie uit kolen, gas en kerncentrales.
Stoppen met duurzame energie en energietransitie
FVD beschouwt duurzame energie als duur, inefficiënt en schadelijk voor de betrouwbaarheid van het energienet. Ze willen alle vormen van duurzaamheidsbeleid, subsidies en verplichtingen voor wind, zon en biomassa beëindigen, en bestaande installaties afbreken. Het probleem dat zij adresseren is volgens hen de stijgende kosten en instabiliteit van het energienet door duurzame energie.
“We stoppen volledig met de energietransitie, zodat ons land niet langer wordt opgezadeld met onbetaalbaar en zinloos klimaatbeleid.”
“We voeren een wettelijk verbod in op nieuwe windturbines en breken bestaande windparken en zonneakkers systematisch af, zodat ons landschap wordt beschermd en onze energievoorziening niet langer afhankelijk is van het weer.”
“We sluiten biomassacentrales, zodat bossen niet langer worden opgeofferd voor schijnoplossingen.”
“We verbieden de aanleg van zonneparken op grond of water, zodat ruimte behouden blijft voor landbouw en natuur. Elke vorm van subsidie op de aanleg van zonnepanelen op daken wordt ingetrokken.”
Fossiele brandstoffen behouden en uitbreiden
FVD wil fossiele energiebronnen als kolen, olie en gas behouden en zelfs uitbreiden, omdat zij deze als goedkoop, betrouwbaar en essentieel voor welvaart zien. Ze verwerpen het idee van een klimaatcrisis en zien geen reden om fossiele brandstoffen uit te faseren.
“Forum voor Democratie verwerpt de mythe van een klimaatcrisis en ziet geen enkele reden om afstand te nemen van deze natuurlijke energiebronnen.”
“Forum voor Democratie gelooft niet in het klimaatprobleem en ziet geen reden om gebruik van fossiele brandstoffen uit te faseren.”
“We breiden de gaswinning in de Noordzee uit en beginnen met gaswinning op de Waddenzee.”
“We zoeken actief naar nieuwe gas- en olievelden op land en zee, zodat we onze energiezekerheid op lange termijn veiligstellen.”
“We starten de gaswinning in Groningen opnieuw op met ruimhartige compensatie voor omwonenden, zodat we weer goedkoop, hoogwaardig en ruim voorradig aardgas hebben voor huishoudens en bedrijven.”
“We heropenen onze hypermoderne, schone kolencentrales die door vorige kabinetten zijn gesloten, zodat er onmiddellijk goedkope en stabiele stroom beschikbaar komt.”
Inzetten op kernenergie als alternatief
FVD ziet kernenergie, met name thorium, als het enige toekomstgerichte alternatief voor fossiele brandstoffen. Zij willen fors investeren in nieuwe kerncentrales om energieautonomie en betrouwbaarheid te waarborgen.
“We bouwen snel tien nieuwe kerncentrales en investeren in thoriumonderzoek, zodat Nederland volledig energieautonoom wordt en ook in de toekomst kan beschikken over betrouwbare en toekomstgerichte energievoorziening.”
“We zetten in op de bouw van thoriumcentrales voor goedkope, schone kernenergie.”
Schrappen van alle klimaat- en duurzaamheidsregels
FVD wil alle klimaatwetten, het Parijsakkoord en CO₂-reductiedoelen intrekken, zodat er geen wettelijke basis meer is voor duurzame energiebeleid. Zij stellen dat dit beleid onnodig en schadelijk is voor de economie.
“We trekken de Klimaatwet in en zeggen het Parijsakkoord op.”
“We schaffen alle klimaatregels, zodat energie weer betaalbaar en betrouwbaar wordt.”
“We laten CO₂-reductie los als uitgangspunt, zodat beleid weer wordt gericht op betaalbaarheid en betrouwbaarheid van energie.”
Geen duurzaamheidseisen bij nieuwbouw
FVD wil alle verplichte duurzaamheidseisen bij woningbouw schrappen, zodat bouwen goedkoper wordt en er geen verplichtingen zijn voor duurzame energie in woningen.
De SP kiest radicaal voor duurzame energie door te investeren in zon, wind en groene waterstof, en wijst kernenergie en fossiele brandstoffen af. Ze willen publieke grip op de energievoorziening, stoppen met fossiele subsidies, en zorgen dat de energietransitie eerlijk en betaalbaar is voor iedereen. De partij zet in op collectieve oplossingen zoals zonnepanelen op alle daken, publieke warmtebedrijven en een toekomstbestendig elektriciteitsnet.
Publieke grip op energie en betaalbaarheid
De SP wil de energievoorziening nationaliseren om duurzame energie betaalbaar en toegankelijk te maken. Ze vinden dat energie een basisbehoefte is en geen verdienmodel, en willen dat investeringen in schone energie ten goede komen aan mensen, niet aan aandeelhouders.
“De SP nationaliseert de energievoorzieningen en maakt ze daarmee weer betaalbaar én duurzaam, met publieke zeggenschap en solidariteit als uitgangspunt.”
“Energiebedrijven komen weer in publieke of lokale handen, zodat we de kosten kunnen verlagen, de investeringen in schone energie steken en verspilling tegengaan.”
Vol inzetten op zon, wind en groene waterstof
De SP kiest expliciet voor zon, wind en groene waterstof als pijlers van de energietransitie, en wijst kernenergie en biomassa af. Ze willen investeren in een sterk elektriciteitsnet en energieopslag, en groene waterstof alleen inzetten waar elektrificatie niet mogelijk is.
“Wij kiezen voor betaalbare energie die wel werkt: zon en wind. Snel, schoon en stukken goedkoper.”
“Door vol in te zetten op zon, wind, groene waterstof en een sterk elektriciteitsnet bouwen we aan een duurzame energievoorziening voor iedereen.”
“We zetten in op groene waterstof (waterstof geproduceerd met hernieuwbare energie) als oplossing voor sectoren die geen mogelijkheden hebben om volledig te elektrificeren, zoals delen van de zware industrie.”
“We investeren in energieopslag met batterijen om momenten zonder zon en wind te overbruggen.”
“We stoppen met houtgestookte biomassacentrales. Die zorgen voor vieze lucht, gezondheidsschade bij omwonenden en extra CO₂-uitstoot.”
“Dus geen kernenergie. Nieuwe kerncentrales zijn extreem duur, bouwtijden lopen altijd uit en leveren pas over tientallen jaren stroom.”
Stoppen met fossiele subsidies en afbouwen olie/gas
De SP wil zo snel mogelijk stoppen met fossiele subsidies en geen nieuwe vergunningen meer voor olie- en gasprojecten. Ze willen bestaande olie- en gasproductie versneld afbouwen en investeren in echte duurzame alternatieven.
“Wij stoppen die subsidies zo snel mogelijk en geven steun voor vergroening als daar publieke zeggenschap tegenover staat.”
“Er komt een stop op olie en gasprojecten. We verlenen geen vergunningen meer voor het uitbouwen van olie en gasprojecten en bouwen onze huidige olie en gasproductie zo snel mogelijk af.”
Zonnepanelen op alle geschikte daken, collectief en publiek
De SP wil zonnepanelen op alle geschikte daken, publiek gefinancierd en georganiseerd, zodat iedereen profiteert van goedkope stroom. Ze willen dat de voordelen bij mensen terechtkomen en niet bij bedrijven, en pleiten voor een eerlijke regeling bij het afschaffen van de salderingsregeling.
“Wij verlagen de energierekening van huishoudens door zonnepanelen op alle geschikte daken te leggen. Dit moet publiek gefinancierd en georganiseerd worden. Het voordeel moet bij mensen zelf en de buren terechtkomen.”
“We stimuleren zonneenergie op alle geschikte daken van woningen en gebouwen. Door dit grootschalig en collectief aan te pakken via woonverenigingen, woningcorporaties en energiecoöperaties, zorgen we dat ook huurders en mensen met een klein inkomen profiteren van lagere energiekosten en verduurzaming.”
Windenergie met lokaal draagvlak en natuurbescherming
De SP ziet wind op land en zee als essentieel, maar alleen met lokaal draagvlak en natuurbescherming. Ze willen publieke regie, mede-eigenaarschap en natuurinclusief ontwerp van windparken.
“Wind op land blijft een belangrijke pijler van de energietransitie, maar alleen waar er lokaal draagvlak is. We betrekken omwonenden vanaf het begin, garanderen publieke regie en maken (mede)eigenaarschap van windparken mogelijk.”
“We investeren in windparken op zee als onmisbare bron voor een duurzame energievoorziening. Daarbij geldt: bescherming van natuur en biodiversiteit is net zo belangrijk als de klimaatopgave.”
Investeren in energie-infrastructuur en opslag
De SP wil fors investeren in het elektriciteitsnet en opslagcapaciteit om de overstap naar duurzame energie mogelijk te maken. Netbeheerders krijgen publieke steun en duidelijke regie.
“We investeren fors in uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet, zodat nieuwe windparken, zonnepanelen en laadpalen kunnen worden aangesloten. Netbeheerders krijgen hiervoor publieke steun en duidelijke regie.”
“Wij investeren in het uitbreiden van windparken op zee, zonnepanelen op alle geschikte daken, aardwarmte en een toekomstbestendige energieinfrastructuur voor elektriciteit en groene waterstof, met opslagcapaciteit voor de (tijdelijk) overtollige elektriciteit.”
De Partij voor de Dieren wil een snelle omschakeling naar een duurzaam, decentraal en publiek energiesysteem, met prioriteit voor energiebesparing en lokaal opgewekte hernieuwbare energie. Ze pleiten voor het versnellen van wind- en zonne-energie, het uitfaseren van fossiele bronnen en het uitsluiten van biomassa, kernenergie en fossiele waterstof als duurzame opties. Burgers krijgen zeggenschap en mede-eigenaarschap over energieprojecten, en duurzame energie krijgt voorrang op het energienet.
Duurzame energie krijgt voorrang op het energienet
De PvdD wil dat duurzame energie altijd voorrang krijgt op het elektriciteitsnet, met slimme netten en decentrale opwekking. Dit moet de energietransitie versnellen en burgers meer controle geven over hun energievoorziening.
“Duurzame energie krijgt voorrang op het energienetwerk, met slimme energienetten (smart grids), gevoed door kleinschalige en decentraal opgewekte groene energie, met oog voor de privacy van gebruikers en leveranciers.”
“Zelf opgewekte elektriciteit moet terug kunnen worden geleverd aan het net, zonder kosten en belastingvrij. Ook huurders krijgen de mogelijkheid om terug te leveren en te profiteren van een lagere energierekening.”
Versnellen van wind- en zonne-energie, met natuurbehoud
De partij wil wind- en zonne-energie versnellen, maar alleen als natuur en gezondheid niet worden geschaad. Wind op zee en land wordt uitgebreid, mits ecologische effecten vooraf worden getoetst en omwonenden betrokken zijn.
“Energie opgewekt door wind op zee wordt niet vertraagd maar versneld. De bescherming van de natuur en dieren zijn daarbij net zo belangrijk als het klimaat. Er komt vooraf een toets op de ecologische effecten, er wordt niet gebouwd in natuurgebieden en er wordt ingezet op preventieve maatregelen, zoals windturbines met detectoren en andere kleur wieken, om kans op aanvaring met vogels te voorkomen.”
“Energie opgewekt door wind op land is een belangrijke energiebron voor een duurzame toekomst. Voorwaarde is wel dat de gezondheid van mens en natuur niet wordt aangetast. Omwonenden worden tijdig betrokken bij het proces en kunnen (mede-)eigenaar worden.”
“Zonnepanelen op gebouwen worden de norm. Alle nieuwbouwwoningen worden voorzien van zonnepanelen. Er komen geen zonneparken in de natuur en in principe niet op landbouwgrond.”
Energie in publieke handen en lokaal eigenaarschap
De PvdD wil het energiesysteem in publieke handen brengen, met zeggenschap en opbrengsten voor omwonenden. Dit moet leiden tot meer draagvlak en lokale investeringen in duurzame energie.
“Ons energiesysteem komt in publieke handen. Omwonenden hebben zeggenschap over het soort opwekking en de locatie. Ook zijn zij de eerste afnemers en bepalen zij wat er met de opbrengsten gebeurt.”
“We investeren in energieprojecten dichtbij huis, opgewekt op eigen dak, of in beheer van de wijk of de buurt.”
Uitsluiten van biomassa, kernenergie en fossiele waterstof
De partij sluit biomassa, kernenergie en waterstof op basis van fossiele bronnen uit als duurzame energieopties, vanwege negatieve milieu- en klimaateffecten.
“Biomassaverbranding voor energie krijgt geen subsidie meer. Het is door Europa ten onrechte gedefinieerd als hernieuwbare energie.”
“Nederland bouwt geen nieuwe kerncentrales en bestaande centrales worden zo snel mogelijk gesloten.”
“Waterstof op basis van fossiele brandstoffen of kernenergie staan we niet toe. Alleen groene waterstof kan onderdeel zijn van de Nederlandse energietransitie.”
Strenge duurzaamheidseisen en stimulering coöperaties
Alle duurzame energieprojecten moeten voldoen aan strenge eisen voor duurzaamheid, natuurinclusiviteit en mensenrechten. Coöperatief eigendom en lokale opslag worden gestimuleerd.
Energiebedrijven verplichten tot meer duurzame stroom
Energiebedrijven moeten jaarlijks een toenemend minimumpercentage in Nederland opgewekte duurzame stroom leveren.
“Energiebedrijven worden verplicht een minimumpercentage aan duurzame in Nederland opgewekte stroom te leveren. Dit percentage wordt jaarlijks verhoogd.”
Energieopslag en wijkgerichte verduurzaming
De partij investeert in energieopslag en stimuleert wijkgerichte opwekking en verdeling van duurzame energie, zodat het systeem flexibel en toekomstbestendig wordt.
“Voor de momenten waarop het aanbod laag is, investeren we in opslag van energie (warmte en warmte-koude opslag, batterijen, waterstof) voor essentiële voorzieningen.”
“Er komen (fiscaal) goede regelingen voor het opwekken, opslaan en verdelen van energie op wijkniveau. Bijvoorbeeld door buurtbatterijen, buurtwarmtepompen of gezamelijke warmte-koude systemen.”
Volt kiest voor een snelle, grootschalige omschakeling naar duurzame energie in Nederland en Europa, met een sterke nadruk op wind- en zonne-energie, energieopslag, en een Europese Energie-unie. Kernenergie blijft onderdeel van de mix, en er komen concrete verplichtingen en investeringen in infrastructuur, innovatie en lokale participatie om de energietransitie te versnellen en betaalbaar te houden.
Europese Energie-unie en grensoverschrijdende samenwerking
Volt wil een geïntegreerd Europees energiesysteem om duurzame energie grootschalig en efficiënt uit te rollen, afhankelijkheid te verminderen en de energietransitie te versnellen. Dit moet zorgen voor betrouwbaarheid, betaalbaarheid en klimaatneutraliteit.
“Daarom bouwen we aan een Europese Energie-unie: één sterk systeem voor duurzame energie, slimme energienetten en duidelijke regels.”
“We breiden de al bestaande koppeling van elektriciteitsnetwerken binnen de EU verder uit.”
“We zorgen ervoor dat juridische obstakels, om grensoverstijgende energieprojecten uit te rollen in de grensregio’s, weggenomen worden.”
Wind- en zonne-energie als basis, met kernenergie in de mix
Volt ziet wind- en zonne-energie als fundament van het toekomstige energiesysteem, aangevuld met kernenergie onder strenge voorwaarden. Wind op zee krijgt prioriteit, en er komen verplichtingen voor zonnepanelen op daken.
“Onze toekomst draait volledig op een mix van schone energiebronnen. Wind- en zonne-energie vormen de basis van een betrouwbare, betaalbare en klimaatneutrale energievoorziening. Kernenergie blijft onderdeel van deze energiemix, met strenge eisen voor veiligheid en afvalbeheer.”
“We voeren getrapt een verplichting van zonnepanelen op alle oppervlaktedaken in.”
“Hernieuwbare energie en kernenergie worden de basis van het energiesysteem van de toekomst. Wind op zee is hier een cruciaal onderdeel van.”
Versnellen en ondersteunen van energieopslag
Volt erkent het belang van energieopslag voor een energiesysteem met veel duurzame bronnen en wil overheidsregie, innovatie en subsidies inzetten om opslag breed uit te rollen.
“Energieopslag is cruciaal bij een energiemix met veel zonne- en windenergie. We zorgen dat de overheid de regie neemt bij het door de markt uitrollen van alle vormen van energieopslag.”
“We stimuleren mogelijkheden om zelfgeproduceerde energie op te slaan in woonwijken en op bedrijfsterreinen door middel van slimme (buurt)batterijen en energiecoöperaties (Local4Local).”
Financiële stimulansen en investeringszekerheid voor duurzame energie
Volt wil financiële ondersteuning, stabiele regelgeving en innovatieve instrumenten inzetten om investeringen in duurzame energieprojecten aantrekkelijk te maken en te versnellen.
“We versnellen de energietransitie met gerichte financiële ondersteuning, zoals CfDs voor windparken, SMRs en andere projecten die bijdragen aan een schonere energievoorziening.”
“We waarborgen tegelijk een consistent en stabiel wettelijk kader gericht op voorspelbaarheid en investeringszekerheid.”
Lokale participatie en eigendom in energieprojecten
Volt vindt het belangrijk dat inwoners een stem en eigendom krijgen in regionale duurzame energieprojecten, om draagvlak en eerlijkheid te vergroten.
Uitfaseren van fossiele energie en subsidies
Volt wil snel stoppen met fossiele subsidies, het gebruik van steenkool en nieuwe olie- en gasboringen, en stelt duidelijke einddata voor de afbouw van fossiele energie.
De VVD kiest voor een pragmatische en realistische aanpak van duurzame energie, waarbij energieonafhankelijkheid, betaalbaarheid en leveringszekerheid centraal staan. De partij zet zwaar in op kernenergie als stabiele basis, aangevuld met wind op zee, zonne-energie, waterstof en geothermie, en wil verduurzaming stimuleren zonder de industrie of burgers onnodig te belasten. Concrete voorstellen zijn onder meer het versnellen van kerncentrales, het stimuleren van isolatie en zonnepanelen, en het waarborgen van een gelijk speelveld voor bedrijven.
Vol inzetten op kernenergie als stabiele energiebron
De VVD ziet kernenergie als essentieel voor een onafhankelijk, stabiel en duurzaam energiesysteem. Kernenergie moet zorgen voor leveringszekerheid, minder afhankelijkheid van onbetrouwbare landen en een betaalbare energierekening. De partij wil de bouw van nieuwe kerncentrales versnellen en investeren in een sterke nucleaire sector.
“We zetten vol in op kernenergie als stabiele energiebron.”
“We versnellen de bouw van de kerncentrales: We zorgen ervoor dat de vier grote kerncentrales zo snel mogelijk worden gebouwd.”
“We streven naar een kleine kerncentrale vóór 2035: Kleine kerncentrales zullen een belangrijke rol spelen in een robuust en toekomstbestendig energiesysteem.”
Diversificatie met andere duurzame energiebronnen
Naast kernenergie wil de VVD inzetten op andere vormen van duurzame energie, zoals wind op zee, zonne-energie, waterstof, groen gas en geothermie. Dit moet bijdragen aan energieonafhankelijkheid en leveringszekerheid, waarbij innovatie en infrastructuurversnelling centraal staan.
“Daarnaast zetten we ook in op andere vormen van energie zoals windenergie op zee in combinatie met waterstof, groen gas, zonne-energie en geothermie.”
“We stimuleren geothermie in heel Nederland. We onderschrijven de ambities van de sector om te komen tot een klimaatneutrale glastuinbouw.”
Stimuleren van verduurzaming bij huishoudens en bedrijven
De VVD wil verduurzaming voor burgers en bedrijven aantrekkelijk en haalbaar maken, zonder nieuwe verplichtingen op te leggen. De focus ligt op isolatie, zonnepanelen, warmtepompen en het fiscaal stimuleren van groene investeringen, met aandacht voor betaalbaarheid en een gelijk speelveld.
“We helpen huishoudens en ondernemers te verduurzamen: Verduurzaming is dé weg naar een onafhankelijke, schone economie en een betaalbare energierekening.”
“We zetten in op isolatie en stimuleren het gebruik van warmte, bijvoorbeeld met een warmtepomp.”
“Voor wie vrijwillig groen investeert maken we het fiscaal aantrekkelijk om een nieuwe warmtepomp aan te schaffen. Daarom maken we groene investeringen deels aftrekbaar bij de belastingaangifte.”
Energieonafhankelijkheid en leveringszekerheid als uitgangspunt
De VVD koppelt duurzame energie direct aan nationale veiligheid en economische weerbaarheid. Energiebeleid wordt gezien als veiligheidsbeleid, waarbij het verminderen van afhankelijkheid van onbetrouwbare landen en het waarborgen van leveringszekerheid centraal staan.
Versnellen en verbeteren van energie-infrastructuur
De VVD erkent dat de huidige energie-infrastructuur een knelpunt vormt voor de energietransitie. De partij wil procedures versnellen, prioriteit geven aan cruciale projecten en investeren in opslag en netuitbreiding om duurzame energie grootschalig mogelijk te maken.
“Daarom wijzen we versnellingsgebieden aan en gaan we snijden in vergunningsprocedures. Bijvoorbeeld door beroeps- en bezwaarprocedures in te korten.”
“De uitbreiding van ons elektriciteitsnet is van nationaal belang: We zetten de ingeslagen versnellingsaanpak met de grootste prioriteit door.”
Gelijk speelveld en betaalbaarheid voor industrie
De VVD wil voorkomen dat verduurzaming leidt tot het vertrek van industrie uit Nederland. De partij streeft naar een gelijk speelveld binnen Europa, het schrappen van de nationale CO2-heffing en het ondersteunen van bedrijven bij verduurzaming zonder extra lasten.
“We schrappen de CO2-heffing: Nederland kent als enige land binnen de EU een nationale CO2-heffing. Dit creëert een ongelijk speelveld voor bedrijven.”
“We helpen de industrie te verduurzamen: Dit is belangrijk om onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen uit onvrije landen te verkleinen.”
BVNL ziet duurzame energie vooral als een kwestie van technische en economische rationaliteit, waarbij betaalbaarheid, energiesoevereiniteit en keuzevrijheid centraal staan. De partij verwerpt grootschalige wind- en zonneparken, zet in op kernenergie, aardgas en innovatie, en wil subsidies en verplichtingen voor duurzame maatregelen zoveel mogelijk afschaffen. Duurzaamheid mag volgens BVNL nooit een doel op zich zijn, maar moet altijd financieel en technisch rendabel zijn.
Geen windmolens op land of zee, geen zonneparken
BVNL verzet zich tegen het opofferen van landbouw- of bouwgrond voor windmolens en zonneparken, en wil geen nieuwe windmolens op land of zee. De partij vindt dat zonnepanelen alleen op daken thuishoren en dat deze keuze bij de eigenaar moet liggen.
“Wij zijn tegen windmolens op land en zee, of het opofferen van bouwgrond of landbouwgrond ten behoeve van zonne-akkers.”
“Er worden geen zonnepanelen geplaatst op onbebouwde grond of op water. Zonnepanelen op daken is een keuze die we bij de eigenaar van het gebouw laten en is vergunningsvrij.”
“Geen nieuwe windmolens op land of op zee.”
“Faciliteer de bouw van grondgebonden eengezinswoningen met een tuin, in plaats van windmolens en zonne-akkers.”
Kernenergie en aardgas als duurzame energiebronnen
BVNL ziet kernenergie en aardgas als de belangrijkste pijlers voor een betaalbare, betrouwbare en soevereine energievoorziening. De partij wil investeren in nieuwe kerncentrales, onderzoek naar SMR en thorium, en het veilig openhouden van gasvelden, inclusief Groningen.
“Dit kan door kerncentrales te bouwen en het gasveld in Groningen veilig en verantwoord open te houden en nieuwe gasvelden op Nederlands grondgebied te ontwikkelen”
“Onderzoek naar SMR (Small-Modular-Reactor) energiecentrales op basis van bestaande en Thorium-technologie wordt actief gestimuleerd.”
“We gaan door met ontwikkeling van en productie uit gasvelden in de Noordzee.”
“Zolang we in Nederland nog aardgas kunnen gebruiken, worden gasboringen, zeker gezien de huidige energiecrisis, in de Noordzee aangemoedigd.”
Geen subsidies of verplichtingen voor duurzame maatregelen
BVNL wil dat duurzame keuzes vrijwillig zijn en niet door de overheid worden afgedwongen of gesubsidieerd. Subsidies voor duurzame energie en verplichtingen zoals warmtepompen of hybride systemen worden afgewezen.
“Subsidies worden zoveel mogelijk gestopt.”
“Hybride systemen worden niet verplicht in 2026 en gasgestookte CV-ketels blijven toegestaan. Warmtepompen worden niet verplicht.”
“Huiseigenaren mogen bij aankoop van een huis nooit worden verplicht om extra maatregelen voor verduurzaming te nemen.”
Technische en economische rationaliteit leidend bij duurzaamheid
Duurzaamheid is voor BVNL geen doel op zich, maar moet altijd worden afgewogen op basis van technisch en financieel rendement. Alleen echt duurzame maatregelen zoals isolatie tellen mee, en verwarmen op aardgas wordt als duurzaam gezien.
“Duurzaamheid mag nooit een obsessie worden. Technisch en financieel rendement is leidend.”
“Nieuwe huizen moeten worden gebouwd met het meest zuinige energielabel A++++ waarbij ook verwarmen op aardgas als duurzaam wordt bestempeld en alleen echt duurzame maatregelen zoals goede isolatie meetellen.”
D66 wil Nederland versneld onafhankelijk maken van fossiele energie door grootschalig in te zetten op duurzame energiebronnen zoals wind, zon en groene waterstof. Ze pleiten voor forse investeringen in het elektriciteitsnet, snellere procedures, sociale rechtvaardigheid in de energietransitie en het afbouwen van fossiele subsidies. D66 kiest voor een mix van technologieën, sluit kernenergie niet uit, en wil dat iedereen kan meedoen en profiteren van de omslag naar schone energie.
Versneld investeren in wind, zon en groene waterstof
D66 kiest voor een snelle en grootschalige uitrol van duurzame energiebronnen, met wind op zee als basis, aangevuld met zon en groene waterstof. Dit moet Nederland onafhankelijk maken van autoritaire energieleveranciers en de energietransitie versnellen.
“We investeren uitgebreid in windmolens op zee en op land, in zonnepanelen op daken, bedrijventerreinen en restgronden zoals bermen. Wind op zee wordt de basis van schone energie. Daarbij investeren we uitgebreid in energie-opslag om netcongestie te verminderen.”
“Daarom kiezen we voor een slimme mix van zon, wind, groene waterstof en andere bronnen.”
“Nederland neemt het voortouw voor een sterk Europees energiesysteem. We willen samen met andere landen stroomnetwerken delen en energieopslag organiseren. Ook werken we samen aan wind op zee, groene waterstof en betrouwbare netwerken onder de Noordzee.”
Snellere procedures en investeringen in het elektriciteitsnet
D66 ziet het versterken van het elektriciteitsnet en het versnellen van vergunningprocedures als cruciale randvoorwaarden om duurzame energie grootschalig mogelijk te maken.
“We geven de grootste prioriteit aan de verzwaring van het elektriciteitsnet.”
“De energietransitie vraagt snelheid, maar veel van de procedures die er nu zijn, vertragen juist. Om die reden wil D66 dat procedures voor vergunningen korter en efficiënter worden.”
“De energietransitie loopt vast zonder voldoende ruimte op het net. Daarom mogen netbeheerders sneller investeren. Ze worden verantwoordelijk voor genoeg netcapaciteit, die aansluit bij onze klimaatdoelen.”
Iedereen kan meedoen en profiteren
D66 wil dat de energietransitie eerlijk verloopt, met speciale aandacht voor lage inkomens, huurders en collectieve initiatieven. Iedereen moet kunnen deelnemen aan en profiteren van duurzame energie.
“Iedereen kan meedoen met zonne-energie, of je nu wel of geen eigen dak hebt dat daar geschikt voor is. We zorgen voor manieren om zonnepanelen te huren. En we helpen energiecoöperaties die bijvoorbeeld buurtbatterijen of een project met zonnepanelen willen opzetten.”
“Inwoners krijgen een aandeel in lokale energieprojecten. Bewoners kunnen delen in de opbrengst van energie en krijgen daar zeggenschap over via coöperaties of participatiefondsen.”
“We ondersteunen mensen met lage inkomens bij verduurzaming van hun woning. Denk aan subsidies, persoonlijk advies en energiecoaches. Zo daalt de energierekening en stijgt het wooncomfort.”
Afbouwen fossiele subsidies en technieken
D66 wil fossiele subsidies versneld afbouwen, een vlaktaks invoeren op energiebelasting en per sector een einddatum stellen voor fossiele technieken, zodat duurzame alternatieven sneller de norm worden.
“Om de fossiele subsidies sneller af te bouwen wordt een vlaktaks voor energiebelasting op aardgas en elektriciteit ingevoerd. Dit ter vervanging van het degressieve stelsel van energiebelasting.”
“We stellen per sector een duidelijke einddatum voor fossiele technieken en we maken duidelijke plannen voor de overstap naar duurzame alternatieven.”
Biomassa en kernenergie: selectieve inzet
D66 stopt met het verbranden van hout voor stroomopwekking en beperkt biomassa tot hoogwaardig gebruik. Kernenergie wordt niet uitgesloten, mits doelmatig.
“We stoppen met het verbranden van hout om stroom op te wekken. We stoppen stap voor stap met de inzet van biomassa voor elektriciteit. Alleen hoogwaardig gebruik van reststromen blijft toegestaan, bijvoorbeeld als grondstof voor nieuwe producten of in sectoren zonder groen alternatief.”
“Groene energie is onze eerste keuze, maar dit kent grenzen. We sluiten daarom geen technologie uit. We blijven openstaan voor alternatieven zoals kernenergie, mits dit doelmatig is.”
Het CDA kiest voor een brede energiemix waarin duurzame energiebronnen, kernenergie en energiebesparing centraal staan, met oog voor leveringszekerheid en betaalbaarheid. Ze willen investeren in infrastructuur, innovatie en lokale initiatieven, en benadrukken het belang van voorspelbaar beleid en het meenemen van lagere inkomens in de energietransitie. Concrete voorstellen zijn onder meer het versnellen van netuitbreiding, het stimuleren van zonnepanelen op daken, de bouw van nieuwe kerncentrales, en het ondersteunen van energiecoöperaties.
Investeren in een brede energiemix inclusief duurzame bronnen
Het CDA wil niet kiezen voor slechts één energiebron, maar investeert in een mix van duurzame energie (wind, zon, waterstof, groen gas, biomassa, aardwarmte) én kernenergie. Dit moet zorgen voor leveringszekerheid, minder CO₂-uitstoot en een betaalbare energietransitie voor iedereen.
“We investeren in een goede mix van kernenergie, windenergie, zonne-energie, waterstof, groen gas, duurzame biomassa, aardwarmte en schone brandstoffen.”
“Nieuwe windparken op zee zijn nodig. Afspraken over het gezamenlijk met buurlanden dragen van de kosten van het net (op zee) zijn een belangrijke voorwaarde voor de verdere uitrol van wind op zee.”
“We zetten in op zonnepanelen op daken, parkeerplaatsen en bedrijventerreinen, zodat landbouw- en natuurgronden behouden blijven voor voedsel en natuur.”
Versnellen en verbeteren van energie-infrastructuur
Het CDA erkent dat het elektriciteitsnet overbelast is en wil procedures versnellen, investeren in opslag en flexibiliteit, en de rekening spreiden over generaties. Dit moet de uitrol van duurzame energieprojecten mogelijk maken en netcongestie tegengaan.
“We pakken de netcongestie voortvarend aan. Dat gaan we doen door het vergunningsproces van elektriciteitsprojecten drastisch te versimpelen en te versnellen.”
“We maken de ontwikkeling van grensoverschrijdende energie-infrastructuren makkelijker. Bij duurzame opwekking over de grens kan er veel meer gebruikgemaakt worden van gunstige lokale factoren.”
“Met een Wet vitale infrastructuur zorgen we ervoor dat (energie)infrastructuurprojecten van nationaal belang versneld gerealiseerd kunnen worden door andere regelingen tijdelijk en selectief buiten werking te stellen.”
Ondersteunen van lokale initiatieven en energiebesparing
Het CDA wil bewoners en energiecoöperaties actief betrekken bij de energietransitie, onder meer via energiebesparingsprogramma’s, begeleiding en financiële ondersteuning. Gemeenten krijgen een actieve rol als aanjager.
“We ondersteunen energiecoöperaties en bewonersinitiatieven met landelijke regelingen en gerichte begeleiding, vooral bij energiebesparing. Gemeenten spelen hierbij een actieve rol als aanjager.”
“Lokale energiebesparingsprogramma’s, zoals energiecoaches en FIXbrigades, worden wijkgericht opgezet met sterke bewonersbetrokkenheid.”
Kernenergie als onderdeel van de energiemix
Het CDA ziet kernenergie als essentieel voor leveringszekerheid en CO₂-vrij regelbaar vermogen. Ze willen doorgaan met de bouw van nieuwe kerncentrales en onderzoek naar kleine modulaire reactoren.
“We gaan door met de ontwikkeling van twee nieuwe kerncentrales. De bouw vindt zorgvuldig en in goed overleg met de omgeving plaats. We onderzoeken en stimuleren de ontwikkeling van kleine, modulaire kernreactoren (SMR’s)...”
“We dragen zorg voor voldoende CO₂-vrij regelbaar vermogen (bijvoorbeeld kleine kerncentrales) om leveringszekerheid ook op de langere termijn te borgen.”
Betaalbaarheid en sociale rechtvaardigheid in de energietransitie
Het CDA benadrukt dat de kosten van de energietransitie eerlijk verdeeld moeten worden, met speciale aandacht voor lagere inkomens en het betaalbaar houden van verduurzaming voor huishoudens.
GroenLinks-PvdA wil Nederland versneld onafhankelijk maken van fossiele energie door grootschalig te investeren in duurzame energie, vooral uit zon en wind, en het elektriciteitsnet uit te breiden. Ze kiezen expliciet tegen publieke investeringen in kernenergie en willen fossiele subsidies afbouwen, met prioriteit voor betaalbaarheid en rechtvaardigheid voor huishoudens en industrie. Hun visie is dat duurzame energie niet alleen het klimaat beschermt, maar ook zorgt voor betaalbare energie en strategische onafhankelijkheid.
Versnellen van duurzame energie uit zon en wind
GroenLinks-PvdA ziet elektriciteit uit zon en wind als de kern van het toekomstige energiesysteem en wil de aanleg van windparken op zee versnellen. Dit moet Nederland minder afhankelijk maken van fossiele brandstoffen en autoritaire regimes, en de industrie verduurzamen.
“Elektriciteit uit zon en wind wordt het motorblok van ons toekomstig energiesysteem.”
“We versnellen de aanleg van windmolenparken op zee om de industrie te laten elektrificeren.”
“Met investeringen in schone energie van eigen bodem, zoals zon en wind, maken we ons minder afhankelijk van autoritaire regimes.”
Uitbreiden en slim gebruiken van het elektriciteitsnet
Het huidige elektriciteitsnet vormt een knelpunt voor de energietransitie. GroenLinks-PvdA wil fors investeren in uitbreiding en slimmer gebruik van het net, met prioriteit voor maatschappelijk belang en stimulering van opslag en vraagsturing.
“Daarom investeren we fors in het uitbreiden van het elektriciteitsnet.”
“We komen met een Energieversnellingswet, die regelt dat vergunningen voor kritieke energie-infrastructuur, zoals voor verdeelstations en extra stroomkabels, eerder kunnen worden afgegeven.”
“Daarnaast gaan we slimmer gebruik maken van het elektriciteitsnet. Bijvoorbeeld door bedrijven en huishoudens te stimuleren om buiten de spits stroom te gebruiken, oplossingen als batterijen en elektrolyse te ondersteunen, en de lokale energievraag beter af te stemmen met het lokale aanbod uit zon en wind.”
Geen publiek geld voor kerncentrales
De partij wijst publieke investeringen in kernenergie af en wil het gereserveerde budget inzetten voor snellere verduurzaming via bewezen maatregelen.
“De hiervoor gereserveerde 14 miljard euro gebruiken we daarom om huishoudens, bedrijven en boeren te helpen met verduurzamingsmaatregelen die wel snel en zeker effect hebben. Private partijen kunnen volgens de huidige regels al zelf investeren in kerncentrales.”
Afbouwen van fossiele subsidies en eerlijke beprijzing
Fossiele subsidies worden afgebouwd om duurzame energie concurrerender te maken. Grote vervuilers gaan meer betalen voor hun uitstoot, en de opbrengsten worden geïnvesteerd in verduurzaming.
“Fossiele vervuilers ontvangen nu tientallen miljarden aan subsidies voor hun vervuilende activiteiten. Deze fossiele subsidies zetten duurzame bedrijven op achterstand en houden de fossiele economie in stand. We bouwen fossiele subsidies af, zoveel mogelijk in Europees verband.”
“Vrijstellingen en fiscale subsidies voor grootgebruikers en producenten van fossiele energie worden afgebouwd.”
“We behouden de CO₂-heffing zodat bedrijven de prijs betalen voor hun uitstoot, en zij de overstap maken op hernieuwbare bronnen. Het geld dat daarmee wordt opgehaald investeren we in verduurzaming van de huidige industrie en de opbouw van nieuwe industrie.”
Betaalbaarheid en rechtvaardigheid voor huishoudens
De partij wil dat de energietransitie eerlijk verloopt, met speciale aandacht voor betaalbaarheid voor kwetsbare huishoudens en huurders.
“Isolatie is de enige structurele oplossing voor een betaalbare energierekening, maar niet alle woningen zullen van vandaag op morgen zijn verduurzaamd. Daarom komen we in de tussentijd kwetsbare huishoudens tegemoet met een structureel energienoodfonds, dat huishoudens helpt die hun energierekening niet kunnen betalen.”
“We verlagen de nettarieven, en helpen mensen met het isoleren van hun woning en het plaatsen van zonnepanelen zodat de energierekening daalt.”
De PVV is uitgesproken tegen de huidige energietransitie en het stimuleren van duurzame energie zoals wind- en zonne-energie. De partij wil stoppen met alle vormen van weersafhankelijke energie, geen nieuwe windturbines of zonneparken meer toestaan, en juist inzetten op kernenergie, fossiele brandstoffen en leveringszekerheid. Hun beleid is gericht op het verlagen van energielasten en het schrappen van klimaatmaatregelen en subsidies voor duurzame energie.
Stoppen met wind- en zonne-energie, geen energietransitie
De PVV verwerpt duurzame energiebronnen zoals wind- en zonne-energie volledig en wil de energietransitie beëindigen. Ze stellen dat deze bronnen onbetrouwbaar zijn, het elektriciteitsnet overbelasten en schadelijk zijn voor omwonenden. In plaats daarvan willen ze inzetten op stabiele energiebronnen en het openhouden van kolen- en gascentrales.
“We stoppen met de energietransitie en gaan netcongestie oplossen: geen windturbines, geen zonneparken of andere weersafhankelijke wiebelstroom.”
“Geen enkele nieuwe windturbine er meer bij; geen nieuwe zonneparken”
“Windturbines waar omwonenden last van hebben en/of ziek van worden, worden afgebroken”
“Geen ruimte voor windturbineparken op zee, maar meer ruimte voor de visserij”
Inzetten op kernenergie en fossiele brandstoffen
De partij kiest expliciet voor kernenergie en het openhouden en uitbreiden van fossiele energiebronnen als alternatief voor duurzame energie. Ze zien kernenergie als stabiel en betrouwbaar, en willen meer gas- en oliewinning, inclusief op de Noordzee.
“We gaan niet verplicht van het gas af, houden onze kolen- en gascentrales open en bouwen meer kerncentrales – stabiel en betrouwbaar.”
“Onze moderne, schone kolen- en gascentrales openhouden. Nieuwe kerncentrales bijbouwen, ook kleine modulaire reactoren; inzet op thorium”
“Meer en snellere gas- en oliewinning op de Noordzee”
Schrappen van subsidies en klimaatmaatregelen voor duurzame energie
De PVV wil alle subsidies en wettelijke verplichtingen voor duurzame energie stopzetten. Ze zijn tegen klimaatsubsidies, CO2-heffingen en internationale klimaatverplichtingen, en willen zich terugtrekken uit het Klimaatakkoord van Parijs.
JA21 beschouwt duurzame energie momenteel niet als een volwaardig alternatief voor fossiele brandstoffen en zet daarom primair in op kernenergie als toekomstbestendige, betrouwbare en betaalbare energiebron. De partij wil de fossiele sector behouden totdat kernenergie deze rol volledig kan overnemen, en is kritisch op de kosten en effectiviteit van bestaande duurzame energiebeleid, zoals wind- en zonne-energie. JA21 ondersteunt duurzaamheid alleen als het economisch rendeert en verzet zich tegen dwingende belastingen of regelgeving die duurzame keuzes moeten afdwingen.
Kernenergie als alternatief voor duurzame energie
JA21 ziet kernenergie als de structurele oplossing voor een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem, in tegenstelling tot wind- en zonne-energie. De partij stelt dat duurzame energie nog geen volwaardig alternatief is en dat te snelle afbouw van fossiel de leveringszekerheid en betaalbaarheid in gevaar brengt. Kernenergie wordt gepositioneerd als duurzaam, innovatief en minder belastend voor het energienet.
“We moeten erkennen dat duurzame energie nog geen volwaardig alternatief is voor energie opgewekt door fossiele brandstof, en dat het versneld loslaten van fossiele brandstoffen grote effecten heeft voor de betrouwbaarheid en de betaalbaarheid van ons energienet.”
“Kernenergie is voor JA21 de toekomst: het is duurzaam, biedt zekerheid, creëert banen en zorgt voor innovatie. Het is daarmee een onmisbare pijler in een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem.”
“Voor kernenergie kiezen in plaats van windturbines en zonneparken.”
Fossiele brandstoffen behouden zolang duurzame alternatieven ontbreken
JA21 wil de fossiele sector en infrastructuur behouden zolang duurzame energie en kernenergie nog geen volwaardige alternatieven zijn. De partij wijst het bestraffen van bedrijven en gezinnen voor het gebruik van fossiele energie af en kiest voor zekerheid en leveringszekerheid.
Duurzaamheid alleen als het economisch rendeert
JA21 ondersteunt duurzame energie en circulaire economie uitsluitend als deze economisch rendabel zijn. De partij is tegen symboolpolitiek en wil alleen investeren in duurzaamheid als het daadwerkelijk bijdraagt aan betaalbaarheid en betrouwbaarheid.
Tegen dwingende belastingen en subsidies voor duurzame energie
JA21 is tegen het gebruik van belastingen als pressiemiddel om Nederlanders tot een duurzamere levensstijl te dwingen en wil specifieke duurzame energieheffingen schrappen.
Strenge normen voor windturbines en terughoudendheid met zon
JA21 wil strenge afstandsnormen voor windturbines en kiest expliciet niet voor de massale uitrol van wind- en zonneparken, mede vanwege zorgen over gezondheid en netcongestie.
“Een strenge afstandsnorm van 10 keer de masthoogte voor windturbines.”
“Voor kernenergie kiezen in plaats van windturbines en zonneparken. Daar waar vanuit beleid van vorige kabinetten nog windturbines op land moeten worden geplaatst, wil JA21 strenge afstandsnormen, zoals in Denemarken, om schadelijke gezondheidseffecten voor omwonenden te voorkomen.”
NSC ziet duurzame energie als essentieel voor energiezekerheid, betaalbaarheid en het behalen van klimaatdoelen, met een sterke regierol voor de overheid. De partij kiest voor een mix van wind op zee, zon op daken, kernenergie en waterstof, maar is kritisch op zonnevelden op landbouwgrond en grote windparken op land. Betaalbaarheid, uitvoerbaarheid en ecologische bescherming staan centraal in hun voorstellen.
Focus op wind op zee, zon op daken en kernenergie
NSC wil duurzame energie vooral realiseren via windparken op zee, zonnepanelen op daken en de bouw van nieuwe kerncentrales, met oog voor ecologie en ruimtelijke inpassing. Grote windparken op land en zonnevelden op landbouwgrond worden afgewezen. De partij ziet kernenergie als onmisbaar voor een CO2-vrije energievoorziening.
“We zetten in op wind op zee, indien nodig met de inzet van een contract in voor-en tegenspoed (contracts for difference) om onrendabiliteit tijdelijk te compenseren”
“We zijn tegen de aanleg van zonnevelden op goede landbouwgronden en in natuurgebieden en tegen grote windparken op land. Zonnepanelen kunnen het best op daken en langs wegen en spoorlijnen worden opgesteld.”
“Kernenergie levert een onmisbare bijdrage aan een continue en CO2-vrije energievoorziening. We treffen voorbereidingen voor de bouw van ten minste vier nieuwe kerncentrales en verkennen daarnaast actief de mogelijkheden voor Small Modular Reactors (SMR’s).”
Overheid neemt regie en waarborgt betaalbaarheid
De overheid moet volgens NSC stevig sturen op de energietransitie, met aandacht voor betaalbaarheid en eerlijke verdeling van kosten. Er komen subsidies en sociale tarieven voor huishoudens, en de overheid grijpt in als energieprijzen te hoog worden.
“De overheid moet stevig de regie nemen in de energietransitie, in het belang van inwoners en ondernemers.”
“We voeren een sociaal tarief in op de energiebelasting, waardoor het verwarmen van uw huis goedkoper wordt.”
“Huishoudens moeten daarbij zoveel mogelijk worden ontzien, zodat de energierekening betaalbaar blijft. Daarom verlagen we de kosten voor huishoudens.”
“Als tarieven toch te hoog dreigen te worden, moet de overheid ingrijpen om betaalbaarheid te garanderen.”
Ecologische bescherming bij duurzame energieprojecten
NSC wil dat duurzame energieprojecten niet ten koste gaan van natuur en biodiversiteit. Ecologische criteria worden standaard meegenomen bij de locatiekeuze en uitvoering van projecten.
“Windparken worden op zee niet in ecologisch waardevolle gebieden gebouwd. Ook wordt rekening gehouden met vaarroutes en visserijgebieden. Door ecologische criteria standaard mee te nemen bij (proef)boringen en tenders werken we niet alleen aan het opwekken van duurzame energie, maar ook aan het versterken van de biodiversiteit.”
Geen subsidie voor biomassa en BECCS
De partij is uitgesproken tegen het verbranden van biomassa voor energieopwekking en wil geen subsidie voor BECCS of houtige biomassa.
“We zijn tegen het verbranden van biomassa om energie op te wekken. We willen daarom geen subsidie voor BECCS of houtige biomassa.”
Lokale energiecoöperaties en energieopslag stimuleren
NSC stimuleert lokale initiatieven voor kleinschalige duurzame energie en investeert in energieopslag om netcongestie te verminderen.
“We steunen het vormen van lokale energiecoöperaties voor kleinschalige energieopwekking in wijken, dorpen en op bedrijventerreinen.”
“We stimuleren de toepassing van energieopslag in bijvoorbeeld batterijen, op buurtniveau en op bedrijventerreinen. Dit helpt de opstoppingen in het energienet op te lossen.”
BIJ1 wil dat alle energie in Nederland afkomstig wordt van schone, hernieuwbare bronnen en dat de energievoorziening volledig in publieke handen komt. Ze pleiten voor massale investeringen in lokale, collectief beheerde duurzame energie, het beëindigen van fossiele subsidies, en het versneld afbouwen van fossiele infrastructuur. De partij benadrukt klimaatrechtvaardigheid: de kosten van de energietransitie moeten bij grote vervuilers liggen, niet bij burgers, en de zeggenschap over energie moet bij bewoners en arbeiders komen.
Energievoorziening volledig publiek en democratisch
BIJ1 wil de energievoorziening nationaliseren en onder democratische controle brengen, zodat de winst niet langer naar bedrijven gaat maar de samenleving profiteert. Dit moet leiden tot een rechtvaardige energietransitie, waarbij fossiele brandstoffen versneld worden uitgefaseerd en duurzame energie collectief wordt opgewekt.
“De energietransitie wordt een publieke taak, geen winstmachine. De overheid investeert massaal in klimaatneutrale, -positieve en circulaire infrastructuur, woningverduurzaming en publieke energieproductie — onder collectief eigendom en democratische controle.”
“Om de afbouw van fossiele brandstoffen en een rechtvaardige energietransitie vorm te geven worden de Nederlandse energievoorzieningen in publieke handen gebracht.”
“Al onze energie uit schone en hernieuwbare bronnen, in handen van de mensen.”
Massale investeringen in lokale duurzame energie en energiecoöperaties
De partij wil dat iedereen toegang krijgt tot het opwekken van eigen duurzame energie, met speciale aandacht voor lagere inkomens en collectieve initiatieven. Ze willen het huidige subsidiemodel vervangen door directe ondersteuning, zodat ook mensen zonder eigen vermogen kunnen verduurzamen.
“Energie opwekken in eigen beheer wordt voor iedereen mogelijk. We investeren fors in het (financieel) ondersteunen van de opzet van energiecoöperaties en andere lokale initiatieven waar bewoners eigenaarschap en zeggenschap hebben over hun energievoorziening. Vooral in de wijken met lagere inkomens.”
Stoppen met fossiele subsidies en versneld afbouwen fossiele infrastructuur
BIJ1 wil alle subsidies op fossiele brandstoffen en biomassacentrales per direct beëindigen, geen nieuwe vergunningen voor olie en gas, en bestaande fossiele infrastructuur snel afbouwen. Ze willen inzetten op goedkope, hernieuwbare en lokale energie in plaats van uitbreiding van fossiele import en infrastructuur.
“Subsidies op (de productie van) fossiele brandstoffen en financiële steun aan de fossiele industrie worden zo snel mogelijk beëindigd. Subsidies voor biomassacentrales worden per direct stopgezet. Er komen geen nieuwe vergunningen voor olie- en gasvelden, op land en op zee.”
“In plaats van het uitbreiden van fossiele infrastructuur zetten wij in op het snel opschalen van energiebesparing en de bouw van goedkope, hernieuwbare en lokale energie”
Energietransitie sociaal rechtvaardig: kosten bij vervuilers, niet bij burgers
De partij stelt dat de kosten van de energietransitie niet bij gewone burgers mogen liggen, maar bij de grootste vervuilers. Ze willen inkomensafhankelijke ondersteuning en garanderen dat mensen met lagere inkomens niet de rekening krijgen voor de omschakeling naar duurzame energie.
“De kosten van klimaatbeleid worden niet langer gedragen door gewone burgers maar door grote vervuilers. Klimaatbeleid gaat niet langer ten koste van bestaanszekerheid.”
“Er wordt fors geïnvesteerd in (nieuwe) schone en hernieuwbare energie-alternatieven en het budget voor het warmtefonds wordt verhoogd. Hierbij wordt rekening gehouden met inkomenspositie, zodat mensen met lagere inkomens niet de rekening gepresenteerd krijgen voor de energietransitie.”
Isolatie en verduurzaming van woningen volledig publiek gefinancierd
BIJ1 wil dat de overheid alle slecht geïsoleerde woningen binnen tien jaar aanpakt, te beginnen bij sociale huur en koopwoningen in arbeiderswijken. Isolatie wordt volledig door de overheid betaald en uitgevoerd door publieke teams, zonder kosten voor bewoners.
“De staat voert een nationaal isolatieoffensief uit waarbij alle slecht geïsoleerde woningen binnen 10 jaar worden aangepakt, te beginnen bij sociale huur en koopwoningen in arbeiderswijken. Isolatie wordt volledig bekostigd door de overheid en uitgevoerd door publieke teams, zonder kosten voor bewoners.”
Internationale verantwoordelijkheid bij duurzame energiegrondstoffen
De partij erkent dat de overstap naar duurzame energie grondstoffen vraagt uit andere landen en wil voorkomen dat dit leidt tot mensenrechtenschendingen in die landen.
“Nederland draagt er internationaal zorg voor dat de overstap naar schone en hernieuwbare energie geen negatieve gevolgen heeft voor de mensenrechten in landen waar de benodigde grondstoffen worden gewonnen, vooral als dit conflictgebieden zijn.”
De SGP streeft naar een duurzame energievoorziening die betrouwbaar, betaalbaar en technologisch divers is, met een sterke nadruk op energiebesparing, innovatie en leveringszekerheid. Kernenergie, geothermie en andere voorspelbare bronnen krijgen prioriteit naast wind en zon, terwijl netcongestie en energiearmoede actief worden bestreden. De partij kiest voor een pragmatische, technologische benadering en wijst grootschalige zonneparken en windparken op landbouwgrond en de Noordzee grotendeels af.
Energiebesparing als eerste stap
De SGP ziet energiebesparing als de belangrijkste en eerste stap richting verduurzaming, om de totale energiebehoefte structureel te verlagen en de druk op het energiesysteem te verminderen.
“Verduurzaming begint bij besparen. We streven naar verlaging van ons energiegebruik, met een derde in de komende twee decennia.”
Diversificatie van energiebronnen, met nadruk op kernenergie en geothermie
De partij pleit voor een brede, voorspelbare energiemix met meer inzet op kernenergie, geothermie, aquathermie en getijdenenergie, en is kritisch over grootschalige wind- en zonneparken op landbouwgrond en de Noordzee.
“De SGP wil daarom meer inzet op ontwikkeling en opschaling van alternatieve energiebronnen met een meer voorspelbare productie, als aquathermie, geothermie, kernenergie, getijdenenergie en ‘superkritische’ vergassing van biomassareststromen.”
“Nederland staat vooraan bij de ontwikkeling en bouw van kleine modulaire kernreactoren (SMR’s).”
“De SGP wil geen zonneparken op goede landbouwgronden. De Noordzee wordt niet volgebouwd met windparken vanwege de gevolgen voor het ecosysteem van de Noordzee en de ruimte voor de visserij. Er komt meer inzet op kerncentrales en getijdencentrales.”
Aanpak netcongestie en investeringen in infrastructuur
Netcongestie wordt gezien als het grootste knelpunt voor verduurzaming; de SGP wil versnelling van netverzwaring, slimme benutting van netcapaciteit en innovatieve opslagoplossingen.
“Aanpak van netcongestie, slimmer gebruik van beschikbare netcapaciteit en snelle verzwaring van het elektriciteitsnet verdienen daarom de hoogste prioriteit.”
“Aan de voorkant van het energiebeleid moet beter worden gestuurd op een betrouwbaar energiesysteem met zo min mogelijk netcongestie. Dat betekent inzet op energiebesparing, alternatieve warmtevoorzieningen, stabiele energiebronnen naast wind en zon, zoals kernenergie, lokale afstemming van vraag en aanbod, en innovatieve, duurzame systemen voor langdurige opslag van stroom.”
Betaalbaarheid en bescherming tegen energiearmoede
De SGP benadrukt dat verduurzaming niet mag leiden tot energiearmoede en wil sociale maatregelen om kwetsbare huishoudens te beschermen.
“Belangrijke randvoorwaarden voor verduurzaming van de energievoorziening zijn betaalbaarheid en het voorkomen van energiearmoede, betrouwbaarheid en leveringszekerheid (ook op wind- en zon-arme dagen) en een faire verdeling van lusten en lasten (energierechtvaardigheid).”
“Energie is een eerste levensbehoefte. De energiebelasting voor kleinverbruikers mag een prikkel zijn om zuinig aan te doen, maar moet huishoudens niet klemzetten. Er komt een sociaal tarief, een maximum energieprijs, voor kwetsbare huishoudens.”
Stimuleren van innovatie en lokale initiatieven
De partij wil innovatie en lokale energieproductie stimuleren, onder meer via energiehubs, energiecoöperaties en nieuwe opslagtechnologieën.
“Energiehubs bij onder meer bedrijventerreinen, met gezamenlijk stroommanagement, opslag en duurzame energieproductie, worden gefaciliteerd. Energiecoöperaties krijgen hiervoor meer ruimte.”
“Innovatie is hiervoor cruciaal. Dit helpt ook om minder afhankelijk te worden van dure import van olie, kolen en vloeibaar gas (lng) uit regio’s waar je geopolitiek gezien niet afhankelijk van wilt zijn.”
BBB kiest voor een nuchtere, technologie-neutrale benadering van duurzame energie, waarbij betaalbaarheid, leveringszekerheid en draagvlak centraal staan. De partij wil minder focus op grootschalige wind- en zonneprojecten, meer ruimte voor kernenergie en lokale initiatieven, en het afbouwen van subsidies voor verlieslatende technieken. BBB benadrukt dat duurzame energie alleen wordt uitgebreid als het betrouwbaar, betaalbaar en maatschappelijk gedragen is.
Pauze op uitbreiding windenergie en strengere normen
BBB wil een pas op de plaats bij de uitbreiding van windenergie op land en zee, vanwege zorgen over netcongestie, hoge kosten, landschapsvervuiling en draagvlak. Alleen reeds volledig vergunde projecten gaan door; nieuwe projecten worden aan strengere afstandsnormen en gezondheidstoetsen onderworpen.
“Er komt een pas op de plaats bij uitbreiding van wind op land en op zee. Alleen op 1 november 2025 volledig vergunde projecten worden gerealiseerd. Voor windturbines op land geldt een afstandsnorm van minimaal 4x de tiphoogte, een gezondheidstoets, een eerlijk participatieproces en naleving van het voorzorgsbeginsel.”
“Nederland heeft heel veel zonnepanelen en windturbines, maar dit heeft geleid tot dure elektriciteit, overbelasting van het net en landschapsvervuiling. BBB pleit voor nuchtere keuzes.”
Stoppen met SDE++-subsidies en technologie-neutrale aanpak
BBB wil vanaf 2026 stoppen met de SDE++-subsidies voor duurzame energie, omdat deze leiden tot dure megaprojecten en afhankelijkheid van subsidies. In plaats daarvan kiest de partij voor innovatie, energiebesparing en ruimte voor lokale, kleinschalige projecten.
“Vanaf 2026 beëindigen we de SDE++ regeling. Subsidies op verlieslatende technieken worden afgebouwd. In plaats daarvan stimuleren we innovatie, energiebesparing en slimme infrastructuur. We geven ruimte aan lokale initiatieven en kleinschalige projecten die betaalbaar zijn en draagvlak hebben.”
Versnellen bouw kerncentrales en inzetten op SMR’s
BBB ziet kernenergie, inclusief kleine modulaire reactoren (SMR’s), als essentieel voor een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem. De partij wil versneld starten met de bouw van zowel grote als kleine kerncentrales.
“We versnellen de bouw van kerncentrales; zowel grote kerncentrales als kleine modulair gebouwde kerncentrales (Small Modular Reactors: SMR’s). We streven ernaar om met de bouw van een of meerdere SMR’s gedurende de komende kabinetsperiode te starten.”
“Strategisch geplaatste kerncentrales en Small Modular Reactors (SMR’s). Zo minimaliseren we transport en versterken we de leveringszekerheid.”
Zonnepanelen eerst op daken, niet op landbouwgrond
BBB wil de toepassing van de zonneladder wettelijk borgen: eerst zonnepanelen op daken, pas daarna op andere locaties. Dit voorkomt verrommeling van het landschap en beschermt landbouwgrond.
“Toepassing zonneladder wettelijk borgen. Eerst wordt er gekeken om zonnepanelen op daken te plaatsen. Als dat niet kan wordt er pas gekeken naar andere locaties.”
Ruimte voor lokale, decentrale energiehubs en kleinschalige biomassa
BBB stimuleert slimme, decentrale energiehubs en lokale stroomdeling, en staat kleinschalige biomassa uit lokale reststromen toe. Grootschalige import of bijstook van houtpellets wordt afgewezen.
“Slimme, decentrale energiehubs worden mogelijk gemaakt zodat er lokale stroomdeling tussen burgers en bedrijven kan komen.”
“Kleinschalige biomassa uit lokale reststromen maken we mogelijk, zoals bijvoorbeeld met behulp van een monovergister uit mest, maar zonder grootschalige import of bijstook van houtpellets;”
Altijd integrale afweging bij duurzame energieprojecten
BBB eist dat bij elk duurzaam energieproject een integrale afweging wordt gemaakt van kosten, baten, volledige broeikasgasvoetafdruk en Energy Return on Energy Invested (EROEI).
“Altijd een integrale afweging bij duurzame energieprojecten. Daarbij letten we op de kosten en baten, de volledige broeikasgasvoetafdruk over de levensduur en de Energy Return on Energy Invested (EROEI).”
De ChristenUnie ziet duurzame energie als een morele en praktische noodzaak om klimaatverandering tegen te gaan en energie-onafhankelijkheid te vergroten. Ze willen een energiemix met wind, zon, waterstof en kernenergie, waarbij lokale participatie en eigenaarschap centraal staan. De partij zet in op het uitfaseren van fossiele brandstoffen, het stimuleren van energiecoöperaties, en het versterken van de energie-infrastructuur.
Energietransitie naar hernieuwbare energie en kernenergie
De ChristenUnie wil fossiele energiebronnen uitfaseren en inzetten op een mix van wind- en zonne-energie, aangevuld met kernenergie en waterstof. Dit moet zorgen voor een betrouwbare, schone energievoorziening en het behalen van klimaatdoelen. Kernenergie wordt gezien als noodzakelijke aanvulling voor leveringszekerheid, terwijl wind op zee de basis vormt.
“Het fundament van onze toekomstige energievoorziening bestaat uit een mix van wind en zonne-energie. We faseren de gas- en kolencentrales uit, en vullen het energiesysteem aan met twee nieuwe grote kerncentrales. Daarnaast onderzoeken we de inzet van kleine modulaire kerncentrales (SMR’s) van Europese producenten als alternatief voor of aanvulling op grote kerncentrales. Wind op zee vormt de basis.”
“We stimuleren waterstofinnovatie, om duurzaam opgewekte energie ook te kunnen gebruiken. Naast eigen productie en opslag in Nederland richten we ons op de import van groene waterstof uit landen waar meer ruimte is voor duurzame energieopwekking.”
Lokale energiecoöperaties en participatie
De partij wil dat burgers direct profiteren van duurzame energieprojecten door lokale eigendom en participatie te stimuleren. Energiecoöperaties krijgen ondersteuning, en minimaal 50% lokaal eigenaarschap wordt het uitgangspunt, zodat de energietransitie eerlijk en breed gedragen wordt.
“We willen dat lokale participatie in duurzame energieprojecten wordt gestimuleerd, waarbij ten minste 50% lokaal eigenaarschap het uitgangspunt is. Zo kunnen bijvoorbeeld omwonenden ook profiteren van duurzame opwekking.”
“Energiecoöperaties brengen de energietransitie dichter bij de burger. We investeren in de ondersteuning van deze energiecoöperaties.”
Versterken energie-infrastructuur en opslag
De ChristenUnie erkent dat het volle elektriciteitsnet en gebrek aan opslag een grote belemmering vormen voor de energietransitie. Ze willen investeren in netverzwaring, batterij-opslag en flexibele netwerken om duurzame energie betrouwbaar te kunnen gebruiken.
“In het Klimaatfonds trekken we extra geld uit voor energie-infrastructuur, zoals elektriciteits- en warmtenetten, isolatie van huizen en verduurzaming van de industrie, zodat Nederland een sterke en schone industriële sector behoudt.”
“Batterij-opslag is noodzakelijk voor het moment dat de wind niet waait en de zon niet schijnt.”
Uitfaseren van fossiele brandstoffen en gerichte inzet biomassa
De partij wil gas- en kolencentrales uitfaseren en gascentrales ombouwen naar CO2-vrije alternatieven. Biomassa wordt alleen nog ingezet voor hoogwaardige toepassingen, en het verbranden ervan wordt uitgefaseerd.
“We faseren de gas- en kolencentrales uit, en vullen het energiesysteem aan met twee nieuwe grote kerncentrales.”
“Biomassa zetten we gericht in op hoogwaardige toepassingen, zoals via bijmenging in de luchtvaartsector en groen gas in het aardgasnetwerk. Er komt op den duur een einde aan het verbranden van biomassa.”
50PLUS kiest niet voor een klassieke duurzame energietransitie, maar zet vooral in op kernenergie als oplossing voor de energievoorziening en CO2-reductie. Ze zijn kritisch op nationale verplichtingen rond duurzame alternatieven zoals warmtepompen en willen pas overstappen als er volwaardige, betaalbare alternatieven zijn. De partij pleit voor Europese afstemming en het stimuleren van thuisbatterijen voor eigen energieopslag.
Snelle bouw van nieuwe kerncentrales
50PLUS ziet kernenergie als de belangrijkste route naar betrouwbare, betaalbare en CO2-arme energie, en wil daarom snel vier nieuwe kerncentrales bouwen en kleine kerncentrales (SMR’s) versneld introduceren. Dit wordt gepresenteerd als alternatief voor bestaande duurzame energiebronnen en als oplossing voor netcongestie en leveringszekerheid.
Geen verplichte overstap op duurzame alternatieven zonder volwaardige opties
De partij verzet zich tegen het verplicht stellen van warmtepompen of het afsluiten van gas, zolang er geen volwaardige, passende en betaalbare alternatieven zijn. Hiermee nemen ze afstand van het huidige beleid dat inzet op grootschalige elektrificatie en duurzame warmte.
“Geen verplichting voor warmtepompen of afsluiting van gas, zonder volwaardige, passende én betaalbare alternatieven.”
Stimuleren van thuisbatterijen voor eigen energieopslag
50PLUS wil burgers die zelf elektriciteit opwekken ondersteunen door het gebruik van thuisbatterijen te stimuleren, zodat zij optimaal kunnen profiteren van hun eigen duurzame energieproductie.
“Stimulering van het gebruik van thuisbatterijen, zodat burgers die hun eigen elektriciteit opwekken hier ook optimaal van kunnen profiteren.”
Europese afstemming en afbouw nationaal klimaatbeleid
De partij vindt dat klimaat- en energiebeleid alleen effectief is als het Europees of mondiaal wordt afgestemd, en wil nationale extra regels en heffingen afbouwen. Ze zijn kritisch op nationale koplopersambities en pleiten voor het beprijzen van CO2 op Europees niveau.
“Gezamenlijk klimaatbeleid op Europees of wereldwijd niveau, anders is het niet effectief.”
“Uitfasering van het nationale klimaatbeleid, nadat gezamenlijk is besloten om het Europese beprijzen van CO2 op te schalen.”
“Geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
DENK wil de energietransitie versnellen door bedrijven te laten betalen voor vervuiling en energiebedrijven te verplichten tot steeds meer duurzame energieproductie. De partij investeert vooral in zonne- en windenergie, sluit kernenergie niet uit onder strikte voorwaarden, en wil huishoudens actief ondersteunen met subsidies en een blijvende salderingsregeling. Het doel is volledige duurzaamheid, lagere energiekosten voor burgers en een eerlijke verdeling van de lasten.
Grote vervuilers betalen meer voor duurzame energie
DENK wil dat bedrijven die veel energie verbruiken, een hogere energiebelasting en opslag voor duurzame energie betalen. Hiermee wil de partij de verduurzaming van de commerciële sector stimuleren en de lasten eerlijker verdelen.
Energiebedrijven verplichten tot groeiend aandeel duurzame energie
Om de overgang naar duurzame energie te versnellen, wil DENK energiebedrijven wettelijk verplichten om elk jaar een groter aandeel duurzame energie op te wekken, totdat volledige duurzaamheid is bereikt.
“Energiebedrijven worden wettelijk verplicht een groeiend aandeel duurzame energie op te wekken. Elk jaar stijgt dat verplichte aandeel, totdat volledige duurzaamheid is bereikt.”
Investeren in zonne- en windenergie, kernenergie niet uitgesloten
DENK zet in op grootschalige investeringen in zonne-energie en windenergie op zee, en wil kolencentrales zo snel mogelijk sluiten. Kernenergie wordt niet uitgesloten, mits veilige opslag van kernafval gegarandeerd is.
“Massaal inzetten op schonere energie. Wij willen investeren in zonne energie en windenergie op zee. Kolencentrales verdwijnen zo snel mogelijk. Kernenergie sluiten wij niet uit, omdat het schoner is dan andere energiebronnen. Veilige opslag van kernafval is een harde randvoorwaarde voor elke kernenergie optie.”
Lagere energiekosten en blijvende salderingsregeling voor huishoudens
DENK wil dat huishoudens profiteren van verduurzaming door lagere energierekeningen, met meer subsidies voor isolatie en zonnepanelen. De salderingsregeling voor particulieren moet behouden blijven.
“Huishoudens profiteren van verduurzaming door een lagere energierekening. De overheid ondersteunt dit actief, met name door méér subsidies beschikbaar te stellen voor het isoleren van huurwoningen en zonnepanelen voor particulieren. Dat betekent ook dat de salderingsregeling moet blijven.”