D66 ziet diversiteit als een fundamentele waarde en streeft naar een samenleving waarin iedereen gelijke kansen krijgt, ongeacht afkomst, gender, seksuele oriëntatie, religie of beperking. De partij wil discriminatie actief bestrijden, inclusie in zorg, onderwijs en werk versterken, en wettelijke waarborgen uitbreiden. Concreet stelt D66 onder andere een brede Antidiscriminatiewet, meer aandacht voor diversiteit in zorg en onderwijs, en strengere aanpak van discriminatie op de werkvloer voor.
D66 wil alle vormen van discriminatie wettelijk aanpakken en organisaties verplichten om actief discriminatie te voorkomen. Dit is bedoeld om structurele uitsluiting tegen te gaan en gelijke kansen voor iedereen te waarborgen, met bijzondere aandacht voor mensen die op meerdere gronden tegelijk worden buitengesloten (intersectionaliteit).
“D66 wil daarom een nieuwe, brede Antidiscriminatiewet waar álle vormen van discriminatie onder vallen.”
“Deze Antidiscriminatiewet bevat ook actieve verplichtingen om discriminatie te voorkomen. Deze gelden zowel voor publieke als private organisaties – denk aan scholen, werkgevers, verhuurders en gemeentes.”
“D66 wil alle vormen van uitsluiting, racisme en discriminatie doorbreken: of het nu gaat om afkomst of geloof (jodenhaat of moslimhaat), huidskleur (zoals anti-zwart of anti-Aziatisch racisme), leeftijd, opleidingsniveau, armoede, beperking, neurodiversiteit (zoals ADHD of autisme), seksuele oriëntatie of genderidentiteit (queerhaat) of omdat iemand een vrouw is.”
“We hebben daarbij in het bijzonder oog voor situaties waarin mensen om meerdere redenen tegelijk worden buitengesloten (intersectionaliteit), bijvoorbeeld omdat ze én van kleur én queer zijn.”
D66 wil dat zorg en onderwijs rekening houden met verschillen in cultuur, gender, etniciteit en andere persoonlijke kenmerken. Dit moet leiden tot betere toegang, passende behandeling en meer erkenning van diverse behoeften.
“Inclusieve zorg betekent dat iedereen gelijke toegang heeft tot goede en passende zorg. Ongeacht wat je geslacht, gender, religie, seksuele oriëntatie, etniciteit of culturele achtergrond is.”
“D66 vindt het belangrijk dat de zorg rekening houdt met culturele, sociaaleconomische en persoonlijke verschillen.”
“D66 vindt dat zorgopleidingen extra aandacht moeten geven aan verschillen tussen patiënten, zoals verschillen in cultuur, etniciteit en gender.”
“Verschillende culturen en achtergronden maken gesprekken en debatten rijker. Dat hoort bij goed onderwijs.”
D66 wil discriminatie en racisme op de werkvloer strenger bestraffen, inclusief tijdens werving en selectie. De overheid moet het goede voorbeeld geven met blinde sollicitaties en toegankelijke werkplekken.
“Discriminatie en racisme op de werkvloer komen nog steeds voor. D66 wil dat bedrijven die discrimineren bestraft worden. Dit geldt voor zowel discriminatie tijdens werving- en selectieprocedures, als ongelijke kansen op de werkvloer zelf.”
“De overheid geeft zelf het goede voorbeeld o.a. met ‘blinde’ sollicitaties en het creëren van meer (fysiek) toegankelijke werkplekken.”
D66 streeft naar een diverse culturele sector, met meer ruimte voor verschillende kunstenaars, kunstvormen en culturele uitingen, zodat cultuur voor iedereen toegankelijk is.
“We willen een diverse culturele sector, met meer ruimte voor individuele kunstenaars, kleine collectieven en nieuwe kunstvormen. Cultuur moet overal in Nederland te vinden zijn, ook buiten de grote steden.”
D66 wil expliciet opkomen voor de rechten van vrouwen en LHBTIQA+-personen, zowel nationaal als internationaal, en ondersteunt organisaties die deze rechten verdedigen.
“Expliciet steunen we vrouwenrechtenbewegingen en dappere voorvechters die opkomen voor vrouwen- en LHBTIQA+-rechten.”
De Partij voor de Dieren ziet diversiteit als essentieel voor een rechtvaardige samenleving waarin iedereen gelijke kansen krijgt, ongeacht afkomst, gender, beperking of seksuele oriëntatie. Ze pleiten voor strengere bestrijding van discriminatie, inclusief beleid in onderwijs, cultuur en publieke instellingen, en expliciete bescherming en erkenning van gemarginaliseerde groepen. Concrete voorstellen zijn onder meer inclusieve selectieprocedures, representatief lesmateriaal, en het wettelijk verankeren van diversiteit en inclusie in verschillende sectoren.
De PvdD wil dat discriminatie in alle vormen actief wordt bestreden, met name binnen overheidsinstanties en publieke dienstverlening. Ze benadrukken dat structurele en institutionele discriminatie aangepakt moet worden om echte gelijkwaardigheid te realiseren, en dat publieke instellingen het goede voorbeeld moeten geven met eerlijke en inclusieve selectieprocedures.
“De Partij voor de Dieren staat voor een samenleving waarin iedereen eerlijk en gelijkwaardig wordt behandeld. Een samenleving waarin het niet uitmaakt waar je wieg heeft gestaan, wat je achternaam is, welke kleur je hebt of welke godsdienst je aanhangt.”
“Publieke instellingen moeten hierin het goede voorbeeld geven met eerlijke, transparante en inclusieve selectie-procedures.”
“Alle publieke dienstverleners en gemeenten worden verplicht een risicoanalyse te doen op discriminatie.”
De partij vindt dat onderwijsinstellingen actief moeten bijdragen aan diversiteit en inclusie, zowel in het curriculum als in de schoolcultuur. Dit betekent aandacht voor representatie in lesmateriaal, bestrijding van onderwijsdiscriminatie, en expliciete voorlichting over gender- en seksuele diversiteit.
“Samenstellers van leermethoden zorgen bij ieder vak voor een representatieve weerspiegeling van de samenleving in hun lesmateriaal. Er worden hierover afspraken gemaakt met uitgeverijen. Diversiteit, inclusie en emancipatie zijn hierbij een aandachtspunt.”
“Scholen geven voorlichting over sekse-, gender- en seksuele diversiteit. Vaardigheden om LHBTIQA+-acceptatie te bevorderen worden onderdeel van docentenopleidingen.”
“Onderwijsdiscriminatie, waarbij leerlingen ongelijk worden behandeld op basis van bijvoorbeeld hun huidskleur of het inkomen van hun ouders, en stagediscriminatie worden tegengegaan en actief bestreden.”
De PvdD wil extra bescherming en erkenning voor groepen die vaak te maken krijgen met uitsluiting, zoals LHBTIQA+-personen, mensen met een beperking, en mensen met een migratieachtergrond. Ze pleiten voor specifieke maatregelen, zoals het strafbaar stellen van groepsbelediging op grond van genderidentiteit en het bevorderen van politieke participatie door mensen met een beperking.
“We maken groepsbelediging op grond van gender-identiteit, genderexpressie en geslachtskenmerken strafbaar.”
“Er komt krachtig LHBTIQA+-emancipatiebeleid met een passend budget. We besteden bijzondere aandacht aan de aanpak van discriminatie om een combinatie van gronden, zoals LHBTIQA+-personen van kleur of met een biculturele en religieuze achtergrond.”
“Politieke participatie door mensen met een beperking wordt bevorderd.”
De partij wil dat de culturele sector diverser en inclusiever wordt, onder andere door naleving van de Code Diversiteit en Inclusie te stimuleren en door structurele investeringen in eerlijke kansen voor makers uit gemarginaliseerde groepen.
“Daarvoor wordt de naleving van de Code Diversiteit en Inclusie gestimuleerd.”
“Vrouwen en mensen uit andere gemarginaliseerde groepen staan op grote achterstand in de wetenschap.”
De PVV verwerpt diversiteitsbeleid en ziet het als een vorm van "woke-ideologie" die de samenleving verdeelt op basis van afkomst, geslacht en seksuele geaardheid. De partij wil benoemingen en kansen uitsluitend baseren op inhoudelijke kwaliteiten en het biologische geslacht, en pleit voor het stoppen van subsidies en beleid gericht op diversiteit, gender en inclusie. Concrete voorstellen zijn onder meer het schrappen van diversiteitsbeleid, het verbieden van benoemingen op basis van geslacht of afkomst, en het beëindigen van overheidsinformatie in niet-westerse talen.
De PVV beschouwt diversiteitsbeleid als schadelijk en polariserend, en wil alle vormen van gesubsidieerd diversiteits- en genderbeleid beëindigen. De partij stelt dat de nadruk op afkomst, geslacht en genderidentiteit leidt tot verdeeldheid en het ondermijnen van vrouwenrechten. Alleen het biologische geslacht moet leidend zijn in beleid en wetgeving.
“Ook door de doorgeslagen woke-ideologie gaan we terug in de tijd: een ideologie die mensen opdeelt in steeds kleinere hokjes op basis van afkomst, huidskleur, geslacht, seksuele geaardheid en hoe iemand zich 'identificeert'.”
“Voor de PVV bestaan er slechts twee geslachten: man en vrouw. In wetten en beleid hoort het biologische geslacht weer leidend te zijn – dus geen 'X' in het paspoort. We stoppen met gesubsidieerd wokebeleid en schrappen de hokjesdenkende genderpropaganda op scholen.”
“Stoppen met wokebeleid: er zijn slechts twee geslachten – man en vrouw – en het biologische geslacht is leidend, dus geen 'X' in het paspoort”
“Geen links-liberale seksuele indoctrinatie via het onderwijs”
De PVV wil benoemingen in de (semi-)publieke sector uitsluitend baseren op inhoudelijke kwaliteiten, en niet op geslacht, huidskleur of herkomst. Diversiteitsquota of positieve discriminatie worden expliciet afgewezen.
De PVV wil het gebruik van niet-westerse talen in overheidscommunicatie en het straatbeeld verbieden, als onderdeel van het afwijzen van multicultureel en diversiteitsbeleid.
De partij wil functies en subsidies die gericht zijn op diversiteit, discriminatie en inclusie volledig schrappen.
De VVD benadrukt dat diversiteit in Nederland alleen kan floreren als iedereen zich aanpast aan de Nederlandse vrijheden, wetten en waarden. De partij stelt gelijke rechten en acceptatie van LHBTIQ+’ers en vrouwen centraal, maar koppelt dit aan een strikte integratieplicht en het tegengaan van segregatie en discriminatie. Concrete voorstellen zijn onder meer het moderniseren van artikel 23 (vrijheid van onderwijs), het verbieden van discriminatie en haatzaaien, en het stimuleren van acceptatie en zichtbaarheid van diversiteit op scholen.
De VVD vindt dat diversiteit alleen mogelijk is als nieuwkomers zich actief aanpassen aan de Nederlandse normen, waarden en vrijheden. Integratie is geen keuze maar een plicht, en wie zich structureel afzet tegen deze waarden, hoort niet thuis in Nederland. Dit standpunt adresseert het spanningsveld tussen culturele diversiteit en sociale cohesie.
“We maken heldere afspraken over integratie: die is niet vrijblijvend, maar een plicht. We staan pal voor de agenten en diensten die ons veilig houden, en we geven ze de ruimte en middelen om te doen wat nodig is. En we zeggen eerlijk: wie onze waarden structureel afwijst, of zich zelfs tegen onze samenleving keert, heeft hier geen toekomst.”
“Iedereen die in ons vrije land woont en wil wonen, dient zich aan te passen aan waar Nederland al eeuwen voor staat: vrijheid en hard werken.”
“De VVD kiest voor een samenleving waarin we trots zijn op onze vrijheden en die onvoorwaardelijk verdedigen. Wij kiezen voor een samenleving waarin onze vrijheden bovengeschikt zijn aan het zogenaamde recht om je niet beledigd te voelen.”
De VVD stelt dat echte diversiteit alleen bestaat als iedereen, ongeacht achtergrond, geslacht of seksuele oriëntatie, zichzelf kan zijn. De partij wil discriminatie en haatbestrijding wettelijk en praktisch versterken, met speciale aandacht voor acceptatie op scholen en in de samenleving.
“Als we niet staan voor de vrijheid van elke Nederlander om zichzelf te zijn en zich te ontwikkelen, ongeacht milieu en achtergrond, hoe inclusief zijn we dan nog? Hoe vrij zijn we dan nog? We zullen nieuwkomers ervan moeten overtuigen dat LHBTIQ+’ers en vrouwen in ons land dezelfde rechten hebben als zij die dat niet zijn.”
“We beschermen de LHBTIQ+-gemeenschap en voeren een ambitieus emancipatiebeleid in om gelijke rechten en acceptatie te bevorderen.”
“De acceptatie van LHBTIQ+’ers op scholen stimuleren we door initiatieven zoals Paarse Vrijdag te ondersteunen en door in te zetten op relationele en seksuele voorlichting in alle lagen van het onderwijs met aandacht voor relaties, respect, zelfbeschikking, diversiteit in sekse, gender en seksuele oriëntatie en (veilig) online gedrag.”
“Elke vorm van discriminatie is onacceptabel en hoort niet thuis in ons land. In Nederland moet iedereen overal zichzelf kunnen zijn.”
De VVD wil dat vrijheid van onderwijs niet langer het gelijkheidsbeginsel ondermijnt. Diversiteit mag niet leiden tot uitsluiting; daarom komt er een acceptatieplicht voor leerlingen en worden identiteitsverklaringen afgeschaft.
“Daarom passen we artikel 23 aan, zodat de vrijheid van onderwijs niet langer het gelijkheidsbeginsel ondermijnt. De vrijheid van onderwijs mag nooit een vrijbrief vormen voor uitsluiting. Er komt een acceptatieplicht van leerlingen in het bijzonder onderwijs. Identiteitsverklaringen schaffen we af.”
De VVD wil geen overheidssubsidies meer voor organisaties die discrimineren of haat zaaien, en wil deze organisaties ook kunnen verbieden. Dit is gericht op het beschermen van diversiteit door het tegengaan van radicalisering en intolerantie.
“We stoppen overheidssubsidies van organisaties in binnen- en buitenland die zich schuldig maken aan discriminatie of haatzaaien.”
“De VVD wil dat de overheid alle juridische ruimte benut, en waar nodig verruimt, om organisaties die een radicale, antidemocratische ideologie verspreiden te kunnen verbieden.”
De SP ziet diversiteit als een verrijking van de samenleving, maar benadrukt dat gelijke kansen, inclusie en het bestrijden van discriminatie centraal moeten staan. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het bevorderen van gemengde scholen en buurten, het hard aanpakken van discriminatie in alle sectoren, en het waarborgen van gelijke toegang tot cultuur, zorg en onderwijs voor iedereen, ongeacht achtergrond. Hun visie is dat diversiteit pas tot haar recht komt in een samenleving waar solidariteit, gelijke behandeling en verbinding voorop staan.
De SP wil segregatie op basis van klasse en etniciteit tegengaan door gemengde scholen en buurten te stimuleren. Dit moet bijdragen aan gelijke kansen en het overbruggen van verschillen tussen groepen in de samenleving.
“Bevorderen van gemengde scholen en buurten. We bestrijden de tweedeling en segregatie op school en in de buurt, bijvoorbeeld door woningen te bouwen in verschillende prijsklassen. In rijkere gemeenten en buurten wordt ook voldoende ruimte gemaakt voor de huisvesting van nieuwkomers.”
“Zowel op klasse als op etniciteit groeien kinderen op in verschillende en ongelijke werelden. Door alle scholen goed te financieren en met beleid te zorgen voor goede, kleine en gemengde klassen komt onze toekomst elkaar weer tegen.”
De partij stelt dat discriminatie op basis van afkomst, gender, religie, beperking of andere gronden onacceptabel is en wil dit actief bestrijden, onder meer door inspecties, handhaving en bewustwording.
“Discriminatie hard aanpakken. Hoe je behandeld wordt mag niet bepaald worden door wie je bent. We steunen mensen in hun strijd voor gelijke behandeling. Onze samenleving moet een plek zijn voor iedereen, zonder dat migratieachtergrond, LHBTIQA+, vrouw of man zijn, religie, woonplek of wat dan ook daarin uitmaakt.”
“We maken werk van de aanpak van alle vormen van discriminatie op de arbeidsmarkt, woningmarkt, onderwijs en andere plekken. Door bewustwording kunnen we een deel voorkomen en door sterkere inspecties met handhavingsbevoegdheden willen we overtredingen aanpakken.”
“Stop digitale discriminatie vanuit de overheid. Risicoprofilering en AI mogen niet leiden tot discriminatie.”
De SP wil dat iedereen, ongeacht achtergrond, volledig kan meedoen in de samenleving. Dit betekent investeren in toegankelijke cultuur, passende zorg en inclusief onderwijs, met speciale aandacht voor groepen die vaak worden uitgesloten.
“Cultuur moet divers, kritisch en verbindend zijn. We steunen zowel vernieuwende makers als traditionele kunstvormen. Uitsluiting en discriminatie in de sector bestrijden we en we zorgen ervoor dat ook jongeren, nieuwkomers en mensen met een beperking mee kunnen doen.”
“Passende zorg voor iedereen. Mensen met een andere achtergrond of sociaaleconomische positie lopen vaker het risico op verkeerde diagnoses of slechtere behandelingen. Ook discriminatie en onbewuste vooroordelen spelen mee. We investeren in onderzoek, scholing en bewustwording, zodat de zorg betere aansluit bij de diversiteit in onze samenleving.”
“Wij kiezen voor openbare en inclusieve scholen, waar afkomst, geloof of levensovertuiging geen drempel vormen. Onderwijs brengt kinderen samen en legt de basis voor begrip, gelijkwaardigheid en solidariteit. Ieder kind is welkom – ongeacht achtergrond.”
De SP erkent de waarde van regionale en culturele diversiteit binnen Nederland en wil deze actief beschermen en zichtbaar maken in onderwijs en media.
“Erkenning van onze regionale diversiteit. De culturele rijkdom van Nederland stopt niet bij de deuren van een museum. Het leeft in de talen van onze regio’s en gemeenschappen, zoals bijvoorbeeld het Fries, Nedersaksisch, Limburgs en Papiaments. Wij kiezen voor actieve steun en wettelijke bescherming, met een passende plek in het onderwijs en bij de publieke omroep.”
DENK ziet diversiteit als een kernwaarde die actief moet worden bevorderd in onderwijs, politie, overheid en bedrijfsleven. De partij pleit voor harde maatregelen zoals diversiteitsquota, verplichte trainingen en aanpassingen in het curriculum om gelijke kansen en representatie te waarborgen. DENK koppelt diversiteit direct aan het bestrijden van discriminatie en het realiseren van een samenleving waarin iedereen zich gerepresenteerd en gelijkwaardig voelt.
DENK wil dat organisaties een afspiegeling zijn van de samenleving door het invoeren van diversiteitsquota, zowel bij de politie als binnen de overheid en het bedrijfsleven. Hiermee wil de partij structurele ondervertegenwoordiging van minderheden doorbreken en gelijke kansen afdwingen.
Om discriminatie tegen te gaan en diversiteit te bevorderen, wil DENK dat alle ambtenaren verplicht trainingen over inclusie en diversiteit volgen. Daarnaast wordt de overheid periodiek doorgelicht op discriminerend beleid.
“Daarnaast wordt elke ambtenaar verplicht om trainingen over inclusie en diversiteit te volgen.”
DENK wil dat het onderwijs een afspiegeling is van de samenleving, met meer aandacht voor de volle diversiteit in het curriculum en ruimte voor verschillende achtergronden en opvattingen. Dit moet bijdragen aan gelijkwaardigheid en het tegengaan van discriminatie.
“Meer aandacht in het curriculum voor koloniaal verleden, slavernijverleden, migratiegeschiedenis en burgerschap, zodat onderwijs recht doet aan de volle diversiteit van onze samenleving.”
“Op elke school wordt aandacht besteed aan non-discriminatie en diversiteit.”
“Bij onderwijs over seksuele vorming wordt er meer rekening gehouden met de diversiteit aan opvattingen en overtuigingen in de samenleving.”
DENK wil dat zorginstellingen en opleidingen cultuursensitief en inclusief zijn, zodat er rekening wordt gehouden met de diverse achtergronden en wensen van patiënten.
50PLUS benoemt diversiteit niet expliciet als beleidsdoel, maar richt zich primair op het tegengaan van leeftijdsdiscriminatie en het bevorderen van gelijke kansen voor ouderen, vooral op de arbeidsmarkt. Hun voorstellen zijn gericht op het stimuleren van arbeidsparticipatie van 50-plussers en het bestrijden van uitsluiting, met weinig tot geen aandacht voor bredere vormen van diversiteit zoals etniciteit, gender of seksuele oriëntatie. De partij positioneert zich als belangenbehartiger van ouderen en ziet hun ervaring als waardevol voor de samenleving.
50PLUS ziet leeftijdsdiscriminatie als een belangrijk probleem dat de diversiteit op de arbeidsmarkt beperkt en wil dit actief bestrijden. Ze pleiten voor financiële stimulansen voor bedrijven om ouderen aan te nemen, scholingsprogramma’s voor oudere werknemers, en maatregelen om vroegtijdige uitval te voorkomen. Dit standpunt adresseert diversiteit uitsluitend vanuit leeftijdsperspectief.
“Leeftijdsdiscriminatie op de arbeidsmarkt is onlogisch, oneconomisch en verwerpelijk.”
“Bedrijven worden financieel gestimuleerd om ouderen in dienst te nemen, bijvoorbeeld door belastingvoordelen of subsidies voor de aanpassing van werkplekken.”
“Speciale scholingsprogramma’s voor oudere werknemers om hun vaardigheden up-to-date te houden en kansen op de arbeidsmarkt te vergroten.”
“Maatregelen om te zorgen dat 50-plussers niet vroegtijdig uitvallen door ziekte of ontslag, om de arbeidsparticipatie van ouderen te verhogen.”
De partij benadrukt het belang van waardigheid, zichtbaarheid en invloed voor de oudere generatie, maar verbindt dit niet aan bredere diversiteitsdoelen. Hun visie is dat ouderen een centrale rol spelen in de samenleving en dat hun belangen voorop moeten staan bij alle relevante thema’s.
BIJ1 ziet diversiteit als een fundamentele waarde die actief moet worden weerspiegeld in alle sectoren van de samenleving, met name onderwijs, cultuur, media en de arbeidsmarkt. De partij pleit voor bindende maatregelen zoals diversiteitsquota, structurele antidiscriminatie, en het verplichten van de Code Culturele Diversiteit, om zo gelijke uitkomsten en representatie voor alle groepen te waarborgen. BIJ1 koppelt diversiteit expliciet aan de strijd tegen racisme, koloniale structuren en uitsluiting, en kiest voor harde, afdwingbare beleidsmaatregelen in plaats van vrijblijvende intenties.
BIJ1 wil dat diversiteit niet slechts een streven is, maar een afdwingbare norm in onderwijs, cultuur en media. Dit gebeurt via bindende quota, verplichte diversiteitscommissies, en het wettelijk verplichten van de Code Culturele Diversiteit. Het doel is een structurele afspiegeling van de samenleving en het doorbreken van bestaande machtsstructuren die bepaalde groepen uitsluiten.
“Elke instelling krijgt een diversiteitscommissie en er komen diversiteitsquota in alle onderwijs- en bestuurslagen in het theoretisch en wetenschappelijk onderwijs.”
“We maken de Code Culturele Diversiteit bindend. En stellen extra subsidies beschikbaar voor makers en verhalen die nu niet goed vertegenwoordigd zijn.”
“We investeren fors in de Fair Practice Code en de Code Culturele Diversiteit en maken deze bindend.”
Diversiteit wordt door BIJ1 direct gekoppeld aan het bestrijden van racisme en discriminatie, met concrete eisen aan organisaties om inclusiviteit te waarborgen en te behouden. Dit gaat verder dan intenties: organisatiestructuren moeten worden aangepast en er komt toezicht op daadwerkelijke inclusie.
“We passen organisatiestructuren zo aan dat bedrijven en organisaties daadwerkelijk inclusief worden en diversiteit hanteren en behouden.”
BIJ1 positioneert diversiteit als een positieve kracht die voortkomt uit migratie en het samenleven van mensen met verschillende achtergronden. Diversiteit wordt gezien als culturele verrijking en essentieel voor sociale cohesie, waarbij uitsluiting en ‘wij-zij’-denken actief worden bestreden.
Volt ziet diversiteit als essentieel voor een gelijkwaardige samenleving waarin iedereen zich thuis voelt, ongeacht achtergrond, gender of identiteit. Ze willen diversiteit concreet bevorderen via strengere antidiscriminatiewetgeving, structurele aandacht voor diversiteit in onderwijs en cultuur, en een inclusieve arbeidsmarkt. Belangrijke voorstellen zijn onder meer het instellen van een minister voor Discriminatiebestrijding, het verplichten van diversiteitscriteria bij cultuursubsidies, en het realiseren van een gender-balanced kabinet.
Volt stelt een aparte minister aan om discriminatie structureel aan te pakken en diversiteit te bevorderen in beleid, wetgeving en werkplekken. Dit moet zorgen voor meer gelijkwaardigheid en inclusie op alle niveaus van de samenleving.
“Daarom komt er een minister voor Discriminatiebestrijding, Inclusie en Gelijkwaardigheid. Deze minister zorgt ervoor dat wetten, overheidsbeleid en werkplekken eerlijk, veilig en inclusief zijn voor alle mensen in Nederland.”
Volt wil dat het culturele aanbod een afspiegeling is van de samenleving. Subsidieverlenende instellingen krijgen de verantwoordelijkheid om diversiteit te waarborgen bij het toekennen van subsidies, zodat makers met verschillende achtergronden en genres worden ondersteund.
“Daarom willen we veel aandacht blijven besteden aan diversiteitscriteria bij subsidieverlening: die diversiteit moet vooral worden geregeld bij het verdelen van de subsidies en minder op het niveau van kunstprojecten zelf.”
“De subsidieverlenende instellingen krijgen daarom een verantwoordelijkheid om te zorgen dat subsidies worden toegekend aan een evenwichtige mix aan makers en genres. Ook maken we beoordelingscommissies die de subsidies toekennen meer divers, zodat die een betere afspiegeling vormen van de samenleving.”
Volt wil discriminatiebestrijding en bewustwording van diversiteit structureel onderdeel maken van het onderwijs. Leraren worden getraind in het herkennen van vooroordelen en het bespreekbaar maken van diversiteitsvraagstukken, en het curriculum wordt aangepast met een inclusief perspectief.
“Wij maken discriminatiebestrijding een structureel onderdeel van het onderwijs. Leraren worden goed geschoold in het herkennen van vooroordelen en het voeren van moeilijke gesprekken in de klas. Leerlingen leren over de werking van structureel racisme, institutionele uitsluiting en privileges. De koloniale geschiedenis en het slavernijverleden worden herschreven en verankerd in het geschiedenisonderwijs vanuit een inclusief, niet-Eurocentrisch perspectief.”
Volt streeft naar een kabinet en politieke organen die een betere afspiegeling zijn van de samenleving, met gelijke representatie van mannen en vrouwen en aandacht voor diversiteit.
“Er komt een gender-balanced kabinet (oftewel: gelijke representatie van mannen en vrouwen) met een betere afspiegeling van de diversiteit in de samenleving.”
Volt wil dat werkgevers meer aandacht besteden aan neurodiversiteit en andere vormen van diversiteit bij werving en inrichting van werkplekken, zodat iedereen gelijke kansen krijgt op de arbeidsmarkt.
“We vergroten de aandacht voor neurodiversiteit bij werkgevers. Ongeveer vijftien tot twintig procent van de mensen wordt als neurodivergent beschouwd en een deel van hen ondervindt hiervan hindernissen op het werk. Dit leidt tot een groot onbenut potentieel. Door hier bewust van te zijn in de werving van personeel en bij de inrichting van werkplekken, zorgen we voor een inclusievere werkomgeving en een verhoging van de productiviteit.”
BBB verwerpt specifiek diversiteitsbeleid en ziet het labelen van mensen op basis van diversiteit als problematisch. De partij pleit voor gelijke kansen en sociale veiligheid voor iedereen, maar zonder aparte diversiteitsmaatregelen of -programma’s. BBB benadrukt het belang van individuele waardigheid boven groepsidentiteit en is kritisch op wat zij “miljoenen verslindend diversiteitsbeleid” noemt.
BBB is uitgesproken tegen apart diversiteitsbeleid en het indelen van mensen in groepen of hokjes. De partij vindt dat iedereen als individu moet worden gezien en gewaardeerd, zonder dat er beleid wordt gevoerd dat mensen op basis van diversiteit categoriseert. Dit standpunt is een reactie op wat BBB ziet als bureaucratische en ineffectieve pogingen om diversiteit te bevorderen.
“Daar hoort geen miljoenen verslindend diversiteitsbeleid bij dat mensen etiketten opplakt en in hokjes plaatst.”
“Ieder talent telt. Kinderen moet geleerd worden dat zij meer zijn dan ‘het label dat de maatschappij hen opplakt’. Iedereen heeft talenten en draagt bij aan deze maatschappij.”
BBB benadrukt het belang van gelijke kansen voor iedereen, ongeacht afkomst, regio of achtergrond, maar zonder specifieke diversiteitsprogramma’s. De partij wil dat beleid inclusief is voor alle burgers, zonder onderscheid te maken op basis van diversiteit.
“Dat betekent: geen beleid voor enkelen, maar eerlijk beleid voor iedereen. Of je nu in Groningen woont of in Gouda, op het platteland of drie hoog achter iedereen verdient dezelfde kansen.”
BBB vindt dat universiteiten en de samenleving moeten inzetten op open debat en vrijheid van meningsuiting, in plaats van eenzijdige focus op diversiteit of groepsidentiteit. De partij waarschuwt voor een “monocultuur” en pleit voor een klimaat waarin verschillen in opvatting worden gewaardeerd.
“Wetenschap bloeit niet in een monocultuur, maar in een klimaat van openheid en debat.”
“Universiteiten horen plekken te zijn waar studenten en docenten zich veilig voelen om te spreken, te twijfelen en van mening te verschillen.”
BVNL verwerpt expliciet diversiteitsbeleid en pleit voor het beëindigen van alle vormen van "woke- en diversiteitsbeleid" binnen de overheid. De partij stelt dat kwaliteit leidend moet zijn, ongeacht achtergrond, en verzet zich tegen identiteitsdenken en cultuurrelativisme. Concrete voorstellen zijn het schrappen van diversiteitsbeleid, het verbieden van genderneutrale toiletten in overheidsgebouwen, en het afschaffen van het Nationaal Coördinator tegen Racisme en Discriminatie.
BVNL wil een einde maken aan diversiteitsbeleid en aanverwante "woke"-maatregelen binnen de overheid en publieke instellingen. De partij vindt dat selectie en waardering op basis van kwaliteit moet plaatsvinden, zonder aandacht voor huidskleur, achtergrond, geaardheid of politieke affiliatie. Dit standpunt is ingegeven door een afkeer van identiteitsdenken en het idee dat dergelijke beleidsmaatregelen de Nederlandse cultuur en identiteit ondermijnen.
“Er komt een einde aan al het woke- en diversiteitsbeleid. De overheid kiest voor kwaliteit ongeacht huidskleur, achtergrond of geaardheid of politieke affiliatie.”
“Het instituut Nationaal Coördinator tegen Racisme en Discriminatie schrappen we.”
“Wij verzetten ons tegen cultuurrelativisme, identiteitsdenken en het afbreken van nationale trots.”
BVNL is tegen het faciliteren van genderneutrale voorzieningen en het toelaten van biologische mannen in vrouwenspecifieke ruimtes en sporten. Dit wordt gemotiveerd vanuit het idee dat dergelijke maatregelen voortkomen uit diversiteitsbeleid dat volgens BVNL niet thuishoort in overheidsbeleid.
Het CDA erkent het belang van diversiteit, maar benadert dit vooral vanuit het tegengaan van discriminatie en het bieden van gelijke kansen, met aandacht voor verschillende achtergronden, talenten en beperkingen. Concrete voorstellen richten zich op het bestrijden van discriminatie, het bevorderen van diversiteit in het onderwijs en het ondersteunen van vrouwen naar topfuncties. De partij koppelt diversiteit aan sociale samenhang en wederzijds respect, zonder expliciet in te zetten op kwantitatieve diversiteitsdoelstellingen.
Het CDA ziet discriminatie als een bedreiging voor de samenhang in de samenleving en wil deze actief bestrijden, ongeacht de grond. De partij noemt expliciet verschillende vormen van discriminatie en benadrukt het belang van gelijke kansen voor iedereen, ongeacht afkomst, religie, gender of seksuele oriëntatie.
“We treden hard op tegen elke vorm van discriminatie en stereotypering, onder meer van moslims. We zetten in op een stevige aanpak van discriminatie, zoals leeftijdsdiscriminatie van ouderen, migrantenkinderen die geen stageplaats kunnen krijgen, of discriminatie op basis van gender, religie, seksuele geaardheid of achternaam.”
Het CDA wil dat scholen ruimte bieden aan diversiteit in talenten, lesstof en persoonlijke ontwikkeling, zodat gezamenlijkheid niet leidt tot uniformiteit maar tot wederzijdse verrijking. Diversiteit wordt hier vooral gekoppeld aan het erkennen van verschillende talenten en achtergronden binnen het onderwijs.
“Brede scholen moeten ruimte bieden voor diversiteit in talenten, lesstof en persoonlijke ontwikkeling, zodat gezamenlijkheid niet leidt tot uniformiteit maar tot wederzijdse verrijking.”
De partij benoemt specifiek het belang van een gelijkwaardige positie van vrouwen en wil de doorstroom van vrouwen naar topfuncties in politiek, overheid en bedrijfsleven bevorderen. Dit wordt gekoppeld aan het bestrijden van seksisme en het ondersteunen van vrouwelijke rolmodellen.
“Wij bevorderen de doorstroom van vrouwen naar topfuncties in de politiek, overheid en het bedrijfsleven. We ondersteunen initiatieven die vrouwen begeleiden naar leidinggevende posities.”
“We ondersteunen initiatieven zoals vrouwen naar de top; de inzet van vrouwelijke rolmodellen; en programma’s om meisjes voor technische beroepen te interesseren.”
Op Europees niveau pleit het CDA voor meer ruimte voor verscheidenheid en diversiteit tussen landen en thema’s, waarbij niet alle lidstaten hetzelfde tempo hoeven te volgen.
“We willen meer ruimte voor verscheidenheid, diversiteit en kopgroepen rond belangrijke thema’s. Een Europa van verschillende snelheden en variaties versterkt de EU.”
Forum voor Democratie (FVD) verwerpt actief diversiteitsbeleid bij de overheid en publieke instellingen, en pleit voor het afschaffen van quota, verplichte trainingen en functies als diversity officers. In plaats daarvan wil FVD dat kwaliteit en geschiktheid leidend zijn, en dat diversiteit in onderwijs en media ontstaat door vrije meningsuiting en pluralisme, niet door beleid of subsidies.
FVD ziet diversiteitsbeleid, quota en verplichte trainingen als ideologisch en contraproductief. De partij stelt dat dergelijke maatregelen de nadruk op kwaliteit en geschiktheid ondermijnen en wil deze daarom afschaffen bij overheid en (semi-)publieke instellingen.
“We stoppen met quota, (semi-)verplichte trainingen en diversiteitsbeleid bij de overheid en (semi-)publieke instellingen, zodat kwaliteit en geschiktheid weer leidend worden.”
FVD is tegen de institutionalisering van diversiteit via functies als diversity officers en het concept van safe spaces. De partij stelt dat deze praktijken de vrijheid van meningsuiting en het vrije debat op universiteiten beperken.
“We verbieden cancel culture, diversity officers en safe spaces, zodat universiteiten weer plekken zijn voor vrij debat en scherpe ideeën.”
FVD bekritiseert het gebrek aan diversiteit van perspectieven in de media en wil dat pluralisme en echte diversiteit van meningen worden bevorderd, niet door beleid maar door structurele hervormingen.
“Dit gebrek aan diversiteit schaadt het vertrouwen van burgers in de media en versterkt het gevoel dat er geen ruimte meer is voor echt pluralisme.”
FVD wil dat subsidies in de cultuursector gericht zijn op kwaliteit en behoud van erfgoed, en niet op het stimuleren van diversiteit of ideologische projecten.
“Het subsidiebeleid in de cultuursector dient gericht te zijn op kwaliteit, niet op diversiteit of ideologie.”
GroenLinks-PvdA ziet diversiteit als essentieel voor een rechtvaardige, inclusieve samenleving en streeft naar gelijke kansen voor iedereen, ongeacht achtergrond, gender of beperking. De partij wil diversiteit concreet bevorderen via bindende maatregelen in het bedrijfsleven, de publieke sector en de culturele sector, en koppelt dit aan gelijke beloning en inclusiviteit. Hun visie is dat structurele verankering van diversiteit leidt tot betere resultaten en meer gelijkwaardigheid in de samenleving.
GroenLinks-PvdA wil diversiteit en inclusiviteit afdwingen door deze structureel te verankeren in cao’s en benoemingen, met concrete quota voor de top van bedrijven en de publieke sector. Dit moet de druk op diversiteitsinitiatieven tegengaan en zorgen voor een evenredige vertegenwoordiging van verschillende achtergronden en genders, ook in politieke en bestuurlijke functies.
“Daarom bevorderen we de diversiteit en inclusiviteit binnen bedrijven door de verankering van diversiteit in cao’s. De top van het bedrijfsleven – de raden van commissarissen en de raden van bestuur – mag voor maximaal zestig procent bestaan uit personen van hetzelfde gender.”
“Alle overheidsinstanties en semipublieke organisaties gaan diversiteit nastreven. [...] In alle functies streven we naar een evenredige verdeling van achtergrond en sekse. Dat geldt ook voor politieke en bestuurlijke functies.”
De partij koppelt het bevorderen van diversiteit direct aan subsidievoorwaarden voor culturele instellingen. Alleen organisaties die aantoonbaar werken aan diversiteit en inclusie komen nog in aanmerking voor structurele financiering.
“We maken de naleving van de Code Diversiteit & Inclusie en fair pay & fair practice een bindende voorwaarde voor het ontvangen van subsidie.”
“Wij voeren actief beleid om diversiteit binnen culturele instellingen en organisaties te bevorderen, en om toegankelijkheid voor mensen met een beperking te vergroten.”
JA21 verwerpt diversiteits- en antiracismeprogramma’s binnen de overheid en de strafrechtketen, en ziet deze als overbodig en ideologisch gedreven. De partij benadrukt dat de Nederlandse cultuur en westerse waarden leidend moeten zijn, en verzet zich tegen wat zij ziet als ‘woke moralisme’ en verplichte diversiteitsbevordering in onderwijs en publieke functies. JA21 pleit voor het stoppen van beleid dat gericht is op het stimuleren van diversiteit, en wil in plaats daarvan nadruk leggen op integratie volgens Nederlandse normen en waarden.
JA21 beschouwt diversiteits- en antiracismeprogramma’s als ideologisch en onnodig, en wil dat deze worden afgeschaft binnen de gehele strafrechtketen. De partij stelt dat vertrouwen in de professionaliteit van politie en overheidsdienaren belangrijker is dan het stimuleren van diversiteit via beleid.
“De politiek weer vierkant achter de politie: stoppen met antiracisme- en diversiteitsprogramma’s in de gehele strafrechtketen en weer vertrouwen op de professionaliteit van onze mensen in blauw.”
JA21 stelt dat de Nederlandse (westerse) cultuur leidend moet zijn en verzet zich tegen het opleggen van diversiteits- of inclusie-ideologieën in onderwijs en samenleving. De partij ziet ‘woke moralisme’ en verplichte diversiteitsbevordering als indoctrinatie en pleit voor het weren hiervan uit het onderwijs.
“Het onderwijs moet jonge mensen vormen tot weerbare burgers die stevig in hun schoenen staan. Tegelijkertijd moet de school niet een ideologisch opvoedingsinstituut zijn met verplichte indoctrinatie over seksualiteit, religie en normen en waarden. Woke moralisme en verplicht moskeebezoek is aan JA21 niet besteed.”
JA21 vindt dat de kunst- en cultuursector te eenzijdig is door een links-ideologische focus op diversiteit, en pleit voor meer ruimte voor verschillende ideologische geluiden in plaats van eenzijdige diversiteitsbevordering.
“De sector kijkt al decennialang vanuit een links ideologische tunnelvisie naar de samenleving. Het tegengeluid krijgt nauwelijks een plek; diegene die een kritisch geluid laat horen, loopt het risico te worden gecanceld.”
“JA21 staat daarentegen voor een pluriforme kunst en cultuursector waarbij juist wel de verschillende ideologische versiteiten en maken bijeenkomsten van andersdenkenden feitelijk onmogelijk.”
NSC erkent diversiteit vooral in het kader van discriminatieverbod en de representatie van verschillende groepen in de samenleving, maar legt de nadruk op gedeelde Nederlandse waarden, taal en sociale samenhang. Het programma benoemt expliciet de bestrijding van discriminatie, volwaardige acceptatie van LHBTI’ers, en het belang van diversiteit in de media, maar is kritisch op doorgeschoten inclusiviteitsbeleid in het onderwijs. Concrete voorstellen richten zich op het beschermen van grondrechten, het waarborgen van gelijke behandeling en het behouden van de menselijke maat.
NSC stelt het verbod op discriminatie centraal als basis voor de democratische rechtsstaat en benadrukt de noodzaak van volwaardige acceptatie van seksuele diversiteit. Dit standpunt adresseert het probleem van uitsluiting en discriminatie van minderheden, met bijzondere aandacht voor LHBTI’ers.
“Het verbod op discriminatie (art. 1 van de Grondwet) is de basis van de democratische rechtsstaat en een waarborg voor menselijke waardigheid. Dit verbod heeft betrekking op ras, godsdienst en geslacht, maar ook op seksuele diversiteit. We bestrijden alle vormen van discriminatie en zetten ons in voor een volwaardige acceptatie van LHBTI’ers in de samenleving.”
NSC erkent het belang van representatie van verschillende groepen in de samenleving via de publieke omroep. Dit standpunt adresseert het belang van zichtbaarheid van diversiteit in de media, maar zonder verdere concrete beleidsmaatregelen.
“In het programma-aanbod van de publieke omroep komt de diversiteit van de samenleving tot uitdrukking.”
NSC is kritisch op het streven naar volledige inclusiviteit in het onderwijs, waarbij alle leerlingen met speciale behoeften in het reguliere onderwijs worden geplaatst. Dit standpunt adresseert de balans tussen diversiteit en de praktische haalbaarheid van passend onderwijs.
“We keren ons tegen het doorgeschoten streven naar inclusiviteit, waarbij alle leerlingen met speciale onderwijsbehoeften in het regulier onderwijs worden geplaatst.”
De SGP is kritisch over het huidige diversiteitsbeleid en ziet diversiteit vooral als een ideologisch instrument dat klassieke christelijke waarden en meritocratie onder druk zet. De partij wil diversiteit- en inclusieprojecten bij de overheid en politie afschaffen en pleit voor selectie op geschiktheid in plaats van diversiteitscriteria. SGP verzet zich tegen wat zij ziet als een ‘woke-ideologie’ en benadrukt het belang van de christelijke traditie als fundament voor de samenleving.
De SGP vindt dat diversiteit- en inclusieprojecten bij de overheid en politie afleiden van kerntaken en meritocratie ondermijnen. Zij willen selectie op basis van geschiktheid, niet op diversiteit, en zien deze projecten als ideologisch gedreven in plaats van functioneel.
“Diversiteit- en inclusieprojecten dienen plaats te maken voor opsporing en vervolging van echte criminelen. Bij de instroom op de Politieacademie wordt niet langer onderscheid gemaakt op basis van diversiteit, maar wordt enkel geselecteerd op basis van geschiktheid voor de Politiefunctie.”
De SGP beschouwt het streven naar diversiteit, gelijkheid en inclusie als onderdeel van een ‘woke-ideologie’ die de klassieke christelijke traditie en vrijheid van denken bedreigt. Volgens de partij wordt diversiteit gebruikt om eenzijdige ideologische normen op te leggen en andersdenkenden te marginaliseren.
“Met een beroep op gelijkheid, diversiteit en inclusie probeert men een woke-ideologie op te leggen en degenen die anders denken monddood te maken.”
De SGP erkent verschillen tussen mensen, maar wijst het gebruik van diversiteit als selectiecriterium af. Zij benadrukken dat het verschil tussen mannen en vrouwen het meest universeel is en verwerpen zelfidentificatie als leidend principe.
“Van alle vormen van diversiteit is het verschil tussen mannen en vrouwen het meest universeel. Zelfidentificatie als leidend principe in wetgeving wijst de SGP dus af.”
De ChristenUnie ziet diversiteit als een waardevolle realiteit in de samenleving, geworteld in menselijke waardigheid en verscheidenheid. Ze pleit voor het actief bevorderen van samenleven in verscheidenheid, het tegengaan van discriminatie en racisme, en het waarborgen van keuzevrijheid in onderwijs. Concrete voorstellen zijn het stimuleren van initiatieven die samenleven in verscheidenheid bevorderen en het versterken van diversiteit en keuzevrijheid via onderwijsvrijheid.
De ChristenUnie benadrukt het belang van een samenleving waarin verschillen worden erkend en gewaardeerd, en waar discriminatie en racisme actief worden bestreden. De partij ziet diversiteit als een gegeven en vindt dat de overheid initiatieven moet stimuleren die het samenleven in verscheidenheid bevorderen.
“We zijn als mensen in deze wereld in verscheidenheid aan elkaar gegeven. Daarom staat de ChristenUnie voor een overheid die initiatieven stimuleert die het samenleven in verscheidenheid bevorderen en scherpen we wet- en regelgeving om racisme en discriminatie tegen te gaan verder aan.”
De ChristenUnie beschouwt het grondwettelijke recht op onderwijsvrijheid als een waarborg voor diversiteit en keuzevrijheid. Door verschillende levensbeschouwelijke en pedagogische visies naast elkaar te laten bestaan, wordt diversiteit in het onderwijs versterkt.
“Het grondwettelijke recht op onderwijsvrijheid maakt het mogelijk dat verschillende levensbeschouwelijke en pedagogische visies naast elkaar bestaan en versterkt de diversiteit en keuzevrijheid in het onderwijs.”