Verkiezingsprogramma's 2025 overdiscriminatie
DENK stelt discriminatie centraal als een fundamenteel probleem in Nederland en pleit voor een ambitieus, streng en breed maatregelenpakket om alle vormen van discriminatie uit te bannen. De partij wil harde sancties, institutionele hervormingen, strengere handhaving en specifieke quota invoeren, met als doel volledige gelijkwaardigheid en nul procent ervaren discriminatie in 2030. DENK richt zich op zowel preventie als bestraffing, met bijzondere aandacht voor institutionele discriminatie, racisme, stagediscriminatie, woningmarkt en digitale ongelijkheid.
Strengere straffen en sancties tegen discriminatie
DENK wil discriminatie hard aanpakken door hogere straffen, naming & shaming, en het uitsluiten van veroordeelden uit overheidsdienst. Hiermee wil de partij een afschrikwekkend effect creëren en duidelijk maken dat discriminatie onacceptabel is.
“Bedrijven en organisaties die onherroepelijk veroordeeld zijn voor discriminatie worden publiekelijk aan de schandpaal genageld.”
“Personen die onherroepelijk veroordeeld zijn voor racistische of discriminerende daden komen in een register en mogen vijf jaar lang niet in overheidsdienst treden.”
“De boetes en celstraffen voor discriminatiedelicten gaan flink omhoog.”
“Makelaars die discrimineren en geen beterschap vertonen worden uit het beroep gezet.”
Institutionele hervormingen en toezicht
DENK wil structurele discriminatie bij de overheid en bedrijven bestrijden door nieuwe autoriteiten, gespecialiseerde rechters, en permanente monitoring. Dit moet leiden tot meer transparantie, betere handhaving en het uitbannen van discriminerende systemen.
“De Autoriteit tegen Discriminatie en Racisme (AR). Deze Autoriteit vervangt de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme en krijgt iets wat nu ontbreekt: échte macht, een onafhankelijk budget en ruime bevoegdheden.”
“Alle overheidsinstanties worden grondig doorgelicht op discriminerend beleid en discriminerende algoritmes.”
“Er komt een permanente Discriminatiemonitor waarin de ervaren discriminatie onderzocht wordt.”
“Er komen rechters die zijn gespecialiseerd in gelijke behandeling. Daarnaast investeren wij in meer expertise bij het Openbaar Ministerie over discriminatie.”
Omkering bewijslast en gericht beleid tegen institutionele discriminatie
Om burgers beter te beschermen tegen institutionele discriminatie, wil DENK de bewijslast omkeren en specifieke uitingsvormen van discriminatie gericht aanpakken. Dit moet het makkelijker maken om misstanden aan te tonen en aan te pakken.
“Wanneer er signalen van institutionele discriminatie zijn, moet de organisatie aantonen dat er géén sprake van is.”
“Specifieke uitingsvormen van discriminatie krijgen gerichte aanpakken. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om een specifiek plan tegen antisemitisme, LHBTI haat, anti ziganisme, anti zwart racisme en andere uitingsvormen van discriminatie die om een gerichte aanpak vragen.”
Diversiteitsquota en positieve discriminatie
DENK wil diversiteitsquota invoeren bij overheid en bedrijfsleven om het glazen plafond te doorbreken en representatie te bevorderen. Dit wordt gezien als noodzakelijk om structurele ongelijkheid te doorbreken.
Discriminatiebestrijding in onderwijs en stages
DENK richt zich specifiek op het bestrijden van stagediscriminatie en het bevorderen van gelijke kansen in het onderwijs, onder meer door mysteryguest-onderzoeken en sancties.
“Stagediscriminatie keihard aanpakken, met mysteryguest onderzoeken, sancties voor bedrijven en naming & shaming bij bewezen discriminatie.”
“Hbo en wo-instellingen worden verplicht om hun selectie-instrumenten te toetsen op bias en ongelijkheid. Selectieprocedures die ongelijkheid in de hand werken worden afgeschaft.”
Bestrijding van woningmarktdiscriminatie
DENK wil discriminatie op de woningmarkt uitbannen door strengere straffen, mysteryguest-onderzoeken en beroepsverboden voor discriminerende makelaars.
Bestrijding van digitale discriminatie en algoritmische vooroordelen
DENK erkent het gevaar van discriminerende algoritmes en wil wettelijke waarborgen, transparantie en toezicht om digitale discriminatie te voorkomen.
“Het gebruik van afkomstgerelateerde kenmerken in algoritmen en risicoprofielen wordt verboden. Ook worden strenge eisen ingevoerd die verplicht stellen dat algoritmes op non discriminatoire wijze worden ontworpen, getest én gecontroleerd.”
“Er komt een verplicht algoritmeregister, dat geldt voor zowel overheden als bedrijven die algoritmen inzetten.”
Zero tolerance en ontslag bij discriminatie door ambtenaren en politie
DENK wil dat ambtenaren en agenten die zich schuldig maken aan discriminatie direct worden ontslagen, om zo het vertrouwen in de overheid te herstellen.
Specifieke aanpak moslimdiscriminatie
DENK benoemt moslimdiscriminatie expliciet en wil een aparte coördinator, doorlichting van beleid, en excuses voor anti-moslimbeleid.
“De overheid wordt doorgelicht op moslimhaat. Het veiligheidsbeleid en de fraudebestrijding worden doorgelicht op moslimdiscriminatie.”
“Nationaal Coördinator tegen Moslimhaat. Deze coördinator krijgt doorzettingsmacht en budget om de aanpak tegen moslimdiscriminatie op te voeren.”
“Voor de illegale spionage bij moskeeën, het plaatsen van moslims op lijsten en de discriminerende uitwerking van wetten en regels biedt de Nederlandse regering excuses aan.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) beschouwt discriminatie in al haar vormen als onacceptabel en pleit voor een samenleving waarin iedereen gelijkwaardig wordt behandeld, ongeacht afkomst, gender, religie of andere kenmerken. De partij stelt concrete maatregelen voor om institutionele discriminatie te bestrijden, zoals het verbieden van etnisch profileren, het verbeteren van meldprocedures, het aanpassen van wetgeving, en het expliciet benoemen en aanpakken van specifieke vormen van discriminatie zoals moslimhaat, antisemitisme en validisme. PvdD wil dat publieke instellingen het goede voorbeeld geven en dat discriminatie in onderwijs, op de arbeidsmarkt, in de woningmarkt en bij de overheid actief wordt bestreden.
Institutionele discriminatie bij overheid en publieke diensten aanpakken
PvdD erkent dat discriminatie structureel aanwezig is binnen overheidsinstanties en publieke dienstverlening. De partij wil dat de overheid proactief optreedt, wet- en regelgeving toetst op discriminatierisico’s, en dat publieke instellingen transparante en inclusieve selectieprocedures hanteren.
“Patronen van institutionele discriminatie zijn helaas structureel aanwezig bij de overheid en bij de uitvoering van de taken van de overheid.”
“Wet- en regelgeving worden getoetst op risico’s van discriminatie en waar nodig aangepast.”
“Alle publieke dienstverleners en gemeenten worden verplicht een risicoanalyse te doen op discriminatie.”
“Publieke instellingen moeten hierin het goede voorbeeld geven met eerlijke, transparante en inclusieve selectie-procedures.”
Verbod op etnisch profileren en uitbreiding discriminatieverboden
De partij wil een wettelijk verbod op etnisch profileren en uitbreiding van discriminatieverboden, inclusief strafbaarstelling van groepsbelediging op basis van genderidentiteit en -expressie.
“Het verbod op etnisch profileren wordt uitgebreid; er komt een (wettelijk) verbod op het gebruik van etniciteit en nationaliteit als indicator in risicoprofielen die worden gebruikt voor het opsporen van potentiële wet- en regelovertreders door de politie, Koninklijke Marechaussee of het FIOD.”
“We maken groepsbelediging op grond van gender-identiteit, genderexpressie en geslachtskenmerken strafbaar.”
Specifieke aanpak van moslimdiscriminatie en antisemitisme
PvdD benoemt expliciet moslimdiscriminatie en antisemitisme als urgente problemen en stelt voor deze vormen van discriminatie expliciet te erkennen, te registreren en te bestrijden met aparte beleidsmaatregelen.
“Institutionele moslimdiscriminatie wordt erkend, zoals ook wordt aanbevolen in het Nationaal onderzoek moslimdiscriminatie. Moslim-discriminatie wordt expliciet benoemd in landelijk beleid, zoals we dit doen voor antisemitisme.”
“Er komt een landelijke aanpak moslimdiscriminatie.”
“Er komt een onafhankelijk meldpunt voor anonieme meldingen van moslimhaat, er komt ondersteuning en registratie, en onderzoek naar drempels voor aangifte om meldingsbereidheid te vergroten.”
Discriminatie in onderwijs en op de arbeidsmarkt bestrijden
De partij wil discriminatie bij sollicitaties, stages en in het onderwijs actief bestrijden, onder meer door objectieve selectieprocedures, aandacht voor onbewuste vooroordelen en het aanpassen van de Grondwet om onderwijsdiscriminatie tegen te gaan.
“Discriminatie bij sollicitaties en stages. Publieke instellingen moeten hierin het goede voorbeeld geven met eerlijke, transparante en inclusieve selectie-procedures.”
“Onderwijsdiscriminatie, waarbij leerlingen ongelijk worden behandeld op basis van bijvoorbeeld hun huidskleur of het inkomen van hun ouders, en stagediscriminatie worden tegengegaan en actief bestreden.”
“De vrijheid van onderwijs mag niet misbruikt worden om te discrimineren. Intentieverklaringen die homoseksualiteit en genderdiversiteit afwijzen zijn onacceptabel. Artikel 23 van de Grondwet wordt daarom aangepast.”
Meldingen en aangifte van discriminatie laagdrempeliger maken
PvdD wil dat slachtoffers van discriminatie eenvoudiger aangifte kunnen doen en dat meldingen centraal worden geanalyseerd om beter beleid te kunnen voeren.
“Meldingen van discriminatie en geweld worden centraal geanalyseerd. We zorgen ervoor dat aangifte doen bij alle vormen van discriminatie laagdrempeliger wordt en aangifte doen toegankelijker wordt voor slachtoffers.”
Discriminatie op de woningmarkt tegengaan
De partij stelt voor om anoniem reageren op woningplatforms mogelijk te maken om discriminatie bij het zoeken naar een woning te bestrijden.
“We bestrijden discriminatie op de woningmarkt door het mogelijk te maken dat huurders anoniem kunnen reageren op woningplatforms.”
Validisme en discriminatie van mensen met een beperking bestrijden
PvdD erkent validisme als specifieke vorm van discriminatie en wil een nationale strategie om mensen met een beperking volwaardig te laten deelnemen aan de maatschappij.
“Validisme wordt serieus genomen als vorm van discriminatie. Politieke participatie door mensen met een beperking wordt bevorderd.”
Digitale discriminatie en AI-systemen
De partij wil dat AI-systemen aantoonbaar anti-discriminatoir zijn en dat discriminatie op sociale media hard wordt bestreden.
“Alle AI-systemen die invloed hebben op mensenlevens, inclusief systemen die worden ingezet ten behoeve van de veiligheid, worden aan de voorkant ontworpen en later getoetst op beheersbaarheid, ethiek, lichamelijke integriteit en privacy. Deze systemen moeten aantoonbaar anti-discriminatoir zijn.”
“Groepsbelediging, digitaal pesten, discriminatie en oproepen tot racistisch geweld op sociale media worden hard bestreden.”
BIJ1 ziet discriminatie als een structureel probleem dat diepgeworteld is in de Nederlandse samenleving en pleit voor een radicale, systemische aanpak. De partij wil discriminatie actief bestrijden in onder andere overheid, onderwijs, arbeidsmarkt, zorg en huisvesting, met concrete maatregelen zoals het opheffen van discriminerende verboden, strengere handhaving en structurele hervormingen. BIJ1 streeft naar gelijke rechten en inclusie voor alle groepen, ongeacht afkomst, religie, gender of beperking.
Structurele bestrijding van discriminatie in overheid en samenleving
BIJ1 wil dat discriminatie en racisme in alle sectoren van de samenleving actief worden bestreden, met een ‘zero tolerance’ beleid en grondig onderzoek binnen overheidsorganisaties. De partij vindt dat het lage aantal meldingen geen excuus mag zijn voor passiviteit en wil juridische definities van verschillende vormen van racisme vastleggen.
“Alle ministeries, gemeenten en overheidsorganisaties doen grondig onderzoek naar racisme binnen hun organisaties en functioneren. En voeren actief antiracistisch beleid met ‘zero tolerance’.”
“Het aantal meldingen is daarom niet meer leidend in het vaststellen van de schaal van het racisme in de maatschappij. Ook stoppen we met een laag aantal meldingen als excuus gebruiken om geen actie te ondernemen.”
“We bouwen een grotere organisatie rondom de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR), met meer structurele financiering. We stellen juridische definities op van racisme, anti-Zwart racisme, antisemitisme, anti-Aziatisch racisme, moslimhaat en haat tegen Roma en Sinti-volken.”
Afschaffen van discriminerende verboden en regels
BIJ1 wil directe afschaffing van wetten en regels die groepen uitsluiten, zoals het niqab-verbod en het hoofddoekverbod bij rechters en politie. Dit moet de keuzevrijheid en inclusie van religieuze minderheden vergroten.
“Het gedeeltelijke verbod op gezichtsbedekkende kleding (in de volksmond “niqab-verbod”) heffen we direct op. Ook het verbod op een hoofddoek dragen voor rechters, griffiers en bij de politie heffen we op.”
Strenge aanpak van discriminatie op woningmarkt, arbeidsmarkt en onderwijs
De partij eist dat woningcorporaties, bedrijven en onderwijsinstellingen actief aantonen hoe zij discriminatie voorkomen en corrigeren. Er komen strengere sancties voor discriminatie op de werkvloer en bij woningtoewijzing, en stagediscriminatie wordt streng aangepakt.
“Woningcorporaties moeten actief aantonen hoe zij bij woningtoewijzing discriminatie voorkomen en misstanden corrigeren.”
“Stagediscriminatie pakken we streng aan.”
“De Inspectie SZW inspecteert proactief op discriminatie op de werkvloer. Bedrijven die zich schuldig maken aan discriminatie krijgen strengere sancties.”
“Makelaars, tussenpersonen of verhuurders die discrimineren, verliezen het recht om deze functies te beoefenen, en zal de rechter vervolgen.”
Antiracisme en dekolonisatie in onderwijs en zorg
BIJ1 wil het onderwijs dekoloniseren en antiracisme structureel opnemen in lerarenopleidingen en medische curricula. Racistische en koloniale denkbeelden worden actief verwijderd, en er komt meer aandacht voor de gevolgen van racisme in de zorg.
“Antiracisme krijgt een belangrijke plek in lerarenopleidingen, met nadruk op het afleren van racistisch gedachtegoed en gedrag.”
“Racistische en koloniale denkbeelden in de curricula van artsenopleidingen onderzoeken en verwijderen we.”
“Het effect van racisme in de zorg op medewerkers en cliënten onderzoeken en bestrijden we uitgebreid.”
“We gaan discriminatie zoals onderadviseren, stagediscriminatie en het onnodig problematiseren van gedrag van kinderen van kleur tegen.”
Specifieke aanpak van moslimhaat en andere vormen van racisme
De partij benoemt expliciet de aanpak van moslimhaat, anti-Zwart racisme, antisemitisme, anti-Aziatisch racisme en haat tegen Roma en Sinti, met aparte juridische definities en het intrekken van wetten die moslims onterecht koppelen aan onveiligheid.
“Er komt een daadkrachtige aanpak tegen moslimhaat, dat rechtse politici na een jarenlange haatcampagne tegen moslims inmiddels normaliseerden. Wetten en regels die moslims onterecht koppelen aan onveiligheid trekken we in.”
“We stellen juridische definities op van racisme, anti-Zwart racisme, antisemitisme, anti-Aziatisch racisme, moslimhaat en haat tegen Roma en Sinti-volken.”
Volt stelt discriminatie in alle vormen expliciet aan de kaak en wil deze structureel bestrijden via wetgeving, handhaving en educatie. De partij pleit voor een minister voor Discriminatiebestrijding, strengere handhaving en transparantie, uitbreiding van discriminatiegronden, en structurele aandacht voor discriminatie in onderwijs, arbeidsmarkt, woningmarkt en digitale overheid. Volt kiest voor een integrale, preventieve en transparante aanpak, met nadruk op institutionele verantwoordelijkheid en wettelijke verankering.
Minister voor Discriminatiebestrijding en wettelijke verankering
Volt wil discriminatiebestrijding institutionaliseren door een aparte minister aan te stellen en wettelijke verplichtingen op te leggen aan overheden en organisaties. Hiermee wordt het probleem op het hoogste niveau geadresseerd en krijgen wetten, beleid en werkplekken een inclusieve toets.
“Daarom komt er een minister voor Discriminatiebestrijding, Inclusie en Gelijkwaardigheid. Deze minister zorgt ervoor dat wetten, overheidsbeleid en werkplekken eerlijk, veilig en inclusief zijn voor alle mensen in Nederland.”
“Er komt een wettelijke verplichting voor alle Nederlandse gemeenten (inclusief de BES-eilanden) om antidiscriminatiebeleid te voeren, inclusief een periodieke evaluatieplicht van dit beleid.”
Professionalisering en centralisatie van antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s)
Volt wil dat ADV’s professioneler en effectiever worden, met landelijke dekking, uniforme kwaliteitsnormen en centrale regie. Dit voorkomt versnippering en inconsistentie in de aanpak van discriminatie.
“Volt pleit ervoor dat anti-discriminatievoorzieningen (ADV’s) professioneler worden, zodat discriminatie effectief kan worden aangepakt en preventie een belangrijke onderdeel wordt van de ADV’s.”
“een landelijk dekkend netwerk met uniforme kwaliteitsnormen, zonder lokale versnippering of inconsistentie;”
Strengere handhaving en transparantie bij discriminatie op arbeidsmarkt en woningmarkt
Volt wil discriminatie op de arbeids- en woningmarkt krachtig aanpakken met meldplichten, transparante selectieprocedures, mystery-onderzoeken en actieve handhaving. Werkgevers en bemiddelaars worden verplicht tot transparantie en controle.
“We gaan discriminatie op de arbeidsmarkt aanpakken en voeren de Wet Toezicht gelijke kansen in bij werving en selectie. Werkgevers worden verplicht transparant te zijn over hun aannamebeleid.”
“We pakken discriminatie op de woningmarkt aan met duidelijke wetgeving, gerichte voorlichting en actieve handhaving. We kiezen voor een stevige, integrale aanpak met transparante selectieprocedures, verplichte controle door gemeenten, structurele mystery-onderzoeken en streng optreden tegen overtredingen.”
“Daarnaast wordt er een meldplicht ingesteld voor discriminerende verzoeken aan degene die arbeidsbemiddeling verricht of arbeidskrachten ter beschikking stelt.”
Uitbreiding discriminatiegronden en structurele aandacht in onderwijs
Volt wil de Algemene wet gelijke behandeling uitbreiden met ‘sociale status’ als discriminatiegrond en discriminatiebestrijding structureel onderdeel maken van het onderwijs. Dit moet bijdragen aan het doorbreken van armoede en het herkennen en bespreken van vooroordelen en institutioneel racisme.
“Naar Frans voorbeeld voegen we ook ‘sociale status’ toe als discriminatiegrond aan de Algemene wet gelijke behandeling.”
“Wij maken discriminatiebestrijding een structureel onderdeel van het onderwijs. Leraren worden goed geschoold in het herkennen van vooroordelen en het voeren van moeilijke gesprekken in de klas. Leerlingen leren over de werking van structureel racisme, institutionele uitsluiting en privileges.”
Transparantie en toetsing van algoritmen op discriminatie
Volt wil dat algoritmen en AI-systemen transparant zijn, vooraf worden getoetst op mensenrechten en non-discriminatie, en dat betrokkenen inspraak krijgen bij risicoprofielen. Dit voorkomt digitale discriminatie door de overheid.
“Algoritmen, inclusief daarop gebaseerde kunstmatige intelligentie (AI), mogen niet discrimineren en moeten transparant en herleidbaar zijn. Daarom worden alle algoritmes openbaar gemaakt in het algoritmeregister en vooraf getoetst op mensenrechten en non-discriminatie, zeker bij gebruik in handhaving en toezicht.”
Strengere straffen en bescherming bij discriminatoir geweld en hate speech
Volt wil discriminatoir gemotiveerde geweldsdelicten, inclusief online hate speech, zwaarder bestraffen en de bescherming van slachtoffers verbeteren.
“We bestraffen discriminatoir gemotiveerde geweldsdelicten zwaarder, ook online, waaronder (intersectionele) hate speech.”
Gelijke behandeling in zorg en tegen religieuze discriminatie
Volt wil institutionele discriminatie in de zorg aanpakken en is tegen een verbod op religieuze uitingen zoals hoofddoeken bij de overheid.
“We pakken discriminatie op basis van religie aan. Volt is om die reden tegen het verbod op het dragen van een hoofddoek of andere religieuze uitingen voor politieagenten en andere mensen die bij de overheid werken.”
“We zorgen dat iedereen gelijk behandeld wordt in de zorg. Daarom starten we een Taskforce Inclusieve Zorg die institutionele knelpunten blootlegt en werkt aan blijvende verbetering.”
GroenLinks-PvdA stelt dat discriminatie in geen enkele vorm acceptabel is en wil actief optreden tegen discriminatie op de arbeidsmarkt, in het onderwijs, door de overheid en in de samenleving. De partij kiest voor stevige handhaving, hogere straffen, het verbieden van discriminerende algoritmen, en het versterken van bewustwording en gelijke behandeling. Concrete voorstellen zijn onder meer het uitsluiten van discriminerende bedrijven van overheidsopdrachten, het intrekken van vergunningen van uitzendbureaus die discrimineren, en het versterken van de opsporing en vervolging van discriminatie.
Strenge aanpak van discriminatie door bedrijven en organisaties
GroenLinks-PvdA wil bedrijven en organisaties die zich schuldig maken aan discriminatie hard aanpakken, onder meer door boetes, uitsluiting van overheidsopdrachten en het intrekken van vergunningen. Hiermee wil de partij een veilig werkklimaat en gelijke kansen op de arbeidsmarkt afdwingen.
“Bedrijven en organisaties die zich schuldig maken aan (stage)discriminatie en seksisme krijgen stevige boetes en worden uitgesloten van overheidsopdrachten.”
“Vergunningen voor uitzendbureaus die discrimineren worden ingetrokken. Daarnaast hebben zij een meldingsplicht bij verzoeken die zij ontvangen om te discrimineren.”
Verbod op discriminerende algoritmen en risicoprofielen
De partij erkent het risico van discriminatie door geautomatiseerde systemen en algoritmen, en wil toezicht en wettelijke verboden op discriminerende toepassingen. Dit is een reactie op recente schandalen zoals de Toeslagenaffaire.
“We verbeteren het toezicht op hoe de overheid data gebruikt en privacy beschermt. Bestaande toezichthouders, zoals de Autoriteit Persoonsgegevens, krijgen meer bevoegdheden, expertise en middelen om algoritmen en systemen te controleren op transparantie, uitlegbaarheid, proportionaliteit en discriminatie.”
“De inzet van risicoprofielen op basis van afkomst, inkomen of postcode — zoals bij de Toeslagenaffaire — wordt verboden.”
Zwaardere straffen en betere opsporing van discriminatie
GroenLinks-PvdA wil discriminatie zwaarder bestraffen en de opsporing verbeteren door meer middelen voor het OM, speciale discriminatierechercheurs en betere training van agenten. Hiermee wil de partij de drempel voor aangifte verlagen en discriminatie effectiever aanpakken.
“Het OM krijgt meer middelen om discriminatiezaken te vervolgen. We zorgen voor meer speciale discriminatierechercheurs om de drempel voor aangifte te verlagen, en trainen agenten om discriminatie beter te herkennen en etnisch profileren te voorkomen.”
“Dankzij onze wet tegen hatecrimes kunnen we discriminatie zwaarder bestraffen.”
Gelijke behandeling en inclusiviteit door de overheid
De overheid moet volgens GroenLinks-PvdA het goede voorbeeld geven door gelijke behandeling te waarborgen, discriminerende wetgeving af te schaffen en diversiteit te bevorderen in publieke functies.
“De overheid gaat voorop in het bestrijden van discriminatie en seksisme, binnen en buiten de overheid. We schaffen de Rotterdamwet in haar huidige vorm af...”
“Alle overheidsinstanties en semipublieke organisaties gaan diversiteit nastreven.”
Bewustwording en educatie over discriminatie
De partij wil discriminatie ook bestrijden door meer aandacht voor bewustwording, educatie over het koloniale verleden, antisemitisme, moslimhaat en andere vormen van uitsluiting.
“In het onderwijs besteden we meer aandacht aan de gevolgen van discriminatie, antisemitisme en uitsluiting. We waarborgen aandacht voor onder andere het koloniale verleden, slavernij, de Holocaust en de Joodse cultuur.”
Specifieke bescherming van kwetsbare groepen
GroenLinks-PvdA benoemt expliciet de bescherming van groepen die vaak met discriminatie te maken krijgen, zoals lhbti+ personen, vrouwen, mensen met een beperking, en religieuze minderheden.
“Op veel plekken hebben moslims te maken met discriminatie. Op al deze plekken pakken we dit aan. Met strenge controles voorkomen we bijvoorbeeld discriminatie door banken en financiële instellingen.”
“Dankzij onze wet tegen hatecrimes kunnen we discriminatie zwaarder bestraffen. Daarnaast verbieden we conversietherapie, zetten we in op kortere wachttijd voor transzorg en schaffen we onnodige geslachtsregistratie op identiteitspapieren af...”
De SP stelt discriminatie in alle vormen expliciet aan de kaak en wil deze hard aanpakken, zowel in de samenleving als bij de overheid. De partij pleit voor strengere handhaving, uitbreiding van discriminatiegronden, en het schrappen van discriminerend beleid, met concrete maatregelen zoals het intrekken van subsidies voor discriminerende bedrijven, het tegengaan van digitale discriminatie, en het versterken van gelijke behandeling door de overheid. Hun visie is dat iedereen gelijke kansen verdient, ongeacht afkomst, gender, klasse of beperking, en dat de overheid hierin een voorbeeldrol moet nemen.
Strengere handhaving en sancties tegen discriminatie
De SP wil discriminatie op de arbeidsmarkt, woningmarkt, onderwijs en andere plekken actief bestrijden door bewustwording, sterkere inspecties, en harde sancties voor overtreders. Bedrijven die discrimineren verliezen subsidies en overheidsopdrachten, en er komt een zwarte lijst voor stagediscriminatie.
“We maken werk van de aanpak van alle vormen van discriminatie op de arbeidsmarkt, woningmarkt, onderwijs en andere plekken. Door bewustwording kunnen we een deel voorkomen en door sterkere inspecties met handhavingsbevoegdheden willen we overtredingen aanpakken.”
“We benoemen en veroordelen bedrijven die aantoonbaar discrimineren. Zij verliezen bovendien subsidies en komen niet meer in aanmerking voor overheidsopdrachten.”
“Stagediscriminatie pakken wij aan. Er komt een zwarte lijst met bedrijven die discrimineren. Deze bedrijven krijgen geen orders meer vanuit de overheid en worden beboet.”
Uitbreiding en versterking van wettelijke bescherming
De SP wil sociaaleconomische klasse toevoegen als discriminatiegrond in de wet, en het overheidshandelen volledig onder de Algemene wet gelijke behandeling brengen. Dit betekent dat burgers ook bij discriminatie door de overheid terecht kunnen bij het College voor de Rechten van de Mens.
“Discriminatie op grond van op basis van klasse, kleur, gender, religie, seksuele voorkeur, leeftijd, beperking of wat dan ook pakken wij hard aan. Sociaaleconomische klasse wordt toegevoegd als discriminatiegrond in de Algemene wet gelijke behandeling en het Wetboek van Strafrecht.”
“Overheidshandelen valt voortaan onder de wetgeving die gelijke behandeling garandeert (Algemene wet gelijke behandeling). Dat betekent dat mensen voortaan terechtkunnen bij het College voor de Rechten van de Mens als zij gediscrimineerd worden door de overheid.”
Aanpak van digitale en algoritmische discriminatie
De SP wil dat algoritmes en AI niet leiden tot discriminatie, vooral bij overheidsbesluiten. Risicoprofilering en geautomatiseerde besluitvorming mogen niet langer worden ingezet als mensenrechten niet gewaarborgd zijn.
“Stop digitale discriminatie vanuit de overheid. Risicoprofilering en AI mogen niet leiden tot discriminatie.”
“De inzet van algoritmen, Kunstmatige Intelligentie en geautomatiseerde besluitvorming om fraude op te sporen en besluiten te nemen is niet langer toegestaan wanneer mensen rechten niet gewaarborgd kunnen worden.”
Gelijke behandeling en bestrijding institutionele discriminatie
De SP wil institutionele discriminatie en klassenjustitie in de rechtsstaat onderzoeken en tegengaan, zodat iedereen gelijk behandeld wordt door politie, justitie en overheid.
“Daarom komt er een groot onderzoek naar klassenjustitie en institutionele discriminatie in onze rechtsstaat en opsporing, om zulke verschillen in behandeling tegen te gaan.”
Specifieke groepen: woonwagenbewoners en mensen met beperking
De SP benoemt expliciet de discriminatie van woonwagenbewoners en mensen met een beperking, en wil deze groepen gelijke kansen en ondersteuning bieden.
“Stop de discriminatie van woonwagenbewoners. De Ombudsman en de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme hebben met kritische rapporten de behandeling van woonwagenbewoners door gemeenten veroordeeld. Dit moet stoppen.”
“Moeilijk objectiveerbare aandoeningen worden erkend en het schattingsbesluit passen we aan zodat lagere inkomens niet langer gediscrimineerd worden.”
D66 stelt gelijke behandeling en het bestrijden van discriminatie centraal in haar verkiezingsprogramma. De partij wil een brede, nieuwe Antidiscriminatiewet, strengere handhaving tegen discriminatie op de arbeidsmarkt en in het onderwijs, en een verbod op etnisch profileren door de overheid. D66 benadrukt dat niemand mag worden buitengesloten op basis van afkomst, geloof, huidskleur, gender, seksuele oriëntatie of beperking.
Nieuwe, brede Antidiscriminatiewet voor álle vormen
D66 vindt de huidige wetgeving tegen discriminatie onvoldoende en wil een nieuwe, allesomvattende wet die actieve verplichtingen oplegt aan publieke én private organisaties. Hiermee wil de partij structurele discriminatie voorkomen en gelijke behandeling afdwingen in beleid en uitvoering.
“De huidige wet (de Algemene wet gelijke behandeling - Awbg) schiet op belangrijke punten tekort. D66 wil daarom een nieuwe, brede Antidiscriminatiewet waar álle vormen van discriminatie onder vallen.”
“Deze Antidiscriminatiewet bevat ook actieve verplichtingen om discriminatie te voorkomen. Deze gelden zowel voor publieke als private organisaties – denk aan scholen, werkgevers, verhuurders en gemeentes. Voor alle overheidsorganen en bestuurslagen bevat de wet een gelijkebehandelingsplicht in beleid en voor de uitvoering daarvan.”
Strengere aanpak discriminatie op de arbeidsmarkt
D66 wil discriminatie bij werving, selectie en stages hard aanpakken, onder meer door sancties voor bedrijven en meldpunten bij onderwijsinstellingen. De overheid moet het goede voorbeeld geven, bijvoorbeeld met ‘blinde’ sollicitaties.
“Discriminatie en racisme bij vacatures en sollicitaties komt nog steeds voor. Maar bij procedures voor werving en selectie horen gelijke kansen het enige uitgangspunt te zijn. D66 wil dat bedrijven die discrimineren bestraft worden. De overheid geeft zelf het goede voorbeeld o.a. met ‘blinde’ sollicitaties.”
“Wij willen een eerlijke stagevergoeding voor elke student. Daarom komt er een wettelijke minimum stagevergoeding, die werkgevers betalen. Er mag geen verschil bestaan tussen stages in het mbo, hbo en wo. We accepteren geen stagediscriminatie en voeren daarom een geen-pardon beleid. Elke onderwijsinstelling krijgt een meldpunt voor stagediscriminatie.”
Verbod op etnisch profileren door overheid en politie
D66 wil wettelijk vastleggen dat overheidsorganisaties, politie en marechaussee geen etniciteit, nationaliteit of andere persoonskenmerken mogen gebruiken voor risicoprofilering. Dit is een reactie op schandalen als de toeslagenaffaire en structurele discriminatie door de overheid.
“Het toeslagenschandaal laat zien hoe gevaarlijk etnisch profileren is. D66 maakt daar bij wet een einde aan: overheidsorganisaties mogen geen etniciteit of nationaliteit meer gebruiken om mensen in te delen in risicogroepen.”
“De politie en de marechaussee mogen niet meer etnisch profileren.”
Geen discriminatie in de zorg
D66 stelt dat racisme en discriminatie in de zorg onacceptabel zijn en wil ingrijpen via meldpunten en meer aandacht voor diversiteit in zorgopleidingen.
“Er is geen plaats voor racisme en discriminatie in de zorg. Daarop grijpen we in, bijvoorbeeld via meldpunten voor patiënten en professionals.”
“D66 vindt dat zorgopleidingen extra aandacht moeten geven aan verschillen tussen patiënten, zoals verschillen in cultuur, etniciteit en gender.”
Aandacht voor intersectionaliteit en meervoudige uitsluiting
D66 erkent dat mensen om meerdere redenen tegelijk kunnen worden buitengesloten en wil daar specifiek beleid voor voeren.
“In het bijzonder oog voor situaties waarin mensen om meerdere redenen tegelijk worden buitengesloten (intersectionaliteit), bijvoorbeeld omdat ze én van kleur én queer zijn. Want niemand is vrij totdat we allemaal vrij zijn.”
De ChristenUnie veroordeelt discriminatie en racisme krachtig en wil wet- en regelgeving aanscherpen om deze tegen te gaan. Ze pleiten voor concrete maatregelen zoals het stimuleren van initiatieven voor samenleven in verscheidenheid, het hard aanpakken van antisemitisme, en het mogelijk maken voor rechters om wetten aan de grondwet te toetsen. De partij benadrukt dat iedereen menselijke waardigheid deelt en dat discriminatie op welke grond dan ook onacceptabel is.
Wet- en regelgeving tegen discriminatie en racisme aanscherpen
De ChristenUnie vindt dat de overheid actief moet optreden tegen discriminatie en racisme, en wil bestaande wet- en regelgeving verder aanscherpen. Ze zien het als een morele plicht om racisme, antisemitisme en discriminatie op basis van levensovertuiging, geslacht, handicap of andere gronden te bestrijden. Daarnaast willen ze dat rechters wetten aan de grondwet kunnen toetsen, wat kan bijdragen aan het tegengaan van discriminatoire wetgeving.
“De ChristenUnie stelt zich daarom teweer tegen het kwaad van racisme, antisemitisme en discriminatie op basis van levensovertuiging, geslacht, handicap of op welke grond dan ook.”
“Daarom staat de ChristenUnie voor een overheid die initiatieven stimuleert die het samenleven in verscheidenheid bevorderen en scherpen we wet- en regelgeving om racisme en discriminatie tegen te gaan verder aan.”
“Het verbod op constitutionele toetsing wordt afgeschaft zodat rechters wetten ook aan de grondwet kunnen toetsen.”
Hard optreden tegen antisemitisme, ook binnen politie en onderwijs
De ChristenUnie benoemt antisemitisme expliciet als een ernstig probleem en wil bestaande actieplannen voortzetten en uitbreiden. Ze pleiten voor streng optreden tegen antisemitisme binnen de politie en onderwijsinstellingen, en vinden dat politieagenten die zich antisemitisch of racistisch uitlaten, niet thuishoren bij het korps.
“Het actieplan Bestrijding Antisemitisme wordt doorgezet en waar nodig uitgebreid.”
“Voor politieagenten die weigeren Joodse instellingen te beschermen of zich antisemitisch (of anderszins racistisch) uitlaten, is geen plaats bij het korps.”
“Antisemitisme op scholen en onderwijsinstellingen wordt bestreden.”
“Het onderwijs, van basisschool tot universiteit, moet een veilige plek zijn voor Joodse studenten en medewerkers.”
Toezicht op discriminatie bij schooltoelating en ouderbijdrage
De ChristenUnie wil dat scholen niet discrimineren bij het innen van ouderbijdragen en dat de inspectie hierop toeziet. Dit moet bijdragen aan gelijke kansen voor alle kinderen, ongeacht achtergrond.
“De ouderbijdrage blijft vrijwillig en de inspectie ziet erop toe dat scholen dit respecteren, niet discrimineren, en dat het vrijwillig karakter voor iedereen duidelijk is.”
Het CDA spreekt zich duidelijk uit tegen elke vorm van discriminatie en wil deze stevig bestrijden, met bijzondere aandacht voor discriminatie op basis van onder andere religie, leeftijd, gender en afkomst. Het CDA pleit voor een harde aanpak, zowel wettelijk als via bewustwording en voorbeeldgedrag van de overheid, en noemt concrete maatregelen zoals het bestrijden van leeftijdsdiscriminatie, het verbeteren van de positie van vrouwen en het actief toetsen van beleid op uitsluiting. De partij benadrukt dat discriminatie niet alleen de waardigheid van mensen ondermijnt, maar ook de samenhang in de samenleving.
Harde aanpak van alle vormen van discriminatie
Het CDA wil discriminatie op basis van onder andere religie, leeftijd, gender, seksuele geaardheid en afkomst krachtig bestrijden. De partij ziet discriminatie als een bedreiging voor de waardigheid van mensen en de sociale samenhang, en noemt expliciet groepen zoals moslims, ouderen en migrantenkinderen. De aanpak is zowel repressief (harde bestrijding) als preventief (bewustwording en voorbeeldfunctie overheid).
“We treden hard op tegen elke vorm van discriminatie en stereotypering, onder meer van moslims. We zetten in op een stevige aanpak van discriminatie, zoals leeftijdsdiscriminatie van ouderen, migrantenkinderen die geen stageplaats kunnen krijgen, of discriminatie op basis van gender, religie, seksuele geaardheid of achternaam.”
“We hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid om uitsluiting tegen te gaan en discriminatie hard te bestrijden. Discriminatie ondermijnt niet alleen de waardigheid van mensen, maar ook de samenhang in onze samenleving.”
Overheid als voorbeeld en actief beleid tegen uitsluiting
Het CDA vindt dat de overheid een actieve rol moet spelen in het tegengaan van discriminatie en uitsluiting, onder andere door het eigen beleid te toetsen en bewustwording te vergroten. Dit moet bijdragen aan transparantie en het wegnemen van drempels voor gelijke behandeling.
“Het Rijk heeft een voorbeeldfunctie en toetst actief het eigen beleid op uitsluiting, vooroordelen en het wegnemen van drempels. De overheid draagt bij aan bewustwording en transparantie.”
Specifieke bestrijding van antisemitisme
Het CDA benoemt antisemitisme expliciet als een vorm van discriminatie die geen enkele ruimte mag krijgen in Nederland en die voortdurend en stevig bestreden moet worden, inclusief de ontkenning van de Holocaust.
“Er is geen enkele ruimte voor antisemitisme in Nederland. Antisemitisme en de ontkenning van de Holocaust moet voortdurend en stevig bestreden worden.”
Gelijkwaardige positie van vrouwen en mensen met een beperking
Het CDA onderschrijft het belang van een gelijkwaardige positie van vrouwen en mensen met een beperking, en noemt concrete initiatieven om deze groepen te ondersteunen en discriminatie tegen te gaan.
“We onderschrijven het belang van een gelijkwaardige positie van vrouwen in onze samenleving.”
“We ondersteunen initiatieven zoals vrouwen naar de top; de inzet van vrouwelijke rolmodellen; en programma’s om meisjes voor technische beroepen te interesseren.”
“We willen betere toegankelijkheid voor mensen met een beperking zoals in het openbaar vervoer, op de arbeidsmarkt en in gebouwen.”
De SGP erkent discriminatie vooral in de context van antisemitisme en waarschuwt voor een te eenzijdige focus op discriminatie en gelijke behandeling, omdat dit volgens hen andere grondrechten kan ondermijnen. Hun belangrijkste concrete voorstellen richten zich op het streng bestrijden van antisemitisme, het beperken van diversiteitsbeleid bij de overheid en het benadrukken van geschiktheid boven diversiteit bij selectieprocedures. De partij pleit voor het beschermen van klassieke vrijheden, waarbij zij kritisch zijn op wat zij zien als doorgeschoten diversiteits- en inclusiebeleid.
Strenge aanpak van antisemitisme en bescherming Joodse gemeenschap
De SGP beschouwt antisemitisme als een ernstige vorm van discriminatie en stelt hiervoor vergaande maatregelen voor, zoals het strafbaar stellen van antisemitische uitingen, het verplichten van afstand nemen van antisemitisme bij naturalisatie, en het weren van haatpredikers. Dit wordt gezien als essentieel voor de veiligheid van Joodse Nederlanders en het waarborgen van integratie.
“De SGP wil in de wet vastleggen dat aspirant-burgers expliciet afstand doen van antisemitische ideeën (inclusief ontkenning van Israëls bestaansrecht) als voorwaarde voor naturalisatie.”
“Er komt een zero-tolerancebeleid voor antisemitische incidenten. De pakkans moet omhoog, er moet meer capaciteit bij Politie en OM worden vrijgemaakt voor de opsporing en vervolging en rechtszaken moeten meer leiden tot een veroordeling.”
“Organisaties die zich schuldig maken aan antisemitisme volgens de IHRA-definitie worden verboden en ontbonden.”
“Universiteiten mogen studenten van onderwijsactiviteiten uitsluiten bij antisemitisch gemotiveerd gedrag of steun aan boycot van Israël (BDS), Samidoun of andere antisemitische organisaties.”
Kritiek op eenzijdige focus op discriminatie en diversiteit
De SGP waarschuwt dat een te sterke nadruk op discriminatie en gelijke behandeling ten koste kan gaan van andere grondrechten, zoals vrijheid van meningsuiting en godsdienst. Zij verzetten zich tegen diversiteits- en inclusiebeleid bij de overheid en pleiten voor selectie op basis van geschiktheid.
“Eenzijdige fixatie op discriminatie en gelijke behandeling kan andere grondrechten onder druk zetten, zoals de vrijheid om zich als burgers te verenigen, zich uit te spreken en het geloof te belijden.”
“Diversiteit- en inclusieprojecten dienen plaats te maken voor opsporing en vervolging van echte criminelen. Bij de instroom op de Politieacademie wordt niet langer onderscheid gemaakt op basis van diversiteit, maar wordt enkel geselecteerd op basis van geschiktheid voor de Politiefunctie.”
Afwijzing van 'woke'- en LHBTI-inclusiebeleid
De SGP uit stevige kritiek op wat zij zien als een 'woke-ideologie' en het overheidsbeleid rond LHBTI-inclusie, waarbij zij stellen dat deze vormen van diversiteitsbeleid de klassieke christelijke traditie en vrijheid van meningsuiting onder druk zetten.
“Met een beroep op gelijkheid, diversiteit en inclusie probeert men een woke-ideologie op te leggen en degenen die anders denken monddood te maken.”
BBB stelt dat discriminatie in Nederland niet wordt getolereerd en benadrukt gelijke kansen en bescherming voor iedereen, ongeacht afkomst, geloof of seksuele voorkeur. De partij koppelt het bestrijden van discriminatie vooral aan integratie, veiligheid en het tegengaan van schadelijke praktijken, met concrete voorstellen zoals het direct uitzetten van asielzoekers die discrimineren en het beschermen van specifieke groepen zoals vrouwen en Joodse Nederlanders.
Direct optreden tegen discriminatie door asielzoekers
BBB wil dat asielzoekers die zich schuldig maken aan discriminatie, zoals het bedreigen of mishandelen van anderen vanwege geloof of seksuele voorkeur, zonder pardon uit de asielprocedure worden gezet en teruggestuurd. Dit standpunt is gekoppeld aan het waarborgen van veiligheid en het direct duidelijk maken dat discriminatie in Nederland niet wordt geaccepteerd.
“Asielzoekers die andere asielzoekers in azc’s bedreigen, intimideren of mishandelen, bijvoorbeeld om hun geloof of seksuele voorkeur, worden zonder pardon uit de asielprocedure gezet en teruggestuurd naar land van herkomst. In Nederland is geen plek voor discriminatie; laat dat direct bij binnenkomst al duidelijk zijn.”
Gelijke toegang en bescherming voor iedereen
BBB benadrukt het belang van gelijke kansen en bescherming tegen discriminatie voor alle Nederlanders, met bijzondere aandacht voor vrouwen en de Joodse gemeenschap. De partij noemt expliciet het bestrijden van antisemitisme en geweld tegen vrouwen als prioriteit.
“Iedereen verdient dezelfde kansen. Gelijke toegang tot onderwijs, gezondheidszorg, vervoer en veiligheid mag geen kwestie van postcode zijn.”
“In Nederland horen vrouwen zich vrij te kunnen bewegen, ongeacht wat ze dragen of waar ze wonen.”
“Het beschermen van Joodse Nederlanders is urgenter dan ooit. Antisemitisme neemt in alarmerend tempo toe. Intimidatie, bedreiging en zelfs geweld tegen Joden zijn helaas weer realiteit geworden. BBB staat voor onze Joodse gemeenschap en vindt dat deze onvoorwaardelijk beschermd moet worden.”
Afwijzing van diversiteitsbeleid en hokjesdenken
BBB verwerpt expliciet diversiteitsbeleid dat mensen in groepen of hokjes plaatst, en pleit voor een benadering waarbij ieder individu als uniek wordt gezien, zonder etiketten.
“Daar hoort geen miljoenen verslindend diversiteitsbeleid bij dat mensen etiketten opplakt en in hokjes plaatst.”
De PVV stelt dat benoemingen en selectie in de (semi-)publieke sector uitsluitend op basis van inhoudelijke kwaliteiten moeten plaatsvinden, en verwerpt positieve discriminatie op basis van geslacht, huidskleur of herkomst. Tegelijkertijd pleit de partij voor het afschaffen van de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme en noemt zij het voorrang geven aan statushouders bij sociale huurwoningen "pure discriminatie". De PVV koppelt discriminatie vooral aan het bestrijden van voorkeursbehandelingen voor minderheden en het terugdraaien van beleid dat volgens hen leidt tot ongelijke behandeling van Nederlanders.
Benoemingen uitsluitend op inhoudelijke kwaliteiten
De PVV verzet zich tegen positieve discriminatie bij benoemingen in de (semi-)publieke sector en wil dat selectie uitsluitend plaatsvindt op basis van inhoudelijke geschiktheid, niet op basis van geslacht, huidskleur of herkomst. Hiermee wil de partij volgens eigen zeggen gelijke behandeling waarborgen en vriendjespolitiek tegengaan.
Afschaffen Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme
De PVV wil de functie van Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme schrappen, waarmee zij aangeeft weinig waarde te hechten aan een apart overheidsorgaan voor de bestrijding van discriminatie. Dit past in hun bredere kritiek op wat zij zien als "wokebeleid" en institutionele aandacht voor discriminatie.
“Ontslag voor de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme”
Voorrang statushouders op sociale huurwoningen is "pure discriminatie"
De PVV noemt het beleid waarbij statushouders voorrang krijgen op sociale huurwoningen expliciet "pure discriminatie" en wil deze praktijk beëindigen. De partij stelt dat dit beleid leidt tot ongelijke behandeling van Nederlanders en wil dat statushouders geen enkele voorrang meer krijgen.
De VVD stelt dat elke vorm van discriminatie onacceptabel is en wil discriminatie en haatzaaien hard aanpakken, vooral waar het gaat om LHBTIQ+’ers, vrouwen en religieuze minderheden. De partij pleit voor strengere straffen bij hatecrimes, het stoppen van subsidies aan discriminerende organisaties, en een verbod op lesmateriaal dat aanzet tot discriminatie. De kern van hun visie is dat iedereen zichzelf moet kunnen zijn in Nederland, zonder angst voor uitsluiting of geweld.
Taakstrafverbod en zwaardere straffen voor hatecrimes
De VVD wil discriminatie zwaarder bestraffen en stelt voor om taakstraffen uit te sluiten bij hatecrimes. Hiermee wil de partij duidelijk maken dat discriminatie, vooral tegen vrouwen en LHBTIQ+’ers, niet wordt getolereerd en streng wordt aangepakt.
“Naast het invoeren van het discriminatoir aspect als strafverzwaringsgrond moeten we toe naar een taakstrafverbod voor hatecrimes zoals het mishandelen of terroriseren van vrouwen en LHBTIQ+’ers.”
Stoppen subsidies aan discriminerende en haatzaaiende organisaties
De VVD wil dat organisaties die zich schuldig maken aan discriminatie of haatzaaien geen overheidssubsidie meer ontvangen, om zo te voorkomen dat publiek geld wordt gebruikt voor het verspreiden van intolerantie.
“We stoppen overheidssubsidies van organisaties in binnen- en buitenland die zich schuldig maken aan discriminatie of haatzaaien.”
Verbod op lesmateriaal dat aanzet tot discriminatie
Om discriminatie in het onderwijs tegen te gaan, wil de VVD een verbod op lesmateriaal dat aanzet tot haat, geweld of discriminatie, met controle door de inspectie.
“Er komt een verbod op lesmaterialen die leerlingen aanzetten tot haat, geweld of discriminatie. De inspectie krijgt de wettelijke verplichting om hierop te controleren.”
Discriminatie expliciet afwijzen: Iedereen moet zichzelf kunnen zijn
De VVD benadrukt dat discriminatie in geen enkele vorm thuishoort in Nederland en dat iedereen zichzelf moet kunnen zijn, met bijzondere aandacht voor de bescherming van LHBTIQ+’ers.
FVD verwerpt actief beleid tegen discriminatie en diversiteit, en pleit juist voor het afschaffen van diversiteitsbeleid en quota bij de overheid. De partij stelt dat kwaliteit en geschiktheid leidend moeten zijn, en verzet zich tegen wat zij zien als "woke-activisme" en ideologisch gemotiveerde overheidsmaatregelen. FVD wil geen positieve discriminatie of overheidsbemoeienis op basis van afkomst, geslacht of seksuele oriëntatie.
Afschaffen diversiteitsbeleid en quota bij overheid
FVD is tegen elk vorm van overheidsbeleid dat gericht is op het bevorderen van diversiteit of het tegengaan van discriminatie via quota of trainingen. Volgens de partij ondermijnt dit de focus op kwaliteit en geschiktheid, en leidt het tot ideologische beïnvloeding binnen (semi-)publieke instellingen.
“We stoppen met quota, (semi-)verplichte trainingen en diversiteitsbeleid bij de overheid en (semi-)publieke instellingen, zodat kwaliteit en geschiktheid weer leidend worden.”
Stoppen met overheidssteun voor LHBTI+ en anti-discriminatiecampagnes
FVD wil dat de overheid geen campagnes of subsidies meer voert die gericht zijn op LHBTI+-acceptatie of het bestrijden van discriminatie op basis van genderidentiteit of seksuele oriëntatie. De partij vindt dat iedereen vrij moet zijn, maar dat de overheid geen ideologie moet promoten.
“Overheidsinstellingen stoppen met het voeren van LGBT+-campagnes. Iedereen is vrij om te doen en laten wat men wil, maar belastinggeld hoeft daar niet heen en als ideologie hoeft het ook niet van overheidswege te worden gepromoot.”
Verbod op activistische vlaggen en symbolen in publieke ruimte
FVD wil een wettelijk verbod op het tonen van activistische vlaggen (zoals de regenboogvlag) door overheid en onderwijs, om neutraliteit te waarborgen en ideologische beïnvloeding te voorkomen.
“We verbieden het gebruik van activistische vlaggen door overheid en onderwijs, zodat de publieke ruimte neutraal blijft.”
Geen excuses of smartengelden voor historisch onrecht
FVD verwerpt het maken van excuses of het betalen van smartengelden voor historische discriminatie, zoals het slavernijverleden, en wil dat de overheid zich richt op de toekomst.
“We trekken de excuses voor het slavernijverleden in en stoppen met nieuwe excuses of smartengelden, zodat de overheid zich richt op de toekomst in plaats van op historische schuld.”
JA21 erkent dat discriminatie het integratieproces kan belemmeren en wil optreden tegen discriminatie op basis van afkomst of achtergrond, maar benadrukt dat Nederland geen racistisch land is. Kritiek op religie, met name de islam, wordt volgens JA21 ten onrechte als discriminatie bestempeld. Het programma pleit voor het waarborgen van gelijkwaardigheid en het afwijzen van discriminatie in het onderwijs, maar verzet zich tegen antiracisme- en diversiteitsprogramma’s binnen de overheid.
Optreden tegen discriminatie bij integratie
JA21 stelt dat discriminatie het integratieproces kan hinderen en dat hiertegen moet worden opgetreden. Tegelijkertijd maakt de partij onderscheid tussen discriminatie en kritiek op religie, en wijst het idee af dat Nederland een racistisch land is. De partij vindt dat iedereen de kans moet krijgen om bij te dragen aan de samenleving, ongeacht afkomst.
“Wanneer discriminatie het proces van integratie belemmert, dient daartegen opgetreden te worden. JA21 wil geen samenleving waarin mensen louter op grond van hun afkomst of achtergrond worden gehinderd om het beste uit zichzelf te halen en maximaal bij te dragen aan onze maatschappij.”
“Maar met één mythe moet krachtig worden afgerekend: Nederland is geen racistisch land. Maar al te vaak wordt bijvoorbeeld kritiek op het islamitisch geloof als islamofobie, discriminatie of zelfs racisme weggezet en dat is niet hetzelfde.”
Gelijkwaardigheid en afwijzing van discriminatie in het onderwijs
JA21 wil dat het onderwijs de waarden van gelijkwaardigheid en afwijzing van discriminatie waarborgt, vooral in het kader van islamitisch onderwijs. De partij pleit voor modernisering van artikel 23 van de Grondwet om deze waarden te beschermen.
“JA21 pleit voor een modernisering van artikel 23 GW waarbij eerbiediging van de waarden van de democratische rechtstaat zoals gelijkwaardigheid, vrijheid van geloof en meningsuiting en afwijzing van discriminatie, antisemitisme en haat wordt gewaarborgd.”
Stoppen met antiracisme- en diversiteitsprogramma’s bij de overheid
JA21 is tegen antiracisme- en diversiteitsprogramma’s binnen de strafrechtketen en wil vertrouwen op de professionaliteit van politie en justitie. De partij ziet deze programma’s als overbodig en pleit voor beëindiging ervan.
“De politiek weer vierkant achter de politie: stoppen met antiracisme- en diversiteitsprogramma’s in de gehele strafrechtketen en weer vertrouwen op de professionaliteit van onze mensen in blauw.”
NSC beschouwt het verbod op discriminatie als een fundamenteel principe van de rechtsstaat en wil dit expliciet uitbreiden naar overheidsoptreden. Ze pleiten voor het opheffen van uitzonderingen waardoor de overheid niet aansprakelijk is bij discriminatie, en willen actief alle vormen van discriminatie bestrijden, inclusief op basis van seksuele diversiteit en via het voorkomen van discriminatie door algoritmen.
Overheid volledig aansprakelijk maken voor discriminatie
NSC wil dat de overheid net als burgers en bedrijven volledig aansprakelijk wordt voor discriminatie, door de bestaande uitzondering op te heffen. Dit moet voorkomen dat overheidsoptreden leidt tot persoonlijk leed en maatschappelijke ontwrichting.
“De uitzondering dat eenzijdig overheidshandelen niet onder de wetgeving over gelijke behandeling valt, heffen we daarom op. Ook de overheid moet aangesproken kunnen worden bij discriminatie.”
Actieve bestrijding van alle vormen van discriminatie
Het verbod op discriminatie is volgens NSC de basis van de democratische rechtsstaat. Ze willen alle vormen van discriminatie bestrijden, met expliciete aandacht voor ras, godsdienst, geslacht en seksuele diversiteit, en streven naar volwaardige acceptatie van LHBTI’ers.
“Het verbod op discriminatie (art. 1 van de Grondwet) is de basis van de democratische rechtsstaat en een waarborg voor menselijke waardigheid. Dit verbod heeft betrekking op ras, godsdienst en geslacht, maar ook op seksuele diversiteit. We bestrijden alle vormen van discriminatie en zetten ons in voor een volwaardige acceptatie van LHBTI’ers in de samenleving.”
Voorkomen van discriminatie door algoritmen en risicoprofilering
NSC erkent het risico op discriminatie door het gebruik van algoritmen en risicoprofilering door de overheid. Ze willen verplichte wetenschappelijke standaarden en periodieke toetsing om te voorkomen dat mensen door automatische systemen worden gediscrimineerd.
“Algoritmische risicoprofilering moet periodiek onderworpen worden aan een kritische kwalitatieve en kwantitatieve toets om te voorkomen dat mensen gediscrimineerd worden of ten onrechte als fraudeur worden aangemerkt.”
“We komen met een verplichte wetenschappelijke standaard voor het gebruik van modellen, rekeninstrumenten en algoritmen door de overheid... Algoritmische risicoprofilering moet periodiek onderworpen worden aan een kwalitatieve en kwantitatieve toets om te voorkomen dat mensen gediscrimineerd worden of ten onrechte als fraudeur worden aangemerkt.”
50PLUS erkent discriminatie, met name leeftijdsdiscriminatie, als een belangrijk maatschappelijk probleem en richt zich vooral op het bestrijden hiervan op de arbeidsmarkt en in het belastingstelsel. Hun belangrijkste voorstellen zijn het stimuleren van werkgelegenheid voor ouderen, het tegengaan van leeftijdsdiscriminatie bij belastingen, en het bevorderen van een eerlijke behandeling van 50-plussers. De partij noemt discriminatie verder in de context van veiligheid en maatschappelijke kwetsbaarheid van ouderen.
Bestrijden van leeftijdsdiscriminatie op de arbeidsmarkt
50PLUS ziet leeftijdsdiscriminatie als een groot obstakel voor ouderen op de arbeidsmarkt en wil deze actief tegengaan door bedrijven te stimuleren ouderen aan te nemen en door scholing en bescherming tegen vroegtijdige uitval te bevorderen. Het doel is dat ervaring en inzet van ouderen worden gewaardeerd en dat zij gelijke kansen krijgen.
Aanpakken van discriminatie en kwetsbaarheid van ouderen
De partij benoemt discriminatie als een factor die bijdraagt aan de kwetsbaarheid van ouderen, naast eenzaamheid en financiële druk, en wil extra inzetten op veiligheid en respect voor deze groep.
“Voor veel ouderen is veiligheid niet meer vanzelfsprekend: eenzaamheid, discriminatie, financiële druk en maatschappelijke verharding maken hen kwetsbaar.”
BVNL wil vrijwel alle overheidsmaatregelen en instituties gericht op het bestrijden van discriminatie en het bevorderen van diversiteit afschaffen. De partij stelt dat de overheid uitsluitend moet selecteren op kwaliteit, ongeacht achtergrond, en verwerpt specifiek beleid rond discriminatie, diversiteit en inclusie als "woke". Concrete voorstellen zijn het schrappen van het instituut Nationaal Coördinator tegen Racisme en Discriminatie en het beëindigen van diversiteitsbeleid.
Afschaffen van anti-discriminatie-instituten en -beleid
BVNL vindt dat specifieke overheidsmaatregelen tegen discriminatie overbodig zijn en pleit voor het beëindigen van diversiteits- en antidiscriminatiebeleid. De partij stelt dat selectie op kwaliteit volstaat en dat aparte instituties of beleid rond discriminatie niet nodig zijn. Dit standpunt adresseert het idee dat overheidsbemoeienis met diversiteit leidt tot onnodige verdeeldheid of bureaucratie.