Verkiezingsprogramma's 2025 overdigitale soevereiniteit
FVD verzet zich krachtig tegen Europese en centrale digitale controlemechanismen en pleit voor maximale nationale en individuele digitale soevereiniteit. De partij wil geen Europese Digitale Identiteit of Digitale Euro, waarborgt privacy en anonimiteit online, en eist dat Nederland zelf de controle houdt over digitale infrastructuur en regelgeving. Concrete voorstellen zijn onder meer het wettelijk recht op cash, het afschaffen van de Europese Digital ID, en het beschermen van digitale communicatie onder het briefgeheim.
Geen Europese Digitale Identiteit en Digitale Euro
FVD ziet Europese digitale controle-instrumenten als een bedreiging voor nationale en individuele soevereiniteit. De partij verwerpt de Digitale Euro (CBDC) en Europese Digitale Identiteit, omdat deze volgens FVD leiden tot centrale controle, verlies van privacy en beperking van economische vrijheid.
“We verzetten ons altijd tegen de invoering van een digitale euro of welke Central Bank Digital Currency dan ook, zodat vrijheid en privacy behouden blijven.”
“We accepteren geen Europese Digitale Identiteit.”
“Forum voor Democratie verwerpt deze ontwikkeling met kracht. Er is geen enkele noodzaak voor de invoering van een digitale euro. Het is een politiek project dat niet draait om innovatie of efficiëntie, maar om meer centrale controle en minder individuele vrijheid.”
“We verzetten ons tegen de Digitale Euro (CBDC) en andere systemen die onze vrijheid beperken.”
“We verzetten ons tegen een Europese digitale identiteit, zodat Nederlanders niet in een centraal controlesysteem terechtkomen.”
Nationale controle over digitale regelgeving en infrastructuur
FVD wil dat Nederland volledige zeggenschap houdt over digitale wetgeving en infrastructuur, zonder automatische doorwerking van internationale of Europese regels. Dit moet voorkomen dat digitale soevereiniteit wordt overgedragen aan supranationale instanties.
“We halen overgedragen soevereiniteit terug, zodat we weer de baas worden in eigen land.”
“We schrappen de artikelen 93 en 94 van de Grondwet, en zetten daarmee het monistisch stelsel om in een dualistisch stelsel, zoals in Duitsland en de Verenigde Staten. Internationale verdragen worden hierdoor pas geldig nadat ze door het Nederlandse parlement zijn omgezet in een nationale wet.”
Bescherming van privacy, anonimiteit en digitale communicatie
FVD beschouwt privacy en anonimiteit als essentiële onderdelen van digitale soevereiniteit. De partij wil digitale communicatie onder het briefgeheim brengen, anonimiteit op internet waarborgen, en verzet zich tegen biometrische registratie en digitale surveillance.
“Het briefgeheim, zoals vastgelegd in artikel 13 van de Grondwet, gaat ook gelden voor digitale communicatie, zodat e-mails en berichten dezelfde bescherming genieten als briefpost en telefoongesprekken.”
“We weigeren voorstellen om biometrische data van internetgebruikers op te slaan, zodat anonimiteit online gewaarborgd blijft.”
“We maken anonimiteit de norm. We verzetten ons tegen verplichte identiteitskoppeling aan accounts, zodat iedereen zonder angst kennis kan vergaren en meningen kan uiten.”
“We verzetten ons tegen digitale surveillance, zoals de Sleepwet of Digital ID, en beschermen vrije meningsuiting met een anti-censuurwet.”
Wettelijk recht op cash en versoepeling cryptoregulering
FVD ziet het behoud van cash en het stimuleren van cryptocurrencies als waarborgen voor financiële en digitale soevereiniteit. De partij wil een wettelijk recht op cashbetalingen, afschaffing van limieten op contante transacties, en versoepeling van regelgeving voor crypto- en blockchainbedrijven.
GroenLinks-PvdA wil de digitale soevereiniteit van Nederland en Europa versterken door minder afhankelijk te zijn van Amerikaanse en Chinese techbedrijven en meer te investeren in Europese digitale infrastructuur, technologie en industrie. Ze pleiten voor het ontwikkelen van Europese alternatieven, het opslaan van data op Europees grondgebied en het stimuleren van innovatieve Europese bedrijven. De partij ziet digitale autonomie als essentieel voor democratie, veiligheid en economische onafhankelijkheid.
Investeren in Europese digitale autonomie en infrastructuur
GroenLinks-PvdA wil de afhankelijkheid van buitenlandse (vooral Amerikaanse en Chinese) technologie verminderen door te investeren in Europese alternatieven, data-opslag in Europa en het stimuleren van een eigen digitale industrie. Dit moet de controle over data, technologie en digitale diensten terugbrengen naar Europa en Nederland, en zo de digitale soevereiniteit versterken.
“Nederland kent veel innovatieve ICT-bedrijven, maar is toch afhankelijk van Amerikaanse en Chinese leveranciers. Samen met Europese partners maken we haast met het bouwen van Europese alternatieven en het stallen van data op Europees grondgebied.”
“Voor het stellen van prioriteiten in het bouwen aan digitale autonomie, kiezen we een risico-gedreven aanpak, waarbij we de gehele technologiestack in samenhang benaderen.”
“We ondersteunen initiatieven voor Europese chipfabrieken en sturen bij de Europese Commissie aan op publieke garanties, zoals bij het InvestEU-programma.”
“De Rijksoverheid investeert als grootste IT-afnemer van het land in Europese digitale diensten.”
“Europa is te afhankelijk van Amerikaanse tech-giganten. We bouwen hun macht af door te investeren in Europese digitale infrastructuur, een eigen Cloud en veilige AI.”
Minder macht voor Big Tech en meer publieke controle
De partij wil de macht van grote buitenlandse technologiebedrijven (Big Tech) inperken en publieke controle over digitale infrastructuur en data vergroten. Dit draagt bij aan digitale soevereiniteit door te zorgen dat essentiële digitale diensten en infrastructuur niet in handen zijn van buitenlandse commerciële partijen.
“We pleiten voor het opknippen van Big Tech en een heffing op niet-Europese Big Tech-bedrijven.”
“In een democratie moeten mensen zich vrij en veilig kunnen uitspreken, zonder dat het gesprek gestuurd wordt door onzichtbare algoritmes of de politieke agenda van buitenlandse techmiljardairs.”
Stimuleren van open source en controleerbare technologie
GroenLinks-PvdA ziet het stimuleren van open source software en hardware als een manier om digitale soevereiniteit te vergroten, omdat dit publieke controle en transparantie over technologie mogelijk maakt.
“Door middel van aanbestedingen en subsidies ondersteunen we de ontwikkeling van betrouwbare opensourcesoftware en -hardware met broncodes die iedereen kan controleren.”
D66 streeft naar digitale soevereiniteit door Nederland en Europa minder afhankelijk te maken van buitenlandse techbedrijven en infrastructuur, en burgers meer controle te geven over hun eigen data. Ze willen investeren in een sterke Europese techsector, kiezen voor Europese oplossingen en stellen een bewindspersoon aan om digitale onafhankelijkheid te bevorderen. De kern van hun visie is dat digitale autonomie essentieel is voor veiligheid, democratie en economische kracht.
Bewindspersoon voor Technologie en digitale onafhankelijkheid
D66 wil een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie die de publieke sector losmaakt van grote Amerikaanse en Chinese techbedrijven. Dit moet de digitale autonomie van Nederland en Europa versterken en de afhankelijkheid van buitenlandse infrastructuur en software verminderen.
“Een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie krijgt onder meer de taak om het Rijk en publieke sectoren los te maken van grote techbedrijven uit Amerika en China.”
“Onder leiding van de bewindspersoon zet de overheid sterk de toon bij aanbestedingen en contracteisen van ICT, vooral in belangrijke publieke sectoren.”
Kiezen voor Europese alternatieven en technologie
D66 wil Europese alternatieven stimuleren en de overheid als launching customer inzetten om eigen digitale technologie te ontwikkelen. Dit moet zorgen voor meer digitale soevereiniteit en minder afhankelijkheid van buitenlandse bedrijven.
“We kiezen voor Europese alternatieven en helpen vanuit de overheid door als eerste klant (launching customer) om producten op de markt te brengen.”
“We zorgen voor digitale onafhankelijkheid, van de cloud en infrastructuur tot apps en algoritmes. We kiezen voor Europese oplossingen en stevige handhaving van Europese regels.”
Investeren in een sterke Europese ICT-sector
D66 zet in op het versterken van de nationale en Europese ICT-sector, met nadruk op strategische technologieën zoals halfgeleiders en software. Dit is bedoeld om de technologische en economische positie van Nederland en Europa te waarborgen.
“D66 zet vol in op een sterke nationale en Europese ICT-sector. We maken onze positie in de halfgeleiderindustrie nog sterker: dat is de productie van bijvoorbeeld computerchips. We investeren in innovatieve start-ups en scale-ups in software.”
Baas over eigen bits: regie over data en digitale autonomie
D66 introduceert het "Baas-over-eigen-bitsprincipe" zodat mensen zelf de regie krijgen over hun online leven. Dit principe geldt ook voor Nederland en de EU, en is bedoeld om burgers en overheden meer controle te geven over data en digitale infrastructuur.
“D66 introduceert het Baas-over-eigen-bitsprincipe. Mensen krijgen zelf de regie over hun online leven. Dat geldt ook voor Nederland en de Europese Unie: we zorgen voor digitale onafhankelijkheid, van de cloud en infrastructuur tot apps en algoritmes.”
Nederland en Europa als producent, niet consument van AI
D66 wil dat Nederland en Europa zelf AI ontwikkelen op basis van Europese waarden, om afhankelijkheid van buitenlandse machten te voorkomen en digitale autonomie te waarborgen.
“Nederland en Europa dreigen nog afhankelijker te worden van vijandige of ongewenste machten. D66 wil dat we producent zijn, geen consument. We bouwen daarom onze eigen kennis en kracht op het gebied van AI op, op basis van Europese waarden en standaarden.”
Volt pleit voor het versterken van digitale soevereiniteit door de afhankelijkheid van niet-EU-technologie te verminderen en te investeren in Europese alternatieven. Ze willen dat de overheid overstapt op EU-technologie, digitale autonomie meetbaar maakt, en Europese waarden als transparantie en zeggenschap centraal stelt bij digitalisering. Concrete voorstellen zijn onder meer een ‘Koop binnen de EU’-beleid, een Digital Sovereignty Score, en volledige overstap van de overheid op EU-alternatieven voor digitale infrastructuur.
Overheid volledig over op EU-technologie
Volt wil dat de overheid uiterlijk in 2030 volledig overstapt op Europese alternatieven voor digitale infrastructuur en diensten, om zo digitale soevereiniteit te waarborgen en afhankelijkheid van grote niet-EU-techbedrijven te verminderen. Dit beleid moet ook innovatie binnen de EU stimuleren en de publieke sector minder kwetsbaar maken voor buitenlandse invloeden.
“De overheid geeft het goede voorbeeld en is in 2030 volledig overgestapt op EU-alternatieven voor haar digitale infrastructuur. De Nederlandse overheid streeft scherpe en haalbare ambities na, zoals de plannen van Denemarken, om van Microsoft producten over te stappen naar open source software. Overheidsdata en publieke infrastructuur moeten niet langer draaien op commerciële platforms zoals Microsoft, Amazon of Google.”
“We voeren een ‘Koop binnen de EU’-beleid in voor de aankoop van alle digitale diensten en producten ten behoeve van de vitale infrastructuur en processen.”
Digitale afhankelijkheid meetbaar en transparant maken
Volt wil digitale afhankelijkheid van overheden inzichtelijk en meetbaar maken via een Digital Sovereignty Score. Door jaarlijks te rapporteren over het gebruik van niet-EU-technologie en de overstap naar open source en Europese alternatieven, wordt digitale autonomie concreet en beleidsmatig stuurbaar.
“Met de Digital Sovereignty Score maken we de digitale afhankelijkheid van overheden inzichtelijk. Door jaarlijks te rapporteren in hoeverre publieke diensten afhankelijk zijn van niet-EU-technologie (zoals cloudinfrastructuur of software) en welke stappen zij zetten naar open source en Europese alternatieven, maken we digitale autonomie concreet en meetbaar.”
Europese waarden centraal bij digitalisering
Volt benadrukt dat Europese waarden als transparantie, zeggenschap en digitale soevereiniteit leidend moeten zijn bij overheidsdigitalisering. Dit moet voorkomen dat Europese digitale infrastructuur en data onder controle komen van buitenlandse partijen en waarborgt publieke belangen.
“Europese waarden zijn leidend bij overheidsdigitalisering, zodat transparantie, zeggenschap en digitale soevereiniteit gewaarborgd blijven.”
Investeren in Europese technologie en innovatie
Volt wil investeren in Europese technologie, onder andere via een EU Tech Fund en een NL Sovereign Tech Fund, om te voorkomen dat innovatieve bedrijven in strategische sectoren worden overgenomen door niet-EU-partijen. Dit draagt bij aan structurele digitale autonomie en versterkt de Europese positie op het wereldtoneel.
“Voor lokale initiatieven richten we een NL Sovereign Tech Fund op in nauwe samenwerking met een soortgelijk initiatief in Duitsland. We vormen daarmee de kopgroep binnen een EU van twee snelheden.”
“Wij ondersteunen het EU-initiatief om een EU Tech Fund op te richten. Nederland moet inzetten op durfkapitaal voor deep-tech en AI-start-ups.”
Digitale euro voor monetaire en digitale soevereiniteit
Volt ondersteunt de invoering van een digitale euro als instrument om de monetaire en digitale soevereiniteit van de EU te behouden en tegenwicht te bieden aan digitale valuta van big tech en andere grootmachten.
“Volt is voorstander van het invoeren van een digitale euro om de monetaire en digitale soevereiniteit van onze EU te behouden.”
BVNL stelt digitale soevereiniteit centraal door zich krachtig te verzetten tegen Europese en supranationale digitale controle, zoals de Digitale Europese Identiteit en de Digitale Euro. De partij wil dat Nederland zelf zeggenschap houdt over digitale infrastructuur, privacy en data, en pleit voor het behoud van privacy, encryptie en offline rechten, zonder inmenging van overheid of EU in digitale vrijheden.
Geen Digitale Europese Identiteit, Digitale Euro of CBDC
BVNL verzet zich tegen Europese digitale identificatie en digitale valuta, omdat deze de nationale controle en privacy van burgers ondermijnen. De partij ziet deze instrumenten als een bedreiging voor de digitale soevereiniteit van Nederland en wil daarom nationale zeggenschap behouden over digitale infrastructuur en financiële systemen.
“Daarom willen we geen Digitale Europese Identiteit, geen Digitale Euro, geen Central Bank Digital Currency, geen monitoring van financiële transacties boven de honderd euro en het behoud van cash geld.”
“De overheid zal geen medewerking verlenen aan het invoeren van programmeerbaar geld. Er komt geen Central Bank Digital Currency (CBDC).”
Nationale controle over digitale infrastructuur en privacy
BVNL vindt dat Nederland zelf moet bepalen hoe digitale systemen worden ingericht en gebruikt, zonder overdracht van zeggenschap aan de EU of andere supranationale organen. Dit betekent investeren in eigen digitale infrastructuur, het beschermen van privacy en het waarborgen van digitale rechten voor burgers.
“BVNL wil dat Nederland weer soeverein wordt. We moeten stoppen met het overhevelen van zeggenschap naar ongekozen supranationale organen zoals de WHO, de EU, de VN en de NAVO.”
“De overdracht van soevereiniteit naar de EU moet stoppen en we moeten de mogelijkheid krijgen tot opt-ins en opt-outs.”
Bescherming van privacy, encryptie en offline rechten
BVNL beschouwt privacy als een fundamenteel recht en wil encryptie beschermen tegen verzwakking. De partij vindt dat burgers altijd het recht moeten behouden op een offline leven en toegang tot essentiële diensten zonder digitale dwang.
“BVNL is vastberaden om het behoud van encryptie te waarborgen, omdat dit essentieel is voor de bescherming van persoonlijke gegevens en het communicatiegeheim. We zullen ons verzetten tegen pogingen om encryptie te verzwakken of te verbieden...”
“Dat het recht behouden blijft op een offline leven en offline toegang tot essentiële maatschappelijke diensten gewaarborgd blijft.”
Het CDA wil de digitale soevereiniteit van Nederland en Europa versterken door minder afhankelijk te worden van Big Tech buiten Europa en te investeren in eigen digitale infrastructuur, zoals Europese cloud- en chiptechnologie. Ze pleiten voor concrete maatregelen zoals het ontwikkelen van Europese cloudtoepassingen, het stimuleren van autonome datacentra en het beschermen van essentiële bedrijven tegen buitenlandse beperkingen.
Minder afhankelijk van Big Tech buiten Europa
Het CDA ziet de afhankelijkheid van niet-Europese technologiebedrijven als een risico voor de digitale soevereiniteit en pleit daarom voor investeringen in Europese alternatieven. Dit moet de controle over data, infrastructuur en technologie versterken en Europa minder kwetsbaar maken voor buitenlandse invloeden en restricties.
“We willen minder afhankelijk worden van Big Tech buiten Europa. Daarom investeren we in digitale autonomie, bijvoorbeeld door als Europa eigen cloud-toepassingen te maken, en met gelijkgestemde landen te bouwen aan de versterking van de Europese chipsector.”
“Daarnaast fungeert de landelijke overheid als voorloper in de transitie naar de eigen cloud-toepassing en ondersteunt het lagere overheden om ook deze transitie door te voeren.”
Investeren in Europese sleuteltechnologieën en infrastructuur
Het CDA wil de digitale soevereiniteit versterken door te investeren in Europese sleuteltechnologieën zoals AI, chips en datacentra. Door deze technologieën in eigen hand te houden, wordt de strategische autonomie van Nederland en Europa vergroot.
“Binnen het groeifonds komt ruimte voor investeringen in sleuteltechnologieën met een sterke focus op AI.”
“We stimuleren de ontwikkeling van chipproductie en -ontwerp met gelijkgestemde Europese landen. Ook dragen we actief bij aan de daadwerkelijke productie van geavanceerde chips in Nederland of Europa.”
“We stimuleren doorontwikkeling van het Nederlands ‘large language-model’ GPT-NL als basis voor AI. Ook stimuleren we de bouw van Europees-autonome datacentra.”
Beschermen van essentiële bedrijven tegen buitenlandse beperkingen
Het CDA wil voorkomen dat essentiële Nederlandse bedrijven worden beperkt door buitenlandse regelgeving of exportbeperkingen, om zo de digitale en economische soevereiniteit te waarborgen.
“We beschermen essentiële bedrijven tegen beperkingen die deze krijgen opgelegd door landen buiten Europa, zoals exportbeperkingen vanuit de VS en China.”
NSC wil de digitale soevereiniteit van Nederland versterken door minder afhankelijk te zijn van buitenlandse technologie, vooral Amerikaanse cloudproviders, en door gevoelige overheidsdata lokaal op te slaan en te beveiligen. Ze pleiten voor meer digitale autonomie via Europese en lokale oplossingen, strengere regels voor datadeling, en het beschermen van burgers tegen ongewenste toegang tot hun gegevens. Concrete voorstellen zijn het afbouwen van Amerikaanse cloudafhankelijkheid, het lokaal opslaan van overheidsdata, en het stimuleren van Europese digitale technologie.
Afbouwen afhankelijkheid van Amerikaanse cloudproviders
NSC ziet de huidige afhankelijkheid van Amerikaanse cloudbedrijven als een risico voor de digitale soevereiniteit van Nederland. Ze willen deze afhankelijkheid snel verminderen door in te zetten op lokale en Europese cloudoplossingen, zodat de overheid niet met één extern besluit digitaal kan worden platgelegd.
“De risicovolle afhankelijkheid van de Nederlandse overheid van de Amerikaanse cloud moet daarom met spoed worden afgebouwd. In ICT-aanbestedingen moet onze digitale autonomie zwaarder meewegen. Er moet meer gebruik worden gemaakt van lokale en Europese (cloud)oplossingen, in lijn met de voorstellen uit onze initiatiefnota ‘Wolken aan de horizon’.”
“Nederland is nu te afhankelijk van Amerikaanse technologie. Voor onze weerbaarheid is het noodzakelijk dat we een hogere mate van digitale autonomie bereiken, vooral op cruciale onderdelen als cloud-infrastructuur.”
Gevoelige overheidsdata lokaal opslaan en beveiligen
Om digitale soevereiniteit te waarborgen, wil NSC dat gevoelige overheidsdata zoveel mogelijk binnen Nederland worden opgeslagen en dat er streng toezicht is op waar de digitale infrastructuur zich bevindt en wie de eigenaar is. Dit moet voorkomen dat buitenlandse partijen toegang krijgen tot cruciale informatie.
“Gevoelige overheidsdata worden zo veel mogelijk lokaal opgeslagen. Voor het delen en verhandelen van deze data tussen verschillende overheidsorganisaties moeten strenge regels gelden.”
“Om onze overheidsgegevens beter te beschermen, moet de overheid weten waar de digitale infrastructuur staat, wie de eigenaar is en hoe data worden beveiligd – en hierop ook toezicht houden.”
Voorkeur voor soevereine of lokaal draaiende AI-modellen
NSC wil voorkomen dat data van Nederlandse burgers worden gebruikt door buitenlandse techbedrijven voor het trainen van AI-modellen. Ze pleiten daarom voor het gebruik van soevereine of lokaal draaiende AI-toepassingen door de overheid.
“De overheid moet wanneer het nuttig is zeker gebruik maken van AI-toepassingen, maar hierbij omwille van de veiligheid en privacy bij voorkeur kiezen voor soevereine of lokaal draaiende AI-modellen.”
Stimuleren van Europese digitale technologie
Om minder afhankelijk te zijn van niet-Europese partijen en de digitale soevereiniteit te versterken, ondersteunt NSC initiatieven voor de ontwikkeling van Europese digitale technologie, zoals het EuroStack-initiatief.
“We ondersteunen het EuroStack initiatief om meer Europese digitale technologie te ontwikkelen.”
De SGP benadrukt het belang van digitale soevereiniteit door te pleiten voor meer nationale controle over digitale infrastructuur, data en technologie, en het beperken van de macht van grote (buitenlandse) platforms en de EU. Ze willen investeren in eigen technologische capaciteit, individuele data-eigenaarschap versterken, en zijn tegen Europese digitale centralisatie zoals de digitale euro en het Europees digitaal paspoort.
Investeren in nationale technologische capaciteit en soevereiniteit
De SGP wil dat Nederland minder afhankelijk wordt van buitenlandse technologie en platforms, en pleit voor investeringen in eigen technologische infrastructuur en productie. Dit moet de controle over kritieke digitale processen vergroten en de nationale belangen vooropstellen boven Europese integratie.
“Nederland heeft meer technologische soevereiniteit nodig. De SGP wil daarom investeren in regionale productiecapaciteit voor nieuwe technologieën zoals een AI-fabriek in Groningen, waarbij het Nederlands belang prevaleert boven Europees belang.”
“Nederland moet ook zelf investeren in kunstmatige intelligentie om te voorkomen dat China en de VS alle touwtjes in handen krijgen.”
Beperken van Europese digitale centralisatie
De SGP is kritisch op Europese initiatieven die de nationale digitale autonomie kunnen ondermijnen, zoals de digitale euro en het Europees digitaal paspoort. Ze zien deze als een bedreiging voor de nationale soevereiniteit en privacy.
Individueel eigenaarschap van data en bescherming tegen platformmacht
De partij wil dat burgers zelf zeggenschap houden over hun data en dat de macht van grote digitale platforms wordt ingeperkt om concurrentie en privacy te waarborgen. Transparantie en eigenaarschap van data zijn hierbij kernpunten.
“De SGP wil toe naar zoveel mogelijk ‘individueel eigenaarschap’ van data. Niet de autofabrikant en het energiebedrijf, maar de auto- en de woningbezitter moeten bepalen wat er met ‘hun’ data gebeurt.”
“De macht van grote platforms moet aan banden worden gelegd zodat concurrentie mogelijk blijft. Indien nodig worden hiervoor mededingingsregels aangepast.”
BBB stelt digitale soevereiniteit centraal door te pleiten voor meer nationale en Europese controle over vitale digitale infrastructuur en data. De partij wil afhankelijkheid van buitenlandse techreuzen en cloudleveranciers verminderen, publieke data nationaal beschermen en kiest waar mogelijk voor Nederlandse of Europese bedrijven en open source bij digitaliseringsprojecten. Zo wil BBB de autonomie, veiligheid en privacy van Nederland in het digitale domein waarborgen.
Vitale digitale infrastructuur in Nederlands/Europees beheer
BBB ziet de afhankelijkheid van buitenlandse techreuzen en cloudleveranciers als een strategisch risico voor nationale veiligheid en autonomie. Daarom wil de partij dat vitale digitale infrastructuur en publieke data zoveel mogelijk in handen blijven van Nederlandse of Europese partijen, met een actief leveranciersbeleid gericht op zelfredzaamheid.
“Vitale infrastructuur in eigen beheer. Publieke en vitale digitale netwerken blijven zoveel mogelijk in bezit van Nederlandse of Europese bedrijven of samenwerkingsverbanden.”
“Overheidsdata en privacygevoelige informatie worden opgeslagen bij Nederlandse of Europese partijen die de hoogste beveiligingsnormen hanteren.”
“Afhankelijkheid van buitenlandse cloud en software leveranciers wordt waar mogelijk stap voor stap afgebouwd.”
Voorrang voor Nederlandse bedrijven en open source bij digitalisering
Om digitale soevereiniteit te versterken, wil BBB dat de overheid als 'launching customer' kiest voor innovatieve Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen bij digitaliseringsprojecten. Daarnaast moeten nieuwe overheidsprojecten standaard gebruikmaken van open source software en open standaarden om onafhankelijkheid en flexibiliteit te vergroten.
“De overheid kiest als 'launching customer' actief voor innovatieve Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen bij digitaliseringsprojecten.”
“Nieuwe overheidsprojecten maken waar mogelijk gebruik van open sourcesoftware en open standaarden om kosten te drukken en applicaties inzetbaar te maken op meerdere overheidslagen.”
De Partij voor de Dieren pleit voor digitale soevereiniteit door publieke regie over technologie, het doorbreken van de macht van Big Tech, en het stimuleren van open, veilige digitale infrastructuur. Ze willen afhankelijkheid van buitenlandse techbedrijven verminderen, privacy en burgerrechten beschermen, en investeren in Europese en open source alternatieven. Hun visie draait om democratische controle, transparantie en het waarborgen van vrijheid en autonomie in de digitale wereld.
Publieke regie en transparantie over digitale infrastructuur
De PvdD wil dat technologie transparant, controleerbaar en dienstbaar is aan mens, natuur en democratie, niet aan winst of macht. Ze pleiten voor publieke regie, investeren in open en veilige digitale infrastructuur, en willen altijd een analoge terugvaloptie bij vitale systemen. Dit alles om zeggenschap te behouden en afhankelijkheid van Big Tech te verminderen.
“De Partij voor de Dieren kiest voor digitale soevereiniteit en publieke regie. Technologie moet transparant, controleerbaar en dienstbaar zijn aan mens, dier, natuur en democratie, nooit aan winst of macht. We investeren in open en veilige digitale infrastructuur, verminderen onze afhankelijkheid van Big Tech en zorgen altijd voor een analoge terugvaloptie bij vitale systemen.”
Doorbreken macht Big Tech en versterken publieke alternatieven
De partij ziet de dominantie van Big Tech als een bedreiging voor democratie en soevereiniteit. Ze willen grenzen stellen aan deze macht, publieke alternatieven versterken, en voorkomen dat Europese IT-wetgeving wordt uitgehold door lobby of juridische trucs.
“We doorbreken de dominantie van Big Tech. Techreuzen ondermijnen de democratische rechtsstaat, publieke controle en nationale soevereiniteit. We stellen grenzen aan de macht van deze bedrijven, versterken publieke alternatieven en voorkomen dat Europese IT-wetgeving via lobby of juridische trucs wordt uitgehold.”
Investeren in open source en Europese alternatieven
Om digitale soevereiniteit te waarborgen, wil de PvdD dat de overheid open standaarden, open-sourcesoftware en open hardware stimuleert en gebruikt, vooral in publieke sectoren. Overheden, scholen en zorginstellingen moeten afstappen van Big Tech-diensten en investeren in Europese alternatieven.
“De overheid gaat open standaarden, open-sourcesoftware en open hardware stimuleren en waar mogelijk gebruiken. Dit gebeurt sowieso in publieke sectoren: overheden, scholen en zorginstellingen stappen af van Big Tech-diensten. De overheid ontwikkelt een exitstrategie en investeert in open source, non-profit en Europese alternatieven.”
Data-opslag in Europese handen en zeggenschap over data
De partij wil dat Nederlandse data zoveel mogelijk worden opgeslagen in datacenters van Nederlandse of Europese bedrijven, zodat deze niet onder Amerikaanse of Chinese wetgeving vallen. Gebruikers moeten zeggenschap krijgen over hun eigen gegevens.
“Nederlandse data worden zo veel mogelijk opgeslagen in datacenters van Nederlandse of Europese bedrijven, zodat deze niet vallen onder Amerikaanse of Chinese wetgeving. We zorgen ervoor dat gebruikers, van bijvoorbeeld horloges die gezondheidsgegevens registreren, de zeggenschap krijgen over de gegevens en niet de bedrijven.”
Essentiële AI-infrastructuur in publieke handen
Om digitale autonomie te waarborgen, wil de PvdD dat de regie over essentiële AI-infrastructuur in publieke handen komt en dat er in Europees verband wordt geïnvesteerd in publieke AI-technologie.
“De regie over essentiële AI-infrastructuur komt in publieke handen. De overheid zorgt ervoor dat in Europees verband geïnvesteerd wordt in goede publieke AI-technologie, zodat er geen afhankelijkheid ontstaat van problematische regimes of buitenlandse commerciële partijen.”
BIJ1 pleit voor maximale bescherming van digitale soevereiniteit door het minimaliseren van dataverzameling door overheid en justitie, het beperken van surveillance, en het versterken van privacywaarborgen. De partij wil strenge, onafhankelijke controle op digitale overheidsmacht, verbiedt automatische gezichtsherkenning en het delen van gegevens met buitenlandse geheime diensten. BIJ1 ziet digitale soevereiniteit als essentieel voor burgerrechten, privacy en democratische controle.
Dataverzameling overheid en justitie minimaliseren
BIJ1 wil dat de overheid en justitie alleen het strikt noodzakelijke aan data verzamelen, onder streng toezicht van privacywaakhonden. Dit moet voorkomen dat burgers onnodig worden gevolgd of gecontroleerd, en beschermt zo de digitale autonomie van individuen.
“Alle dataverzameling door overheid en justitie wordt geminimaliseerd tot het absoluut noodzakelijke, en er komt altijd streng toezicht van privacywaakhonden.”
Strenge, onafhankelijke controle op digitale overheidsmacht
De partij bepleit bindende, onafhankelijke democratische controle op veiligheidsdiensten en het beperken van hun bevoegdheden, inclusief het aan banden leggen van gegevensverstrekking aan buitenlandse geheime diensten. Dit is bedoeld om te voorkomen dat Nederlandse burgers onder buitenlandse digitale invloed of surveillance vallen.
“We intensiveren en verbeteren intussen de strenge, bindende, onafhankelijke democratische controle over deze diensten. Hun bevoegdheden worden ingeperkt, en gegevensverstrekking aan buitenlandse geheime diensten wordt aan banden gelegd.”
Verbod op automatische gezichtsherkenning en beperking cameratoezicht
BIJ1 wil automatische gezichtsherkenning verbieden en cameratoezicht in de publieke ruimte drastisch beperken. Dit beschermt burgers tegen grootschalige digitale surveillance en waarborgt hun controle over persoonlijke data in de openbare ruimte.
De ChristenUnie wil de digitale soevereiniteit van Nederland en Europa versterken door minder afhankelijk te worden van grote, vooral niet-Europese, techbedrijven en door te kiezen voor Europese of open source alternatieven. Ze pleiten voor strategische autonomie op het gebied van digitale diensten en zijn kritisch over Europese digitale identiteitsinitiatieven die privacy kunnen schaden. Concrete voorstellen zijn het gebruik van Europese alternatieven voor digitale infrastructuur en het waarborgen van privacy en transparantie bij digitale ontwikkelingen.
Minder afhankelijkheid van niet-Europese techbedrijven
De ChristenUnie ziet de afhankelijkheid van grote, vaak Amerikaanse, techbedrijven als een bedreiging voor digitale soevereiniteit en privacy. Ze willen dat de overheid en Europa meer gebruikmaken van Europese alternatieven en open source oplossingen om controle over data en digitale infrastructuur te behouden.
“De overheid zorgt ervoor dat ze zelf niet afhankelijk wordt van niet-Europese techbedrijven, door zo veel mogelijk gebruik te maken van Europese alternatieven of open source oplossingen.”
“We willen dat Nederland (en Europa) minder afhankelijk wordt van anderen waar het gaat om essentiële producten zoals grondstoffen, basisproducten, digitale diensten (incl. onafhankelijkheid van Amerikaanse techreuzen), voedsel en energie.”
Kritisch op Europese Digitale Identiteit en digitale euro
De ChristenUnie is kritisch over Europese digitale identiteitsprojecten en de digitale euro, vooral vanwege zorgen over privacy, transparantie en vrijwilligheid. Ze willen waarborgen dat deze initiatieven niet leiden tot centrale controle of schending van burgerrechten.
“De ChristenUnie is kritisch op de ontwikkelingen rondom de Europese Digitale Identiteit (eID). Als er een eID komt, moet dit vrijwillig, transparant en privacy-proof zijn. Er komt geen Europees Burgerservicenummer.”
“Het huidige voorstel voor een digitale euro is een oplossing op zoek naar een probleem, waar de ChristenUnie vooral bezwaren tegen heeft (bijvoorbeeld als het gaat om privacywaarborgen).”
De SP streeft naar digitale soevereiniteit door de afhankelijkheid van buitenlandse (vooral Amerikaanse) techbedrijven te verminderen en publieke controle over digitale infrastructuur te versterken. Ze willen investeren in Europese en Nederlandse alternatieven, open source software stimuleren en publieke data veilig in Nederland opslaan. De kern van hun visie is dat digitale autonomie essentieel is voor privacy, democratie en het beschermen van publieke waarden tegen commerciële en buitenlandse belangen.
Investeren in Nederlandse en Europese digitale alternatieven
De SP wil de afhankelijkheid van Amerikaanse digitale producten, clouddiensten en datacentra verminderen door te investeren in eigen alternatieven binnen Nederland en Europa. Dit moet de digitale autonomie vergroten en publieke controle waarborgen.
“In grote mate is de Nederlandse overheid afhankelijk van Amerikaanse digitale producten, clouddiensten en datacentra. We moeten investeren in alternatieven in Nederland en Europa, zodat we de afhankelijkheid van de VS kunnen verminderen.”
Overheid gebruikt open source en open standaarden
Om digitale soevereiniteit te versterken, moeten overheden zoveel mogelijk open source software en open standaarden gebruiken. Dit voorkomt afhankelijkheid van specifieke leveranciers en vergroot de controle over digitale systemen.
“Overheden maken zo veel mogelijk gebruik van open source en zorgen ervoor dat hun systemen leverancier onafhankelijk zijn, onder meer door het gebruik van open standaarden.”
“Software voor de overheid wordt zo veel mogelijk eerst intern ontwikkeld, om de afhankelijkheid van externen te beperken.”
Publieke data opslaan in Nederlandse datacentra
De SP wil dat publieke data veilig wordt opgeslagen in publieke datacentra in Nederland, zodat deze niet onder controle van buitenlandse bedrijven of overheden valt.
“Publieke data wordt veilig opgeslagen in publieke datacentra in Nederland.”
DENK benadrukt het belang van digitale soevereiniteit door te pleiten voor meer onafhankelijkheid van digitale infrastructuur en het beperken van de macht van grote technologiebedrijven. Hun belangrijkste voorstellen zijn het investeren in een veilige, onafhankelijke digitale infrastructuur en het versterken van toezicht en privacybescherming, zodat Nederland minder afhankelijk wordt van buitenlandse staten en big tech. De kern van hun visie is dat digitale controle en privacy essentieel zijn voor nationale autonomie en bescherming van burgers.
Investeren in onafhankelijke en veilige digitale infrastructuur
DENK wil dat Nederland minder afhankelijk wordt van andere landen en grote technologiebedrijven door te investeren in een eigen, veilige digitale infrastructuur. Dit moet de digitale soevereiniteit versterken en de controle over cruciale systemen waarborgen, zodat de privacy en veiligheid van burgers beter beschermd zijn tegen buitenlandse invloeden en machtsconcentratie bij big tech.
Macht van big tech bedrijven Europees inperken
Om digitale soevereiniteit te waarborgen, wil DENK de macht van grote technologiebedrijven beperken, vooral op Europees niveau. Dit moet voorkomen dat deze bedrijven te veel invloed krijgen over data, infrastructuur en privacy van Nederlandse burgers.
“De macht van de bigtech bedrijven Europees moet worden ingeperkt.”
JA21 vindt dat Nederland en Europa digitale soevereiniteit moeten waarborgen door minder afhankelijk te zijn van Amerikaanse en Chinese techbedrijven. Ze pleiten voor investeringen in strategische technologie, een nationale cloud onder Nederlandse wetgeving, en het weren van buitenlandse toegang tot Nederlandse data. Concrete voorstellen zijn gericht op nationale controle over digitale infrastructuur en het stimuleren van eigen technologische ontwikkeling.
Investeren in nationale digitale infrastructuur en technologie
JA21 wil digitale soevereiniteit bereiken door te investeren in een nationale cloud en strategische technologie, zodat Nederland niet afhankelijk is van buitenlandse (met name Amerikaanse en Chinese) techbedrijven. Dit moet de veiligheid van Nederlandse data waarborgen en de economische weerbaarheid vergroten.
“Digitale soevereiniteit. Investeer in een nationale cloud onder Nederlandse wetgeving. Geen Amerikaanse of Chinese toegang tot onze data.”
“Zorgen voor digitale soevereiniteit. Europa en Nederland mogen niet volledig afhankelijk zijn van Amerikaanse of Chinese techbedrijven. We investeren in strategische technologie en digitale veiligheid.”
Geen digitale euro en geen digitale Europese identiteit
JA21 verzet zich tegen Europese digitale projecten die de nationale digitale autonomie kunnen ondermijnen, zoals de digitale euro en een digitale Europese identiteit. Ze zien deze als risico’s voor nationale zeggenschap over digitale infrastructuur en privacy.
“Geen invoering van een digitale euro en geen digitale Europese identiteit.”
50PLUS erkent het belang van digitale veiligheid en streeft naar meer onafhankelijkheid van commerciële en buitenlandse partijen, wat raakt aan het thema digitale soevereiniteit. De partij wil extra investeren in de beveiliging van digitale systemen en pleit voor betere coördinatie van digitale zaken door de overheid. Hun visie is gericht op het beschermen van burgers, vooral ouderen, tegen digitale bedreigingen en het waarborgen van controle over essentiële digitale infrastructuur.
Investeren in digitale veiligheid en onafhankelijkheid
50PLUS wil Nederland minder afhankelijk maken van commerciële en buitenlandse partijen door te investeren in de veiligheid van digitale systemen. Dit is een directe uiting van het streven naar digitale soevereiniteit, waarbij de controle over kritieke digitale infrastructuur in eigen handen blijft om de weerbaarheid tegen externe dreigingen te vergroten.
“We willen dat er extra geïnvesteerd wordt in de veiligheid van onze systemen om onafhankelijk te worden van commerciële en buitenlandse partijen.”
Betere coördinatie van digitale zaken door de overheid
De partij vindt dat de overheid een actievere en meer centrale rol moet nemen in de coördinatie van digitale zaken en de implementatie van AI. Dit moet bijdragen aan meer regie en controle over digitale ontwikkelingen, wat essentieel is voor digitale soevereiniteit.
“Digitale zaken en AI-implementatie worden door de overheid beter gecoördineerd.”
De PVV koppelt digitale soevereiniteit direct aan nationale soevereiniteit en verzet zich tegen verdere digitalisering en machtsoverdracht naar de Europese Unie, zoals de invoering van een digitale euro. Hun belangrijkste concrete voorstel is het blokkeren van Europese digitale projecten die de Nederlandse controle over geld en digitale infrastructuur verminderen.
Tegen de invoering van de digitale euro
De PVV ziet de digitale euro als een bedreiging voor de Nederlandse controle over het eigen geldsysteem en digitale autonomie. Door zich te verzetten tegen Europese digitale initiatieven, wil de partij voorkomen dat Brussel meer macht krijgt over Nederlandse digitale en financiële infrastructuur.
“Geen eurobonds, geen Europese belastingen, geen digitale euro”
Nationale zeggenschap over digitale en kritieke infrastructuur
De PVV wil dat Nederland altijd de meerderheid houdt in vitale infrastructuur, waaronder digitale netwerken, om te voorkomen dat buitenlandse of supranationale entiteiten (zoals de EU) hier zeggenschap over krijgen. Dit wordt gepresenteerd als essentieel voor digitale soevereiniteit.
“Havens en andere kritieke infrastructuur altijd met een meerderheidsaandeel in Nederlandse (publieke) handen”
De VVD ziet digitale soevereiniteit als het versterken van de Europese en Nederlandse autonomie op het gebied van digitale infrastructuur, technologie en veiligheid. De partij wil minder afhankelijk zijn van buitenlandse (vooral Amerikaanse) software en clouddiensten, pleit voor een streng Europees certificeringssysteem voor kritieke digitale producten, en zet in op Europese samenwerking en eigen technologische alternatieven om de digitale weerbaarheid en onafhankelijkheid te vergroten.
Minder afhankelijk van buitenlandse technologie
De VVD wil de afhankelijkheid van Amerikaanse software, clouddiensten en datacentra verminderen door te investeren in Europese digitale infrastructuur en eigen technologische alternatieven. Dit moet de autonomie van Nederland en Europa vergroten en vitale processen beschermen tegen buitenlandse invloeden.
“Nederland en Europa moeten minder afhankelijk worden van Amerikaanse software, clouddiensten en datacentra: De VVD pleit daarom voor versterking van de Europese digitale infrastructuur en eigen technologische alternatieven (Nederlandse en Europese clouds), zodat we onze autonomie behouden, risico’s beperken en vitale processen niet in buitenlandse handen leggen.”
Europees certificeringssysteem voor kritieke hard- en software
De VVD pleit voor een streng, onafhankelijk certificeringssysteem op Europees niveau voor kritieke hard- en software. Door fabrikanten te verplichten vanaf het ontwerp aandacht te besteden aan cyberveiligheid, wil de partij de digitale soevereiniteit van Europa versterken en burgers en bedrijven beter beschermen tegen digitale dreigingen.
“De VVD pleit voor een streng onafhankelijk certificeringssysteem op Europees niveau voor kritieke hard- en software. Digitale producten moeten veiliger door fabrikanten te verplichten al vanaf het ontwerp aandacht te besteden aan cyberveiligheid. Dit beschermt burgers en bedrijven beter tegen hackers, verkleint economische schade en versterkt de digitale soevereiniteit van Europa.”