Verkiezingsprogramma's 2025 overdigitale diensten
Volt wil digitale diensten toegankelijk, gebruiksvriendelijk en inclusief maken, met de burger centraal en menselijke alternatieven altijd beschikbaar. Ze pleiten voor één digitale identiteit, proactieve en toegankelijke overheidsdiensten, en investeren in digitale vaardigheden en inclusiviteit. Volt benadrukt digitale autonomie, privacy, en Europese waarden, met concrete voorstellen voor digitale infrastructuur, toegankelijkheid en toezicht.
Eén centrale, toegankelijke digitale overheid
Volt wil dat alle overheidsdiensten digitaal toegankelijk zijn via één centrale plek, met een enkele digitale identiteit en proactieve dienstverlening. Dit moet bureaucratie verminderen en het voor burgers makkelijker maken om hun zaken te regelen, terwijl alternatieven voor niet-digitale burgers behouden blijven.
“Er komt een digitale overheid die net zo gemakkelijk werkt als online bankieren. En er komt één digitale identiteit waarmee je veilig kunt inloggen bij alle overheidsdiensten. Er komt één plek waar al je gegevens veilig bewaard worden, zodat je nooit meer dezelfde informatie hoeft in te vullen.”
“DigiD-Plus: er komt één digitale identiteit voor overheid, zorg, onderwijs en private diensten zoals banken.”
“MijnOverheid 2.0: veel overheidsdiensten staan los van elkaar (toeslagen, belastingen etc.) waardoor brieven en informatie moeilijk te vinden zijn. Alles komt daarom op één plek - aanvragen, statusupdates, deadlines en proactieve suggesties. Geen zoektocht meer naar de juiste website.”
“Proactieve dienstverlening: nu moet je zelf opzoeken waar je recht op hebt. Maar wat ons betreft is het aan de overheid om jou te informeren.”
“Persoonlijke hulp blijft altijd beschikbaar. In elk gemeentehuis komen digitale servicepunten waar medewerkers burgers helpen met digitale aanvragen.”
“Er zijn alternatieven voor niet-digitale burgers. Telefonische dienstverlening en fysieke loketten blijven bestaan voor wie dat nodig heeft.”
Digitale diensten toegankelijk voor iedereen
Volt wil dat digitale diensten voor iedereen bruikbaar zijn, inclusief mensen met een beperking, en investeert in digitale vaardigheidstrainingen. Ze stellen sancties voor tegen organisaties die niet voldoen aan toegankelijkheidseisen en bieden gratis cursussen aan.
“Alle digitale diensten worden zo ontworpen dat mensen met een visuele beperking, voor zover mogelijk, ze ook kunnen gebruiken.”
“We maken de digitale wereld toegankelijker voor mensen met een beperking door een speciaal platform op te zetten voor het melden van overtredingen van de toegankelijkheidsregels. Ook worden sancties ingevoerd tegen Nederlandse private bedrijven en overheidsinstanties die nog steeds niet voldoen aan de eisen van de European Accessibility Act.”
“Er worden digitale vaardigheidstrainingen aangeboden. In bibliotheken en buurthuizen worden gratis cursussen gegeven voor iedereen die wil leren werken met digitale diensten.”
Digitale autonomie en Europese alternatieven
Volt wil de afhankelijkheid van niet-Europese digitale diensten verminderen en streeft naar digitale soevereiniteit. Ze voeren een ‘Koop binnen de EU’-beleid in voor vitale infrastructuur en willen dat de overheid overstapt op open source en EU-alternatieven.
“We voeren een ‘Koop binnen de EU’-beleid in voor de aankoop van alle digitale diensten en producten ten behoeve van de vitale infrastructuur en processen.”
“De overheid geeft het goede voorbeeld en is in 2030 volledig overgestapt op EU-alternatieven voor haar digitale infrastructuur. De Nederlandse overheid streeft scherpe en haalbare ambities na, zoals de plannen van Denemarken, om van Microsoft producten over te stappen naar open source software.”
“Europese waarden zijn leidend bij overheidsdigitalisering, zodat transparantie, zeggenschap en digitale soevereiniteit gewaarborgd blijven.”
Transparantie, privacy en toezicht bij digitale diensten
Volt wil privacy-by-design als uitgangspunt bij digitale diensten en meer middelen voor toezicht. Ze pleiten voor transparantie over het gebruik van data en wie toegang heeft tot persoonsgegevens.
“Bij de overheid blijven veiligheid en privacy essentieel. Net als in Estland gebruiken we de nieuwste technologie om data veilig te houden. Burgers hebben altijd inzicht in wie hun gegevens bekijken en waarvoor. Privacy by design is het uitgangspunt bij ieder nieuw systeem.”
“De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) krijgt structureel meer middelen om haar toezichtstaken onafhankelijk en effectief uit te voeren.”
Digitale vaardigheden als basiscompetentie
Volt wil digitale vaardigheden en AI-geletterdheid structureel in het onderwijs en bij ambtenaren/politici verankeren, zodat iedereen kan meedoen in de digitale samenleving.
“We maken digitale vaardigheden tot kerncompetentie in het primair en voortgezet onderwijs.”
“Er moet een verplichte basistraining komen voor politici en ambtenaren op het gebied van digitale vaardigheden en AI.”
De SP wil digitale diensten menselijker, transparanter en eerlijker maken, met sterke bescherming van privacy en burgerrechten. Ze pleiten voor strenge regulering van algoritmes, Big Tech en digitale markten, waar publieke waarden en menselijke controle centraal staan. Concrete voorstellen zijn onder meer een ministerie van Digitale Zaken, het recht op offline alternatieven, verbod op digitale discriminatie, en het versterken van consumentenrechten bij digitale diensten.
Menselijke controle en alternatieven bij digitale diensten
De SP vindt dat digitalisering niet mag leiden tot ontmenselijking of uitsluiting; mensen moeten altijd toegang houden tot niet-digitale alternatieven en menselijke besluitvorming. Dit voorkomt dat burgers afhankelijk worden van ondoorzichtige digitale systemen en beschermt kwetsbare groepen.
“Iedereen heeft recht om ook offline te kunnen leven, en de overheid moet dat mogelijk maken. We zorgen ervoor dat iedereen die dat wil digitaal kan meedoen, maar bieden ook alternatieven voor wie dat niet wil.”
“Bij beslissingen die impact hebben op iemands leven, bijvoorbeeld bij de aanvraag voor een uitkering, blijven altijd mensen betrokken. We staan niet toe dat dergelijke beslissingen volledig geautomatiseerd worden via algoritmes.”
“De overheid is altijd een mens. In het contact met je overheid krijg je het recht om een mens te spreken over jouw zaak en word je nooit overgeleverd aan een digitaal systeem of algoritmische besluitvorming.”
Strenge regulering van algoritmes en digitale discriminatie
De SP wil dat algoritmes en AI niet zelfstandig beslissingen nemen over mensen, en dat digitale diensten niet mogen leiden tot discriminatie of schending van rechten. Transparantie en ethische toetsing zijn verplicht, met een verbod op risicoprofilering die tot discriminatie leidt.
“Nieuwe technologieën worden eerst onderworpen aan een ethische toets, voordat zij kunnen toetreden tot de markt.”
“Risicoprofilering en AI mogen niet leiden tot discriminatie.”
“De inzet van algoritmen, Kunstmatige Intelligentie en geautomatiseerde besluitvorming om fraude op te sporen en besluiten te nemen is niet langer toegestaan wanneer mensen rechten niet gewaarborgd kunnen worden.”
Consumentenrechten en bescherming bij digitale diensten
De SP wil dat consumenten bij digitale diensten dezelfde bescherming krijgen als bij fysieke producten, met duidelijke eigendomsrechten, het recht op privacy en het tegengaan van afhankelijkheid van grote techbedrijven.
“Consumenten krijgen bij het gebruik van ‘gratis’ diensten (waarbij ze betalen met data, zoals op sociale media) dezelfde bescherming als wanneer ze zouden betalen met geld.”
“We stoppen de uitholling van consumentenrechten in de digitale wereld. Wanneer je online een product koopt, ben je de eigenaar van dat product.”
“We stellen strengere regulering op voor de wildgroei van abonnementsdiensten (software as a service) die consumenten afhankelijk maakt van techbedrijven.”
Ministerie van Digitale Zaken en publieke regie
De SP wil een apart ministerie dat digitale diensten en digitalisering in goede banen leidt, met meer publieke regie, open source software en minder afhankelijkheid van buitenlandse techbedrijven.
“Een ministerie van Digitale Zaken zorgt voor een gerichte aanpak om zowel de digitalisering binnen de overheid als daarbuiten in goede banen te leiden.”
“Overheden maken zo veel mogelijk gebruik van open source en zorgen ervoor dat hun systemen leverancier onafhankelijk zijn, onder meer door het gebruik van open standaarden.”
Verbod op digitale surveillance en bescherming van privacy
De SP verzet zich tegen grootschalige dataverzameling, chatcontrole en surveillance door zowel bedrijven als overheid, en wil dat burgers baas blijven over hun eigen data.
“Mensen moeten niet bang hoeven zijn dat er ongevraagd gegevens over hen worden verzameld. Als er geen concrete verdenking tegen iemand bestaat, mogen er geen gegevens binnengeharkt worden.”
“We zijn tegen het plan van de EU om apps zoals WhatsApp of Signal verplicht berichten te laten controleren op ongewenste inhoud voordat ze worden verstuurd.”
“Dataminimalisatie wordt de norm. Overheden en bedrijven mogen geen overbodige persoonsgegevens verzamelen, zoals locatiegegevens zonder duidelijke noodzaak.”
50PLUS vindt dat digitale diensten toegankelijk, veilig en begrijpelijk moeten zijn voor iedereen, met speciale aandacht voor ouderen en digibeten. Ze pleiten voor papieren alternatieven, duidelijke taal, betere digitale vaardigheden en extra bescherming tegen online oplichting. De partij wil dat digitale inclusie een wettelijke gemeentelijke taak wordt en dat AI en digitalisering ouderen ondersteunen in hun zelfstandigheid.
Toegankelijke digitale diensten met papieren alternatieven
50PLUS wil dat digitale overheidsdiensten begrijpelijk en toegankelijk zijn, met altijd een papieren, telefonische of fysieke optie voor wie moeite heeft met digitalisering. Dit moet voorkomen dat ouderen en digibeten buitengesloten raken.
“Overheidsdiensten en facilitaire bedrijven bieden ouderen en gehandicapten die moeite hebben met digitale formulieren, een papieren alternatief.”
“Overheidsdiensten en maatschappelijke organisaties (zoals DigiD, MijnOverheid, zorgportalen) zijn altijd ook bereikbaar via post, telefoon of fysieke balie.”
“Alle digitale communicatie van overheden dient te voldoen aan begrijpelijke taal (B1) en toegankelijkheidsrichtlijnen.”
Investeren in digitale veiligheid en bescherming tegen oplichting
De partij benadrukt het belang van digitale veiligheid, met extra investeringen in systemen en maatregelen om ouderen te beschermen tegen online criminaliteit en identiteitsdiefstal.
“Digitale veiligheid heeft grote urgentie. Er komen digitaal steeds sneller en meer bedreigingen op ons af. We willen dat er extra geïnvesteerd wordt in de veiligheid van onze systemen om onafhankelijk te worden van commerciële en buitenlandse partijen.”
“Digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen beschermen ouderen tegen online oplichting en identiteitsdiefstal.”
Digitale inclusie als gemeentelijke plicht
50PLUS wil dat gemeenten wettelijk verantwoordelijk worden voor de digitale zelfredzaamheid van ouderen, vergelijkbaar met hun rol in de WMO.
“Digitale inclusie: een gemeentelijke plicht. Gemeenten krijgen de wettelijke taak om digitale inclusie van ouderen te waarborgen. Net zoals gemeenten verantwoordelijk zijn voor de WMO, worden zij ook verantwoordelijk voor de digitale zelfredzaamheid van hun oudere inwoners.”
Verbeteren digitale vaardigheden van ouderen
De partij stelt voor om digitale cursussen en laagdrempelige leerpunten te organiseren, zodat ouderen hun digitale vaardigheden kunnen verbeteren en zelfstandig gebruik kunnen maken van digitale diensten.
“Digitale cursussen voor ouderen om hun vaardigheden te verbeteren, met specifieke aandacht voor internetgebruik, online bankieren en sociale media door lokale gemeenschappen, bibliotheken en seniorenverenigingen.”
“Lokale leerpunten in bibliotheken, buurthuizen en seniorenverenigingen waar ouderen terecht kunnen om te oefenen met taal, rekenen en digitale toepassingen.”
Beperken van anonieme accounts
Om online veiligheid te vergroten, wil 50PLUS anonieme accounts verbieden of sterk beperken.
“Anonieme accounts worden verboden of in ieder geval sterk beperkt.”
Technologie en AI in dienst van ouderen
50PLUS ziet kansen in technologie en kunstmatige intelligentie om het leven van ouderen te vergemakkelijken, de zorg te verbeteren en zelfstandigheid te bevorderen.
“Kunstmatige Intelligentie (AI) in dienst van ouderen. AI biedt enorme kansen voor ouderen. 50PLUS omarmt technologie die het leven makkelijker maakt, zorg verbetert en ouderen langer zelfstandig laat wonen.”
“Digitale zaken en AI-implementatie worden door de overheid beter gecoördineerd.”
Het CDA wil digitale diensten veiliger, transparanter en meer in Europese handen brengen, met een sterke nadruk op digitale autonomie, privacy en bescherming tegen misbruik. Ze pleiten voor strengere regulering van grote techbedrijven, investeren in eigen digitale infrastructuur en AI, en willen burgers en bedrijven beter beschermen en ondersteunen bij het gebruik van digitale diensten. Hun visie is gericht op controle, ethiek en weerbaarheid in een snel digitaliserende samenleving.
Minder afhankelijkheid van Big Tech en investeren in Europese digitale infrastructuur
Het CDA wil de afhankelijkheid van niet-Europese digitale diensten verminderen door te investeren in Europese cloud-toepassingen, chipproductie en AI-ontwikkeling. Dit moet de digitale autonomie van Nederland en Europa versterken en de controle over gevoelige data waarborgen.
“We willen minder afhankelijk worden van Big Tech buiten Europa. Daarom investeren we in digitale autonomie, bijvoorbeeld door als Europa eigen cloud-toepassingen te maken, en met gelijkgestemde landen te bouwen aan de versterking van de Europese chipsector.”
“Daarnaast fungeert de landelijke overheid als voorloper in de transitie naar de eigen cloud-toepassing en ondersteunt het lagere overheden om ook deze transitie door te voeren.”
“We stimuleren doorontwikkeling van het Nederlands ‘large language-model’ GPT-NL als basis voor AI. Ook stimuleren we de bouw van Europees-autonome datacentra.”
Strengere regulering en handhaving van digitale platforms
Het CDA wil platforms die zich niet aan de regels houden strenger aanpakken, met de mogelijkheid tot tijdelijke sluiting bij grove overtredingen. Ze pleiten voor aanscherping van Europese regelgeving (DSA) en standaard privacyvriendelijke instellingen.
“We bestraffen platforms die zich niet aan de regels houden. Bij herhaalde en grove schending willen we dat websites en platforms (tijdelijk) uit de lucht worden gehaald.”
“Techbedrijven worden verplicht om standaard de veiligste en meest privacy-vriendelijke instellingen te gebruiken.”
“Naast strenge handhaving moet Nederland initiatief nemen voor aanscherping van de DSA, waarmee we platforms als Telegram en X dwingen meer te doen om desinformatie en schadelijke of zelfs criminele content te weren.”
Digitale ethiek, mediawijsheid en cyberveiligheid bevorderen
Het CDA wil digitale ethiek, kennis van algoritmes en cyberveiligheid verankeren in onderwijs en bedrijfsleven om burgers digitaal weerbaarder te maken. Dit moet misbruik en onwetendheid rond digitale diensten tegengaan.
“Wij willen een betere verankering van digitale ethiek: AI-ethiek, het begrijpen van algoritmes, mediawijsheid en cyberveiligheid in funderend en vervolgonderwijs en bibliotheken.”
“Ook bedrijven, vooral het mkb, dragen bij door hun medewerkers te scholen en toepassingen verantwoord in te zetten.”
Vernieuwing van digitale dienstverlening bij de overheid
Het CDA wil de ICT bij de Belastingdienst vernieuwen en digitale diensten van de overheid verbeteren, zodat deze flexibeler en betrouwbaarder worden voor burgers en bedrijven.
“De vernieuwing van de ICT bij de Belastingdienst heeft de komende jaren prioriteit, zodat er weer ruimte ontstaat om flexibel in te spelen op maatschappelijke veranderingen.”
Bescherming van kwetsbare groepen bij digitale diensten
Het CDA wil strengere regels voor digitale diensten die kinderen en jongeren kunnen schaden, zoals online marketing, finfluencers en lootboxes, en pleit voor een Europees verbod op risicovolle digitale consumptiepraktijken.
“We willen een Europees verbod op lootboxes en buy now pay later en strengere regels voor finfluencers: verleidingstechnieken om meer en risicovol te consumeren en beleggen, meer online te zijn en meer data te geven.”
“We pakken marketing gericht op kinderen en aankopen in online games hard aan. Onlinekanalen komen onder het regime van de Kijkwijzer.”
FVD is kritisch op centrale digitale controle en pleit voor maximale digitale vrijheid, privacy en concurrentie. Ze willen geen Europese digitale identiteit of digitale euro, beschermen anonimiteit online, en willen digitale communicatie onder het briefgeheim brengen. Daarnaast willen ze innovatie stimuleren door regelgeving voor digitale diensten te versoepelen en overheids-ICT te moderniseren.
Geen Europese digitale identiteit of digitale euro
FVD verzet zich fel tegen Europese digitale identificatie en centrale digitale valuta, omdat ze deze zien als instrumenten voor centrale controle en beperking van individuele vrijheid. Ze willen dat Nederland zich hier actief tegen verzet en privacy en economische onafhankelijkheid beschermt.
“We verzetten ons altijd tegen de invoering van een digitale euro of welke Central Bank Digital Currency dan ook, zodat vrijheid en privacy behouden blijven.”
“We verzetten ons tegen een Europese digitale identiteit, zodat Nederlanders niet in een centraal controlesysteem terechtkomen.”
Digitale communicatie onder briefgeheim brengen
FVD wil dat digitale communicatie (zoals e-mail en berichten) dezelfde grondwettelijke bescherming krijgt als briefpost en telefoongesprekken, om privacy in het digitale tijdperk te waarborgen.
“Het briefgeheim, zoals vastgelegd in artikel 13 van de Grondwet, gaat ook gelden voor digitale communicatie, zodat e-mails en berichten dezelfde bescherming genieten als briefpost en telefoongesprekken.”
Anonimiteit online garanderen
FVD beschouwt anonimiteit op internet als essentieel voor vrijheid van meningsuiting en bescherming tegen machtsmisbruik. Ze verzetten zich tegen verplichte identiteitskoppeling en biometrische registratie van internetgebruikers.
“We maken anonimiteit de norm. We verzetten ons tegen verplichte identiteitskoppeling aan accounts, zodat iedereen zonder angst kennis kan vergaren en meningen kan uiten.”
“We weigeren voorstellen om biometrische data van internetgebruikers op te slaan, zodat anonimiteit online gewaarborgd blijft.”
Herziening Digital Services Act en anti-censuurwet
FVD wil de Digital Services Act herzien en een anti-censuurwet invoeren, zodat digitale diensten en platforms alleen strafbare uitingen mogen modereren en legale meningen nooit verwijderd worden. Dit moet de vrijheid van meningsuiting op digitale platforms beschermen.
“We voeren een wet in die bepaalt dat Big Tech-bedrijven alleen strafbare uitingen mogen modereren, zodat legale meningen nooit worden verwijderd of onzichtbaar worden gemaakt.”
“Forum voor Democratie pleit daarom voor een anti-censuurwet, afschaffing van de Cookiewet en herziening van de Digital Services Act.”
Overheids-ICT moderniseren en innovatie stimuleren
FVD wil dat de overheid haar digitale systemen moderniseert en breed gebruikmaakt van kunstmatige intelligentie, om digitale dienstverlening betrouwbaarder en efficiënter te maken. Ook willen ze regelgeving voor digitale innovatie versoepelen.
“We dwingen de overheid haar digitale systemen zoals Belastingdienst en UWV te moderniseren, zodat ze eindelijk betrouwbaar functioneren.”
“We zetten kunstmatige intelligentie in binnen de overheid, zodat productiviteit stijgt en minder ambtenaren nodig zijn.”
“We versoepelen regels voor crypto- en blockchainbedrijven, zodat innovatie wordt gestimuleerd en financiële vrijheid wordt vergroot.”
De SGP ziet digitale diensten als nuttig, mits ze het menselijke karakter van dienstverlening niet aantasten en toegankelijk blijven voor iedereen, ook minder digitaal vaardigen. Ze pleiten voor individuele regie over data, bescherming van kwetsbare groepen, en waarborgen rond privacy en cyberveiligheid. De partij is kritisch op Europese digitale centralisatie en wil alternatieven voor burgers die niet digitaal vaardig zijn.
Digitale toegankelijkheid en alternatieven voor niet-digitaal vaardigen
De SGP vindt dat digitale diensten niet ten koste mogen gaan van toegankelijkheid voor minder digitaal vaardigen en dat er altijd alternatieven moeten zijn. Dit standpunt komt voort uit zorgen over uitsluiting en het belang van menselijke maat in dienstverlening.
Individueel eigenaarschap en bescherming van persoonsgegevens
De SGP wil dat burgers zelf de regie houden over hun digitale gegevens en dat bedrijven transparant zijn over datagebruik. Dit is bedoeld om privacy te waarborgen en misbruik van persoonlijke data te voorkomen.
“De SGP wil toe naar zoveel mogelijk ‘individueel eigenaarschap’ van data. Niet de autofabrikant en het energiebedrijf, maar de auto- en de woningbezitter moeten bepalen wat er met ‘hun’ data gebeurt.”
“Bedrijven en organisaties moeten transparant zijn over het gebruik van data van burgers.”
“Patiëntgegevens moeten beter digitaal toegankelijk zijn en makkelijker uitgewisseld kunnen worden. Er komt een landelijke voorziening voor gegevensuitwisseling in de zorg. Ook dit draagt overigens bij aan de vermindering van regeldruk. Uiteraard houdt de patiënt altijd regie op diens eigen gegevens.”
Kritisch op Europese digitale centralisatie (digitale euro, digitaal paspoort)
De SGP verzet zich tegen Europese digitale centralisatie zoals de digitale euro en het Europees digitaal paspoort, uit zorg voor privacy, nationale autonomie en een te machtige overheid.
Bescherming tegen cybercrime en versterking cyberveiligheid
De SGP wil kwetsbare groepen beschermen tegen cybercrime en ondernemers ondersteunen bij cyberveiligheid, met een nadruk op samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven.
“De SGP wil dat de overheid afspraken maakt met het bedrijfsleven om kwetsbare groepen te beschermen tegen cybercrime.”
“De SGP wil ondernemers ondersteunen bij het werken aan cyberveiligheid. De capaciteit van het Digital Trust Centre wordt versterkt.”
“Overheid en bedrijfsleven moeten zich samen voorbereiden op de noodscenario’s ten aanzien van cyberveiligheid van kritieke infrastructuur.”
BBB wil digitale diensten van de overheid begrijpelijk, veilig en toegankelijk maken voor alle burgers, met bijzondere aandacht voor mensen met een beperking en privacybescherming. Ze pleiten voor het behouden van IT-kennis binnen de overheid, het beperken van afhankelijkheid van buitenlandse techbedrijven, en het waarborgen van digitale grondrechten. Concrete voorstellen zijn onder meer het naleven van toegankelijkheidsrichtlijnen, het gebruik van open source, en het wettelijk beschermen van privacy en autonomie in het digitale domein.
Digitale overheidsdiensten begrijpelijk, veilig en toegankelijk maken
BBB vindt dat digitale overheidsdiensten laagdrempelig, begrijpelijk en toegankelijk moeten zijn voor iedereen, inclusief mensen met een beperking. Ze willen dat digitale loketten voldoen aan strenge toegankelijkheidsnormen en dat dienstverlening wordt getoetst op eenvoud en bereikbaarheid.
“Alle digitale loketten zijn begrijpelijk, veilig en toegankelijk voor iedere Nederlander, waarbij publieke en semipublieke digitale diensten 100% toegankelijk zijn voor mensen met een beperking conform de WCAGrichtlijnen.”
“De dienstverlening wordt getoetst op eenvoud, bereikbaarheid en passende ondersteuning bij persoonlijke situaties.”
Kritische IT-kennis en infrastructuur in eigen beheer houden
BBB wil dat de overheid zelf de regie houdt over digitale infrastructuur en IT-kennis, om strategische afhankelijkheid van buitenlandse partijen te voorkomen. Dit moet de veiligheid, privacy en autonomie van Nederland waarborgen.
“Kritische kennis over IT en data blijft bij de overheid zelf in plaats van uitbesteed aan externe partijen.”
“Vitale infrastructuur in eigen beheer. Publieke en vitale digitale netwerken blijven zoveel mogelijk in bezit van Nederlandse of Europese bedrijven of samenwerkingsverbanden.”
“Afhankelijkheid van buitenlandse cloud en software leveranciers wordt waar mogelijk stap voor stap afgebouwd.”
Digitale grondrechten en privacy wettelijk beschermen
BBB wil digitale grondrechten expliciet in de Grondwet verankeren en het gebruik van surveillance-technologieën beperken, om privacy, zeggenschap en autonomie van burgers te waarborgen.
“Veranker digitale grondrechten in de Grondwet om de privacy, zeggenschap en autonomie van burgers in het digitale domein te waarborgen.”
“Beperk of verbied het gebruik van gezichtsherkenning en andere surveillance in de publieke ruimte zonder expliciete wetgeving en strikt toezicht.”
Open source en Nederlandse bedrijven voorrang geven
Om kosten te besparen en onafhankelijkheid te vergroten, wil BBB dat de overheid standaard open source software gebruikt en Nederlandse bedrijven voorrang geeft bij digitaliseringsprojecten.
“Nieuwe overheidsprojecten maken waar mogelijk gebruik van open sourcesoftware en open standaarden om kosten te drukken en applicaties inzetbaar te maken op meerdere overheidslagen.”
“De overheid kiest als 'launching customer' actief voor innovatieve Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen bij digitaliseringsprojecten.”
De ChristenUnie wil digitale diensten strenger reguleren om privacy, autonomie en veiligheid van burgers te waarborgen. Ze pleiten voor minder afhankelijkheid van niet-Europese techbedrijven, meer transparantie en controle over algoritmes, en strengere regels voor digitale platforms en financiële diensten. Hun visie is kritisch op grootschalige digitalisering zonder duidelijke ethische kaders en stelt de bescherming van burgers centraal.
Minder afhankelijkheid van niet-Europese digitale diensten
De ChristenUnie ziet de afhankelijkheid van Amerikaanse techreuzen als een risico voor privacy en autonomie. Ze willen dat de overheid en samenleving zoveel mogelijk overstappen op Europese alternatieven of open source oplossingen voor digitale diensten.
“De overheid zorgt ervoor dat ze zelf niet afhankelijk wordt van niet-Europese techbedrijven, door zo veel mogelijk gebruik te maken van Europese alternatieven of open source oplossingen.”
“We willen dat Nederland (en Europa) minder afhankelijk wordt van anderen waar het gaat om essentiële producten zoals grondstoffen, basisproducten, digitale diensten (incl. onafhankelijkheid van Amerikaanse techreuzen), voedsel en energie.”
Strengere regulering en transparantie van algoritmes en digitale platforms
De partij wil dat algoritmes transparanter worden en dat digitale platforms een zorgplicht krijgen om schadelijke of strafbare content te bestrijden. Ze pleiten voor uitbreiding en verplichtstelling van het algoritmeregister en meer keuzevrijheid voor gebruikers over aanbevelingen.
“Het algoritmeregister wordt uitgebreid en verplicht gesteld, zodat transparant is hoe algoritmes worden ingezet.”
“Social media bedrijven worden verplicht om minder 'polariserende algoritmes' in te zetten, bijvoorbeeld door gebruikers keuze vrijheid te geven over hoe aanbevelingen tot stand komen.”
“Er komt een stevige Europese zorgplicht voor digitale platforms en hostingbedrijven om op te treden tegen strafbare uitingen en gedragingen wanneer die op of door middel van deze platforms plaatsvinden.”
Kritisch op Europese Digitale Identiteit en digitale euro
De ChristenUnie is kritisch over grootschalige Europese digitaliseringsprojecten zoals de Europese Digitale Identiteit (eID) en de digitale euro, vanwege zorgen over privacy en vrijwilligheid.
“De ChristenUnie is kritisch op de ontwikkelingen rondom de Europese Digitale Identiteit (eID). Als er een eID komt, moet dit vrijwillig, transparant en privacy-proof zijn. Er komt geen Europees Burgerservicenummer.”
“Het huidige voorstel voor een digitale euro is een oplossing op zoek naar een probleem, waar de ChristenUnie vooral bezwaren tegen heeft (bijvoorbeeld als het gaat om privacywaarborgen).”
Verbod en strengere regels voor Buy Now, Pay Later (BNPL) digitale diensten
De partij wil een Europees verbod op BNPL-diensten en tot die tijd strengere regels, vanwege de risico’s op schuldproblematiek door laagdrempelige digitale kredietverlening.
“In Europees verband pleiten we voor een verbod op BNPL-diensten, zoals Klarna en flitskredieten.”
“Totdat het verbod op BNPL-diensten van kracht is, nemen we forse maatregelen om de schade te verminderen. De strenge voorwaarden van de Richtlijn Consumentenkrediet (zoals krediettoets) gaan ook gelden voor BNPL-diensten.”
D66 wil dat digitale diensten bijdragen aan een eerlijke, toegankelijke en veilige samenleving, waarbij burgers zelf de regie houden over hun data en digitale leven. De partij pleit voor digitale autonomie, sterke Europese alternatieven voor grote techbedrijven, en het verbeteren van digitale overheidsdiensten. D66 zet in op strenge regulering van techbedrijven, bescherming van kwetsbare groepen en investeringen in digitale innovatie die publieke waarden centraal stelt.
Digitale autonomie en regie over eigen data
D66 vindt dat burgers zelf moeten bepalen wat er met hun data gebeurt en wil digitale onafhankelijkheid van grote buitenlandse techbedrijven. Dit moet leiden tot meer veiligheid, privacy en controle voor gebruikers van digitale diensten, met een nadruk op Europese oplossingen en handhaving.
“D66 bouwt aan een digitale samenleving waarin de waarden die we samen belangrijk vinden centraal staan: veiligheid, menselijke waardigheid, rechtvaardigheid en democratie. ... Of aan digitale diensten die de overheid toegankelijker maken.”
“Digitale autonomie gaat verder dan wetten. D66 introduceert het Baas-over-eigen-bitsprincipe. Mensen krijgen zelf de regie over hun online leven. Dat geldt ook voor Nederland en de Europese Unie: we zorgen voor digitale onafhankelijkheid, van de cloud en infrastructuur tot apps en algoritmes. We kiezen voor Europese oplossingen en stevige handhaving van Europese regels.”
“Een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie krijgt onder meer de taak om het Rijk en publieke sectoren los te maken van grote techbedrijven uit Amerika en China.”
Verbeteren van digitale overheidsdiensten en toegankelijkheid
D66 wil dat digitale diensten van de overheid toegankelijker en begrijpelijker worden, met oog voor de menselijke maat. Dit moet het vertrouwen in de overheid herstellen en zorgen dat iedereen kan meedoen, ook digitaal.
“De overheid moet fysiek en digitaal toegankelijk zijn. Elke gemeente krijgt ten minste één overheidsloket, waar zoveel mogelijk organisaties bereikbaar zijn. Het recht op begrijpelijke taal leggen we vast in de wet.”
Strenge regulering en toezicht op digitale diensten van techbedrijven
D66 wil burgers beschermen tegen de schadelijke effecten van digitale diensten van grote techbedrijven, zoals verslaving, misbruik van data en discriminatie. De partij pleit voor sterke toezichthouders, duidelijke leeftijdsgrenzen en snelle verwijdering van schadelijke content.
“Waar we die autonomie nog niet hebben, beschermen sterke toezichthouders mensen en maatschappij tegen de schadelijke effecten van de verdienmodellen van grote techbedrijven. We zorgen dat deze toezichthouders genoeg capaciteit hebben om sterk te handhaven.”
“Zolang grote techbedrijven niet gereguleerd zijn, wil D66 een duidelijke leeftijdsgrens van 15 jaar voor verslavende apps die zorgen dat je maar blijft scrollen.”
“Techbedrijven worden verplicht om nepbeelden binnen 24 uur te verwijderen. Sociale mediaplatforms moeten meer doen om online haatberichten te verwijderen. Iedereen moet zich veilig kunnen uitspreken, ook online. We versterken het toezicht hierop en stellen bedrijven aansprakelijk als zij in gebreke blijven.”
Investeren in Europese digitale innovatie en alternatieven
D66 wil investeren in een sterke nationale en Europese ICT-sector en digitale infrastructuur, zodat Nederland minder afhankelijk wordt van buitenlandse digitale diensten en technologieën. Dit moet de veiligheid, economie en publieke waarden versterken.
“We kiezen voor Europese alternatieven en helpen vanuit de overheid door als eerste klant (launching customer) om producten op de markt te brengen.”
“D66 zet vol in op een sterke nationale en Europese ICT-sector. We maken onze positie in de halfgeleiderindustrie nog sterker: dat is de productie van bijvoorbeeld computerchips. We investeren in innovatieve start-ups en scale-ups in software. Dat is goed voor onze veiligheid én voor een sterke positie van de Nederlandse economie.”
BVNL vindt dat de overheid haar digitale dienstverlening op orde moet brengen, met nadruk op privacy, digitale inclusie en het recht op offline toegang tot essentiële diensten. Ze willen investeren in digitale vaardigheden, privacy beschermen, en waarborgen dat burgers niet worden uitgesloten door digitalisering. Concrete voorstellen zijn onder meer het behouden van offline alternatieven, investeren in digitale geletterdheid, en het verbeteren van overheids-ICT.
Overheid moet digitale dienstverlening verbeteren
BVNL stelt dat de overheid verantwoordelijk is voor toegankelijke, efficiënte en veilige digitale diensten voor burgers. Ze bekritiseren de huidige staat van overheids-ICT en willen dat deze snel wordt verbeterd om het welzijn van burgers te waarborgen en belastinggeld efficiënt te besteden.
“We geloven dat de overheid de verantwoordelijkheid heeft om haar digitale dienstverlening op orde te hebben zodat ze optimaal kan bijdragen aan het welzijn van de burgers.”
“De overheid gaat zo spoedig mogelijk haar eigen ICT-systemen op orde brengen, zodat de Belastingdienst en het UWV weer naar behoren kunnen functioneren.”
Recht op offline toegang tot essentiële diensten
BVNL vindt dat digitalisering nooit mag leiden tot uitsluiting. Burgers moeten altijd offline toegang houden tot essentiële maatschappelijke diensten, zodat niemand wordt buitengesloten door gebrek aan digitale vaardigheden of middelen.
“Dat het recht behouden blijft op een offline leven en offline toegang tot essentiële maatschappelijke diensten gewaarborgd blijft.”
Investeren in digitale vaardigheden en inclusie
Om de digitale kloof te verkleinen, wil BVNL investeren in educatie en training voor alle leeftijden. Ze willen dat iedereen kan deelnemen aan de digitale samenleving door het bevorderen van digitale geletterdheid via educatieve programma's en private initiatieven.
“We willen ervoor zorgen dat elke burger de kans krijgt om volledig deel te nemen aan de digitale samenleving. Dit betekent dat we actief programma's en initiatieven zullen bevorderen om digitale vaardigheden te ontwikkelen en toegang tot technologie te vergroten.”
“Private initiatieven voor cybersecuritytrainingen en digitale scholing om digitale geletterdheid verhogen.”
Strikte bescherming van privacy bij digitale diensten
BVNL benadrukt het belang van privacy bij digitale dienstverlening. Ze willen strengere controles op het verzamelen en gebruiken van persoonsgegevens en eisen transparantie en verantwoordingsmechanismen bij digitale systemen.
“Privacy is een fundamenteel recht dat we koesteren en beschermen. BVNL erkent het belang van privacy in het digitale tijdperk en zal doen wat nodig is om de privacy van burgers te waarborgen.”
“Wij willen strengere controles op het verzamelen en gebruiken van persoonsgegevens, en ervoor zorgen dat digitale systemen veilig en betrouwbaar zijn.”
JA21 ziet digitalisering als essentieel voor economische groei en nationale veiligheid, en wil dat Nederland digitaal soeverein wordt en minder afhankelijk is van buitenlandse techbedrijven. De partij pleit voor eenvoudige regelgeving, een nationale digitaliseringsstrategie, stimulering van AI-gebruik in het mkb, en investeringen in digitale vaardigheden. JA21 is kritisch op Europese digitale projecten zoals de digitale euro en digitale identiteit, en wil investeren in cyberveiligheid en een nationale cloud.
Ondernemers ruimte geven voor digitalisering en innovatie
JA21 wil dat ondernemers voorop kunnen lopen in digitalisering door eenvoudige regelgeving en een nationale strategie, met nadruk op praktische AI-toepassingen en productiviteit. De partij ziet digitalisering als motor voor economische groei en innovatie, en wil versnipperd beleid tegengaan.
“Ondernemers de ruimte geven om voorop te lopen in digitalisering door eenvoudige en eenduidige regelgeving.”
“Versnipperd beleid en talloze loketten voor bedrijven die willen digitaliseren voorkomen met een nationale strategie waarin het bedrijfsleven gezamenlijk optrekt met de overheid en kennisinstituten.”
“Het gebruik van AI in de praktijk stimuleren, vooral in het mkb, door in te zetten op slimme data-analyse, automatisering en AI-oplossingen die ondernemers echt helpen. Aan ethische kaders hebben we niet genoeg, het uitgangspunt is productiviteit.”
Digitale soevereiniteit en nationale cloud
JA21 wil digitale afhankelijkheid van buitenlandse (Amerikaanse/Chinese) techbedrijven verminderen door te investeren in strategische technologie, digitale veiligheid en een nationale cloud onder Nederlandse wetgeving. Dit moet de controle over data en digitale infrastructuur waarborgen.
“Zorgen voor digitale soevereiniteit. Europa en Nederland mogen niet volledig afhankelijk zijn van Amerikaanse of Chinese techbedrijven. We investeren in strategische technologie en digitale veiligheid.”
“Digitale soevereiniteit. Investeer in een nationale cloud onder Nederlandse wetgeving. Geen Amerikaanse of Chinese toegang tot onze data.”
Investeren in digitale vaardigheden
JA21 vindt dat de arbeidsmarkt moet worden voorbereid op de digitale revolutie door te investeren in digitale vaardigheden, zodat werknemers kunnen bijblijven in een snel veranderende economie.
“Investeren in digitale vaardigheden. Onze arbeidsmarkt moet klaargestoomd worden voor de nieuwe digitale revolutie waar wij nu middenin zitten. Werknemers moeten bijblijven.”
Geen digitale euro en digitale Europese identiteit
JA21 is tegen de invoering van een digitale euro en een digitale Europese identiteit, omdat deze volgens de partij de nationale soevereiniteit en privacy kunnen ondermijnen.
“Geen invoering van een digitale euro en geen digitale Europese identiteit.”
DENK wil digitale diensten veiliger, transparanter en eerlijker maken door strengere regulering van algoritmes, betere bescherming van privacy en meer toezicht op digitale infrastructuur. De partij pleit voor een algoritmewet, een verplicht algoritmeregister en versterking van de Autoriteit Persoonsgegevens, met als doel digitale mensenrechten te waarborgen en machtsmisbruik door technologie en big tech te beperken.
Strengere regulering en transparantie van algoritmes
DENK ziet het toenemende gebruik van algoritmes als een bedreiging voor fundamentele rechten en wil daarom wettelijke waarborgen en transparantie afdwingen. Dit moet discriminatie en machtsmisbruik door digitale diensten tegengaan en burgers beschermen tegen oneerlijke behandeling.
“Er komt een algoritmewet. In deze wet worden waarborgen voor mensenrechten bij algoritmen verplicht. Het gebruik van afkomstgerelateerde kenmerken in algoritmen en risicoprofielen wordt verboden. Ook worden strenge eisen ingevoerd die verplicht stellen dat algoritmes op non discriminatoire wijze worden ontworpen, getest én gecontroleerd.”
“Algoritmes worden transparant. Er komt een verplicht algoritmeregister, dat geldt voor zowel overheden als bedrijven die algoritmen inzetten.”
Betere bescherming van privacy en digitale infrastructuur
DENK wil de privacy van burgers beter beschermen en de digitale infrastructuur veiliger maken door de macht van big tech in te perken, handel in persoonsgegevens te beperken en onafhankelijkheid van systemen te bevorderen. De Autoriteit Persoonsgegevens krijgt hiervoor meer middelen en bevoegdheden.
“Betere bescherming privacy. Wij willen inzetten op betere waarborgen van de online privacy. Dat betekent dat handel in persoonsgegevens aan banden wordt gelegd en de macht van de bigtech bedrijven Europees moet worden ingeperkt.”
“Veilige infrastructuur. Er moet meer geïnvesteerd worden in digitale veiligheid. We moeten ook inzetten op onafhankelijkheid van onze systemen van andere landen en grote bedrijven.”
“Sterker toezicht door de Autoriteit Persoonsgegevens. De AP krijgt extra middelen, bredere bevoegdheden en diepgaande expertise op het gebied van kunstmatige intelligentie.”
Ondersteuning voor digitale beveiliging van kleine organisaties
DENK erkent dat kleine organisaties kwetsbaar zijn voor digitale dreigingen en wil hen ondersteunen bij het op orde krijgen van hun digitale beveiliging, mede door overheidsinvesteringen in een veilige digitale infrastructuur.
“Wij willen extra ondersteuning voor kleine organisaties om hun digitale beveiliging op orde te krijgen. De overheid investeert in een veilige digitale infrastructuur en de bescherming van persoonsgegevens.”
GroenLinks-PvdA wil digitale diensten eerlijker, veiliger en toegankelijker maken voor iedereen, met sterke publieke regie en bescherming van burgerrechten. Ze pleiten voor dataportabiliteit, een verbod op gepersonaliseerde online tracking, investeringen in Europese digitale diensten, en waarborgen van alternatieven voor wie niet digitaal mee kan komen. Hun visie draait om publieke controle, privacy, en het tegengaan van de macht van grote techbedrijven.
Dataportabiliteit en keuzevrijheid voor gebruikers
GroenLinks-PvdA wil dat mensen eenvoudig kunnen overstappen tussen digitale dienstverleners en hun data meenemen, om keuzevrijheid en eerlijke concurrentie te bevorderen. Dit moet standaard worden op de Europese digitale markt en voorkomt dat gebruikers vastzitten aan één platform.
“Het moet met één klik op de knop mogelijk zijn om over te stappen naar een nieuwe dienstverlener en al je data mee te nemen. Dataportabiliteit – het makkelijk verplaatsen van gegevens tussen diensten – wordt in Europa standaard voor online platforms.”
Verbod op gepersonaliseerde content en online tracking
De partij wil het verdienmodel van digitale diensten die persoonlijke data verzamelen en verslavende algoritmen inzetten doorbreken. Ze pleiten voor een Europees verbod op gepersonaliseerde content en online tracking om privacy, autonomie en het publieke debat te beschermen.
“We doorbreken het verdienmodel hierachter door een verbod op Europees niveau van gepersonaliseerde content en online tracking.”
Investeren in Europese digitale diensten en autonomie
GroenLinks-PvdA streeft naar digitale autonomie door te investeren in Europese alternatieven voor digitale diensten en infrastructuur, zodat Nederland minder afhankelijk wordt van Amerikaanse en Chinese techbedrijven. De overheid moet als grootste IT-afnemer actief investeren in deze Europese digitale diensten.
“De Rijksoverheid investeert als grootste IT-afnemer van het land in Europese digitale diensten.”
Toegankelijkheid en alternatieven voor digitale overheidsdiensten
De partij vindt dat digitale diensten van de overheid voor iedereen toegankelijk moeten zijn, met altijd een niet-digitaal alternatief. Dit voorkomt uitsluiting van mensen die niet digitaal vaardig zijn of geen toegang hebben tot internet.
“Alle overheidswebsites moeten toegankelijk zijn (A-status) en er moet altijd een niet-digitaal alternatief zijn voor contact met de overheid.”
Waardengedreven publieke digitale ruimte en opensource
GroenLinks-PvdA wil een publieke digitale ruimte stimuleren via alternatieve sociale media en opensourcesoftware, zodat digitale diensten transparanter en controleerbaar zijn en het publieke belang voorop staat.
“Daarom komt er meer aandacht voor een waardengedreven publieke digitale ruimte via alternatieve sociale media.”
“Door middel van aanbestedingen en subsidies ondersteunen we de ontwikkeling van betrouwbare opensourcesoftware en -hardware met broncodes die iedereen kan controleren,”
NSC wil digitale diensten van de overheid toegankelijker, veiliger en meer in dienst van de burger maken, met nadruk op privacy, transparantie en digitale autonomie. Ze pleiten voor één online overheidsportaal, meer zeggenschap van burgers over hun data, en het verminderen van afhankelijkheid van buitenlandse technologie. Hun visie is dat digitalisering de overheid dienstbaarder en begrijpelijker moet maken, zonder burgers uit te sluiten of privacy te schenden.
Eén online overheidsportaal en fysieke toegankelijkheid
NSC vindt dat digitale overheidsdiensten overzichtelijker en toegankelijker moeten worden, zodat burgers niet verdwalen in een wirwar van digitale loketten. Ze willen één centraal online portaal, maar ook fysieke contactpunten behouden om digitale uitsluiting te voorkomen.
“Om de wirwar van digitale overheidsdienstverlening overzichtelijker en toegankelijker te maken, moeten burgers de overheid kunnen benaderen via één online overheidsportaal, naar het Deens model. Ook fysieke contactmogelijkheden op gemeentehuizen en informatiepunten in openbare bibliotheken moeten beschikbaar zijn en blijven.”
Meer zeggenschap en transparantie over persoonsgegevens
NSC wil dat burgers meer controle krijgen over hun persoonsgegevens bij digitale diensten van de overheid. Ze pleiten voor het 'once only'-principe, inzage in datagebruik, en verkennen een persoonlijke digitale kluis voor burgers.
“Het uitgangspunt wordt dat deze slechts eenmaal worden opgeslagen (het ‘once only’-principe) naar Ests voorbeeld. Wanneer een persoon/bedrijf/instantie deze gegevens wil opvragen, wordt de zoekvraag geregistreerd en gemeld bij de burger. Burgers kunnen dan zien wie hun data gebruikt en er eventueel een klacht over indienen.”
“Daarom willen we verkennen of er bij digitale dienstverlening gebruikgemaakt kan worden van een persoonlijke digitale kluis die de burger zelf beheert.”
Digitale autonomie en minder afhankelijkheid van buitenlandse technologie
NSC ziet de afhankelijkheid van buitenlandse (vooral Amerikaanse) cloud- en digitale infrastructuur als een risico voor digitale diensten van de overheid. Ze willen meer lokale en Europese oplossingen gebruiken.
“De risicovolle afhankelijkheid van de Nederlandse overheid van de Amerikaanse cloud moet daarom met spoed worden afgebouwd. In ICT-aanbestedingen moet onze digitale autonomie zwaarder meewegen. Er moet meer gebruik worden gemaakt van lokale en Europese (cloud)oplossingen.”
Privacy en bescherming bij digitale dienstverlening
NSC benadrukt dat digitale diensten de privacy van burgers moeten waarborgen en dat de overheid zorgvuldig moet omgaan met gevoelige gegevens. Ze willen dat burgers weten welke informatie gedeeld wordt en dit kunnen weigeren.
“Elke burger heeft het recht te weten welke informatie met wie wordt gedeeld, en mag die gegevensdeling ook weigeren.”
Integrale aanpak van ICT-problemen en open standaarden
NSC vindt dat de onderliggende ICT-problemen bij digitale overheidsdiensten met urgentie moeten worden aangepakt. Ze pleiten voor meer gebruik van generieke digitale infrastructuur en open standaarden om systemen beter te laten samenwerken.
“De vele onderliggende ICT-problemen binnen de overheid moeten integraal en met grote urgentie worden opgepakt. Om de systemen van overheidsinstellingen meer op elkaar aan te laten sluiten, moet er (verplicht) meer gebruik gemaakt worden van generieke digitale infrastructuur en open standaarden.”
De Partij voor de Dieren wil digitale diensten onafhankelijker, veiliger en toegankelijker maken, met een sterke nadruk op privacy, digitale autonomie en alternatieven voor Big Tech. Ze pleiten voor open source-oplossingen in de publieke sector, waarborgen altijd een analoge terugvaloptie, en eisen dat digitale diensten nooit exclusief via apps of Big Tech-platformen verlopen. Digitale inclusie, privacybescherming en transparantie staan centraal in hun visie op digitale dienstverlening.
Open source en publieke alternatieven verplichten
De PvdD wil dat de overheid, scholen en zorginstellingen overstappen op open source, non-profit en Europese alternatieven voor digitale diensten, om afhankelijkheid van Big Tech te verminderen en publieke controle te versterken.
“De overheid gaat open standaarden, open-sourcesoftware en open hardware stimuleren en waar mogelijk gebruiken. Dit gebeurt sowieso in publieke sectoren: overheden, scholen en zorginstellingen stappen af van Big Tech-diensten. De overheid ontwikkelt een exitstrategie en investeert in open source, non-profit en Europese alternatieven.”
Altijd een analoge of fysieke optie naast digitale diensten
Digitale diensten van de overheid mogen nooit de enige optie zijn; burgers moeten altijd toegang houden tot fysieke balies en communicatie per post.
“Burgers die niet uit de voeten kunnen met de digitale middelen van de overheid, kunnen altijd bij een fysieke balie in hun eigen gemeente terecht. Communicatie per post blijft altijd mogelijk.”
Geen appdwang en platformonafhankelijke toegang
Digitale diensten van overheid, scholen, zorginstellingen en banken mogen niet exclusief via apps of Big Tech-platformen worden aangeboden; toegang via websites en platformonafhankelijke protocollen blijft verplicht.
“Diensten van overheid, scholen, zorginstellingen en banken mogen nooit alleen nog maar via apps en platformen van Big Tech bereikbaar zijn. Het blijft voor burgers altijd mogelijk om hun digitale zaken te kunnen regelen via websites en/of platformonafhankelijke protocollen.”
Digitale inclusie en toegankelijkheid als uitgangspunt
De PvdD stelt dat digitale diensten voor iedereen toegankelijk moeten zijn, met aandacht voor inclusie en ondersteuning bij digitale vaardigheden.
“Op alle overheidslagen worden de principes van digitale inclusie en toegankelijkheid in acht genomen en toegepast.”
“We investeren in gebruiksvriendelijke digitale systemen en zorgen voor ondersteuning bij digitale vaardigheden. Zorg mag nooit afhangen van het hebben van een smartphone, laptop of DigiD.”
De VVD wil dat Nederland koploper wordt in digitale diensten, met een overheid die gebruiksvriendelijk, efficiënt en veilig is. Ze pleiten voor één centrale digitale toegang tot overheidsdiensten, digitale inclusie, en het waarborgen van privacy en veiligheid bij digitalisering. Concrete voorstellen zijn het uitbreiden van MijnOverheid.nl, het standaardiseren van digitale inkoop, en het verbeteren van digitale toegankelijkheid voor iedereen.
Eén centrale digitale toegang tot overheidsdiensten
De VVD wil dat burgers en bedrijven via één digitale omgeving al hun zaken met de overheid kunnen regelen, zonder herhaalde gegevensaanlevering. Dit moet de dienstverlening efficiënter, veiliger en gebruiksvriendelijker maken, en versnippering van digitale loketten tegengaan.
“Nederlanders hoeven dezelfde informatie nooit meer dan één keer bij de overheid aan te leveren en loggen op één plek in. In plaats van een wildgroei aan loketten, kan het starten van een bedrijf, het doorgeven van een adreswijziging en het inzien van je AOW dan op één plek geregeld worden. Hiervoor breiden we bijvoorbeeld MijnOverheid.nl uit.”
“Overheidsdiensten gebruiken persoonsgegevens die in deze omgeving staan en mogen dit niet dubbel uitvragen. Dit is veiliger, goedkoper en gebruiksvriendelijker.”
Digitale overheid moet toegankelijk en inclusief zijn
De VVD vindt dat digitale diensten van de overheid begrijpelijk en toegankelijk moeten zijn voor iedereen, inclusief mensen met een beperking of lage digitale vaardigheden. Fysieke en telefonische loketten blijven beschikbaar voor wie dat nodig heeft.
“We zorgen dat telefonische en fysieke loketten altijd beschikbaar zijn voor mensen die daar de voorkeur aan geven, en zorgen dat digitale systemen voor iedereen begrijpelijk zijn.”
“Websites en apps van de overheid moeten goed toegankelijk zijn voor blinden en slechtzienden of anderen met een beperking. We zorgen voor digitale inclusie door mensen te helpen die moeite hebben met een digitaliserende samenleving.”
Digitalisering overheid: standaardisatie, AI en efficiëntie
De VVD wil dat de overheid digitalisering omarmt, onder meer door het inzetten van kunstmatige intelligentie, het standaardiseren en centraliseren van digitale inkoop, en het grootschalig scholen van ambtenaren. Dit moet leiden tot een efficiëntere, goedkopere en kwalitatief betere digitale overheid.
“De VVD wil een overheid die Estland naar de kroon steekt als het gaat om digitalisering. We zien kunstmatige intelligentie als kans en niet alleen als risico. Daarom zetten we vol in op de efficiëntie- en kwaliteitsslag die kunstmatige intelligentie ons kan bieden en scholen we ambtenaren op grote schaal om. We standaardiseren en centraliseren digitale inkoop, zodat de overheid goedkoper en beter software kan inkopen.”
BIJ1 pleit voor strenge privacybescherming en het beperken van digitale surveillance door overheid en politie. Ze willen dat dataverzameling en cameratoezicht uitzonderingen worden, onder streng toezicht van privacywaakhonden, en dat burgers meer controle krijgen over hun digitale gegevens. Digitale diensten van de overheid moeten toegankelijk zijn voor iedereen, met begrijpelijke en toegankelijke informatie.
Strenge beperking digitale surveillance en dataverzameling
BIJ1 wil de inzet van digitale surveillancemiddelen zoals camera’s, automatische gezichtsherkenning en dataverzameling door overheid en politie sterk inperken. Ze stellen privacy centraal en willen dat toezicht op digitale diensten onafhankelijk en afdwingbaar wordt, om misbruik en schending van burgerrechten te voorkomen.
“De grootschalige controle en surveillance bij demonstraties – zoals de standaard inzet van camera’s – in de publieke ruimte stopt onmiddellijk en er komt nieuw beleid waarin de privacy van de burger centraal staat. Ook automatische gezichtsherkenning wordt verboden.”
“Alle (politie)camera’s in de publieke ruimte komen in een openbaar register en worden getoetst op aangescherpte privacywetgeving. Cameratoezicht wordt niet meer de norm, maar een uitzondering. Het verzamelen van data via privé smart-deurbellen wordt helemaal gestopt.”
“Alle dataverzameling door overheid en justitie wordt geminimaliseerd tot het absoluut noodzakelijke, en er komt altijd streng toezicht van privacywaakhonden. De adviezen van privacywaakhonden worden openbaar en afdwingbaar met sancties die verder gaan dan de huidige ineffectieve bestuurlijke boetes.”
Toegankelijke digitale overheidsdiensten voor iedereen
BIJ1 vindt dat digitale diensten van de overheid toegankelijk moeten zijn voor alle burgers, inclusief mensen met een beperking. Dit betekent begrijpelijke taal, alternatieve formaten en het actief wegnemen van digitale drempels.
“Informatie van de overheid wordt standaard toegankelijk gemaakt, in begrijpelijke taal en beschikbaar in braille.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma