Verkiezingsprogramma's 2025 overdigitaal specialisten op de lijst
De SGP erkent het belang van digitale expertise en digitale weerbaarheid, maar benoemt niet expliciet het plaatsen van digitaal specialisten op de kieslijst. Hun programma legt de nadruk op ethische kaders, menselijke regie en technologische soevereiniteit, met concrete voorstellen voor investeringen in digitale infrastructuur, AI, en cyberveiligheid. De partij wil dat Nederland meer eigen digitale kennis en capaciteit ontwikkelt, maar koppelt dit niet direct aan het selecteren van digitaal specialisten voor de kandidatenlijst.
Investeren in Nederlandse digitale kennis en capaciteit
De SGP vindt het belangrijk dat Nederland minder afhankelijk wordt van buitenlandse digitale technologie en pleit voor investeringen in eigen digitale infrastructuur en expertise. Dit wordt gezien als noodzakelijk voor technologische soevereiniteit en het beschermen van nationale belangen, maar er wordt niet expliciet gesproken over het plaatsen van digitaal specialisten op de kandidatenlijst.
“Nederland heeft meer technologische soevereiniteit nodig. De SGP wil daarom investeren in regionale productiecapaciteit voor nieuwe technologieën zoals een AI-fabriek in Groningen, waarbij het Nederlands belang prevaleert boven Europees belang.”
“Nederland moet ook zelf investeren in kunstmatige intelligentie om te voorkomen dat China en de VS alle touwtjes in handen krijgen.”
Ethische en menselijke regie op digitalisering
De SGP benadrukt dat digitale ontwikkelingen, zoals AI, altijd onder menselijke controle moeten blijven en dat ethische kaders leidend zijn. Dit standpunt adresseert het belang van deskundigheid op digitale thema’s, maar verbindt dit niet aan de samenstelling van de kandidatenlijst.
Versterken van digitale weerbaarheid en cyberveiligheid
De partij wil de digitale weerbaarheid van Nederland vergroten door te investeren in cyberveiligheid, het Digital Trust Centre en samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven. Dit vereist digitale expertise, maar het programma noemt niet dat hiervoor specialisten op de lijst worden gezet.
BBB benoemt het belang van digitale expertise en kennisbehoud binnen de overheid, maar doet geen concrete toezeggingen over het plaatsen van digitaal specialisten op de kandidatenlijst. De partij pleit vooral voor het versterken van interne digitale kennis bij de overheid en het investeren in digitale educatie en weerbaarheid, zonder expliciet te verwijzen naar de samenstelling van de eigen kandidatenlijst.
Kennisbehoud en digitale expertise binnen de overheid
BBB vindt het essentieel dat kritische digitale kennis en expertise niet wordt uitbesteed, maar binnen de overheid blijft. Dit moet de digitale weerbaarheid vergroten en de afhankelijkheid van externe partijen verminderen. Het standpunt richt zich op het versterken van de interne capaciteit, maar noemt niet expliciet het plaatsen van digitaal specialisten op de eigen lijst.
“Kritische kennis over IT en data blijft bij de overheid zelf in plaats van uitbesteed aan externe partijen.”
“Leer van falende ICT-projecten binnen de overheid door het structureel evalueren van projecten, het verbeteren van aanbestedingsprocessen en het versterken van interne expertise.”
Investeren in digitale educatie en weerbaarheid
BBB wil investeren in digitale educatie vanaf de basis en het vergroten van bewustwording en weerbaarheid bij burgers, bedrijven en instellingen. Dit beleid is gericht op het ontwikkelen van digitale vaardigheden in de samenleving, maar bevat geen concrete voorstellen over digitaal specialisten op de kandidatenlijst.
“Digitale educatie vanaf de basis. Voorlichting en onderwijs over cyberveiligheid begint op de basisschool en loopt door tot het beroepsonderwijs en bijscholing voor ondernemers.”
“De overheid krijgt een taak om bedrijven, instellingen en burgers bewust te maken van digitale risico’s en weerbaarheid.”
De VVD benoemt het belang van digitale expertise en specialistische kennis binnen de overheid, met name op het gebied van cybersecurity, digitalisering en kunstmatige intelligentie. Ze willen meer digitaal specialisten aantrekken, beter belonen en opleiden, en het personeelsbestand van relevante diensten uitbreiden om Nederland digitaal weerbaarder te maken. Concrete voorstellen zijn onder andere het fors uitbreiden van het personeelsbestand van inlichtingen- en veiligheidsdiensten, het aantrekkelijker maken van werken voor de overheid voor top-ict-talent, en het grootschalig omscholen van ambtenaren op digitale thema’s.
Meer digitaal specialisten aantrekken en beter belonen
De VVD ziet het tekort aan digitale specialisten als een risico voor de digitale weerbaarheid van Nederland. Ze willen het werken voor de overheid aantrekkelijker maken voor top-ict-talent door betere beloning, minder externe inhuur en meer opleidingsmogelijkheden. Dit moet ervoor zorgen dat de overheid zelf over voldoende digitale expertise beschikt en minder afhankelijk is van consultants.
“We beperken de externe inhuur van zzp’ers door de salarissen in vaste dienst voor bijvoorbeeld top-ict-talent meer competitief te maken.”
“Getalenteerde ambtenaren krijgen de ruimte om bijvoorbeeld een post-master te doen bij topinstellingen. De overheid huurt fors minder consultants in en trekt zelf toptalent aan.”
Personeelsbestand inlichtingendiensten fors uitbreiden
De VVD wil het personeelsbestand van de veiligheids- en inlichtingendiensten fors uitbreiden om digitale dreigingen beter het hoofd te bieden. Dit is een directe erkenning van het belang van meer digitaal specialisten op cruciale posities.
“Daarnaast verstevigen we de wettelijke grondslag waarmee inlichtingendiensten structureel informatie kunnen delen met private bedrijven en breiden we het personeelsbestand van de diensten fors uit.”
Ambtenaren grootschalig omscholen op digitale thema’s
De VVD wil ambtenaren op grote schaal scholen in digitale vaardigheden en kunstmatige intelligentie, zodat de overheid beter voorbereid is op digitale uitdagingen en innovatie kan omarmen.
“Daarom zetten we vol in op de efficiëntie- en kwaliteitsslag die kunstmatige intelligentie ons kan bieden en scholen we ambtenaren op grote schaal om.”
DENK erkent het belang van digitale expertise en digitale mensenrechten, maar noemt nergens expliciet het plaatsen van digitaal specialisten op de kandidatenlijst. Hun programma focust op het versterken van toezicht, transparantie en expertise bij bestaande instanties zoals de Autoriteit Persoonsgegevens, en op het wettelijk reguleren van algoritmen en digitale privacy. Concrete voorstellen richten zich op wetgeving, toezicht en investeringen in digitale veiligheid, niet op het samenstellen van de eigen kandidatenlijst met digitaal specialisten.
Versterken digitale expertise bij toezichthouders
DENK wil dat toezichthoudende instanties, met name de Autoriteit Persoonsgegevens, meer middelen, bevoegdheden en diepgaande expertise op het gebied van kunstmatige intelligentie krijgen. Dit is bedoeld om burgers beter te beschermen tegen machtsmisbruik door technologie en om digitale mensenrechten te waarborgen. Dit standpunt gaat over het versterken van bestaande instituten, niet over het toevoegen van digitaal specialisten aan de eigen kandidatenlijst.
“Sterker toezicht door de Autoriteit Persoonsgegevens. De AP krijgt extra middelen, bredere bevoegdheden en diepgaande expertise op het gebied van kunstmatige intelligentie.”
Wettelijke waarborgen en transparantie rond algoritmen
DENK pleit voor een algoritmewet en een verplicht algoritmeregister, waarmee de inzet van algoritmen transparanter en eerlijker wordt. Dit beleid adresseert de risico’s van discriminatie en machtsmisbruik door technologie, maar zegt niets over het inzetten van digitaal specialisten op de lijst van DENK zelf.
JA21 erkent het belang van digitalisering en digitale expertise voor Nederland, maar noemt nergens expliciet het plaatsen van digitaal specialisten op de kandidatenlijst. Hun beleid richt zich op het stimuleren van digitale vaardigheden, investeren in digitale soevereiniteit en het vergroten van kennis van AI op bestuursniveau. De partij wil vooral dat overheid en bedrijfsleven samen optrekken om digitale innovatie en vaardigheden te versterken.
Investeren in digitale vaardigheden en kennis
JA21 ziet het vergroten van digitale vaardigheden en kennis als essentieel om Nederland voor te bereiden op de digitale revolutie. Dit geldt zowel voor de arbeidsmarkt als voor bestuursniveau, maar er wordt niet concreet gesproken over het plaatsen van digitaal specialisten op de lijst van kandidaten.
Digitale soevereiniteit en strategische technologie
JA21 wil Nederland minder afhankelijk maken van buitenlandse techbedrijven door te investeren in strategische technologie en digitale veiligheid. Dit beleid is gericht op nationale veiligheid en economische weerbaarheid, niet op het samenstellen van kandidatenlijsten.
“Zorgen voor digitale soevereiniteit. Europa en Nederland mogen niet volledig afhankelijk zijn van Amerikaanse of Chinese techbedrijven. We investeren in strategische technologie en digitale veiligheid.”
NSC benoemt het belang van digitale expertise en specialistisch personeel, vooral op het gebied van cybersecurity, AI en technologische innovatie. Ze pleiten voor meer instroom van digitaal en technisch talent in strategische sectoren en willen actief samenwerken met organisaties waar digitaal specialisten werken. Concrete voorstellen zijn investeringen in opleidingen, samenwerking met bedrijven en uitbreiding van digitale capaciteit bij Defensie.
Investeren in instroom van digitaal en technisch talent
NSC ziet een tekort aan digitaal specialisten als een risico voor de economie en veiligheid. Ze willen daarom extra investeren in opleidingen en samenwerking met bedrijven om meer digitaal en technisch talent aan te trekken, met nadruk op sectoren als AI, halfgeleiders en energietechnologie.
“Technisch talent is schaars maar wel broodnodig. We investeren in technisch talent. Daarbij zetten we extra in op de instroom in mbo-, hbo- en wo-opleidingen voor strategische sectoren die echt om mensen staan te springen zoals de halfgeleiderindustrie, AI en energietechnologie. Dit gebeurt via regionale afspraken en gezamenlijke investeringen met onderwijsinstellingen en bedrijven.”
Samenwerking met organisaties waar digitaal specialisten werken
NSC wil dat de overheid actief samenwerkt met bedrijven en organisaties waar specialistisch digitaal personeel werkt, om kennis en capaciteit te versterken.
“moet actief de samenwerking zoeken met bedrijven en organisaties waar technisch en specialistisch personeel werkt, zoals monteurs, ICT’ers en zorgpersoneel.”
Uitbreiden digitale capaciteit bij Defensie
Vanwege de groeiende digitale dreiging investeert NSC in specialistisch digitaal personeel bij Defensie, met nadruk op cyberstrategie en offensieve digitale programma’s.
“Nieuw Sociaal Contract zet daarom in op een daadkrachtige cyberstrategie. We vergroten de capaciteit van het Defensie Cyber Commando en investeren in een offensief cyberprogramma.”
Volt benoemt niet expliciet het plaatsen van digitale specialisten op de kandidatenlijst, maar onderstreept het belang van digitale expertise binnen de overheid en politiek. Ze pleiten voor verplichte digitale vaardigheidstrainingen voor politici en ambtenaren, en willen interne digitale kennis bij de overheid versterken om minder afhankelijk te zijn van externe partijen. Volt ziet digitale deskundigheid als essentieel voor goed beleid en een toekomstbestendige overheid.
Verplichte digitale vaardigheidstraining voor politici en ambtenaren
Volt erkent dat digitale kennis bij politici en ambtenaren tekortschiet en wil dit verbeteren door verplichte trainingen, zodat beleid en uitvoering beter aansluiten op digitale ontwikkelingen. Dit is hun meest concrete voorstel om digitale deskundigheid binnen de politiek te vergroten, in plaats van expliciet digitale specialisten op de lijst te zetten.
“Er moet een verplichte basistraining komen voor politici en ambtenaren op het gebied van digitale vaardigheden en AI.”
Interne digitale expertise binnen de overheid versterken
Volt wil dat de overheid minder afhankelijk wordt van externe leveranciers door interne digitale expertise op te bouwen. Dit betekent investeren in eigen digitale specialisten binnen de overheid, wat aansluit bij het bredere streven naar digitale autonomie en deskundigheid.
“Interne expertise binnen de overheid moet haar afhankelijkheid van leveranciers en vitale bedrijven verminderen.”
Deskundige overheid als randvoorwaarde voor goed beleid
Volt benadrukt dat de kwaliteit van beleid samenhangt met deskundigheid binnen de overheid, waarmee ze impliciet het belang van digitale specialisten onderstrepen, ook al wordt het plaatsen van zulke specialisten op de lijst niet expliciet genoemd.
“De kwaliteit en samenhang van beleid staat of valt met een deskundige en goed georganiseerde overheid. Daar ontbreekt het nu aan.”
BVNL benoemt nergens expliciet het belang van digitale specialisten op de kandidatenlijst of in het kabinet. Wel pleit de partij voor een "verstand-van-zakenkabinet" waarbij ministers relevante opleiding en ervaring moeten hebben, maar zonder specifieke verwijzing naar digitale expertise. Concrete voorstellen over digitale specialisten op de lijst ontbreken volledig in het programma.
Alleen ministers met relevante expertise benoemen
BVNL wil dat ministers alleen worden benoemd als zij relevante opleiding en ervaring hebben, zodat het kabinet bestaat uit competente mensen met verstand van zaken. Hoewel dit principe geldt voor alle ministersposten, wordt nergens specifiek benoemd dat digitale specialisten of ICT-experts op de lijst of in het kabinet moeten komen. Er is dus geen expliciet standpunt over digitale specialisten, maar slechts een algemene eis van deskundigheid.
“Bij de benoeming van ministers wordt gekeken naar opleiding, achtergrond en ervaring. Mensen zonder relevante opleiding of ervaring krijgen geen ministerspost.”
“BVNL wil een verstand-van-zakenkabinet. Bij de benoeming van ministers moet worden gekeken naar opleiding, achtergrond en ervaring en het mag niet meer gebeuren dat mensen zonder relevante kennis en ervaring via de baantjescarrousel toch minister of staatssecretaris worden.”
Het CDA benoemt het belang van digitale expertise en digitale weerbaarheid, maar doet geen concrete voorstellen om digitaal specialisten op de kandidatenlijst te plaatsen. In het verkiezingsprogramma ligt de nadruk op het versterken van digitale vaardigheden in onderwijs, overheid en bedrijfsleven, en het stimuleren van samenwerking tussen digitale experts, maar er wordt niet expliciet gepleit voor meer digitaal specialisten in de politiek of op de lijst.
Digitale expertise versterken in onderwijs en samenleving
Het CDA wil digitale kennis en ethiek structureel verankeren in onderwijs en bedrijfsleven om de samenleving digitaal weerbaar te maken. Dit richt zich op het vergroten van de digitale deskundigheid in brede zin, maar niet specifiek op de samenstelling van de kandidatenlijst.
“Wij willen een betere verankering van digitale ethiek: AI-ethiek, het begrijpen van algoritmes, mediawijsheid en cyberveiligheid in funderend en vervolgonderwijs en bibliotheken. Ook bedrijven, vooral het mkb, dragen bij door hun medewerkers te scholen en toepassingen verantwoord in te zetten. Zo bouwen we samen aan een digitaal weerbare samenleving.”
Centrale regie op AI en samenwerking tussen digitale specialisten
Het CDA pleit voor een centrale regie op AI via een commissaris en stimuleert samenwerking tussen bedrijven, onderwijsinstellingen en overheden, maar noemt niet het plaatsen van digitaal specialisten op de lijst.
“Er komt daarnaast een commissaris AI voor centrale regie. Zo stimuleren we steviger samenwerking en data-uitwisseling tussen bedrijven, onderwijsinstellingen en overheden.”
D66 benoemt in haar verkiezingsprogramma niet expliciet het belang van "digitaal specialisten op de lijst" voor de Tweede Kamer of andere politieke functies. Wel benadrukt de partij het belang van digitale expertise binnen de overheid en pleit zij voor het versterken van digitale kennis en capaciteit, onder andere door minder externe inhuur en meer eigen expertise. Concrete voorstellen richten zich op het opbouwen van digitale kennis binnen de overheid en het aanstellen van een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie.
Digitale expertise terughalen binnen de overheid
D66 vindt dat de overheid te afhankelijk is geworden van externe consultants en pleit voor het versterken van digitale kennis en uitvoeringskracht binnen de eigen organisatie. Dit moet leiden tot meer regie, minder uitbesteding en een overheid die beter in staat is digitale vraagstukken zelfstandig op te lossen. Dit standpunt raakt indirect aan het belang van digitaal specialisten in publieke functies, maar noemt niet expliciet kandidaten op de lijst.
“We verminderen de externe inhuur van dure consultants. We halen kennis en expertise weer in huis bij de overheid.”
Bewindspersoon voor Technologie en Innovatie
D66 wil een aparte bewindspersoon met een eigen begroting en mandaat voor technologie en innovatie, om digitale vraagstukken op het hoogste niveau te borgen. Hiermee onderstreept de partij het belang van digitale specialisten in de top van de overheid, maar dit betreft een ministeriële functie en niet de kandidatenlijst.
“D66 wil een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie, met een eigen begroting en een stevig mandaat.”
GroenLinks-PvdA erkent het belang van digitale expertise en wil digitalisering centraal en deskundig aansturen binnen de overheid. Ze stellen voor om een Minister van Digitale Zaken aan te stellen en investeren in het opleiden van ICT’ers voor een groene digitale toekomst, maar benoemen geen concrete plannen om digitaal specialisten op de kandidatenlijst te plaatsen. De nadruk ligt op structurele versterking van digitale kennis en coördinatie binnen de overheid, niet op het expliciet selecteren van digitaal specialisten als Kamerleden.
Minister van Digitale Zaken aanstellen
GroenLinks-PvdA wil de digitalisering van de overheid centraal coördineren door een aparte minister aan te stellen, waarmee ze impliciet het belang van digitale deskundigheid op hoog niveau onderstrepen. Dit is bedoeld om het overzicht en beheer van overheids-ICT te verbeteren en digitale expertise structureel te borgen, maar het gaat niet expliciet over digitaal specialisten op de kandidatenlijst.
“De digitalisering gaan we centraal coördineren voor alle lagen van de overheid met een minister van digitale zaken.”
Meer ICT’ers opleiden voor digitale toekomst
De partij erkent het tekort aan digitale specialisten en wil investeren in het opleiden van meer ICT’ers, met het oog op een duurzame digitale samenleving. Dit is gericht op het vergroten van de digitale deskundigheid in de samenleving en bij de overheid, maar betreft geen concrete selectie van digitaal specialisten op de kandidatenlijst.
“We verbreden het Actieplan Duurzame Digitalisering en leiden genoeg ICT’ers op voor een groene digitale toekomst.”
De SP benoemt in haar verkiezingsprogramma niet expliciet het belang van digitaal specialisten op de kandidatenlijst. Wel pleit de partij voor versterking van digitale expertise binnen de volksvertegenwoordiging door een permanent onderzoeksinstituut op te richten dat adviseert over technologische ontwikkelingen. De nadruk ligt op het waarborgen van digitale burgerrechten en het ethisch toetsen van nieuwe technologieën, maar er wordt geen concreet voorstel gedaan om digitaal specialisten als zodanig op de lijst te plaatsen.
Versterking digitale expertise via onderzoeksinstituut
De SP wil de volksvertegenwoordiging ondersteunen met diepgaande digitale kennis door een permanent onderzoeksinstituut op te richten dat adviseert over de maatschappelijke gevolgen van technologie. Dit is bedoeld om de Kamer beter te wapenen tegen de snelle ontwikkelingen op digitaal gebied, maar het betreft geen voorstel om digitaal specialisten direct op de kandidatenlijst te zetten.
“Wij versterken de volksvertegenwoordiging met een permanent onderzoeksinstituut dat adviseert over de maatschappelijke gevolgen van technologische ontwikkelingen en voorstellen doet voor aanvullende burgerrechten in het digitale tijdperk.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma