Verkiezingsprogramma's 2025 overdigitaal privacy
De Partij voor de Dieren (PvdD) beschouwt digitale privacy als een fundamenteel recht en wil deze op alle fronten versterken, met strenge regels voor dataopslag, algoritmes, surveillance en Big Tech. Ze pleiten voor maximale zeggenschap van burgers over hun data, verbieden privacy-schendende technologieën, en eisen transparantie en controle over digitale systemen, zowel van overheid als bedrijven. Concrete voorstellen zijn onder meer het verbieden van gezichtsherkenning, het beschermen van communicatiegeheim, het afschaffen van privacy-onvriendelijke wetgeving, en het waarborgen van alternatieven voor digitale diensten.
Strenge bescherming van persoonsgegevens en zeggenschap voor burgers
PvdD wil dat burgers maximale controle houden over hun persoonsgegevens en dat bedrijven en overheid alleen data mogen verzamelen of gebruiken met expliciete toestemming. Privacy by Design en Privacy by Default worden verplicht, en privacy-schendende systemen worden verboden of aangepast.
“Bedrijven worden streng gehouden aan de principes ‘Privacy by Design’ en ‘Privacy by Default’. Dat betekent dat er zo min mogelijk data verzameld worden en de standaardinstellingen altijd privacy-vriendelijk zijn.”
“Gegevens verzamelen mag alleen als daar nadrukkelijk toestemming voor is gegeven, waarbij op een korte, makkelijk leesbare manier aan de gebruiker wordt uitgelegd waar deze voor worden gebruikt. Weigeren is altijd een optie en heeft geen consequenties voor de werkbaarheid van de geleverde dienst.”
“Systemen die de privacy niet kunnen waarborgen worden afgeschaft of aangepast, zoals de landelijke elektronische patiëntendossiers. Medische dossiers worden niet opengesteld zonder expliciete toestemming. Apps die de privacy niet kunnen waarborgen worden verboden.”
“Nederland gaat persoonsgegevens op het hoogste niveau beschermen. De overheid gaat structureel investeren in softwareprojecten om de digitale infrastructuur beter te beveiligen.”
Verbod op gezichtsherkenning en beperking cameratoezicht
De partij wil gezichtsherkenning in de openbare ruimte volledig verbieden en cameratoezicht alleen onder strikte voorwaarden toestaan, om massasurveillance en inbreuk op privacy te voorkomen.
“Camera’s met gezichtsherkenning staan we niet toe in de openbare ruimte, winkels en horeca. Daarnaast komt er een verbod op particuliere camera’s met gezichtsherkenning, zoals slimme deurbellen, in de openbare ruimte.”
“Inzet van cameratoezicht mag alleen tijdelijk, in een door de rechter aangewezen risicogebied.”
Bescherming communicatiegeheim en beperking overheidssurveillance
PvdD wil het communicatiegeheim wettelijk beschermen, het aftappen van telefoons en binnendringen van digitale apparaten beperken tot zwaarwegende, door de rechter getoetste gevallen, en privacy-onvriendelijke wetgeving zoals de Sleepwet en Super SyRi-wet afschaffen.
“Het communicatiegeheim wordt beschermd en gerespecteerd.”
“Opsporing- en veiligheidsdiensten mogen geen digitale apparaten binnendringen zonder dat daar een zwaarwichtige, door de rechter getoetste reden voor is.”
“De voorgenomen verdere verruiming van de Sleepwet gaat niet door. In plaats daarvan wordt de Sleepwet ingetrokken en er komt een nieuwe privacyvriendelijke Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv).”
“De voorgestelde ‘Super SyRi’-wet (WGS), waarbij de overheid en bedrijven massaal gegevens verzamelen, koppelen en analyseren, voeren we niet in.”
Transparantie en controle over algoritmes en data
De partij eist volledige transparantie over het gebruik van algoritmes en data, zowel door bedrijven als door de overheid, en wil aantoonbare bescherming tegen etnisch profileren en misbruik.
“Bedrijven worden gedwongen meer transparantie te geven over hun opslag en gebruik van data en de werking van algoritmes.”
“Daarnaast moet duidelijk worden hoe de privacy van mensen gewaarborgd is in de algoritmes die de diensten gebruiken. Ook moet worden aangetoond dat de inzet van deze algoritmes niet leidt tot etnisch profileren.”
Geen appdwang en altijd analoge alternatieven
PvdD wil voorkomen dat burgers worden gedwongen digitale diensten te gebruiken via apps of Big Tech-platformen, en garandeert altijd een analoge of platformonafhankelijke optie.
“Geen appdwang. Diensten van overheid, scholen, zorginstellingen en banken mogen nooit alleen nog maar via apps en platformen van Big Tech bereikbaar zijn. Het blijft voor burgers altijd mogelijk om hun digitale zaken te kunnen regelen via websites en/of platformonafhankelijke protocollen.”
Bescherming van privacy bij financiële en medische gegevens
De partij wil dat bank- en betaalgegevens, evenals medische dossiers, alleen met expliciete toestemming toegankelijk zijn en dat derden geen toegang krijgen zonder toestemming.
“Bank- en betaalgegevens van burgers zijn vertrouwelijk. Daarom moeten we niet toestaan dat derden zonder expliciete toestemming in bankrekeningen kunnen kijken. Het onderdeel ‘toegang van derden tot de betaalrekeningen’ van de richtlijn betaaldiensten (PSD2) wordt afgeschaft.”
“Medische dossiers worden niet opengesteld zonder expliciete toestemming.”
Behoud van end-to-end encryptie en afwijzing EU chatcontrol
PvdD verzet zich tegen Europese plannen om digitale communicatie te scannen en wil end-to-end encryptie behouden als waarborg voor privacy.
“De voorgestelde EU ‘chatcontrol’, waarmee alle digitale communicatie gescand wordt, komt er niet. We houden end-to-end-encryptie in stand.”
Recht om vergeten te worden en inzage in eigen data
De partij wil dat burgers het recht hebben om hun gegevens te laten verwijderen en volledige inzage te krijgen in opgeslagen data.
“Burgers hebben het recht 'om vergeten te worden' en krijgen meer zicht op de gegevens die over hen zijn opgeslagen en betere mogelijkheden zich uit datasystemen te laten verwijderen (het recht om vergeten te worden).”
Forum voor Democratie (FVD) beschouwt digitale privacy als een fundamenteel recht en verzet zich krachtig tegen digitale surveillance, centrale digitale identiteiten en de beperking van anonieme communicatie. Hun belangrijkste voorstellen zijn het uitbreiden van het briefgeheim naar digitale communicatie, het garanderen van anonimiteit online, het afschaffen van de Sleepwet, het weigeren van een Europese Digital ID en het wettelijk beschermen van cashbetalingen om privacy te waarborgen.
Briefgeheim uitbreiden naar digitale communicatie
FVD wil dat het grondwettelijke briefgeheim ook geldt voor digitale communicatie, zodat e-mails en berichten dezelfde bescherming krijgen als post en telefoongesprekken. Dit moet burgers beschermen tegen toezicht en censuur in een steeds digitalere samenleving.
“Forum voor Democratie vindt dat dit recht in de moderne tijd ook moet gelden voor digitale communicatie tussen burgers. Iedereen moet vertrouwelijk en zonder toezicht of censuur kunnen communiceren, ook online.”
“Het briefgeheim, zoals vastgelegd in artikel 13 van de Grondwet, gaat ook gelden voor digitale communicatie, zodat e-mails en berichten dezelfde bescherming genieten als briefpost en telefoongesprekken.”
Sleepwet intrekken en digitale surveillance stoppen
FVD verzet zich tegen grootschalige digitale surveillance door de overheid, zoals de Sleepwet, en wil deze wet intrekken om structureel afluisteren van burgers te voorkomen.
Geen Europese Digital ID of biometrische registratie
FVD is fel tegenstander van een Europese digitale identiteit en het registreren van biometrische data van internetgebruikers, omdat dit anonimiteit en privacy ondermijnt.
Anonimiteit op internet garanderen
FVD vindt anonimiteit essentieel voor een vrije samenleving en wil verplichte identiteitskoppeling aan online accounts verbieden, zodat burgers zonder angst informatie kunnen zoeken en meningen kunnen uiten.
“We maken anonimiteit de norm. We verzetten ons tegen verplichte identiteitskoppeling aan accounts, zodat iedereen zonder angst kennis kan vergaren en meningen kan uiten.”
“Forum voor Democratie vindt anonimiteit een essentieel onderdeel van een vrije samenleving: het stelt burgers in staat ongeremd en in vrijheid kennis te vergaren, meningen te delen en zich te beschermen tegen machtsmisbruik.”
Cashbetalingen wettelijk beschermen voor privacy
FVD wil het recht op cashbetalingen wettelijk vastleggen en banken verplichten cash te faciliteren, omdat contant geld cruciaal is voor individuele vrijheid en privacy in een digitale economie.
“We maken het wettelijk verplicht dat cash overal wordt geaccepteerd, zodat contant geld nooit kan verdwijnen.”
“Cash geld speelt daarnaast een cruciale rol in het behouden van individuele vrijheid en privacy. Toch wordt contant geld steeds verder ingeperkt door banken en overheid.”
Geen Digitale Euro (CBDC) vanwege privacyzorgen
FVD verzet zich tegen de invoering van een digitale euro of andere Central Bank Digital Currency, omdat dit leidt tot centrale controle en verlies van privacy.
“We verzetten ons altijd tegen de invoering van een digitale euro of welke Central Bank Digital Currency dan ook, zodat vrijheid en privacy behouden blijven.”
“Onze vrijheid, privacy en economische onafhankelijkheid mogen nooit worden opgeofferd aan de drang naar macht en centralisatie uit Brussel.”
AVG afschaffen en vervangen door praktische privacyregels
FVD wil de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) afschaffen en vervangen door eenvoudigere, praktische privacyregels die privacy daadwerkelijk beschermen zonder onnodige bureaucratie.
“We schaffen de AVG af en vervangen die door duidelijke en praktische privacyregels, zodat privacy echt beschermd wordt zonder onnodige bureaucratie.”
NSC benadrukt het belang van digitale privacy als grondrecht en wil burgers meer controle geven over hun eigen data. Ze pleiten voor strengere regels en transparantie bij het verzamelen en delen van persoonsgegevens door overheid en bedrijven, met concrete voorstellen zoals het ‘once only’-principe, een persoonlijke digitale kluis, en een verbod op chatcontrole. NSC wil daarnaast privacybescherming versterken tegen zowel overheidsmisbruik als commerciële partijen, en investeert in toezicht en handhaving.
Burgers krijgen meer zeggenschap over hun data
NSC vindt dat burgers zelf moeten kunnen bepalen wie hun gegevens gebruikt en wil privacygevoelige data slechts één keer opslaan. Dit moet misbruik en onnodige verspreiding van persoonsgegevens voorkomen en de transparantie vergroten.
“De overheid moet zorgvuldiger met privacygevoelige gegevens van burgers omgaan. Het uitgangspunt wordt dat deze slechts eenmaal worden opgeslagen (het ‘once only’-principe) naar Ests voorbeeld. Wanneer een persoon/bedrijf/instantie deze gegevens wil opvragen, wordt de zoekvraag geregistreerd en gemeld bij de burger. Burgers kunnen dan zien wie hun data gebruikt en er eventueel een klacht over indienen.”
“We hanteren het principe dat de burger zo veel mogelijk zeggenschap moet krijgen over de data die over hem of haar worden verzameld en verwerkt. Daarom willen we verkennen of er bij digitale dienstverlening gebruikgemaakt kan worden van een persoonlijke digitale kluis die de burger zelf beheert.”
Strenge regels en transparantie bij dataverzameling en algoritmen
NSC wil duidelijke wettelijke spelregels voor het verzamelen, opslaan en delen van data, en verplicht transparantie over het gebruik van algoritmen. Dit is bedoeld om discriminatie, profilering en fouten zoals bij het toeslagenschandaal te voorkomen.
“Duidelijke spelregels in wetgeving voor het verzamelen, opslaan, gebruiken en delen van onze data en het beschermen van de privacy.”
“Het gebruik van algoritmen en automatische beoordelingen kan leiden tot ernstige en onherstelbare fouten. We komen met een verplichte wetenschappelijke standaard voor het gebruik van modellen, rekeninstrumenten en algoritmen door de overheid. Deze standaard moet openbaar en navolgbaar zijn.”
“Algoritmische risicoprofilering moet periodiek onderworpen worden aan een kwalitatieve en kwantitatieve toets om te voorkomen dat mensen gediscrimineerd worden of ten onrechte als fraudeur worden aangemerkt. Vastlegging in het algoritmeregister wordt verplicht.”
Geen massasurveillance of chatcontrole
NSC verzet zich expliciet tegen massasurveillance en het omzeilen van encryptie door de overheid. Ze willen vertrouwelijke communicatie beschermen en privacy als uitgangspunt nemen.
“De overheid mag geen chatcontrole invoeren waarbij achterdeurtjes in communicatiediensten ingebouwd worden om end-to-end-encryptie te omzeilen.”
“Geen surveillancestaat.”
“Burgers moeten onderling vertrouwelijk kunnen communiceren zonder vrees voor massasurveillance vanuit de overheid.”
Strengere handhaving en toezicht op privacyregels
NSC vindt dat bestaande privacyregels beter gehandhaafd moeten worden, met voldoende middelen voor toezichthouders zoals de Autoriteit Persoonsgegevens. Dit moet burgers beschermen tegen misbruik van AI en gezichtsherkenning.
“Er moet strengere handhaving zijn op de bestaande regels. Zo mogen er geen camera’s met gezichtsherkenning in de openbare ruimte of in supermarkten hangen. Dit vereist voldoende financiering van toezichthouders zoals de Autoriteit Persoonsgegevens.”
Bescherming tegen privacyschendingen door bedrijven
NSC wil grootschalige privacyschendingen door techreuzen en de online advertentie-industrie strafbaar stellen en wettelijk aanpakken.
“Grootschalige privacyschendingen van groepen burgers door tech-reuzen en de online advertentie industrie zijn een grove en bewuste schending van de grondrechten. We vinden dat er een wettelijke basis moet komen om deze bedrijven via het strafrecht aan te pakken.”
Privacyvriendelijke leeftijdsverificatie en recht op vergetelheid voor jongeren
NSC stelt voor om jongeren privacyvriendelijk online te beschermen, onder meer met een niet-koppelbare leeftijdsverificatie en het recht om op hun 18e hun online sporen te wissen.
“Er wordt een privacy-vriendelijke en betrouwbare online leeftijdsverificatie ingevoerd om minderjarigen te beschermen tegen online gokken, alcoholverkoop en pornografie. Deze wordt niet gekoppeld aan een aparte digitale (Europese) identiteitskaart.”
“We willen dat jongeren op hun 18e vanuit de overheid de mogelijkheid krijgen om kosteloos al hun online sporen te wissen, als uitwerking van het wettelijk recht op vergetelheid.”
Kritiek op commerciële datamonitoring door banken
NSC vindt dat banken te ver gaan in het monitoren van transacties en dat dit een te grote inbreuk op de privacy is. Ze willen dat de overheid deze taak overneemt en privacy beter waarborgt.
“Commerciële banken gebruiken verregaande vormen van digitale transactiemonitoring en geautomatiseerde verwerking daarvan. Dat is een veel te grote inbreuk op de privacy van onschuldige burgers.”
BVNL beschouwt digitale privacy als een fundamenteel recht en wil burgers beschermen tegen overheidscontrole, onnodige gegevensverzameling en inmenging in online communicatie. De partij pleit voor strenge waarborgen rond persoonsgegevens, behoud van encryptie, geen digitale identificatieplicht en het recht op een offline leven. BVNL verzet zich tegen digitale censuur, programmeerbaar geld en profilering door de overheid, en wil investeren in digitale veiligheid en bewustwording.
Strenge bescherming van digitale privacyrechten
BVNL ziet privacy als een fundamenteel recht dat in het digitale tijdperk extra bescherming verdient, met name tegen overheidsinmenging en onnodige gegevensverzameling. De partij wil strengere controles op het verzamelen en gebruiken van persoonsgegevens en waarborgen dat digitale systemen veilig en betrouwbaar zijn.
“Privacy is een fundamenteel recht dat we koesteren en beschermen. BVNL erkent het belang van privacy in het digitale tijdperk en zal doen wat nodig is om de privacy van burgers te waarborgen. Wij willen strengere controles op het verzamelen en gebruiken van persoonsgegevens, en ervoor zorgen dat digitale systemen veilig en betrouwbaar zijn.”
“De overheid stopt met ongeremde informatieverzameling over burgers en het samenstellen van profielen van burgers (met bijvoorbeeld het programma Palentir e.d.).”
Behoud van encryptie en veilige technologie
BVNL beschouwt encryptie als essentieel voor digitale privacy en het communicatiegeheim. De partij verzet zich tegen pogingen om encryptie te verzwakken of te verbieden en wil juist investeren in technologieën die privacy en veiligheid bevorderen.
“BVNL is vastberaden om het behoud van encryptie te waarborgen, omdat dit essentieel is voor de bescherming van persoonlijke gegevens en het communicatiegeheim. We zullen ons verzetten tegen pogingen om encryptie te verzwakken of te verbieden, en in plaats daarvan investeren in veilige technologieën die privacy en online veiligheid bevorderen.”
“BVNL staat voor een digitale toekomst waarin burgers vrijelijk hun mening kunnen uiten, waarin encryptie beschermd wordt en waarin technologie de privacy en veiligheid van mensen versterkt.”
Geen digitale identificatieplicht of digitale censuur
BVNL verzet zich tegen een identificatieplicht voor social media en tegen overheidsbemoeienis bij online meningsuiting. De partij wil geen digitale censuur en geen contacten tussen overheid en techbedrijven over het labelen van meningen als ‘desinformatie’.
“De overheid mag geen digitale censuur plegen.”
“De overheid mag geen contacten onderhouden met en invloed uitoefenen op social media en techbedrijven over het dwarszitten van Nederlanders met afwijkende meningen en over welke opvattingen als ‘desinformatie’ moeten worden aangemerkt.”
“Er komt geen identificatieplicht voor het gebruik van social media.”
Geen programmeerbaar geld of Central Bank Digital Currency (CBDC)
BVNL ziet programmeerbaar geld en een digitale euro als een bedreiging voor privacy en individuele vrijheid. De partij wil het gebruik van cash geld behouden en verzet zich tegen de invoering van een CBDC.
“De overheid zal geen medewerking verlenen aan het invoeren van programmeerbaar geld. Er komt geen Central Bank Digital Currency (CBDC).”
“BVNL wil dat Nederlanders in vrijheid kunnen leven zonder door de overheid gevolgd te worden. Daarom willen we geen Digitale Europese Identiteit, geen Digitale Euro, geen Central Bank Digital Currency, geen monitoring van financiële transacties boven de honderd euro en het behoud van cash geld.”
Recht op offline leven en toegang tot diensten
BVNL vindt dat burgers het recht moeten behouden op een offline leven en offline toegang tot essentiële maatschappelijke diensten, zodat deelname aan de digitale samenleving geen verplichting wordt.
“Dat het recht behouden blijft op een offline leven en offline toegang tot essentiële maatschappelijke diensten gewaarborgd blijft.”
Privacy waarborgen bij inzet van Artificial Intelligence
BVNL erkent de kansen van AI, maar stelt dat privacy altijd gewaarborgd moet blijven en dat AI geen gevaar mag vormen voor de privacy van burgers.
“Artificial Intelligence (AI) is een welkome innovatie, mits er zorgvuldig mee wordt omgegaan. Het is een taak voor de overheid om na te gaan hoe AI bijvoorbeeld kan worden geïncorporeerd in het onderwijs. Privacy is een groot goed en AI mag geen gevaar worden voor onze privacy.”
De SGP benadrukt het belang van individueel eigenaarschap over digitale data en wil burgers meer controle geven over hun persoonlijke informatie. Ze pleiten voor strengere privacybescherming, transparantie van bedrijven, en ethische kaders bij digitale technologie, met bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen en het voorkomen van misbruik. Concrete voorstellen zijn onder meer het versterken van copyright op persoonlijke kenmerken, het aanpassen van de AVG waar die opsporing hindert, en het waarborgen van privacy bij leeftijdsverificatie.
Individueel eigenaarschap en controle over persoonlijke data
De SGP vindt dat burgers zelf moeten bepalen wat er met hun digitale gegevens gebeurt, in plaats van bedrijven of fabrikanten. Dit moet leiden tot meer transparantie en bescherming van de persoonlijke levenssfeer, waarbij copyright op lichaam, gezicht en stem wordt versterkt.
“De SGP wil toe naar zoveel mogelijk ‘individueel eigenaarschap’ van data. Niet de autofabrikant en het energiebedrijf, maar de auto- en de woningbezitter moeten bepalen wat er met ‘hun’ data gebeurt.”
“Burgers krijgen, naar Deens voorbeeld, op grond van de Auteurswet copyright op hun eigen lichaam, gezichtskenmerken en stem.”
Transparantie en privacy bij digitale diensten en technologie
De SGP wil dat bedrijven en organisaties transparant zijn over het gebruik van data van burgers en dat privacy wordt gewaarborgd bij nieuwe digitale toepassingen, zoals leeftijdsverificatie en AI. Ze benadrukken het belang van ethische kaders en dataminimalisatie.
“Bedrijven en organisaties moeten transparant zijn over het gebruik van data van burgers.”
“Leeftijdsverificatie wordt verplicht en vindt plaats op app-storeniveau waarbij koppeling plaatsvindt van de API-systemen. We houden daarbij specifiek aandacht voor waarborgen ten aanzien van de privacy en de rechten van ouders.”
“AI-systemen moeten voldoen aan de principes van proportionaliteit, subsidiariteit, dataminimalisatie en transparantie.”
“Er moeten ethische richtlijnen worden geïntegreerd voor AI waaronder het voorkomen van vooringenomenheid en het beschermen van privacy.”
Aanpassen van privacywetgeving (AVG) bij opsporing en zorg
De SGP vindt dat de huidige privacywetgeving (AVG) soms te streng is en opsporing of hulpverlening belemmert. Ze willen de AVG aanpassen zodat gegevensdeling mogelijk is bij ernstige zaken, zonder de privacy onnodig te schenden.
“De aanpak van mensenhandel mag niet verhinderd worden door te strenge toepassing van de AVG. De SGP wil de uitwerking van de AVG aanpassen zodat meer zaken opgelost kunnen worden.”
“De politie moet goed kunnen samenwerken met de zorg, familie en gemeenten bij verwarde personen. De Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) mag dat niet hinderen, zeker bij gevaar voor de verwarde persoon of de omgeving.”
Regie van burgers over medische gegevens
De SGP wil dat patiënten altijd de regie houden over hun eigen digitale medische gegevens, ook als deze beter toegankelijk en uitwisselbaar worden gemaakt.
“Patiëntgegevens moeten beter digitaal toegankelijk zijn en makkelijker uitgewisseld kunnen worden. [...] Uiteraard houdt de patiënt altijd regie op diens eigen gegevens.”
De SP wil de digitale privacy van burgers krachtig beschermen door dataminimalisatie, strenge regulering van dataverzameling en het verbieden van grootschalige datahandel. Ze pleiten voor een sterke Autoriteit Persoonsgegevens, het recht op verwijdering van data, een verbod op gepersonaliseerde advertenties, en waarborgen dat algoritmes en AI nooit zelfstandig over mensen beslissen. De kern van hun visie is dat mensen baas moeten blijven over hun eigen data en dat digitale technologie de rechten en privacy van burgers niet mag ondermijnen.
Dataminimalisatie en recht op verwijdering van data
De SP vindt dat overheden en bedrijven alleen strikt noodzakelijke persoonsgegevens mogen verzamelen en dat burgers altijd het recht moeten hebben hun gegevens te laten verwijderen. Dit moet voorkomen dat mensen onnodig gevolgd of geprofileerd worden.
“Dataminimalisatie wordt de norm. Overheden en bedrijven mogen geen overbodige persoonsgegevens verzamelen, zoals locatiegegevens zonder duidelijke noodzaak.”
“Iedereen moet het recht hebben om zijn gegevens te laten verwijderen. Inclusief data die is doorgegeven aan andere partijen of in systemen is verwerkt.”
Verbod op gepersonaliseerde advertenties en datahandel
De SP wil het verdienmodel van Big Tech aanpakken door gepersonaliseerde advertenties en grootschalige dataverzameling en -handel te verbieden. Dit moet voorkomen dat gebruikers als handelswaar worden behandeld en hun privacy wordt geschonden.
“Het is tijd voor een internet waarin de mens centraal staat, niet het algoritme en de winst. Daar moet een grote aanpak voorkomen, met als eerste kleine stappen een wettelijk verbod op gepersonaliseerde advertenties, advertentieveilingen en de grootschalige dataverzameling en handel.”
Sterkere Autoriteit Persoonsgegevens en consumentenbescherming
De SP wil de Autoriteit Persoonsgegevens versterken zodat deze beter kan optreden tegen privacyschendingen, en consumenten dezelfde bescherming bieden bij digitale diensten als bij betaalde diensten.
“Wij versterken de Autoriteit Persoonsgegevens om misstanden aan te pakken, zodat beter kan worden opgetreden wanneer de privacy van mensen in het geding is.”
“Consumenten krijgen bij het gebruik van ‘gratis’ diensten (waarbij ze betalen met data, zoals op sociale media) dezelfde bescherming als wanneer ze zouden betalen met geld.”
Geen geautomatiseerde besluitvorming zonder menselijke controle
De SP stelt dat algoritmes en AI nooit zelfstandig beslissingen mogen nemen over mensen, zeker niet bij belangrijke zaken als uitkeringen of overheidsdiensten. Er moet altijd menselijke controle zijn en transparantie over welke gegevens gebruikt zijn.
“Bij beslissingen die impact hebben op iemands leven, bijvoorbeeld bij de aanvraag voor een uitkering, blijven altijd mensen betrokken. We staan niet toe dat dergelijke beslissingen volledig geautomatiseerd worden via algoritmes.”
“Bij digitale hulpmiddelen als AI wordt altijd weergegeven welke gegevens de basis waren voor het besluit.”
Geen massasurveillance en bescherming communicatie
De SP is fel tegen massasurveillance door overheid of geheime diensten en tegen plannen zoals chatcontrole die de vertrouwelijkheid van communicatie ondermijnen. Versleuteling moet juist gestimuleerd worden.
“Als er geen concrete verdenking tegen iemand bestaat, mogen er geen gegevens binnengeharkt worden. Ook de AIVD heeft geen vrijbrief om massaal gegevens van burgers te verzamelen.”
“We zijn tegen het plan van de EU om apps zoals WhatsApp of Signal verplicht berichten te laten controleren op ongewenste inhoud voordat ze worden verstuurd. ... Dit zal de vertrouwelijkheid van communicatie ondermijnen. Versleutelen van informatie door burgers wordt niet verboden, maar moeten we juist stimuleren.”
BBB benadrukt het belang van digitale privacy als fundamenteel recht en wil deze waarborgen door nationale controle over data, strikte bescherming van persoonsgegevens en het beperken van surveillance. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het nationaal opslaan van privacygevoelige data, het verankeren van digitale grondrechten in de Grondwet, en het beperken van gezichtsherkenning en deepfakes. BBB kiest voor privacyvriendelijke technologie en duidelijke wetgeving om burgers te beschermen tegen digitale risico’s.
Nationale controle over privacygevoelige data
BBB ziet afhankelijkheid van buitenlandse techbedrijven als een risico voor digitale privacy en wil daarom vitale infrastructuur en privacygevoelige data zoveel mogelijk in Nederlandse of Europese handen houden. Dit moet voorkomen dat persoonsgegevens onder buitenlandse jurisdictie vallen en minder goed beschermd zijn.
“Overheidsdata en privacygevoelige informatie worden opgeslagen bij Nederlandse of Europese partijen die de hoogste beveiligingsnormen hanteren.”
“Vitale infrastructuur in eigen beheer. Publieke en vitale digitale netwerken blijven zoveel mogelijk in bezit van Nederlandse of Europese bedrijven of samenwerkingsverbanden.”
Verankering van digitale grondrechten en privacy in de Grondwet
BBB wil digitale privacy expliciet als grondrecht beschermen om de autonomie en zeggenschap van burgers in het digitale domein te waarborgen. Dit is een principiële keuze om privacy structureel te beschermen tegen toekomstige technologische ontwikkelingen en overheidsmaatregelen.
“Veranker digitale grondrechten in de Grondwet om de privacy, zeggenschap en autonomie van burgers in het digitale domein te waarborgen.”
Strikte bescherming persoonsgegevens en handhaving AVG
De partij pleit voor effectieve handhaving van bestaande privacywetgeving (AVG) en versterking van toezichthouders om datalekken te voorkomen. Dit moet de privacy van burgers daadwerkelijk beschermen in de praktijk.
“Waarborg de effectieve handhaving van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) om datalekken te voorkomen en de privacy te beschermen.”
Beperking van gezichtsherkenning en surveillance
BBB is kritisch op het gebruik van gezichtsherkenning en andere surveillancetechnologieën in de publieke ruimte en wil deze alleen toestaan onder strikte voorwaarden en toezicht, om massale inbreuk op privacy te voorkomen.
“Beperk of verbied het gebruik van gezichtsherkenning en andere surveillance in de publieke ruimte zonder expliciete wetgeving en strikt toezicht.”
Privacyvriendelijke leeftijdsverificatie en digitale rechten voor jongeren
Om jongeren te beschermen tegen digitale risico’s, wil BBB een privacyvriendelijk Europees leeftijdsverificatiesysteem en uniforme digitale verificatiestandaarden, zodat persoonlijke data van jongeren beter beschermd zijn.
“Nederland gaat zich binnen de EU inzetten op een uniform en privacyvriendelijk leeftijdsverificatiesysteem dat apps zoals sociale media binnen de EU moeten hanteren om de veiligheid van persoonlijke data te garanderen.”
Geen programmeerbaar digitaal geld dat privacy beperkt
BBB verzet zich tegen programmeerbare digitale valuta die de financiële privacy en bewegingsvrijheid van burgers kunnen beperken.
“BBB wil geen programmeerbare digitale valuta die financiële privacy en bewegingsvrijheid beperkt.”
De ChristenUnie benadrukt het belang van digitale privacy als fundamenteel recht en pleit voor strenge regulering van data, algoritmes en digitale identiteiten. Ze willen meer transparantie en controle over het gebruik van persoonsgegevens, vooral door grote techbedrijven en overheden, en zijn kritisch op Europese digitale identiteits- en betaalinitiatieven vanwege privacyzorgen. Concrete voorstellen zijn onder meer een verplicht algoritmeregister, copyright op biometrische data, een recht op datavernietiging, en privacy-proof digitale oplossingen.
Strenge regulering van algoritmes en data door techbedrijven
De ChristenUnie ziet het verzamelen van data door grote techbedrijven als een bedreiging voor privacy en pleit voor meer transparantie en grip op algoritmes. Ze willen een verplicht algoritmeregister en meer keuzevrijheid voor gebruikers over aanbevelingen.
“Het algoritmeregister wordt uitgebreid en verplicht gesteld, zodat transparant is hoe algoritmes worden ingezet. Ons recht op privacy en onze vrije en ongefilterde toegang tot gegevens kunnen in het gedrang komen als we niet meer grip krijgen op grote techbedrijven die grote hoeveelheden data over ons verzamelen en steeds meer bepalen welke informatie wij zien.”
“Social media bedrijven worden verplicht om minder 'polariserende algoritmes' in te zetten, bijvoorbeeld door gebruikers keuze vrijheid te geven over hoe aanbevelingen tot stand komen.”
Privacy-proof Europese Digitale Identiteit en geen Europees BSN
De partij is kritisch over de Europese Digitale Identiteit (eID) en stelt strikte voorwaarden aan privacybescherming en vrijwilligheid. Ze verzetten zich tegen een Europees burgerservicenummer.
“De ChristenUnie is kritisch op de ontwikkelingen rondom de Europese Digitale Identiteit (eID). Als er een eID komt, moet dit vrijwillig, transparant en privacy-proof zijn. Er komt geen Europees Burgerservicenummer.”
Copyright op biometrische data en recht op datavernietiging
Om lichamelijke integriteit en privacy te beschermen, wil de ChristenUnie dat Nederlanders copyright krijgen op hun eigen lichaam, gezichtskenmerken en stem. Daarnaast moet er een wettelijk recht komen om persoonlijke data te laten vernietigen.
“Via het auteursrecht krijgen Nederlanders, naar Deens voorbeeld, copyright op hun eigen lichaam, gezichtskenmerken en stem, als vorm van bescherming van de lichamelijke integriteit.”
“Er komt een beter wettelijk geborgd recht op een schone lei, zodat consumenten op een duidelijke plek een verzoek kunnen indienen om al hun data te laten vernietigen.”
Privacy als voorwaarde bij AI en big data in de zorg
De ChristenUnie stelt dat het gebruik van AI en big data in de zorg alleen acceptabel is als de privacy van patiënten volledig wordt gewaarborgd en commercieel gebruik van data wordt uitgesloten.
“Voorwaarde is dat de privacy van patiënten wordt geborgd en commercieel gebruik van data uitgesloten.”
Kritisch op digitale euro vanwege privacyzorgen
De partij verzet zich tegen het huidige voorstel voor een digitale euro, vooral vanwege onvoldoende privacywaarborgen.
“Het huidige voorstel voor een digitale euro is een oplossing op zoek naar een probleem, waar de ChristenUnie vooral bezwaren tegen heeft (bijvoorbeeld als het gaat om privacywaarborgen).”
Volt stelt digitale privacy centraal in haar visie op digitalisering en wil dat burgers maximale zeggenschap en transparantie hebben over hun persoonsgegevens. De partij pleit voor privacy-by-design in alle digitale systemen, bescherming van encryptie, en een sterke rol voor toezichthouders. Concrete voorstellen zijn onder meer het waarborgen van privacy bij digitale identiteiten, het versterken van de Autoriteit Persoonsgegevens, en het afwijzen van het afzwakken van encryptie.
Privacy-by-design als uitgangspunt voor digitale systemen
Volt wil dat privacy vanaf het begin wordt ingebouwd in alle digitale systemen, zodat burgers controle houden over hun gegevens en weten wie toegang heeft. Dit moet voorkomen dat privacy pas achteraf wordt meegenomen en waarborgt transparantie en veiligheid.
“Privacy by design is het uitgangspunt bij ieder nieuw systeem.”
“Bij de overheid blijven veiligheid en privacy essentieel. Net als in Estland gebruiken we de nieuwste technologie om data veilig te houden. Burgers hebben altijd inzicht in wie hun gegevens bekijken en waarvoor.”
“We verbeteren de digitale identiteit binnen de EU door zowel de Nederlandse DigiD als de Europese Digital Identity Wallet te vervangen door biometrische identificatie op publieke, transparante infrastructuur. Alleen dan behouden burgers en overheden zeggenschap over toegang, beveiliging en datastromen. Daarbij staan interoperabiliteit (uitwisselbaarheid van informatie), open standaarden en privacy-by-design centraal.”
Bescherming van encryptie en fundamentele rechten
Volt verzet zich tegen het afzwakken van end-to-end encryptie en benadrukt het belang van privacy als fundamenteel recht in Europese wetgeving. Dit beschermt burgers tegen ongewenste toegang tot hun communicatie en waarborgt hun digitale vrijheid.
“Voor Volt is het afzwakken van end-to-end encryptie ten behoeve van schijnveiligheid onaanvaardbaar. Online communicatie blijft dus beschermd.”
“Volt wil dat Nederland bij het maken van nieuwe wet- en regelgeving in Europees verband vasthoudt aan de bescherming van fundamentele rechten en vrijheden en Europese waarden als privacy, informatievrijheid en gelijkheid.”
Versterking van toezicht op privacy
Volt wil dat de Autoriteit Persoonsgegevens meer middelen krijgt om onafhankelijk en effectief toezicht te houden op privacybescherming. Dit is nodig om naleving van privacywetgeving te waarborgen en misstanden aan te pakken.
“De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) krijgt structureel meer middelen om haar toezichtstaken onafhankelijk en effectief uit te voeren. Daartoe verhogen we het budget, conform de aanbevelingen uit het rapport ‘Blind voor Mens en Recht’ van de Parlementaire Enquêtecommissie Fraude en Dienstverlening.”
Strikte handhaving van privacyregels voor online platformen
Volt wil dat online platformen in de EU zich strikt aan privacyregels houden en dat toezichthouders sancties kunnen opleggen bij overtredingen. Dit beschermt gebruikers tegen privacyschendingen door grote technologiebedrijven.
“Volt vindt dat online platformen die in de EU actief zijn, zich aan onze spelregels moeten houden. Daarom wil Volt inzetten op strikte handhaving van de Europese regels voor privacy, desinformatie en concurrentie.”
DENK pleit voor sterke bescherming van digitale privacy en mensenrechten, met nadruk op streng toezicht, transparantie en beperking van de macht van grote technologiebedrijven. De partij wil de Autoriteit Persoonsgegevens versterken, handel in persoonsgegevens aan banden leggen, en waarborgen invoeren voor het gebruik van algoritmen. DENK ziet digitale privacy als een fundamenteel recht dat beschermd moet worden tegen misbruik door zowel bedrijven als overheden.
Sterker toezicht en bescherming van digitale privacy
DENK wil de Autoriteit Persoonsgegevens meer middelen en bevoegdheden geven en de online privacy van burgers beter beschermen. Handel in persoonsgegevens moet worden beperkt en de macht van bigtechbedrijven ingeperkt, om burgers te beschermen tegen misbruik van hun data.
“Sterker toezicht door de Autoriteit Persoonsgegevens. De AP krijgt extra middelen, bredere bevoegdheden en diepgaande expertise op het gebied van kunstmatige intelligentie.”
“Betere bescherming privacy. Wij willen inzetten op betere waarborgen van de online privacy. Dat betekent dat handel in persoonsgegevens aan banden wordt gelegd en de macht van de bigtech bedrijven Europees moet worden ingeperkt.”
Waarborgen voor digitale mensenrechten en algoritmen
DENK wil wettelijke waarborgen voor mensenrechten bij het gebruik van algoritmen, inclusief een verbod op afkomstgerelateerde kenmerken en verplichte transparantie via een algoritmeregister. Dit moet burgers beschermen tegen discriminatie en machtsmisbruik door technologie.
“Er komt een algoritmewet. In deze wet worden waarborgen voor mensenrechten bij algoritmen verplicht. Het gebruik van afkomstgerelateerde kenmerken in algoritmen en risicoprofielen wordt verboden. Ook worden strenge eisen ingevoerd die verplicht stellen dat algoritmes op non discriminatoire wijze worden ontworpen, getest én gecontroleerd.”
“Algoritmes worden transparant. Er komt een verplicht algoritmeregister, dat geldt voor zowel overheden als bedrijven die algoritmen inzetten.”
Investeren in digitale veiligheid en infrastructuur
DENK wil investeren in een veilige digitale infrastructuur en onafhankelijkheid van systemen van andere landen en grote bedrijven, om de privacy en veiligheid van persoonsgegevens te waarborgen.
“Veilige infrastructuur. Er moet meer geïnvesteerd worden in digitale veiligheid. We moeten ook inzetten op onafhankelijkheid van onze systemen van andere landen en grote bedrijven.”
“De overheid investeert in een veilige digitale infrastructuur en de bescherming van persoonsgegevens.”
GroenLinks-PvdA zet sterk in op het beschermen van digitale privacy door strenge regels voor het gebruik en de handel in persoonsgegevens, het wettelijk vastleggen van digitale communicatievrijheid, en het verbieden van massasurveillance. Ze willen bedrijven en overheden verplichten om privacy te respecteren, onder meer door minimale dataregistratie, het recht op encryptie, en krachtige toezichthouders. Hun visie is dat digitale vrijheid en mensenrechten centraal moeten staan in de digitale samenleving.
Verbod op handel in persoonsgegevens en profielen
GroenLinks-PvdA wil de handel in persoonsgegevens en profielen binnen de EU verbieden en bedrijven verplichten zo min mogelijk gegevens te verzamelen. Dit moet de privacy van burgers beschermen tegen commerciële exploitatie en misbruik van persoonlijke data.
“Binnen de EU pleiten we voor een verbod op de handel in persoonsgegevens en profielen. Bedrijven worden verplicht om zo min mogelijk gegevens te registreren van hun klanten.”
Wettelijk recht op digitale communicatievrijheid en encryptie
De partij wil het digitaal briefgeheim waarborgen en het recht op privégesprekken via end-to-end encryptie wettelijk vastleggen. Dit beschermt burgers tegen ongewenste toegang tot hun digitale communicatie door derden, inclusief overheden en bedrijven.
“Wij waarborgen het digitaal briefgeheim en leggen het recht om digitaal privégesprekken te voeren via end-to-end encryptie wettelijk vast.”
Gerichte surveillance, geen massasurveillance
GroenLinks-PvdA verwerpt massasurveillance en wil dat digitale surveillance alleen gericht en proportioneel wordt ingezet, met nadruk op mensenrechten en samenwerking met betrouwbare Europese landen.
“Bij de bestrijding van terrorisme ligt de nadruk op het verzamelen van inlichtingen uit menselijke bronnen en gerichte digitale surveillance in plaats van op massasurveillance.”
Versterking van privacytoezicht en handhaving
De partij wil privacy en mensenrechten beter beschermen door toezichthouders als de Autoriteit Persoonsgegevens meer middelen en bevoegdheden te geven, zodat zij effectief kunnen optreden tegen privacyschendingen.
“We beschermen onze privacy en mensenrechten door meer middelen en bevoegdheden voor de Autoriteit Persoonsgegevens, de Autoriteit Consument en Markt en de algoritmetoezichthouder en faciliteren samenwerking met andere Europese toezichthouders.”
Verbod op riskante AI-systemen zoals gezichtsherkenning
Om digitale privacy te waarborgen, wil GroenLinks-PvdA riskante AI-systemen zoals realtime gezichts- of emotieherkenning verbieden, omdat deze technologieën een groot risico vormen voor de persoonlijke levenssfeer.
“We verbieden riskante AI-systemen, zoals systemen voor realtime gezichts- of emotieherkenning.”
Recht op dataportabiliteit
Burgers moeten eenvoudig hun data kunnen meenemen naar andere dienstverleners, wat hun controle over persoonlijke gegevens vergroot en privacy versterkt.
“Het moet met één klik op de knop mogelijk zijn om over te stappen naar een nieuwe dienstverlener en al je data mee te nemen. Dataportabiliteit – het makkelijk verplaatsen van gegevens tussen diensten – wordt in Europa standaard voor online platforms.”
BIJ1 kiest radicaal voor het beschermen van digitale privacy, vooral tegen overheidssurveillance en onnodige dataverzameling. Ze willen cameratoezicht en gezichtsherkenning sterk beperken, dataverzameling minimaliseren en privacywaakhonden meer macht geven. Hun voorstellen zijn concreet gericht op het terugdringen van digitale controle en het afdwingen van privacyrechten.
Cameratoezicht en gezichtsherkenning beperken
BIJ1 wil dat cameratoezicht en automatische gezichtsherkenning niet langer de norm zijn in de publieke ruimte. Ze zien grootschalige surveillance als een bedreiging voor burgerrechten en privacy, en willen dat alleen strikt noodzakelijke beelden bewaard blijven, onder streng toezicht.
“De grootschalige controle en surveillance bij demonstraties – zoals de standaard inzet van camera’s – in de publieke ruimte stopt onmiddellijk en er komt nieuw beleid waarin de privacy van de burger centraal staat. Ook automatische gezichtsherkenning wordt verboden.”
“Alle (politie)camera’s in de publieke ruimte komen in een openbaar register en worden getoetst op aangescherpte privacywetgeving. Cameratoezicht wordt niet meer de norm, maar een uitzondering.”
“Het verzamelen van data via privé smart-deurbellen wordt helemaal gestopt.”
Dataverzameling door overheid en justitie minimaliseren
BIJ1 wil dat de overheid en justitie alleen het strikt noodzakelijke aan data verzamelen, met streng toezicht door privacywaakhonden. Ze vinden dat huidige boetes niet effectief zijn en willen sancties die daadwerkelijk afdwingbaar zijn.
“Alle dataverzameling door overheid en justitie wordt geminimaliseerd tot het absoluut noodzakelijke, en er komt altijd streng toezicht van privacywaakhonden. De adviezen van privacywaakhonden worden openbaar en afdwingbaar met sancties die verder gaan dan de huidige ineffectieve bestuurlijke boetes.”
Onafhankelijke controle op video-archieven en verwijdering van onnodig beeldmateriaal
BIJ1 wil dat bestaande video-archieven door privacywaakhonden worden onderzocht en getoetst bij de rechter, waarbij al het beeldmateriaal zonder directe strafrechtelijke toepassing wordt verwijderd. Dit moet voorkomen dat burgers onnodig lang digitaal gevolgd kunnen worden.
“Bestaande video-archieven worden volledig onderzocht door privacywaakhonden en getoetst bij de rechter. Al het beeldmateriaal dat geen directe toepassing heeft voor strafrechtelijk onderzoek wordt verwijderd.”
50PLUS benadrukt het belang van digitale privacy en veiligheid, vooral ter bescherming van ouderen tegen online oplichting en identiteitsdiefstal. De partij pleit voor strengere privacy- en veiligheidsmaatregelen, het beperken van anonieme accounts, en betere digitale toegankelijkheid voor ouderen. Hun visie is gericht op het waarborgen van digitale inclusie en het beschermen van kwetsbare groepen in de digitale samenleving.
Strengere digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen voor ouderen
50PLUS wil ouderen beter beschermen tegen online oplichting en identiteitsdiefstal door digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen te versterken. Dit wordt gezien als noodzakelijk vanwege de toenemende digitale dreigingen en de kwetsbaarheid van ouderen online.
“Digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen beschermen ouderen tegen online oplichting en identiteitsdiefstal.”
Beperken of verbieden van anonieme accounts
De partij ziet anonieme accounts als een risico voor digitale veiligheid en privacy, en wil deze daarom verbieden of sterk beperken. Dit moet bijdragen aan het terugdringen van online misbruik en criminaliteit.
“Anonieme accounts worden verboden of in ieder geval sterk beperkt.”
Digitale inclusie en alternatieven voor digibeten
50PLUS vindt dat digitale diensten toegankelijk moeten blijven voor iedereen, met name ouderen en digibeten, en dat er altijd een papieren of fysieke optie moet zijn. Dit voorkomt digitale uitsluiting en beschermt de privacy van mensen die niet digitaal vaardig zijn.
“Overheidsdiensten en facilitaire bedrijven bieden ouderen en gehandicapten die moeite hebben met digitale formulieren, een papieren alternatief.”
“Overheidsdiensten en maatschappelijke organisaties (zoals DigiD, MijnOverheid, zorgportalen) zijn altijd ook bereikbaar via post, telefoon of fysieke balie.”
Het CDA erkent het belang van digitale privacy en wil deze versterken door strengere regels voor techbedrijven, standaard privacy-vriendelijke instellingen en betere verankering van digitale rechten in de wet. Ze pleiten voor transparantie, eigenaarschap van data en het kritisch tegen het licht houden van bestaande privacywetgeving om zowel bescherming als werkbaarheid te waarborgen.
Strengere regels en standaard privacy-instellingen voor techbedrijven
Het CDA wil dat techbedrijven verplicht worden om standaard de veiligste en meest privacy-vriendelijke instellingen te hanteren. Dit moet gebruikers beter beschermen tegen ongewenste dataverzameling en privacy-inbreuken, vooral door grote platforms.
“Techbedrijven worden verplicht om standaard de veiligste en meest privacy-vriendelijke instellingen te gebruiken.”
Digitale rechten wettelijk verankeren: transparantie en eigenaarschap van data
Het CDA streeft naar een betere wettelijke verankering van digitale rechten, waaronder het recht op transparantie en eigenaarschap van persoonlijke data. Dit moet burgers meer controle geven over hun digitale gegevens en de omgang daarmee door bedrijven en overheden.
“We doen voorstellen om digitale rechten beter in de wet te verankeren, zoals het recht op transparantie en het recht op eigenaarschap van data.”
Kritische evaluatie van de AVG (privacywetgeving)
Het CDA erkent het belang van de AVG voor privacybescherming, maar vindt dat de wet soms efficiënte samenwerking belemmert. Ze willen de wet kritisch evalueren en waar mogelijk ruimte benutten als de voordelen voor betrokkenen evident zijn.
“Waar de Algemene verordening Gegevensbescherming belangrijk is in het beschermen van privacygegevens van inwoners, zit de wet ook vaak efficiënte samenwerking door delen van gegevens in de weg en zorgt de wet voor administratieve lasten. We houden deze wet goed tegen het licht. Daar waar voordelen voor betrokkenen evident zijn, willen we de ruimte benutten.”
D66 vindt dat mensen zelf de regie moeten hebben over hun digitale privacy en data, en wil digitale autonomie waarborgen door Europese oplossingen en strenge handhaving. Ze pleiten voor het "Baas-over-eigen-bitsprincipe", sterke toezichthouders, en bescherming tegen misbruik door grote techbedrijven, met bijzondere aandacht voor kinderen en het verwijderen van ongewenste deepfakes.
Zelf regie over digitale privacy en data ("Baas-over-eigen-bitsprincipe")
D66 wil dat mensen zelf bepalen wat er met hun digitale gegevens gebeurt, en dat Nederland en Europa onafhankelijk worden van buitenlandse techbedrijven. Dit moet leiden tot meer digitale autonomie, betere privacybescherming en minder afhankelijkheid van commerciële belangen.
“Digitale autonomie gaat verder dan wetten. D66 introduceert het Baas-over-eigen-bitsprincipe. Mensen krijgen zelf de regie over hun online leven. Dat geldt ook voor Nederland en de Europese Unie: we zorgen voor digitale onafhankelijkheid, van de cloud en infrastructuur tot apps en algoritmes. We kiezen voor Europese oplossingen en stevige handhaving van Europese regels.”
Sterke toezichthouders en handhaving tegen techbedrijven
D66 wil dat toezichthouders voldoende capaciteit krijgen om op te treden tegen schadelijke verdienmodellen van grote techbedrijven, zodat burgers en maatschappij beter beschermd zijn tegen privacyschendingen en misbruik van data.
“Waar we die autonomie nog niet hebben, beschermen sterke toezichthouders mensen en maatschappij tegen de schadelijke effecten van de verdienmodellen van grote techbedrijven. We zorgen dat deze toezichthouders genoeg capaciteit hebben om sterk te handhaven.”
Bescherming tegen ongewenste deepfakes en online misbruik
D66 stelt voor om mensen het auteursrecht te geven over hun eigen gezicht, lichaam en stem, zodat ongewenste deepfakes snel verwijderd moeten worden. Dit beschermt de privacy en integriteit van individuen tegen digitale manipulatie en misbruik.
“D66 geeft daarom iedereen het auteursrecht over het eigen gezicht, lichaam en de eigen stem. Techbedrijven worden verplicht om nepbeelden binnen 24 uur te verwijderen.”
JA21 benadrukt het belang van digitale soevereiniteit en bescherming van Nederlandse data tegen buitenlandse toegang, maar noemt privacy van burgers nauwelijks expliciet. Hun focus ligt vooral op nationale controle over digitale infrastructuur en het weren van buitenlandse invloed, met weinig aandacht voor individuele digitale privacyrechten. Concrete voorstellen zijn onder meer het investeren in een nationale cloud en het afwijzen van een digitale euro en Europese digitale identiteit.
Nationale digitale soevereiniteit en bescherming van data
JA21 wil voorkomen dat Nederlandse data in handen komen van buitenlandse (met name Amerikaanse of Chinese) partijen en pleit daarom voor nationale controle over digitale infrastructuur. Dit wordt gepresenteerd als een waarborg voor veiligheid en autonomie, maar privacy van burgers wordt niet expliciet als doel genoemd; de nadruk ligt op nationale belangen en strategische autonomie.
“Digitale soevereiniteit. Investeer in een nationale cloud onder Nederlandse wetgeving. Geen Amerikaanse of Chinese toegang tot onze data.”
“Zorgen voor digitale soevereiniteit. Europa en Nederland mogen niet volledig afhankelijk zijn van Amerikaanse of Chinese techbedrijven. We investeren in strategische technologie en digitale veiligheid.”
Afwijzing van Europese digitale identiteit en digitale euro
JA21 verzet zich tegen Europese digitale identificatie en een digitale euro, waarmee zij impliciet privacyzorgen adresseren rondom centrale digitale controle en dataverzameling door de EU. Dit standpunt is vooral gericht op het beperken van Europese invloed en het beschermen van nationale autonomie, niet direct op individuele privacybescherming.
“Geen invoering van een digitale euro en geen digitale Europese identiteit.”
De VVD erkent het belang van digitale privacy, maar stelt veiligheid en efficiëntie vaak voorop. Privacy wordt vooral genoemd als randvoorwaarde bij nieuwe technologieën zoals de digitale munt en in het onderwijs, maar de partij kiest expliciet voor meer informatiedeling tussen publieke en private instanties als dat de veiligheid dient. Concrete voorstellen zijn onder meer het waarborgen van privacy bij een digitale euro en het versoepelen van privacyregels om criminaliteit effectiever te bestrijden.
Privacy waarborgen bij digitale munt
De VVD is terughoudend over de invoering van een digitale munt (CBDC) en stelt strikte privacy-eisen. Zij willen voorkomen dat betalingen te herleiden zijn tot individuen en dat de overheid invloed krijgt op bestedingen, behalve bij criminele opsporing. Dit standpunt adresseert de zorgen over digitale surveillance en individuele vrijheid.
“Invoering daarvan is voor de VVD pas bespreekbaar als de digitale munt technisch en juridisch zo is ingericht dat privacy gewaarborgd is, betalingen niet traceerbaar zijn naar individuen, en de overheid geen sturende of beperkende rol kan spelen in bestedingen, met uitzondering bij gerichte criminele opsporing.”
Informatiedeling boven privacy bij criminaliteitsbestrijding
De VVD vindt dat privacyregels niet in de weg mogen staan aan de aanpak van criminaliteit. Zij pleiten voor meer mogelijkheden om informatie te delen tussen publieke en private partijen, ook als dit ten koste gaat van privacy, om ondermijning en fraude effectiever te bestrijden.
“Informatiedeling boven privacy: We verbeteren de mogelijkheden voor publieke en private instanties om informatie te delen met het oog op de aanpak van ondermijning en het voorkomen van (online) fraude.”
Privacy bij digitale lesmaterialen in het onderwijs
De VVD benoemt privacy expliciet als aandachtspunt bij het gebruik van digitale lesmaterialen op scholen. Dit is bedoeld om de gegevens van leerlingen te beschermen in een steeds digitaler wordende leeromgeving.
“We borgen veilig internet op scholen en privacy in het gebruik van digitale lesmaterialen.”
De PVV benoemt digitaal privacy nauwelijks in haar verkiezingsprogramma en doet geen concrete voorstellen om digitale privacy van burgers te beschermen of te versterken. Het enige relevante voorstel betreft het publiekelijk maken van gegevens van veroordeelden via een "digitale schandpaal", wat juist een sterke inperking van digitale privacy inhoudt. Verdere aandacht voor digitale privacy, databescherming of burgerrechten in de digitale sfeer ontbreekt volledig.
Publiek maken van gegevens via digitale schandpaal
De PVV wil de privacy van veroordeelden bij gewelds- en zedenmisdrijven beperken door hun gegevens digitaal openbaar te maken. Dit voorstel adresseert het probleem van recidive en publieke veiligheid, maar gaat ten koste van de digitale privacy van individuen die hun straf hebben uitgezeten. Het programma noemt geen waarborgen of proportionaliteit, en er is geen bredere visie op digitale privacyrechten van burgers.