Verkiezingsprogramma's 2025 overdierenwelzijn
De SP stelt dierenwelzijn centraal en wil dieren beschermen tegen uitbuiting, mishandeling en commercieel misbruik. Ze pleiten voor strengere dierenwelzijnsnormen, afschaffing van de bio-industrie, verplichte weidegang, een verbod op slachten zonder verdoving, en betaalbare diergeneeskundige zorg. De partij wil dat dieren hun natuurlijk gedrag kunnen vertonen en dat dierenwelzijn boven winstbejag gaat.
Strengere dierenwelzijnsnormen en bescherming tegen mishandeling
De SP wil de dierenwelzijnsnormen aanscherpen en overtredingen zwaarder bestraffen. Ze vinden dat dieren recht hebben op een goed leven en bescherming tegen uitbuiting en mishandeling. Inspectiediensten en dierenpolitie krijgen meer middelen om dierenleed daadkrachtig aan te pakken.
“De SP scherpt de dierenwelzijnsnormen aan. Niet alleen in de veehouderij, maar ook voor winkels, markten en tentoonstellingen.”
“Overtreding van welzijnsregels en dierenmishandeling wordt harder bestraft. In ernstige gevallen kan een houdverbod worden opgelegd. Inspectiediensten en dierenpolitie krijgen de middelen en bevoegdheden om dierenleed daadkrachtig aan te pakken.”
“Dieren zijn geen handelswaar, maar levende wezens met recht op een goed leven. Ze verdienen bescherming en respect, in plaats van uitbuiting voor winst.”
Afschaffen bio-industrie en ruimte voor natuurlijk gedrag
De SP wil de bio-industrie afschaffen en systemen die dieren opsluiten of africhten voor winst of vermaak stoppen. Dieren moeten hun soorteigen gedrag kunnen vertonen, zoals weidegang voor koeien, scharrelen voor kippen en wroeten voor varkens.
“De bio-industrie wordt afgeschaft. Dieren krijgen ruimte voor natuurlijk gedrag, verminkingen worden verboden en boeren krijgen een eerlijk inkomen voor dierwaardige veehouderij. Geen productie meer ten koste van dieren, mensen en natuur.”
“We bevorderen vrije uitloop en stoppen met systemen die dieren opsluiten of africhten voor winst of vermaak.”
“Weidegang wordt wettelijk verplicht voor koeien en andere grazende dieren, zodat zij buiten kunnen lopen en natuurlijk gedrag kunnen vertonen.”
Verbod op slachten zonder verdoving
Om onnodig dierenleed te voorkomen, wil de SP slachten zonder verdoving volledig verbieden. Dierenwelzijn is hierbij de hoogste norm.
“Slachten zonder verdoving wordt verboden om onnodig lijden van dieren tegen te gaan, met respect voor dierenwelzijn als hoogste norm.”
Stoppen met doorfokken en verbod op bont
De SP wil het doorfokken van dieren die geen volwaardig leven kunnen leiden stoppen en het fokken en doden van dieren voor bont of veren verboden houden.
Betaalbare en onafhankelijke diergeneeskundige zorg
De SP wil diergeneeskundige zorg betaalbaar maken door maximumtarieven en een lager btw-tarief. Ze verbieden overnames van dierenartsenpraktijken door commerciële ketens en investeren in het vak van dierenarts.
“Wij voeren vaste, lage maximumtarieven in voor dierenartsbehandelingen. Net zoals dat nu al geldt voor tandartsen en taxi’s. Spoedzorg mag geen verdienmodel zijn. Ook pleiten we voor het verlagen van het btwtarief op dierenartszorg van 21 procent naar 9 procent.”
“We verbieden de overname van dierenartsenpraktijken door private equity en commerciële ketens. Deze ketens drijven de prijzen op, verkleinen de keuzevrijheid en zetten winst boven diergezondheid.”
“We investeren in het vak van dierenarts. De werkdruk is hoog en het tekort aan dierenartsen neemt toe.”
Strenger toezicht en handhaving op dierenwelzijn
De SP wil de capaciteit en bevoegdheden van de NVWA uitbreiden voor effectieve handhaving van dierenwelzijnsregels, inclusief hogere boetes bij overtredingen.
“De capaciteit en bevoegdheden van de NVWA worden uitgebreid om dierenwelzijnsregels effectief te handhaven, inclusief hogere boetes bij overtredingen.”
Minimale dierproeven en steun voor dierenambulances
Dierproeven worden tot een absoluut minimum beperkt en alternatieven verplicht gesteld. Dierenambulances krijgen structurele overheidssteun.
“Dierproeven worden tot een absoluut minimum beperkt. Waar alternatieven bestaan, worden deze verplicht. We investeren in proefdiervrije innovaties.”
“De dierenambulances kunnen rekenen op overheidssteun. Deze belangrijke bijdrage aan dierenwelzijn, mag niet alleen afhankelijk zijn van giften.”
Verbod op lange veetransporten en plezierjacht
De SP wil veetransporten langer dan acht uur of verder dan vijfhonderd kilometer verbieden en de plezierjacht afschaffen.
“We verbieden veetransporten langer dan acht uur of verder dan vijfhonderd km, en maken een einde aan de massale export van levende dieren.”
“De plezierjacht wordt afgeschaft. Jagen gebeurt alleen nog als het echt moet, onder strikte overheidscontrole en enkel bij wetenschappelijk bewezen grote schade of gevaar, en in overleg met natuur beschermingsorganisaties.”
De PVV benadrukt het belang van dierenwelzijn door strengere straffen voor dierenmishandeling, het verbeteren van de zorg voor dieren en het stellen van duidelijke eisen aan slachthuizen. Daarnaast wil de partij dierenartskosten transparanter maken en financiële steun bieden aan ouderen met huisdieren. De PVV kiest voor een harde aanpak van dierenleed en stelt concrete maatregelen voor om het welzijn van dieren te waarborgen.
Strengere aanpak dierenmishandeling en dierenleed
De PVV wil dierenmishandelaars, illegale handelaren en malafide fokkers streng bestraffen en investeert in opsporing en handhaving. Hiermee wil de partij dierenleed actief tegengaan en het welzijn van dieren verbeteren.
“Dierenmishandelaars, illegale dierenhandelaren, malafide broodfokkers, stropers, trofee- en plezierjagers verdienen niets anders dan een snoeiharde aanpak: torenhoge boetes, gevangenisstraffen, levenslange houdverboden en beroepsverboden.”
“Dierenmishandelaars, illegale handelaren, malafide broodfokkers etc. keihard aanpakken”
Verplichte bedwelming en verbod op ritueel slachten
De PVV wil dat dieren onomkeerbaar bedwelmd zijn vóór de slacht en stelt een verbod op ritueel slachten voor. Dit moet dieren onnodig lijden besparen en het dierenwelzijn tijdens het slachtproces verbeteren.
“De PVV wil dat dieren onomkeerbaar bedwelmd zijn vóórdat ze worden geslacht. Slachthuizen die zich niet aan de regels houden en/of waar dieren worden mishandeld, worden onmiddellijk gesloten en de eigenaar wordt strafrechtelijk vervolgd. Er komt een verbod op ritueel slachten.”
“Dieren onomkeerbaar bedwelmen vóórdat ze worden geslacht”
“Verbod op ritueel slachten”
Uitbreiding en professionalisering dierenhulp
De PVV wil investeren in een professionele Nationale Dierenambulance met uitrijverplichting en opvangmogelijkheden, en de Dierenpolitie uitbreiden. Dit moet de acute hulpverlening aan dieren verbeteren en bijdragen aan het voorkomen van dierenleed.
Transparantie en betaalbaarheid dierenartskosten
De PVV wil de kosten bij de dierenarts transparanter maken en financiële steun bieden aan ouderen met een laag inkomen, zodat dierenzorg toegankelijk blijft en het welzijn van huisdieren niet onder financiële druk komt te staan.
“De PVV wil verplichte openbaarheid van tarieven, gespecificeerde kostenramingen en een landelijk vergelijkingsportaal, zodat baasjes eerlijke keuzes kunnen maken.”
“Openbaarheid van dierenartstarieven, gespecificeerde kostenramingen, landelijk vergelijkingsportaal”
“Financiële steun aan ouderen met een laag inkomen voor dierenartskosten”
Probleemwolven verjagen en afschot bij incidenten
De PVV wil probleemwolven verjagen en bij ernstige incidenten onverbiddelijk afschot toepassen. Dit standpunt is gericht op het beschermen van mensen en vee, maar raakt direct aan het welzijn van wilde dieren.
“Probleemwolven verjagen; bij ernstige incidenten volgt onverbiddelijk afschot”
De Partij voor de Dieren stelt dierenwelzijn centraal in haar visie en wil dierenrechten stevig in de wet verankeren, zodat het welzijn van dieren niet langer ondergeschikt is aan economische belangen. Ze pleiten voor een drastische hervorming van de veehouderij, strengere wettelijke bescherming voor alle dieren, en structurele ondersteuning van opvang en medische zorg. Transparantie, het beëindigen van uitbuiting en het recht op natuurlijk gedrag vormen de kern van hun beleid.
Dierenrechten wettelijk verankeren en intrinsieke waarde erkennen
De PvdD vindt dat dieren rechten moeten krijgen die wettelijk zijn vastgelegd, zodat hun welzijn niet langer afhankelijk is van politieke willekeur of economische belangen. Dit moet leiden tot structurele bescherming en het voorkomen van dierenleed.
Einde aan de vee-industrie en recht op natuurlijk gedrag
De partij beschouwt het fokken, uitbuiten en doden van dieren in de veehouderij als onethisch en wil een einde maken aan de vee-industrie. Tot die tijd moet het perspectief van het dier leidend zijn, met ruimte voor natuurlijk gedrag en het beperken van leed.
“Het fokken, uitbuiten en doden van dieren in de veehouderij is onethisch en onhoudbaar.”
“Tot het zover is moet het perspectief van de dieren leidend worden in de veehouderij, met ruimte voor hun natuurlijk gedrag, en moet hun leed zo veel mogelijk beperkt worden.”
“Alle dieren in de veehouderij krijgen vrije uitloop naar buiten met voldoende schuilmogelijkheden tegen hitte en regen. In de stal beschikken dieren over voldoende ruimte, bodembedekking en afleidingsmateriaal en hebben ze de mogelijkheid om zich terug te trekken of juist samen te zijn.”
Transparantie over dierenleed en verplichte voorlichting
De PvdD wil volledige openheid over het lijden van dieren in de veehouderij en verplicht zichtbaarheid van dierenleed op verpakkingen. Dit moet consumenten bewust maken en misleidende communicatie tegengaan.
“Glazen wanden worden daadwerkelijk verplicht toegepast in delen van slachthuizen en stallen, zodat van buitenaf te zien is wat er binnen gebeurt. Hetzelfde geldt voor transportwagens. Dit zorgt voor échte transparantie over het leven en de dood van dieren in de veehouderij.”
“Dierenleed wordt verplicht zichtbaar op verpakkingen van dierlijke producten, vergelijkbaar met visuele boodschappen op pakjes sigaretten.”
Structurele ondersteuning en wettelijke bescherming van huisdieren
De partij wil dat huisdieren beter worden beschermd tegen misbruik, verwaarlozing en uitbuiting, en dat opvang en medische zorg structureel worden ondersteund en betaalbaar zijn.
Dierenwelzijn als uitgangspunt bij Europees beleid
De PvdD wil dat dierenwelzijn en dierenrechten de basis vormen van EU-afspraken over landbouw, visserij en natuur, met strengere en uitgebreidere wetgeving voor alle dieren.
“Het welzijn van dieren wordt niet langer opzijgeschoven voor geld. Dierenrechten gaan de basis vormen bij EU-afspraken over landbouw, visserij, natuur en de omgang met dieren.”
“De Europese dierenwelzijnswetgeving wordt volledig herzien en uitgebreid met nieuwe wetgeving voor dieren die nog niet beschermd zijn, zoals volwassen koeien.”
Volt stelt dierenwelzijn centraal door het als staatsdoelstelling in de grondwet op te nemen en pleit voor strengere Europese welzijnsnormen. De partij wil onder meer het transport van levende dieren beperken, proefdiervrije innovatie stimuleren, en het houden van dieren in ongeschikte omstandigheden verbieden.
Dierenwelzijn als staatsdoelstelling in de grondwet
Volt wil dat dierenwelzijn een fundamentele waarde wordt in Nederland, zodat de overheid verplicht is dieren actief te beschermen en hun belangen zwaarder laat meewegen in beleid en rechtspraak. Dit moet leiden tot structurele verbeteringen in wetgeving en handhaving rondom dierenwelzijn.
“Net als in België neemt Nederland dierenwelzijn als staatsdoelstelling op in de grondwet. Er wordt hiermee vastgelegd dat de overheid actief moet werken aan het beschermen en bevorderen van dierenwelzijn.”
Strengere Europese dierenwelzijnsnormen en uitbreiding naar meer diergroepen
Volt pleit voor strengere en uitgebreidere Europese dierenwelzijnsregels, met specifieke normen voor meer diergroepen. Het welzijn van dieren moet leidend zijn, en huisvestingssystemen moeten worden aangepast aan de gedragsbehoeften van dieren.
“Nederland maakt zich sterk voor een aanscherping van de Europese dierenwelzijnsregels waarin het positief welzijn van dieren leidend is. Er komen specifieke welzijnsnormen voor meer diergroepen, zoals voor konijnen, geiten, schapen, eenden, ganzen en kweekvis.”
“Huisvestingssystemen dienen te worden aangepast naar de gedragsbehoeftes van het dier.”
Beperken en reguleren van diertransport
Volt wil het transport van levende dieren zoveel mogelijk beperken en waar mogelijk vervangen door het vervoer van vlees of genetisch materiaal. Voor het resterende transport worden strengere eisen gesteld, zoals kortere maximale vervoersduur, lagere temperatuurgrenzen en een verbod op transport buiten de EU.
“We streven naar zo min mogelijk transport van levende dieren. Waar mogelijk wordt dit transport vervangen door enkel het vervoer van vlees of zaad/embryo’s.”
“De maximale temperatuur waarbij transport van dieren is toegestaan gaat van 35 naar 30 graden Celsius. Transport van en naar landen buiten de EU wordt verboden.”
Verbod op schadelijke fok en import van dieren met schadelijke kenmerken
Volt wil het welzijn van huisdieren verbeteren door het bestaande fokverbod op schadelijke uiterlijke kenmerken uit te breiden met een houdverbod, zodat ook de import van deze dieren wordt tegengegaan.
“Het Nederlands fokverbod op uiterlijke kenmerken die schadelijk zijn voor het dier wordt uitgebreid met een houdverbod om de import van deze dieren tegen te gaan.”
Uitfaseren van dierentuinen zonder geborgd welzijn
Volt wil dat het houden van diersoorten in dierentuinen wordt uitgefaseerd als het positief dierenwelzijn niet kan worden gegarandeerd. Ook komt er een periodieke herbeoordeling van dierentuinvergunningen.
Proefdiervrije innovatie stimuleren
Volt streeft ernaar dat Nederland vooroploopt in proefdiervrije innovatie en zet zich in voor internationale erkenning en toepassing van proefdiervrije onderzoeks- en testmethoden.
“Nederland streeft ernaar voorloper te zijn op het gebied van proefdiervrije innovatie en zet zich in Europees verband in voor de internationale erkenning en toepassing van proefdiervrije onderzoeks- en testmethoden.”
Uitbreiding huis- en hobbydierenlijst en Europese harmonisatie
Volt wil de huis- en hobbydierenlijst uitbreiden met andere gewervelde soorten en zich inzetten voor een Europese lijst, om het welzijn van gehouden dieren beter te waarborgen.
“De huis- en hobbydierenlijst, die reguleert welke zoogdieren particulier gehouden mogen worden in verband met hun welzijn, hun risico voor de volksgezondheid en voor de biodiversiteit, wordt uitgebreid met andere gewervelde soorten (zoals vogels, reptielen en amfibieën). Nederland gaat zich inzetten voor een Europese lijst.”
Importproducten aan EU-dierenwelzijnsstandaarden laten voldoen
Volt wil dat dierlijke producten van buiten de EU aan dezelfde dierenwelzijnsstandaarden moeten voldoen als producten uit de EU, om oneerlijke concurrentie en dierenleed te voorkomen.
“Importproducten van dierlijke oorsprong van buiten de EU moeten aan dezelfde dierenwelzijnsstandaarden voldoen als dierlijke producten die in de EU zijn geproduceerd.”
De SGP erkent dierenwelzijn als een Bijbelse opdracht en pleit voor zorg en bescherming van dieren, vooral door dierhouders en de samenleving. Ze willen investeringen in dierenwelzijn voor boeren rendabel maken, misstanden tegengaan, het aantal proefdieren verminderen en onhaalbare, eenzijdig opgelegde eisen voorkomen. De partij kiest voor een pragmatische benadering waarbij dierenwelzijn wordt bevorderd zonder de landbouwsector onnodig te belasten.
Investeringen in dierenwelzijn moeten rendabel zijn
De SGP vindt dat investeringen in dierenwelzijn voor boeren terugverdiend moeten kunnen worden en dat regelgeving haalbaar en samen met de sector moet worden vormgegeven. Ze willen voorkomen dat boeren worden geconfronteerd met onrealistische eisen en stimuleren innovatie in stalsystemen.
Dieren hebben intrinsieke waarde en verdienen bescherming
De SGP baseert haar visie op dierenwelzijn op Bijbelse waarden en benadrukt dat dieren zorg en bescherming verdienen. De verantwoordelijkheid ligt primair bij dierhouders en de samenleving, met een ondersteunende rol voor de overheid om misstanden te voorkomen.
Minder proefdieren en investeren in alternatieven
De SGP wil het aantal proefdieren substantieel verminderen en investeert in alternatieven, waarbij ook juridische ruimte wordt geboden om deze alternatieven toe te passen.
Alternatieven voor het doden van eendagshaantjes
De SGP wil samen met de pluimveesector werken aan alternatieven voor het doden van eendagshaantjes en de afname van de betreffende eieren.
“De overheid maakt samen met de pluimveehouderij en ketenpartijen werk van alternatieven voor het doden van eendagshaantjes en de afname van de betreffende eieren.”
Geen massaal doden van vee bij dierziekten
De SGP wil dat Nederland zich in Europa inzet tegen het massaal doden van vee en vernietigen van vlees om economische redenen bij uitbraken van dierziekten.
“Nederland maakt zich in Brussel sterk voor het voorkomen van het massaal doden van vee en vernietigen van vlees (om economische redenen) bij uitbraken van dierziekten.”
BIJ1 stelt dierenwelzijn centraal door dierenrechten grondwettelijk te verankeren en dieren als wezens met intrinsieke waarde te erkennen. Ze pleiten voor een verbod op dierenfokkerijen, hobbyjacht, bont, en entertainment met dieren, en willen dierproeven en dierentuinen uitfaseren. Het programma bevat concrete voorstellen voor betere opvang, zorg en bescherming van dieren, en een transitie naar proefdiervrije wetenschap.
Dierenrechten in de Grondwet en verbod op exploitatie
BIJ1 wil dierenrechten opnemen in de Grondwet en stelt dat dieren er voor zichzelf zijn, niet voor mensen. Ze willen een einde maken aan het fokken, mishandelen en exploiteren van dieren voor menselijk gebruik, inclusief entertainment en bontproductie.
“We nemen dierenrechten op in de grondwet. We verbieden dierenfokkerijen en handhaven op illegale verkoop en mishandeling van dieren.”
“We sluiten dolfinaria, en sluiten op termijn alle dierentuinen. Eisen voor het welzijn van dieren op de kinderboerderij worden strenger. Dieren uit de entertainmentindustrie worden opgevangen en krijgen een rustige verblijfplaats.”
“Hobbyjacht wordt verboden, en mishandeling van wilde dieren wordt gestraft volgens de richtlijnen voor strafvordering dierenmishandeling. We verbieden fokkerijen voor bont en de import van bont. Er wordt gehandhaafd op het foie gras-verbod.”
Structurele steun en zorg voor dieren
BIJ1 wil structurele steun voor dierenopvang en betaalbare diergeneeskundige zorg, met als doel het welzijn van opgevangen dieren te verbeteren en euthanasie te beperken.
“We keren subsidies uit aan dierenasiels, dierenartsen en de dierenambulance om opgevangen dieren een prettig thuis te geven, euthanasie tot een minimum te beperken en dieren de betaalbare zorg te geven die ze nodig hebben.”
Proefdiervrije wetenschap en producten
De partij streeft naar een proefdiervrije samenleving door dierproeven voor niet-medische producten te verbieden en te investeren in alternatieven voor dierproeven in de wetenschap.
“Niet-medische producten in onze winkels en drogisterijen zijn proefdiervrij. Ondertussen investeren we in een transitie naar een proefdiervrije wetenschap.”
Bescherming van wilde dieren en hun leefgebied
BIJ1 wil de rechten van wilde dieren versterken, met speciale aandacht voor beschermde soorten zoals de wolf, en ondersteunt preventieve maatregelen voor boeren.
“We behouden de zeer beschermde status van de wolf, en het doden van wolven blijft strafbaar. Veehouders en boeren krijgen voorlichting over het beschermen van hun dieren zonder wolven te doden. Voor preventieve maatregelen zoals wolfwerende hekken komt subsidie waar dat nodig is.”
Rechten voor ecosystemen en natuurgebieden
De partij pleit voor het toekennen van rechten aan belangrijke ecosystemen, natuurgebieden en wilde dieren om hun bescherming en herstel te waarborgen.
“Belangrijke ecosystemen, natuurgebieden en wilde dieren moeten rechten krijgen om bescherming, behoud (en eventueel herstel) te waarborgen.”
GroenLinks-PvdA stelt dierenwelzijn centraal in haar landbouw- en voedselbeleid en wil de hoogste normen afdwingen voor de huisvesting, behandeling en slacht van dieren. De partij pleit voor strengere regelgeving, zoals verplichte uitloop voor dieren, cameratoezicht in slachthuizen, en een stapsgewijze verhoging van het Beter Leven-keurmerk. Ook wordt dierenwelzijn juridisch steviger verankerd, inclusief voor vissen in kwekerijen.
Strengere eisen aan huisvesting en behandeling van landbouwdieren
GroenLinks-PvdA wil dat alle huisvesting voor landbouwdieren voldoet aan de hoogste dierenwelzijnsnormen, met verplichte uitloop en een einde aan permanente opsluiting. Dit moet het welzijn van dieren structureel verbeteren en misstanden tegengaan.
“Alle huisvesting voor landbouwdieren moet voldoen aan de hoogste normen voor dierenwelzijn en volksgezondheid. Melkveehouderijen krijgen alleen een vergunning als koeien een deel van het jaar naar buiten mogen, en uiteindelijk moeten alle dieren naar buiten kunnen. Er worden geen nieuwe stallen gebouwd waarin dieren permanent binnen worden opgesloten.”
“We stimuleren het ‘kalf bij de koe’ principe.”
Strengere regels voor slacht en transport
De partij wil het dierenwelzijn tijdens slacht en transport verbeteren door strengere controles en beperkingen. Dit richt zich op het verminderen van dierenleed in de laatste levensfase.
“In slachthuizen komt verplicht cameratoezicht en de maximale slachtsnelheid wordt verlaagd, net als de maximale duur en temperatuur bij veetransporten.”
Verplichte hogere dierenwelzijnskeurmerken
GroenLinks-PvdA wil dat alle dierlijke producten minimaal aan het Beter Leven-keurmerk met 2 sterren voldoen, en vanaf 2040 aan 3 sterren. Dit dwingt de sector tot structurele verbeteringen in dierenwelzijn.
“Producten die in Nederland worden verkocht of verwerkt moeten een Beter Leven-keurmerk halen van minimaal 2 sterren, en vanaf 2040 zijn dat er 3.”
Juridische verankering van dierenrechten
De partij wil dierenrechten steviger in de wet vastleggen, zodat dierenwelzijn niet afhankelijk is van politieke willekeur en beter afdwingbaar wordt.
“We verankeren de rechten voor de natuur en dieren juridisch steviger in de wet.”
Dierenwelzijnsregels voor visserij en vissen in kwekerijen
GroenLinks-PvdA breidt dierenwelzijnsregels uit naar vissen in kwekerijen, een terrein waar vaak nog weinig bescherming geldt.
“Dierenwelzijnsregels gaan ook gelden voor vissen in kwekerijen.”
Hardere aanpak van dierenmishandeling
De partij wil dierenmishandeling strenger bestraffen en recidive voorkomen door daders te verbieden nog dieren te houden.
“Dierenbeulen worden hard aangepakt en mogen geen dieren meer houden.”
JA21 beschouwt dierenwelzijn als een morele plicht en wil concrete verbeteringen in de veehouderij, met strengere controles, kortere transportafstanden en hardere straffen voor misstanden. De partij ondersteunt een transitie naar een meer dierwaardige veehouderij, investeert in brandveiligheid in stallen en wil extra middelen voor toezicht. Daarnaast kiest JA21 voor bescherming van mensen en hun dieren boven het behoud van de wolf in Nederland.
Strengere eisen en toezicht in de veehouderij
JA21 vindt dat dierenwelzijn serieus genomen moet worden door iedereen die met dieren werkt. Ze willen kortere transportafstanden, betere controles, hardere straffen bij misstanden en extra middelen voor inspectiediensten. Ook moet er meer worden gedaan om stalbranden te voorkomen en wordt de transitie naar een dierwaardige veehouderij ondersteund, inclusief financiële steun.
“JA21 ziet dierenwelzijn als een morele plicht, niet als een bijkomstigheid. Jaarlijks sterven er duizenden dieren onderweg naar het slachthuis, terwijl anderen zwaar gewond raken tijdens het transport. Dat moet anders. Wij willen kortere vervoersafstanden, betere controles en hardere straffen voor misstanden. De inspectiediensten moeten daar vanzelfsprekend voldoende mensen en middelen voor krijgen.”
“Ook bij stalbranden vallen veel stalbrandslachtoffers; elk jaar maar liefst tienduizenden dieren. Investeren in brandveiligheid mag geen discussiepunt zijn. Wie met dieren werkt, draagt de verantwoordelijkheid om hun welzijn serieus te nemen.”
“JA21 ondersteunt de transitie naar een meer dierwaardige veehouderij en staat achter het Convenant Dierwaardige Veehouderij.”
“De versnelling van de dierwaardige veehouderij mogelijk maken door niet alleen ambitie te tonen, maar ook te zorgen voor extra financiële ondersteuning via de bijhorende maatregelpakketten.”
Bescherming van mensen en hun dieren boven behoud van de wolf
JA21 stelt dat de wolf niet inpasbaar is in het Nederlandse landschap en kiest expliciet voor de bescherming van mensen en hun dieren. De partij wil actief wolvenbeheer mogelijk maken, inclusief afschot, en snelle compensatie voor schade door wolven.
“JA21 is begaan met dierenwelzijn, zoals ook is terug te lezen in onze eerdere verkiezingsprogramma’s. Over de wolf is onze partij altijd duidelijk geweest. Het is een majestueus dier, maar op geen enkele manier inpasbaar in ons gecultiveerde landschap. Terwijl boeren en burgers met lede ogen moeten aanzien hoe hun dieren worden verscheurd, houden een aantal partijen hardnekkig vast aan de romantiek van de wilde wolf.”
“Beheer van de wolf is noodzakelijk voor ons land en daarom kiest JA21 klip-en-klaar voor de bescherming van mensen en hun dieren.”
“Dat Den Haag uiterlijk in 2026 de randvoorwaarden schept waarmee provincies voortvarend kunnen starten met actief wolvenbeheer. Afschot moet dan ook tot de mogelijkheden kunnen behoren.”
De VVD erkent het belang van dierenwelzijn en wil dit waarborgen via strengere handhaving op dierenmishandeling, verbeterd toezicht in slachthuizen, en wetenschappelijke richtlijnen voor de veehouderij. De partij kiest voor praktische, werkbare maatregelen zoals cameratoezicht, kwaliteitscriteria voor fokkers, een chipplicht voor katten, en het verbieden van dieronvriendelijke praktijken als plofkippenfok en onverdoofd slachten. Dierenwelzijn wordt vooral benaderd vanuit verantwoordelijkheid van bedrijven en eigenaren, met ruimte voor innovatie en sectorafspraken.
Strengere handhaving en toezicht op dierenwelzijn
De VVD wil dierenmishandeling harder aanpakken en het toezicht op dierenwelzijn verbeteren, met name in slachthuizen en bij fokkers. Dit moet leiden tot minder dierenleed en meer transparantie voor consumenten.
“Bedrijven en baasjes dragen verantwoordelijkheid voor het welzijn van hun dieren: Dierenmishandeling pakken we aan met heldere kaders en effectief toezicht. We willen direct uitleesbaar cameratoezicht in slachthuizen.”
“Met kwaliteitscriteria voor fokkers en een landelijke database helpen we baasjes van honden en katten bij aankoop een geïnformeerde keuze te maken, waarbij dierenwelzijn en gezondheid leidend zijn in plaats van raszuiverheid of uiterlijke kenmerken.”
Wetenschappelijke richtlijnen en sectorafspraken in veehouderij
De VVD wil open normen voor dierenwelzijn in de wet vervangen door duidelijke, op wetenschap gebaseerde richtlijnen. De partij ondersteunt sectorafspraken en wil dieronvriendelijke praktijken verbieden, met een centrale rol voor een onafhankelijke autoriteit.
“Open dierenwelzijnsnormen in de wetgeving worden zoveel mogelijk vervangen door duidelijke richtlijnen op basis van wetenschappelijke inzichten.”
“Het fokken van plofkippen, het couperen van varkensstaarten en het doden van eendagskuikens is niet meer van deze tijd. We verlagen de maximumtemperaturen van diertransporten in overeenstemming met Europese richtlijnen. We verbieden het onverdoofd koken en slachten van dieren.”
“Hierbij volgen we het convenant ‘Stappen naar een Dierwaardige Veehouderij’, waarin partijen afspraken hebben gemaakt over de toekomst. Dit proces dient gefaciliteerd en gestimuleerd te worden, waarbij de onafhankelijke Autoriteit Dierwaardige Veehouderij een belangrijke rol moet spelen.”
Chipplicht voor katten en aanpak bijtincidenten
De VVD wil een chipplicht voor katten invoeren en bijtincidenten door risicohonden beter registreren en aanpakken, om dierenwelzijn en veiligheid te vergroten.
“Net als bij honden komt er een chipplicht voor katten. Het aantal bijtincidenten door risicohonden pakken we aan en wordt bijgehouden in een landelijk registratiesysteem en daar waar passend wordt strafrechtelijk opgetreden tegen de eigenaar van de hond.”
Verminderen van dierproeven door innovatie
De VVD streeft naar het verminderen van dierproeven door het stimuleren van alternatieve onderzoeksmethoden, maar erkent dat dierproeven soms noodzakelijk blijven voor volksgezondheid en wetenschap.
“Het aantal dierproeven brengen we omlaag: Dankzij nieuwe onderzoeksmethoden en innovatieve alternatieven zoals de inzet van AI kunnen dierproeven vervangen, verminderd of verfijnd worden. We erkennen dat dierproeven nodig blijven als dat de enige manier is om kennis te vergaren ten behoeve van de volksgezondheid of wetenschappelijke vooruitgang.”
D66 beschouwt dierenwelzijn als een moreel en maatschappelijk kompas en wil dieren als levende wezens met gevoel erkennen. De partij pleit voor stevige wettelijke verankering van dierenrechten, het uitbannen van dieronwaardige praktijken in de veehouderij, en investeert in alternatieven voor dierproeven en innovaties die dierenleed verminderen. D66 wil daarnaast het transport van vee voor de slacht stoppen en dierenwelzijn expliciet opnemen in de Grondwet.
Dierenwelzijn als moreel en maatschappelijk kompas
D66 ziet dierenwelzijn niet als bijzaak, maar als leidend principe in beleid. De partij erkent dieren als wezens met gevoel en heeft de wet aangescherpt om hun rechten te waarborgen, inclusief het recht op natuurlijk gedrag en een positieve emotionele toestand. Dit standpunt adresseert het fundamentele probleem van onvoldoende wettelijke bescherming van dieren.
“Dierenwelzijn is voor ons geen bijzaak, maar een moreel en maatschappelijk kompas. Daarom hebben we in 2024 de wet aangescherpt: dieren hebben recht op vrijheid van honger, dorst, pijn, angst en ongemak, én op natuurlijk gedrag, goede leefomstandigheden en een positieve emotionele toestand.”
Dieronwaardige praktijken en transport uitbannen
D66 wil dieronwaardige praktijken in de veehouderij afschaffen en het transport van vee voor de slacht beëindigen. Dit standpunt richt zich op het verminderen van dierenleed in de bio-industrie en tijdens transport, met als doel een voedselsysteem dat rekening houdt met dier, natuur en gezondheid.
“We schaffen dieronwaardige praktijken af en pakken dieronvriendelijk transport aan, zoals het gesleep met jonge kalveren. We stoppen met internationaal transport van vee voor de slacht, naar Zwitsers voorbeeld.”
Rechtspositie van dieren in de Grondwet vastleggen
D66 wil de rechtspositie van dieren expliciet in de Grondwet opnemen om een dierwaardig bestaan voor alle dieren te waarborgen. Dit is een fundamentele juridische stap die dierenwelzijn structureel moet beschermen.
“Om een dierwaardig bestaan voor alle dieren te waarborgen leggen we de rechtspositie van dieren vast in onze Grondwet.”
Investeren in alternatieven voor dierproeven
D66 investeert in alternatieven voor dierproeven en innovaties die dierenleed overbodig maken. Dit standpunt adresseert het ethische probleem van dierenleed in onderzoek en stimuleert technologische vooruitgang.
“We investeren in alternatieven voor dierproeven en innovaties die dierenleed overbodig maken.”
Diervriendelijke omgang met wilde dieren
D66 kiest bij het omgaan met wilde dieren, zoals de wolf, voor respect en realisme en streeft waar mogelijk naar diervriendelijke oplossingen. Dit standpunt erkent de uitdagingen van samenleven met terugkerende diersoorten en wil escalatie van dierenleed voorkomen.
“We kiezen waar mogelijk voor diervriendelijke oplossingen.”
Europese afspraken over dierenwelzijn
D66 pleit voor Europese afspraken over dierenwelzijn en wil import van dierlijke producten die leiden tot biodiversiteitsverlies tegengaan. Dit standpunt erkent het internationale karakter van dierenwelzijnsproblemen en wil via EU-regelgeving hogere standaarden afdwingen.
“We pleiten voor Europese afspraken over kringlooplandbouw, beprijzen van CO₂ en eisen aan dierenwelzijn.”
Forum voor Democratie (FVD) erkent dierenwelzijn als een belangrijk onderdeel van een humane samenleving en wil dieren beter beschermen tegen mishandeling, onnodig lijden en slechte fokpraktijken. De partij pleit voor strengere straffen bij dierenmishandeling, een levenslang houdverbod voor dierenbeulen, het beperken van dierproeven en een effectieve aanpak van het fokken van dieren met erfelijke aandoeningen. FVD benadrukt dat dierenwelzijn niet gebruikt mag worden om boeren te belasten, maar ziet het als vanzelfsprekend in een beschaafde samenleving.
Strengere straffen en levenslang houdverbod bij dierenmishandeling
FVD vindt dat de huidige wetgeving en handhaving tekortschieten en wil harder optreden tegen dierenmishandeling en verwaarlozing. Het verhogen van de maximale gevangenisstraf en het opleggen van een levenslang houdverbod zijn centrale voorstellen om dieren beter te beschermen.
Effectieve aanpak van fokken met erfelijke aandoeningen
FVD wil het fokken van dieren met erfelijke aandoeningen, zoals doorgefokte honden, krachtig tegengaan. Dit moet voorkomen dat dieren onnodig lijden door genetische problemen die door de mens zijn veroorzaakt.
“We bestrijden het fokken van dieren met erfelijke aandoeningen, zoals doorgefokte honden, voortvarend en effectief.”
Beperken van dierproeven
De partij streeft ernaar om dierproeven waar mogelijk te beperken, zodat onnodig dierenleed wordt voorkomen. Dit standpunt richt zich op het verminderen van lijden bij proefdieren zonder innovatie of medische vooruitgang onnodig te belemmeren.
“We beperken dierproeven waar mogelijk, zodat onnodig lijden wordt voorkomen.”
Praktisch natuurbeheer om dierenleed te voorkomen
FVD kiest voor een praktisch natuurbeleid waarbij actief beheer, zoals bijvoeren en kuddebeperking, wordt ingezet om dierenleed te voorkomen, bijvoorbeeld in de Oostvaardersplassen. De partij verzet zich tegen rewilding en stelt het welzijn van gehouden dieren en vee boven het beschermen van roofdieren als de wolf.
BBB vindt dat het dierenwelzijn in de Nederlandse veehouderij al op een hoog niveau is en ziet geen noodzaak voor extra regels, tenzij deze economisch haalbaar zijn en het aantal dieren niet vermindert. Voor dieren buiten de veehouderij wil BBB verantwoord gebruik mogelijk houden zonder onnodige verboden, en pleit zij voor houderijvoorschriften in plaats van verbodsmaatregelen. BBB verzet zich tegen extremisme rond dierenrechten en wil strenger optreden tegen dierenextremisme.
Geen extra regels voor dierenwelzijn veehouderij
BBB stelt dat het dierenwelzijn in de Nederlandse veehouderij al beter is dan in andere landen en ziet aanvullende regels als overbodig, tenzij deze economisch verantwoord zijn en het aantal dieren niet daalt. Het beschermen van het verdienvermogen van boeren staat centraal.
“Dieren in de veehouderij hebben het in Nederland goed en veel beter dan in de meeste andere landen. Aanvullende regels op het gebied van dierwaardigheid zijn wat ons betreft niet nodig. Mocht dit politiek onvermijdelijk zijn, dan voeren we de regels alleen in als deze: economisch haalbaar zijn, het verdienvermogen niet in gevaar komt, de vergunningverlening op orde is en als gegarandeerd is dat dieraantallen op individuele bedrijven op minimaal hetzelfde niveau blijven.”
Geen onnodige verboden voor (huis)dieren en hobbydieren
BBB wil het gebruik van dieren voor gezelschap, zorg, sport en educatie niet onnodig beperken. In plaats van verboden kiest BBB voor houderijvoorschriften om het dierenwelzijn van hobbydieren te waarborgen.
Strenger optreden tegen dierenextremisme
BBB wil organisaties die dierenextremisme steunen uitsluiten van overleg en werkt aan strengere bestraffing van dierenextremisme, waarmee zij dierenwelzijnsacties die als extremistisch worden gezien, wil tegengaan.
“Er is geen plek aan de beleidstafel voor organisaties die via extremistische uitingen of terreur de agrarische en visserijsector aanvallen. Ook organisaties die dierenextremisten steunen zijn geen gesprekspartner op het ministerie van LVVN. BBB werkt aan een wetsvoorstel om dierenextremisme strenger te kunnen bestraffen.”
Dierenwelzijn als exportargument, geen verplaatsing naar landen met lagere standaarden
BBB benadrukt dat Nederlandse boeren wereldwijd voorop lopen in dierenwelzijn en dat verplaatsing van productie naar landen met lagere standaarden het dierenwelzijn juist schaadt.
“Bovendien lopen Nederlandse boeren wereldwijd voorop als het gaat om dierenwelzijn, innovatie en duurzame productie. Onze standaarden zijn streng, onze systemen efficiënt en onze boeren werken voortdurend aan verbetering. Als we die productie verplaatsen naar landen met lagere eisen en minder aandacht voor dierenwelzijn of milieubelasting, verplaatsen we het probleem in plaats van het op te lossen.”
BVNL benadrukt dat Nederland wereldwijd tot de meest diervriendelijke landbouwlanden behoort en ziet dierenwelzijn vooral als een kwaliteitskenmerk van de Nederlandse hippische sector. Concrete beleidsvoorstellen richten zich op het beheer van wilde dieren (zoals de wolf en exoten) en het waarborgen van dierenwelzijn in de paardensector. Dierenwelzijn wordt vooral gekoppeld aan economische en praktische belangen van boeren en ondernemers.
Streng beheer van wilde dieren bij dreiging
BVNL vindt dat wilde dieren die een bedreiging vormen voor mensen of andere dieren, zoals de wolf en bepaalde exoten, actief beheerd of bejaagd moeten worden. Dit wordt gepresenteerd als noodzakelijk voor de bescherming van dierenwelzijn van gehouden dieren en het ecologisch evenwicht.
Dierenwelzijn als kwaliteitskenmerk in de paardensector
BVNL profileert de Nederlandse hippische sector als toonaangevend op het gebied van dierenwelzijn en wil deze reputatie behouden en stimuleren. Dierenwelzijn wordt hier vooral als een bestaand sterktepunt genoemd, niet als een terrein voor nieuwe regelgeving.
De ChristenUnie vindt dat mensen de verantwoordelijkheid hebben om goed met dieren om te gaan en stelt daarom duidelijke eisen aan dierenwelzijn in de veehouderij, zoals het kunnen vertonen van natuurlijk gedrag. Boeren worden ondersteund met voorlichting en financiële prikkels, en er is aandacht voor onder andere weidegang, stalbranden, antibioticagebruik, diertransport en slachthuizen. Consumenten moeten beter geïnformeerd worden, en boeren worden structureel beloond voor extra prestaties op het gebied van dierenwelzijn.
Strengere eisen en handhaving dierenwelzijn in de veehouderij
De ChristenUnie wil dat dieren in de veehouderij hun natuurlijke gedrag kunnen vertonen en dat hier wettelijke eisen aan worden gesteld en gehandhaafd. Boeren krijgen ondersteuning om aan deze eisen te voldoen, onder meer via voorlichting en financiële prikkels. Dit standpunt adresseert het probleem van dierenleed en het gebrek aan naleving van dierenwelzijnsregels in de sector.
“Voor de dierhouderij betekent dit dat er eisen worden gesteld (en gehandhaafd) aan dierenwelzijn met betrekking tot het kunnen vertonen van natuurlijk gedrag. Boeren worden bij dit traject naar het voldoen aan de (wettelijke) verplichting, geholpen met voorlichting en met financiële prikkels.”
“Er is ook aandacht voor weidegang, het voorkomen van stalbranden, het terugdringen van het gebruik van antibiotica, regels rond transport van dieren en het naleven van de regels in slachthuizen.”
Structurele beloning voor boeren die extra presteren op dierenwelzijn
De partij wil boeren structureel belonen voor extra prestaties op het gebied van dierenwelzijn, zodat duurzame en diervriendelijke landbouw wordt gestimuleerd. Dit is bedoeld om boeren te motiveren verder te gaan dan de wettelijke minimumeisen en zo het dierenwelzijn in de sector te verhogen.
“Boeren worden structureel beloond voor de extra prestaties op het gebied van milieu en dierenwelzijn.”
Betere registratie en bestrijding van dierenleed bij huisdieren
Naast de veehouderij wil de ChristenUnie ook het welzijn van huisdieren verbeteren door betere registratie en het aanpakken van malafide handel en dierenleed. Dit standpunt richt zich op het tegengaan van dierenleed buiten de landbouw, met name bij huisdieren.
“Voor consumenten moet de registratie van huisdieren verbeterd worden, malafide handel op online platforms worden aangepakt en dierenleed worden bestreden.”
Het CDA erkent het belang van dierenwelzijn, vooral in de context van de landbouw en veehouderij. De partij onderschrijft het ‘Convenant Dierwaardige Veehouderij’ en wil het welzijn van dieren verhogen door concrete maatregelen in de landbouwsector. Daarnaast wordt dierenwelzijn vooral benaderd vanuit het perspectief van gezonde landbouw, natuurbeheer en het tegengaan van verspilling.
Welzijn van dieren verhogen in de landbouw
Het CDA wil het welzijn van dieren in de landbouwsector verbeteren door het onderschrijven van het ‘Convenant Dierwaardige Veehouderij’ en het oprichten van een onafhankelijke autoriteit. Dit standpunt richt zich op het structureel verhogen van dierenwelzijnsnormen en het tegengaan van voedselverspilling, met een nadruk op samenwerking binnen de sector.
“We moeten het landschap duurzaam beheren, het welzijn van dieren verhogen, het klimaat en de bodem verbeteren en ruimte scheppen voor andere maatschappelijke prioriteiten, zoals natuur, woningbouw, water en energietransitie.”
“We onderschrijven het ‘Convenant Dierwaardige Veehouderij’ en het oprichten van de onafhankelijke autoriteit. Er moet meer worden gedaan aan het tegengaan van verspillen van voedsel en het stimuleren van meer divers consumeren.”
Veiligheid van mens en dier bij terugkeer van de wolf
Het CDA kiest voor een actieve benadering van de terugkeer van de wolf, waarbij de veiligheid van mensen en vee vooropstaat. Dit betekent dat het CDA inzet op actief beheer en beperking van de wolvenpopulatie om schade aan landbouwhuisdieren te voorkomen.
“De wolf is terug in ons land. Wij kiezen voor veiligheid van mens en dier en voor de bescherming van boeren en vee. We zetten in op actief beheer en beperking van de populatie.”
NSC wil het dierenwelzijn in de veehouderij verbeteren door strengere EU-eisen, meer grondgebonden en circulaire landbouw, en het beperken van intensieve veehouderij. Ze pleiten voor minder megastallen, betere stalinrichting, en het verminderen van dierziekten en transportleed, met een duidelijke focus op duurzaamheid en volksgezondheid.
Strengere eisen voor dierenwelzijn in de veehouderij
NSC streeft naar een diervriendelijkere en duurzamere veehouderij, vooral door op EU-niveau strengere eisen te stellen aan dierenwelzijn, stalinrichting, en transport. Dit moet leiden tot minder dierenleed en een betere balans tussen landbouw en omgeving.
“Nederland moet op EU-niveau streven naar een aanscherping van de eisen met betrekking tot dierenwelzijn, veilige stalinrichting, voorkomen van dierziekten en transport van dieren, zodat in de gehele EU een diervriendelijkere en duurzamere veehouderij ontstaat.”
Minder ruimte voor intensieve veehouderij en megastallen
Om dierenwelzijn te verbeteren en risico’s voor volksgezondheid te verminderen, wil NSC de omvang van intensieve veehouderij beperken en geen nieuwe megastallen toestaan. De focus verschuift naar meer grondgebonden, circulaire landbouw die bijdraagt aan biodiversiteit en dierenwelzijn.
“Voor intensieve varkens-, geiten-, kalver- en kippenhouderij zal minder ruimte zijn, vanwege de grootschalige import van veevoer en afvoer van mest. Ook deze sectoren zullen meer grondgebonden en circulair moeten worden, meer moeten bijdragen aan biodiversiteit, landschap en dierenwelzijn en aan vermindering van risico’s voor de volksgezondheid. In het opkoopbeleid wordt de focus verlegd naar de intensieve veehouderij in de concentratiegebieden. Er komen geen nieuwe vergunningen voor megastallen.”
50PLUS besteedt in haar verkiezingsprogramma nauwelijks aandacht aan dierenwelzijn. Het enige concrete standpunt betreft het weren van gevaarlijke dieren, zoals de wolf, uit Nederland. Er zijn geen voorstellen of visies over bredere dierenwelzijnsthema’s zoals veehouderij, huisdieren, of dierenrechten.
Weren van gevaarlijke dieren zoals de wolf
50PLUS wil gevaarlijke dieren, met name de wolf, weren uit Nederland vanwege de bevolkingsdichtheid en mogelijke risico’s voor mens en dier. Dit standpunt richt zich uitsluitend op het beperken van de aanwezigheid van bepaalde wilde dieren en raakt slechts zijdelings aan het bredere thema dierenwelzijn.
“Het weren van gevaarlijke dieren zoals de wolf uit ons dichtbevolkt land.”
DENK benoemt dierenwelzijn slechts summier in haar verkiezingsprogramma. Het belangrijkste concrete voorstel is het invoeren van strengere regels en meer investeringen in dierwaardigere bedrijven binnen de landbouwsector. Verder ontbreken specifieke of onderscheidende standpunten over dierenwelzijn.
Strengere regels en investeringen voor dierwaardigere bedrijven
DENK wil de landbouw verduurzamen door strengere regels en investeringen te stimuleren die leiden tot betere leefomstandigheden voor dieren. Dit standpunt adresseert het probleem van dierenwelzijn in de veehouderij en benadrukt de noodzaak van innovatie en verbetering van dierenwelzijnsnormen.
“Wij staan ook voor strengere regels en meer investeringen in dierwaardigere bedrijven.”