Verkiezingsprogramma's 2025 overdierenrechten
Volt beschouwt dierenrechten als een fundamenteel onderdeel van een rechtvaardige samenleving en wil dierenwelzijn grondwettelijk verankeren. De partij pleit voor strengere Europese dierenwelzijnsregels, het uitfaseren van dieronvriendelijke praktijken, en het duurzaam samenleven met zowel huis- als wilde dieren. Concrete voorstellen zijn onder meer het opnemen van dierenwelzijn als staatsdoelstelling, strengere transportregels, en het verbod op dieronvriendelijke fok- en houderijpraktijken.
Dierenwelzijn als staatsdoelstelling in de grondwet
Volt wil dat dierenwelzijn een grondwettelijk beschermde waarde wordt, zodat de overheid verplicht is dierenrechten actief te beschermen en bevorderen. Dit geeft dierenbelangen meer gewicht in wetgeving, beleid en rechtspraak.
“Net als in België neemt Nederland dierenwelzijn als staatsdoelstelling op in de grondwet. Er wordt hiermee vastgelegd dat de overheid actief moet werken aan het beschermen en bevorderen van dierenwelzijn.”
“We leggen in de grondwet vast dat de overheid actief werkt aan het beschermen en verbeteren van dierenwelzijn.”
Strengere en uitgebreidere dierenwelzijnsregels
Volt wil strengere Europese regels voor dierenwelzijn, met specifieke normen voor meer diersoorten en aanpassing van huisvestingssystemen aan de gedragsbehoeftes van dieren. Ook worden dieronvriendelijke ingrepen en transporten beperkt.
“Nederland maakt zich sterk voor een aanscherping van de Europese dierenwelzijnsregels waarin het positief welzijn van dieren leidend is. Er komen specifieke welzijnsnormen voor meer diergroepen, zoals voor konijnen, geiten, schapen, eenden, ganzen en kweekvis.”
“Huisvestingssystemen dienen te worden aangepast naar de gedragsbehoeftes van het dier. Routinematige ingrepen, zoals het afbranden van biggenstaarten, worden niet langer gedoogd.”
“We streven naar zo min mogelijk transport van levende dieren. Waar mogelijk wordt dit transport vervangen door enkel het vervoer van vlees of zaad/embryo’s.”
“Er komt betere bescherming voor dieren die toch levend vervoerd worden. De maximale vervoersduur wordt verlaagd en er komen aanvullende restricties voor jonge en zwangere dieren. De maximale temperatuur waarbij transport van dieren is toegestaan gaat van 35 naar 30 graden Celsius. Transport van en naar landen buiten de EU wordt verboden.”
Verbod op dieronvriendelijke fok, import en houderij
Volt wil het fokken en houden van dieren met schadelijke uiterlijke kenmerken verbieden, evenals het houden van diersoorten in dierentuinen waar welzijn niet gegarandeerd is. De huis- en hobbydierenlijst wordt uitgebreid.
“Het Nederlands fokverbod op uiterlijke kenmerken die schadelijk zijn voor het dier wordt uitgebreid met een houdverbod om de import van deze dieren tegen te gaan.”
“Het houden van diersoorten in dierentuinen waarbij het positief dierenwelzijn niet geborgd kan worden, moet worden uitgefaseerd.”
“De huis- en hobbydierenlijst, die reguleert welke zoogdieren particulier gehouden mogen worden in verband met hun welzijn, hun risico voor de volksgezondheid en voor de biodiversiteit, wordt uitgebreid met andere gewervelde soorten (zoals vogels, reptielen en amfibieën). Nederland gaat zich inzetten voor een Europese lijst.”
Proefdiervrije innovatie stimuleren
Volt wil dat Nederland vooroploopt in proefdiervrije innovatie en zich Europees inzet voor internationale erkenning van proefdiervrije testmethoden.
“Nederland streeft ernaar voorloper te zijn op het gebied van proefdiervrije innovatie en zet zich in Europees verband in voor de internationale erkenning en toepassing van proefdiervrije onderzoeks- en testmethoden.”
Duurzaam samenleven met wilde dieren
Volt richt zich op het duurzaam samenleven met wilde dieren door natuurgebieden te verbinden, preventieve maatregelen te stimuleren en dierenwelzijn te waarborgen bij het beheer van overlast en invasieve soorten.
“Wij richten ons op het duurzaam samenleven met wilde dieren. We verbinden natuurgebieden in Nederland en over grenzen heen, zodat er voldoende ruimte komt voor wilde diersoorten zoals de wolf.”
“Bij de aanpak van dieren die overlast veroorzaken en bij invasieve uitheemse soorten wordt er sterk ingezet op preventie. Bij dodingsmethodes moet het welzijn van dieren en eventuele impact op de natuur altijd worden meegewogen.”
De PVV erkent dierenrechten vooral als het recht op bescherming tegen mishandeling en op goede zorg, met een nadruk op strengere handhaving en praktische voorzieningen. De partij wil harde straffen voor dierenmishandeling, een verbod op ritueel slachten, verplichte verdoving bij slacht, en betere toegang tot diergeneeskundige zorg, vooral voor ouderen. Hun visie is pragmatisch en gericht op handhaving, dierenwelzijn en betaalbaarheid, zonder een bredere ethische benadering van dierenrechten.
Strengere straffen en handhaving tegen dierenmishandeling
De PVV wil dierenmishandeling en illegale dierenhandel hard aanpakken door middel van hoge straffen, levenslange houdverboden en uitbreiding van de Dierenpolitie. Dit standpunt is gericht op het beschermen van dieren tegen misbruik en het versterken van de handhaving.
“Dierenmishandelaars, illegale dierenhandelaren, malafide broodfokkers, stropers, trofee- en plezierjagers verdienen niets anders dan een snoeiharde aanpak: torenhoge boetes, gevangenisstraffen, levenslange houdverboden en beroepsverboden.”
“Uitbreiding Dierenpolitie”
“Dierenmishandelaars, illegale handelaren, malafide broodfokkers etc. keihard aanpakken”
Verplichte verdoving en verbod op ritueel slachten
De partij stelt dat dieren recht hebben op goede zorg, waaronder het onomkeerbaar bedwelmen van dieren vóór de slacht en het verbieden van ritueel slachten. Dit is bedoeld om dieren te beschermen tegen onnodig lijden.
“De PVV wil dat dieren onomkeerbaar bedwelmd zijn vóórdat ze worden geslacht. Slachthuizen die zich niet aan de regels houden en/of waar dieren worden mishandeld, worden onmiddellijk gesloten en de eigenaar wordt strafrechtelijk vervolgd.”
“Er komt een verbod op ritueel slachten.”
“Dieren onomkeerbaar bedwelmen vóórdat ze worden geslacht”
“Verbod op ritueel slachten”
Nationale Dierenambulance en financiële steun voor dierenzorg
De PVV wil een professionele Nationale Dierenambulance met uitrijverplichting en opvangmogelijkheden, en financiële steun voor ouderen met een laag inkomen voor dierenartskosten. Dit is gericht op het verbeteren van de praktische zorg voor dieren en het toegankelijk houden van diergeneeskundige hulp.
“Daarnaast willen we een professionele Nationale Dierenambulance met uitrijverplichting en opvangmogelijkheden.”
“Professionele Nationale Dierenambulance met uitrijverplichting en opvangmogelijkheden”
“De kosten bij de dierenarts rijzen de pan uit. De PVV wil verplichte openbaarheid van tarieven, gespecificeerde kostenramingen en een landelijk vergelijkingsportaal, zodat baasjes eerlijke keuzes kunnen maken.”
“Financiële steun aan ouderen met een laag inkomen voor dierenartskosten”
De SP stelt dierenrechten centraal door dieren te erkennen als levende wezens met recht op een dierwaardig bestaan, niet als handelswaar. De partij wil dierenmishandeling strenger bestraffen, de bio-industrie afschaffen, hogere dierenwelzijnsnormen invoeren en dierproeven en lange veetransporten sterk beperken. Hun visie is gericht op structurele bescherming van dieren tegen uitbuiting en lijden, met concrete wettelijke maatregelen en handhaving.
Strengere bescherming en handhaving tegen dierenmishandeling
De SP wil dierenmishandeling hard aanpakken en de bescherming van dieren wettelijk versterken. Dit gebeurt door strengere straffen, een sterkere zorgplicht en meer middelen voor inspectiediensten en dierenpolitie. Het doel is om dierenleed effectief te bestrijden en overtreders aan te pakken.
“Dierenmishandeling keihard aanpakken. Dieren verdienen bescherming en respect. Er komt een sterkere zorg plicht voor dieren. Overtreding van welzijnsregels en dierenmishandeling wordt harder bestraft. In ernstige gevallen kan een houdverbod worden opgelegd. Inspectiediensten en dierenpolitie krijgen de middelen en bevoegdheden om dierenleed daadkrachtig aan te pakken.”
Afschaffen bio-industrie en hogere dierenwelzijnsnormen
De SP wil de bio-industrie afschaffen en dierenwelzijnsnormen aanscherpen, zodat dieren hun natuurlijk gedrag kunnen vertonen. Dit betekent onder andere verplichte weidegang, verbod op verminkingen, en het stoppen met systemen die dieren opsluiten of africhten voor winst of vermaak.
“De bio-industrie wordt afgeschaft. Dieren krijgen ruimte voor natuurlijk gedrag, verminkingen worden verboden en boeren krijgen een eerlijk inkomen voor dierwaardige veehouderij. Geen productie meer ten koste van dieren, mensen en natuur.”
“De SP scherpt de dierenwelzijnsnormen aan. Niet alleen in de veehouderij, maar ook voor winkels, markten en tentoonstellingen. Dieren moeten hun soorteigen gedrag kunnen vertonen.”
“We bevorderen vrije uitloop en stoppen met systemen die dieren opsluiten of africhten voor winst of vermaak.”
“Verplichte weidegang voor grazers. Weidegang wordt wettelijk verplicht voor koeien en andere grazende dieren, zodat zij buiten kunnen lopen en natuurlijk gedrag kunnen vertonen.”
Verbod op slachten zonder verdoving
Om onnodig dierenleed te voorkomen, wil de SP slachten zonder verdoving verbieden. Dit is een expliciete maatregel om dierenrechten te waarborgen bij het doden van dieren.
“Slachten zonder verdoving wordt verboden om onnodig lijden van dieren tegen te gaan, met respect voor dierenwelzijn als hoogste norm.”
Beperken dierproeven en investeren in alternatieven
De SP wil dierproeven tot een absoluut minimum beperken en verplicht alternatieven inzetten waar mogelijk. Bedrijven moeten meebetalen aan proefdiervrije innovaties en transparantie bieden over testresultaten.
“Dierproeven worden tot een absoluut minimum beperkt. Waar alternatieven bestaan, worden deze verplicht. We investeren in proefdiervrije innovaties. Bedrijven betalen mee en maken testresultaten openbaar. Proefdieren mogen nooit als ‘overtollig’ worden vernietigd.”
Verbod op lange veetransporten en export levende dieren
De SP wil het transport van levende dieren beperken tot maximaal acht uur of vijfhonderd kilometer en een einde maken aan de massale export van levende dieren, om dierenleed tijdens transport te voorkomen.
“We verbieden veetransporten langer dan acht uur of verder dan vijfhonderd km, en maken een einde aan de massale export van levende dieren.”
Stoppen met doorfokken en dieren als handelswaar
De SP wil het doorfokken van dieren die geen volwaardig leven kunnen leiden stoppen en benadrukt dat dieren geen handelswaar zijn, maar recht hebben op een dierwaardig bestaan.
“We stoppen met het doorfokken van gezelschaps en landbouwhuisdieren die geen volwaardig leven kunnen leiden. Dieren zijn geen handelswaar, maar levende wezens met recht op een dierwaardig bestaan.”
Geen bontproductie en streng toezicht op dierenwelzijn
De SP wil het fokken en doden van dieren voor bont of veren verboden houden en het toezicht op dierenwelzijn versterken met meer capaciteit en hogere boetes.
BIJ1 pleit voor fundamentele dierenrechten, waaronder opname van dierenrechten in de Grondwet en het erkennen dat dieren er voor zichzelf zijn, niet voor mensen. Ze willen een verbod op dierenfokkerijen, hobbyjacht, bontproductie en dierentuinen, en investeren in proefdiervrije wetenschap en betere opvang voor dieren. Hun visie is radicaal: dieren moeten wettelijke bescherming en rechten krijgen, met een focus op het beëindigen van exploitatie en het waarborgen van welzijn.
Dierenrechten in de Grondwet en wettelijke bescherming
BIJ1 wil dierenrechten grondwettelijk vastleggen en dieren beschermen tegen exploitatie en mishandeling. Ze erkennen dieren als wezens met intrinsieke waarde en willen hun rechten wettelijk verankeren om structurele uitbuiting te stoppen.
Verbod op exploitatie: fokkerijen, bont, jacht en dierentuinen
BIJ1 wil een einde maken aan het gebruik van dieren voor menselijk vermaak, kleding en plezier. Dit omvat het sluiten van dierentuinen en dolfinaria, het verbieden van hobbyjacht, bontfokkerijen en de import van bont, en het handhaven van bestaande verboden zoals op foie gras.
“We verbieden dierenfokkerijen en handhaven op illegale verkoop en mishandeling van dieren.”
“We sluiten dolfinaria, en sluiten op termijn alle dierentuinen.”
“Hobbyjacht wordt verboden, en mishandeling van wilde dieren wordt gestraft volgens de richtlijnen voor strafvordering dierenmishandeling. We verbieden fokkerijen voor bont en de import van bont. Er wordt gehandhaafd op het foie gras-verbod.”
Investeren in opvang en zorg voor dieren
BIJ1 wil dierenasiels, dierenartsen en dierenambulances financieel ondersteunen om het welzijn van opgevangen dieren te verbeteren, euthanasie te beperken en betaalbare zorg te garanderen.
“We keren subsidies uit aan dierenasiels, dierenartsen en de dierenambulance om opgevangen dieren een prettig thuis te geven, euthanasie tot een minimum te beperken en dieren de betaalbare zorg te geven die ze nodig hebben.”
Proefdiervrije wetenschap en producten
BIJ1 streeft naar een samenleving zonder dierproeven, door te investeren in proefdiervrije wetenschap en het verplichten van proefdiervrije niet-medische producten in winkels en drogisterijen.
“Niet-medische producten in onze winkels en drogisterijen zijn proefdiervrij. Ondertussen investeren we in een transitie naar een proefdiervrije wetenschap.”
Bescherming van wilde dieren en hun leefgebied
BIJ1 wil de beschermde status van wilde dieren zoals de wolf behouden, het doden van deze dieren strafbaar houden en veehouders ondersteunen bij het beschermen van hun dieren zonder geweld tegen roofdieren.
“We behouden de zeer beschermde status van de wolf, en het doden van wolven blijft strafbaar. Veehouders en boeren krijgen voorlichting over het beschermen van hun dieren zonder wolven te doden. Voor preventieve maatregelen zoals wolfwerende hekken komt subsidie waar dat nodig is.”
JA21 erkent dierenwelzijn als een morele plicht en wil de veehouderij diervriendelijker maken door strengere controles, kortere transportafstanden en meer investeringen in brandveiligheid. Daarnaast pleit de partij voor actief beheer van de wolf ter bescherming van mensen en hun dieren, waarbij afschot mogelijk moet zijn.
Diervriendelijkere veehouderij en dierenwelzijn
JA21 vindt dat wie met dieren werkt, verantwoordelijk is voor hun welzijn en wil misstanden in de veehouderij aanpakken. De partij zet in op strengere controles, kortere transportafstanden, hardere straffen bij misstanden en investeringen in brandveiligheid, met extra middelen voor toezicht en financiële ondersteuning voor een dierwaardige veehouderij.
“JA21 ziet dierenwelzijn als een morele plicht, niet als een bijkomstigheid. Jaarlijks sterven er duizenden dieren onderweg naar het slachthuis, terwijl anderen zwaar gewond raken tijdens het transport. Dat moet anders. Wij willen kortere vervoersafstanden, betere controles en hardere straffen voor misstanden.”
“JA21 ondersteunt de transitie naar een meer dierwaardige veehouderij en staat achter het Convenant Dierwaardige Veehouderij.”
“Extra geld voor de NVWA voor het toezicht op onder andere veetransporten en slachthuizen.”
“Meer maatregelen vanuit de sector om stalbranden te voorkomen.”
“De versnelling van de dierwaardige veehouderij mogelijk maken door niet alleen ambitie te tonen, maar ook te zorgen voor extra financiële ondersteuning via de bijhorende maatregelpakketten.”
Actief beheer van de wolf ter bescherming van mensen en dieren
JA21 beschouwt de wolf als onverenigbaar met het Nederlandse cultuurlandschap en wil actief beheer, inclusief de mogelijkheid tot afschot, om mensen en hun dieren te beschermen. De partij vindt dat de bescherming van mensen en hun dieren voorop moet staan en dat schade door wolven ruimhartig gecompenseerd moet worden.
“Beheer van de wolf is noodzakelijk voor ons land en daarom kiest JA21 klip-en-klaar voor de bescherming van mensen en hun dieren.”
“Dat Den Haag uiterlijk in 2026 de randvoorwaarden schept waarmee provincies voortvarend kunnen starten met actief wolvenbeheer. Afschot moet dan ook tot de mogelijkheden kunnen behoren.”
“Vergoedingen voor wolvenaanvallen en nevenschade moeten ruimhartig en laagdrempelig beschikbaar zijn, zodat boeren na een wolvenaanval snel en eerlijk gecompenseerd worden voor geleden schade.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) stelt dierenrechten centraal en wil deze grondwettelijk verankeren, zodat dieren niet langer worden behandeld als gebruiksvoorwerpen of economische producten. Hun belangrijkste voorstellen zijn het opnemen van dierenrechten in de Grondwet, het wettelijk beschermen van dieren tegen uitbuiting en pijnlijke ingrepen, en het structureel toetsen van beleid aan dierenbelangen. De kern van hun visie is dat dieren intrinsieke waarde hebben en recht hebben op een leven naar hun aard, onafhankelijk van economische belangen.
Dierenrechten in de Grondwet vastleggen
PvdD wil dat dierenrechten expliciet in de Grondwet worden opgenomen, zodat dieren wettelijke bescherming krijgen die niet afhankelijk is van politieke of economische belangen. Dit moet structureel dierenleed voorkomen en zorgen dat dieren niet langer als ‘dingen’ worden behandeld.
Dierenbeschermingswet met intrinsieke waarde als uitgangspunt
De partij wil de Wet dieren omvormen tot een echte dierenbeschermingswet, waarbij de intrinsieke waarde en het natuurlijk gedrag van dieren niet langer ondergeschikt zijn aan economische belangen.
“De Wet dieren wordt een échte dierenbeschermingswet, waarbij de intrinsieke waarde van het dier en het natuurlijk gedrag van dieren niet meer opzij kunnen worden geschoven voor economische belangen.”
Beleidsbesluiten toetsen aan dierenbelangen
PvdD wil dat alle relevante kabinetsbesluiten getoetst worden op hun invloed op dierenbelangen, en dat dierenrechtenorganisaties proactief worden geraadpleegd bij beleid dat dieren raakt.
Europese en internationale dierenrechten centraal stellen
De partij pleit ervoor dat dierenrechten de basis vormen van EU-afspraken over landbouw, visserij, natuur en omgang met dieren, en dat mensenrechten, dierenrechten en rechten voor de natuur voorop staan in internationale samenwerking.
“Dierenrechten gaan de basis vormen bij EU-afspraken over landbouw, visserij, natuur en de omgang met dieren.”
“Mensenrechten, dierenrechten en rechten voor de natuur staan daarin voorop.”
De VVD erkent dierenwelzijn als een belangrijke verantwoordelijkheid voor bedrijven en particulieren, maar benadert dierenrechten vooral pragmatisch en gericht op het voorkomen van dierenleed en het verbeteren van dierenwelzijnsnormen. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals strengere aanpak van dierenmishandeling, cameratoezicht in slachthuizen, kwaliteitscriteria voor fokkers, en het verbieden van onverdoofd slachten. Wetenschappelijke inzichten en werkbare richtlijnen staan centraal, met ruimte voor innovatie en sectorverantwoordelijkheid.
Strengere aanpak dierenmishandeling en toezicht
De VVD wil dierenmishandeling harder aanpakken door heldere kaders en effectief toezicht, waaronder cameratoezicht in slachthuizen en strengere registratie van bijtincidenten. De verantwoordelijkheid voor dierenwelzijn ligt bij bedrijven en eigenaren, met nadruk op handhaving en strafrechtelijke vervolging waar nodig.
“Bedrijven en baasjes dragen verantwoordelijkheid voor het welzijn van hun dieren: Dierenmishandeling pakken we aan met heldere kaders en effectief toezicht. We willen direct uitleesbaar cameratoezicht in slachthuizen.”
“Het aantal bijtincidenten door risicohonden pakken we aan en wordt bijgehouden in een landelijk registratiesysteem en daar waar passend wordt strafrechtelijk opgetreden tegen de eigenaar van de hond.”
Verbeteren dierenwelzijnsnormen en verbod op dieronvriendelijke praktijken
De VVD wil dierenwelzijnsnormen baseren op wetenschappelijke inzichten en duidelijke richtlijnen, met een centrale rol voor de Autoriteit Dierwaardige Veehouderij. Dieronvriendelijke praktijken zoals het fokken van plofkippen, couperen van varkensstaarten, doden van eendagskuikens en onverdoofd slachten worden afgewezen en verboden.
“Dierenwelzijnsnormen in de wetgeving worden zoveel mogelijk vervangen door duidelijke richtlijnen op basis van wetenschappelijke inzichten.”
“Het fokken van plofkippen, het couperen van varkensstaarten en het doden van eendagskuikens is niet meer van deze tijd.”
“We verbieden het onverdoofd koken en slachten van dieren.”
Bevorderen verantwoord huisdierenbezit en fokbeleid
De VVD wil baasjes ondersteunen bij het maken van verantwoorde keuzes door kwaliteitscriteria voor fokkers en een landelijke database, waarbij dierenwelzijn en gezondheid leidend zijn. Ook komt er een chipplicht voor katten, vergelijkbaar met die voor honden.
“Met kwaliteitscriteria voor fokkers en een landelijke database helpen we baasjes van honden en katten bij aankoop een geïnformeerde keuze te maken, waarbij dierenwelzijn en gezondheid leidend zijn in plaats van raszuiverheid of uiterlijke kenmerken. Net als bij honden komt er een chipplicht voor katten.”
Verminderen van dierproeven door innovatie
De VVD streeft ernaar het aantal dierproeven te verminderen door in te zetten op alternatieve onderzoeksmethoden en innovatie, maar erkent dat dierproeven soms noodzakelijk blijven.
“Het aantal dierproeven brengen we omlaag: Dankzij nieuwe onderzoeksmethoden en innovatieve alternatieven zoals de inzet van AI kunnen dierproeven vervangen, verminderd of verfijnd worden. We erkennen dat dierproeven nodig blijven als dat de enige manier is om...”
BBB erkent het belang van dierenwelzijn, maar vindt aanvullende dierenrechten of strengere regels voor dieren in de veehouderij niet nodig zolang het dierenwelzijn in Nederland volgens hen al op hoog niveau is. De partij wil ruimte behouden voor verantwoord dierengebruik, verzet zich tegen onnodige verboden en kiest voor het beschermen van boerenbelangen boven het verder uitbreiden van dierenrechten.
Geen extra dierenrechten voor veehouderijdieren
BBB stelt dat dieren in de Nederlandse veehouderij het goed hebben en ziet geen noodzaak voor aanvullende dierenrechten of strengere regelgeving, tenzij dit politiek onvermijdelijk is en economisch haalbaar blijft. Het beschermen van het verdienvermogen van boeren en het behouden van dieraantallen staan centraal.
“Dieren in de veehouderij hebben het in Nederland goed en veel beter dan in de meeste andere landen. Aanvullende regels op het gebied van dierwaardigheid zijn wat ons betreft niet nodig.”
“Mocht dit politiek onvermijdelijk zijn, dan voeren we de regels alleen in als deze: economisch haalbaar zijn, het verdienvermogen niet in gevaar komt, de vergunningverlening op orde is en als gegarandeerd is dat dieraantallen op individuele bedrijven op minimaal hetzelfde niveau blijven.”
Ruimte voor verantwoord dierengebruik buiten de veehouderij
BBB wil het gebruik van dieren voor gezelschap, zorg, sport en educatie niet onnodig beperken en verzet zich tegen verboden zoals de positieflijst. In plaats daarvan pleit de partij voor houderijvoorschriften om het welzijn van hobbydieren te waarborgen.
Strengere aanpak van dierenextremisme
BBB wil organisaties die dierenrechten via extremistische acties afdwingen uitsluiten van beleidsbeïnvloeding en pleit voor strengere bestraffing van dierenextremisme.
D66 erkent dieren als levende wezens met gevoel en ziet dierenwelzijn als een moreel en maatschappelijk kompas. De partij wil dieronwaardige praktijken in de veehouderij afschaffen, investeren in alternatieven voor dierproeven, en diervriendelijke oplossingen voor wilde dieren stimuleren. D66 streeft naar betere leefomstandigheden voor dieren en een fundamentele omslag in het voedselsysteem.
Dierenwelzijn als moreel en maatschappelijk kompas
D66 beschouwt dierenwelzijn niet als bijzaak, maar als leidraad voor beleid en wetgeving. De partij wil dieren beschermen tegen honger, dorst, pijn, angst en ongemak, en hen recht geven op natuurlijk gedrag en een positieve emotionele toestand. Dit standpunt adresseert het fundamentele recht van dieren op een goed leven en een humane behandeling.
“D66 staat voor een samenleving die dieren erkent als levende wezens met gevoel. Dierenwelzijn is voor ons geen bijzaak, maar een moreel en maatschappelijk kompas.”
“Dieren hebben recht op vrijheid van honger, dorst, pijn, angst en ongemak, én op natuurlijk gedrag, goede leefomstandigheden en een positieve emotionele toestand.”
Afschaffen dieronwaardige praktijken en transport
D66 wil dieronwaardige praktijken in de bio-industrie beëindigen en het transport van vee voor de slacht stoppen. Dit standpunt richt zich op het voorkomen van dierenleed in de veehouderij en tijdens transport, met als doel een diervriendelijker voedselsysteem.
“We schaffen dieronwaardige praktijken af en pakken dieronvriendelijk transport aan, zoals het gesleep met jonge kalveren. We stoppen met internationaal transport van vee voor de slacht, naar Zwitsers voorbeeld.”
Investeren in alternatieven voor dierproeven
D66 wil investeren in innovaties die dierproeven overbodig maken. Dit standpunt adresseert het ethische probleem van dierenleed in de wetenschap en stimuleert de ontwikkeling van alternatieven.
“We investeren in alternatieven voor dierproeven en innovaties die dierenleed overbodig maken.”
Diervriendelijke omgang met wilde dieren
D66 kiest voor respectvolle en realistische omgang met wilde dieren, met nadruk op diervriendelijke oplossingen bij conflicten met terugkerende soorten zoals de wolf. Dit standpunt erkent het recht van wilde dieren op een plek in de samenleving en streeft naar vreedzaam samenleven.
“Ook bij wilde dieren kiezen we voor respect en realisme. We leren samenleven met soorten die terugkeren, zoals de wolf... We kiezen waar mogelijk voor diervriendelijke oplossingen.”
BVNL erkent dierenwelzijn als belangrijk, maar plaatst dierenrechten ondergeschikt aan economische belangen, veiligheid en beheer van natuur en landbouw. Hun beleid richt zich vooral op het toestaan van afschot en beheer van dieren wanneer dit noodzakelijk wordt geacht voor mens, dier of natuur, en op het waarborgen van de landbouw- en hippische sector met aandacht voor dierenwelzijn binnen economische kaders.
Afstand nemen van strikte natuurbescherming ten gunste van mens en economie
BVNL verwerpt strenge natuurbeschermingswetten en pleit voor het actief beheren en bejagen van dieren als dat nodig is voor veiligheid, landbouw of ecologie. Dierenrechten worden hier ondergeschikt gemaakt aan menselijke belangen en economische activiteiten.
“De wolf is een bedreiging voor mens en dier en mag worden afgeschoten, als dat noodzakelijk is.”
“De ganzen- en predatorenproblematiek moet grondig worden aangepakt. Exoten moeten we bejagen en andere soorten beheren en bejagen totdat hun aantallen per soort, de ecologische draagbaarheid van de natuurgebieden waar ze voorkomen, niet overstijgen.”
Dierenwelzijn als kwaliteitskenmerk in de hippische sector
BVNL benadrukt het belang van dierenwelzijn in de paardensport en fokkerij, maar vooral als onderdeel van het imago en de kwaliteit van de sector, niet als zelfstandig recht van het dier.
“De Nederlandse paardenhouderij onderscheidt zich door kwaliteit, de grote aandacht voor dierenwelzijn en professionaliteit.”
Kritiek op huidige mestnormen voor dieren
BVNL vindt de huidige mestnormen voor dieren te hoog en wil deze verlagen, wat indirect invloed heeft op het dierenwelzijn door aanpassing van houderijsystemen.
“De huidige mestnormen voor dieren kloppen niet en zijn te hoog. Deze dienen naar beneden bijgesteld te worden.”
FVD erkent dierenwelzijn als een belangrijk onderdeel van een humane samenleving en wil dieren beter beschermen tegen mishandeling, verwaarlozing en onnodig lijden. De partij stelt voor om strenger te straffen bij dierenmishandeling, een levenslang houdverbod voor dierenbeulen in te voeren, het fokken van doorgefokte dieren met erfelijke aandoeningen aan te pakken en dierproeven waar mogelijk te beperken. FVD benadrukt dat dierenrechten niet als excuus mogen dienen om boeren of ondernemers te belasten, maar als vanzelfsprekend onderdeel van beschaving.
Strenger straffen bij dierenmishandeling en levenslang houdverbod
FVD vindt dat de huidige wetgeving en handhaving tekortschieten en wil daarom de straffen voor dierenmishandeling verhogen en een levenslang houdverbod opleggen aan daders. Hiermee wil de partij dieren beter beschermen en recidive voorkomen.
Aanpak van het fokken van dieren met erfelijke aandoeningen
FVD wil het fokken van dieren met erfelijke aandoeningen, zoals doorgefokte honden, voortvarend en effectief bestrijden. Dit moet voorkomen dat dieren onnodig lijden door menselijk handelen.
“We bestrijden het fokken van dieren met erfelijke aandoeningen, zoals doorgefokte honden, voortvarend en effectief.”
Beperken van dierproeven
De partij streeft ernaar dierproeven waar mogelijk te beperken om onnodig dierenleed te voorkomen. Dit sluit aan bij hun bredere visie op het beschermen van dieren tegen onnodig lijden.
“We beperken dierproeven waar mogelijk, zodat onnodig lijden wordt voorkomen.”
NSC legt de nadruk op dierenwelzijn binnen de context van landbouw en veehouderij, met een focus op strengere EU-regels en verduurzaming. Het programma bevat geen expliciet dierenrechtenhoofdstuk, maar pleit voor hogere dierenwelzijnsnormen, veilige stalinrichting, beperking van dierziekten en transport, en vermindering van antibioticagebruik. De partij ziet dierenwelzijn vooral als onderdeel van een bredere verduurzamingsagenda voor de veehouderij.
Strengere EU-normen voor dierenwelzijn en veehouderij
NSC wil dat Nederland zich op EU-niveau inzet voor strengere eisen rond dierenwelzijn, veilige stalinrichting, het voorkomen van dierziekten en het transport van dieren. Dit moet leiden tot een diervriendelijkere en duurzamere veehouderij in de hele EU. De partij koppelt dierenwelzijn direct aan voedselveiligheid en duurzaamheid, en ziet Europese regelgeving als het belangrijkste instrument.
“Nederland moet op EU-niveau streven naar een aanscherping van de eisen met betrekking tot dierenwelzijn, veilige stalinrichting, voorkomen van dierziekten en transport van dieren, zodat in de gehele EU een diervriendelijkere en duurzamere veehouderij ontstaat.”
“We streven op EU-niveau naar meer natuurlijke gewasbeschermingsmiddelen en een verdere vermindering van antibioticagebruik bij dieren.”
Actief beheer van de wolvenpopulatie ter bescherming van mens en dier
NSC erkent de terugkeer van de wolf als een probleem in een dichtbevolkt land en wil het mogelijk maken om wolven te verjagen en de populatie actief te beheren, vooral waar zij een bedreiging vormen voor mens en dier. De verantwoordelijkheid hiervoor wordt bij de provincies gelegd.
De SGP erkent de intrinsieke waarde van dieren vanuit een christelijk perspectief, maar plaatst dierenrechten vooral in het kader van dierenwelzijn en verantwoord dierbeheer. De partij zet in op het verbeteren van dierenwelzijn via samenwerking met de sector, het terugdringen van proefdiergebruik, en het voorkomen van misstanden, maar verzet zich tegen vergaande of eenzijdig opgelegde eisen en benadrukt de verantwoordelijkheid van dierhouders boven wettelijke dierenrechten.
Verbetering dierenwelzijn via samenwerking, geen absolute dierenrechten
De SGP vindt dat dieren zorg en bescherming verdienen vanwege hun intrinsieke waarde, maar ziet dierenrechten niet als absolute rechten. De partij legt de nadruk op het bevorderen van dierenwelzijn door samenwerking tussen overheid en sector, en het voorkomen van misstanden, zonder te kiezen voor vergaande wettelijke dierenrechten of radicale eisen.
“Dieren zijn geschapen door God, hebben een eigen intrinsieke waarde en verdienen daarom zorg en bescherming. Dat is in de eerste plaats een verantwoordelijkheid van dierhouders en de samenleving. De overheid zorgt er samen met de sector voor dat er geen plaats is voor misstanden en dierenwelzijn bevorderd wordt.”
“Het Convenant Dierwaardige Veehouderij speelt wat de SGP betreft een belangrijke rol bij de uitwerking van de regelgeving onder de Wet Dieren. Onhaalbare en eenzijdig opgelegde eisen worden voorkomen.”
Terugdringen van proefdiergebruik en alternatieven stimuleren
De SGP wil het aantal proefdieren daadwerkelijk verminderen en investeert in alternatieven, maar blijft kritisch op experimenten met dieren en het klonen ervan.
“Het aantal proefdieren moet echt omlaag. Er wordt geïnvesteerd in alternatieven en juridisch ruimte gegeven om die alternatieven toe te passen. Experimenteren in het lab met de genen van dieren en het klonen ervan blijft verboden.”
Geen strafbare stalbezetting onder het mom van dierenrechten
De SGP verzet zich tegen activistische acties zoals stalbezettingen en wil deze strafbaar stellen, waarmee ze duidelijk grenzen stelt aan het beroep op dierenrechten in het publieke debat.
“Illegale stalbezetting wordt strafbaar.”
Het CDA erkent dierenwelzijn vooral in de context van landbouw en natuurbeheer, maar spreekt nauwelijks expliciet over dierenrechten als zelfstandig thema. Hun belangrijkste concrete voorstel is het onderschrijven van het ‘Convenant Dierwaardige Veehouderij’ en het oprichten van een onafhankelijke autoriteit, gericht op het verbeteren van dierenwelzijn in de veehouderij. Verder ligt de nadruk op het beschermen van vee tegen de wolf en het versoepelen van regels rond beschermde diersoorten bij bouwprojecten.
Dierwaardige veehouderij stimuleren
Het CDA wil het dierenwelzijn in de veehouderij verbeteren door het onderschrijven van het ‘Convenant Dierwaardige Veehouderij’ en het oprichten van een onafhankelijke autoriteit. Dit is het enige expliciete en concrete voorstel dat direct op dierenrechten en dierenwelzijn in de landbouwsector ingaat.
“We onderschrijven het ‘Convenant Dierwaardige Veehouderij’ en het oprichten van de onafhankelijke autoriteit.”
Veiligheid van vee boven bescherming van wilde dieren
Het CDA kiest expliciet voor de bescherming van boeren en vee boven het beschermen van wilde dieren zoals de wolf. Dit standpunt adresseert dierenrechten vooral vanuit het perspectief van landbouwdieren, niet van wilde dieren.
“De wolf is terug in ons land. Wij kiezen voor veiligheid van mens en dier en voor de bescherming van boeren en vee. We zetten in op actief beheer en beperking van de populatie.”
Minder bescherming voor veelvoorkomende diersoorten bij bouw
Het CDA wil dat veelvoorkomende nationale diersoorten niet strikt getoetst hoeven te worden aan beschermde-soortencriteria, zodat woningbouw en infrastructuur niet onnodig worden belemmerd. Dit impliceert een lagere prioriteit voor dierenrechten als deze botsen met andere belangen.
“Het CDA vindt dat veelvoorkomende nationale diersoorten niet strikt getoetst hoeven te worden aan de criteria voor beschermde soorten, zodat woningbouw en infrastructuur niet onnodig worden belemmerd.”
De ChristenUnie erkent dierenwelzijn als een morele verantwoordelijkheid en stelt concrete eisen aan de manier waarop mensen met dieren omgaan, vooral in de veehouderij. De partij wil dat boeren worden ondersteund bij het naleven van wettelijke dierenwelzijnsregels, met aandacht voor natuurlijk gedrag, stalbranden, transport en slachthuizen. Ook wordt dierenleed bij huisdieren en malafide handel aangepakt, maar het programma spreekt niet expliciet over "dierenrechten" als juridische rechten voor dieren.
Eisen aan dierenwelzijn in de veehouderij
De ChristenUnie vindt dat mensen de plicht hebben om goed met dieren om te gaan, wat betekent dat er strenge eisen moeten zijn aan dierenwelzijn in de dierhouderij. Boeren worden ondersteund om aan deze eisen te voldoen, met nadruk op het vertonen van natuurlijk gedrag, het voorkomen van dierenleed en het naleven van regels rond transport en slachthuizen. Dit standpunt adresseert het probleem van dierenleed in de landbouw en wil structurele verbetering afdwingen.
“Mensen hebben de verantwoordelijkheid en de plicht om op een goede manier met dieren om te gaan. Voor de dierhouderij betekent dit dat er eisen worden gesteld (en gehandhaafd) aan dierenwelzijn met betrekking tot het kunnen vertonen van natuurlijk gedrag.”
“Boeren worden bij dit traject naar het voldoen aan de (wettelijke) verplichting, geholpen met voorlichting en met financiële prikkels. Er is ook aandacht voor weidegang, het voorkomen van stalbranden, het terugdringen van het gebruik van antibiotica, regels rond transport van dieren en het naleven van de regels in slachthuizen.”
Aanpak dierenleed en malafide handel bij huisdieren
Naast de veehouderij wil de ChristenUnie dierenleed bij huisdieren bestrijden en de handel beter reguleren. Dit betreft vooral het verbeteren van de registratie van huisdieren en het aanpakken van illegale handel via online platforms. Het doel is om dierenmishandeling en uitbuiting van huisdieren tegen te gaan.
“Voor consumenten moet de registratie van huisdieren verbeterd worden, malafide handel op online platforms worden aangepakt en dierenleed worden bestreden.”
GroenLinks-PvdA wil dierenrechten juridisch versterken en het dierenwelzijn in de landbouw structureel verbeteren. Ze pleiten voor strengere eisen aan veehouderijen, slachthuizen en veetransport, en willen dierenrechten en natuurrechten stevig in de wet verankeren. Hun visie is dat dieren bescherming verdienen tegen uitbuiting en mishandeling, met duidelijke wettelijke normen en handhaving.
Strengere eisen voor dierenwelzijn in landbouw en slacht
GroenLinks-PvdA wil het welzijn van landbouwdieren verbeteren door strengere huisvestingsnormen, verplichte weidegang, cameratoezicht in slachthuizen en hogere eisen aan veetransport en vleesproducten. Ze willen dierenmishandeling harder aanpakken en het houden van dieren door daders verbieden.
“Alle huisvesting voor landbouwdieren moet voldoen aan de hoogste normen voor dierenwelzijn en volksgezondheid. Melkveehouderijen krijgen alleen een vergunning als koeien een deel van het jaar naar buiten mogen, en uiteindelijk moeten alle dieren naar buiten kunnen. Er worden geen nieuwe stallen gebouwd waarin dieren permanent binnen worden opgesloten. We stimuleren het ‘kalf bij de koe’ principe. In slachthuizen komt verplicht cameratoezicht en de maximale slachtsnelheid wordt verlaagd, net als de maximale duur en temperatuur bij veetransporten. Producten die in Nederland worden verkocht of verwerkt moeten een Beter Leven-keurmerk halen van minimaal 2 sterren, en vanaf 2040 zijn dat er 3. Dierenbeulen worden hard aangepakt en mogen geen dieren meer houden.”
Juridische verankering van dierenrechten
De partij wil de rechten van dieren en natuur steviger juridisch vastleggen, zodat dieren niet alleen via welzijnsregels maar ook via wetgeving beschermd worden.
“We verankeren de rechten voor de natuur en dieren juridisch steviger in de wet.”
Dierenwelzijnsregels voor visserij
GroenLinks-PvdA wil dat dierenwelzijnsregels ook gaan gelden voor vissen in kwekerijen en pleit voor natuur-inclusieve visserij.
“Dierenwelzijnsregels gaan ook gelden voor vissen in kwekerijen.”
50PLUS heeft geen expliciet dierenrechtenbeleid, maar noemt dieren slechts zijdelings in het kader van natuurbeheer en veiligheid. Het enige concrete voorstel betreft het weren van gevaarlijke dieren zoals de wolf uit Nederland, waarbij dierenwelzijn of bredere dierenrechten niet worden besproken. Dierenrechten zijn daarmee geen speerpunt in het programma van 50PLUS.
Weren van gevaarlijke dieren zoals de wolf
50PLUS wil gevaarlijke dieren, specifiek de wolf, weren uit Nederland vanwege de veiligheid van mensen in een dichtbevolkt land. Dit standpunt is ingegeven door zorgen over de risico’s die dergelijke dieren kunnen opleveren, niet vanuit dierenrechtenperspectief, maar vanuit menselijk belang en natuurbeheer.
“Het weren van gevaarlijke dieren zoals de wolf uit ons dichtbevolkt land.”
DENK besteedt in het verkiezingsprogramma nauwelijks aandacht aan dierenrechten. Het programma bevat geen concrete voorstellen voor de verbetering van dierenwelzijn, dierenbescherming of dierenrechten. De enige relevante passage betreft het expliciet beschermen van religieuze slachtpraktijken, waarbij dierenrechten ondergeschikt worden gemaakt aan religieuze voedselvoorschriften.
Wettelijke bescherming religieuze slacht
DENK kiest ervoor om religieuze voedselvoorschriften, zoals halal en koosjer slachten, wettelijk te beschermen. Dit standpunt adresseert het recht op religieuze expressie, maar gaat direct in tegen voorstellen voor dierenrechten die ritueel slachten willen beperken of verbieden. Dierenwelzijn wordt hier ondergeschikt gemaakt aan religieuze vrijheid.
“De mogelijkheid om halal of koosjer vlees te eten blijft altijd gewaarborgd. De productie van vlees volgens religieuze richtlijnen wordt wettelijk beschermd.”