Verkiezingsprogramma's 2025 overdierenleed
De PVV erkent dierenleed als een serieus probleem en pleit voor een harde aanpak van dierenmishandeling en betere bescherming van dieren. De partij wil strengere straffen voor dierenmishandelaars, een verbod op ritueel slachten, verplichte bedwelming vóór het slachten, en meer transparantie en betaalbaarheid in de dierenzorg. Daarnaast zet de PVV in op praktische maatregelen zoals een nationale dierenambulance en uitbreiding van de Dierenpolitie.
Strengere straffen en aanpak dierenmishandeling
De PVV wil dierenleed tegengaan door dierenmishandelaars, illegale handelaren en malafide fokkers streng te straffen en hun activiteiten te verbieden. Hiermee wil de partij voorkomen dat dieren opnieuw slachtoffer worden van mishandeling of uitbuiting.
“Dierenmishandelaars, illegale dierenhandelaren, malafide broodfokkers, stropers, trofee- en plezierjagers verdienen niets anders dan een snoeiharde aanpak: torenhoge boetes, gevangenisstraffen, levenslange houdverboden en beroepsverboden.”
“Dierenmishandelaars, illegale handelaren, malafide broodfokkers etc. keihard aanpakken”
Verplichte bedwelming en verbod op ritueel slachten
Om dierenleed bij slacht te minimaliseren, wil de PVV dat dieren altijd onomkeerbaar bedwelmd worden vóór de slacht en dat ritueel slachten wordt verboden. Slachthuizen die zich niet aan deze regels houden, worden direct gesloten en de eigenaren strafrechtelijk vervolgd.
“De PVV wil dat dieren onomkeerbaar bedwelmd zijn vóórdat ze worden geslacht. Slachthuizen die zich niet aan de regels houden en/of waar dieren worden mishandeld, worden onmiddellijk gesloten en de eigenaar wordt strafrechtelijk vervolgd.”
“Er komt een verbod op ritueel slachten.”
“Dieren onomkeerbaar bedwelmen vóórdat ze worden geslacht”
“Verbod op ritueel slachten”
Nationale Dierenambulance en uitbreiding Dierenpolitie
De PVV wil dierenleed sneller signaleren en aanpakken door een professionele Nationale Dierenambulance met uitrijverplichting en opvangmogelijkheden, en door uitbreiding van de Dierenpolitie. Dit moet zorgen voor betere hulpverlening en handhaving bij dierenleed.
Transparantie en betaalbaarheid dierenzorg
De PVV wil dierenleed voorkomen door de drempel voor goede zorg te verlagen: dierenartskosten moeten transparanter en betaalbaarder worden, zodat eigenaren sneller hulp zoeken voor hun dieren.
“De PVV wil verplichte openbaarheid van tarieven, gespecificeerde kostenramingen en een landelijk vergelijkingsportaal, zodat baasjes eerlijke keuzes kunnen maken.”
“Openbaarheid van dierenartstarieven, gespecificeerde kostenramingen, landelijk vergelijkingsportaal”
“Financiële steun aan ouderen met een laag inkomen voor dierenartskosten”
De Partij voor de Dieren (PvdD) beschouwt dierenleed als inherent aan het fokken, gebruiken en doden van dieren voor menselijke consumptie en vermaak, en wil dit zoveel mogelijk beëindigen. Hun belangrijkste voorstellen zijn het drastisch verminderen van het aantal gehouden dieren, het verplicht zichtbaar maken van dierenleed op dierlijke producten, en het verbieden van praktijken en producten die ernstig dierenleed veroorzaken. De kern van hun visie is dat dieren rechten en intrinsieke waarde hebben, en dat hun welzijn altijd voorop moet staan, boven economische of menselijke belangen.
Drastisch verminderen en beëindigen van de vee-industrie
PvdD stelt dat de vee-industrie structureel dierenleed veroorzaakt en wil deze zo snel mogelijk beëindigen. Tot die tijd moet het aantal gehouden dieren fors omlaag en hun welzijn centraal staan.
“Het fokken, uitbuiten en doden van dieren in de veehouderij is onethisch en onhoudbaar.”
“Het totale aantal dieren dat in de Nederlandse veehouderij wordt gefokt en gedood krimpt met minstens 75% in de komende twee jaar.”
“De overheid gaat het vertellen zoals het is: het fokken, gebruiken en doden van dieren zorgt altijd voor dierenleed.”
Verbod op producten en praktijken die ernstig dierenleed veroorzaken
De partij wil een verbod op de productie, import en verkoop van producten zoals bont, dons, leer en angorawol, en op praktijken als entertainment met dieren, vanwege het onaanvaardbare dierenleed dat hiermee gepaard gaat.
“Bont, dons en angorawol zijn voorbeelden van overbodige producten die onaanvaardbaar veel dierenleed veroorzaken.”
“De Partij voor de Dieren wil dat er een einde komt aan dierenleed voor entertainment.”
“Nederland verbiedt de import, productie en verkoop van bont, leer, kasjmier (geitenvacht), kangoeroeproducten en angorawol en pleit ervoor om dit EU-breed in te voeren.”
Dierenleed verplicht zichtbaar maken voor consumenten
PvdD wil dat het dierenleed achter dierlijke producten niet langer verborgen blijft, maar juist verplicht zichtbaar wordt gemaakt op verpakkingen en in voorlichting.
“Dierenleed wordt verplicht zichtbaar op verpakkingen van dierlijke producten, vergelijkbaar met visuele boodschappen op pakjes sigaretten.”
“De overheid moet zorg dragen voor volledige openheid en voorlichting over wat dieren in de vee-industrie ondergaan voordat hun vlees, eieren of melk in de supermarkt belanden.”
Strengere regels en handhaving om dierenleed te beperken zolang dieren nog worden gebruikt
Zolang dieren nog worden gehouden, geslacht of vervoerd worden, moeten regels en handhaving gericht zijn op het zoveel mogelijk beperken van hun leed.
“Dieren worden zo min mogelijk vervoerd, en áls ze vervoerd en geslacht worden, moeten ze daar zo min mogelijk leed en stress van ondervinden.”
“Slachthuizen waar overtredingen plaatsvinden gaan direct dicht. Medewerkers die zich schuldig maken aan extra mishandeling van de dieren boven op het leed dat zij toch al ondergaan in het slachthuis, worden strafrechtelijk vervolgd en krijgen een blijvend beroepsverbod.”
Einde aan misleiding over dierenleed in de voedselketen
De partij wil dat consumenten niet langer worden misleid over het dierenleed achter dierlijke producten en pleit voor volledige transparantie.
“De Partij voor de Dieren wil een einde aan de misleiding over de herkomst van dierlijke producten.”
“Het lijden en sterven van dieren zodat hun lijf, moedermelk of eieren kunnen worden gegeten, wordt nu voor consumenten verborgen gehouden. Daar moet volledige transparantie en goede voorlichting over komen.”
BIJ1 beschouwt dieren als wezens met intrinsieke rechten en wil dierenleed structureel tegengaan door dierenrechten grondwettelijk vast te leggen, de bio-industrie af te bouwen en dierexploitatie in entertainment, handel en wetenschap te verbieden. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het sluiten van fokkerijen, dolfinaria en dierentuinen, het verbieden van hobbyjacht, en het stimuleren van proefdiervrije alternatieven. Hun visie is radicaal: dieren zijn er niet voor mensen, maar voor zichzelf, en het voorkomen van dierenleed krijgt prioriteit boven economische belangen.
Dierenrechten grondwettelijk vastleggen en exploitatie verbieden
BIJ1 wil dierenleed voorkomen door dierenrechten in de grondwet op te nemen en het gebruik van dieren voor menselijk gewin sterk te beperken. Dit betekent een verbod op fokkerijen, strengere handhaving op mishandeling en het sluiten van instellingen waar dieren voor vermaak worden gebruikt.
“We nemen dierenrechten op in de grondwet. We verbieden dierenfokkerijen en handhaven op illegale verkoop en mishandeling van dieren.”
“We sluiten dolfinaria, en sluiten op termijn alle dierentuinen. Eisen voor het welzijn van dieren op de kinderboerderij worden strenger. Dieren uit de entertainmentindustrie worden opgevangen en krijgen een rustige verblijfplaats.”
Verbod op bio-industrie en drastische reductie veestapel
Om structureel dierenleed in de landbouw te verminderen, wil BIJ1 de bio-industrie afbouwen en uiteindelijk laten verdwijnen. De veestapel moet fors omlaag, met verplichte weidegang en stimulering van plantaardige alternatieven.
“De bio-industrie willen we afbouwen en uiteindelijk zien verdwijnen. Dit moet deels gebeuren door het uitkopen, sluiten en onteigenen van grote intensieve veehouders (megastallen).”
“In 2030 hebben we 50% minder vee, in 2035 is dit 75%. Weidegang voor vee wordt verplicht, evenals uitloop voor varkens en pluimvee.”
“De hoeveelheid vee gaat omlaag, de hoeveelheid boeren omhoog.”
Verbod op hobbyjacht, bont, en handhaving op dierenmishandeling
BIJ1 wil dierenleed door jacht, bontproductie en mishandeling uitbannen door strikte verboden en handhaving.
“Hobbyjacht wordt verboden, en mishandeling van wilde dieren wordt gestraft volgens de richtlijnen voor strafvordering dierenmishandeling. We verbieden fokkerijen voor bont en de import van bont. Er wordt gehandhaafd op het foie gras-verbod.”
Stimuleren van proefdiervrije wetenschap en producten
Om dierenleed in laboratoria en industrie te voorkomen, wil BIJ1 een transitie naar proefdiervrije alternatieven versnellen.
“Niet-medische producten in onze winkels en drogisterijen zijn proefdiervrij. Ondertussen investeren we in een transitie naar een proefdiervrije wetenschap.”
Subsidies en zorg voor opgevangen dieren
BIJ1 wil dierenleed bij opvang minimaliseren door financiële steun aan asiels, dierenartsen en dierenambulances, met als doel euthanasie te beperken en zorg toegankelijk te maken.
“We keren subsidies uit aan dierenasiels, dierenartsen en de dierenambulance om opgevangen dieren een prettig thuis te geven, euthanasie tot een minimum te beperken en dieren de betaalbare zorg te geven die ze nodig hebben.”
JA21 erkent dierenwelzijn als een morele plicht en wil dierenleed in de veehouderij en bij transport verminderen door strengere controles, kortere vervoersafstanden en hardere straffen voor misstanden. De partij ondersteunt een transitie naar een meer dierwaardige veehouderij en wil investeren in brandveiligheid om stalbranden te voorkomen. Daarnaast kiest JA21 voor bescherming van landbouwhuisdieren tegen de wolf, waarbij actief beheer en zelfs afschot mogelijk moeten zijn.
Strengere controles en maatregelen tegen dierenleed in veehouderij en transport
JA21 vindt dat dierenwelzijn geen bijzaak mag zijn en wil dierenleed tijdens transport en in de veehouderij actief tegengaan. Ze pleiten voor kortere vervoersafstanden, betere controles, hardere straffen bij misstanden en meer middelen voor inspectiediensten. Ook willen ze investeren in brandveiligheid om stalbranden en dierenleed te voorkomen.
“Jaarlijks sterven er duizenden dieren onderweg naar het slachthuis, terwijl anderen zwaar gewond raken tijdens het transport. Dat moet anders. Wij willen kortere vervoersafstanden, betere controles en hardere straffen voor misstanden.”
“De inspectiediensten moeten daar vanzelfsprekend voldoende mensen en middelen voor krijgen.”
“Ook bij stalbranden vallen veel stalbrandslachtoffers; elk jaar maar liefst tienduizenden dieren. Investeren in brandveiligheid mag geen discussiepunt zijn.”
“JA21 ondersteunt de transitie naar een meer dierwaardige veehouderij en staat achter het Convenant Dierwaardige Veehouderij.”
“De versnelling van de dierwaardige veehouderij mogelijk maken door niet alleen ambitie te tonen, maar ook te zorgen voor extra financiële ondersteuning via de bijhorende maatregelpakketten.”
Bescherming van landbouwhuisdieren tegen de wolf, inclusief actief beheer
JA21 stelt dat de wolf niet inpasbaar is in het Nederlandse cultuurlandschap en dat bescherming van mensen en hun dieren voorop moet staan. Ze willen actief wolvenbeheer mogelijk maken, inclusief afschot, en snelle compensatie voor schade door wolven.
“Beheer van de wolf is noodzakelijk voor ons land en daarom kiest JA21 klip-en-klaar voor de bescherming van mensen en hun dieren.”
“Dat Den Haag uiterlijk in 2026 de randvoorwaarden schept waarmee provincies voortvarend kunnen starten met actief wolvenbeheer. Afschot moet dan ook tot de mogelijkheden kunnen behoren.”
“Vergoedingen voor wolvenaanvallen en nevenschade moeten ruimhartig en laagdrempelig beschikbaar zijn, zodat boeren na een wolvenaanval snel en eerlijk gecompenseerd worden voor geleden schade.”
De SP stelt dierenwelzijn centraal en wil dierenleed krachtig tegengaan door strengere regels, handhaving en het afschaffen van de bio-industrie. Ze pleiten voor harde aanpak van dierenmishandeling, verplichte weidegang, een verbod op slachten zonder verdoving en structurele hervormingen in de veehouderij. Dieren worden niet als handelswaar gezien, maar als wezens met recht op een dierwaardig bestaan.
Harder optreden tegen dierenmishandeling en overtredingen
De SP wil dierenleed daadkrachtig bestrijden door strengere handhaving, hogere straffen en meer bevoegdheden voor inspectiediensten en dierenpolitie. Ernstige overtredingen kunnen leiden tot een houdverbod. Dit moet voorkomen dat dieren opnieuw slachtoffer worden van mishandeling of verwaarlozing.
“Overtreding van welzijnsregels en dierenmishandeling wordt harder bestraft. In ernstige gevallen kan een houdverbod worden opgelegd. Inspectiediensten en dierenpolitie krijgen de middelen en bevoegdheden om dierenleed daadkrachtig aan te pakken.”
“Dierenmishandeling keihard aanpakken. Dieren verdienen bescherming en respect. Er komt een sterkere zorgplicht voor dieren. Overtreding van welzijnsregels en dierenmishandeling wordt harder bestraft.”
Afschaffen van de bio-industrie en verplichte weidegang
De SP wil de bio-industrie afschaffen om structureel dierenleed te voorkomen. Dieren moeten hun natuurlijk gedrag kunnen vertonen, zoals weidegang voor grazers, en systemen die dieren opsluiten of africhten voor winst of vermaak worden verboden. Dit beleid richt zich op het beëindigen van grootschalige, dieronvriendelijke veehouderij.
“De bio-industrie wordt afgeschaft. Dieren krijgen ruimte voor natuurlijk gedrag, verminkingen worden verboden en boeren krijgen een eerlijk inkomen voor dierwaardige veehouderij. Geen productie meer ten koste van dieren, mensen en natuur.”
“We bevorderen vrije uitloop en stoppen met systemen die dieren opsluiten of africhten voor winst of vermaak.”
“Weidegang wordt wettelijk verplicht voor koeien en andere grazende dieren, zodat zij buiten kunnen lopen en natuurlijk gedrag kunnen vertonen.”
Verbod op slachten zonder verdoving
Om onnodig dierenleed bij het slachten te voorkomen, wil de SP slachten zonder verdoving volledig verbieden. Dierenwelzijn wordt hierbij als hoogste norm gesteld.
“Slachten zonder verdoving wordt verboden om onnodig lijden van dieren tegen te gaan, met respect voor dierenwelzijn als hoogste norm.”
Stoppen met doorfokken en dieren als handelswaar
De SP wil het doorfokken van dieren die geen volwaardig leven kunnen leiden verbieden en benadrukt dat dieren geen handelswaar zijn. Dit voorkomt structureel dierenleed bij gezelschaps- en landbouwhuisdieren.
“We stoppen met het doorfokken van gezelschaps en landbouwhuisdieren die geen volwaardig leven kunnen leiden. Dieren zijn geen handelswaar, maar levende wezens met recht op een dierwaardig bestaan.”
Strenger toezicht en hogere boetes bij overtredingen
De SP wil de handhaving van dierenwelzijnsnormen versterken door de capaciteit en bevoegdheden van de NVWA uit te breiden en hogere boetes op te leggen bij overtredingen. Dit moet leiden tot minder dierenleed door betere naleving van de regels.
“Strenger toezicht op dierenwelzijn. De capaciteit en bevoegdheden van de NVWA worden uitgebreid om dieren welzijnsregels effectief te handhaven, inclusief hogere boetes bij overtredingen.”
FVD erkent dierenleed als een serieus maatschappelijk probleem en vindt dat dieren bescherming verdienen tegen mishandeling en onnodig lijden. Hun belangrijkste voorstellen zijn het verhogen van straffen voor dierenmishandeling, het opleggen van een levenslang houdverbod voor dierenbeulen, het effectief bestrijden van het fokken van doorgefokte dieren met erfelijke aandoeningen, het beperken van dierproeven, en het voorkomen van dierenleed bij natuurbeheer zoals in de Oostvaardersplassen. FVD benadrukt dat dierenwelzijn belangrijk is, maar niet mag worden ingezet om boeren of ondernemers te belasten.
Strenger straffen en levenslang houdverbod bij dierenmishandeling
FVD wil dierenmishandeling harder aanpakken door de maximale gevangenisstraf te verhogen en een levenslang houdverbod op te leggen aan daders. Hiermee willen ze voorkomen dat dieren opnieuw slachtoffer worden van mishandeling en het signaal afgeven dat dierenleed onacceptabel is.
Effectief bestrijden van het fokken van doorgefokte dieren
FVD wil het fokken van dieren met erfelijke aandoeningen, zoals doorgefokte honden, voortvarend en effectief bestrijden. Dit moet voorkomen dat dieren onnodig lijden door genetische problemen die bewust in stand worden gehouden.
“We bestrijden het fokken van dieren met erfelijke aandoeningen, zoals doorgefokte honden, voortvarend en effectief.”
Beperken van dierproeven om onnodig lijden te voorkomen
FVD streeft ernaar dierproeven waar mogelijk te beperken, zodat onnodig dierenleed wordt voorkomen. Dit sluit aan bij hun bredere visie dat dieren bescherming verdienen tegen leed en mishandeling.
“We beperken dierproeven waar mogelijk, zodat onnodig lijden wordt voorkomen.”
Voorkomen van dierenleed bij natuurbeheer (Oostvaardersplassen)
FVD wil actief dierenleed voorkomen bij natuurbeheer, specifiek door kuddebeheer en bijvoeren in de Oostvaardersplassen. Hiermee willen ze voorkomen dat dieren onnodig verhongeren of lijden door menselijk ingrijpen of gebrek daaraan.
Dierenwelzijn als vanzelfsprekend onderdeel van een humane samenleving
FVD benadrukt dat dierenwelzijn serieus moet worden genomen als vanzelfsprekend onderdeel van een humane samenleving, maar niet als middel om boeren of ondernemers te belasten.
“Forum voor Democratie vindt dat dierenwelzijn serieus moet worden genomen, niet als middel om boeren of ondernemers te belasten, maar als vanzelfsprekend onderdeel van een humane samenleving.”
Volt erkent dierenleed als een serieus probleem en wil het structureel verminderen door dierenwelzijn centraal te stellen in beleid en wetgeving. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het aanpassen van huisvestingssystemen aan dierbehoeften, het verbieden van schadelijke ingrepen en transportbeperkingen, en het opnemen van dierenwelzijn als staatsdoelstelling in de grondwet. Volt kiest voor strengere regels en innovatie om dierenleed in de veehouderij, transport, dierentuinen en onderzoek te beperken.
Dierenwelzijn als staatsdoelstelling in de grondwet
Volt wil dierenwelzijn verankeren in de grondwet, zodat het belang van dieren structureel wordt meegewogen in beleid en wetgeving. Dit moet leiden tot betere bescherming en minder dierenleed, doordat de overheid verplicht wordt actief dierenwelzijn te bevorderen.
“Net als in België neemt Nederland dierenwelzijn als staatsdoelstelling op in de grondwet. Er wordt hiermee vastgelegd dat de overheid actief moet werken aan het beschermen en bevorderen van dierenwelzijn.”
Verbod op schadelijke ingrepen en strengere huisvestingseisen
Volt wil dierenleed in de veehouderij verminderen door het verbieden van routinematige, pijnlijke ingrepen en het verplicht aanpassen van huisvestingssystemen aan de gedragsbehoeften van dieren. Dit pakt direct het fysieke en psychische leed aan dat dieren in de intensieve veehouderij ervaren.
“Huisvestingssystemen dienen te worden aangepast naar de gedragsbehoeftes van het dier. Routinematige ingrepen, zoals het afbranden van biggenstaarten, worden niet langer gedoogd.”
Beperking en verbetering van diertransport
Volt erkent het dierenleed tijdens transport en wil dit minimaliseren door transport van levende dieren zoveel mogelijk te vervangen, de maximale vervoersduur te verlagen, strengere temperatuurgrenzen te stellen en transport buiten de EU te verbieden.
“We streven naar zo min mogelijk transport van levende dieren. Waar mogelijk wordt dit transport vervangen door enkel het vervoer van vlees of zaad/embryo’s.”
“De maximale vervoersduur wordt verlaagd en er komen aanvullende restricties voor jonge en zwangere dieren. De maximale temperatuur waarbij transport van dieren is toegestaan gaat van 35 naar 30 graden Celsius. Transport van en naar landen buiten de EU wordt verboden.”
Uitfaseren van dierentuinen zonder geborgd dierenwelzijn
Volt wil het houden van diersoorten in dierentuinen waar het welzijn niet gegarandeerd kan worden, uitfaseren. Dit voorkomt structureel dierenleed bij soorten die niet goed in gevangenschap kunnen leven.
“Het houden van diersoorten in dierentuinen waarbij het positief dierenwelzijn niet geborgd kan worden, moet worden uitgefaseerd.”
Uitbreiding van het fok- en houdverbod op schadelijke uiterlijke kenmerken
Volt wil het dierenleed door fokken op schadelijke uiterlijke kenmerken tegengaan door niet alleen het fokken, maar ook het houden en importeren van deze dieren te verbieden.
“Het Nederlands fokverbod op uiterlijke kenmerken die schadelijk zijn voor het dier wordt uitgebreid met een houdverbod om de import van deze dieren tegen te gaan.”
Stimuleren van proefdiervrije innovatie
Volt wil dierenleed in onderzoek verminderen door in te zetten op proefdiervrije innovatie en internationale erkenning van alternatieve testmethoden.
“Nederland streeft ernaar voorloper te zijn op het gebied van proefdiervrije innovatie en zet zich in Europees verband in voor de internationale erkenning en toepassing van proefdiervrije onderzoeks- en testmethoden.”
BVNL noemt dierenleed nauwelijks expliciet in haar verkiezingsprogramma en heeft geen uitgewerkt beleid gericht op het verminderen van dierenleed. De partij legt vooral nadruk op het belang van de agrarische sector, dierenwelzijn in de hippische sector, en het beheer van wilde dieren (zoals de wolf en ganzen) vanuit een mens- en landbouwperspectief. Concrete voorstellen richten zich op het toestaan van afschot van bepaalde dieren en het benadrukken van de diervriendelijkheid van Nederlandse boeren, maar een samenhangende visie op het voorkomen of verminderen van dierenleed ontbreekt.
Afschot van dieren bij overlast of gevaar
BVNL stelt dat dieren die een bedreiging vormen voor mensen of andere dieren, zoals de wolf of bepaalde exoten, mogen worden afgeschoten of beheerd. Dit standpunt is vooral gericht op het beschermen van landbouwdieren en het beperken van schade, niet op het voorkomen van dierenleed in bredere zin.
Nederlandse landbouw als 'diervriendelijk'
BVNL profileert de Nederlandse landbouw als één van de meest diervriendelijke ter wereld, maar werkt dit niet uit in concrete maatregelen tegen dierenleed. De nadruk ligt op trots zijn op de sector en het afwijzen van strengere regelgeving.
“Nederland heeft de meest duurzame, meest efficiënte en meest diervriendelijke boeren van de wereld en we zijn de een na grootste agri-exporteur ter wereld, na de VS.”
Aandacht voor dierenwelzijn in de hippische sector
BVNL benoemt expliciet aandacht voor dierenwelzijn in de paardensector, maar zonder concrete voorstellen om dierenleed te verminderen. De focus ligt op het waarborgen van de sector en het faciliteren van goede huisvesting.
D66 erkent dierenleed als een belangrijk moreel en maatschappelijk vraagstuk en wil structureel dierenwelzijn verbeteren. De partij pleit voor het afschaffen van dieronwaardige praktijken in de veehouderij, investeert in alternatieven voor dierproeven, en wil de rechtspositie van dieren grondwettelijk vastleggen. D66 streeft naar een dierwaardig bestaan voor alle dieren, met duidelijke wetgeving, betere leefomstandigheden en strengere controle.
Dieronwaardige praktijken in de veehouderij afschaffen
D66 wil een einde maken aan dieronwaardige praktijken in de bio-industrie en het transport van dieren, omdat deze direct bijdragen aan dierenleed. De partij ziet een toekomst voor landbouw die rekening houdt met dierenwelzijn en wil dieronvriendelijk transport en dieronwaardige praktijken verbieden.
“De bio-industrie past niet in een voedselsysteem dat rekening houdt met dier, natuur en gezondheid. We schaffen dieronwaardige praktijken af en pakken dieronvriendelijk transport aan, zoals het gesleep met jonge kalveren. We stoppen met internationaal transport van vee voor de slacht, naar Zwitsers voorbeeld.”
Investeren in alternatieven voor dierproeven
D66 wil dierenleed verminderen door te investeren in innovatie en alternatieven voor dierproeven. Hiermee wil de partij dierenleed overbodig maken in de wetenschap en industrie.
“We investeren in alternatieven voor dierproeven en innovaties die dierenleed overbodig maken.”
Rechtspositie van dieren vastleggen in de Grondwet
D66 vindt dat dieren recht hebben op bescherming tegen leed en wil dit juridisch verankeren. Door de rechtspositie van dieren in de Grondwet vast te leggen, wil de partij structureel dierenwelzijn waarborgen.
“Om een dierwaardig bestaan voor alle dieren te waarborgen leggen we de rechtspositie van dieren vast in onze Grondwet.”
Dierenwelzijn als moreel en maatschappelijk kompas
D66 beschouwt dierenwelzijn als een fundamenteel uitgangspunt en heeft de wet aangescherpt om dieren te beschermen tegen honger, dorst, pijn, angst en ongemak. De partij wil dat dieren recht hebben op natuurlijk gedrag, goede leefomstandigheden en een positieve emotionele toestand.
“Dierenwelzijn is voor ons geen bijzaak, maar een moreel en maatschappelijk kompas. Daarom hebben we in 2024 de wet aangescherpt: dieren hebben recht op vrijheid van honger, dorst, pijn, angst en ongemak, én op natuurlijk gedrag, goede leefomstandigheden en een positieve emotionele toestand.”
Diervriendelijke oplossingen bij wilde dieren
D66 kiest bij het omgaan met wilde dieren, zoals de wolf, waar mogelijk voor diervriendelijke oplossingen. De partij erkent dat samenleven met wilde dieren uitdagingen geeft, maar wil deze aanpakken met respect voor dierenwelzijn.
“We kiezen waar mogelijk voor diervriendelijke oplossingen.”
De SGP erkent dieren als door God geschapen wezens met intrinsieke waarde en pleit voor zorg en bescherming tegen dierenleed, vooral als verantwoordelijkheid van dierhouders en samenleving. De partij wil misstanden voorkomen, dierenwelzijn bevorderen en concrete maatregelen nemen zoals het verminderen van proefdiergebruik, het voorkomen van massaal doden van vee bij dierziekten, en het stimuleren van alternatieven voor dieronvriendelijke praktijken. Tegelijkertijd kiest de SGP voor een pragmatische benadering waarbij dierenwelzijn wordt afgewogen tegen economische en praktische haalbaarheid.
Dieren hebben intrinsieke waarde en verdienen bescherming
De SGP benadrukt dat dieren door God zijn geschapen en daarom recht hebben op zorg en bescherming. Dierenwelzijn is een verantwoordelijkheid van dierhouders, samenleving en overheid, die samen misstanden moeten voorkomen.
“Dieren zijn geschapen door God, hebben een eigen intrinsieke waarde en verdienen daarom zorg en bescherming. Dat is in de eerste plaats een verantwoordelijkheid van dierhouders en de samenleving. De overheid zorgt er samen met de sector voor dat er geen plaats is voor misstanden en dierenwelzijn bevorderd wordt.”
Minder proefdieren en investeren in alternatieven
De partij vindt het gebruik van proefdieren problematisch en wil het aantal proefdieren substantieel verminderen door te investeren in alternatieven en het juridisch mogelijk maken om deze alternatieven toe te passen.
“Het aantal proefdieren moet echt omlaag. Er wordt geïnvesteerd in alternatieven en juridisch ruimte gegeven om die alternatieven toe te passen.”
Voorkomen van massaal doden van vee bij dierziekten
De SGP wil dierenleed door het massaal doden van vee en vernietigen van vlees bij uitbraken van dierziekten tegengaan, en pleit voor alternatieven op nationaal en Europees niveau.
“Nederland maakt zich in Brussel sterk voor het voorkomen van het massaal doden van vee en vernietigen van vlees (om economische redenen) bij uitbraken van dierziekten.”
Alternatieven voor dieronvriendelijke praktijken in de veehouderij
De partij wil samen met de sector werken aan alternatieven voor dieronvriendelijke praktijken zoals het doden van eendagshaantjes, en investeringen in dierenwelzijn economisch haalbaar maken.
“De overheid maakt samen met de pluimveehouderij en ketenpartijen werk van alternatieven voor het doden van eendagshaantjes en de afname van de betreffende eieren.”
“Overheid en ketenpartijen zorgen ervoor dat investeringen in verbetering van dierenwelzijn terugverdiend kunnen worden.”
De VVD erkent dierenleed als een serieus probleem en wil dierenwelzijn verbeteren via strengere handhaving op dierenmishandeling, hogere standaarden in de veehouderij en het verminderen van dierproeven. De partij kiest voor praktische, wetenschappelijk onderbouwde maatregelen zoals cameratoezicht in slachthuizen, een chipplicht voor katten, en het verbieden van onverdoofd slachten. Innovatie en effectiviteit staan centraal, waarbij dierenwelzijn wordt afgewogen tegen werkbaarheid en economische belangen.
Strengere handhaving op dierenmishandeling en toezicht
De VVD wil dierenmishandeling harder aanpakken door heldere kaders, effectief toezicht en technologische hulpmiddelen zoals cameratoezicht in slachthuizen. Hiermee wil de partij dierenleed voorkomen en sneller kunnen ingrijpen bij overtredingen.
“Dierenmishandeling pakken we aan met heldere kaders en effectief toezicht. We willen direct uitleesbaar cameratoezicht in slachthuizen.”
“Het delen van content van gedragingen die in de fysieke wereld strafbaar zijn, zoals bijvoorbeeld dierenmishandeling, staan we online ook niet toe. We onderzoeken of we deze content kunnen verbieden en verwijderen.”
Hogere dierenwelzijnsstandaarden in veehouderij en transport
De VVD wil dierenleed in de veehouderij verminderen door het vervangen van vage normen door duidelijke, wetenschappelijk onderbouwde richtlijnen. Praktijken als het fokken van plofkippen, couperen van varkensstaarten en het doden van eendagskuikens worden afgewezen, en er komen strengere regels voor diertransport en slacht.
“Het fokken van plofkippen, het couperen van varkensstaarten en het doden van eendagskuikens is niet meer van deze tijd. We verlagen de maximumtemperaturen van diertransporten in overeenstemming met Europese richtlijnen. We verbieden het onverdoofd koken en slachten van dieren.”
“Open dierenwelzijnsnormen in de wetgeving worden zoveel mogelijk vervangen door duidelijke richtlijnen op basis van wetenschappelijke inzichten.”
Verminderen van dierproeven
De VVD streeft naar het terugdringen van dierproeven door het stimuleren van alternatieve onderzoeksmethoden, maar erkent dat dierproeven soms noodzakelijk blijven. Dit standpunt richt zich op het verminderen van dierenleed in de wetenschap.
“Het aantal dierproeven brengen we omlaag: Dankzij nieuwe onderzoeksmethoden en innovatieve alternatieven zoals de inzet van AI kunnen dierproeven vervangen, verminderd of verfijnd worden. We erkennen dat dierproeven nodig blijven als dat de enige manier is...”
BBB vindt dat dieren in de Nederlandse veehouderij het goed hebben en ziet geen noodzaak voor strengere regels tegen dierenleed, tenzij politiek onvermijdelijk. De partij wil ruimte houden voor verantwoord dierengebruik en zet vooral in op het beschermen van boerenbelangen, waarbij economische haalbaarheid en behoud van dieraantallen centraal staan.
Geen strengere regels voor dierwaardigheid in veehouderij
BBB stelt dat aanvullende regels voor dierwaardigheid niet nodig zijn, omdat het dierenwelzijn in Nederland al op hoog niveau is. Alleen als strengere regels politiek onvermijdelijk zijn, accepteert BBB deze onder strikte voorwaarden, zoals economische haalbaarheid en behoud van dieraantallen. Het voorkomen van dierenleed wordt dus vooral via bestaande normen en boerenkennis geborgd.
“Dieren in de veehouderij hebben het in Nederland goed en veel beter dan in de meeste andere landen. Aanvullende regels op het gebied van dierwaardigheid zijn wat ons betreft niet nodig. Mocht dit politiek onvermijdelijk zijn, dan voeren we de regels alleen in als deze: economisch haalbaar zijn, het verdienvermogen niet in gevaar komt, de vergunningverlening op orde is en als gegarandeerd is dat dieraantallen op individuele bedrijven op minimaal hetzelfde niveau blijven.”
Ruimte voor verantwoord dierengebruik, geen onnodige verboden
BBB wil het gebruik van dieren voor gezelschap, zorg, sport en educatie niet onnodig beperken. In plaats van verboden kiest de partij voor houderijvoorschriften om dierenwelzijn te waarborgen, maar zonder extra restricties die verder gaan dan noodzakelijk.
Strengere aanpak van dierenextremisme, niet van dierenleed
BBB richt zich op het tegengaan van dierenextremisme en intimidatie richting de agrarische sector, niet op het verder terugdringen van dierenleed zelf. De partij wil organisaties die dierenextremisten steunen uitsluiten van overleg en werkt aan strengere straffen voor dierenextremisme.
“Er is geen plek aan de beleidstafel voor organisaties die via extremistische uitingen of terreur de agrarische en visserijsector aanvallen. Ook organisaties die dierenextremisten steunen zijn geen gesprekspartner op het ministerie van LVVN. BBB werkt aan een wetsvoorstel om dierenextremisme strenger te kunnen bestraffen.”
De ChristenUnie erkent dierenleed als een serieus probleem en vindt dat mensen verantwoordelijk zijn voor het goed omgaan met dieren. Hun belangrijkste voorstellen zijn het bestrijden van dierenleed via betere registratie van huisdieren, aanpak van malafide handel, en het stellen en handhaven van strenge eisen aan dierenwelzijn in de veehouderij, met aandacht voor natuurlijk gedrag, transport en slachthuizen. De partij koppelt dierenwelzijn aan structurele beloningen voor boeren en duidelijke regelgeving.
Strengere eisen en handhaving dierenwelzijn in veehouderij
De ChristenUnie wil dat boeren voldoen aan wettelijke verplichtingen rond dierenwelzijn, met nadruk op het voorkomen van dierenleed door betere leefomstandigheden, toezicht op transport en slachthuizen, en het stimuleren van natuurlijk gedrag bij dieren. Boeren worden ondersteund met voorlichting en financiële prikkels, en structureel beloond voor extra prestaties op dierenwelzijn.
“Er is ook aandacht voor weidegang, het voorkomen van stalbranden, het terugdringen van het gebruik van antibiotica, regels rond transport van dieren en het naleven van de regels in slachthuizen. Voor consumenten moet de registratie van huisdieren verbeterd worden, malafide handel op online platforms worden aangepakt en dierenleed worden bestreden.”
“Mensen hebben de verantwoordelijkheid en de plicht om op een goede manier met dieren om te gaan. Voor de dierhouderij betekent dit dat er eisen worden gesteld (en gehandhaafd) aan dierenwelzijn met betrekking tot het kunnen vertonen van natuurlijk gedrag.”
“Boeren worden structureel beloond voor de extra prestaties op het gebied van milieu en dierenwelzijn.”
GroenLinks-PvdA wil dierenleed fors terugdringen door strengere eisen aan dierenwelzijn in de veehouderij, het beëindigen van de industriële veehouderij en het invoeren van strengere controles en sancties. De partij zet in op hogere welzijnsnormen, verplichte keurmerken, cameratoezicht in slachthuizen en het stimuleren van diervriendelijkere landbouwpraktijken. Hun visie is dat dierenwelzijn structureel moet worden verbeterd en dierenleed actief moet worden voorkomen.
Strengere dierenwelzijnsnormen en controles
GroenLinks-PvdA wil het dierenwelzijn in de veehouderij verbeteren door hogere normen, verplichte keurmerken en strengere controles. Dit moet dierenleed verminderen door betere leefomstandigheden, meer buitenruimte en toezicht op slachtprocessen.
“Alle huisvesting voor landbouwdieren moet voldoen aan de hoogste normen voor dierenwelzijn en volksgezondheid. Melkveehouderijen krijgen alleen een vergunning als koeien een deel van het jaar naar buiten mogen, en uiteindelijk moeten alle dieren naar buiten kunnen. Er worden geen nieuwe stallen gebouwd waarin dieren permanent binnen worden opgesloten. We stimuleren het ‘kalf bij de koe’ principe. In slachthuizen komt verplicht cameratoezicht en de maximale slachtsnelheid wordt verlaagd, net als de maximale duur en temperatuur bij veetransporten. Producten die in Nederland worden verkocht of verwerkt moeten een Beter Leven-keurmerk halen van minimaal 2 sterren, en vanaf 2040 zijn dat er 3. Dierenbeulen worden hard aangepakt en mogen geen dieren meer houden.”
Einde aan industriële veehouderij en megastallen
De partij wil dierenleed structureel aanpakken door het beëindigen van de industriële veehouderij en het uitfaseren van megastallen. Dit moet leiden tot minder dieren in slechte omstandigheden en een kleinere, diervriendelijkere veestapel.
“Megastallen gaan verdwijnen en er komt een einde aan de industriële veehouderij.”
Dierenwelzijnsregels voor visserij
GroenLinks-PvdA wil dierenleed ook bij vissen tegengaan door dierenwelzijnsregels te laten gelden voor vissen in kwekerijen.
“Dierenwelzijnsregels gaan ook gelden voor vissen in kwekerijen.”
Het CDA benoemt dierenleed niet expliciet, maar richt zich op het verhogen van dierenwelzijn in de veehouderij en het beschermen van vee tegen roofdieren zoals de wolf. De partij ondersteunt het ‘Convenant Dierwaardige Veehouderij’ en pleit voor actief beheer van de wolvenpopulatie om schade en leed bij landbouwhuisdieren te voorkomen. Concrete voorstellen zijn gericht op samenwerking, innovatie en het waarborgen van veiligheid voor mens en dier.
Verhogen dierenwelzijn in de veehouderij
Het CDA erkent het belang van dierenwelzijn in de agrarische sector en onderschrijft initiatieven die gericht zijn op het verbeteren van de leefomstandigheden van dieren. Door het ondersteunen van het ‘Convenant Dierwaardige Veehouderij’ en het oprichten van een onafhankelijke autoriteit wil de partij structureel dierenleed in de veehouderij tegengaan.
“We onderschrijven het ‘Convenant Dierwaardige Veehouderij’ en het oprichten van de onafhankelijke autoriteit.”
Beschermen van vee tegen roofdieren (wolf)
Het CDA ziet de terugkeer van de wolf als een risico voor dierenleed bij vee en kiest daarom voor actief beheer en beperking van de wolvenpopulatie. De partij stelt de veiligheid van mens en dier centraal en wil schade aan landbouwhuisdieren voorkomen.
“De wolf is terug in ons land. Wij kiezen voor veiligheid van mens en dier en voor de bescherming van boeren en vee. We zetten in op actief beheer en beperking van de populatie.”
NSC erkent dierenwelzijn als belangrijk onderdeel van landbouw- en voedselproductie, maar benadert dierenleed vooral via het streven naar een diervriendelijkere, duurzamere veehouderij en het verbeteren van dierenwelzijnsnormen op EU-niveau. Concrete voorstellen zijn het beperken van intensieve veehouderij, het bevorderen van grondgebonden en circulaire landbouw, en het aanscherpen van dierenwelzijnseisen in de hele EU. Directe, expliciete maatregelen tegen dierenleed blijven echter beperkt en zijn vooral ingebed in bredere duurzaamheidsdoelen.
Minder ruimte voor intensieve veehouderij en megastallen
NSC wil dierenleed verminderen door de omvang van de intensieve veehouderij te beperken en te sturen op meer grondgebonden, circulaire landbouw. Dit moet leiden tot betere leefomstandigheden voor dieren en minder grootschalige, dieronvriendelijke productiemethoden.
“Voor intensieve varkens-, geiten-, kalver- en kippenhouderij zal minder ruimte zijn, vanwege de grootschalige import van veevoer en afvoer van mest. Ook deze sectoren zullen meer grondgebonden en circulair moeten worden, meer moeten bijdragen aan biodiversiteit, landschap en dierenwelzijn en aan vermindering van risico’s voor de volksgezondheid. In het opkoopbeleid wordt de focus verlegd naar de intensieve veehouderij in de concentratiegebieden. Er komen geen nieuwe vergunningen voor megastallen.”
Aanscherping dierenwelzijnseisen op EU-niveau
NSC pleit voor strengere dierenwelzijnseisen binnen de hele EU, zodat dierenleed wordt teruggedrongen door hogere standaarden voor stallen, transport en veehouderijpraktijken. Dit moet zorgen voor een gelijk speelveld en structurele verbetering van dierenwelzijn.
“Nederland moet op EU-niveau streven naar een aanscherping van de eisen met betrekking tot dierenwelzijn, veilige stalinrichting, voorkomen van dierziekten en transport van dieren, zodat in de gehele EU een diervriendelijkere en duurzamere veehouderij ontstaat.”
50PLUS besteedt in het verkiezingsprogramma nauwelijks aandacht aan het voorkomen of verminderen van dierenleed. Het enige concrete standpunt dat indirect met dierenwelzijn te maken heeft, betreft het weren van gevaarlijke dieren zoals de wolf uit Nederland, waarbij dierenwelzijn niet expliciet wordt genoemd. Er zijn geen voorstellen of visies over het verminderen van dierenleed in de veehouderij, huisdieren, of andere relevante domeinen.
Weren van gevaarlijke dieren zoals de wolf
50PLUS wil gevaarlijke dieren zoals de wolf weren uit Nederland, vooral vanwege de veiligheid van mensen en mogelijk vee, maar benoemt dierenleed niet expliciet als motief. Het standpunt richt zich op het reguleren van de aanwezigheid van bepaalde diersoorten, zonder bredere visie op dierenwelzijn of dierenleed.
“Het weren van gevaarlijke dieren zoals de wolf uit ons dichtbevolkt land.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma