Verkiezingsprogramma's 2025 overdemonstratierecht
De SGP erkent het demonstratierecht als een belangrijk grondrecht, maar stelt hier strikte grenzen aan om orde, veiligheid en andere grondrechten te beschermen. De partij pleit voor strengere handhaving, duidelijke regels, en het verbieden van demonstraties die de openbare orde, veiligheid of herdenkingen verstoren, of die intimiderend of radicaal van aard zijn.
Strikte grenzen en handhaving bij demonstratierecht
De SGP vindt dat het demonstratierecht niet onbeperkt mag zijn en dat misbruik, ontwrichting of intimidatie streng moet worden aangepakt. De overheid moet snel en duidelijk optreden bij overtredingen, en verboden demonstraties direct beëindigen. Er wordt gepleit voor duidelijke regels, voorafgaand overleg met gemeenten en politie, en sancties bij misbruik.
“De vrijheid om te demonstreren is een waardevol grondrecht dat past bij een samenleving waarin burgers hun stem mogen verheffen. Tegelijkertijd vraagt dit recht om verantwoord gebruik.”
“Demonstraties mogen daarom nooit ontaarden in wetteloosheid of ontwrichting van de samenleving. De overheid draagt het zwaard niet tevergeefs en moet optreden als protest uitmondt in dreiging of dwang.”
“Het demonstratierecht mag nooit misbruikt worden voor radicalisering of opruiing.”
“Het recht op betoging is een grondrecht, binnen de grenzen van de wet. Demonstraties mogen de openbare orde en veiligheid niet in gevaar brengen.”
“Verboden demonstraties dienen als zodanig behandeld te worden. De SGP staat voor sanctioneren in plaats van faciliteren.”
“De SGP wil dat gemeenten duidelijke regels hanteren voor demonstraties, inclusief snel handhaven bij overtredingen.”
“Het is noodzakelijk dat organisatoren van demonstraties en andere grote risicovolle evenementen voorafgaand overleg plegen met gemeenten en de Politie.”
“De SGP wil dat relschoppers die het demonstratierecht misbruiken gestraft worden en opdraaien voor de kosten die betrekking hebben op schadevergoeding en kosten voor de samenleving.”
“Strafbare gedragingen, gepleegd onder het mom van demonstratierecht worden als strafbare gedragingen bestempeld en als zodanig gehandhaafd.”
Verbod op demonstraties bij herdenkingen en bij intimidatie
De SGP wil demonstraties bij (nationale) herdenkingen volledig verbieden, ook in de nabijheid daarvan, en stelt dat demonstraties met een intimiderend karakter niet onder het demonstratierecht vallen. Dit om respect voor herdenkingen en de vrijheid van anderen te waarborgen.
Verbod op gezichtsbedekking en streng optreden tegen bezettingen
De SGP wil een verbod op gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties en stelt dat bezettingen van publieke gebouwen geen demonstraties zijn, maar illegale acties die direct beëindigd moeten worden.
“Er komt een verbod op gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties. Personen die zich hier niet aan houden worden bestraft.”
“Een bezetting van een openbare en publieke plaats zoals een universiteitsgebouw is geen demonstratie, maar een illegale bezetting en dient als zodanig te worden gehandhaafd.”
Geen demonstraties die onderwijs of tentamens verstoren
De SGP vindt dat het demonstratierecht aan onderwijsinstellingen niet mag betekenen dat onderwijs of tentamens worden verstoord. Schade en ernstig wangedrag moeten worden verhaald en bestraft.
“Het demonstratierecht aan instellingen kan niet betekenen dat het maken van tentamens en het volgen van onderwijs onder druk komt te staan.”
“De schade van vernielingen wordt verhaald op de daders. Studenten die zich ernstig misdragen en intimiderend gedrag vertonen worden door het bevoegd gezag uitgeschreven.”
De Partij voor de Dieren beschouwt het demonstratierecht als een fundamenteel grondrecht en essentieel voor een vrije samenleving. Zij willen het recht op demonstratie versterken door belemmeringen te schrappen, vreedzame demonstranten beter te beschermen en politieoptreden te beperken tot het strikt noodzakelijke. Concrete voorstellen zijn onder meer het versoepelen van aanmeldprocedures, het aanpassen van de Wet openbare manifestaties, het beschermen van privacy en het stoppen van surveillance op demonstranten.
Demonstratierecht maximaal beschermen en faciliteren
De PvdD vindt dat het demonstratierecht onder druk staat door overheidsmaatregelen en politieoptreden. Ze willen dat autoriteiten demonstraties maximaal faciliteren, uitgaan van vreedzaamheid en belemmeringen zoals verplichte aanmelding en verbod bij verkeershinder schrappen. Het demonstratierecht moet in lijn worden gebracht met internationale mensenrechtenverdragen.
“De autoriteiten moeten demonstraties maximaal faciliteren en uitgaan van de vreedzaamheid van demonstranten. De aanmelding voor demonstraties wordt vrijwillig en op voorhand hoeven de vorm of inhoud niet met de burgemeester gedeeld te worden.”
“De Wet openbare manifestaties wordt in lijn gebracht met de verplichtingen die volgen uit de internationale mensenrechten. We schrappen de tekst die het mogelijk maakt regels op te leggen aan een demonstratie of deze te verbieden alleen vanwege hinder voor het verkeer, of omdat de demonstratie niet of te laat is aangemeld.”
Bescherming van vreedzame demonstranten en hun privacy
De partij wil vreedzame demonstranten beschermen tegen politiegeweld, onnodige aanhoudingen, ID-controles en surveillance. Ze pleiten voor het stoppen van surveillance, het beperken van ID-controles tot verdenking van strafbare feiten, en het beschermen van demonstranten tegen herkenning en represailles.
“Aanhouding van vreedzame demonstranten wordt vermeden. Wanneer een deel van de demonstranten geweld gebruikt, moet de politie ervoor zorgen dat de vreedzame demonstranten door kunnen gaan met hun protest.”
“De privacy van demonstranten wordt beschermd. ID-controles van vreedzame demonstranten zijn in strijd met het demonstratierecht, het recht op privacy en het recht op gegevensbescherming. In de instructies wordt duidelijk gemaakt dat ID-controles tijdens demonstraties alleen mogen bij verdenking van een strafbaar feit.”
“Surveillance van vreedzame demonstranten stopt. Het Team Openbare Orde en Inlichtingen (TOOI) die voor de openbare veiligheid op lokaal niveau moet zorgen, zet geen burgerinformanten meer in en wordt hervormd.”
“Er komt geen verbod op gezichtsbedekkende kleding tijdens demonstraties. Zo beschermen we demonstranten tegen herkenning en mogelijke represailles van regimes.”
Intrekken en aanpassen wetgeving die demonstratierecht bedreigt
De PvdD wil wetgeving die het demonstratierecht en de vrijheid van meningsuiting bedreigt, zoals het wetsvoorstel strafbaarstelling van het verheerlijken van terrorisme, intrekken vanwege het risico op politieke vervolging van vreedzame demonstranten.
“Het Wetsvoorstel strafbaarstelling verheerlijken van terrorisme en openbare steunbetuiging aan terroristische organisaties wordt ingetrokken, omdat de vage definities de vrijheid van meningsuiting ernstig beperken en ruimte scheppen voor politieke vervolging van vreedzame demonstranten en activisten.”
BBB erkent het demonstratierecht als fundamenteel, maar stelt duidelijke grenzen: demonstraties mogen de openbare orde en veiligheid niet verstoren. De partij wil streng handhaven op naleving van regels, gezichtsbedekking bij demonstraties verbieden, schade verhalen op organisatoren en blokkades van vitale infrastructuur strafbaar stellen.
Strikte handhaving van demonstratierecht en openbare orde
BBB vindt demonstreren een grondrecht, maar stelt dat dit nooit mag ontaarden in chaos of onveiligheid. De partij wil dat demonstraties ordelijk verlopen, met respect voor de rechtsstaat en anderen, en dat overtredingen snel en doeltreffend worden bestraft. Het misbruiken van het demonstratierecht door bijvoorbeeld blokkades of vernielingen wordt gezien als ondermijning van de samenleving.
“Demonstreren is ieders goed recht, maar je moet je houden aan de regels waarbij de openbare orde en veiligheid nooit in het geding mogen komen. Dit dient daadwerkelijk te worden gehandhaafd, ook met betrekking tot vervolgen en straffen.”
“Demonstreren is een fundamenteel recht in onze democratie, maar dat recht mag nooit ontaarden in chaos of onveiligheid. Protesten moeten ordelijk verlopen, binnen duidelijke grenzen en met respect voor de rechtsstaat én voor anderen.”
“Wie dat recht misbruikt door vitale infrastructuur te blokkeren of te vernielen, ondermijnt de samenleving en overschrijdt een grens. Zulke acties moeten snel en doeltreffend worden bestraft.”
Verbod op gezichtsbedekking bij demonstraties
Om handhaving te vergemakkelijken en de veiligheid te waarborgen, wil BBB gezichtsbedekking bij demonstraties verbieden.
“We accepteren in het kader van handhaving geen bedekking van het gezicht bij demonstraties.”
Schade verhalen op organisatoren van demonstraties
BBB wil dat de kosten van opruiming en reiniging na vernielingen tijdens demonstraties kunnen worden verhaald op de organisatoren, zodat zij verantwoordelijkheid nemen voor het gedrag van deelnemers.
“We onderzoeken of de opruim en reinigingskosten kunnen worden verhaald op de organisatie van de demonstratie. Wat je kapot maakt, moet je betalen.”
Verbod op blokkades van vitale infrastructuur
De partij stelt dat het demonstratierecht niet mag worden gebruikt om de samenleving te ontwrichten door bijvoorbeeld vitale infrastructuur te blokkeren.
“We gaan optreden tegen mensen die hun demonstratie recht gebruiken om de samenleving te ontwrichten.”
Volt beschouwt het demonstratierecht als een fundamenteel recht dat onder druk staat en wil dit actief beschermen en versterken. Ze pleiten voor aanpassing van de Wet openbare manifestaties aan het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, verbieden massale surveillance van demonstranten, en willen dat vreedzame demonstranten niet als criminelen worden behandeld. Volt stelt concrete maatregelen voor om het recht op demonstratie te waarborgen en misstanden zoals onwettige ID-controles en gezichtsherkenning tegen te gaan.
Wetgeving aanpassen aan Europees mensenrechtenkader
Volt vindt dat de Nederlandse wetgeving rond demonstratierecht niet altijd voldoet aan internationale normen en wil deze in lijn brengen met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Dit moet het recht op demonstratie beter beschermen tegen inperking door de overheid.
“De Wet openbare manifestaties moet in lijn worden gebracht met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Daar waar de Nederlandse wetgeving onvoldoende is, moet die worden aangescherpt.”
Verbod op massale surveillance en gezichtsherkenning
Volt ziet het gebruik van gezichtsherkenning en het bijhouden van demonstrantendatabases als een bedreiging voor het demonstratierecht. Ze willen deze praktijken expliciet verbieden om intimidatie en afschrikking van demonstranten te voorkomen.
“Het gebruik van gezichtsherkenning van demonstranten en het bijhouden van een demonstrantendatabase moet worden verboden. Vreedzame demonstratie is een fundamenteel recht, geen veiligheidsdreiging.”
“Het verbod op massale surveillance moet expliciet worden vastgelegd.”
Geen straf voor vreedzame, niet-aangemelde demonstraties
Volt wil dat vreedzame demonstranten niet als criminelen worden behandeld, ook niet als een demonstratie niet is aangemeld. Alleen bij oproepen tot haat, geweld of wanorde mogen beperkingen worden opgelegd.
“We willen dat deelnemers van niet-aangemelde, vreedzame demonstraties niet worden aangehouden. Alleen wanneer wordt opgeroepen tot haat, belediging, geweld of wanorde kan een burgemeester of andere bestuurder beperkingen aan een demonstratie opleggen.”
“We moeten demonstranten niet als criminelen behandelen.”
Training voor politie en gemeente over demonstratierecht
Volt wil dat medewerkers van gemeenten en politie beter worden getraind in de wettelijke kaders rond demonstratierecht, om misstanden zoals onwettige ID-controles en het aanhouden van journalisten te voorkomen.
“Medewerkers van de gemeente en de politie moeten aanvullende training krijgen over de wettelijke kaders van het demonstratierecht, zodat zij hun werk goed kunnen uitvoeren. Bijvoorbeeld ten aanzien van onwettige ID-controles en het aanhouden van journalisten of waarnemers van demonstraties.”
BIJ1 wil het demonstratierecht stevig beschermen en uitbreiden, waarbij repressieve maatregelen worden vervangen door faciliterend beleid. De partij pleit voor het afschaffen van beperkingen op demonstraties, het verbieden van bestraffing voor niet-aangemelde protesten, het minimaliseren van politie-inzet en het waarborgen van privacy en transparantie bij demonstraties. Hun visie is dat demonstreren een fundamenteel mensenrecht is dat niet mag worden ingeperkt door autoriteiten, behalve in uitzonderlijke gevallen.
Demonstratierecht wettelijk versterken en beschermen
BIJ1 wil het demonstratierecht met robuuste wetgeving beschermen tegen inperkingen door autoriteiten, vooral wanneer deze gebaseerd zijn op bijvoorbeeld verkeersbelang of het ontbreken van aanmelding. Het recht op demonstratie moet altijd voorop staan, en deelname aan niet-aangemelde protesten mag niet worden bestraft.
“Het recht op demonstratie wordt met robuuste wetgeving beschermd tegen de autoritaire heksenjacht door rechtse politici. Autoriteiten mogen in lijn met onze mensenrechten geen beperkingen meer stellen aan demonstraties op grond van onder meer verkeersbelang. Ook mogen autoriteiten geen protesten meer verbieden, beperken of beëindigen vanwege het ontbreken van (tijdige) kennisgeving of aanmelding van het protest. Autoriteiten mogen demonstranten niet bestraffen vanwege het deelnemen aan een niet-aangemeld protest.”
Van repressie naar faciliteren van demonstraties
De partij wil dat het beleid rondom demonstraties verschuift van repressie naar faciliteren. Ingrijpen door de burgemeester mag alleen in zeer uitzonderlijke gevallen, met uitgebreide verantwoording en toetsing achteraf aan het demonstratierecht.
“Het beleid over demonstraties verandert van repressie naar facilitatie; alleen in zeer uitzonderlijke gevallen kan de burgemeester ingrijpen, met uitgebreide verantwoording en toetsing aan het demonstratierecht nadien.”
Beperken politie-inzet en surveillance bij demonstraties
BIJ1 wil de inzet van de Mobiele Eenheid en politie in burger bij demonstraties stoppen, en handhaving alleen toestaan ter bescherming van demonstranten tegen geweld van anderen. Ook moet grootschalige surveillance, zoals standaard cameratoezicht, stoppen en privacy centraal staan.
“De Mobiele Eenheid wordt niet langer ingezet bij demonstraties en de inzet van politie in burger bij demonstraties stopt. Handhaving gebeurt alleen om demonstraties te beschermen tegen geweld van anderen.”
“De grootschalige controle en surveillance bij demonstraties – zoals de standaard inzet van camera’s – in de publieke ruimte stopt onmiddellijk en er komt nieuw beleid waarin de privacy van de burger centraal staat.”
Strikte regels voor ID-controles en registratie
De partij wil dat ID-controles tijdens vreedzame demonstraties alleen nog plaatsvinden met wettelijke bevoegdheid, en dat alle uitgevoerde controles worden geregistreerd voor onderzoek naar discriminatie, met publieke verantwoording door de politie.
“ID-controles tijdens vreedzame demonstraties mogen niet meer worden uitgevoerd zonder wettige bevoegdheid om een identiteitsbewijs te vorderen. De politie wordt verplicht om de ID-controles die ze wel uitvoeren, te registreren. In de registraties worden onder andere de omstandigheden en verdenkingen vastgelegd. De registraties worden gebruikt voor onderzoek naar discriminatie en de politie dient hierover publiek verantwoording af te leggen.”
De PVV wil het demonstratierecht fors inperken, vooral waar het gaat om ordeverstorende of gewelddadige demonstraties. De partij pleit voor een verbod op het blokkeren van infrastructuur, directe en zware straffen voor overtreders, en extra beperkingen op taalgebruik en gezichtsbedekking bij demonstraties. De nadruk ligt op het beschermen van de openbare orde boven het recht op demonstratie.
Verbod op ordeverstorende demonstraties en zware straffen
De PVV wil demonstraties die de openbare orde verstoren, zoals het blokkeren van wegen, verbieden en streng bestraffen. Dit standpunt is ingegeven door de wens om maatschappelijke ontwrichting en economische schade te voorkomen, met name door klimaatactivisten. De partij stelt voor om niet alleen de daders direct op te pakken en te straffen, maar ook hun uitkering stop te zetten en burgemeesters die niet handhaven te ontslaan.
“Ordeverstorende demonstraties, zoals het blokkeren van infrastructuur, worden verboden. Klimaatactivisten die de snelweg blokkeren, worden direct opgepakt, vastgezet en gestraft. Ze draaien volledig op voor de veroorzaakte schade en de kosten van politie-inzet. Als ze een uitkering hebben, wordt die onmiddellijk stopgezet. Burgemeesters die weigeren om de orde te handhaven, worden door de minister van Binnenlandse Zaken oneervol ontslagen.”
Verbod op gezichtsbedekking en niet-westerse talen bij demonstraties
De PVV wil het gebruik van gezichtsbedekkende kleding en het spreken van Arabisch of andere niet-westerse talen bij demonstraties verbieden. Dit wordt gemotiveerd vanuit het idee van transparantie, controleerbaarheid en het tegengaan van wat de partij ziet als ongewenste culturele invloeden tijdens demonstraties.
“Verbod op gezichtsbedekkende kleding en gebruik van het Arabisch en andere niet-westerse talen bij demonstraties”
Volledige aansprakelijkheid en sancties bij gewelddadige demonstraties in het onderwijs
De PVV wil dat bij gewelddadige demonstraties op onderwijsinstellingen alle schade volledig wordt verhaald op de relschoppers. Buitenlandse deelnemers worden het land uitgezet, Nederlandse betrokkenen ontslagen. Dit standpunt is gericht op het waarborgen van veiligheid en orde binnen het onderwijs.
“Bij gewelddadige demonstraties draaien de daders op voor alle schade. Buitenlandse studenten, docenten, bestuurders en directieleden die meedoen of dit gedogen, gaan zonder pardon terug naar hun thuisland. Nederlandse docenten, bestuurders en directieleden die zich hier schuldig aan maken, worden per direct ontslagen.”
Strafbaarstelling en verbod op bepaalde groeperingen en leuzen
De PVV wil bepaalde activistische groeperingen als terreurorganisaties aanmerken en verbieden, en specifieke leuzen strafbaar stellen. Dit is bedoeld om volgens de partij extremisme en haatzaaien tijdens demonstraties te voorkomen.
De VVD erkent het demonstratierecht als een belangrijk onderdeel van de rechtsstaat, maar wil het scherper afbakenen en beschermen tegen misbruik. De partij stelt strengere maatregelen voor tegen ordeverstorende acties, zoals het strafbaar stellen van snelwegblokkades, het inzetten van gezichtsherkenning en het aanscherpen van wetgeving rond openbare manifestaties. De kern van hun visie is dat het demonstratierecht behouden blijft voor vreedzame demonstraties, maar dat hard wordt opgetreden tegen relschoppers en activisten die de openbare orde verstoren of infrastructuur blokkeren.
Strenger optreden tegen ordeverstorende demonstraties
De VVD wil het onderscheid tussen vreedzame demonstraties en ordeverstorende acties aanscherpen om het demonstratierecht te beschermen. Zij stellen voor om relschoppers te identificeren, het blokkeren van vitale infrastructuur en snelwegen strafbaar te stellen, en de wet op openbare manifestaties te moderniseren. Hiermee wil de partij voorkomen dat het demonstratierecht wordt misbruikt voor gevaarlijke of ontwrichtende acties.
“We maken een scherper onderscheid tussen (vreedzame) demonstraties en ordeverstorende acties. Om het demonstratierecht te beschermen moeten we relschoppers identificeren die het demonstratierecht misbruiken”
“Het blokkeren van wegen door demonstraties voor welke doeleinden dan ook, gaan we strafbaar stellen. Bezetters van snelwegen worden direct weggehaald en worden niet alleen aangehouden, maar worden wat de VVD betreft ook vervolgd. Bezetters mogen dan ook na hun aanhouding nooit ongestraft het politiebureau verlaten.”
“Dat geldt ook voor de mensen die het recht op demonstratie – een groot goed in onze rechtsstaat – misbruiken door gevaarlijke situaties te creëren op snelwegen of door universiteitsgebouwen te bezetten.”
“Daartoe moderniseren we de wet op de openbare manifestaties en zetten we camera’s met gezichtsherkenning in. Er komt een verbod op gezichtsbedekkende kleding en we stellen het blokkeren van vitale infrastructuur strafbaar.”
Strafbaar stellen van steun aan verboden organisaties tijdens demonstraties
De VVD wil het betuigen van steun aan verboden of terroristische organisaties tijdens demonstraties strafbaar stellen, ook als dit gebeurt onder het mom van het demonstratierecht. Hiermee wil de partij voorkomen dat demonstraties worden gebruikt als dekmantel voor het verspreiden van extremistische boodschappen.
“Het betuigen van steun aan verboden organisaties, zoals in het openbaar onder het mom van het demonstratierecht met vlaggen van terroristische organisaties zwaaien, wordt strafbaar gesteld. Zowel offline als online.”
De ChristenUnie erkent het demonstratierecht als een belangrijk grondrecht, maar wil het aanscherpen om buitensporige ordeverstoringen en ernstige inbreuken op de rechten van anderen te voorkomen. Ze pleiten voor strengere voorwaarden voor demonstraties, waaronder een verbod op gezichtsbedekkende kleding en het verhalen van schade op organisatoren. Tegelijkertijd benadrukken ze het belang van klassieke grondrechten en waarschuwen ze voor de afbrokkeling van het demonstratierecht.
Voorwaarden voor demonstraties aanscherpen
De ChristenUnie wil het demonstratierecht moderniseren door strengere voorwaarden te stellen aan demonstraties die de openbare orde of de rechten van anderen ernstig schaden. Dit omvat onder meer een verbod op gezichtsbedekkende kleding en het verhalen van schade op organisatoren. De partij ziet een toename van demonstraties die de orde verstoren en wil hier gerichter tegen optreden.
“Het grondrecht om te demonstreren is een groot goed. Het merendeel van de demonstraties verloopt vreedzaam, maar acties die de orde buitensporig verstoren of de rechten en vrijheden van andere mensen ernstig beperken, zijn in opkomst. Om dit gerichter aan te kunnen pakken, moeten de voorwaarden om te kunnen demonstreren waar nodig aangescherpt.”
“Onderdeel daarvan is het verbod op gezichtsbedekkende kleding en het zo mogelijk verhalen van schade op de organisatoren.”
“Daarnaast moet intimidatie en het op andere manier verhinderen van vreedzame bijeenkomsten worden tegengegaan door misbruik van het beginsel van zicht- en gehoorsafstand aan te pakken.”
Waakzaamheid voor afbrokkeling van het demonstratierecht
De ChristenUnie signaleert dat het demonstratierecht onder druk staat en benadrukt het belang van bescherming van dit klassieke grondrecht. Ze waarschuwen voor een afname van grondrechten, waaronder het recht om te demonstreren, en pleiten voor een overheid die stevig staat voor deze vrijheden.
“Naast externe bedreigingen voor onze democratie zien we dat onze klassieke grondrechten dreigen af te brokkelen doordat bijvoorbeeld de vrijheid van onderwijs, de vrijheid van vergadering en het demonstratierecht onder druk staan.”
De SP beschouwt het demonstratierecht als een fundamenteel onderdeel van de democratie en wil dit recht actief beschermen. Ze pleiten voor zo min mogelijk beperkingen vooraf, facilitering en bescherming van vreedzame demonstraties door overheid en politie, en verzetten zich tegen nieuwe wetten die de vrijheid van meningsuiting kunnen inperken. De partij benadrukt dat vreedzaam demonstreren altijd mogelijk moet zijn en dat het terugdringen van demonstraties alleen kan door naar de oorzaken te luisteren en problemen op te lossen.
Actieve bescherming en facilitering van demonstratierecht
De SP vindt dat het demonstratierecht essentieel is voor de democratie en dat overheden en politie zich moeten richten op het faciliteren en beschermen van vreedzame demonstraties, met zo min mogelijk beperkingen vooraf. Ze verzetten zich tegen nieuwe, beperkende wetgeving en benadrukken het belang van luisteren naar de oorzaken van protesten.
“We beschermen het demonstratierecht. Het demonstratierecht is een deel van het fundament van onze democratie. Veel van onze rechten en verworvenheden en zelfs de democratie zelf, zijn er alleen gekomen dankzij mensen die in actie kwamen en demonstreerden. Wij verzetten ons tegen meer wetten die op selectieve wijze leuzen, uitspraken of symbolen strafbaar stellen. Bestaande wetten voorzien al in bescherming tegen opruiing, haatzaaien en terrorisme. Dit soort voorstellen voegen niets wezenlijks toe, maar dreigen wel de vrijheid van meningsuiting en kritisch debat te beperken. Overheden en politie moeten zich richten op het faciliteren en beschermen van vreedzame demonstraties, met zo min mogelijk beperkingen aan de voorkant.”
“Voor alle partijen die graag willen dat er minder demonstraties zijn hebben wij slechts één boodschap: luister écht en los de problemen van mensen op, dan zal het vanzelf minder worden.”
“Ook zien we een stapsgewijze inperking van het recht op demonstreren. Vreedzaam demonstreren moet altijd mogelijk zijn. Wij zorgen ervoor dat onze grondrechten er zijn voor iedereen.”
“Geweld bij demonstraties keuren we af, zowel onder demonstranten als door de politie.”
JA21 wil het demonstratierecht beperken door strengere voorwaarden te stellen aan demonstraties, met name om de veiligheid en rechten van anderen te beschermen. Ze pleiten voor een wettelijk verbod op gezichtsbedekking tijdens demonstraties en willen extra gronden toevoegen aan de Wet Openbare Manifestaties om demonstraties makkelijker te kunnen verbieden. Het demonstratierecht mag volgens JA21 niet ten koste gaan van de orde, veiligheid of rechten van anderen.
Verbod op gezichtsbedekking tijdens demonstraties
JA21 stelt voor om gezichtsbedekking tijdens demonstraties wettelijk te verbieden, zodat daders van vernielingen makkelijker geïdentificeerd en aansprakelijk gesteld kunnen worden. Dit moet bijdragen aan het voorkomen van geweld en schade tijdens demonstraties.
“Wettelijk verbod op gezichtsbedekking tijdens een demonstratie, zodat bij vernielingen de kosten op de daders verhaald kunnen worden.”
Demonstraties makkelijker kunnen verbieden ter bescherming van anderen
JA21 wil dat artikel 2 van de Wet Openbare Manifestaties actiever wordt ingezet en uitgebreid, zodat demonstraties makkelijker verboden kunnen worden ter bescherming van de gezondheid, het verkeer, de openbare orde én de rechten en vrijheden van anderen. Hiermee beogen ze het demonstratierecht te beperken als dit ten koste gaat van anderen.
“Actiever gebruikmaken van artikel 2 van de Wet Openbare Manifestaties, wat inhoudt dat een demonstratie geen doorgang kan vinden ter bescherming van de gezondheid, in het belang van het verkeer en ter bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden. Rechten en vrijheden van anderen dienen als extra grond om demonstraties te kunnen verbieden in art. 2 van de de Wet Openbare Manifestaties te worden opgenomen.”
Kritiek op misbruik van demonstratierecht door activistische groepen
JA21 uit kritiek op activistische groepen die volgens hen het demonstratierecht misbruiken om de rechten van anderen te schenden, bijvoorbeeld door blokkades of vernielingen. Ze stellen dat niemand boven de wet staat en dat het demonstratierecht niet mag leiden tot het inperken van andermans vrijheden.
“Onder het mom van 'vrijheid van meningsuiting' en 'vrijheid van demonstreren' worden daarnaast steeds vaker diezelfde rechten van anderen ingeperkt en met voeten getreden. De zogenoemde woke-beweging en organisaties als Extinction Rebellion bezondigen zich daar regelmatig aan, en bezetten en vernielen bijvoorbeeld snelwegen en universiteiten en maken bijeenkomsten van andersdenkenden feitelijk onmogelijk. Niemand staat echter boven de wet, en niemand heeft het recht een ander de mond te snoeren.”
D66 beschouwt het demonstratierecht als een essentieel grondrecht dat ook beschermd moet worden als het schuurt of ongemakkelijk is. Ze benadrukken het belang van het recht om te demonstreren en willen waarborgen dat dit recht beschermd en bereikbaar blijft voor iedereen.
Bescherming van het demonstratierecht, ook als het schuurt
D66 vindt het recht om te demonstreren fundamenteel voor een vrije en gelijkwaardige samenleving, juist wanneer demonstraties confronterend of controversieel zijn. Ze willen dat dit recht altijd beschermd en toegankelijk blijft, als onderdeel van hun bredere inzet voor grondrechten.
Forum voor Democratie (FVD) erkent het belang van vrijheid en openbare orde, maar stelt zich kritisch op tegenover activistische demonstraties die de samenleving ontwrichten of de openbare orde verstoren. Het belangrijkste concrete voorstel is het strenger aanpakken van activisten die bijvoorbeeld snelwegen blokkeren, met maatregelen zoals het stoppen van uitkeringen en het direct arresteren van ordeverstoorders. FVD legt de nadruk op het beschermen van de samenleving tegen ontwrichtende acties, boven het onbegrensd faciliteren van demonstratierecht.
Strenger optreden tegen ontwrichtende demonstraties
FVD wil het demonstratierecht beperken waar demonstraties de samenleving bewust hinderen of de openbare orde verstoren, zoals bij blokkades van snelwegen. De partij stelt voor om uitkeringen te stoppen voor activisten die overlast veroorzaken en pleit voor directe arrestatie van ordeverstoorders. Hiermee adresseert FVD het probleem van activistische acties die volgens hen de samenleving ontregelen en belastinggeld verspillen.
“We passen de wet zodanig aan dat we uitkeringen kunnen stoppen voor activisten die de samenleving bewust hinderen, zoals door het blokkeren van snelwegen, vernielingen, etc., zodat wie overlast veroorzaakt niet wordt beloond met belastinggeld.”
“We arresteren alle relschoppers bij ongeregeldheden zoals in Scheveningen, zodat de openbare orde direct wordt hersteld. Hetzelfde geldt voor (links)activistische ordeverstoorders zoals tijdens de blokkade van de A12.”
NSC erkent het demonstratierecht als een grondrecht, maar maakt zich zorgen over toenemende strafbare feiten en schade tijdens demonstraties. Ze willen strengere handhaving, prioriteit bij vervolging van strafbare feiten, en een verbod op gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties, met beperkte uitzonderingen. De kern van hun visie is het herstellen van gezag en het waarborgen van veiligheid zonder het grondrecht op demonstratie volledig te beperken.
Strengere handhaving bij demonstraties en schade verhalen
NSC ziet het demonstratierecht als fundamenteel, maar vindt dat misbruik en strafbare feiten tijdens demonstraties harder moeten worden aangepakt. Ze willen dat het Openbaar Ministerie prioriteit geeft aan vervolging en dat veroorzaakte schade op daders wordt verhaald. Dit moet het gezag herstellen en excessen tegengaan.
“Demonstreren is een grondrecht, maar we zien steeds vaker dat demonstranten strafbare feiten plegen en schade veroorzaken. Om het gezag te herstellen, moet het Openbaar Ministerie prioriteit geven aan het vervolgen van deze feiten. De schade moet op daders kunnen worden verhaald.”
Verbod op gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties (met uitzondering)
Om relschoppers te kunnen identificeren en aanpakken, pleit NSC voor een verbod op gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties, met uitzondering voor veiligheidsredenen zoals Iraanse dissidenten. Dit moet bijdragen aan de handhaving van de openbare orde en het voorkomen van anonieme ordeverstoringen.
“Er komt een verbod op gezichtsbedekkende kleding, met uitzonderingen om veiligheidsredenen, zoals voor Iraanse dissidenten die demonstreren bij de Iraanse ambassade.”
50PLUS erkent het demonstratierecht, maar legt de nadruk op het handhaven van de openbare orde bij demonstraties die opzettelijk overlast veroorzaken. Het belangrijkste concrete voorstel is om wetsovertredingen bij opzettelijke overlast door demonstraties streng te handhaven, waarmee de partij vooral inzet op het beperken van negatieve gevolgen van demonstraties voor de samenleving.
Streng handhaven bij opzettelijke overlast door demonstraties
50PLUS vindt dat demonstraties niet mogen leiden tot opzettelijke overlast en pleit daarom voor strikte handhaving van de wet in zulke gevallen. De partij ziet het demonstratierecht als belangrijk, maar stelt de veiligheid en het welzijn van burgers voorop wanneer demonstraties de openbare orde verstoren.
“Handhaven bij wetsovertredingen bij opzettelijke overlast door demonstraties.”
BVNL benadrukt het belang van individuele vrijheden, waaronder het recht om te demonstreren, als essentieel onderdeel van een vrije samenleving. Het programma noemt expliciet de vrijheid om te demonstreren als een van de kernwaarden, maar bevat geen concrete beleidsvoorstellen of verdere uitwerking over de bescherming of uitbreiding van het demonstratierecht. BVNL positioneert zich vooral als verdediger van klassieke grondrechten en individuele autonomie tegenover overheidsbemoeienis.
Vrijheid om te demonstreren als kernwaarde
BVNL ziet het demonstratierecht als een fundamenteel onderdeel van de Nederlandse vrijheden, maar werkt dit niet uit in concrete beleidsmaatregelen. Het programma noemt het recht om te demonstreren in één adem met andere klassieke vrijheden, waarmee het belang wordt onderstreept, maar zonder verdere specificatie over bescherming, beperkingen of handhaving.
“Jarenlang hebben we kunnen genieten van vrijheid om te ondernemen, vrijheid van meningsuiting, de vrijheid om te demonstreren en de vrijheid om zelf te bepalen wat je met je leven doet.”
Het CDA erkent demonstreren als een grondrecht, maar wil duidelijke grenzen stellen aan het demonstratierecht. Het CDA pleit voor strengere handhaving van beperkingen en demonstratieverboden, meer gewicht voor de beschikbaarheid van politie bij het toestaan van demonstraties, en het handhaven van het verbod op gezichtsbedekking tijdens demonstraties. De partij legt de nadruk op orde, veiligheid en het voorkomen van verstoringen, waarbij het demonstratierecht niet absoluut is.
Striktere handhaving en beperking van demonstratierecht
Het CDA vindt dat demonstreren een belangrijk grondrecht is, maar dat dit recht niet onbegrensd mag zijn. De partij wil dat beperkingen en verboden strikt worden gehandhaafd, en dat de praktische inzetbaarheid van politie zwaarder mag meewegen bij het toestaan van demonstraties. Ook wil het CDA het verbod op gezichtsbedekking bij demonstraties handhaven, met het oog op veiligheid en orde.
“Demonstreren is een grondrecht, maar niet onbegrensd. Waar een beperking of een demonstratieverbod geldt, moet dit strikt worden gehandhaafd om de rechtmatige uitoefening van dit recht vast te houden. De beschikbaarheid van politieagenten om de demonstratie in goede banen te kunnen leiden, moet zwaarder kunnen meewegen bij de beoordeling door burgemeesters. We handhaven het verbod op gezichtsbedekking bij demonstraties.”
GroenLinks-PvdA beschouwt het demonstratierecht als een fundamenteel onderdeel van de democratie en wil dit recht expliciet waarborgen. Ze stellen dat het recht om te demonstreren altijd beschermd moet worden, ook als het botst met andere belangen, en dat alleen de burgemeester en rechter mogen ingrijpen, niet de politiek. Hiermee willen ze politieke inmenging voorkomen en de onafhankelijkheid van het demonstratierecht versterken.
Verzeker het demonstratierecht, zonder politieke inmenging
GroenLinks-PvdA vindt het demonstratierecht essentieel voor een gezonde democratie en wil voorkomen dat politieke motieven het recht op demonstreren beperken. Ze leggen de beslissingsbevoegdheid over ingrijpen bij demonstraties expliciet bij de burgemeester en rechter, om zo de onafhankelijkheid en bescherming van dit grondrecht te waarborgen.
“Het recht om te demonsteren behoort tot de kern van de democratie, ook wanneer dat botst met andere belangen. De burgemeester en de rechter beslissen of ingegrepen moet worden, niet de politiek.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma