Verkiezingsprogramma's 2025 overd66 pechgenerati
Volt benoemt de zorgen van jongeren over hun toekomst en wil hun positie structureel versterken, maar noemt de term "pechgeneratie" niet expliciet en verwijst niet direct naar het D66-discours hierover. Volt zet vooral in op het vergroten van jongereninspraak, het invoeren van een generatietoets en het verbeteren van het sociaal vangnet, zonder concrete herstelmaatregelen voor de "pechgeneratie" zoals D66 die voorstelt. De focus ligt op langetermijnbeleid en structurele participatie van jongeren in de politiek.
Jongeren structureel meer inspraak geven
Volt vindt dat jongeren te weinig gehoord worden in het huidige beleid en wil hun invloed vergroten door de stemgerechtigde leeftijd te verlagen en een Derde Kamer (jongerenberaad) in te voeren. Dit moet voorkomen dat toekomstige generaties opnieuw de dupe worden van beleid waar ze geen invloed op hadden, zoals bij de "pechgeneratie" het geval was.
“De stem van jongeren vergroten we door de stemgerechtigde leeftijd te verlagen van achttien naar zestien jaar. Het is belangrijk dat juist jongeren eerder kunnen en mogen meedenken en stemmen over beleid.”
“We voeren een Derde Kamer voor jongeren in. De Derde Kamer krijgt een permanent raadgevend jongerenberaad. Dat is een orgaan, bestaande uit een groep jongeren tussen de 15 en 20 jaar, dat op aanvraag van de Tweede Kamer en/of de Eerste Kamer haar mening geeft over politieke voorstellen”
“De generatie die het dichtst bij die toekomst staat, moet gehoord worden. Daarom verlagen we de leeftijd dat je mag stemmen naar zestien jaar. We voeren een Derde Kamer in: een jongerenberaad dat wetten beoordeelt en de politiek adviseert.”
Generatietoets op nieuw beleid
Volt wil een generatietoets invoeren om de langetermijneffecten van beleid op toekomstige generaties te beoordelen. Hiermee wil Volt voorkomen dat jongeren opnieuw benadeeld worden door beleid, maar het is geen herstelmaatregel voor de huidige "pechgeneratie".
“Met een generatietoets onderzoeken we de langetermijneffecten van beleid, zodat we weten wat de gevolgen zijn over tien, twintig en dertig jaar.”
“Onderdeel hiervan is een generatietoets waarbij nieuw beleid wordt systematisch getoetst op de belangen van toekomstige generaties.”
Sterker sociaal vangnet en kansen voor jongeren
Volt benoemt het belang van een sterk sociaal vangnet en echte kansen op opleiding en werk voor jongeren, maar doet geen concrete voorstellen specifiek gericht op de "pechgeneratie" zoals D66 dat doet.
“Een sterk sociaal vangnet en echte kansen op opleiding en werk, zodat jongeren perspectief hebben.”
BBB benoemt de "D66-pechgeneratie" niet expliciet, maar spreekt zich in algemene zin uit tegen het overdragen van financiële lasten aan jongere generaties, met name op het gebied van pensioenen en Europese schulden. De partij pleit voor het behoud van koopkracht van pensioenen, het tegengaan van schuldenoverdracht aan toekomstige generaties, en het herstellen van vertrouwen in de overheid na gemaakte fouten. Concrete voorstellen richten zich op het aanpassen van het pensioenstelsel en het voorkomen dat jongeren opdraaien voor collectieve schulden.
Geen schulden doorschuiven naar volgende generaties
BBB wil voorkomen dat toekomstige generaties, waaronder de zogenoemde "pechgeneratie", worden opgezadeld met schulden die door huidig beleid ontstaan, zoals Europese schulden of klimaatuitgaven. Dit standpunt adresseert direct de zorgen van jongeren over hun financiële toekomst en de erfenis van huidig beleid.
“BBB wil namelijk niet dat toekomstige generaties opdraaien voor de schulden van landen die het niet zo nauw nemen met hun boekhoudregels en die gewend zijn geraakt om via Brussel de hand op te houden voor ons belastinggeld.”
“BBB wil namelijk niet dat toekomstige generaties opdraaien voor de schulden van landen die het niet zo nauw nemen met hun boekhoudregels en die gewend zijn geraakt om via Brussel hun hand op te houden voor ons belastinggeld.”
Pensioen: Koopkrachtbehoud en tegen stelselwijziging
BBB verzet zich tegen de nieuwe pensioenwet en wil het koopkrachtbehoud van pensioenen centraal stellen, zodat jongeren niet de dupe worden van stelselwijzigingen en onzekerheden rondom hun pensioenopbouw. Dit raakt direct aan de zorgen van de "pechgeneratie" over hun toekomstige pensioenrechten.
“BBB was en blijft tegenstander van deze ingrijpende stelselwijziging en overdracht van opgebouwde pensioenrechten zonder instemming van de deelnemers.”
“De koopkracht van aanvullende pensioenen via de werkgever wordt weer het uitgangspunt, niet een sluitpost. De nieuwe pensioenwet passen we aan zodat pensioenuitvoerders makkelijker kunnen sturen op koopkrachtbehoud.”
Overheid moet fouten eerlijk en ruimhartig herstellen
Hoewel niet specifiek gericht op de "D66-pechgeneratie", benadrukt BBB het belang van een overheid die verantwoordelijkheid neemt voor gemaakte fouten, zoals bij de toeslagenaffaire. Dit raakt aan het bredere gevoel van onrecht bij jongere generaties die zich benadeeld voelen door overheidsbeleid.
“Als burgers daardoor worden getroffen, dan lossen we dat op eerlijk en ruimhartig. Niet omdat het moet, maar omdat het hoort.”
BVNL beschouwt jongeren als een "pechgeneratie" die zwaar is getroffen door opeenvolgende crises en beleidskeuzes, waaronder het leenstelsel en het coronabeleid. De partij pleit voor herstel van gemaakte fouten, betaalbaar onderwijs, en meer kansen voor Nederlandse studenten op de woningmarkt. BVNL wil investeren in jongeren en hun toekomst door concrete maatregelen te nemen die hun positie verbeteren.
Herstel van fouten richting de pechgeneratie
BVNL erkent dat jongeren de dupe zijn geworden van beleid rondom het leenstelsel, de woningmarkt en het coronabeleid, en wil deze fouten herstellen. De partij benadrukt de noodzaak om weer te investeren in jongeren en hun toekomst, met speciale aandacht voor betaalbaar onderwijs en het beperken van buitenlandse studenten om de kansen voor Nederlandse jongeren te vergroten.
“We kunnen terecht spreken over een pechgeneratie, die de dupe is geworden van de wooncrisis, coronacrisis, energiecrisis en asielcrisis. Studenten en starters op de arbeidsmarkt en woningmarkt vormen misschien wel de groep die het meeste last heeft van inflatie.”
“Ondertussen is de basisbeurs hen ontzegd, waardoor studenten zich in de schulden moesten steken. Terwijl de overheid hen beloofde dat de leningen tegen nul procent rente zouden zijn en de studieschuld geen negatieve gevolgen zou hebben voor hun hypotheek, bleek niks minder waar. Ze komen bedrogen uit.”
“Maar laten we niet onderschatten wat voor gevolgen al deze beleidskeuzes in zijn geheel hebben gehad op de mentale gezondheid van jonge mensen. Daarom moeten we juist nu weer investeren in onze jeugd en onze toekomst. BVNL vindt dat we weer oog moeten hebben voor jonge Nederlanders. Hiervoor moeten eerst de gemaakte fouten hersteld worden.”
“Het volgen van opleidingen, zowel theoretisch als praktisch, moet gestimuleerd worden en betaalbaar zijn.”
“Door een sterke beperking van het aantal buitenlandse studenten, krijgen Nederlandse studenten veel meer kans op een studentenwoning.”
De ChristenUnie erkent de problemen van jongeren die bekend staan als de 'pechgeneratie', zoals onzekerheid op de woningmarkt en complexe sociale zekerheid. Hun belangrijkste voorstellen zijn het afschaffen van de kostendelersnorm, het vereenvoudigen van sociale zekerheid en het verbeteren van het perspectief voor jongeren in kwetsbare situaties. De partij kiest voor structurele maatregelen die bestaanszekerheid en kansen voor jongeren moeten vergroten.
Afschaffen kostendelersnorm voor jongeren
De ChristenUnie wil de kostendelersnorm in de Participatiewet afschaffen, zodat jongeren die bij familie of vrienden wonen niet langer financieel worden gestraft. Dit moet solidariteit bevorderen en direct helpen bij het oplossen van de woningnood onder jongeren, een kernprobleem van de pechgeneratie.
“Daarom schaffen we de kostendelersnorm in de Participatiewet af voor mensen die onderdak bieden aan iemand in nood of bereid zijn om hun woning te delen met iemand anders.”
“Onderdeel daarvan ook is ... de afschaffing van de 4-wekenzoektermijn bij jongeren en meer ruimte voor initiatieven zoals het bouwdepot dat kwetsbare jongeren financiële stabiliteit biedt. Afschaffen kostendelersnorm...”
Eenvoudigere en menselijkere sociale zekerheid voor jongeren
De partij pleit voor een eenvoudiger en menselijker sociaal zekerheidsstelsel, met meer inkomenszekerheid en minder bureaucratie, zodat jongeren in kwetsbare situaties niet verdwalen in regels en sneller geholpen worden. Dit is direct relevant voor de pechgeneratie die vaak vastloopt in het huidige systeem.
“De koerswijziging die is ingezet om het systeem menselijker en eenvoudiger te maken, moet worden doorgezet. Naar een sociale zekerheid gebaseerd op een realistisch mensbeeld, waarin niet wantrouwen, maar vertrouwen centraal staat.”
“Vereenvoudiging van inkomensondersteuning en versteviging van inkomenszekerheid (ook bij de overgang tussen dagbesteding, bijstand en betaald werk) moet daarbij de kern zijn.”
Meer betaalbare woningen en ruimte voor starters
De ChristenUnie wil dat gemeenten een deel van de nieuw te bouwen sociale huurwoningen reserveren voor starters, zodat jongeren meer kans maken op een betaalbare woning. Dit is een structurele oplossing voor het woonprobleem van de pechgeneratie.
“Gemeenten kunnen een deel van de nieuw te bouwen sociale huurwoningen reserveren voor starters.”
De Partij voor de Dieren noemt de "D66-pechgeneratie" niet expliciet, maar adresseert wel thema’s die deze groep raken, zoals sociale zekerheid, toeslagen, pensioen en jongerenparticipatie. Hun belangrijkste voorstellen zijn het afschaffen van de kostendelersnorm, het verhogen van het minimumloon en uitkeringen, en het verlagen van de kiesgerechtigde leeftijd naar 16 jaar. De kern van hun visie is een rechtvaardiger, inclusiever systeem waarin jongeren en mensen met een onzeker inkomen meer zekerheid en inspraak krijgen.
Afschaffen kostendelersnorm en partnertoets
De PvdD wil de sociale zekerheid eerlijker maken door de kostendelersnorm en partnertoets te schrappen, zodat jongeren en anderen in een huishouden niet worden gekort op hun uitkering. Dit raakt direct de "pechgeneratie", die vaak met deze regels te maken krijgt bij het zoeken naar betaalbare huisvesting of het delen van woonruimte.
“Mensen in hetzelfde huishouden hebben recht op dezelfde bijstandsuitkering als anderen, dus we schrappen de kostendelersnorm en partnertoets.”
Minimumloon en uitkeringen fors omhoog
De partij verhoogt het minimumloon naar 18 euro per uur en koppelt uitkeringen zoals AOW, WIA, Wajong en bijstand daaraan. Dit biedt meer bestaanszekerheid aan jongeren en jongvolwassenen die nu vaak met flexwerk en lage lonen te maken hebben.
“Het minimumloon gaat omhoog naar 18 euro per uur. Het beweegt voortaan automatisch mee met de mediane lonen, met als ondergrens 60% van het mediane inkomen. Uitkeringen zoals de AOW, WIA, Wajong en bijstand stijgen mee.”
Toeslagen afschaffen en basisinkomen garanderen
De PvdD wil alle toeslagen uiteindelijk overbodig maken door een voldoende hoog basisinkomen te garanderen, waarmee onzekerheid en afhankelijkheid van complexe regelingen voor jongeren en jongvolwassenen wordt verminderd.
“We maken uiteindelijk alle toeslagen overbodig. Ieder mens moet een voldoende hoog inkomen hebben om in de basisbehoeften te voorzien.”
Jongeren meer politieke inspraak geven
De partij wil de kiesgerechtigde leeftijd verlagen naar 16 jaar en investeert in jongerenparticipatie. Hiermee krijgen jongeren, waaronder de "pechgeneratie", meer invloed op beleid dat hen direct raakt.
“De kiesgerechtigde leeftijd wordt daarom verlaagd naar 16 jaar en daarvoor worden de Grondwet en de Kieswet aangepast.”
“Er wordt geïnvesteerd in organisaties die zich inspannen om jongerenparticipatie, ervaringsdeskundigheid en de ondersteuning van jongvolwassenen in kwetsbare omstandigheden mogelijk te maken.”
JA21 erkent de problemen rond het nieuwe pensioenstelsel en de zorgen van de zogenoemde 'pechgeneratie', maar kiest ervoor om na invoering van de wet vooral te focussen op solide compensatie, betrouwbare uitvoering en heldere communicatie. De partij wil streng toezicht op de uitvoering, snelle en volledige compensatie voor benadeelden, en eenvoudige, transparante regels om rechtvaardigheid voor alle generaties te waarborgen.
Streng toezicht en snelle compensatie voor benadeelden
JA21 is kritisch over de nieuwe pensioenwetgeving, maar richt zich nu op het waarborgen van rechtvaardigheid en het voorkomen van nieuwe pechgeneraties door strenge controle en snelle, volledige compensatie. De partij benadrukt het belang van eenvoudige regels, begrijpelijke communicatie en solidariteit tussen generaties om te voorkomen dat groepen zoals de 'D66-pechgeneratie' opnieuw benadeeld worden.
“We zetten ons in om te waarborgen dat alle deelnemers krijgen waar ze recht op hebben, met solide compensatie wanneer dat nodig is en duidelijke informatie over hun pensioen.”
“Streng toezicht bij invoering en de uitvoering van de nieuwe pensioenwetgeving.”
“Zekerheid dat compensatie snel, volledig en zonder omwegen bij de juiste mensen terechtkomt.”
“Eenvoudige regels, begrijpelijke communicatie en behoud van solidariteit voor alle generaties.”
BIJ1 erkent de problemen van de zogenoemde 'pechgeneratie' studenten die onder het leenstelsel vielen en pleit voor volledige kwijtschelding van hun studieschulden. Daarnaast wil BIJ1 het collegegeld volledig afschaffen, zodat onderwijs gratis wordt voor iedereen. Hun visie is radicaal: structurele schuldenlast voor studenten wordt onacceptabel geacht en moet direct worden opgelost.
Volledige kwijtschelding studieschuld pechgeneratie
BIJ1 vindt dat de 'pechgeneratie' studenten, die onder het leenstelsel vielen, onterecht zijn opgezadeld met hoge schulden. Om deze generatie recht te doen, wil BIJ1 alle studieschulden van deze groep volledig kwijtschelden. Dit is een expliciete en concrete maatregel die verder gaat dan veel andere partijen.
“Alle studieschulden van de ‘pechgeneratie’ schelden we volledig kwijt.”
Collegegeld volledig afschaffen
Naast het kwijtschelden van bestaande schulden wil BIJ1 structureel voorkomen dat toekomstige generaties in dezelfde situatie terechtkomen. Daarom pleiten ze voor het volledig afschaffen van collegegeld, zodat onderwijs gratis wordt en niemand meer hoeft te lenen voor een studie.
“We schaffen collegegeld af: al het onderwijs wordt gratis.”
DENK benoemt de "pechgeneratie" van studenten die onder het leenstelsel zijn gevallen niet expliciet, noch wordt D66 in deze context genoemd. Wel pleit DENK voor het toegankelijk maken van vervolgonderwijs zonder financiële drempels en het herstellen van investeringen in kansengelijkheid, wat indirect relevant is voor de positie van de pechgeneratie. Concrete voorstellen over compensatie of herstel voor deze groep ontbreken.
Toegankelijk vervolgonderwijs zonder financiële drempels
DENK wil dat vervolgonderwijs voor iedereen toegankelijk wordt, zonder financiële barrières. Dit standpunt adresseert het probleem van studenten die door het leenstelsel (de "pechgeneratie") met hoge schulden zijn opgezadeld, maar DENK doet geen concrete belofte over compensatie of herstelbetalingen. De focus ligt op het wegnemen van toekomstige drempels, niet op het oplossen van het verleden.
“We zetten in op cultuursensitief onderwijs, stagegaranties en het toegankelijk maken van vervolgonderwijs zonder financiële drempels.”
Herstel investeringen in kansengelijkheid
DENK wil de bezuinigingen op het onderwijs terugdraaien en investeren in kansengelijkheid. Dit is relevant voor de pechgeneratie omdat het de structurele oorzaken van ongelijkheid in het onderwijs aanpakt, maar het biedt geen directe oplossing voor de schuldenproblematiek van deze groep.
“Wij draaien de bezuinigingen op het onderwijs terug, herstellen de investeringen in kansengelijkheid, breiden de brede brugklas uit en maken werk van eerlijke schooladviezen en selectieprocedures.”
GroenLinks-PvdA erkent dat jonge generaties het moeilijker hebben dan eerdere generaties, met name op het gebied van wonen, inkomen en bestaanszekerheid. Hoewel het programma empathie toont voor de situatie van jongeren (“pechgeneratie”), ontbreken zeer concrete, op de D66-pechgeneratie gerichte beleidsvoorstellen; de partij richt zich vooral op algemene verbeteringen in kansen, woningmarkt en bestaanszekerheid voor jongeren. De kern van hun visie is het herstellen van vertrouwen en het bieden van perspectief aan jongeren, maar zonder specifieke maatregelen voor de “pechgeneratie” zoals D66 die benoemt.
Jongeren hebben het slechter dan vorige generaties
GroenLinks-PvdA signaleert dat nieuwe generaties vrezen slechter af te zijn dan hun ouders, vooral door problemen op de woningmarkt en bestaanszekerheid. Dit vormt de basis voor hun inzet op verbeteringen, maar het programma blijft op dit punt algemeen en benoemt geen specifieke “pechgeneratie”-maatregelen.
“Nieuwe generaties vrezen niet zonder reden slechter af te zijn dan de vorige. Een goede, betaalbare woning is geen recht meer, maar een luxe. Fatsoenlijk rondkomen van je loon, laat staan vooruitkomen, is voor veel te veel mensen niet langer de norm.”
Jongeren meer betrekken bij politiek en besluitvorming
De partij wil jongeren meer invloed geven op politieke besluitvorming, onder andere door het verlagen van de kiesgerechtigde leeftijd. Dit is een structurele maatregel om jongeren meer perspectief te bieden, maar geen directe compensatie of herstel voor de “pechgeneratie”.
“We willen jongeren veel meer dan nu betrekken bij de politieke besluitvorming. We verlagen de kiesgerechtigde leeftijd naar 16 jaar en we rollen een campagne uit om de opkomst onder jongeren te verhogen.”
FVD erkent de problematiek van de 'pechgeneratie' studenten (2015-2023) die geen basisbeurs ontvingen en wil deze groep royaal compenseren. Het voorstel is concreet gericht op financiële compensatie voor de misgelopen basisbeurs, waarmee FVD zich duidelijk onderscheidt van partijen die minder vergaande compensatie bieden.
Royale compensatie voor de pechgeneratie studenten
FVD wil de studenten die tussen 2015 en 2023 geen basisbeurs ontvingen ('pechgeneratie') royaal compenseren voor het financiële nadeel dat zij hebben geleden. Hiermee adresseert FVD expliciet het onrecht dat deze groep is aangedaan door het leenstelsel, en positioneert zich tegenover partijen als D66 die het leenstelsel invoerden.
“We compenseren de ‘pechgeneratie’ (2015-2023) royaal voor de misgelopen basisbeurs.”
NSC erkent de problematiek van de zogenoemde 'pechgeneratie' studenten die onder het leenstelsel (vaak geassocieerd met D66) onevenredig hoge studieschulden hebben opgebouwd. De partij stelt voor om, naast reeds gerealiseerde tegemoetkomingen, de rente op deze studieschulden definitief op 0% te bevriezen voor deze groep. Hiermee wil NSC de financiële druk op deze generatie structureel verlichten.
Rente op studieschuld pechgeneratie definitief op 0% bevriezen
NSC erkent dat studenten uit de pechgeneratie door het leenstelsel met onevenredig hoge schulden zijn opgezadeld. Om deze groep tegemoet te komen, wil NSC dat de rente op hun opgebouwde studieschuld definitief op 0% wordt gezet, bovenop reeds gerealiseerde compensaties. Dit voorstel is bedoeld om de financiële last voor deze generatie structureel te verlichten en hun toekomstperspectief te verbeteren.
“We erkennen de onevenredige studieschulden waar studenten uit de pechgeneratie mee te maken hebben gekregen. Naast de gerealiseerde extra tegemoetkoming voor studenten uit de pechgeneratie, willen we dat voor studenten die in die periode hun studieschuld hebben opgebouwd de rente definitief op 0% bevroren wordt.”
De SP erkent de problemen van de zogenoemde 'pechgeneratie' van studenten, die onder het leenstelsel (geïntroduceerd door onder andere D66) hoge studieschulden hebben opgebouwd. De partij pleit voor kwijtschelding van studieschulden voor deze groep en wil het leenstelsel volledig afschaffen, zodat toekomstige studenten niet opnieuw in dezelfde situatie terechtkomen.
Studieschulden van de pechgeneratie kwijtschelden
De SP vindt dat de overheid verantwoordelijkheid moet nemen voor de financiële problemen van de 'pechgeneratie' studenten, die door het leenstelsel zijn benadeeld. Door hun studieschulden kwijt te schelden, wil de SP deze groep perspectief bieden en de gevolgen van het beleid van eerdere kabinetten (waar D66 deel van uitmaakte) herstellen.
“De DUOschulden van de kinderen moeten worden kwijtgescholden.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma