Verkiezingsprogramma's 2025 overd66 cda ja21
JA21 positioneert zich duidelijk tegenover partijen als D66 en CDA door zich af te zetten tegen centralistisch, betuttelend beleid en het beperken van nationale soevereiniteit, met name op het gebied van migratie, EU-invloed en klimaatmaatregelen. De partij pleit voor meer directe democratie, minder EU, striktere migratie, en het teruggeven van zeggenschap aan de Nederlandse burger, in tegenstelling tot de koers van D66 en CDA. JA21 wil concrete beleidswijzigingen zoals meer referenda, minder Brusselse bemoeienis en een faciliterende overheid.
Meer directe democratie en minder EU-invloed
JA21 onderscheidt zich van D66 en CDA door te pleiten voor meer burgerzeggenschap via referenda en het beperken van EU-invloed, waar D66 juist pro-EU is en CDA vaak een middenpositie inneemt. JA21 ziet centralisatie en Brusselse regelgeving als bedreiging voor de Nederlandse autonomie.
“JA21 wil dus meer referenda, minder EU, meer economische vrijheid en meer invloed op ons grensbeleid.”
“Heldere, uitvoerbare wetgeving met de autonomie van Nederlanders als uitgangspunt.”
“Rigoureuze deregulering van beperkende EU-wetgeving die onze ondernemers en industrie al te lang vastzet.”
Striktere migratie en behoud nationale identiteit
Waar D66 en CDA doorgaans een gematigder migratiebeleid voeren, kiest JA21 voor scherpe beperking van migratie en het afdwingen van integratie, met als doel de Nederlandse cultuur en verzorgingsstaat te beschermen.
Faciliterende overheid, minder betutteling
JA21 verzet zich tegen de sturende, betuttelende overheid die zij bij D66 en CDA signaleren, en wil juist ruimte geven aan burgers, ondernemers en gemeenschappen.
Kritiek op klimaat- en mobiliteitsbeleid (tegen dwang en Brusselse regels)
JA21 keert zich tegen door Brussel opgelegde klimaatmaatregelen en mobiliteitsdwang, waar D66 en CDA juist vaak voorstander zijn van dergelijke Europese afspraken.
“Ook een vanuit Brussel afgekondigd verbod van verkoop van brandstofauto’s per 1 januari 2035 en het instellen van milieuzones om de burger richting het elektrisch rijden te dwingen, wordt niet door JA21 gesteund.”
“JA21 verzet zich dan ook tegen maatregelen die het gebruik van de eigen auto ontmoedigen zoals hoge wegenbelasting, rekeningrijden en te hoge accijnzen.”
D66 onderscheidt zich duidelijk van CDA en JA21 door haar uitgesproken progressieve en liberale koers op thema’s als sociale inclusie, individuele autonomie, Europese integratie en duurzaamheid. De partij zet in op grondwettelijke verankering van abortus en euthanasie, diepgaande Europese samenwerking, en een inclusieve samenleving zonder discriminatie. D66 kiest voor concrete, vooruitstrevende maatregelen die haaks staan op de meer behoudende of restrictieve benaderingen van CDA en JA21.
Grondwettelijke verankering van abortus en euthanasie
D66 wil het recht op abortus en euthanasie expliciet vastleggen in de Grondwet, waarmee zij zich duidelijk progressiever positioneert dan CDA en JA21, die traditioneel terughoudender zijn op deze thema’s. Dit benadrukt het belang dat D66 hecht aan individuele autonomie en zelfbeschikking.
Diepgaande Europese integratie en federalisering
D66 pleit voor verdere federalisering van de EU, directe verkiezing van de Commissievoorzitter en het kunnen wegsturen van individuele Eurocommissarissen. Dit is een fundamenteel ander standpunt dan CDA en vooral JA21, die veel terughoudender zijn over Europese integratie.
Actief bestrijden van discriminatie en uitsluiting
D66 kiest voor een inclusieve samenleving en wil alle vormen van discriminatie en uitsluiting doorbreken, inclusief op basis van afkomst, religie, seksuele oriëntatie en genderidentiteit. Dit progressieve standpunt contrasteert met de meer conservatieve benadering van CDA en de uitgesproken standpunten van JA21.
“D66 wil alle vormen van uitsluiting, racisme en discriminatie doorbreken: of het nu gaat om afkomst of geloof (jodenhaat of moslimhaat), huidskleur (zoals anti-zwart of anti-Aziatisch racisme), leeftijd, opleidingsniveau, armoede, beperking, neurodiversiteit (zoals ADHD of autisme), seksuele oriëntatie of genderidentiteit (queerhaat) of omdat iemand een vrouw is.”
Versterken van dierenwelzijn als moreel kompas
D66 beschouwt dierenwelzijn als een moreel en maatschappelijk kompas en heeft de wet aangescherpt om dierenrechten te waarborgen. Dit standpunt is progressiever dan dat van CDA en JA21, die dierenwelzijn minder centraal stellen.
“Dierenwelzijn is voor ons geen bijzaak, maar een moreel en maatschappelijk kompas. Daarom hebben we in 2024 de wet aangescherpt: dieren hebben recht op vrijheid van honger, dorst, pijn, angst en ongemak, én op natuurlijk gedrag, goede leefomstandigheden en een positieve emotionele toestand.”
Expliciete steun voor LHBTIQA+ en vrouwenrechten, nationaal en internationaal
D66 steunt expliciet vrouwenrechtenbewegingen en LHBTIQA+-rechten, zowel in Nederland als internationaal, en wil dat bestaande rechten niet worden beknot. Dit is een duidelijk progressief verschil met CDA en JA21.
“Expliciet steunen we vrouwenrechtenbewegingen en dappere voorvechters die opkomen voor vrouwen- en LHBTIQA+-rechten.”
“D66 steunt het genderbeleid van de Europese Unie en wil dat Europa zich vol blijft inzetten voor gelijke rechten voor vrouwen en mannen. We willen dat er geen concessies worden gedaan en dat bestaande rechten niet worden beknot.”
BIJ1 positioneert zich scherp tegenover partijen als D66, CDA en JA21 door te pleiten voor radicale democratisering, sterke privacybescherming en het terugdringen van de macht van grote bedrijven en geheime diensten. Hun voorstellen zijn gericht op het beperken van surveillance, het versterken van burgerinspraak en het beschermen van minderheden, waarmee ze zich duidelijk onderscheiden van de meer gematigde of behoudende koers van D66, CDA en JA21. BIJ1 wil een inclusieve, solidaire democratie waarin gelijkwaardigheid en mensenrechten centraal staan.
Bevoegdheden geheime diensten fors inperken
BIJ1 wil de macht van geheime diensten drastisch beperken en pleit voor strenge democratische controle, in tegenstelling tot partijen als D66, CDA en JA21 die doorgaans meer ruimte laten voor veiligheidsdiensten. Dit standpunt adresseert zorgen over privacy en burgerrechten.
“ID-WIV, worden ontmanteld. We intensiveren en verbeteren intussen de strenge, bindende, onafhankelijke democratische controle over deze diensten. Hun bevoegdheden worden ingeperkt, en gegevensverstrekking aan buitenlandse geheime diensten wordt aan banden gelegd.”
Radicale democratisering en burgerinspraak
BIJ1 wil de democratie fundamenteel hervormen door burgers directe inspraak te geven en de macht van gevestigde belangen te doorbreken, waar D66, CDA en JA21 vasthouden aan het huidige representatieve systeem. Dit standpunt is bedoeld om de invloed van grote bedrijven en machtige groepen te verminderen.
“Burgers bepalen met landelijke gespreksrondes en inspraaksessies altijd actief mee met nieuwe wetten en regels van de overheid. Vooral bij grote politieke vraagstukken krijgt deze raadpleging een centrale, bindende rol.”
“BIJ1 staat pal achter een democratie die gebaseerd is op gelijkwaardigheid, in plaats van een democratie gebaseerd op de belangen van de grote bedrijven en de rijken.”
Privacy en surveillance: camera’s en gezichtsherkenning verbieden
BIJ1 wil het grootschalig surveilleren van burgers stoppen en automatische gezichtsherkenning verbieden, een veel verdergaande privacybescherming dan D66, CDA of JA21 voorstellen. Dit is gericht op het beschermen van burgerrechten en het tegengaan van overheidscontrole.
“De grootschalige controle en surveillance bij demonstraties – zoals de standaard inzet van camera’s – in de publieke ruimte stopt onmiddellijk en er komt nieuw beleid waarin de privacy van de burger centraal staat. Ook automatische gezichtsherkenning wordt verboden.”
Mensenrechtenverdragen direct opnemen in Nederlands recht
BIJ1 wil internationale mensenrechtenverdragen direct laten gelden in Nederland en discriminatiegronden uitbreiden in de Grondwet, waarmee ze zich onderscheiden van partijen die hier terughoudender in zijn.
“Alle mensenrechtenverdragen↗, zoals het Kinderrechtenverdrag, het Vrouwenrechtenverdrag en het VN-verdrag inzake rechten van personen met een handicap, krijgen rechtstreekse werking in het Nederlandse recht. Etniciteit, afkomst, nationaliteit, genderidentiteit↗ en genderexpressie↗ worden in artikel 1 van de Grondwet opgenomen.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma