Volt zet sterk in op digitalisering en digitale autonomie, met als doel een toegankelijke, veilige en rechtvaardige digitale samenleving. Ze willen een Ministerie van Digitale Zaken, Europese digitale soevereiniteit, strengere regelgeving en transparantie, en waarborgen van privacy en inclusiviteit. Concrete voorstellen zijn onder meer digital-ready wetgeving, open source software bij de overheid, digitale toegankelijkheid, en bescherming tegen digitale dreigingen.
Volt wil een apart ministerie voor digitale zaken om regie te voeren op digitale infrastructuur, economie, defensie en digitale rechten. Dit moet politieke grip op technologie vergroten en burgers beter beschermen.
“Daarom komt er een minister en ministerie van Digitale Zaken. We zorgen dat iedereen die dat wil, mee kan doen in de digitale samenleving.”
“We willen dat er een minister van Digitale Zaken komt met een eigen ministerie van Digitale Zaken.”
Volt streeft naar digitale onafhankelijkheid van grote Amerikaanse techbedrijven door Europese alternatieven en open source software te stimuleren, vooral bij de overheid en vitale infrastructuur.
“We voeren een ‘Koop binnen de EU’-beleid in voor de aankoop van alle digitale diensten en producten ten behoeve van de vitale infrastructuur en processen.”
“De overheid geeft het goede voorbeeld en is in 2030 volledig overgestapt op EU-alternatieven voor haar digitale infrastructuur.”
“Overheidsdata en publieke infrastructuur moeten niet langer draaien op commerciële platforms zoals Microsoft, Amazon of Google.”
“Volt streeft naar een innovatieve, digitale en rechtvaardige samenleving en zet daarom vol in op Europese digitale autonomie.”
Volt wil dat alle nieuwe wetgeving vanaf het begin geschikt is voor digitale uitvoering, met multidisciplinaire samenwerking tussen beleid, uitvoering en IT.
“Alle nieuwe wetgeving moet vanaf dag één ‘digital-ready’ zijn. Dit betekent dat wetgeving wordt geschreven met de publieke dienstverlening in gedachten, waarbij de afdelingen beleid, uitvoering en IT vanaf het begin samenwerken in multidisciplinaire teams.”
“We maken alle nieuwe wetgeving digital-ready, zorgen voor heldere bewoording die direct kan worden vertaald naar werkende digitale systemen en geven uitvoeringsorganisaties een sterkere stem in het wetgevingsproces.”
Volt wil de digitale wereld toegankelijker maken voor mensen met een beperking en garandeert persoonlijk contact en hulp bij digitalisering.
“We maken de digitale wereld toegankelijker voor mensen met een beperking door een speciaal platform op te zetten voor het melden van overtredingen van de toegankelijkheidsregels.”
“Persoonlijke hulp blijft altijd beschikbaar. In elk gemeentehuis komen digitale servicepunten waar medewerkers burgers helpen met digitale aanvragen.”
Volt benadrukt het belang van transparantie, privacy en zeggenschap over persoonlijke data, met biometrische identificatie en inzicht voor burgers in datagebruik.
“We verbeteren de digitale identiteit binnen de EU door zowel de Nederlandse DigiD als de Europese Digital Identity Wallet te vervangen door biometrische identificatie op publieke, transparante infrastructuur.”
“Burgers hebben altijd inzicht in wie hun gegevens bekijken.”
Volt wil verplichte rapportage over cyberdreigingen, parlementaire controle op cyberveiligheid, en kwantumbestendige overheidsinfrastructuur.
“We verplichten publieke rapportage over cyberdreigingen en overheidsmaatregelen. Daarnaast voeren we een parlementaire controle uit bij alle cyberveiligheidsoperaties om het vertrouwen te waarborgen.”
“We implementeren een centrale aanpak die ervoor zorgt dat de overheid (en met name de kritieke infrastructuur) uiterlijk in 2028 ‘kwantumbestendig’ is.”
50PLUS benadrukt het belang van digitale veiligheid, digitale inclusie en toegankelijke digitale dienstverlening, vooral voor ouderen. De partij wil investeren in digitale weerbaarheid, bescherming tegen online oplichting, en waarborgen dat overheidsdiensten ook offline toegankelijk blijven. Concrete voorstellen zijn onder meer het verbeteren van digitale vaardigheden bij ouderen, het beperken van anonieme accounts, en het wettelijk verplichten van digitale inclusie op gemeentelijk niveau.
50PLUS ziet digitale veiligheid als urgent en wil ouderen beschermen tegen digitale bedreigingen zoals oplichting en identiteitsdiefstal. De partij pleit voor extra investeringen in digitale veiligheid en strengere maatregelen tegen digitaal geweld.
“Digitale veiligheid heeft grote urgentie. Er komen digitaal steeds sneller en meer bedreigingen op ons af. We willen dat er extra geïnvesteerd wordt in de veiligheid van onze systemen om onafhankelijk te worden van commerciële en buitenlandse partijen.”
“Zware straffen voor plegers van fysiek, verbaal en ook digitaal geweld en agressie tegen hulpverleners, handhavers en politieke ambtsdragers.”
“Digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen beschermen ouderen tegen online oplichting en identiteitsdiefstal.”
50PLUS vindt dat digitale overheidsdiensten begrijpelijk en toegankelijk moeten zijn, met papieren of telefonische alternatieven voor wie digitaal niet mee kan komen. Digitale communicatie moet in begrijpelijke taal en volgens toegankelijkheidsrichtlijnen plaatsvinden.
“Betere toegankelijkheid van online overheidsdiensten, zoals belastingaangifte en zorginformatie, met duidelijke uitleg.”
“Overheidsdiensten en facilitaire bedrijven bieden ouderen en gehandicapten die moeite hebben met digitale formulieren, een papieren alternatief.”
“Overheidsdiensten en maatschappelijke organisaties (zoals DigiD, MijnOverheid, zorgportalen) zijn altijd ook bereikbaar via post, telefoon of fysieke balie.”
“Alle digitale communicatie van overheden dient te voldoen aan begrijpelijke taal (B1) en toegankelijkheidsrichtlijnen.”
De partij wil dat ouderen beter worden ondersteund in het ontwikkelen van digitale vaardigheden, onder andere via cursussen en lokale initiatieven. Gemeenten krijgen een wettelijke taak om digitale inclusie van ouderen te waarborgen.
“Digitale cursussen voor ouderen om hun vaardigheden te verbeteren, met specifieke aandacht voor internetgebruik, online bankieren en sociale media door lokale gemeenschappen, bibliotheken en seniorenverenigingen.”
“Digitale inclusie: een gemeentelijke plicht. Gemeenten krijgen de wettelijke taak om digitale inclusie van ouderen te waarborgen. Net zoals gemeenten verantwoordelijk zijn voor de WMO, worden zij ook verantwoordelijk voor de digitale zelfredzaamheid van hun oudere inwoners.”
Om digitale veiligheid te vergroten, wil 50PLUS anonieme accounts verbieden of sterk beperken.
“Anonieme accounts worden verboden of in ieder geval sterk beperkt.”
50PLUS wil dat de overheid meer regie voert op digitale zaken en de implementatie van kunstmatige intelligentie, met het oog op kansen voor ouderen.
“Digitale zaken en AI-implementatie worden door de overheid beter gecoördineerd.”
“Kunstmatige Intelligentie (AI) in dienst van ouderen. AI biedt enorme kansen voor ouderen. 50PLUS omarmt technologie die het leven makkelijker maakt, zorg verbetert en ouderen langer zelfstandig laat wonen.”
GroenLinks-PvdA ziet digitalisering als een kans, mits deze eerlijk, toegankelijk en democratisch wordt ingericht. Ze willen digitale autonomie voor Europa, publieke controle op technologie, en waarborgen dat iedereen kan meedoen in de digitale samenleving. Belangrijke voorstellen zijn een minister van Digitale Zaken, investeringen in Europese digitale infrastructuur, en het garanderen van niet-digitale alternatieven voor overheidsdiensten.
GroenLinks-PvdA wil digitalisering centraal coördineren met een minister van Digitale Zaken en een Digitale Comptabiliteitswet. Dit moet zorgen voor overzicht, betere informatiehuishouding en het halen van wettelijke deadlines, zodat de overheid digitaal betrouwbaar en toegankelijk is.
“De digitalisering gaan we centraal coördineren voor alle lagen van de overheid met een minister van digitale zaken. Om te functioneren als één digitale overheid, komt er een Digitale Comptabiliteitswet.”
“Met een betere informatiehuishouding wordt de wettelijke deadline voor Woo-verzoeken vaker gehaald.”
De partij wil minder afhankelijk zijn van Amerikaanse en Chinese techbedrijven door te investeren in Europese digitale infrastructuur, cloud, AI en chipfabrieken. Dit moet de digitale soevereiniteit van Nederland en Europa versterken en publieke waarden beschermen.
“We bouwen hun macht af door te investeren in Europese digitale infrastructuur, een eigen Cloud en veilige AI.”
“Nederland kent veel innovatieve ICT-bedrijven, maar is toch afhankelijk van Amerikaanse en Chinese leveranciers. Samen met Europese partners maken we haast met het bouwen van Europese alternatieven en het stallen van data op Europees grondgebied.”
“We ondersteunen initiatieven voor Europese chipfabrieken en sturen bij de Europese Commissie aan op publieke garanties, zoals bij het InvestEU-programma.”
Digitalisering mag niemand buitensluiten; daarom moeten overheidswebsites toegankelijk zijn en moet er altijd een niet-digitaal alternatief zijn voor contact met de overheid. Dit voorkomt digitale uitsluiting en waarborgt gelijke toegang tot publieke diensten.
“Alle overheidswebsites moeten toegankelijk zijn (A-status) en er moet altijd een niet-digitaal alternatief zijn voor contact met de overheid.”
GroenLinks-PvdA wil publieke controle op algoritmes, opensourcesoftware stimuleren en een waardengedreven publieke digitale ruimte creëren. Dit beschermt burgers tegen sturing door onzichtbare algoritmes en waarborgt democratische waarden online.
“In een democratie moeten mensen zich vrij en veilig kunnen uitspreken, zonder dat het gesprek gestuurd wordt door onzichtbare algoritmes of de politieke agenda van buitenlandse techmiljardairs.”
“Door middel van aanbestedingen en subsidies ondersteunen we de ontwikkeling van betrouwbare opensourcesoftware en -hardware met broncodes die iedereen kan controleren,”
“Daarom komt er meer aandacht voor een waardengedreven publieke digitale ruimte via alternatieve sociale media.”
De partij wil dat mediawijsheid en digitale geletterdheid vaste onderdelen worden van het onderwijscurriculum, zodat jongeren kritisch leren omgaan met digitale technologie en AI. Dit voorkomt dat basisvaardigheden als lezen en kritisch denken onder druk komen te staan.
“Mediawijsheid en digitale geletterdheid worden een vast onderdeel van het onderwijscurriculum. Elke jongere moet voldoende geletterd en gecijferd het onderwijs verlaten. Kerndoelen zoals lezen, schrijven en kritisch nadenken mogen niet lijden onder het gebruik van AI.”
GroenLinks-PvdA wil dataportabiliteit standaard maken in Europa, zodat mensen makkelijk hun data kunnen meenemen tussen diensten. Dit bevordert keuzevrijheid en eerlijke concurrentie op de digitale markt.
“Dataportabiliteit – het makkelijk verplaatsen van gegevens tussen diensten – wordt in Europa standaard voor online platforms. Dit zorgt voor keuzevrijheid en een eerlijke concurrentie op de digitale markt.”
NSC ziet digitalisering als een kans én een risico en pleit voor een sterke, toegankelijke en veilige digitale infrastructuur, waarbij de overheid regie moet nemen en burgers beschermd moeten worden. Belangrijke voorstellen zijn het oprichten van een Ministerie van Digitale Zaken, het verbeteren van digitale weerbaarheid tegen cyberaanvallen, het waarborgen van fysieke stemprocedures, en het beschermen van gevoelige data. De partij benadrukt dat digitalisering niet mag leiden tot uitsluiting of onveiligheid voor burgers.
NSC wil een Ministerie van Digitale Zaken oprichten en de digitale overheid toegankelijker en overzichtelijker maken voor burgers, met één centraal portaal en behoud van fysieke contactmogelijkheden. Dit moet bureaucratie verminderen en voorkomen dat burgers buitengesloten raken door digitalisering.
“We pleiten daarom voor een Ministerie van Digitale Zaken en Staatsmodernisering naar Duits voorbeeld.”
“Moeten burgers de overheid kunnen benaderen via één online overheidsportaal, naar het Deens model. Ook fysieke contactmogelijkheden op gemeentehuizen en informatiepunten in openbare bibliotheken moeten beschikbaar zijn en blijven.”
NSC vindt Nederland te kwetsbaar voor cyberaanvallen en wil de digitale weerbaarheid verhogen door wetgeving, innovatie en een centrale cyberautoriteit. Ook wordt ingezet op decentrale opslag van gevoelige data en bescherming van digitale infrastructuur.
“De cyberweerbaarheid van ons land moet omhoog. We voeren de Cyberbeveiligingswet en de Wet Weerbaarheid Kritieke Entiteiten snel in om duidelijke cybersecuritykaders voor de overheid en de vitale sector vast te stellen.”
“Er komt een verbod op kill switches bij (consumenten)apparatuur zoals zonnepanelen, laadpalen en warmtepompen, zodat deze niet vanuit het buitenland uitgeschakeld kunnen worden en zo een black-out veroorzaken.”
“Deze gevoelige gegevens moeten decentraal worden opgeslagen in fysieke kluizen.”
“Nederlandse ondernemers moeten ondersteund worden in het bevorderen van hun digitale weerbaarheid. Dit vereist dat er binnen de overheid één centrale cyberautoriteit als coördinator en aanspreekpunt fungeert, in plaats van de versnipperde verantwoordelijkheid nu.”
“Onze zeekabels moeten beschermd worden tegen de reële sabotagedreiging.”
NSC wijst digitaal stemmen af vanwege onvoldoende beveiliging en risico op schending van het stemgeheim, en kiest bewust voor fysieke stemprocedures.
“Hoewel digitaal stemmen tijdens verkiezingen makkelijk lijkt, is het niet voldoende te beveiligen zonder het stemgeheim aan te tasten. Ook kan buiten het stemhokje druk worden uitgeoefend om een bepaalde stemkeuze te maken. Daarom blijven we in Nederland fysiek stemmen.”
NSC wil investeren in digitale infrastructuur, datacenters en Europese technologie, met aandacht voor veiligheid, duurzaamheid en strategische onafhankelijkheid.
“We dragen zorg voor de aanleg en het onderhoud van onze digitale infrastructuur. Datacentra moeten passen in het landschap en er moet slim omgegaan worden met energietoevoer en restwarmte.”
“We ondersteunen het EuroStack initiatief om meer Europese digitale technologie te ontwikkelen.”
NSC benadrukt het belang van bescherming van jongeren en burgers tegen digitale risico’s, zoals cyberpesten, privacyproblemen en digitale uitsluiting.
“We moeten voorkomen dat de overheid zich achter een digitale muur verschuilt en niet langer zichtbaar en benaderbaar is.”
De VVD ziet digitale veiligheid, defensie en daadkrachtige economische groei als essentiële pijlers voor Nederland. Ze willen fors investeren in defensie en digitale weerbaarheid, regels en bureaucratie verminderen, en duidelijke keuzes maken voor betaalbare zorg en individuele rechten. Concrete voorstellen zijn onder meer het verhogen van defensie-uitgaven, het versterken van digitale veiligheid, het terugdringen van regeldruk, en het waarborgen van privacy en keuzevrijheid.
De VVD wil Nederland beschermen tegen digitale en fysieke dreigingen door fors te investeren in defensie en cyberweerbaarheid. Ze zien een sterke krijgsmacht en digitale veiligheid als cruciaal voor vrijheid en welvaart, en willen deze verantwoordelijkheid wettelijk borgen.
“Op termijn is een investering van tenminste 3,5% is nodig om onze krijgsmacht te moderniseren en onze NAVO-verplichtingen na te komen; een eerlijke contributie is de logische en morele verplichting van elke bondgenoot.”
“Nederland wordt dagelijks digitaal aangevallen. Eén succesvolle aanval kan ontwrichtende gevolgen hebben voor Nederland. Daarom wil de VVD dat deze verantwoordelijkheid voor digitale veiligheid serieuze aandacht krijgt in het kabinet.”
“We investeren in de wapens van de toekomst, zoals hypersonische raketten en drones, en brengen de luchtverdediging snel op orde.”
De VVD wil het aantal onnodige regels verminderen en bestaande regelgeving kritisch herzien, zodat ondernemers en burgers minder worden belast door bureaucratie. Dit moet economische groei stimuleren en de regeldruk verlagen.
“We hanteren een meetbare doelstelling om het aantal onnodige regels te verminderen. We beoordelen met meetbare doelen of bestaande regels effectief zijn en herzien regels waar nodig.”
“Een meetbare doelstelling voor minder en betere regels: De tijd die een kapper kwijt is aan administratie en regels, kan niet gebruikt worden om mensen te knippen.”
De VVD is kritisch over de invoering van een digitale munt en stelt strenge eisen aan privacy en de rol van de overheid in digitale betalingen.
“De VVD is terughoudend over de invoering van een digitale munt (CBDC). Invoering daarvan is voor de VVD pas bespreekbaar als de digitale munt technisch en juridisch zo is ingericht dat privacy gewaarborgd is, betalingen niet traceerbaar zijn naar individuen, en de overheid geen sturende of beperkende rol kan spelen in bestedingen.”
De VVD benadrukt het belang van individuele keuzevrijheid op thema’s als abortus, draagmoederschap en een waardig levenseinde, en wil deze rechten wettelijk borgen en beschermen tegen onnodige registratie of bemoeienis.
“Abortus is een recht: Iedere vrouw moet zelf kunnen beslissen bij een onbedoelde en/of ongewenste zwangerschap. We willen voor altijd goede, veilige en toegankelijke abortuszorg.”
“We voeren een goede wettelijke regeling in voor draagmoederschap: Het is belangrijk voor kinderen, draagmoeders en wensouders dat draagmoederschap zorgvuldig en eerlijk wordt gereguleerd.”
“Zelfbeschikking voor een waardig en barmhartig levenseinde zijn onlosmakelijk verbonden met liberale zorg, ook voor mensen met dementie en psychiatrische patiënten.”
De VVD wil fraude harder bestraffen en de aanpak doelmatiger maken, om het vertrouwen in de overheid te herstellen en verspilling van belastinggeld tegen te gaan.
“Misbruik van belastinggeld schaadt het vertrouwen van gewone Nederlanders die wél netjes bijdragen. De VVD kiest voor een overheid die rechtvaardig is én optreedt tegen fraude.”
“Om te voorkomen dat door fraude jaarlijks miljarden weglekken uit de zorg, straffen we fraudeurs harder, sporen we fraudeurs actief op en bestraffen we fraude harder.”
De SGP benadrukt het belang van doelgericht en degelijk beleid op uiteenlopende terreinen, zoals defensie, data, dierenwelzijn en digitale veiligheid. De partij pleit voor concrete maatregelen zoals het versterken van de defensie-industrie, het beschermen van data-eigenaarschap, het verbeteren van dierenwelzijn en het verhogen van digitale veiligheid. Hun visie is gericht op het waarborgen van nationale belangen, ethiek en veiligheid, met oog voor praktische haalbaarheid en bescherming van kwetsbare groepen.
De SGP vindt het noodzakelijk om de Nederlandse defensie-industrie te versterken en te zorgen voor voldoende productiecapaciteit, innovatie en betrokkenheid van de maakindustrie. Dit is volgens de partij essentieel voor de nationale veiligheid en het behoud van strategische autonomie.
De SGP pleit voor individueel eigenaarschap van data en het beschermen van burgers tegen misbruik van hun persoonlijke gegevens. Dit standpunt is ingegeven door zorgen over privacy en de groeiende rol van digitale technologieën.
“De SGP wil toe naar zoveel mogelijk ‘individueel eigenaarschap’ van data. Niet de autofabrikant en het energiebedrijf, maar de auto- en de woningbezitter moeten bepalen wat er met ‘hun’ data gebeurt.”
“Bedrijven en organisaties moeten transparant zijn over het gebruik van data van burgers.”
Om misbruik van digitale technologieën te voorkomen, wil de SGP een verbod op het creëren en verspreiden van deepfakes en het wettelijk beschermen van persoonlijke kenmerken zoals gezicht en stem.
“Er komt een verbod op het creëren en verspreiden van deepfakes. Burgers krijgen, naar Deens voorbeeld, op grond van de Auteurswet copyright op hun eigen lichaam, gezichtskenmerken en stem.”
De SGP onderstreept het belang van hoge veiligheidsstandaarden voor digitale processen, vooral bij kritieke infrastructuur. Dit is noodzakelijk om de samenleving te beschermen tegen digitale dreigingen.
“Hogere veiligheidsstandaarden voor de kritieke delen van de digitale processen en frequent en grootschalig testen van de beveiliging zijn noodzakelijk.”
“De SGP wil ondernemers ondersteunen bij het werken aan cyberveiligheid. De capaciteit van het Digital Trust Centre wordt versterkt.”
De SGP kiest voor een wettelijk programma dat gericht is op een realistische en geborgde daling van stikstofuitstoot, in plaats van onhaalbare doelen in de wet vast te leggen.
“Niet door het vastleggen van onhaalbare doelen in de wet, maar door een wettelijk programma voor geborgde en doelgerichte daling van de stikstofuitstoot.”
De partij wil investeren in dierenwelzijn, onder meer door alternatieven voor het doden van eendagshaantjes te stimuleren en het aantal proefdieren te verminderen.
De SP zet sterk in op het beschermen van digitale rechten, het tegengaan van digitale tweedeling en het waarborgen van menselijke controle bij digitalisering. Ze pleiten voor een ministerie van Digitale Zaken, strenge regulering van data en algoritmes, en het recht op offline alternatieven. De partij wil digitale discriminatie en monopolisering door grote techbedrijven tegengaan en investeert in digitale vaardigheden voor iedereen.
De SP vindt dat digitalisering niet mag leiden tot uitsluiting of tweedeling en dat iedereen moet kunnen kiezen voor offline alternatieven. De overheid moet digitalisering in goede banen leiden en mensen beschermen tegen de nadelen ervan.
“Iedereen heeft recht om ook offline te kunnen leven, en de overheid moet dat mogelijk maken. We zorgen ervoor dat iedereen die dat wil digitaal kan meedoen, maar bieden ook alternatieven voor wie dat niet wil.”
“Wanneer de overheid digitaliseert, blijft er een nietdigitaal alternatief over voor wie niet kan of wil meegaan in digitalisering.”
De SP wil dat beslissingen die mensen raken nooit volledig door algoritmes worden genomen en dat mensen altijd inzicht hebben in de gebruikte gegevens. Ze pleiten voor dataminimalisatie en het recht om persoonsgegevens te laten verwijderen.
“Beslissingen die mensen raken, mogen nooit alleen door een algoritme worden genomen.”
“Dataminimalisatie wordt de norm. Overheden en bedrijven mogen geen overbodige persoonsgegevens verzamelen, zoals locatiegegevens zonder duidelijke noodzaak.”
“Iedereen moet het recht hebben om zijn gegevens te laten verwijderen. Inclusief data die is doorgegeven aan andere partijen of in systemen is verwerkt.”
De SP wil digitale discriminatie door risicoprofilering en AI tegengaan en de macht van grote techbedrijven beperken via strengere regulering en open standaarden.
“Stop digitale discriminatie vanuit de overheid. Risicoprofilering en AI mogen niet leiden tot discriminatie.”
“Wij zetten ons in voor strengere regulering, open standaarden, transparantie over algoritmes en een sterkere positie voor consumenten, werknemers en kleinere ondernemers in de digitale economie.”
De SP pleit voor een apart ministerie dat digitalisering reguleert en publieke data veilig in Nederland opslaat. Ze willen afhankelijkheid van buitenlandse techbedrijven verminderen en investeren in open source.
De SP wil consumentenrechten in de digitale wereld versterken, geplande veroudering tegengaan en strengere regels voor digitale abonnementsdiensten.
“We stoppen de uitholling van consumentenrechten in de digitale wereld. Wanneer je online een product koopt, ben je de eigenaar van dat product. We maken een einde aan geplande veroudering en zetten in op duurzaamheid, ook digitaal.”
De PVV wil dierenwelzijn verbeteren door strengere handhaving en bescherming van dieren, met een nadruk op het aanpakken van dierenmishandeling en het reguleren van dierenwelzijnsaspecten zoals slacht en dierenartskosten. Daarnaast pleit de partij voor het verbieden van ritueel slachten en het ondersteunen van ouderen met dierenartskosten. De partij positioneert zich duidelijk tegen dierenleed en voor transparantie en strengere regels rondom dieren.
De PVV wil dieren beter beschermen door strengere handhaving tegen mishandeling, transparantie in dierenzorg en het verbieden van ritueel slachten. De partij ziet dierenwelzijn als een belangrijk thema en wil misstanden hard aanpakken, met concrete maatregelen voor zowel preventie als handhaving.
“Professionele Nationale Dierenambulance met uitrijverplichting en opvangmogelijkheden”
“Dierenmishandelaars, illegale handelaren, malafide broodfokkers etc. keihard aanpakken”
“Dieren onomkeerbaar bedwelmen vóórdat ze worden geslacht”
“Slachthuizen die zich niet aan de regels houden en/of waar dieren worden mishandeld, worden onmiddellijk gesloten en de eigenaar wordt vervolgd”
“Verbod op ritueel slachten”
“Openbaarheid van dierenartstarieven, gespecificeerde kostenramingen, landelijk vergelijkingsportaal”
“Financiële steun aan ouderen met een laag inkomen voor dierenartskosten”
“Probleemwolven verjagen; bij ernstige incidenten volgt onverbiddelijk afschot”
BIJ1 pleit voor radicale democratisering, internationale solidariteit en het eerlijk delen van middelen en macht, zowel nationaal als internationaal. De partij wil democratische rechten versterken, buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking dekoloniseren, en pleit voor een democratische republiek met meer burgerinvloed en bescherming van privacy. Concrete voorstellen zijn onder andere het stoppen van neokoloniale ontwikkelingssamenwerking, het centraal stellen van democratische rechten, en het verbieden van automatische gezichtsherkenning.
BIJ1 wil af van het huidige model van buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking dat volgens hen vooral westers eigenbelang dient. In plaats daarvan pleiten ze voor eerlijke verdeling van middelen, solidariteit en zelfbeschikking voor landen buiten het Westen.
“Echte ontwikkelingssamenwerking is gericht op herstel, radicaal eerlijk delen en solidariteit. Voor zelfbeschikking, klimaatrechtvaardigheid en het recht op ontwikkeling buiten westerse ‘voorwaarden’ om.”
“Nederland zet zich ervoor in dat de EU radicaal eerlijk delen, anti-imperialisme en solidariteit centraal stelt in wetten en regels en budgettering.”
De partij wil democratische rechten beschermen en versterken, onder andere door privacy te waarborgen en repressieve surveillance te beperken. Ze pleiten voor een democratische republiek en meer burgerinvloed op beleid.
“J1. Naar een democratische republiek die werkt voor iedereen.”
“J2. Bescherming van democratische rechten.”
“De grootschalige controle en surveillance bij demonstraties – zoals de standaard inzet van camera’s – in de publieke ruimte stopt onmiddellijk en er komt nieuw beleid waarin de privacy van de burger centraal staat. Ook automatische gezichtsherkenning wordt verboden.”
BIJ1 wil dat besluitvorming op verschillende niveaus democratischer wordt, met meer directe invloed van burgers en medewerkers, bijvoorbeeld in het onderwijs en bij huurdersverenigingen.
“Elke instelling krijgt een diversiteitscommissie en er komen diversiteitsquota in alle onderwijs- en bestuurslagen in het theoretisch en wetenschappelijk onderwijs.”
“Gemeenten worden verplicht om subsidie te geven aan een onafhankelijke huurdersvereniging die huurders uit alle wijken democratisch vertegenwoordigt.”
De ChristenUnie benadrukt het belang van duidelijke, rechtvaardige en duurzame keuzes in beleid, waarbij bescherming van mens, natuur en samenleving centraal staat. Ze pleiten voor concrete maatregelen zoals het versterken van dijken, het terugdraaien van bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking, het afschaffen van de kostendelersnorm, en het waarborgen van repareerbare producten. Hun visie is gericht op solidariteit, het tegengaan van armoede en het creëren van een toekomstbestendige samenleving.
De ChristenUnie ziet de bescherming tegen water als een kerntaak van de overheid, met nadruk op het versterken van dijken en het aanpassen aan nieuwe klimaatrampen. Dit is essentieel vanwege de ligging van Nederland en de toenemende dreiging van overstromingen en droogte.
“We realiseren de Hollandkering om dijkverhogingen in het achterland te beperken. Dijkversterkingen gaan gepaard met nieuwe natuuraanleg, bijvoorbeeld via groene dijken.”
“Het Deltaprogramma wordt voorzien van voldoende middelen om het veilig voortbestaan van ons land te garanderen.”
De partij wil de bezuinigingen op hulp aan de allerarmsten wereldwijd terugdraaien en weer voldoen aan internationale normen voor ontwikkelingssamenwerking. Dit is volgens hen een kwestie van solidariteit en morele verantwoordelijkheid.
“De bezuiniging op de allerarmsten wereldwijd wordt teruggedraaid. Nederland groeit weer toe naar de internationale norm om 0,7% van het bruto nationaal inkomen (bni) uit te geven aan ontwikkelingssamenwerking en handhaaft de aloude bni-koppeling.”
“Het is een grove schande dat het laatste kabinet miljarden bezuinigde op hulp aan de allerarmsten. Deze bezuiniging draaien we terug.”
De ChristenUnie wil de kostendelersnorm afschaffen voor mensen die onderdak bieden aan anderen in nood, om solidariteit en opvang te stimuleren zonder financiële straf.
“Daarom schaffen we de kostendelersnorm in de Participatiewet af voor mensen die onderdak bieden aan iemand in nood of bereid zijn om hun woning te delen met iemand anders.”
Om duurzaamheid te bevorderen en verspilling tegen te gaan, wil de ChristenUnie dat producten duurzaam en repareerbaar zijn, met verplichte beschikbaarheid van reserveonderdelen.
“Producten worden duurzaam en repareerbaar en dat wordt de norm. Niet-repareerbare gebruiksproducenten worden geweerd en fabrikanten moeten tot tien jaar verplicht reserveonderdelen aanhouden en hierbij service bieden.”
“Niet-repareerbare gebruiksproducten worden geweerd van de Nederlandse markt: fabrikanten worden verplicht om tien jaar reserveonderdelen aan te houden en hierbij service te bieden.”
D66 zet sterk in op digitalisering, digitale autonomie en het beschermen van burgers tegen de negatieve effecten van digitalisering en data-economie. De partij wil democratische grip op digitale technologie, betere bescherming tegen schadelijke verdienmodellen van techbedrijven, en een toegankelijke, moderne digitale overheid. Concrete voorstellen zijn onder meer het versterken van digitale toezichthouders, het waarborgen van digitale rechten, en het moderniseren van de Belastingdienst-ICT.
D66 vindt dat Nederland en Europa meer controle moeten krijgen over digitale technologie en data, om burgers te beschermen tegen de macht van grote techbedrijven en schadelijke verdienmodellen. Dit betekent investeren in eigen digitale infrastructuur, het versterken van toezicht, en het beschermen van digitale rechten.
“D66 staat voor democratische grip en onafhankelijke controle op ons digitale bestaan. Digitale autonomie is daarvoor cruciaal. Waar we die autonomie nog niet hebben, beschermen sterke toezichthouders mensen en maatschappij tegen de schadelijke effecten van de verdienmodellen van grote techbedrijven.”
“Onze gezamenlijke groene en digitale toekomst vraagt om gerichte investeringen in publieke goederen, zoals eigen digitale technologie, infrastructuur en elektriciteitsnetten.”
D66 wil burgers, en vooral kinderen, beschermen tegen verslaving, misbruik en schadelijke digitale praktijken van techbedrijven. Dit omvat strengere regulering van apps, bescherming tegen deepfakes, en het versterken van toezicht en aansprakelijkheid van bedrijven.
“Zolang grote techbedrijven niet gereguleerd zijn, wil D66 een duidelijke leeftijdsgrens van 15 jaar voor verslavende apps die zorgen dat je maar blijft scrollen.”
“D66 geeft daarom iedereen het auteursrecht over het eigen gezicht, lichaam en de eigen stem. Techbedrijven worden verplicht om nepbeelden binnen 24 uur te verwijderen.”
“We versterken het toezicht hierop en stellen bedrijven aansprakelijk als zij in gebreke blijven.”
D66 wil de digitale overheid moderniseren en toegankelijk maken voor iedereen, met begrijpelijke taal, fysieke loketten en het recht op vergissen. De partij pleit voor een nieuw ICT-systeem bij de Belastingdienst om verouderde systemen te vervangen.
“De overheid moet fysiek en digitaal toegankelijk zijn. Elke gemeente krijgt ten minste één overheidsloket, waar zoveel mogelijk organisaties bereikbaar zijn. Het recht op begrijpelijke taal leggen we vast in de wet.”
“Liever dan blijven doormodderen met de huidige, verouderde ICT, bouwt D66 daarom een nieuw, modern systeem naast het huidige systeem: een Belastingdienst 2.0.”
DENK zet zich krachtig in tegen discriminatie in alle vormen en streeft naar een samenleving waarin digitale mensenrechten en gelijke behandeling centraal staan. De partij wil discriminatie wettelijk uitbannen, digitale rechten beschermen en discriminatie in onderwijs, overheid en arbeidsmarkt hard aanpakken. Concrete voorstellen zijn onder meer een discriminatiedeadline, een algoritmewet, en het keihard aanpakken van stagediscriminatie.
DENK wil discriminatie en racisme in alle vormen uitbannen en stelt hiervoor ambitieuze doelen en nieuwe instituties voor. Het probleem van structurele ongelijkheid wordt aangepakt met harde deadlines, wettelijke verankering van antifascisme en een krachtige autoriteit tegen discriminatie.
“Een discriminatiedeadline. Het wettelijke doel wordt dat in 2030 de ervaren discriminatie in de samenleving 0% is.”
“Antifascisme in de Grondwet. Nooit meer is nu: in de Grondwet wordt expliciet opgenomen dat Nederland het fascisme en extreemrechtse politiek afwijst en kiest voor een pluriforme rechtsstaat waarin iedereen gelijkwaardig is.”
“De Autoriteit tegen Discriminatie en Racisme (AR). Deze Autoriteit vervangt de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme en krijgt iets wat nu ontbreekt: échte macht, een”
DENK erkent de risico’s van algoritmen en digitale technologie op discriminatie en privacy. De partij wil wettelijke waarborgen en transparantie afdwingen om digitale mensenrechten te beschermen en discriminatie door technologie te voorkomen.
“Er komt een algoritmewet. In deze wet worden waarborgen voor mensenrechten bij algoritmen verplicht. Het gebruik van afkomstgerelateerde kenmerken in algoritmen en risicoprofielen wordt verboden.”
“Algoritmes worden transparant. Er komt een verplicht algoritmeregister, dat geldt voor zowel overheden als bedrijven die algoritmen inzetten.”
DENK wil discriminatie op de arbeidsmarkt, specifiek bij stages, hard aanpakken met concrete maatregelen zoals mysteryguest-onderzoeken, sancties en publieke verantwoording.
“Stagediscriminatie keihard aanpakken, met mysteryguest onderzoeken, sancties voor bedrijven en naming & shaming bij bewezen discriminatie.”
DENK wil dat discriminatie door ambtenaren zwaarder wordt bestraft en dat risicomodellen met afkomstgerelateerde gegevens verboden worden. De overheid moet zichzelf periodiek doorlichten op discriminatie.
“Beroepsmatige discriminatie door ambtenaren moet zwaarder worden bestraft en risicomodellen met afkomstgerelateerde gegevens worden verboden. De overheid licht zichzelf periodiek door op mogelijke discriminatie.”
JA21 pleit voor het terugdringen van de regeldruk, het beperken van administratieve lasten en het verminderen van detailsturing door de overheid. De partij wil dat de overheid dienstbaar is aan burgers en professionals, en dat regelgeving en administratieve verplichtingen alleen worden opgelegd als ze noodzakelijk en effectief zijn.
JA21 vindt dat professionals zoals artsen en docenten te veel tijd kwijt zijn aan administratieve taken, wat ten koste gaat van hun kerntaken. De partij wil deze lasten beperken om meer vertrouwen te geven aan professionals en de menselijke maat terug te brengen.
“JA21 wil dus een zorgsysteem dat om mensen draait in plaats van systemen, wil bouwen mogelijk maken in plaats van frustreren, en wil door minder administratieve lasten vertrouwen geven aan artsen en docenten.”
“Beperking van de maximale werktijd die door een docent mag worden besteed aan administratieve lasten (max 6%).”
JA21 ziet de overheid als te veel een 'regelfabriek' en wil dat deze zich minder met details van het dagelijks leven bemoeit. De partij streeft naar minder regeldruk, vooral voor ondernemers, en wil bureaucratie verminderen om innovatie en ondernemerschap te stimuleren.
“De overheid moet zich niet langer opstellen als een regelfabriek die de levens van mensen tot in detail vormgeeft.”
“JA21 wil ruimte voor ondernemers creëren door onnodige regeldruk in de logistieke vergunningverlening af te schaffen en door met minder bureaucratie de transportsector aantrekkelijk te maken voor jonge ondernemers en chauffeurs.”
JA21 wil begrotingsdiscipline en vindt dat structurele uitgaven alleen mogen plaatsvinden als er structurele dekking is. Dit voorkomt dat de overheid te veel uitgeeft en dwingt tot prioritering en efficiëntie.
“Structurele uitgaven alleen bij structurele dekking. Begroten doen we op basis van gezond verstand en met een sterk besef dat je een euro maar een keer kan uitgeven.”
JA21 wil dat de overheid dienstbaar is aan burgers en professionals, en niet andersom. Dit betekent minder detailsturing, meer vertrouwen in burgers en professionals, en een kleinere, efficiëntere publieke sector.
De Partij voor de Dieren (PvdD) stelt dierenrechten centraal en wil deze stevig verankeren in wet- en regelgeving, met nadruk op bescherming tegen misbruik, verwaarlozing en uitbuiting. De partij pleit voor het wettelijk vastleggen van dierenrechten in de Grondwet, het verbieden van dierproeven (ook in onderwijs en defensie), en het hard aanpakken van dierenmishandeling. Hun visie is dat dieren intrinsieke waarde hebben en niet langer ondergeschikt mogen zijn aan economische belangen.
PvdD wil dierenrechten expliciet in de Grondwet opnemen en de Wet dieren omvormen tot een echte dierenbeschermingswet. Dit moet voorkomen dat dierenbelangen worden genegeerd ten gunste van economische motieven.
De partij wil een direct verbod op dierproeven voor defensiedoeleinden en een wettelijk verbod op het gebruik van dieren in het onderwijs. Totdat dit gerealiseerd is, moeten alternatieven beschikbaar zijn en het recht op weigering worden gewaarborgd.
“Dierproeven voor defensie worden per direct verboden. Nederland koopt geen, en investeert niet in, defensiemiddelen waarvoor dierproeven zijn gedaan.”
“Er komt een wettelijk verbod op het gebruik van dieren in het middelbaar en hoger onderwijs.”
PvdD wil dat dierenmishandeling en -verwaarlozing strenger worden aangepakt, met meer prioriteit bij politie en justitie en een officier van justitie voor dieraangelegenheden.
“De Partij voor de Dieren wil dat dierenmishandeling en -verwaarlozing hard worden aangepakt. Wie dieren mishandelt, mag geen dieren meer houden.”
“De Partij voor de Dieren wil dat politie en justitie meer prioriteit geven aan het opsporen en bestraffen van dierenmishandeling en -verwaarlozing en dat er een officier van justitie voor dieraangelegenheden komt.”
De partij wil wettelijke bescherming van huisdieren tegen misbruik, verwaarlozing en uitbuiting, met aandacht voor verantwoord fokken en verkoop.
“De Partij voor de Dieren wil dat huisdieren wettelijk beter beschermd worden tegen misbruik, verwaarlozing of uitbuiting.”
BBB benadrukt het belang van duidelijke, concrete en rechtvaardige beleidsmaatregelen op diverse terreinen, waarbij draagvlak, veiligheid en autonomie centraal staan. De partij pleit voor behoud van derogatie voor grasland, duidelijke digitale rechten en dienstverlening, en het belang van defensie en voedselzekerheid. BBB kiest voor concrete oplossingen die direct bijdragen aan de leefbaarheid, veiligheid en autonomie van burgers en ondernemers.
BBB vindt dat asielopvang alleen mag plaatsvinden waar voldoende draagvlak is bij de lokale bevolking, om spanningen te voorkomen en integratie te bevorderen. Dit standpunt adresseert het belang van democratische betrokkenheid en sociale cohesie bij besluitvorming over asielopvang.
“Asielopvang mag alleen plaatsvinden op locaties waar voldoende draagvlak is bij de bevolking, zodat de samenleving betrokken en ondersteund blijft. Dit voorkomt spanningen en bevordert een goede integratie van nieuwkomers.”
BBB wil de derogatie voor grasland behouden en boeren vertrouwen geven in natuurbeheer, om een duurzame balans tussen landbouw en natuur te waarborgen. Dit is essentieel voor de vitaliteit van het agrarisch gebied en de economische kracht van de sector.
“De derogatie voor grasland moet behouden blijven en boeren moeten vertrouwen krijgen in natuurbeheer, zodat zij hun bedrijfsvoering duurzaam kunnen voortzetten.”
BBB stelt dat digitale dienstverlening begrijpelijk, veilig en toegankelijk moet zijn voor iedereen, met bijzondere aandacht voor privacy, autonomie en het behoud van kritische IT-kennis bij de overheid. Dit standpunt speelt in op de groeiende digitalisering en de noodzaak van betrouwbare publieke digitale infrastructuur.
“Alle digitale loketten zijn begrijpelijk, veilig en toegankelijk voor iedere Nederlander, waarbij publieke en semipublieke digitale diensten 100% toegankelijk zijn voor mensen met een beperking conform de WCAGrichtlijnen.”
“Kritische kennis over IT en data blijft bij de overheid zelf in plaats van uitbesteed aan externe partijen.”
BBB stelt dat de veiligheid van mens en dier altijd voorop moet staan en dat er daarom geen ruimte is voor de wolf in Nederland. Dit standpunt is gericht op het minimaliseren van risico’s en het waarborgen van leefbaarheid in landelijke gebieden.
“Er is geen ruimte voor de wolf, omdat de veiligheid van mens en dier altijd voorop moet staan.”
BBB koppelt defensiebeleid aan voedselzekerheid en benadrukt het belang van vruchtbare grond als strategisch wapen. Dit standpunt onderstreept het belang van nationale veiligheid en zelfvoorzienendheid in tijden van internationale spanningen.
“Defensie heeft fysieke ruimte nodig. Daarom zet BBB het programma Ruimte voor Defensie voort met expliciete aandacht voor voedselzekerheid, aangezien onze vruchtbare grond ons grootste strategische wapen is.”
Het CDA benadrukt het belang van daadkrachtig en solide financieel beleid ("daadkrachtig" en "solide" zijn de enige concrete beleidscontexten rond "d" in de fragmenten), met nadruk op het verantwoord omgaan met overheidsfinanciën en het naleven van Europese begrotingsregels. Daarnaast zet het CDA in op het uitvoeren van het Deltaprogramma voor waterveiligheid en het ontwikkelen van een nationale drinkwaterstrategie. De partij koppelt deze thema’s aan het versterken van vertrouwen in de samenleving en het bouwen aan een fatsoenlijk land.
Het CDA wil een verantwoord en toekomstgericht financieel beleid voeren, waarbij het zich houdt aan Europese begrotingsregels en onderscheid maakt tussen investeringen en herverdelende uitgaven. Dit beleid is bedoeld om rust te brengen in de overheidsfinanciën en toekomstige generaties niet te belasten met schulden.
“We willen een daadkrachtig en solide financieel beleid, waarbij we ons houden aan de Europese begrotingsregels en de ruimte daarbinnen benutten, met name ten behoeve van uitgaven aan defensie.”
“We houden vast aan het zogenaamde ‘trendmatig begrotingsbeleid’. Dit brengt rust in de Nederlandse overheidsfinanciën, zo laat ook onze historisch lage staatsschuld zien.”
“Daarom voegen we nadrukkelijk onderscheid toe tussen (a) investeringen in structuurversterking en toekomstig verdienvermogen, (b) herverdelende uitgaven zoals...”
Het CDA kiest voor robuust waterbeheer door uitvoering van het Deltaprogramma en het ontwikkelen van een nationale drinkwaterstrategie. Hiermee wil de partij Nederland beschermen tegen droogte en wateroverlast, en de beschikbaarheid van drinkwater waarborgen.
“We voeren het Deltaprogramma uit. Primaire waterkeringen voldoen uiterlijk in 2050 aan de nieuwste normen met extra aandacht voor risicogebieden voor overstromingen.”
“Er komt een nationale drinkwaterstrategie waarin keuzes over de beschikbaarheid van drinkwater voor gebruikers worden gemaakt. Restwater wordt waar mogelijk hergebruikt.”
BVNL benadrukt het belang van digitale inclusie, privacy en het recht op een offline leven in de digitale samenleving. De partij wil investeren in digitale vaardigheden, bescherming van grondrechten en waarborging van offline toegang tot essentiële diensten. Concrete voorstellen richten zich op digitale geletterdheid, privacybescherming en het beperken van digitale uitsluiting.
BVNL vindt dat iedereen moet kunnen deelnemen aan de digitale samenleving en wil investeren in educatie en ondersteuning om de digitale kloof te verkleinen. Dit betreft zowel jongeren als ouderen en werkenden, zodat niemand wordt buitengesloten door digitalisering.
“We willen ervoor zorgen dat elke burger de kans krijgt om volledig deel te nemen aan de digitale samenleving. Dit betekent dat we actief programma's en initiatieven zullen bevorderen om digitale vaardigheden te ontwikkelen en toegang tot technologie te vergroten. We zullen investeren in educatieve programma's voor jongeren, training voor werkenden en ondersteuning bieden aan ouderen om de digitale kloof te overbruggen.”
“Private initiatieven voor cybersecuritytrainingen en digitale scholing om digitale geletterdheid verhogen.”
BVNL hecht grote waarde aan privacy en fundamentele rechten binnen de digitale samenleving. De partij vindt dat burgers beschermd moeten worden tegen overheidsinmenging en dat privacy centraal moet staan bij digitalisering.
“Een bloeiende digitale samenleving is niet alleen afhankelijk van technologische vooruitgang, maar ook van de bescherming van fundamentele rechten. Wij hechten grote waarde aan privacy voor de burger, ook ten opzichte van de overheid.”
BVNL wil dat burgers het recht behouden op een offline leven en dat essentiële diensten altijd offline toegankelijk blijven. Dit moet voorkomen dat mensen worden buitengesloten door digitalisering.
“Dat het recht behouden blijft op een offline leven en offline toegang tot essentiële maatschappelijke diensten gewaarborgd blijft.”
FVD benadrukt het belang van dierenwelzijn als vanzelfsprekend onderdeel van een humane samenleving, zonder boeren of ondernemers onnodig te belasten. Ze pleiten voor strengere straffen en handhaving tegen dierenmishandeling, het beperken van onnodige dierproeven en het beschermen van de natuurlijke leefomgeving van dieren.
FVD vindt dat dierenwelzijn serieus moet worden genomen en dat de huidige wetgeving en handhaving tekortschieten. Ze willen strenger optreden tegen mishandeling, hogere straffen en een betere aanpak van praktijken die dieren blijvend beschadigen.
“Forum voor Democratie vindt dat dierenwelzijn serieus moet worden genomen, niet als middel om boeren of ondernemers te belasten, maar als vanzelfsprekend onderdeel van een humane samenleving.”
“Straffen voor dierenmishandeling zijn te laag en de aanpak van praktijken die dieren blijvend beschadigen, zoals het fokken van erfelijke aandoeningen, blijft te vrijblijvend. Wij willen strenger optreden tegen mishandeling”
“het tegengaan van dierenmishandeling, het beperken van onnodige dierproeven en het beschermen van de natuurlijke leefomgeving van dieren zijn daarbij kernpunten.”