Verkiezingsprogramma's 2025 overcultuur
De Partij voor de Dieren ziet cultuur als essentieel voor een vrije, inclusieve en rechtvaardige samenleving, met bijzondere aandacht voor de rol van kunst, erfgoed en cultuurparticipatie in maatschappelijke transities. Ze pleiten voor structurele investeringen in de kunst- en cultuursector, eerlijke beloning voor makers, toegankelijkheid voor iedereen en het verbinden van cultuur met thema’s als duurzaamheid, diversiteit en dekolonisatie. De partij wil cultuur breed toegankelijk maken, met concrete maatregelen zoals meer budget, verankering van cultuureducatie, en het stimuleren van een inclusieve en duurzame sector.
Structureel meer investeren in kunst- en cultuursector
De PvdD wil het budget voor kunst, cultuur en erfgoed structureel verhogen om de toegankelijkheid en bestaanszekerheid van de sector te waarborgen. Ze zien cultuur als het hart van een vrije samenleving en willen herstel na jaren van bezuinigingen. De partij koppelt cultuur nadrukkelijk aan maatschappelijke opgaven zoals klimaat, natuur en dekolonisatie.
“Het budget voor kunst, cultuur en erfgoed wordt verhoogd om de toegankelijkheid ervan voor alle inwoners van Nederland te vergroten. De overheid faciliteert kunst- en cultuuraanbod in heel Nederland, niet alleen in de Randstad.”
“Er moeten geen miljarden naar fossiele bedrijven, er moet meer geld naar de kunst- en cultuursector.”
“De harde bezuinigingen van de afgelopen decennia brengen de bestaanszekerheid en de toegankelijkheid van kunst, cultuur en erfgoed in gevaar.”
“De kunst- en cultuursector is van onschatbare waarde voor onze samenleving. In tijden van geopolitieke en maatschappelijke spanningen zijn kunstenaars hard nodig, om perspectief te blijven bieden.”
Eerlijke beloning en positie voor makers in de culturele sector
De partij wil dat makers in de culturele sector een eerlijke vergoeding krijgen, in lijn met de Fair Practice Code, en dat Fair Pay overal verplicht wordt. Ook wordt geïnvesteerd in betere arbeidsvoorwaarden, modernisering van subsidies en bescherming van makers tegen misbruik van hun werk, onder andere door digitale platforms en AI.
“Makers in de culturele sector krijgen een eerlijke vergoeding, in lijn met de Fair Practice Code, de gedragscode voor ondernemen in deze sector. Fair Pay wordt overal verplicht, en daarvoor worden structureel middelen vrijgemaakt.”
“Het auteursrecht en het auteurscontractenrecht worden gemoderniseerd om de positie van de makers te versterken. Platforms die geld verdienen aan het aanbod van films en muziek gaan een redelijk deel van hun winst uitkeren aan de rechthebbende makers. Makers worden beschermd tegen het gebruik van hun creaties voor de training van AI-systemen.”
Cultuureducatie en cultuurparticipatie wettelijk verankeren
De PvdD wil cultuureducatie en cultuurparticipatie wettelijk verankeren en stimuleert gemeenten en provincies om cultuurparticipatie tot vast onderdeel van welzijnsbeleid te maken. Ze pleiten voor toegankelijke, betaalbare en gevarieerde culturele voorzieningen op lokaal niveau.
“Cultuureducatie en cultuurparticipatie worden in de wet verankerd. Tot die tijd stimuleert de Rijksoverheid gemeenten en provincies om van cultuurparticipatie een vast onderdeel te maken van hun welzijnsbeleid. Op lokaal niveau komen er goed gespreide, toegankelijke, betaalbare en gevarieerde voorzieningen.”
“Praktische en culturele vaardigheden worden volop aangeboden aan kinderen. Activiteiten als handarbeid, schoolzwemmen, bewegingsonderwijs, cultuurlessen (theater-, dans-, muziek- schilderles, etc.) en schooltuinen worden gefaciliteerd en daar komt extra geld voor beschikbaar.”
Diversiteit, inclusie en dekolonisatie in cultuurbeleid
De partij benadrukt het belang van een inclusieve cultuursector, met aandacht voor diversiteit, dekolonisatie en het betrekken van gemarginaliseerde groepen. Ze willen de Code Diversiteit en Inclusie stimuleren en meer aandacht voor de rol van gestolen erfgoed en dekolonisatie.
“We investeren ook in regelingen voor kwetsbare zzp’ers, het moderniseren van subsidievoorwaarden en het stimuleren van opleidings- en ontwikkelingsmogelijkheden binnen de sector.”
“Daarnaast komt er meer aandacht voor het dekolonialiseren van cultuur, de rol van gestolen erfgoed en de betekenis en gevolgen hiervan voor onze huidige samenleving.”
“Daarvoor wordt de naleving van de Code Diversiteit en Inclusie gestimuleerd.”
Duurzaamheid en ecologische voetafdruk in de cultuursector
De PvdD wil dat de cultuursector actief werkt aan het verkleinen van de eigen ecologische voetafdruk en dat culturele instellingen geen subsidie meer krijgen als ze zich laten sponsoren door fossiele bedrijven.
“Er komt beleid op klimaat en milieu in de cultuursector, zodat de sector de eigen ecologische voetafdruk kan verkleinen.”
“Culturele instellingen die zich laten sponsoren door bedrijven uit de fossiele industrie krijgen geen subsidie meer van de overheid.”
Toegankelijkheid en spreiding van cultuur
De partij wil dat cultuur voor iedereen toegankelijk is, met speciale aandacht voor spreiding buiten de Randstad, gratis musea voor lage inkomens en studenten, en behoud van het lage btw-tarief.
“De overheid faciliteert kunst- en cultuuraanbod in heel Nederland, niet alleen in de Randstad.”
“Museumbezoek wordt financieel toegankelijk voor alle burgers. Zo worden musea gratis voor mensen met een laag inkomen en voor studenten.”
“We behouden het verlaagde btw-tarief van 9% voor de kunst- en cultuursector.”
Volt ziet cultuur als een essentiële, verbindende kracht in de samenleving en wil structureel investeren om de sector toegankelijker, diverser en toekomstbestendiger te maken. Ze pleiten voor meerjarige subsidies, een eerlijker en eenvoudiger subsidiestelsel, meer aandacht voor regionale en Europese samenwerking, en een sterke positie voor makers en jongeren. Hun beleid richt zich op het herstellen van eerdere bezuinigingen, het vergroten van diversiteit en het waarborgen van brede toegang tot kunst en cultuur voor iedereen.
Structureel meer investeren in kunst en cultuur
Volt wil het langdurige tekort aan middelen in de cultuursector herstellen door structureel meer te investeren, met als doel cultuur toegankelijk te maken voor iedereen en de sector toekomstbestendig te maken. Ze zien cultuur als een noodzaak voor een verbonden samenleving en willen het subsidiebudget verhogen tot het Europese gemiddelde.
“We gaan weer investeren in kunst en cultuur. We zorgen dat kunst toegankelijk is voor iedereen.”
“Daarom investeren we in deze sectoren gezamenlijk minimaal 0,7% van het bruto binnenlandse product (bbp). Dit is in lijn met het Europese gemiddelde.”
“We verhogen structureel het jaarlijkse subsidiebudget in de basisinfrastructuur.”
Eerlijker en eenvoudiger subsidiestelsel
Volt wil het subsidiestelsel hervormen zodat het eerlijker, toegankelijker en minder bureaucratisch wordt, met meer vertrouwen in makers en ruimte voor experimenten. Ze willen langere subsidieperiodes, minder papierwerk en meer directe steun aan makers, inclusief op de BES-eilanden.
“We geven de culturele sector meer zekerheid en toekomstperspectief, door de subsidieperiode in de basisinfrastructuur te verlengen naar acht jaar.”
“We lanceren een grote pilot Papierloos Subsidiëren, waarin we incidenteel geld vrijmaken om te experimenteren met allerlei manieren om papieren drempels uit het systeem te verwijderen.”
“Culturele subsidies moeten daarom meer toegekend en gekoppeld worden aan creatieve makers zelf, waarmee we voorkomen dat de macht teveel bij kunst- en cultuurproducenten en uitvoerende instellingen komt te liggen.”
Meer diversiteit en inclusiviteit in de cultuursector
Volt wil dat het culturele aanbod een betere afspiegeling is van de samenleving, met meer aandacht voor diversiteit bij subsidieverlening en een grotere stem voor jongeren. Ze streven naar een evenwichtige mix van makers en genres en willen jongeren actief betrekken bij besluitvorming.
“Volt wil dat het culturele aanbod een goede weerspiegeling is van de verhalen en makers in de samenleving en ruimte geeft aan alles dat de sector te bieden heeft. Daarom willen we veel aandacht blijven besteden aan diversiteitscriteria bij subsidieverlening.”
“Volt staat voor jongerencultuur en jonge cultuur in de EU. Volt pleit daarom voor een luidere stem van jonge(re) mensen bij besteding van kunst- en cultuurgelden en wil dat alle raden, commissies en inspraakorganen een plek bieden voor jongeren om hierover mee te beslissen.”
Sterkere positie en ondersteuning voor makers
Volt wil de positie van individuele makers versterken, onder andere door begeleiding, bescherming van auteursrechten en collectieve tariefafspraken. Ze willen dat makers beter kunnen omgaan met de zakelijke kant van hun werk en dat het hele creatieve team bestaanszekerheid krijgt.
“Volt helpt individuele cultuurmakers om zich staande te houden in een sector waarin marktwerking een steeds grotere rol speelt. Subsidies worden besteed aan persoonlijke begeleiding en ontwikkeling van makers, zodat zij beter kunnen omgaan met de zakelijke kant van hun creatieve werk.”
“Volt wil, net als de Raad voor Cultuur, dat alle cultuurinstellingen in de basisinfrastructuur met meerjarige subsidie toewerken naar collectieve tariefafspraken voor werknemers en zzp’ers.”
Meer regionale en Europese samenwerking en spreiding
Volt wil cultuur niet alleen in de Randstad, maar in heel Nederland en Europa versterken. Ze pleiten voor structurele steun aan regionale cultuurhubs, betere toegang tot cultuureducatie en Europese samenwerking, inclusief een Europese museumkaart.
“De cultuurhubs in de regio’s buiten de Randstad krijgen een vaste rol in het voordragen en ondersteunen van aanvragen bij nationale loketten, om hun stem te versterken.”
“Volt creëert daarvoor een netwerk waar makers connecties kunnen leggen met partners in andere lidstaten om zo in aanmerking te komen voor Europese subsidies.”
“We voeren een Europese museumkaart in. Met de kaart krijgen inwoners van de EU voor een vaste prijs toegang tot alle musea binnen de EU en daarmee tot de wereldberoemde kunst die de EU rijk is.”
Erfgoed en culturele diversiteit beschermen
Volt wil het behoud van erfgoed en regionale tradities stimuleren, met aandacht voor minderheidstalen en het toegankelijk maken van kennis over lokale gebruiken. Ze willen ook procedures rond monumentenzorg vereenvoudigen en het eerherstel van geroofde kunst regelen.
“We koesteren plaatselijke/regionale gebruiken, sporten of ambachten en ondersteunen behoud en verspreiding van kennis hierover. We ondersteunen (culturele) uitingen, zoals bijvoorbeeld toneel en locatietheater, in het Fries en in minderheidstalen en dialecten.”
“We pakken de knelpunten in de financiering van monumentenzorg aan. We doen ook de komende kabinetsperiode eenmalige investeringen in achterstallig onderhoud van monumenten en werken eraan de renovatieachterstand verder terug te brengen.”
“Geroofde kunst of erfgoed moet proactief aangeboden worden aan de rechtmatige eigenaren.”
FVD ziet cultuur als fundament van de nationale identiteit en wil deze actief beschermen en uitdragen, met nadruk op het Europese en Nederlandse erfgoed. Ze pleiten voor meer aandacht voor klassieke kunst, muziek en filosofie in onderwijs en media, en willen cultuurbeleid richten op kwaliteit en erfgoedbehoud in plaats van diversiteit of ideologie. Subsidies moeten vooral naar behoud van erfgoed gaan, en FVD verzet zich expliciet tegen 'woke'-invloeden en ideologische projecten in de cultuursector.
Erfgoed en klassieke cultuur centraal, niet ideologie
FVD wil dat cultuurbeleid zich richt op het bewaren en uitdragen van Nederlands en Europees erfgoed, met nadruk op klassieke kunst, muziek en filosofie. Ze verwerpen subsidies voor modieuze of ideologische projecten en willen cultuuronderwijs versterken. Het doel is jongeren te verbinden met hun wortels en nationale trots te bevorderen.
“Subsidies moeten gericht zijn op het conserveren en restaureren van erfgoed en het uitdragen van onze cultuur, niet op modieuze of ideologische projecten.”
“Het subsidiebeleid in de cultuursector dient gericht te zijn op kwaliteit, niet op diversiteit of ideologie.”
“Dat betekent meer aandacht in het onderwijs voor Europese cultuur, klassieke muziek, schilderkunst, monumenten en filosofie.”
“We geven cultuur- en muziekeducatie een vaste plek in het curriculum, zodat alle kinderen toegang krijgen tot kunst en culturele vorming.”
“We geven meer aandacht aan de Nederlandse cultuur (en onze Europese cultuurfamilie), aan klassieke muziek, Europese schilderkunst en filosofie, zodat jongeren hun wortels en tradities beter leren kennen.”
Gratis toegang en BTW-verlaging voor cultuur
FVD wil cultuur toegankelijker maken door gratis toegang tot Rijksmusea en het lage BTW-tarief voor cultuur, sport en ontspanning te herstellen. Hiermee willen ze cultuurparticipatie stimuleren en de sector financieel ondersteunen.
“We maken Rijksmusea gratis toegankelijk voor Nederlanders, zodat onze cultuur en geschiedenis voor iedereen te ontdekken zijn.”
“We plaatsen cultuur, recreatie, sport, festivals en hotels (terug) in het lage BTW-tarief, zodat ontspanning, bewegen en cultuur betaalbaar blijven voor alle Nederlanders en deze sectoren volop kunnen bloeien.”
Bescherming van regionale en historische identiteit
FVD wil het behoud van regionale talen en het beschermen van het historische stadsbeeld en erfgoed. Ze eisen dat nieuwbouw in harmonie is met het bestaande karakter en dat het Frysk als tweede Rijkstaal behouden blijft.
Verzet tegen 'woke'-invloeden en ideologische indoctrinatie
FVD ziet woke-activisme als bedreiging voor verbindende cultuur en tradities. Ze willen een wettelijk verbod op transgender-propaganda in scholen en media, en geen subsidies aan organisaties die volgens hen ideologische beïnvloeding nastreven.
“Waar tradities, geschiedenis en cultuur juist moeten verbinden, worden zij door woke-activisme aangevallen en in twijfel getrokken.”
“Wij willen paal en perk stellen aan deze ideologische indoctrinatie. Dat betekent een wettelijk verbod op transgender-propaganda in scholen en media...”
“We stoppen subsidies aan organisaties zoals Rutgers, zodat belastinggeld niet langer naar ideologische beïnvloeding gaat.”
Culturele diplomatie en nationale trots
FVD wil de Nederlandse cultuur internationaal uitdragen via culturele diplomatie, onder meer door vertaalde literatuur en documentaires te verspreiden. Ook pleiten ze voor de bouw van een nieuw nationaal symbool van culturele grandeur.
“We verspreiden vertaalde Nederlandse literatuur en documentaires over onze geschiedenis internationaal, zodat onze cultuur wereldwijd zichtbaar wordt.”
“We bouwen een nieuw Paleis voor de Volksvlijt, zodat er een nationaal symbool van trots en culturele grandeur terugkeert in het hart van onze hoofdstad.”
D66 ziet cultuur als essentieel voor een vrije, veerkrachtige en inclusieve samenleving en wil kunst en cultuur voor iedereen toegankelijk maken. De partij kiest voor structurele investeringen in een diverse en ondernemende culturele sector, betere arbeidsvoorwaarden voor kunstenaars, behoud van het lage btw-tarief op cultuur, versterking van erfgoed en musea, en meer aandacht voor cultuur in het onderwijs en de regio. D66 benadrukt het belang van cultuur voor innovatie, mentale gezondheid en maatschappelijke samenhang.
Structureel investeren in een toegankelijke en diverse culturele sector
D66 wil langdurig en substantieel investeren in kunst en cultuur, zodat deze overal en voor iedereen toegankelijk zijn. De partij streeft naar meer zekerheid en minder regeldruk voor makers, meer ruimte voor nieuwe kunstvormen en betere arbeidsvoorwaarden voor kunstenaars. Ook buiten de grote steden moet cultuur bereikbaar zijn.
“D66 kiest voor een bruisende, ondernemende culturele sector. We investeren meer en langdurig. Zo krijgen makers, kunstenaars en instellingen meer zekerheid, minder last van regels en meer ruimte voor creativiteit en vernieuwing.”
“We willen een diverse culturele sector, met meer ruimte voor individuele kunstenaars, kleine collectieven en nieuwe kunstvormen. Cultuur moet overal in Nederland te vinden zijn, ook buiten de grote steden.”
“Kunstenaars kunnen zich in een kwetsbare positie bevinden, met ongezonde machtsverhoudingen. D66 wil een betere beloning en meer toezicht op werkomstandigheden en betere bescherming van auteursrechten.”
“Iedereen heeft het recht op cultuur. Dankzij D66 blijft het lage btw-tarief op cultuur, boeken en sport. Kunst, kennis en beweging mogen nooit een luxe zijn.”
Bibliotheken en cultuur als basisvoorziening in elke buurt
D66 ziet bibliotheken als laagdrempelige toegangspoorten tot cultuur, ontmoeting en ontwikkeling, en wil in elke buurt een volwaardige bibliotheek realiseren.
“D66 wil een volwaardige bibliotheek in iedere buurt. Niet alleen voor boeken, maar ook voor ontmoeting, gezelligheid, taallessen, toegankelijke overheidsinformatie, digitale hulp en projecten voor mensen die laaggeletterd zijn. Zo versterken bibliotheken wijken en dorpen.”
Erfgoed, musea en nationale feestdagen versterken culturele identiteit
D66 wil het Nederlandse erfgoed beschermen en toekomstbestendig maken, structurele steun voor musea die de veelzijdige geschiedenis en cultuur tonen, en het slavernijverleden herdenken met een nationale feestdag.
“Nederland is rijk aan erfgoed. Van monumenten en kunstwerken tot streektalen en tradities: D66 maakt ons erfgoed weerbaar en toekomstbestendig. We geven mensen ruimte om dit zelf te ontdekken en beleven. Door erfgoed actief te gebruiken, houden we de geschiedenis levend.”
“D66 wil een nationaal museaal beleid: structurele steun voor musea die de veelzijdige geschiedenis en cultuur van Nederland zichtbaar maken. Zoals het Slavernijmuseum in Amsterdam, het Eise Eisinga Planetarium in Franeker, het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk en het Museum Prinsenhof in Delft.”
“Op 1 juli is het Keti Koti. Dat wordt een nationale feestdag, net als Bevrijdingsdag op 5 mei. We staan stil bij het slavernijverleden en vieren de vrijheid.”
Cultuuronderwijs en creatieve sector als motor voor innovatie en maatschappelijke opgaven
D66 wil muziekonderwijs en creatieve centra terugbrengen in de samenleving en de creatieve sector actief betrekken bij maatschappelijke uitdagingen.
“Er zijn steeds minder muziekscholen in Nederland. D66 wil muziekonderwijs terug in de samenleving. Met meer aandacht voor muziek op school, meer muziekscholen, kunsthuizen en creatieve centra.”
“De creatieve sector wordt actief betrokken bij maatschappelijke opgaven. Kunstenaars en ontwerpers brengen nieuwe perspectieven en kunnen vastgelopen processen doorbreken. We zetten deze aanpak voort en investeren in de samenwerking tussen overheid en creatieve sector.”
Cultuur als factor in mentale gezondheid en inclusie
D66 erkent het belang van cultuur voor mentale gezondheid en wil investeren in cultuur als onderdeel van een veerkrachtige samenleving.
“D66 investeert in wat mensen mentaal sterk maakt: sport, cultuur, goed onderwijs, publieke ruimte, bestaanszekerheid en gelijke kansen.”
“Het gesprek over mentale gezondheid stimuleren we, om zo taboes te doorbreken. Daarbij is er oog voor bijvoorbeeld verschillen in cultuur, leeftijd, gender en achtergrond.”
Cultuurbeleid voor regio’s en grensgebieden
D66 wil cultuurbeleid niet alleen richten op de Randstad, maar ook op regio’s en grensgebieden, en belemmeringen voor grensoverschrijdende culturele samenwerking wegnemen.
“We maken regels en beleid op het gebied van mobiliteit, onderwijs, arbeidsmarkt en cultuur ‘grens-proof’. Zo versterken we niet alleen de regio, maar ook de plek van Nederland in Europa.”
BIJ1 ziet cultuur als essentieel voor een inclusieve samenleving en wil dat cultuursectoren toegankelijk, divers en representatief zijn. Ze pleiten voor bindende diversiteitsnormen, het teruggeven van gestolen kunst, het verlagen van toegangsprijzen en structurele steun voor ondervertegenwoordigde makers. Hun beleid richt zich op het dekoloniseren van cultuur, eerlijke betaling voor kunstenaars en het waarborgen van culturele participatie voor iedereen.
Bindende diversiteit en inclusie in de cultuursector
BIJ1 wil dat culturele instellingen een afspiegeling zijn van de samenleving en dat inclusie niet vrijblijvend is, maar afdwingbaar wordt gemaakt. Ze willen extra subsidies voor ondervertegenwoordigde makers en verhalen, en de Code Culturele Diversiteit bindend maken. Dit moet structurele uitsluiting tegengaan en zorgen dat alle perspectieven zichtbaar zijn in de cultuursector.
“We maken de Code Culturele Diversiteit bindend. En stellen extra subsidies beschikbaar voor makers en verhalen die nu niet goed vertegenwoordigd zijn.”
“Alle culturele instellingen en media moeten een goede afspiegeling zijn van de samenleving om tot een gelijkwaardige sector te komen.”
“We investeren fors in de Fair Practice Code en de Code Culturele Diversiteit en maken deze bindend. Er komen extra middelen voor kleinere instellingen, onafhankelijke makers en de NPO om deze codes in te voeren.”
Teruggave van gestolen kunst en dekolonisatie van cultuur
BIJ1 wil dat gestolen kunst direct wordt teruggegeven aan de landen van herkomst en dat culturele instellingen verantwoordelijkheid nemen voor het koloniale verleden. Ze willen structurele aandacht voor de koloniale geschiedenis en slavernijverleden in culturele en media-instellingen, vanuit het perspectief van voormalige koloniën.
“We geven deze gestolen kunst direct terug.”
“Er komt plek binnen culturele- en media-instellingen om aandacht te hebben voor de Nederlandse koloniale geschiedenis en slavernijverleden, vanuit het perspectief van de voormalige koloniën.”
“We zorgen dat alle gestolen kunst door Nederlandse culturele instellingen wordt teruggegeven.”
Toegankelijkheid en betaalbaarheid van cultuur
BIJ1 wil cultuur toegankelijk maken voor iedereen, ongeacht inkomen of achtergrond. Ze pleiten voor lagere toegangsprijzen, gratis musea voor jongeren, en een cultuurbudget voor ieder kind. Ook moet kunst- en cultuureducatie verplicht worden in het onderwijs.
“De toegangsprijzen van musea en culturele instellingen gaan flink omlaag. Zo kan iedereen van kunst en cultuur genieten, ongeacht hun inkomen. Voor iedereen onder de 25 jaar worden musea gratis.”
“Er komt een cultuurbudget voor ieder kind dat zich in Nederland bevindt.”
“Kunst- en cultuureducatie wordt een verplicht onderdeel van het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs en het mbo.”
Eerlijke betaling en bestrijding van armoede in de cultuursector
BIJ1 wil een einde maken aan de structurele armoede onder kunstenaars en creatieven. Ze willen dat iedereen in de sector eerlijk wordt betaald en dat er meer fondsen beschikbaar komen, met versimpelde voorwaarden zodat meer makers toegang krijgen.
“Want alle kunstenaars en creatieven moeten kunnen leven van hun werk.”
“We stellen structureel meer fondsen beschikbaar op het gebied van kunst, cultuur en media. We versimpelen de subsidie- en prestatievoorwaarden, waardoor meer makers aanspraak kunnen maken op deze fondsen.”
“Er komt structurele inzet om een einde te maken aan de armoede in de kunst, cultuur en mediasector.”
GroenLinks-PvdA ziet cultuur als een verbindende kracht die voor iedereen toegankelijk moet zijn, met bijzondere aandacht voor inclusiviteit, eerlijke beloning voor makers en het behoud van cultureel erfgoed. Ze willen investeren in cultuureducatie, regionale spreiding van voorzieningen, gratis bibliotheekabonnementen en structurele financiering voor de sector. De partij legt nadruk op diversiteit, toegankelijkheid en het tegengaan van commerciële uitwassen in de culturele sector.
Cultuur toegankelijk maken voor iedereen
GroenLinks-PvdA wil dat cultuur voor alle groepen in de samenleving bereikbaar is, ongeacht leeftijd, inkomen of achtergrond. Ze zetten in op actieve inclusie, regionale spreiding van voorzieningen en het wegnemen van financiële drempels, zoals gratis bibliotheekabonnementen en meer cultuureducatie op scholen.
“We willen alle mensen, alle inkomensgroepen, alle leeftijden en alle levensovertuigingen bereiken. Wij voeren actief beleid om diversiteit binnen culturele instellingen en organisaties te bevorderen, en om toegankelijkheid voor mensen met een beperking te vergroten.”
“We hechten grote waarde aan regionale spreiding van culturele voorzieningen en subsidies.”
“De bibliotheek is de huiskamer van de stad of dorp. Iedereen moet toegang hebben tot boeken en informatie ongeacht je portemonnee, daarom maken we het bibliotheekabonnement gratis.”
“We zorgen ervoor dat kinderen via de Rijke Schooldag in contact komen met cultuur, zoals theater, dansvoorstellingen en concerten. Dat doen we door een verhoging van het budget voor de cultuurkaart.”
Eerlijke beloning en betere positie voor makers
De partij vindt dat kunstenaars en culturele werkenden een eerlijke beloning verdienen en meer zekerheid moeten krijgen. Ze willen de fair pay & fair practice-normen bindend maken voor subsidies en zorgen voor betere sociale zekerheid voor culturele zzp’ers.
“Door de fair pay & fair practice als norm te hanteren ontvangen makers een eerlijke beloning waarmee ze kunnen rondkomen. We creëren een collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering en pensioen voor alle werkenden, waar ook culturele zzp’ers onder vallen.”
“We maken de naleving van de Code Diversiteit & Inclusie en fair pay & fair practice een bindende voorwaarde voor het ontvangen van subsidie.”
“AI heeft ook gevolgen in de culturele sector. In de sector moet fair pay & fair practice de norm zijn. Subsidies moeten direct terechtkomen bij makers en uitvoerenden en we hebben aandacht voor de gevolgen van generatieve AI op het auteursrecht.”
Investeren in cultureel erfgoed en topinstellingen
GroenLinks-PvdA wil het culturele erfgoed behouden en investeren in restauratie, verduurzaming en het voortbestaan van topinstellingen zoals symfonische orkesten. Dit moet het culturele geheugen veiligstellen voor toekomstige generaties.
“We investeren in restauratie, verduurzaming en behoud van monumenten, historische gebouwen en archeologische vindplaatsen. Wij garanderen het voortbestaan van Nederlandse topinstellingen in de culturele sector, waaronder de symfonische orkesten.”
“We zetten ons in om ons cultureel erfgoed te behouden voor toekomstige generaties.”
Tegengaan van commercialisering en vergroten van stabiliteit
De partij wil de culturele sector beschermen tegen overmatige commercialisering, onder andere door bedrijfsmatige ticketdoorverkoop te verbieden en ticketprijzen te reguleren. Daarnaast streven ze naar meerjarige, stabiele financiering voor culturele instellingen.
“We verbieden de bedrijfsmatige doorverkoop van tickets en we leggen de variabele ticketprijzen aan banden.”
“Voor structurele financiering maken we het mogelijk om voor acht in plaats van voor vier jaar subsidie aan te vragen.”
“We versimpelen de voorwaarden, aanvraagprocedures en verantwoordingseisen rondom subsidies.”
JA21 vindt cultuur belangrijk als verbindende factor in de samenleving, maar bekritiseert de huidige cultuursector vanwege een vermeende linkse tunnelvisie en pleit voor meer ideologische pluriformiteit. Ze willen minder subsidies voor uitvoerende kunsten, meer nadruk op Nederlandse tradities en erfgoed, en stellen dat de Nederlandse cultuur leidend moet zijn, vooral in het licht van immigratie en integratie. Concrete voorstellen zijn het stimuleren van particulier initiatief in de cultuursector, het terugbrengen van de NPO tot twee zenders met focus op cultuur, en strengere eisen aan integratie gericht op het omarmen van de Nederlandse cultuur.
Pluriformiteit en minder subsidies in de cultuursector
JA21 wil een cultuursector waarin verschillende ideologische invalshoeken aan bod komen, met minder afhankelijkheid van overheidssubsidies en meer ruimte voor particulier en commercieel initiatief. Ze vinden dat de sector nu te eenzijdig is en te veel leunt op linkse ideologie, wat volgens hen leidt tot uitsluiting van andere geluiden.
“De sector kijkt al decennialang vanuit een links ideologische tunnelvisie naar de samenleving. Het tegengeluid krijgt nauwelijks een plek; diegene die een kritisch geluid laat horen, loopt het risico te worden gecanceld.”
“JA21 staat daarentegen voor een pluriforme kunst en cultuursector waarbij juist wel de verschillende ideologische invalshoeken een plek krijgen.”
“Wat JA21 betreft moet er significant minder overheidsgeld naar de uitvoerende kunsten: subsidie is juist niet goed voor een bloeiende cultuursector. Waar JA21 wel geld aan wil besteden is aan het behoud, de restauratie en het toegankelijk maken van ons cultureel erfgoed (zoals digitalisering van archieven en kwetsbare boeken).”
“Dat de cultuursector minder afhankelijk wordt van structurele subsidies en meer het particulier en commercieel initiatief wordt gestimuleerd.”
Nederlandse tradities, taal en cultuur centraal
JA21 stelt dat de Nederlandse cultuur leidend moet zijn in de samenleving en dat immigranten deze moeten omarmen. Ze verzetten zich tegen multiculturele concessies en benadrukken het belang van het beschermen van Nederlandse tradities en symbolen.
“De Nederlandse cultuur moet de leidende cultuur in onze samenleving zijn en blijven. De multiculturele samenleving, voor zover hij ooit heeft bestaan, functioneert zeer moeizaam. Waar culturen botsen, in de praktijk vaak onze vrije Westerse cultuur en de islamitische cultuur, dan prevaleert de Westerse en is er geen ruimte voor concessies.”
“Wie Nederlander wil worden, moet bereid zijn onze wetten, normen, waarden en cultuur te omarmen. Dat is niet te veel gevraagd, dat is wat JA21 betreft niets minder dan een voorwaarde.”
“Een pluriform cultuurklimaat stimuleren waarbij Nederlandse tradities, taal en cultuuruitingen in voldoende mate aan bod komen.”
“En zeker hoort daarbij de herwaardering van Nederlandse tradities, taal en culturele symbolen.”
Cultuur bij de publieke omroep (NPO) beperken en focussen
JA21 wil de rol van de NPO beperken tot twee zenders met een focus op nationale gebeurtenissen, debat en cultuur, en entertainment overlaten aan commerciële partijen. Ze eisen neutraliteit en pluriformiteit in de berichtgeving.
“Dat de NPO tot twee zenders wordt teruggebracht voor nationale gebeurtenissen, sport, debat en cultuur met afschaffing van de ledenomroepen.”
“Wat betreft JA21 moet de rol van de NPO worden teruggebracht tot twee publieke zenders met nieuws, satire, muziek, sport, documentaires, geschiedenis, debat, achtergrond en duiding. Louter entertainment kan aan de commerciële omroepen worden overgelaten.”
Cultuur als voorwaarde bij integratie en naturalisatie
JA21 koppelt cultuur expliciet aan integratiebeleid en stelt dat beheersing van de Nederlandse cultuur een harde voorwaarde moet zijn voor naturalisatie. Ze willen strengere eisen voor wie zich in Nederland wil vestigen.
“De eisen voor het inburgeringsexamen dienen daarom aangescherpt te worden met een nadrukkelijke focus op het integratiepotentieel. Enkel beheersing van de Nederlandse taal en basiskennis over ons land zijn niet voldoende. Wie Nederlander wil worden, moet bereid zijn onze wetten, normen, waarden en cultuur te omarmen.”
De SP ziet cultuur als een essentieel fundament van beschaving, democratie en sociale samenhang, dat toegankelijk en betaalbaar moet zijn voor iedereen. Ze willen investeren in kunst, cultuur, cultuureducatie en eerlijke betaling voor kunstenaars, met bijzondere aandacht voor regionale diversiteit, digitale kunst en het tegengaan van commerciële uitverkoop. Concrete voorstellen zijn onder meer gratis musea, geen btw-verhoging voor de sector, wettelijke maatregelen tegen woekerwinsten op tickets, en actieve steun voor regionale talen en cultuur.
Investeren in toegankelijke en betaalbare kunst en cultuur
De SP vindt dat kunst en cultuur niet mogen worden wegbezuinigd of overgeleverd aan commerciële belangen, omdat dit de democratie en beschaving bedreigt. Ze willen investeren in de sector, zorgen voor eerlijke betaling van kunstenaars, en de toegankelijkheid en betaalbaarheid van cultuur waarborgen, onder andere door geen btw-verhogingen en steun voor lokale podia.
“We stoppen de uitverkoop van onze beschaving door te investeren in kunst en cultuur.”
“Iedereen moet toegang hebben tot kunst en cultuur. We investeren in de toegankelijkheid en betaalbaarheid van kunst en cultuur. Dat betekent het ondersteunen van kunstenaars en muzikanten en de plekken waar je van hun werk kunt genieten. Podia in grote gemeenten, maar ook kleine en lokale podia in andere regio’s en wijken moeten geholpen worden in hun voortbestaan. Er komen geen btw verhogingen voor de kunst en cultuursector.”
“Kunstenaars verdienen bestaanszekerheid. In een beschaafd land leven kunstenaars niet in armoede. We zorgen voor eerlijke betaling in de culturele sector, leggen minimumtarieven vast en investeren in een fonds voor kunstenaars en muzikanten van eigen bodem.”
Cultuur dichtbij: spreiding, diversiteit en regionale erkenning
De SP wil dat cultuur niet alleen in grote steden te vinden is, maar overal in Nederland, met aandacht voor regionale talen en tradities. Ze pleiten voor een eerlijke verdeling van cultuursubsidies, actieve steun en wettelijke bescherming van regionale talen, en investeren in lokale culturele infrastructuur.
“Cultuur in de buurt. Kunst en cultuur moeten niet alleen in grote steden te vinden zijn. We investeren in buurthuizen, wijkcentra, poppodia, muziekverenigingen en festivals. Zo blijft cultuur dichtbij en toegankelijk voor iedereen, ook in dorpen en wijken.”
“Erkenning van onze regionale diversiteit. De culturele rijkdom van Nederland stopt niet bij de deuren van een museum. Het leeft in de talen van onze regio’s en gemeenschappen, zoals bijvoorbeeld het Fries, Nedersaksisch, Limburgs en Papiaments. Wij kiezen voor actieve steun en wettelijke bescherming, met een passende plek in het onderwijs en bij de publieke omroep. Cultuur is van ons allemaal en mag niet worden wegbezuinigd of verdrongen.”
“Zo kan iedereen genieten van kunst en geschiedenis, waar je ook woont, en zorgen we voor een eerlijke verdeling van cultuursubsidies in heel Nederland.”
Gratis en laagdrempelige toegang tot musea en festivals
Om cultuur breed toegankelijk te maken, stelt de SP voor om rijksmusea en regionale musea minimaal één dag per week gratis te maken en festivals ruim baan te geven vanwege hun laagdrempeligheid en spreiding.
“Onze musea open voor iedereen. Rembrandt en Van Gogh zijn van ons allemaal. Daarom maken we rijksmusea gratis, te beginnen minimaal één dag per week. Ook regionale musea worden minstens één dag per week gratis toegankelijk.”
“We geven ruim baan aan festivals, omdat ze laagdrempelig zijn en een brede spreiding kennen in het land.”
Cultuureducatie voor ieder kind
De SP vindt cultuureducatie essentieel voor de vorming van kinderen en wil investeren in cultuuronderwijs op school, met vakdocenten en samenwerking met culturele instellingen, zodat ieder kind zijn creatieve talenten kan ontwikkelen.
“Cultuureducatie voor ieder kind. Kunst en cultuur horen bij de vorming van elk kind. Daarom investeren we in cultuuronderwijs op school, met vakdocenten en samenwerking met culturele instellingen, zodat ieder kind zijn creatieve talenten kan ontwikkelen, ongeacht de portemonnee van de ouders.”
Steun voor digitale kunst en bescherming digitaal erfgoed
De SP erkent het belang van nieuwe kunstvormen zoals digitale media, games en online cultuur, en wil deze actief ondersteunen. Ze willen voorkomen dat grote techbedrijven cultuur reduceren tot ‘content’ en pleiten voor bescherming van digitaal erfgoed.
“Digitale kunst en media horen erbij. Nieuwe kunstvormen – zoals digitale media, games en online cultuur – krijgen ruimte en steun. Grote techbedrijven mogen cultuur niet reduceren tot ‘content’ voor hun verdienmodel. We beschermen digitaal erfgoed en ondersteunen digitale kunstenaars.”
Eerlijke ticketprijzen en aanpak woekerwinsten
De SP wil wettelijke maatregelen nemen tegen woekerwinsten op de doorverkoop van tickets voor culturele evenementen, zodat cultuurbezoek betaalbaar blijft.
“We nemen wettelijke maatregelen tegen de woekerwinsten die worden gemaakt op de doorverkoop van tickets voor culturele evenementen en sportevenementen.”
BVNL stelt de Nederlandse cultuur centraal als fundament van de samenleving en verzet zich fel tegen cultuurrelativisme, identiteitsdenken en het verdwijnen van nationale tradities. De partij wil de Nederlandse identiteit, waarden en tradities beschermen door immigratie te beperken, integratie te eisen en woke- en diversiteitsbeleid af te schaffen. BVNL is uitgesproken cultureel-conservatief en pleit voor het behoud van Nederlandse normen, taal en geschiedenis, met nadruk op aanpassing door nieuwkomers.
Bescherming van Nederlandse cultuur en identiteit
BVNL ziet de Nederlandse cultuur als het fundament van de samenleving en wil deze beschermen tegen invloeden die de nationale identiteit bedreigen. De partij verzet zich tegen cultuurrelativisme en het verdwijnen van Nederlandse waarden, en koppelt dit direct aan strengere immigratie en integratie-eisen.
“De Nederlandse cultuur, met haar waarden van vrijheid, discipline, spaarzaamheid, fatsoen en gemeenschapszin, is het fundament van onze samenleving. Wij verzetten ons tegen cultuurrelativisme, identiteitsdenken en het afbreken van nationale trots.”
“Om de afbraak van Nederland te stoppen moeten we onmiddellijk stoppen met het toelaten van asielzoekers en kansarme migranten en niet accepteren dat onze eigen cultuur verdwijnt ten faveure van culturen en moralen die niet de onze zijn en die onze manier leven en onze waarden bedreigen.”
“Nederland is geen lege huls. Onze taal, onze normen, onze geschiedenis en onze waarden zijn het fundament van wie wij zijn. Wie Nederland binnenkomt, past zich aan – niet andersom.”
“BVNL is tot slot cultureel conservatief: wij willen ons mooie Nederland en de daarbij behorende unieke Nederlandse tradities en cultuur intact houden”
“De Nederlandse identiteit, cultuur, burgerschap en daarbij horende kernwaarden moeten worden doorgegeven in het onderwijs.”
“Er komt een einde aan al het woke- en diversiteitsbeleid. De overheid kiest voor kwaliteit ongeacht huidskleur, achtergrond of geaardheid of politieke affiliatie.”
Integratie: Aanpassing aan Nederlandse cultuur verplicht
BVNL stelt dat immigranten zich volledig moeten aanpassen aan de Nederlandse cultuur en waarden. De partij koppelt burgerschap en paspoortverlening aan langdurige integratie en het overnemen van Nederlandse normen.
Onderwijs: Doorgeven van Nederlandse cultuur en geschiedenis
BVNL wil dat het onderwijs zich richt op het overdragen van Nederlandse cultuur, taal en geschiedenis, en verzet zich tegen ideologisch of woke-gedreven curricula.
“Meer aandacht voor vakken als aardrijkskunde, geschiedenis, en biologie en minder tijd voor ideologisch gedreven curriculum.”
“Woke-isme en ideologische indoctrinatie moet verdwijnen uit het hoger onderwijs, waar waarheidsvinding, kritisch nadenken, discussie en vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel moeten staan.”
NSC ziet cultuur als een bindmiddel voor de samenleving en wil cultuur breed toegankelijk maken, met nadruk op Nederlandse identiteit, regionale tradities en taal. Ze pleiten voor een stabiel cultuurbudget, herverdeling van cultuurgelden buiten de Randstad, bescherming van regionale talen, en het versterken van lokale cultuurinitiatieven en erfgoed. Concrete voorstellen zijn onder meer een nationaal historisch museum, gratis bibliotheken, en een stimuleringsfonds voor Nederlandse producties.
Stabiel cultuurbudget en eerlijke spreiding
NSC wil rust en ruimte voor culturele instellingen door een stabiel, meerjarig cultuurbudget en een eerlijkere spreiding van cultuurgelden, met extra aandacht voor landelijke gebieden buiten Amsterdam. Dit moet de toegankelijkheid van cultuur in heel Nederland vergroten en regionale culturele infrastructuur versterken.
“Een stabiel, meerjarig cultuurbudget geeft rust en ruimte aan instellingen. Daarbij moet er een eerlijke spreiding van cultuurgelden zijn: niet alleen in Amsterdam, maar ook provincies als Groningen of Limburg. We pleiten voor een herverdeling van middelen voor kunst en cultuur waarbij extra inzet nodig is in het landelijk gebied.”
Minder bureaucratie voor vaste culturele instellingen
Om goed presterende culturele instellingen te ondersteunen, wil NSC onnodige rompslomp bij herhaalde subsidiering schrappen en cultuurfondsen meer ruimte geven voor vernieuwing en eenmalige projecten.
“Voor hen schrappen we onnodige rompslomp bij herhaalde subsidiering: goed presteren betekent verlenging. Cultuurfondsen krijgen meer ruimte voor vernieuwing en eenmalige projecten.”
Versterken van lokale cultuurinitiatieven en gratis bibliotheken
NSC erkent het belang van lokale cultuurinitiatieven, amateurkunst en bibliotheken als basisvoorzieningen en ontmoetingsplaatsen. Bibliotheken moeten gratis zijn en een actieve rol spelen in cultuurbevordering.
“We gaan lokale cultuurinitiatieven, amateurkunst en bibliotheken versterken. De bibliotheek is een belangrijke basisvoorziening en moet gratis zijn. Naast leesbevordering, bevorderen van leesplezier en digitalisering heeft de bibliotheek een belangrijke rol in het aanjagen van cultuur en is het een belangrijke ontmoetingsplaats.”
Bescherming en promotie van regionale talen en culturen
NSC wil wettelijke verankering en naleving van afspraken over regionale talen en culturen, met aandacht voor onderwijs in regionale geschiedenis, cultuur en taal, en erkenning van het Fries en andere talen.
“Regionale identiteiten en culturen verdienen erkenning, waardering en bescherming. Hierover zijn concrete afspraken gemaakt in het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden en in het Kaderverdrag inzake de bescherming van nationale minderheden. Deze afspraken moeten wettelijk worden verankerd en serieus worden nageleefd.”
“We houden ons aan de verplichtingen uit het Europees handvest en het Kaderverdrag om in het onderwijs goed aandacht te besteden aan regionale geschiedenis, cultuur en taal, zoals het Fries, Nedersaksisch, Limburgs, Jiddisch en Sinti-Romans.”
Nationaal historisch museum en stimuleren Nederlandse producties
NSC wil een nationaal historisch museum dat de volledige nationale en regionale geschiedenis belicht, inclusief moeilijke hoofdstukken. Daarnaast komt er een stimuleringsfonds voor nieuwe nationale en streekproducties in toneel, musical en film.
“Er komt een nationaal historisch museum waar alle belangrijke onderdelen van onze nationale en regionale geschiedenis te zien zijn. Het museum belicht zowel perioden van vooruitgang en overwinning zoals tijdens de Tachtigjarige Oorlog, als nationale rampen zoals de Watersnoodramp en beladen hoofdstukken zoals het slavernijverleden.”
“Om de totstandkoming van nieuwe nationale en streekproducties in toneel, musical en film te bevorderen moet er een apart stimuleringsfonds komen. We stimuleren de organisatie van evenementen die de Nederlandse taal en cultuur promoten, zoals taalfeesten en voorleeswedstrijden.”
Behoud en ondersteuning van cultureel erfgoed en musea
NSC wil actief rijksbeleid voor het vertellen van het Nederlandse verhaal, behoud van monumenten, en ondersteuning van nationaal cultureel erfgoed, musea en tentoonstellingen.
“We pleiten voor actief rijksbeleid om het verhaal van Nederland en haar regio’s te vertellen en toerisme goed gespreid te faciliteren.”
“Het cultuurbeleid ondersteunt de instandhouding van nationaal cultureel erfgoed, musea en tentoonstellingen. Historische kerktorens en stadsgezichten moeten actief behouden blijven.”
De PVV stelt de Nederlandse cultuur centraal als iets om trots op te zijn en wil deze beschermen tegen invloeden van buitenaf en wat zij zien als 'woke-ideologie'. Belangrijke voorstellen zijn het koesteren van nationale tradities, het stoppen van multiculturalistische en woke-invloeden in media en onderwijs, en het verbieden van islamitische uitingen in het publieke domein. De partij koppelt cultuur nadrukkelijk aan nationale identiteit, tradities en taal, en pleit voor een restrictief beleid ten aanzien van andere culturele invloeden.
Trots op Nederlandse cultuur en tradities
De PVV wil dat Nederlanders weer collectief trots zijn op hun eigen cultuur, geschiedenis en tradities, en verzet zich tegen wat zij zien als een cultuur van schaamte en het afzwakken van nationale identiteit. Dit standpunt adresseert het gevoel dat Nederlandse tradities en symbolen onder druk staan door multiculturalisme en maatschappelijke discussies over het verleden.
“Zie ook onze rijke Nederlandse geschiedenis, cultuur en identiteit. Wij willen weer collectief trots zijn op ons land en op wie we zijn – in plaats van excuses maken voor het verleden van onze voorouders. Geen misplaatste schaamtecultuur, maar het koesteren van onze tradities, de standbeelden van onze nationale helden en onze feesten als Kerstmis, Sinterklaas mét Zwarte Piet en Pasen.”
Stoppen van multiculturalisme en woke-invloeden in media en onderwijs
De PVV verzet zich tegen het promoten van multiculturalisme en woke-ideologie in de publieke omroep en het onderwijs. Zij zien deze invloeden als bedreiging voor de Nederlandse cultuur en willen deze uit publieke instellingen weren.
“Wie naar de publieke omroep kijkt, ziet een ander “Nederland”: multiculturalisme wordt gepresenteerd als verrijking, voor het slavernijverleden zouden we ons moeten schamen, trots op ons land is er al helemaal niet meer bij...”
“Geen onderwijs over gender, klimaat of andere linkse indoctrinatie, maar terug naar de basisvaardigheden: rekenen, taal, geschiedenis.”
Beschermen van de Nederlandse taal en beperken van andere culturele uitingen
De PVV koppelt cultuur sterk aan de Nederlandse taal en wil het gebruik van andere talen en zichtbare niet-westerse culturele uitingen in het publieke domein beperken of verbieden. Dit wordt gepresenteerd als noodzakelijk om de Nederlandse cultuur en identiteit te beschermen.
Verbod op islamitische uitingen en onderwijs
De PVV ziet islamitische uitingen en onderwijs als onverenigbaar met de Nederlandse cultuur en wil deze verbieden of sterk beperken. Dit wordt gemotiveerd vanuit het idee dat de islam haaks staat op Nederlandse waarden en cultuur.
De SGP ziet cultuur als een waardevol onderdeel van de samenleving, mits deze geworteld is in christelijke normen en binnen de kaders van Gods wet blijft. De partij pleit voor het beschermen en versterken van de christelijke cultuur, het bevorderen van culturele integratie bij nieuwkomers, en het waarborgen van cultureel erfgoed en tradities, met een kritische houding tegenover seculiere en niet-christelijke invloeden.
Bescherming en bevordering van christelijke cultuur
De SGP benadrukt het belang van de christelijke cultuur als fundament van de Nederlandse samenleving en verzet zich tegen het doorsnijden daarvan door seculiere waarden. De partij ziet het behoud van deze cultuur als essentieel voor nationale samenhang en identiteit.
“Ons land heeft christelijke wortels. We moeten ons daarvan bewust zijn en ze niet laten doorsnijden door de seculiere waarden van progressief-liberalen.”
“Deze ontwikkelingen doen geen recht aan de christelijke cultuur en traditie die nog steeds bepalend zijn voor Nederland.”
“Onze rechtsstaat en democratie zijn stevig geworteld in de christelijke cultuur en geschiedenis van Europa.”
Cultuur binnen de kaders van Gods wet
Kunst en cultuur worden gewaardeerd, mits zij zich voegen binnen de kaders van Gods wet. De SGP ziet cultuur als een tegenwicht tegen een te dominante economische blik, maar stelt duidelijke morele grenzen.
Cultuur als onderdeel van integratie en inburgering
De SGP vindt dat cultuur en religie een grotere rol moeten spelen bij de toelating en integratie van nieuwkomers. Kennis van de Nederlandse cultuur, geschiedenis en erfgoed is volgens de partij essentieel voor succesvolle inburgering en het voorkomen van desintegratie.
“Bij toelating moeten cultuur en religie een grotere rol gaan spelen. We bouwen immers aan een samenleving die een gemeenschap wil zijn, geen los zand.”
“Inburgering dient in ieder geval te leiden tot een basale beheersing van de Nederlandse taal, maar ook tot kennis van historische gebeurtenissen, nationale symbolen (zoals ons volkslied en koningshuis), ons cultureel erfgoed en de manier waarop wij in een rechtsstaat samenleven.”
Respect voor culturele eigenheid in het Caribisch deel van het Koninkrijk
De SGP erkent de culturele eigenheid van de Caribische eilanden binnen het Koninkrijk en waarschuwt ervoor deze niet te onderdrukken met Nederlandse normen.
“De Nederlandse samenleving mag geen keurslijf worden dat de culturele eigenheid en de bijzondere geografische omstandigheden van deze eilanden miskent.”
Lokale cultuur respecteren in ontwikkelingssamenwerking
De partij vindt dat ontwikkelingssamenwerking moet aansluiten bij de lokale cultuur en religieuze gebruiken, om effectiviteit en onafhankelijkheid te bevorderen.
“Binnen ontwikkelingssamenwerking moet er aansluiting zijn op de lokale cultuur, religieuze gebruiken en bedrijvigheid (lokalisatie).”
De VVD ziet cultuur als een belangrijk onderdeel van de Nederlandse identiteit en wil een ondernemende, toegankelijke en minder van subsidies afhankelijke cultuursector. De partij pleit voor minder regeldruk, meer regionale spreiding van cultuurgelden, versterking van volkscultuur en erfgoed, en het stimuleren van eigen inkomsten in de sector.
Minder regeldruk en meer ondernemerschap in de cultuursector
De VVD wil de culturele sector stimuleren door regeldruk te verminderen en ondernemerschap te bevorderen, zodat instellingen en kunstenaars minder afhankelijk worden van subsidies. Dit moet het aantrekkelijker maken om in de sector te werken en meer mensen te bereiken.
“We helpen de culturele sector waar dat kan door regeldruk, bijvoorbeeld bij vergunningsaanvragen en in subsidieaanvragen, te verminderen.”
“We stimuleren artistiek ondernemerschap via nieuwe verdienmodellen en samenwerking met marktpartijen.”
“We stimuleren zo veel mogelijk eigen inkomsten in plaats van subsidies. Daarmee maken we de culturele sector minder afhankelijk van overheidssubsidies.”
Meer regionale spreiding van cultuurgelden
De VVD vindt dat cultuurgelden eerlijker over het land verdeeld moeten worden, zodat niet alleen Amsterdam profiteert maar ook andere regio’s.
“Een groot deel van de landelijke cultuurgelden wordt enkel in Amsterdam ingezet, en dus veel minder in andere steden en provincies. We houden rekening met regionale spreiding in de verdeling van cultuurgelden.”
Volkscultuur en streektalen versterken
De partij wil volkscultuur en streektalen een volwaardige plek geven binnen het cultuurbeleid, met meer ondersteuning voor lokale tradities en taalbehoud.
“We ondersteunen organisatoren van volkscultuur beter en maken volkscultuur een volwaardig onderdeel van de culturele basisinfrastructuur.”
“We stimuleren het Frysk op scholen in Fryslân en waarborgen het gebruik van deze taal, bijvoorbeeld in de rechtbank. We zijn trots op en stimuleren onze streektalen, zoals het Nedersaksisch en Limburgs, bijvoorbeeld in het onderwijs.”
Erfgoed toegankelijker maken
De VVD wil zowel immaterieel als nieuw erfgoed erkennen en de toegankelijkheid vergroten, onder meer door digitalisering en het stimuleren van uitleen van kunst uit museumdepots.
“We erkennen zowel immaterieel als nieuw erfgoed als volwaardig onderdeel van het cultuurbeleid. We benutten de kansen die digitalisering van erfgoed biedt en zorgen voor een brede toegankelijkheid voor publiek, onderwijs en instellingen.”
“We stimuleren tijdelijke uitleen of verhuur van deze kunst, zodat meer mensen ervan kunnen genieten. De Rijksoverheid kan deels garant staan voor schade en diefstal van in bruikleen gestelde kunst.”
Hervorming cultuursubsidies en langere subsidietermijnen
De VVD wil het systeem van cultuursubsidies hervormen door de subsidietermijn te verlengen en aanvraagkosten te verlagen, zodat instellingen meer zekerheid en minder administratieve lasten hebben.
“We verlengen de subsidietermijn van vier naar acht jaar en verminderen zowel de regeldruk als een deel van de aanvraagkosten.”
BBB vindt dat cultuur moet verbinden, inspireren en herkenbaar zijn, met nadruk op regionale tradities en plattelandscultuur. Ze willen minstens de helft van het cultuurbudget naar initiatieven buiten de grote steden laten gaan, structurele steun voor streekcultuur en meer aandacht voor streektalen en lokaal erfgoed. BBB pleit voor een cultuurbeleid dat dichtbij mensen staat, met minder nadruk op Randstedelijke instellingen en meer op lokale gemeenschappen.
Minstens 50% cultuurbudget naar regio en platteland
BBB wil het cultuurbudget eerlijker verdelen, zodat minstens de helft naar initiatieven buiten de grote steden gaat. Dit moet de scheve verdeling richting Randstad tegengaan en regionale cultuur versterken.
“Minstens 50 procent van het cultuurbudget hoort naar initiatieven buiten de grote steden te gaan, waarbij nadrukkelijk wordt gekeken of de regio’s buiten de Randstad voldoende aandacht krijgen.”
Structurele steun voor streekcultuur en lokale tradities
BBB wil structurele steun voor streekcultuur, zoals fanfares, bloemencorso’s, varend erfgoed en carnaval. Ze vinden dat cultuur geworteld moet zijn in gemeenschappen en tradities, niet in beleidsnota’s of top-down subsidies.
“BBB is voor het verlenen van structurele steun aan streekcultuur zoals fanfares, bloemen en fruitcorso’s, varend erfgoed, trekkertrek en carnaval.”
“BBB zet in op cultuur van onderop: van fanfares tot dialectpoëzie, van bloemencorso’s tot streekmusea.”
Meer aandacht en bescherming voor streektalen en immaterieel erfgoed
BBB wil streektalen zoals Fries en Limburgs beter beschermen en stimuleren, en gemeenten en provincies aanzetten tot beleid voor immaterieel erfgoed. Ze zien streektalen als essentieel onderdeel van de Nederlandse cultuur.
“Fries, streektalen en dialecten klinken ons als muziek in de oren. Het gebruik hiervan dient te worden gestimuleerd. Daar waar streektalen onder druk komen, is extra aandacht nodig.”
“Gemeenten en provincies worden gestimuleerd om beleid te maken voor (immaterieel) erfgoed. Zoals streekmarkten en folkloristische evenementen.”
Hervorming culturele basisinfrastructuur: minder Randstad, meer regio
BBB wil de culturele basisinfrastructuur (BIS) hervormen en versoberen, met minder grootschalige subsidies voor Randstedelijke instellingen en meer voor regionale initiatieven en volkscultuur.
“In plaats van grootschalige subsidies voor een klein aantal instellingen in de Randstad, kiezen wij voor versterking van regionale initiatieven, volkscultuur en lokaal erfgoed.”
“De culturele basisinfrastructuur (BIS) wordt hervormd en versoberd. We schrappen dubbele subsidiëring en projecten die onvoldoende publiek trekken of geen maatschappelijke meerwaarde hebben.”
50PLUS vindt dat cultuur mensen verbindt en bijdraagt aan gezondheid en geluk, en ziet hierin een taak voor de overheid. Ze willen cultuur voor alle generaties bereikbaar houden, culturele participatie stimuleren (vooral voor ouderen), en pleiten voor een eerlijkere verdeling van culturele subsidies over het land. Daarnaast zetten ze in op culturele vorming voor ouderen en een sterke publieke omroep.
Cultuur bereikbaar en toegankelijk voor alle generaties
50PLUS wil dat cultuur voor iedereen toegankelijk blijft, ongeacht inkomen, regio of mobiliteit, en stimuleert actieve deelname, met speciale aandacht voor senioren. Ze zien cultuur als een verbindende factor en vinden dat de overheid hier een rol in moet spelen.
Eerlijkere verdeling van culturele subsidies
De partij vindt dat culturele subsidies nu te veel geconcentreerd zijn en wil deze eerlijker over alle regio’s verdelen, zodat cultuur niet alleen in de Randstad of grote steden wordt gestimuleerd.
“Culturele subsidies worden meer evenredig verdeeld naar alle regio’s in het land.”
Culturele vorming en ontwikkeling voor ouderen
50PLUS ziet blijvende culturele ontwikkeling als essentieel voor ouderen om betrokken te blijven in de samenleving. Ze willen daarom laagdrempelige mogelijkheden voor culturele vorming en scholing voor ouderen.
“Een Nationaal Programma Leven Lang Leren, met betaalbare en laagdrempelige scholing, digitale vaardigheidstraining en culturele vorming voor ouderen.”
Stevige publieke omroep en behoud van regionale cultuur
De partij koppelt cultuur ook aan media en vindt een sterke publieke omroep belangrijk voor het behoud van culturele programma’s en regionale identiteit.
Het CDA wil waardevolle culturele tradities en erfgoed behouden en toegankelijk maken voor iedereen, met nadruk op regionale spreiding en inclusiviteit. Ze pleiten voor een herziening van het rijksgesubsidieerde cultuurbestel, meer middelen naar cultuurregio’s, en extra aandacht voor kunst door mensen met een beperking. Ook wordt het belang van taal, regionale identiteit en het erkennen van de schaduwzijden van de geschiedenis benadrukt.
Meer middelen en spreiding voor cultuur en erfgoed
Het CDA vindt het belangrijk dat cultuur breed toegankelijk is en dat regionale identiteit wordt versterkt. Ze willen het cultuurbestel hervormen, meer middelen naar cultuurregio’s sturen, en lokale initiatieven ondersteunen. Ook moet het cultuurplan inclusiever worden, met aandacht voor kunst door mensen met een beperking.
“We willen een brede regionale verdeling van aanbod en middelen, een brede toegang tot cultuur, en zowel lokale initiatieven als nationale iconen steunen. We willen dat er meer middelen van de beschikbare cultuurmiddelen naar de cultuurregio’s gaan.”
“Het Rijksgesubsidieerde bestel gaat op de schop. De kleine culturele basisinfrastructuur-instellingen (BIS) en de fondsen worden samengevoegd, met regionale afdelingen. De duur van het cultuurplan brengen we naar acht jaar. In het cultuurplan moet meer aandacht zijn voor kunstuitingen door mensen met een beperking.”
Behoud van tradities en erkenning van het verleden
Het CDA wil waardevolle culturele tradities behouden, maar erkent ook de schaduwzijden van het verleden, zoals het slavernijverleden. Erfgoed wordt gezien als brug tussen traditie en het heden, en als middel om van het verleden te leren.
“Het CDA wil waardevolle culturele tradities voor nu en latere generaties behouden. Tegelijkertijd beseffen wij dat ons verleden ook een schaduwzijde kent, zoals het slavernijverleden. Het erkennen en doorgeven van die geschiedenis is wezenlijk om onze cultuur volledig te begrijpen.”
“Erfgoed helpt om een brug te slaan tussen traditie en het hier en nu, en te leren van het verleden.”
Ondersteuning van regionale talen en dialecten
Het CDA ziet taal als onderdeel van culturele identiteit en wil daarom de rijkstalen, regionale talen, streektalen en dialecten ondersteunen.
“Taal geeft een gevoel van thuis. Daarom ondersteunen wij de Rijkstalen, regionale taal, streektalen en dialecten.”
De ChristenUnie ziet cultuur als een verrijking van het leven en de samenleving, waarbij de overheid een actieve rol speelt in het ondersteunen van kunst, erfgoed en culturele instellingen. Ze pleiten voor een eerlijkere spreiding van cultuursubsidies, gratis bibliotheeklidmaatschap voor jongeren, en structurele financiering voor erfgoed en herinneringscentra. De partij benadrukt het belang van cultuur voor sociale samenhang, kansengelijkheid en het behoud van lokale leefbaarheid.
Eerlijke spreiding en structurele steun voor culturele instellingen
De ChristenUnie wil dat overheidssubsidies voor kunst en cultuur eerlijker over het land worden verdeeld, met speciale aandacht voor het behoud van musea, orkesten, bibliotheken en muziekscholen. Ze zien deze instellingen als essentieel voor kennisoverdracht, sociale functie en het tegengaan van laaggeletterdheid. Ook erfgoed, waaronder monumentale kerkgebouwen, moet behouden blijven door structurele overheidssteun.
“Kunst, cultuur en creativiteit verrijken het leven en de samenleving. De overheid vervult een belangrijke rol als subsidieverstrekker, opdrachtgever en hoeder van ons culturele klimaat en erfgoed zoals musea en orkesten. Bij de verdeling van overheidssubsidies voor culturele instellingen willen we een eerlijker verdeling over het land.”
“Bibliotheken en muziekscholen spelen een belangrijke rol in de overdracht en kennis van cultuur. Kinderen zijn tot hun 18e jaar gratis lid van de bibliotheek. Bibliotheken zijn cruciaal in de aanpak van laaggeletterdheid, hebben een grote sociale functie voor jong en oud, vergroten kansengelijkheid en zorgen voor het behoud van leefbaarheid van de gemeenschap.”
“De overheid stelt blijvend geld beschikbaar om onderhoud aan Rijksmonumenten te plegen en herbestemming mogelijk te maken. Daarmee blijven ook monumentale kerkgebouwen, cultureel én beeldbepalend erfgoed behouden.”
Structurele financiering voor herinneringscentra Tweede Wereldoorlog
De partij vindt het belangrijk om de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog levend te houden en investeert daarom in structurele financiering voor herinneringscentra, zodat deze hun educatieve taak kunnen blijven vervullen.
“De ChristenUnie maakt zich sterk voor het levend houden van de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog. Daarom krijgen Kamp Amersfoort, Kamp Westerbork, Kamp Vught, het Oranjehotel, het Nationaal Holocaustmuseum en het Indisch Herinneringscentrum structurele financiering, zodat zij hun educatieve taak duurzaam kunnen vervullen.”
Geen deelname aan cultuurevenementen in landen met ernstige schendingen van religieuze vrijheid
De ChristenUnie verbiedt deelname van kabinetsleden aan sport- en cultuurevenementen in landen waar vrijheid van religie ernstig onder druk staat, als signaal tegen mensenrechtenschendingen.
“We doen niet mee aan en vaardigen geen kabinetsleden af naar sport- en cultuurevenementen in landen waar vrijheid van religie en levensovertuiging ernstig onder druk staat.”
DENK benadrukt het belang van cultuursensitieve en inclusieve zorg, waarbij rekening wordt gehouden met de culturele achtergronden en wensen van patiënten. Hun belangrijkste concrete voorstel is het verplicht stellen van cultuursensitieve zorg binnen het zorgstelsel en zorgopleidingen, zodat de zorg beter aansluit bij de diverse samenleving. Hiermee wil DENK discriminatie en uitsluiting tegengaan en gelijke toegang tot passende zorg voor iedereen bevorderen.
Cultuursensitieve en inclusieve zorg verplicht stellen
DENK vindt dat de zorg in Nederland beter moet aansluiten bij de culturele diversiteit van de samenleving. Ze willen dat cultuursensitieve en inclusieve zorg een harde eis wordt binnen het zorgstelsel en zorgopleidingen, zodat patiënten met verschillende culturele achtergronden passende zorg krijgen en discriminatie wordt tegengegaan.
“Binnen de wettelijke normen en het aanbestedingsbeleid wordt cultuursensitieve en inclusieve zorg een harde eis.”
“Binnen de zorgopleidingen wordt cultuursensitieve en inclusieve zorg een uitgangspunt voor iedereen.”
“Keuzevrijheid voor de patiënt en cultuursensitieve zorg moeten het uitgangspunt zijn.”
“We richten een Taskforce Inclusieve Zorg op die stimuleert dat zorg cultuursensitief en inclusief is. Hiermee bedoelen wij dat binnen de zorg rekening gehouden dient te worden met de achtergronden en wensen van de patiënten.”