Verkiezingsprogramma's 2025 overcompensatie studenten
De SP wil studenten die onder het leenstelsel vielen ruimhartig compenseren en de rente op studieleningen permanent op 0% zetten. Daarnaast pleit de partij voor het definitief afschaffen van het leenstelsel, het verhogen van de basisbeurs en het gratis maken van onderwijs op alle niveaus. Hiermee wil de SP studeren toegankelijk en schuldenvrij maken voor iedereen.
Ruimhartige compensatie voor de 'schulden-generatie'
De SP erkent dat studenten die onder het leenstelsel vielen financieel zijn benadeeld en wil hen daarom ruimhartig compenseren. Dit wordt gekoppeld aan het afschaffen van het leenstelsel en het verhogen van de basisbeurs, zodat studeren geen schuldenval meer is.
Onderwijs gratis maken en basisbeurs verhogen
Naast compensatie voor de schulden-generatie, wil de SP structureel voorkomen dat studenten in de toekomst schulden opbouwen door het onderwijs op alle niveaus gratis te maken en de basisbeurs te verhogen.
“Iedere student krijgt een hogere basisbeurs, zodat studeren geen schuldenval meer is. Het leenstelsel schaffen we definitief af.”
“We beginnen met het schrappen van het lesgeld voor mbostudenten en maken daarna ook studeren op hogescholen en universiteiten gratis.”
“Wij hebben altijd gestreden tegen de afschaffing en zetten ons nu in voor het verhogen van de studiebeurs en voor onderwijs waarbij niemand wordt uitgesloten door de omvang van zijn portemonnee.”
BIJ1 kiest radicaal voor compensatie van studenten die onder het leenstelsel vielen (“pechgeneratie”) door hun studieschulden volledig kwijt te schelden. Daarnaast wil de partij het collegegeld afschaffen en het onderwijs gratis maken, met een fors hogere basisbeurs op leefbaar niveau. BIJ1 ziet deze maatregelen als noodzakelijke investeringen in gelijke kansen en het herstellen van onrecht voor studenten die door het leenstelsel zijn benadeeld.
Studieschulden ‘pechgeneratie’ volledig kwijtschelden
BIJ1 erkent dat studenten die onder het leenstelsel vielen (“pechgeneratie”) structureel zijn benadeeld en wil hen compenseren door hun studieschulden volledig kwijt te schelden. Dit wordt gepresenteerd als herstel van onrecht en als onderdeel van een bredere visie op gratis en toegankelijk onderwijs.
Collegegeld afschaffen en basisbeurs fors verhogen
Naast kwijtschelding van schulden wil BIJ1 het collegegeld volledig afschaffen en de basisbeurs fors verhogen naar een leefbaar niveau, zodat studenten niet meer afhankelijk zijn van leningen. Dit moet structureel financiële drempels voor (toekomstige) studenten wegnemen.
De Partij voor de Dieren vindt dat studenten die onder het leenstelsel vielen (“pechgeneratie”) eerlijk gecompenseerd moeten worden, omdat zij financieel benadeeld zijn ten opzichte van studenten in het huidige stelsel. De partij wil de compensatieregeling voor deze groep fors verruimen, de rente op studieschulden structureel naar 0% brengen en het collegegeld fors verlagen. Zo wil de PvdD de financiële ongelijkheid tussen verschillende generaties studenten wegnemen.
Eerlijke compensatie voor leenstelselstudenten (“pechgeneratie”)
De PvdD erkent dat het leenstelsel veel schade heeft aangericht en dat de huidige compensatie voor de pechgeneratie onvoldoende is. Ze willen een fors ruimere compensatieregeling, zodat de financiële positie van deze studenten gelijk wordt aan die van studenten in het huidige stelsel. Dit moet structurele ongelijkheid tussen generaties voorkomen.
“De compensatieregeling voor de ‘pechgeneratie’, de leenstelsel-studenten, wordt fors verruimd. De financiële positie van deze studenten wordt gelijk aan de studenten uit het huidige stelsel.”
“Het afschaffen van de basisbeurs heeft veel schade aangericht: veel (oud-)studenten hebben een studieschuld van vele (tien)duizenden euro’s. Dit heeft de ongelijkheid tussen de pechgeneratie en de huidige studenten sterk vergroot. De huidige compensatieregeling is een druppel op een gloeiende plaat. De Partij voor de Dieren wil een eerlijke compensatieregeling, om te voorkomen dat de gevolgen van het leenstelsel voor verschillen blijven zorgen.”
Structureel 0% rente op studieschulden
Om de financiële druk op (oud-)studenten te verlagen, wil de PvdD de rente op studieschulden permanent op 0% zetten. Dit geldt voor alle studenten met een studieschuld, en is bedoeld om de lasten van het leenstelsel te verlichten.
“De rente op studieschulden gaat structureel naar 0%.”
Fors verlagen van het collegegeld
De PvdD wil het collegegeld voor alle studenten en opleidingen fors verlagen en gelijk trekken, ongeacht leeftijd of eerdere studies. Dit voorstel is bedoeld om studeren betaalbaarder te maken en financiële ongelijkheid te verminderen, ook voor de pechgeneratie.
“Het collegegeld wordt fors verlaagd en voor alle studenten en opleidingen hetzelfde bedrag. Dit geldt ongeacht leeftijd, het aantal eerder gevolgde studies of behaalde diploma’s.”
BVNL erkent dat studenten de dupe zijn geworden van het leenstelsel en het coronabeleid, en spreekt over een "pechgeneratie" die gecompenseerd moet worden voor gemaakte fouten. Het programma bevat echter geen concreet voorstel voor financiële compensatie aan studenten, maar benadrukt vooral het herstellen van fouten uit het verleden en het betaalbaar maken van opleidingen.
Herstel van fouten richting studenten(pechgeneratie)
BVNL vindt dat de overheid gemaakte fouten richting studenten moet herstellen, met name vanwege het leenstelsel en de gevolgen van het coronabeleid. Er wordt echter niet gespecificeerd hoe deze compensatie eruitziet; het blijft bij een oproep tot herstel en aandacht voor de mentale en financiële problemen van studenten.
“BVNL vindt dat we weer oog moeten hebben voor jonge Nederlanders. Hiervoor moeten eerst de gemaakte fouten hersteld worden.”
“We kunnen terecht spreken over een pechgeneratie, die de dupe is geworden van de wooncrisis, coronacrisis, energiecrisis en asielcrisis. Studenten en starters op de arbeidsmarkt en woningmarkt vormen misschien wel de groep die het meeste last heeft van inflatie. Alles wordt duurder: wonen, boodschappen, energie en dat biertje in de kroeg. Ondertussen is de basisbeurs hen ontzegd, waardoor studenten zich in de schulden moesten steken.”
Betaalbaar maken van opleidingen
BVNL wil opleidingen betaalbaar maken en het volgen van zowel theoretische als praktische opleidingen stimuleren, maar noemt geen specifieke compensatiemaatregelen voor studenten die onder het leenstelsel vielen.
“Het volgen van opleidingen, zowel theoretisch als praktisch, moet gestimuleerd worden en betaalbaar zijn.”
De ChristenUnie doet in haar verkiezingsprogramma geen concrete voorstellen voor financiële compensatie van studenten voor het leenstelsel of andere gemiste regelingen. Wel zet de partij in op het verbeteren van de positie van studenten door betaalbare huisvesting, toegang tot huursubsidie en het versterken van het hoger onderwijs, maar directe compensatie voor studenten komt niet aan bod.
Toegang tot huursubsidie voor studenten
De ChristenUnie wil de financiële positie van studenten verbeteren door hen toegang te geven tot huursubsidie, zodat wonen betaalbaarder wordt. Dit is geen directe compensatie voor het leenstelsel, maar een maatregel om de woonlasten van studenten te verlichten.
“We willen dat ook bewoners van studentenkamers toegang krijgen tot deze subsidie.”
Meer betaalbare studentenkamers
Om studenten te ondersteunen, zet de ChristenUnie in op het bouwen van meer studentenkamers en het aantrekkelijker maken van hospitaverhuur. Dit is gericht op het verlichten van de financiële druk door hoge woonlasten, maar is geen compensatie voor studieschulden.
BBB erkent de problematiek rondom de studieschuld van studenten uit de ‘pechgeneratie’ en wil onderzoeken of een schuldplafond mogelijk is, maar doet geen harde toezegging over financiële compensatie. Verder wil BBB dat studieschulden niet worden meegenomen bij hypotheekaanvragen, maar biedt geen bredere of directe compensatiemaatregelen voor studenten.
Plafond op studieschuld pechgeneratie onderzoeken
BBB wil bekijken of het mogelijk is om een maximum te stellen aan de studieschuld van studenten die onder het leenstelsel vielen, maar spreekt zich niet uit over directe financiële compensatie. Dit standpunt adresseert de zorgen van de ‘pechgeneratie’, maar blijft bij een verkennende houding zonder concrete belofte.
“Bekeken wordt of het mogelijk is een plafond te stellen aan de studieschuld van studenten uit de pechgeneratie.”
Studieschuld niet meenemen bij hypotheekaanvraag
BBB vindt dat de studieschuld van studenten niet mag meewegen bij het aanvragen van een hypotheek. Dit voorstel is bedoeld om de financiële positie van (oud-)studenten te verbeteren, maar is geen directe compensatie voor geleden nadeel.
“De studieschuld hoort niet te worden meegenomen bij een hypotheekaanvraag.”
D66 erkent dat studenten de afgelopen jaren te maken hebben gehad met financiële druk en wil hen hiervoor compenseren door de basisbeurs te verhogen en de rente op studieschulden te beperken, met speciale aandacht voor de zogenoemde ‘pechgeneratie’. De partij streeft naar gelijke financiële ondersteuning voor mbo-, hbo- en wo-studenten en wil zo de ongelijkheid en schuldenproblematiek onder studenten verminderen. Concrete voorstellen zijn onder andere een verhoging van de basisbeurs, het vastzetten van de rente op studieschulden en het rentevrij maken van studieschulden voor de pechgeneratie.
Hogere basisbeurs en gelijke aanvullende beurs
D66 wil studenten financieel compenseren door de basisbeurs te verhogen en de aanvullende beurs gelijk te trekken voor mbo-, hbo- en wo-studenten. Hiermee wil de partij de financiële druk op studenten verlichten en de ongelijkheid tussen verschillende onderwijsvormen aanpakken.
“D66 verhoogt de basisbeurs met €166 euro per maand, zodat studenten beter kunnen rondkomen. Een mbo-student krijgt dezelfde aanvullende beurs als een student aan de hogeschool of universiteit.”
Rente op studieschuld beperken en pechgeneratie compenseren
Om de financiële last van studieschulden te beperken, stelt D66 voor om de rente op studieschulden te maximeren en de pechgeneratie (studenten die onder het leenstelsel vielen) te compenseren door hen geen rente te laten betalen.
“De rente op de studieschulden zetten we vast op maximaal 2,5%. Zo hoeven studenten hun werkende leven niet te beginnen met een hoge rekening. De ‘pechgeneratie’ betaalt geen rente over de studieschuld.”
DENK vindt dat studenten die onder het leenstelsel vielen ("pechgeneratie") volledig gecompenseerd moeten worden, omdat gedeeltelijke compensatie het aangedane onrecht niet rechtzet. Daarnaast wil DENK de rente op studieschulden afschaffen en de basisbeurs verhogen, zodat het hoger onderwijs betaalbaarder en toegankelijker wordt voor iedereen.
Volledige compensatie voor de pechgeneratie
DENK pleit voor volledige compensatie van studenten die onder het leenstelsel vielen, omdat zij vinden dat gedeeltelijke compensatie onvoldoende recht doet aan het geleden onrecht. Dit standpunt is expliciet en onderscheidt zich door de eis van volledige, niet gedeeltelijke, compensatie.
“Volledige compensatie voor de pechgeneratie. Gedeeltelijke compensatie doet geen recht aan het onrecht.”
Afschaffen rente op studieschulden
Naast compensatie wil DENK de financiële druk op studenten verlichten door de rente op studieschulden volledig af te schaffen en op nul procent te houden. Dit maakt studeren betaalbaarder en voorkomt extra schuldenlast voor studenten.
“Afschaffen van rente op studieschulden. Die moet terug naar nul procent en daar blijven.”
FVD wil studenten compenseren voor het wegvallen van de basisbeurs, met name de zogenoemde ‘pechgeneratie’ (2015-2023), en stelt daarnaast voor de basisbeurs te verhogen. Hun visie is dat studeren betaalbaar moet zijn en dat studenten niet onnodig financieel benadeeld mogen worden door overheidsbeleid.
Royale compensatie voor de ‘pechgeneratie’ (2015-2023)
FVD erkent dat studenten die tussen 2015 en 2023 geen basisbeurs ontvingen (‘pechgeneratie’) financieel zijn benadeeld en wil hen ruimhartig compenseren. Dit standpunt adresseert het specifieke probleem van de generatie die door het leenstelsel extra schulden heeft opgebouwd.
“We compenseren de ‘pechgeneratie’ (2015-2023) royaal voor de misgelopen basisbeurs.”
Basisbeurs verhogen en indexeren
Om studeren structureel betaalbaar te maken, wil FVD de basisbeurs verhogen en deze koppelen aan de inflatie. Dit voorstel is gericht op het voorkomen van nieuwe financiële achterstanden voor toekomstige studenten.
“We verhogen de basisbeurs en indexeren deze met de inflatie, zodat studeren weer betaalbaar wordt.”
De SGP doet in haar verkiezingsprogramma geen concrete voorstellen voor compensatie van studenten, bijvoorbeeld in het kader van het leenstelsel of andere financiële tegemoetkomingen voor geleden nadeel. Wel benoemt de partij enkele maatregelen ter ondersteuning van studenten, zoals investeringen in starters- en stimuleringsbeurzen en aandacht voor studentenwelzijn. Specifieke compensatie voor studenten komt echter niet aan bod.
Investeren in starters- en stimuleringsbeurzen
De SGP wil investeren in beurzen voor studenten, maar dit wordt niet expliciet gepresenteerd als compensatie voor geleden nadeel (zoals het leenstelsel). Het voorstel richt zich op het verbeteren van de positie van studenten bij de start van hun studie of loopbaan.
“Er komt een investering in starters- en stimuleringsbeurzen.”
Aandacht voor studentenwelzijn
De partij erkent de zorgen over het welzijn van studenten, maar verbindt daar geen concrete compensatiemaatregelen aan. Het gaat vooral om het signaleren van het probleem en het belang van ondersteuning.
“We maken ons zorgen over het welzijn van studenten en de werkdruk van docenten.”
De VVD kiest niet voor generieke compensatie voor studenten, maar richt zich op het stimuleren van snel afstuderen en het aantrekkelijker maken van studies in tekortsectoren. Studenten die nominaal afstuderen krijgen een financiële bonus, en het collegegeld voor studies met goede arbeidsmarktperspectieven wordt verlaagd. Compensatie is dus selectief en prestatiegericht, niet universeel.
Kortstudeerbonus voor nominaal afstuderen
De VVD wil studenten compenseren die hun studie binnen de nominale termijn afronden, om zo snelle doorstroom naar de arbeidsmarkt te stimuleren. Dit is een prestatiegerichte vorm van compensatie, bedoeld om studievertraging te ontmoedigen en het arbeidsaanbod te vergroten.
“Wie nominaal afstudeert en daarmee snel aan de slag kan op de arbeidsmarkt, krijgt een kortstudeerbonus. Hbo- en wo-bachelorstudenten die nominaal afstuderen (binnen vier jaar hbo en binnen drie jaar wo) krijgen een bonus.”
Verlaging collegegeld voor studies in tekortsectoren
De VVD wil het collegegeld verlagen voor studies die opleiden voor sectoren met een tekort aan personeel, als gerichte stimulans voor studenten om te kiezen voor kansrijke opleidingen. Dit is een indirecte vorm van compensatie, gericht op het sturen van studiekeuze en het oplossen van arbeidsmarkttekorten.
“We maken studies in tekortsectoren zoals onder andere tech, zorg, onderwijs, veiligheid en klimaat aantrekkelijker door het collegegeld te verlagen.”
Volt erkent dat studenten de afgelopen jaren te maken hebben gehad met hoge kosten en onzekerheid, en pleit daarom voor rechtvaardige compensatie van de zogenoemde pechgeneratie. Hun belangrijkste concrete voorstel is het terugbrengen van de rente op studieschuld voor deze groep naar 0%, om zo de financiële druk te verlichten. Daarnaast zet Volt in op structurele verbeteringen zoals een hogere basisbeurs en verplichte stagevergoeding, maar specifiek qua compensatie voor studenten blijft het bij het rentevoorstel.
Rente op studieschuld pechgeneratie naar 0%
Volt wil de pechgeneratie studenten, die onder het leenstelsel vielen, compenseren door de rente op hun studieschuld terug te brengen naar 0%. Hiermee beoogt Volt de financiële druk op deze groep te verlichten, omdat zij door het leenstelsel relatief zwaar zijn belast en onvoldoende gecompenseerd zijn.
Het CDA erkent dat studenten uit de leenstelselgeneratie met aanzienlijke schulden kampen en stelt voor om werkgevers te stimuleren bij het aflossen van deze studieschulden. Er worden echter geen directe financiële compensatiemaatregelen of kwijtschelding voorgesteld; de focus ligt op het aantrekkelijker maken voor werkgevers om bij te dragen aan schuldaflossing.
Werkgevers stimuleren om studieschulden af te lossen
Het CDA ziet de opgebouwde schulden van de leenstelselgeneratie als een probleem en wil werkgevers aanmoedigen om te helpen bij het terugbetalen van deze studieschulden. Dit wordt gepresenteerd als een manier om de financiële druk op studenten te verlichten, maar er wordt geen sprake gemaakt van directe overheidscompensatie of kwijtschelding.
“Een grote groep studenten van de leenstelselgeneratie heeft schulden opgebouwd die met de huidige regels nooit volledig terugbetaald gaan worden. We maken het aantrekkelijker voor werkgevers om te helpen bij het terugbetalen van studieschulden.”
GroenLinks-PvdA doet in haar verkiezingsprogramma géén concrete voorstellen voor financiële compensatie aan studenten die onder het leenstelsel vielen of andere vormen van directe compensatie voor studenten. Het programma richt zich vooral op het verbeteren van de basisbeurs, het verminderen van financiële stress en het bieden van meer maatwerk bij hypotheekaanvragen voor starters met een studieschuld. Compensatie in de zin van herstelbetalingen of tegemoetkomingen voor de ‘pechgeneratie’ studenten wordt niet genoemd.
Verhogen basisbeurs en verminderen financiële stress
GroenLinks-PvdA wil het inkomen van studenten verhogen door de basisbeurs te verbeteren en financiële stress te verminderen, maar spreekt niet over compensatie voor studenten die eerder geen basisbeurs ontvingen. De partij erkent de druk op het mentale welzijn van jongeren door financiële zorgen en wil starters met een studieschuld ondersteunen bij het aanvragen van een hypotheek.
“Het mentale welzijn van jongeren staat onder druk en financiële stress is hierbij een van de oorzaken. We verhogen daarom het inkomen voor mbo-, hbo- en wo-studenten. Minderjarige mbo-studenten die niet meer thuis wonen krijgen ook een basisbeurs. Er komt meer maatwerk voor starters bij het aanvragen van een hypotheek in geval van een studieschuld.”
NSC erkent de problematiek van de hoge studieschulden bij de zogenoemde pechgeneratie studenten en stelt voor om de rente op hun studieschuld definitief op 0% te bevriezen als aanvullende compensatie. Verder worden geen andere concrete compensatiemaatregelen voor studenten genoemd; de focus ligt op deze rentevrijstelling als belangrijkste tegemoetkoming.
Rente op studieschuld pechgeneratie definitief op 0%
NSC erkent dat studenten uit de pechgeneratie onevenredig zijn benadeeld door het leenstelsel en wil hen compenseren door de rente op hun opgebouwde studieschuld definitief op 0% te zetten. Dit voorstel is bedoeld als structurele verlichting voor deze groep, bovenop reeds gerealiseerde tegemoetkomingen.
“We erkennen de onevenredige studieschulden waar studenten uit de pechgeneratie mee te maken hebben gekregen. Naast de gerealiseerde extra tegemoetkoming voor studenten uit de pechgeneratie, willen we dat voor studenten die in die periode hun studieschuld hebben opgebouwd de rente definitief op 0% bevroren wordt.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma