Verkiezingsprogramma's 2025 overco2 uitstoot
Volt wil de CO₂-uitstoot radicaal terugdringen door wettelijk vast te leggen dat Nederland in 2040 volledig klimaatneutraal is, inclusief het beprijzen van alle uitstoot en het afschaffen van fossiele subsidies. Ze pleiten voor stevige CO₂-heffingen, het meenemen van importuitstoot in nationale doelen, en het versneld uitfaseren van fossiele energie en verbrandingsmotoren. Hun aanpak is gericht op harde normen, eerlijke lastenverdeling en Europese coördinatie.
Wettelijk vastleggen van volledige CO₂-reductie in 2040
Volt wil een harde wettelijke norm voor CO₂-reductie, waarbij Nederland in 2040 volledig klimaatneutraal moet zijn. Dit gaat verder dan streefpercentages en dwingt tot daadwerkelijke emissiereductie, inclusief het actief verwijderen van broeikasgassen uit de lucht.
“We leggen het netto CO₂-reductiepercentage van 100% in 2040 vast in de wet. Zo maken we een einde aan streefpercentages en introduceren we een harde norm die ons klimaat nodig heeft.”
CO₂-beprijzing en afschaffen fossiele subsidies
Volt wil voor alle Nederlandse broeikasgasuitstoot een minimale CO₂-prijs, het belastingstelsel hervormen zodat de vervuiler betaalt, en alle fossiele subsidies en uitzonderingen op energiebelasting afschaffen. De opbrengsten worden ingezet voor verduurzaming, met aandacht voor eerlijke lastenverdeling.
“We dichten de gaten van CO₂-beprijzing door het belastingstelsel te hervormen, zodat voor alle Nederlandse broeikasgasuitstoot een minimale CO₂-prijs geldt.”
“We stoppen per direct met fossiele subsidies in Nederland én in de EU.”
“We faseren alle uitzonderingen op de energiebelasting uit - zoals de verlaging van de belasting op aardgas en elektriciteit voor grootverbruikers.”
“We werken toe naar een stelsel waarbij een gedeelte van de inkomsten van CO₂-heffingen (o.a. belasting en ETS) beschikbaar gesteld wordt om de verduurzaming te financieren bij inwoners die dit zelf niet kunnen betalen.”
Meerekenen van importuitstoot in nationale klimaatdoelen
Volt wil dat de CO₂-uitstoot van geïmporteerde producten wordt meegerekend in de nationale klimaatdoelen, zodat Nederland verantwoordelijkheid neemt voor de volledige klimaatimpact van haar consumptie.
“We rekenen de vervuiling van geïmporteerde producten mee in onze nationale klimaatdoelen, zoals Zweden ook al doet. We nemen verantwoordelijkheid voor de uitstoot die plaatsvindt door ons consumptiegedrag.”
Versneld uitfaseren van fossiele energie en verbrandingsmotoren
Volt wil per direct stoppen met nieuwe fossiele projecten, het gebruik van steenkool snel afbouwen, en vanaf 2030 de verkoop van verbrandingsmotoren verbieden. Dit moet de transitie naar een emissievrije economie versnellen.
“Het gebruik van steenkool wordt snel afgebouwd en uiteindelijk helemaal gestopt. Dit doen we door een transitieplan te eisen van alle industrie die gebruikmaakt van steenkool zodat we volledig van steenkool af zijn in 2035.”
“In 2030 zijn we volledig gestopt met de verkoop van verbrandingsmotoren.”
“Er worden geen nieuwe vergunningen meer afgegeven voor olie- en gasboringen en het openen van nieuwe kolenmijnen.”
CO₂-grondslag in mobiliteitsbelastingen en betalen naar gebruik
Volt wil mobiliteitsbelastingen koppelen aan CO₂-uitstoot en grondstofverbruik, en overstappen op een systeem van betalen naar gebruik, zodat de vervuiler direct betaalt voor zijn uitstoot.
“Het grondstofverbruik bij de productie van voertuigen wordt in rekening gebracht door motor- en rijtuigenbelasting (bpm) te heffen op CO₂-grondslag.”
“In plaats daarvan komt er een kilometerheffing waarbij rekening wordt gehouden met het type voertuig, de uitstoot en de tijd en plaats van rijden.”
“We vervangen, naar Zweeds voorbeeld, de motorrijtuigenbelasting op auto’s, bestelbusjes en vrachtwagens door ‘betalen-naar-gebruik’. Wat je gaat betalen hangt af van het aantal kilometers dat je rijdt, maar ook van het tijdstip (spits/ dal), het traject (regio/stad) en de voor vervuiling relevante eigenschappen van het voertuig (gewicht/uitstoot)”
CO₂-heffingen in lucht- en scheepvaart
Volt wil de luchtvaart en scheepvaart belasten op basis van daadwerkelijke CO₂-uitstoot, onder andere door kerosine te belasten, vliegbelasting te differentiëren, en een scheepvaartbelasting in te voeren.
“We verhogen de vliegbelasting en zetten in op differentiatie op basis van vluchtklasse (economy, business, first class). Tegelijkertijd onderzoeken we of een systeem op basis van daadwerkelijke CO₂-uitstoot per vlucht, zoals via de ICAO Carbon Emissions Calculator, uitvoerbaar is.”
“We voeren een scheepvaartbelasting in op basis van NOx- en CO₂-uitstoot.”
CO₂-opslag en -hergebruik als transitiemodel
Volt ziet CO₂-opslag (CCS) en hergebruik als noodzakelijke tijdelijke maatregelen om de uitstoot te verminderen en klimaatpositief te worden, met investeringen in publieke infrastructuur.
“De opslag van CO₂ (Carbon Capture Storage, CCS) is nodig als transitiemodel om uitstoot te verminderen en om klimaatpositief te worden. Daarnaast moet CO₂ hergebruikt worden om nieuwe producten te maken in de vorm van brandstoffen, chemische producten en materialen.”
De ChristenUnie wil de CO2-uitstoot stevig terugdringen door ambitieuze reductiedoelen, het afbouwen van fossiele subsidies, en het stimuleren van duurzame alternatieven in industrie, mobiliteit en energie. Ze pleiten voor een hogere CO2-reductie dan wettelijk vereist, een stevige beprijzing van uitstoot, en investeren in innovatie en infrastructuur om de omslag naar een duurzame economie te versnellen. De partij ziet Europese samenwerking en een gelijk speelveld als essentieel om CO2-uitstoot structureel te verminderen.
Hogere CO2-reductiedoelen en Europese samenwerking
De ChristenUnie streeft naar een CO2-reductie die verder gaat dan de huidige wettelijke verplichtingen, met het oog op het voorkomen van tegenvallers en het realiseren van een sterke, schone economie. Ze benadrukken het belang van Europese samenwerking om weglek van uitstoot te voorkomen en een gelijk speelveld te creëren.
“Wij zien het Akkoord van Parijs en de Europese doelstellingen die daarop zijn gebaseerd als een goede basis. Dat geldt ook voor de Nederlandse Klimaatwet waarin is vastgelegd dat we in 2030 55% CO2-reductie moeten hebben behaald ten opzichte van 1990. De ChristenUnie richt zich op een hogere reductie in 2030, zodat tegenvallers er niet direct toe leiden dat we het minimale doel niet halen.”
“Vermindering van uitstoot in eigen land mag niet leiden tot hogere uitstoot elders. Daarom wordt bij klimaatbeleid zoveel mogelijk ingezet op een Europees gelijk speelveld, met zo min mogelijk weglek.”
Afschaffen fossiele subsidies en stevige beprijzing van CO2-uitstoot
De partij wil fiscale voordelen voor fossiele brandstoffen afschaffen en CO2-uitstoot zwaarder belasten, zodat de vervuiler betaalt en duurzame alternatieven aantrekkelijker worden. Dit geldt ook voor sectoren als luchtvaart en industrie.
“Andere fiscale voordelen die leiden tot extra broeikasgasemissies, ook wel fossiele subsidies genoemd, schaffen we af. Milieuvervuiling gaat steviger belast worden, bijvoorbeeld met een NOx-heffing.”
“Op vliegtuigbrandstof en -tickets moet na de benodigde verdragswijziging accijns of btw betaald worden. Ook verhogen we de vliegbelasting.”
“Binnen Europa worden treinreizen aantrekkelijker gemaakt, door in Europees en internationaal verband ambitieuze afspraken te maken over een CO2-prijs voor de luchtvaart, invoering van een kerosineaccijns en afschaffen van de btw-vrijstelling op vliegtickets.”
“De vliegbelasting wordt enerzijds meer gebaseerd op de daadwerkelijke CO2-belasting, anderzijds komt er een opslag voor vluchten tot 1250 km om duurzamer vervoer per trein te stimuleren.”
Versneld uitfaseren van fossiele energie en investeren in duurzame alternatieven
De ChristenUnie wil gas- en kolencentrales uitfaseren, inzetten op wind, zon en kernenergie, en innovatie in waterstof stimuleren om de CO2-uitstoot structureel te verlagen.
“We faseren de gas- en kolencentrales uit, en vullen het energiesysteem aan met twee nieuwe grote kerncentrales.”
“Ook moeten gascentrales die nu voor flexibiliteit zorgen in het aanbod, worden omgebouwd naar CO2-vrije centrales op waterstof of een andere regelbare brandstof.”
“We stimuleren waterstofinnovatie, om duurzaam opgewekte energie ook te kunnen gebruiken.”
CO2-heffing voor industrie en steun voor verduurzaming
De partij houdt vast aan een nationale CO2-heffing voor de industrie, waarbij opbrengsten worden ingezet om bedrijven te helpen verduurzamen, en steunt het Europese plan om uitstootrechten naar nul af te bouwen.
“De nationale CO2-heffing blijft als instrument bestaan, maar zetten we voor bedrijven waar de overheid in gebreke blijft op nul. Het doel van de heffing is niet om geld op te halen. Mochten er opbrengsten zijn, dan komen die ten goede aan de industrie om de overstap van fossiele naar duurzame productiemethoden te realiseren.”
“Om grote uitstoters te verduurzamen, steunen we het Europese plan om versneld de uitstootrechten voor broeikasgassen in het emissiehandelssysteem in 2040 naar nul af te bouwen.”
CO2-uitstoot in de bouw en woningsector verlagen
De ChristenUnie wil de CO2-uitstoot van bouwmaterialen en woningen verlagen door te sturen op de totale impact van woningen en het stimuleren van circulaire en biobased materialen.
“We willen dat nieuwbouwwoningen niet alleen energiezuinig zijn, maar ook duurzaam gebouwd worden. Daarom werken we mee aan een nieuwe Europese rekenmethode die kijkt naar de totale impact van een woning: van de CO2-uitstoot van de gebruikte bouwmaterialen tot het energieverbruik en de energieopwekking per uur.”
De SGP erkent de noodzaak om de CO2-uitstoot te verminderen, maar verzet zich tegen het wettelijk vastleggen van harde reductiedoelen zoals 55% in 2030. De partij wil vooral inzetten op een Europees gelijk speelveld, stimulering van technologische innovatie (zoals kernenergie en CO2-hergebruik), en het voorkomen van verplaatsing van vervuiling naar het buitenland. Concrete nationale koppen op Europese CO2-heffingen en extra lasten voor de industrie wijst de SGP af.
Geen wettelijke reductiedoelen voor CO2-uitstoot
De SGP vindt de situatie te complex voor wettelijke reductiedoelen en wil flexibiliteit behouden om rekening te houden met praktische belemmeringen en neveneffecten. Ze pleiten voor een realistische aanpak zonder “doorgeslagen maakbaarheidsdenken”.
“De SGP wil het gebruik van milieubelastende brandstoffen in de komende drie decennia zo veel mogelijk afbouwen. Maar niet door ons wettelijk vast te pinnen op concrete doelen voor reductie van de CO2-uitstoot, zoals 55% in 2030. Daarvoor is de situatie te complex.”
Europees emissiehandelssysteem leidend, geen nationale koppen
De SGP wil dat het Europese emissiehandelssysteem (ETS) het belangrijkste instrument blijft voor CO2-reductie, en is tegen extra nationale CO2-heffingen of strengere eisen dan omliggende landen. Dit om de concurrentiepositie van de Nederlandse industrie te beschermen en verplaatsing van productie (en dus CO2-uitstoot) naar het buitenland te voorkomen.
“Nationale koppen op het Europese emissiehandelssysteem voor CO2 worden zoveel mogelijk voorkomen.”
“De kosten voor nettarieven en CO2-uitstoot stijgen sneller dan in omliggende landen. ... We staan voor verduurzaming van de industrie, maar wel met oog voor een zo eerlijk mogelijk speelveld. Verplaatsing van productie naar landen waar minder milieuregels zijn, willen we immers voorkomen: beter groen hier, dan grijs daar.”
“Het Europese emissiehandelssysteem voor CO2 is het leidende instrument voor afbouw van de inzet van fossiele brandstoffen.”
“Zelfs de kostenverschillen met omliggende landen lopen op door stijgende nettarieven en een nationale CO2-heffing boven op het Europese emissiehandelssysteem. De nettarieven moeten omlaag, de CO2-heffing van tafel. Beter groen hier, dan grijs elders.”
Technologische innovatie en alternatieven stimuleren
De SGP zet in op technologische oplossingen zoals kernenergie, CO2-hergebruik, en duurzame energie, maar ziet CO2-opslag slechts als tijdelijke oplossing. Ze willen investeren in innovatie en infrastructuur, en stimuleren van alternatieven als waterstof en biogas.
“De ontwikkeling van CO2-hergebruik verdient steun.”
“CO2-opslag is een tijdelijke oplossing. Relatief goedkoop, maar de afhankelijkheid van de import van fossiele brandstoffen blijft. De ontwikkeling van CO2-hergebruik verdient steun.”
“Nederland staat vooraan bij de ontwikkeling en bouw van kleine modulaire kernreactoren (SMR’s).”
“De productie van duurzame energie blijft gestimuleerd worden.”
“Overheid en netbeheerders investeren tijdig in waterstof- en elektriciteitsinfrastructuur voor de industrie, ook buitenom de grote industrieclusters.”
Geen zonneparken op landbouwgrond, kernenergie en getijdenenergie stimuleren
De SGP wil geen zonneparken op goede landbouwgrond en beperkt windparken op zee vanwege ecologische en economische redenen. In plaats daarvan zetten ze in op kernenergie en getijdenenergie als stabiele alternatieven voor CO2-reductie.
BBB erkent de noodzaak om CO2-uitstoot te beperken, maar verwerpt nationale koppen op Europees beleid en extra lasten voor bedrijven. De partij wil stoppen met de nationale CO2-heffing voor industrie, geen versnelde uitfasering van fossiel zolang er geen betrouwbare alternatieven zijn, en zet in op kernenergie en innovatie in plaats van dure of symbolische maatregelen. BBB kiest voor een pragmatische, economische benadering waarbij betaalbaarheid, uitvoerbaarheid en concurrentiekracht voorop staan.
Stoppen met extra nationale CO2-heffing voor industrie
BBB vindt dat de extra nationale CO2-heffing bovenop het Europese ETS de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven schaadt zonder aantoonbaar klimaateffect. Ze willen deze heffing terugdraaien om banen te behouden en ‘carbon leakage’ te voorkomen.
“Stoppen met extra CO2-heffing voor industrie. De Nederlandse industrie staat onder grote druk door oplopende kosten, internationale concurrentie en een onzeker investeringsklimaat. BBB wil de extra nationale CO2 heffing voor de industrie daarom terugdraaien. Deze heffing, boven op het Europese ETSsysteem, schaadt ons vestigingsklimaat en jaagt bedrijven de grens over zonder aantoonbaar klimaateffect.”
Geen nationale koppen op Europese CO2-regelgeving
BBB wil geen strengere nationale regels of heffingen bovenop Europese afspraken, omdat dit de concurrentiepositie van Nederland schaadt en weinig effect heeft op de wereldwijde CO2-uitstoot.
“BBB is kritisch op de opstelling van Nederland als “klimaatkoploper” binnen Europa. Wij willen geen nationale kop bovenop Europese regelgeving, zoals aanvullende CO2 heffingen of overhaaste sluiting van kolencentrales.”
“Dus geen verdere beperkingen van de renteaftrek en geen Nederlandse koppen op de Europese CO2 heffing.”
Geen onrealistische uitfasering van fossiele energie
BBB wil pas stoppen met fossiele energie als er echt betrouwbare en betaalbare alternatieven zijn, en is tegen het juridisch vastleggen van een CO2-vrije elektriciteitsdoelstelling voor 2035.
“Geen onrealistische uitfasering fossiel. We stoppen pas met fossiele energie als er echt betrouwbare en betaalbare alternatieven zijn.”
“Geen juridisch vastgelegde CO2-vrije elektriciteit in 2035. De doelstelling om in 2035 uitsluitend CO2 vrije elektriciteit op te wekken wordt niet wettelijk vastgelegd.”
Inzetten op kernenergie en innovatie voor CO2-reductie
BBB ziet kernenergie en innovatie als noodzakelijke en realistische manieren om CO2-uitstoot te verminderen, in plaats van dure subsidies of symbolische maatregelen.
“We versnellen de bouw van kerncentrales; zowel grote kerncentrales als kleine modulair gebouwde kerncentrales (Small Modular Reactors: SMR’s).”
“Industrie beschermen met CO2-grensheffingen. We gebruiken de CO2 grens heffingen (CBAM) om onze industrie te beschermen;”
“In plaats daarvan stimuleren we innovatie, energiebesparing en slimme infrastructuur.”
CO2-uitstootbeleid moet haalbaar, betaalbaar en effectief zijn
BBB benadrukt dat klimaatbeleid rationeel, uitvoerbaar en kosteneffectief moet zijn, met oog voor de beperkte mondiale impact van Nederlandse CO2-uitstoot.
“Gebaseerd zijn op een kostenbatenanalyse van impact, ook in relatie tot onze minimale wereld wijde CO2 bijdrage.”
“Klimaatbeleid moet haalbaar, uitvoerbaar en betaalbaar zijn. We herzien afspraken als ze leiden tot onrealistische ambities of onbetaalbare oplossingen. Geen nationale koppen op Europees beleid.”
De PVV wijst het huidige klimaatbeleid en CO2-reductiemaatregelen af, omdat zij het effect van Nederlandse CO2-uitstoot op het wereldklimaat verwaarloosbaar achten. De partij wil stoppen met alle klimaatmaatregelen gericht op het verminderen van CO2-uitstoot, zoals het schrappen van klimaatsubsidies, CO2-heffingen en deelname aan internationale klimaatakkoorden. In plaats daarvan kiest de PVV voor betaalbare energie, leveringszekerheid en het afschaffen van verplichtingen rondom duurzame energie.
Stoppen met CO2-reductiemaatregelen en klimaatsubsidies
De PVV vindt dat het Nederlandse aandeel in de wereldwijde CO2-uitstoot te klein is om klimaatmaatregelen te rechtvaardigen en noemt deze maatregelen onhaalbaar en onbetaalbaar. Daarom wil de partij alle nationale en internationale verplichtingen en subsidies gericht op CO2-reductie beëindigen.
“Nederland is verantwoordelijk voor nog geen half procent van de totale wereldwijde CO2-uitstoot. Wat wij in een heel jaar uitstoten, stoot China in minder dan een week uit. Het Nederlandse effect op het wereldwijde klimaat is verwaarloosbaar klein.”
“We trekken ons terug uit het VN-Klimaatakkoord van Parijs en trekken de Klimaatwet in. We schrappen het Klimaatfonds en doeken het Klimaatberaad op.”
“SDE++ en andere klimaatsubsidies schrappen”
“CO2-heffing afschaffen”
“Geen ondergrondse CO2-opslag”
Geen verplichtingen of stimulering voor CO2-arme energie
De PVV wil geen verplichtingen of stimulering voor CO2-arme of duurzame energiebronnen, zoals wind- en zonne-energie, en kiest voor traditionele energiebronnen en kernenergie.
“Geen enkele nieuwe windturbine er meer bij; geen nieuwe zonneparken”
“We stoppen met de energietransitie en gaan netcongestie oplossen: geen windturbines, geen zonneparken of andere weersafhankelijke wiebelstroom. We gaan niet verplicht van het gas af, houden onze kolen- en gascentrales open en bouwen meer kerncentrales – stabiel en betrouwbaar.”
“Het ministerie van Klimaat en Groene Groei veranderen we in het ministerie van Betaalbare Energie: geen CO2-flauwekul, maar leveringszekerheid en lagere energielasten.”
Geen overheidsbetutteling of campagnes rond CO2-uitstoot
De PVV verwerpt overheidsvoorlichting en gedragsbeïnvloeding gericht op het verminderen van CO2-uitstoot.
“Geen klimaatcampagnes van de overheid, zoals Zet ook de knop om”
“Ook stoppen we met alle betutteling van de overheid, zoals de klimaatcampagne Zet ook de knop om: 'gebruik een herbruikbaar tasje, gebruik wasbare luiers, eet vaker vega(n), maak je eigen compost, douche korter' – de lijst met belachelijke tips is eindeloos.”
BIJ1 wil de CO2-uitstoot radicaal en snel terugbrengen naar netto nul in 2030, met bindende wetgeving en een focus op klimaatrechtvaardigheid. De partij legt de verantwoordelijkheid voor het verminderen van uitstoot bij grote vervuilers en pleit voor het beëindigen van fossiele subsidies, het nationaliseren van energie en vervoer, en het drastisch verminderen van vervuilende sectoren zoals luchtvaart, auto- en veeteelt. BIJ1 koppelt de aanpak van CO2-uitstoot expliciet aan sociale rechtvaardigheid, waarbij de lasten niet bij gewone burgers maar bij grote bedrijven komen te liggen.
Netto nul CO2-uitstoot in 2030, wettelijk bindend
BIJ1 stelt als doel dat Nederland in 2030 netto nul uitstoot van broeikasgassen bereikt (inclusief scope 1, 2 en 3), vastgelegd in bindende wetgeving. Dit is een van de meest ambitieuze en concrete doelen in het programma, bedoeld om de klimaatcrisis daadkrachtig te bestrijden.
“De Nederlandse uitstoot van broeikasgassen staat in 2030 op netto 0 (in scope 1, 2 én 3 emissies). Deze doelen worden wettelijk vastgelegd en zijn bindend.”
Grote vervuilers betalen, fossiele subsidies stoppen
De partij wil dat de kosten en verantwoordelijkheid voor CO2-uitstoot bij grote bedrijven komen te liggen, niet bij burgers. Subsidies voor fossiele brandstoffen en biomassacentrales worden beëindigd, en fossiele infrastructuur wordt afgebouwd.
“De kosten van klimaatbeleid worden niet langer gedragen door gewone burgers maar door grote vervuilers. Klimaatbeleid gaat niet langer ten koste van bestaanszekerheid.”
“Subsidies op (de productie van) fossiele brandstoffen en financiële steun aan de fossiele industrie worden zo snel mogelijk beëindigd. Subsidies voor biomassacentrales worden per direct stopgezet.”
Nationaliseren en vergroenen van energie en vervoer
BIJ1 wil energievoorzieningen en openbaar vervoer nationaliseren en democratiseren, met als doel deze volledig klimaatneutraal te maken. Dit moet leiden tot structurele reductie van CO2-uitstoot door publieke controle en investeringen in duurzame alternatieven.
Structurele krimp van luchtvaart en autoverkeer
De partij wil het aantal vliegbewegingen en het autobezit fors verminderen, onder meer door accijnzen, belasting op kerosine, het uitfaseren van korteafstandsvluchten, en het investeren in openbaar vervoer en fietsinfrastructuur. Dit alles om de CO2-uitstoot uit mobiliteit drastisch te verlagen.
“Het totale aantal vliegbewegingen wordt afgebouwd, met als doel een structurele krimp van de luchtvaart.”
“Daarom verminderen we met ons Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) het autobezit, door te investeren in openbaar vervoer en het stimuleren van flex- en thuiswerken.”
Halvering en afbouw van de veestapel
BIJ1 koppelt de aanpak van CO2-uitstoot ook aan landbouw en wil de veestapel snel halveren, met het oog op zowel klimaat- als stikstofproblematiek.
D66 wil de CO2-uitstoot fors verminderen door ambitieuze reductiedoelen wettelijk vast te leggen en sectorale verduurzaming te versnellen. Ze kiezen voor concrete maatregelen zoals het invoeren van rekeningrijden, het stimuleren van circulaire economie, het koppelen van internationale handel aan CO2-reductie, en het versneld afbouwen van fossiele subsidies. Hun visie is dat Nederland koploper wordt in klimaatneutraliteit, met een eerlijke verdeling van kosten en baten.
Wettelijke reductiedoelen voor CO2-uitstoot
D66 legt scherpe, wettelijk vastgelegde doelen voor de vermindering van broeikasgassen, met een streven naar klimaatneutraliteit in 2040. Dit moet Nederland op koers brengen voor de internationale klimaatdoelen en de opwarming van de aarde beperken.
“In 2030 is er 55% minder uitstoot van broeikasgassen, in lijn met de door minister Jetten ingevoerde Klimaatwet. In 2040 is dat 90% minder, overeenkomstig met de doelstelling van de EU, en in 2050 is Nederland klimaatneutraal. Dit leggen we vast in de Klimaatwet. D66 blijft daarbij streven naar klimaatneutraliteit in 2040.”
Verduurzaming mobiliteit via rekeningrijden en elektrificatie
Om de CO2-uitstoot van mobiliteit te verminderen, wil D66 het gebruik van de auto belasten in plaats van bezit, elektrische auto’s stimuleren en emissievrije zones invoeren. Dit moet leiden tot minder uitstoot van CO2, stikstof en fijnstof.
“D66 wil de automobiliteit verduurzamen en zo de uitstoot van CO2, stikstof en fijnstof terugdringen. We maken autorijden eerlijker door rekeningrijden in te voeren: niet langer het bezit maar het gebruik van de auto wordt belast.”
“We stimuleren betaalbare elektrische auto’s met subsidies en belastingvoordelen.”
“Gemeenten krijgen hulp bij het invoeren van emissievrije zones.”
Circulaire economie als structurele CO2-reductie
D66 wil Nederland volledig circulair maken in 2050, met halvering van het gebruik van nieuwe grondstoffen in 2030. Door hergebruik en sectorale circulaire doelen wordt verspilling tegengegaan en CO2-uitstoot structureel verminderd.
“In 2050 is Nederland volledig circulair. In 2030 is het gebruik van nieuwe grondstoffen al gehalveerd. Overheden geven het goede voorbeeld: in 2035 is minstens de helft van hun aanbestedingen circulair en in 2045 alles. We maken per sector circulaire doelen, zoals voor de bouw, textiel, plastics en metalen.”
Mondiale klimaatcoalities en handelsafspraken koppelen aan CO2-reductie
D66 erkent dat de meeste uitstootreductie buiten Europa te behalen valt en wil daarom internationale handels- en samenwerkingsafspraken koppelen aan CO2-reductie in andere landen.
“We bouwen mondiale klimaatcoalities. De meeste uitstootreductie valt buiten Europa te behalen. Daarom koppelen we handels- en samenwerkingsafspraken aan CO2-reductie in die landen.”
Versneld afbouwen van fossiele subsidies en invoeren vlaktaks
Om CO2-uitstoot te ontmoedigen, wil D66 fossiele subsidies sneller afbouwen en een vlaktaks op energiebelasting invoeren, zodat vervuiling een voorspelbare prijs krijgt en duurzame alternatieven aantrekkelijker worden.
“Om de fossiele subsidies sneller af te bouwen wordt een vlaktaks voor energiebelasting op aardgas en elektriciteit ingevoerd. Dit ter vervanging van het degressieve stelsel van energiebelasting.”
“D66 stelt duidelijke grenzen aan vervuilende industrie. Duurzaamheid is de norm en vervuiling krijgt een voorspelbare prijs: de ‘echte’ prijs.”
Europese samenwerking voor CO2-vrije energievoorziening
D66 wil dat Nederland samen met andere landen werkt aan een stabiel Europees energiesysteem zonder CO2-uitstoot, onder meer door gezamenlijke stroomnetwerken en investeringen in wind op zee en groene waterstof.
“Voor een stabiel Europees energiesysteem zonder CO2-uitstoot zetten we ons in voor een betere aansluiting van Nederland op stroommarkten in omringende landen.”
De Partij voor de Dieren wil de CO2-uitstoot radicaal en snel terugdringen door stevige nationale en internationale maatregelen, met als doel Nederland zo snel mogelijk klimaatneutraal te maken (uiterlijk 2030 als uitgangspunt). Ze pleiten voor een hogere en bredere CO2-heffing, het afbouwen van de fossiele sector, het afschaffen van fossiele subsidies, en het invoeren van strenge normen en belastingen voor grote vervuilers. De partij kiest expliciet voor structurele systeemveranderingen boven technologische schijnoplossingen.
Nationale CO2-heffing verhogen en uitbreiden
De PvdD wil de nationale CO2-heffing verhogen en uitbreiden naar alle broeikasgassen en sectoren, zodat de uitstoot daadwerkelijk en snel daalt. Gratis emissierechten worden afgeschaft en grote bedrijven moeten meebetalen aan de transitie.
“De nationale CO2 -heffing wordt verhoogd en uitgebreid naar alle broeikasgassen en sectoren om ervoor te zorgen dat CO2 -uitstoot voldoende en snel genoeg daalt. Gratis ETS-rechten worden ingetrokken.”
Nationaal CO2-budget als basis en 1,5 graad-doel
De partij stelt een nationaal CO2-budget centraal, met een eerlijke verdeling van het mondiale CO2-budget, om de opwarming tot 1,5 graad te beperken. Dit wordt als harde grens en toetsingskader voor beleid gebruikt.
“Een nationaal CO2 -budget is de basis van het klimaatbeleid. Met een eerlijke verdeling van het mondiale CO2 -budget beperken we de opwarming tot 1,5 graad.”
Fossiele sector systematisch afbouwen
De PvdD wil de fossiele sector versneld en systematisch afbouwen via financiële restricties, investeringsbeperkingen en uitfaseringsschema’s. Banken en investeringsfondsen worden verplicht hun leningen aan fossiele projecten af te bouwen.
“We bouwen de fossiele sector systematisch af met financiële (krediet)restricties, investeringsbeperkingen en uitfaseringsschema’s. Nederlandse banken en investeringsfondsen worden verplicht hun leningen aan fossiele projecten af te bouwen.”
Progressieve belasting op CO2-uitstoot en winsten
De partij wil een progressieve winstbelasting invoeren waarbij de tarieven afhankelijk zijn van de CO2-uitstoot, zodat de vervuiler betaalt en buitensporige winsten worden afgeroomd.
“We voeren een progressieve winstbelasting in waarbij de tarieven afhankelijk zijn van de CO2-uitstoot, in lijn met de Groene Belastinggids. Zo worden buitensporige winsten afgeroomd, vervuiling ontmoedigd en wordt de vervuiler financieel verantwoordelijk gemaakt.”
Afschaffen fossiele subsidies en belastingvoordelen
De PvdD wil alle fossiele subsidies en belastingvoordelen voor vervuilende sectoren afschaffen, inclusief uitzonderingsregimes voor grootverbruikers en accijnskortingen voor luchtvaart, scheepvaart en zware industrie.
“We schaffen fossiele subsidies af. Het geld dat we hiermee besparen, gebruiken we om circulaire ondernemers te ondersteunen. Zo beëindigen we uitzonderingsregimes voor grootverbruikers van gas en stroom en kortingen op accijnzen voor luchtvaart, scheepvaart, kunstmestproductie en zware industrie.”
Geen technologische schijnoplossingen (zoals CCS)
De partij verwerpt technologische schijnoplossingen zoals het afvangen en opslaan van CO2 (CCS), omdat dit bedrijven stimuleert om door te gaan met vervuilen in plaats van de uitstoot echt te verminderen.
“Het afvangen en opslaan van broeikasgassen (carbon capture and storage, CCS) stimuleert bedrijven door te gaan met vervuiling. We stoppen met het subsidiëren van CCS.”
Strenge CO2-grenswaarden voor gebouwde omgeving
De PvdD wil ambitieuze CO2-grenswaarden invoeren voor de gebouwde omgeving, waarbij zowel de gebruiksfase als de materiaalgebonden uitstoot wordt meegenomen, om zo de volledige levenscyclus van gebouwen te verduurzamen.
“We voeren ambitieuze CO₂-grenswaarden in voor de gebouwde omgeving, waarbij rekening wordt gehouden met zowel de gebruiksfase als de uitstoot van materialen.”
Luchtvaart en scheepvaart laten betalen voor CO2-uitstoot
De partij wil dat de luchtvaart en scheepvaart volledig gaan betalen voor hun CO2-uitstoot en dat belastingvoordelen voor deze sectoren worden afgeschaft.
“De luchtvaartsector gaat betalen voor de uitstoot. Belastingvoordelen voor het vliegverkeer, zoals vrijstellingen van btw en accijnzen, worden afgeschaft.”
“Voor de scheepvaart komt er een einde aan de belastingvoordelen op fossiele brandstof, er komt net als op benzine accijns op scheepsbrandstof.”
Het CDA wil de CO₂-uitstoot stevig terugdringen via een ambitieuze Europese aanpak, waarbij Nederland zijn "eerlijke aandeel" levert en de Klimaatwet wordt aangepast aan Europese doelen. Ze kiezen voor bindende afspraken met de grootste vervuilers, investeren in technologieën als CO₂-opslag en kernenergie, en schrappen de nationale CO₂-heffing om het bedrijfsleven te behouden. De partij zet in op een mix van duurzame energie, innovatie en maatwerkafspraken met industrie, met oog voor uitvoerbaarheid en betaalbaarheid.
Europese aanpak en aanpassing Klimaatwet
Het CDA kiest voor een Europese aanpak van CO₂-uitstoot, waarbij nationale doelen gelden voor niet-ETS-sectoren en Europese doelen voor ETS-sectoren. Ze willen de Nederlandse Klimaatwet hierop aanpassen en de nationale CO₂-heffing schrappen om het bedrijfsleven niet te benadelen.
“We kiezen voor Europees ambitieus klimaatbeleid en groene industriepolitiek en passen onze Klimaatwet daarop aan. De industrie en energiesector worden bekeken en beoordeeld vanuit een Europese aanpak. Dat betekent dat we kiezen voor nationale doelen voor uitstoot van broeikasgassen in de niet-ETS-sectoren en een Europees doel voor uitstoot in alle ETS-sectoren.”
“De nationale CO₂-heffing schrappen we, want we willen bedrijven niet wegjagen.”
“We schrappen de nationale CO2-heffing.”
Bindende afspraken en innovatie voor industrie
Het CDA wil bindende maatwerkafspraken maken met de grootste vervuilende bedrijven om de bestaande industrie te verduurzamen, en investeert in technologieën als Carbon Capture and Storage (CCS) en CO₂-vrij regelbaar vermogen zoals kernenergie.
“We maken bindende en wederkerige maatwerkafspraken met de grootste vervuilende bedrijven om de bestaande industrie te verduurzamen en te bouwen aan een duurzame economie van de toekomst.”
“Tijdige realisatie van projecten op het gebied van Carbon Capture and Storage (CCS) is essentieel voor de verduurzaming van de industrie waarbij CO₂-uitstoot onvermijdelijk is.”
“We blijven investeren in opslag van CO₂ (CCS) onder de Noordzee en zorgen voor een goede balans met CO2-hergebruik (CCU) om uitstoot in andere sectoren te helpen verminderen.”
“We dragen zorg voor voldoende CO₂-vrij regelbaar vermogen (bijvoorbeeld kleine kerncentrales) om leveringszekerheid ook op de langere termijn te borgen.”
CO₂-plafond voor luchtvaart
Het CDA wil de economische waarde van de luchtvaart in balans brengen met milieu en gezondheid door het vastleggen van een CO₂-plafond per luchthaven.
“Te beginnen met het vastleggen van de huidige klimaatdoelen in een CO₂-plafond per luchthaven.”
Forum voor Democratie (FVD) verwerpt het idee dat CO2-uitstoot een probleem is en wil alle beleid gericht op CO2-reductie volledig schrappen. De partij pleit voor het beëindigen van klimaatwetten, het loslaten van CO2-doelen, het stoppen van de energietransitie en het opzeggen van internationale klimaatafspraken. In plaats van mitigatie zet FVD in op adaptatie en het gebruik van fossiele brandstoffen, waarbij betaalbaarheid en energiezekerheid centraal staan.
Volledig schrappen van CO2-reductiebeleid
FVD ziet geen noodzaak om CO2-uitstoot te verminderen en wil alle nationale en internationale verplichtingen op dit gebied beëindigen. Volgens de partij zijn de kosten van CO2-reductie onbetaalbaar en ineffectief, en moet Nederland zich richten op energiezekerheid en economische groei in plaats van klimaatbeleid.
“We laten CO2-reductie los als uitgangspunt, zodat beleid weer wordt gericht op betaalbaarheid en betrouwbaarheid van energie.”
“We stoppen volledig met de energietransitie, zodat ons land niet langer wordt opgezadeld met onbetaalbaar en zinloos klimaatbeleid.”
“We zeggen het Klimaatakkoord van Parijs op en trekken de klimaatwet in, zodat we weer ongeremd fossiele brandstoffen kunnen gebruiken en geen windturbines en zonneakkers hoeven aanleggen.”
“De huidige klimaatdoelen zijn onhaalbaar en vooral schadelijk... Dit beleid is niet alleen onbetaalbaar, maar ook zinloos: het heeft geen merkbaar effect op het klimaat, maar wel desastreuze gevolgen voor onze welvaart en concurrentiekracht.”
“We werken in Europees verband aan het afschaffen van de Green Deal; en tot die tijd negeert Nederland de daarin vervatte regels en beperkingen - inclusief het CO2-handelssysteem (ETS).”
“We stellen bedrijven in de haven vrij van het Europese CO2-emissiehandelssysteem (ETS) en stikstofregels, zodat de haven onbeperkt kan uitbreiden en floreren.”
Schrappen van CO2-gerelateerde administratieve lasten
FVD wil ondernemers en burgers ontlasten van administratieve verplichtingen rondom CO2-uitstoot, omdat deze volgens de partij bureaucratisch en zinloos zijn.
“We schaffen de verplichting af om CO2-uitstoot van werknemers bij te houden, zodat ondernemers verlost worden van zinloze bureaucratie.”
Verzet tegen CO2-budgetten en centrale controle
De partij verzet zich tegen systemen die individuele CO2-uitstoot monitoren of beperken, zoals een persoonlijk CO2-budget gekoppeld aan digitale valuta.
“Doordat de Digitale Euro niet meer op te nemen is als cash geld, kan de burger deze beperkingen niet meer omzeilen, waardoor het afdwingen van een persoonlijk CO2-budget eenvoudiger wordt gemaakt... Forum voor Democratie verwerpt deze ontwikkeling met kracht.”
JA21 verwerpt nationale CO2-heffingen en extra regelgeving bovenop Europese afspraken, omdat zij deze als schadelijk voor de concurrentiepositie en betaalbaarheid zien. De partij kiest voor technologische innovatie, kernenergie en behoud van fossiele brandstoffen zolang er geen volwaardig alternatief is, en wijst symboolbeleid en dwingende maatregelen om CO2-uitstoot te verminderen af. Hun focus ligt op betaalbare, betrouwbare energie en een gelijk speelveld met buurlanden, niet op nationale CO2-reductiedoelen.
Geen nationale CO2-heffingen bovenop EU-regels
JA21 is tegen nationale CO2-heffingen en extra regelgeving die verder gaan dan Europese afspraken, omdat dit volgens hen de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven schaadt en leidt tot uittocht van industrie. Ze willen bestaande nationale CO2-heffingen afschaffen en alleen Europese regels volgen.
Focus op technologische innovatie en kernenergie, niet op dwingende CO2-reductie
JA21 wijst symboolbeleid en dwingende maatregelen om CO2-uitstoot te verminderen af. In plaats daarvan willen ze inzetten op technologische innovatie, kernenergie en het behoud van fossiele brandstoffen zolang alternatieven ontbreken. Ze vinden dat duurzaamheid alleen ondersteund moet worden als het economisch rendeert.
Geen belastingen of dwang om CO2-uitstoot te verminderen in transport en energiegebruik
JA21 is tegen belastingen en dwingende maatregelen die burgers of bedrijven moeten aanzetten tot minder CO2-uitstoot, zoals hogere energiebelastingen, rekeningrijden, of verplichte elektrificatie van transport.
“Geen belastingen als pressiemiddel om Nederlanders een andere, ‘duurzamere’ levensstijl op te dringen.”
“Geen dwingende elektrificatie van zwaar transport en bouwmaterieel.”
“Behoud van vrijheid van autogebruik: verlaging van accijnzen, geen kilometerheffing en geen verbod op brandstofauto’s.”
De SP wil de CO₂-uitstoot radicaal verminderen door structurele hervormingen die grote vervuilers en het kapitalisme aanpakken, zonder de lasten bij gewone mensen te leggen. Ze pleiten voor het stoppen van fossiele subsidies, het behouden van de CO₂-heffing voor bedrijven, en investeren in echte verduurzaming in plaats van tijdelijke lapmiddelen. Hun beleid richt zich op klimaatrechtvaardigheid, waarbij de uitstoot omlaag gaat en bestaanszekerheid voor iedereen wordt vergroot.
Stoppen met fossiele subsidies en grote vervuilers aanpakken
De SP stelt dat de grootste vervuilers verantwoordelijk zijn voor een groot deel van de CO₂-uitstoot en dat fossiele subsidies deze bedrijven onterecht bevoordelen. Door deze subsidies te stoppen en de energiebelasting voor grootverbruikers te verhogen, willen ze de uitstoot structureel terugdringen en de lasten eerlijker verdelen.
“Twintig multinationals zijn verantwoordelijk voor een derde van de wereldwijde uitstoot, terwijl zij miljarden aan fossiele subsidies ontvangen. Wij stoppen die subsidies zo snel mogelijk en geven steun voor vergroening als daar publieke zeggenschap tegenover staat.”
“We verlagen de energiebelasting voor huishoudens en kleine bedrijven en verhogen deze voor grootverbruikers.”
Behoud en versterking van de CO₂-heffing voor bedrijven
De SP ziet de CO₂-heffing als een effectief instrument om bedrijven te stimuleren hun uitstoot te verminderen. Ze willen deze heffing behouden en innovatie belonen, zodat bedrijven investeren in schonere technieken.
Investeren in echte verduurzaming, geen tijdelijke lapmiddelen
De SP is kritisch op het opslaan van CO₂ onder de grond als structurele oplossing en wil gemeenschapsgeld alleen inzetten voor echte, duurzame transitie. Ze kiezen voor investeringen die daadwerkelijk de uitstoot verminderen en de energietransitie versnellen.
“Het grootschalig opslaan van CO₂ onder de grond is geen structurele oplossing, maar een tijdelijke lapmiddel voor bedrijven die hun vervuiling willen uitstellen. Wij kiezen ervoor om gemeenschapsgeld niet langer te verspillen aan uitstelgedrag, maar te investeren in de echte, duurzame transitie.”
Klimaatrechtvaardigheid: lasten niet bij gewone mensen
De SP benadrukt dat klimaatbeleid niet mag leiden tot tweedeling of hogere lasten voor de werkende klasse. Ze willen dat alle klimaatmaatregelen zowel de uitstoot verminderen als de bestaanszekerheid vergroten, met een speciale klimaatrechtvaardigheidstoets.
“Al het gevoerde beleid op klimaat moet zorgen dat we de uitstoot verminderen en de bestaanszekerheid vergroten. Zo halen wij de klimaatdoelen ruim op tijd en met veel draagvlak onder de mensen.”
“Verhoging van de belastingen, zoals een plastictaks of een vliegtaks, worden niet gevoeld door mensen met een hoog inkomen of veel vermogen die relatief veel uitstoot veroorzaken. Hoge prijzen maken het leven wel onbetaalbaar voor de werkende klasse, de grote meerderheid van Nederland die afhankelijk is van hun inkomen uit arbeid, uitkering, of pensioen. Tweedeling door klimaatbeleid staan wij niet toe. Daarvoor komt er een klimaatrechtvaardigheidstoets.”
Stoppen met biomassa en inzetten op echte schone energie
De SP wijst het gebruik van houtgestookte biomassa af vanwege extra CO₂-uitstoot en kiest voor investeringen in zon, wind en groene waterstof als structurele oplossingen voor het terugdringen van CO₂.
“We stoppen met houtgestookte biomassacentrales. Die zorgen voor vieze lucht, gezondheidsschade bij omwonenden en extra CO₂uitstoot. Dat is slecht voor mens en klimaat. Wij kiezen voor schone energie en niet voor het verbranden van bomen.”
De VVD wil CO2-uitstoot verminderen, maar kiest daarbij voor een pragmatische en realistische aanpak die economische groei en concurrentiekracht niet in gevaar brengt. Ze willen geen nationale koppen op Europees beleid, schrappen de nationale CO2-heffing, en zetten in op technologische innovatie, CO2-opslag en een gelijk speelveld binnen Europa. De partij benadrukt dat CO2-reductie in de praktijk moet plaatsvinden, niet door industrie te verplaatsen, en dat betaalbaarheid en haalbaarheid centraal staan.
Schrappen nationale CO2-heffing, inzetten op Europees systeem
De VVD vindt dat een nationale CO2-heffing Nederlandse bedrijven benadeelt ten opzichte van de rest van Europa en wil daarom deze heffing afschaffen. In plaats daarvan pleiten ze voor één Europees systeem, zodat de industrie kan verduurzamen zonder concurrentienadeel.
“We schrappen de CO2-heffing: Nederland kent als enige land binnen de EU een nationale CO2-heffing. Dit creëert een ongelijk speelveld voor bedrijven. Bedrijven geven aan dat dit een van de redenen is waarom ze naar het buitenland vertrekken. Daarom schrappen we de heffing en gaan we met de sector op zoek naar een alternatief systeem, waarbij we ons inzetten voor één Europees systeem voor duurzame industrie en mijnbouw en waarmee we een gelijk speelveld waarborgen.”
CO2-reductie in de praktijk, niet op papier
De VVD wil dat CO2-uitstoot daadwerkelijk in Nederland wordt verminderd, niet alleen administratief door industrie te verplaatsen. Ze kiezen voor pragmatisch klimaatbeleid waarbij de overheid zorgt dat bedrijven kunnen verduurzamen, en grijpen in als betaalbaarheid of concurrentiekracht in het gedrang komt.
Investeren in CO2-opslag, afvang en hergebruik
De VVD ziet CO2-opslag, afvang en hergebruik als cruciale technologieën om de industrie te verduurzamen en de uitstoot te verminderen. De overheid moet hierin een proactieve rol nemen en projecten versnellen.
“We investeren in tijdige realisatie van CO2-opslag en zetten in op CO2-afvang, -verwijdering en -hergebruik: Voor de transitie naar een weerbare en schone industrie is opvang en hergebruik van CO2 cruciaal. Daarom moeten CO2-opslagprojecten tijdig worden gerealiseerd. De overheid neemt hierin een proactieve rol.”
Klimaatwet aanpassen: groei, betaalbaarheid en energie-onafhankelijkheid
De VVD wil de huidige Klimaatwet verbreden naar een Klimaat- en groeiwet, waarbij naast CO2-reductie ook economische groei, betaalbaarheid en energie-onafhankelijkheid centraal staan. Ze blijven inzetten op de Europese doelen, maar willen ingrijpen als de balans zoek raakt.
“We bouwen aan een schone én weerbare economie. In onze tijd, met de enorme uitdagingen die we vandaag zien, is de Klimaatwet te eenzijdig gericht op het terugdringen van broeikasgasuitstoot. ... Daarom passen we de Klimaatwet aan naar Klimaat- en groeiwet en voegen we de pijlers energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid toe.”
“We blijven bijdragen aan de Europese doelstelling van 55% CO2-reductie in 2030 en klimaatneutraliteit in 2050.”
Gelijk speelveld: geen nationale koppen op Europees beleid
De VVD wil dat Nederland niet verder gaat dan Europese afspraken op het gebied van CO2-uitstoot, om zo het verdienvermogen en de concurrentiepositie te beschermen.
“We willen een gelijk speelveld voor onze industrie met de rest van Europa. Europees klimaatbeleid zorgt voor een gelijk speelveld tussen EU landen. We schrappen waar mogelijk nationale koppen op Europees beleid.”
Internationale koolstofmarkt en negatieve emissies
De VVD staat open voor het kopen van koolstofrechten buiten de EU en wil een internationale koolstofmarkt opzetten, mits goed vormgegeven. Ook zetten ze in op negatieve emissies bij elektriciteitscentrales.
“We staan open voor het kopen van koolstofrechten buiten de EU en willen voortvarend aan de slag met het opzetten van een internationale koolstofmarkt, mits goed vormgegeven. Tot slot zetten we in op het realiseren van negatieve emissies bij elektriciteitscentrales.”
50PLUS wil het nationale klimaatbeleid grotendeels afschaffen en pleit voor een Europees gecoördineerde aanpak van CO2-uitstoot, waarbij Nederland niet verder gaat dan Europese afspraken. Ze zijn tegen nationale CO2-heffingen en extra regels, en willen inzetten op kernenergie als alternatief voor CO2-uitstotende energiebronnen.
Alleen Europees klimaatbeleid, geen nationale extra’s
50PLUS vindt dat effectief klimaatbeleid alleen op Europees of mondiaal niveau kan plaatsvinden en verzet zich tegen nationale CO2-heffingen of strengere regels dan elders in Europa. Ze stellen dat nationale maatregelen de concurrentiepositie van Nederland schaden en weinig effect hebben op wereldwijde CO2-uitstoot.
“Gezamenlijk klimaatbeleid op Europees of wereldwijd niveau, anders is het niet effectief.”
“Dezelfde regels voor iedereen binnen Europa. Dus geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
“Uitfasering van het nationale klimaatbeleid, nadat gezamenlijk is besloten om het Europese beprijzen van CO2 op te schalen.”
“Het optimaal beprijzen van CO2 op Europees niveau, zodat CO2-reductie wordt versneld zonder de concurrentiepositie van Nederland aan te tasten.”
Inzet op kernenergie als CO2-arme energiebron
Om de CO2-uitstoot te verminderen zonder de energievoorziening of economie te schaden, kiest 50PLUS voor de bouw van nieuwe kerncentrales en de introductie van kleine kerncentrales (SMR’s). Dit wordt gezien als een realistisch alternatief voor fossiele energie.
Kritiek op nationale symboolpolitiek en effectiviteit
50PLUS uit stevige kritiek op nationale klimaatmaatregelen die volgens hen vooral symboolpolitiek zijn en niet daadwerkelijk bijdragen aan CO2-reductie, maar wel economische schade veroorzaken.
“De wens om voorop te lopen, vaak met symboolpolitiek, was sterker dan een werkelijke toewijding aan vermindering van de CO2-uitstoot of aan het beschermen van de Nederlandse welvaart.”
BVNL erkent CO2-uitstoot als een onderwerp binnen het klimaat- en energiebeleid, maar verwerpt dwingend beleid en internationale afspraken gericht op CO2-reductie. De partij wil stoppen met het Europese CO2-handelssysteem, geen verplichtingen of subsidies voor CO2-reductie, en af van administratieve lasten rond CO2-uitstoot, waarbij technische innovatie en betaalbaarheid voorop staan.
Stoppen met Europees CO2-beleid en CO2-handel
BVNL verwerpt internationale en Europese afspraken die CO2-uitstoot moeten verminderen, zoals de Green Deal, het Klimaatakkoord en het CO2-handelssysteem (ETS). De partij ziet deze als ineffectief en schadelijk voor de economie, en wil in plaats daarvan inzetten op innovatie en technische oplossingen zonder dwingende CO2-reductiedoelen.
“De Europese Green Deal en het Klimaatakkoord zeggen we op, waaronder begrepen het CO2 handelssysteem ETS. Nederland zet in op innovatie en technisch verstandige oplossingen die bijdragen aan een goed milieu.”
Schrappen van CO2-administratie en subsidies
BVNL wil geen administratieve verplichtingen rond CO2-uitstoot en geen subsidies voor CO2-reductiemaatregelen. De partij vindt dat dergelijke verplichtingen en financiële prikkels niet effectief zijn en de economie onnodig belasten.
Geen verplichtende of dwingende CO2-reductiemaatregelen
BVNL is tegen het verplicht stellen van technische maatregelen of het verbieden van bestaande energiebronnen met het oog op CO2-reductie. De partij beschouwt aardgas als duurzaam, wil geen verplichte warmtepompen, en blijft inzetten op gas- en kolencentrales zolang er geen stabiele alternatieven zijn.
“Nieuwe huizen moeten worden gebouwd met het meest zuinige energielabel A++++ waarbij ook verwarmen op aardgas als duurzaam wordt bestempeld en alleen echt duurzame maatregelen zoals goede isolatie meetellen.”
“Hybride systemen worden niet verplicht in 2026 en gasgestookte CV-ketels blijven toegestaan. Warmtepompen worden niet verplicht.”
“Kolencentrales openhouden totdat goede stabiele alternatieven voorhanden zijn.”
CO2-uitstoot geen belemmering voor woningbouw
BVNL ziet de nadruk op CO2-uitstoot als een onnodige belemmering voor woningbouw en pleit voor deregulering en het schrappen van duurzaamheidseisen die de bouw vertragen.
“Door alle beperkende overheidsmaatregelen, zoals de bureaucratische stikstofbouwstop, de CO2-paniek, duurzaamheidseisen, de exorbitante uitbreiding van de bouwvoorschriften in de afgelopen 25 jaar, verplichte warmtepompen, gasloos bouwen, en de 40/40/20-verplichting werden er in de afgelopen jaren te weinig woningen gebouwd waardoor het aanbod achterbleef op de vraag.”
GroenLinks-PvdA wil de CO₂-uitstoot fors verminderen door ambitieuze reductiedoelen, het afbouwen van fossiele subsidies en het beprijzen van vervuilende uitstoot, vooral bij grote vervuilers. De partij streeft naar een klimaatneutraal Nederland in 2040, met een focus op rechtvaardigheid: de kosten moeten bij de grootste uitstoters liggen, niet bij gewone mensen. Concrete maatregelen zijn onder meer een CO₂-heffing, het afbouwen van fossiele subsidies, bindende sectorale besparingsdoelen en een CO₂-plafond voor de luchtvaart.
Ambitieus CO₂-reductiedoel: 65% in 2030, klimaatneutraal in 2040
GroenLinks-PvdA stelt een duidelijk reductiedoel: 65% minder CO₂-uitstoot in 2030 en volledige klimaatneutraliteit in 2040. Dit is de kern van hun klimaatbeleid en vormt de basis voor alle andere maatregelen. De partij koppelt deze doelen aan gezondheid, maatschappelijke baten en internationale inzet.
“Om dat te bereiken streven we naar 65% CO₂-reductie in 2030. In 2035 zijn al onze elektriciteitsbronnen klimaatneutraal, en in 2040 ook onze energiebronnen én industrie. Ook in Europa is dit onze inzet.”
“We zetten daarom alle zeilen bij om te zorgen dat Nederland in 2040 klimaatneutraal is. Om dat te bereiken streven we naar 65% CO₂-reductie in 2030.”
Grote vervuilers betalen voor hun CO₂-uitstoot
De partij wil dat grote uitstoters een eerlijke prijs betalen voor hun CO₂-uitstoot, onder meer via een CO₂-heffing en het afbouwen van fossiele subsidies. Dit moet de transitie versnellen en de lasten eerlijker verdelen.
“We laten grote vervuilers een eerlijke bijdrage leveren aan de kosten van de duurzaamheidstransitie. Dat doen wij door het principe van ‘de vervuiler betaalt’ centraal te stellen in al ons klimaatbeleid. Dat bedrijven die veel CO₂ uitstoten, meer gaan meebetalen aan de kosten van de duurzaamheidstransitie, is wat ons betreft niet meer dan logisch.”
“We behouden de CO₂-heffing zodat bedrijven de prijs betalen voor hun uitstoot, en zij de overstap maken op hernieuwbare bronnen.”
“Fossiele vervuilers ontvangen nu tientallen miljarden aan subsidies voor hun vervuilende activiteiten. [...] We bouwen fossiele subsidies af, zoveel mogelijk in Europees verband.”
CO₂-plafond voor luchtvaart
Specifiek voor de luchtvaart wil GroenLinks-PvdA een jaarlijks dalend CO₂-plafond invoeren, als onderdeel van de route naar een klimaatneutrale luchtvaart in 2050.
“Om dat te stimuleren voeren we een CO₂-plafond en geluidsplafond in. Die dalen ieder jaar richting een klimaatneutrale luchtvaart in 2050.”
Beperken CO₂-uitstoot uit veenweidegebieden
De partij erkent ook de rol van veenoxidatie in CO₂-uitstoot en wil deze bron aanpakken door natte natuur en natte landbouw te stimuleren.
“In de veenweidegebieden voorkomen we de oxidatie van het veen en daarmee bodemdaling en CO₂-uitstoot.”
NSC erkent het belang van het terugdringen van CO2-uitstoot en wil vooral inzetten op Europese samenwerking, het beprijzen van uitstoot via het ETS, en het stimuleren van energiebesparing en hernieuwbare energie. Ze zijn kritisch op nationale koppen bovenop Europees beleid, willen fossiele subsidies Europees afbouwen, en zien kernenergie als essentieel voor een CO2-vrije energievoorziening. CCS wordt slechts als tijdelijke oplossing geaccepteerd, en de nadruk ligt op uitvoerbaarheid en betaalbaarheid voor huishoudens en bedrijven.
Europese aanpak en beprijzen van CO2-uitstoot
NSC kiest voor een Europese benadering van CO2-reductie, waarbij het emissiehandelssysteem (ETS) centraal staat en nationale koppen worden beperkt om weglek van emissies te voorkomen. Ze willen belastingkortingen op fossiele brandstoffen afbouwen en opbrengsten inzetten voor energiebesparing en hernieuwbare energie.
“Voor de transitie van de industrie, de energiesector, de maritieme sector en de luchtvaart is het Europese emissiehandelssysteem (ETS) het beste systeem, waardoor de uitstoot van CO2 een oplopende prijs krijgt.”
“We beperken de nationale ‘koppen’ op de Europese aanpak als het gaat om reductiedoelen, tempo, subsidies en belastingen. We willen ervoor waken dat het effect van een maatregel is dat de CO2 emissies zich naar een ander land verplaatsen. De nationale ‘fossiele subsidies’ die grote bedrijven ontvangen in de vorm van vrijstellingen en degressieve tarieven in de energiebelasting willen we in Europees verband afbouwen.”
Stimuleren van energiebesparing en hernieuwbare energie
NSC ziet energiebesparing als de meest effectieve manier om CO2-uitstoot te verminderen en wil investeren in verduurzaming, met aandacht voor betaalbaarheid en uitvoerbaarheid. Ze pleiten voor een nationaal programma energiebesparing en stimuleren investeringen in hernieuwbare energie.
“De beste manier om de uitstoot te verminderen en energiekosten te laten dalen ligt voor de hand: minder energie verbruiken. Er moet een nationaal programma energiebesparing komen.”
“Met de opbrengsten kunnen private investeringen in energiebesparing en hernieuwbare energie in eigen land gestimuleerd worden.”
Kernenergie als CO2-vrije energiebron
NSC beschouwt kernenergie als essentieel voor een continue en CO2-vrije energievoorziening en wil investeren in nieuwe kerncentrales.
“Kernenergie levert een onmisbare bijdrage aan een continue en CO2-vrije energievoorziening. We treffen voorbereidingen voor de bouw van ten minste vier nieuwe kerncentrales en verkennen daarnaast actief de mogelijkheden voor Small Modular Reactors (SMR’s).”
CCS alleen als tijdelijke oplossing
Het afvangen en opslaan van CO2 (CCS) wordt door NSC slechts als tijdelijke, aanvullende maatregel gezien, niet als structurele oplossing.
“Het afvangen en opslaan van CO2 (CCS) is een tijdelijke oplossing. Deze mag niet afleiden van de noodzaak om het gebruik van fossiele grondstoffen af te bouwen. We accepteren dat CCS de komende jaren wel onderdeel is van de maatregelen die nodig kunnen zijn om de klimaatdoelen te halen.”
DENK erkent de historische verantwoordelijkheid van het Westen voor wereldwijde CO2-uitstoot en wil dat Nederland klimaatneutraal is in 2050, met een uitstootreductie van 55% in 2030. Ze pleiten voor een eerlijke bijdrage van grote vervuilers via een CO2-heffing, investeren in duurzame energie, en willen dat klimaatmaatregelen betaalbaar blijven voor burgers. Internationale klimaatrechtvaardigheid en ondersteuning van het Mondiale Zuiden zijn centrale waarden in hun visie.
Eerlijke bijdrage van grote vervuilers via CO2-heffing
DENK vindt dat bedrijven die veel CO2 uitstoten een grotere verantwoordelijkheid moeten dragen en financieel gestimuleerd moeten worden om te verduurzamen. Dit moet gebeuren via een CO2-heffing voor de grootste vervuilers, zodat de lasten niet onevenredig bij burgers terechtkomen en de transitie naar een duurzame economie wordt versneld.
“Met een CO2-heffing voor de grootste vervuilers geven we een extra stimulans om te verduurzamen.”
“Grote vervuilers gaan eerlijker bijdragen. Bedrijven in de commerciële sector die veel energie verbruiken, gaan relatief méér energiebelasting en opslag voor duurzame energie betalen.”
Investeren in duurzame energie en uitfaseren kolen
Om de CO2-uitstoot structureel te verminderen, wil DENK fors investeren in zonne- en windenergie en kolencentrales zo snel mogelijk sluiten. Kernenergie wordt niet uitgesloten, mits veilige opslag van kernafval gegarandeerd is.
“Massaal inzetten op schonere energie. Wij willen investeren in zonne energie en windenergie op zee. Kolencentrales verdwijnen zo snel mogelijk. Kernenergie sluiten wij niet uit, omdat het schoner is dan andere energiebronnen. Veilige opslag van kernafval is een harde randvoorwaarde voor elke kernenergie optie.”
Klimaatdoelen: 55% minder uitstoot in 2030, klimaatneutraal in 2050
DENK committeert zich aan duidelijke reductiedoelen voor CO2-uitstoot, met ruimte voor ambitieuzere doelen als dat mogelijk blijkt. Dit geeft richting aan het beleid en biedt houvast voor de energietransitie.
“Wij staan voor de klimaatdoelen. Dat betekent dat Nederland klimaatneutraal is in 2050 en dat wij de uitstoot met 55% beperken in 2030. Indien mogelijk gaan wij ambitieuzere doelen vaststellen.”
Internationale klimaatrechtvaardigheid en steun Mondiale Zuiden
DENK erkent de historische verantwoordelijkheid van het Westen voor de wereldwijde CO2-uitstoot en vindt dat Nederland samen met andere Westerse landen het Mondiale Zuiden actief moet ondersteunen in klimaatbeleid. Dit standpunt benadrukt solidariteit en rechtvaardigheid op mondiaal niveau.
“Wij erkennen dat het Westen (historisch) verantwoordelijk is voor een groot deel van de wereldwijde CO2 uitstoot, terwijl de zwaarste gevolgen vandaag de dag vooral landen in het Mondiale Zuiden treffen. Ons land moet, samen met andere Westerse landen, het Mondiale Zuiden actief ondersteunen in het klimaatbeleid.”