Verkiezingsprogramma's 2025 overchina
De SGP ziet China als een autoritaire en repressieve macht die een bedreiging vormt voor internationale rechtsorde, mensenrechten en technologische soevereiniteit. De partij pleit voor het verminderen van afhankelijkheid van China op het gebied van grondstoffen, technologie en infrastructuur, strengere toetsing van Chinese investeringen, en actieve bescherming van mensenrechten, met speciale aandacht voor christenvervolging. Daarnaast wil de SGP dat Nederland samen met de EU en VS tegenwicht biedt aan de groeiende invloed van China wereldwijd.
Kritischer houding en minder afhankelijkheid van China
De SGP wil dat Nederland, ook in EU-verband, een kritischer houding aanneemt richting China en minder afhankelijk wordt van het land voor vitale sectoren. Dit vanwege zorgen over sociale controle, cyberspionage, agressie richting Taiwan en ondermijning van de internationale rechtsorde.
“Nederland neemt daarom, ook in EU-verband, een kritischer houding aan richting China. Nederland moet minder afhankelijk worden van China wat betreft grondstoffen, technologie en vitale infrastructuur.”
“Chinese investeringen en deelname aan Europese aanbestedingen worden veel strenger getoetst en Chinese invloed via de academische wereld en sociale media wordt tegengegaan.”
Bescherming van mensenrechten en christenen in China
De SGP maakt zich grote zorgen over de repressie van minderheden, waaronder christenen, in China en wil dat Nederland zich hier krachtig tegen uitspreekt en slachtoffers steunt. Indien nodig moeten handelsbetrekkingen worden versoberd en sancties overwogen.
“In China is sprake van toenemende repressie van minderheden zoals de Oeigoeren en christenen, steeds verdere inperking van fundamentele vrijheden en de excessieve sociale controle van de bevolking.”
“In landen waar veel christenen worden vervolgd, zoals Pakistan, Nigeria en China, steunt de Nederlandse diplomatie slachtoffers van vervolging zoveel als mogelijk. Om dergelijke landen tot verbetering te dwingen, moet Nederland diplomatieke stappen overwegen zoals het versoberen van handelsbetrekkingen.”
“Christenvervolging verdient een vaste plek op de agenda van de Mensenrechtenraad van de VN.”
Technologische soevereiniteit en AI: minder afhankelijk van China
De SGP wil investeren in eigen technologische capaciteit, onder andere op het gebied van kunstmatige intelligentie, om te voorkomen dat China (en de VS) te veel invloed krijgen over cruciale technologieën.
Tegenwicht bieden aan Chinese invloed wereldwijd
De SGP vindt dat Nederland en de EU samen met de VS moeten optrekken om tegenwicht te bieden aan de groeiende invloed van China, met name in Afrika en het Midden-Oosten.
Strengere controle op academische samenwerking met China
De SGP wil dat samenwerkingen met instellingen in onvrije landen zoals China strenger worden gecontroleerd door overheidsdiensten, vanwege risico’s voor veiligheid en integriteit.
“Bij het beoordelen van risico’s van onderzoekers uit landen zoals Iran en samenwerkingsrelaties met instellingen in onvrije landen zoals China spelen overheidsdiensten een belangrijke rol in samenwerking met de sector.”
Eerlijk speelveld voor industrie: aanpak goedkope Chinese import
De SGP wil de Nederlandse industrie beschermen tegen oneerlijke concurrentie door goedkope producten uit China, en pleit voor een eerlijker speelveld.
“Markten worden overspoeld met goedkope producten uit China. We staan voor verduurzaming van de industrie, maar wel met oog voor een zo eerlijk mogelijk speelveld.”
“Wat schiet het milieu ermee op als Tata Steel de deuren sluit, geen kans krijgt om groen staal te produceren en we het grijze staal voor onze auto’s importeren uit China?”
De VVD ziet China primair als een systeemrivaal en bedreiging voor de Nederlandse veiligheid en economie, en wil daarom de afhankelijkheid van China op het gebied van grondstoffen, technologie en infrastructuur fors verminderen. De partij pleit voor harde investeringsscreening, exportbeperkingen op gevoelige technologie, en samenwerking met gelijkgezinde landen om economische en technologische soevereiniteit te versterken. Tegelijkertijd erkent de VVD dat samenwerking met China soms pragmatisch noodzakelijk blijft, maar altijd onder strikte voorwaarden en met het Nederlandse belang voorop.
Afhankelijkheid van China verminderen
De VVD wil de afhankelijkheid van China op het gebied van kritieke grondstoffen, technologie en infrastructuur actief afbouwen om de Nederlandse veiligheid en economie te beschermen. Dit gebeurt via investeringsscreening, exportbeperkingen en het zoeken van alternatieven in andere landen.
“China vormt een bedreiging voor onze veiligheid en economie. We moeten daarom de afhankelijkheid van Chinese grondstoffen, technologie en infrastructuur verkleinen. Vitale aanbieders en hoogwaardige technologie worden beschermd tegen ongewenste invloed, met harde investeringsscreening.”
“We blijven exportbeperkingen strategisch inzetten om landen als China en Iran de toegang tot sensitieve technologieën te ontzeggen.”
“We moeten daarom de afhankelijkheid van landen als China pragmatisch afbouwen, en een eigen energievoorziening zijn pure voorwaarden voor onze veiligheid.”
“Tegelijkertijd helpt het ons onze afhankelijkheden voor kritieke producten, diensten en grondstoffen van China af te bouwen.”
Bescherming van strategische sectoren en technologie
De VVD wil Nederlandse sleuteltechnologieën beschermen tegen Chinese invloed door exportbeperkingen, strengere screening van studenten en onderzoekers uit risicolanden, en het weren van technologie uit risicolanden in vitale sectoren.
“We moeten alles op alles zetten om deze sleuteltechnologieën in Nederland te houden... We blijven exportbeperkingen strategisch inzetten om landen als China en Iran de toegang tot sensitieve technologieën te ontzeggen. Ook scherpen we de screening aan van studenten en onderzoekers uit hoog-risicolanden die toegang willen tot deze gevoelige technologiegebieden.”
“Om onze nationale veiligheid te beschermen, blijven we in kritieke sectoren digitale apparatuur weren uit landen met een offensieve cyberagenda. Kritieke sectoren zoals havens, luchthavens telecombedrijven en bewakingssystemen mogen geen technologie uit risicolanden gebruiken.”
China als systeemrivaal en pragmatische samenwerking
De VVD erkent China als systeemrivaal en bedreiging, maar sluit pragmatische samenwerking niet uit als het in het Nederlands belang is.
“China behandelen als systeemrivaal: China vormt een bedreiging voor onze veiligheid en economie... Tegelijkertijd blijft China een belangrijke partner in de wereldhandel en bij de aanpak van mondiale uitdagingen. Daarom blijven we pragmatisch samenwerken waar dat in ons belang is.”
Europese samenwerking als tegenwicht voor China
De VVD wil Europese samenwerking versterken om een geopolitiek tegenwicht te bieden aan China, onder meer via alternatieven voor Chinese projecten en het versterken van Europese economische veiligheid.
“We zetten vol in op een gezamenlijke Europese aanpak, waarbij de EU Global Gateway wordt uitgebouwd tot een krachtig, realistisch alternatief voor Chinese projecten zoals het ‘Belt and Road Initiative’.”
“Europa moet zich ontwikkelen tot een derde geopolitieke macht naast de Verenigde Staten en China.”
Kritiek op Chinese mensenrechtenbeleid en invloed
De VVD wil landen als China uitsluiten van invloed in internationale mensenrechtenorganisaties en waarschuwt voor Chinese beïnvloeding binnen Europa.
“We zetten ons actief in om de VN-Mensenrechtenraad te hervormen: landen die zelf mensenrechten stelselmatig schenden, zoals Iran of China, horen hier geen stem te hebben.”
“Europese landen die afglijden op het gebied van de rechtsstaat zijn een makkelijk doelwit voor Chinese en Russische beïnvloeding. Daarmee hebben Xi en Poetin indirect een plek aan tafel in de EU.”
GroenLinks-PvdA ziet China als een strategische uitdaging en pleit voor het verminderen van Europese afhankelijkheid, het beschermen van mensenrechten en het versterken van de economische en digitale weerbaarheid van Europa. De partij wil strengere regels voor handel met China, strategische autonomie op het gebied van grondstoffen en technologie, en duidelijke consequenties voor mensenrechtenschendingen. Samenwerking met China blijft mogelijk, maar altijd onder strikte voorwaarden en met oog voor Europese belangen en waarden.
Europese afhankelijkheid van China verminderen
GroenLinks-PvdA wil de strategische afhankelijkheid van Europa van China op het gebied van grondstoffen, technologie en handel verminderen. Dit moet Europa beschermen tegen economische chantage en ongewenste invloed, en de eigen autonomie en weerbaarheid vergroten.
“Om onze welvaart te behouden, moeten we als Europa minder afhankelijk worden van landen als China voor onze grondstoffen.”
“We kiezen voor een realistisch en krachtig Europees Chinabeleid. Handel en samenwerking blijven nodig, vooral voor grondstoffen en goederen voor de energietransitie. Maar Europa moet strategische afhankelijkheden afbouwen, zich wapenen tegen economische chantage en ongewenste invloed weren.”
“Nederland en Europa moeten zich daarom actiever inzetten om de aanvoer en beschikbaarheid van kritieke grondstoffen te waarborgen.”
“De EU is voor te veel goederen te afhankelijk van externe partners. Daarom zorgen we voor meer diverse toeleveringsketens, gaan we efficiënter om met energie en grondstoffen en produceren we meer cruciale goederen zelf.”
Beschermen tegen oneerlijke concurrentie en goedkope import uit China
De partij wil Europese bedrijven beschermen tegen oneerlijke concurrentie door goedkope en vaak onveilige producten uit China. Strengere regels en een voorkeur voor Europese producten moeten de markt eerlijker maken.
“Nederland wordt overspoeld met goedkope spullen uit met name China. Niet alleen voldoen deze spullen niet aan Europese veiligheidsregels, maar ze ondermijnen met goedkope namaak ook Nederlandse ondernemers. In Europees verband pleiten we voor strengere regels.”
“Grote landen als China en de VS misbruiken hun macht om eenzijdig handelsbarrières op te werpen. Dat vraagt om het beschermen van de Europese economie tegen oneerlijke concurrentie.”
Mensenrechten centraal in relatie met China
GroenLinks-PvdA stelt dat mensenrechtenschendingen door China, zoals de onderdrukking van Oeigoeren en Tibetanen, niet zonder gevolgen mogen blijven. De partij wil dat Europa duidelijke consequenties verbindt aan dergelijke schendingen en zich uitspreekt tegen Chinese steun aan Rusland of agressie tegen Taiwan.
“We maken met onze bondgenoten duidelijk dat mensenrechtenschendingen consequenties hebben, zoals onderdrukking van de Oeigoeren en Tibetanen, steun aan Rusland of agressie tegen Taiwan.”
Digitale en technologische autonomie ten opzichte van China
De partij erkent de afhankelijkheid van Chinese (en Amerikaanse) technologie en wil investeren in Europese alternatieven, digitale infrastructuur en chipproductie om de digitale soevereiniteit te vergroten.
“Nederland kent veel innovatieve ICT-bedrijven, maar is toch afhankelijk van Amerikaanse en Chinese leveranciers. Samen met Europese partners maken we haast met het bouwen van Europese alternatieven en het stallen van data op Europees grondgebied.”
Bescherming tegen buitenlandse intimidatie, ook door China
GroenLinks-PvdA wil Nederlandse burgers beschermen tegen intimidatie en geweld door buitenlandse overheden, waaronder China, binnen de Nederlandse grenzen.
“Vele Nederlanders het slachtoffer van intimidatie en geweld binnen onze eigen grenzen door landen als China, Iran, Eritrea, Turkije en Marokko. We beschermen de diaspora in Nederland, bijvoorbeeld door de spoedige oprichting van een toegankelijk meldpunt, strafrechtelijke stappen en diplomatieke maatregelen.”
Europese invloed behouden waar China oprukt
De partij ziet het behoud van Europese invloed in regio’s waar China (en Rusland) oprukt als essentieel voor vrede, veiligheid en ontwikkelingssamenwerking.
“Met voldoende middelen voor ontwikkelingssamenwerking en diplomatie, conflictpreventie en wederopbouw bieden we mensen perspectief, voorkomen we conflicten en behouden we onze invloed in belangrijke regio’s waar Rusland en China oprukken.”
Volt ziet China als zowel een strategische concurrent als een noodzakelijke partner, en pleit voor samenwerking waar mogelijk, maar spreekt China aan op mensenrechten en EU-belangen. De partij wil de Europese afhankelijkheid van China op het gebied van grondstoffen, technologie en industrie verminderen door te investeren in Europese productie, innovatie en handelsdiversificatie. Volt erkent daarnaast de soevereiniteit van Taiwan en wil politieke samenwerking met Taiwan versterken als tegenwicht tegen Chinese dreiging.
Minder afhankelijkheid van China voor grondstoffen en technologie
Volt wil de economische en technologische afhankelijkheid van China verkleinen door te investeren in Europese mijnbouw, industrie en innovatie. Dit moet de strategische autonomie van de EU vergroten en de kwetsbaarheid voor geopolitieke druk verminderen.
“De EU moet minder afhankelijk worden van zeldzame aardmetalen uit China. Daarom investeren we in duurzame mijnbouw en raffinaderijen zowel in de EU als daarbuiten.”
“De EU moet belangrijke producten en technologieën vaker zelf maken. Zo verkleinen we de afhankelijkheid van landen buiten de EU. Waar dat niet lukt, moeten we afhankelijkheid verspreiden of zorgen voor wederzijdse belangen.”
“We zetten ons in voor een zo onafhankelijk mogelijke Europese chip- en IT-productieketen, inclusief waferproductie, packaging en het grondstoffenbeleid. Daarom moeten strategische bedrijven uit de chipproductieketens voor ten minste 51% in Europese handen zijn en moet er een strategie komen om controle te krijgen op de grondstoffen die nodig zijn voor de Europese chipproductie. Nederland is een grote speler in deze keten en dat willen we graag zo houden. Zowel Amerika als China zijn namelijk bezig met een opmars.”
“Terwijl de Verenigde Staten en China veel geld investeren in innovatie en de economie, dreigt de Europese Unie (EU) achter te blijven.”
“De EU moet economisch onafhankelijk worden van andere grootmachten.”
“We laten de technologie niet langer over aan Silicon Valley. Wij bouwen onze eigen Silicon Europa. ... zodat zij niet naar Amerika of China vertrekken.”
China als strategische concurrent én partner
Volt erkent dat China zowel een concurrent als een partner is. Samenwerking is mogelijk waar China het internationaal recht respecteert, maar schendingen van mensenrechten of EU-belangen worden actief aangesproken.
“We benaderen China als een strategische concurrent én als partner. We werken samen waar China het internationaal recht respecteert en spreken China aan bij schendingen van mensenrechten of EU-belangen.”
Politieke samenwerking met Taiwan als tegenwicht tegen China
Volt erkent de soevereiniteit van Taiwan en wil de samenwerking met Taiwan intensiveren, mede als reactie op dreigingen vanuit China.
“Volt erkent de soevereiniteit van Taiwan en het recht van de Taiwanezen om zelf hun toekomst te bepalen. Nederland handelt al met Taiwan, maar Volt pleit ervoor dat Nederland ook politiek kan samenwerken met Taiwan. Zo kunnen we van elkaar leren hoe we moeten omgaan met dreigingen uit Rusland en China en hoe we samen de democratie in de EU en Azië kunnen versterken.”
EU moet sterker staan tegenover China op het wereldtoneel
Volt wil dat de EU haar economische en politieke kracht vergroot om beter weerstand te bieden aan grootmachten als China.
“Met één munt, één begroting, één minister van Financiën en één economie maken we onze eigen regels en beschermen we onze belangen en waarden. Zo staan we sterker tegenover grote spelers zoals China en de Verenigde Staten.”
Het CDA ziet China als een autoritair regime en een strategische uitdaging, maar erkent ook het belang van samenwerking op mondiale vraagstukken zoals klimaat en handel. De partij wil strategische afhankelijkheden van China verminderen, oneerlijke handelspraktijken tegengaan en mensenrechten blijven verdedigen, vooral in EU-verband. Tegelijkertijd blijft samenwerking met China op gebieden als innovatie en klimaatverandering mogelijk waar dit in het Nederlandse en Europese belang is.
Strategische afhankelijkheid van China verminderen
Het CDA wil de economische en technologische afhankelijkheid van China verkleinen, vooral op het gebied van kritieke infrastructuur en grondstoffen. Dit moet Nederland en Europa weerbaarder maken tegen geopolitieke druk en oneerlijke handelspraktijken.
“We brengen onze strategische afhankelijkheden van China in kaart en bouwen deze af. We pakken oneerlijke handelspraktijken zoals dumping aan, diversifiëren onze ketens voor grondstoffen, willen meer investeringsscreenings en gaan nieuwe partnerschappen aan met andere landen.”
“We willen economische afhankelijkheden gezamenlijk terugdringen, in het bijzonder wanneer het gaat om kritieke infrastructuur zoals havens, energie en communicatie.”
“Onze kwetsbaarheden worden zichtbaar: we hebben te lang onze energievoorziening uitbesteed aan Rusland, onze cruciale productie aan China en onze veiligheid aan de Verenigde Staten.”
Beschermen tegen Chinese invloed en oneerlijke concurrentie
Het CDA ziet Chinese invloed als een risico voor de veiligheid, economie en sociale stabiliteit van Nederland en Europa. De partij wil optreden tegen oneerlijke handelspraktijken, sabotage en inmenging, en essentiële bedrijven beschermen tegen buitenlandse beperkingen.
“China kent een autoritair regime dat op grote schaal mensenrechten schendt. Tegelijkertijd speelt het als op een na grootste economische en militaire macht ter wereld een sleutelrol op het wereldtoneel, ook op het gebied van handel en investeringen, innovatie en klimaattransitie, en in multilaterale organisaties. Waar mogelijk moeten we strategische afhankelijkheden afbouwen, cruciale sectoren beschermen tegen ongewenste overnames en optreden tegen oneerlijke handelspraktijken (waaronder dumping van goedkope producten) die Europese industrieën benadelen.”
“Kwaadwillende landen als Rusland, China en Iran raken met ontwrichtende acties alle onderdelen van de samenleving. Ze vormen een bedreiging voor Nederlandse belangen, ons verdienvermogen en sociale stabiliteit. Sabotageacties in Europa zijn geen uitzondering meer.”
“We beschermen essentiële bedrijven tegen beperkingen die deze krijgen opgelegd door landen buiten Europa, zoals exportbeperkingen vanuit de VS en China.”
Samenwerking met China op mondiale uitdagingen
Ondanks de kritische houding blijft het CDA samenwerking met China zoeken op mondiale thema’s als klimaatverandering, innovatie en handel, mits dit in Europees verband gebeurt en zonder verdeeldheid te zaaien.
“China blijft een belangrijke samenwerkingspartner in klimaatverandering, innovatie, onderwijs, handel en wereldeconomie. We trekken in Europees verband op en laten ons niet uit elkaar spelen vanwege Chinese investeringen.”
Opkomen voor mensenrechten en democratie in China
Het CDA wil in EU-verband blijven opkomen voor mensenrechten en democratische krachten in China, ondanks de autoritaire aard van het regime.
“In EU-verband blijft Nederland opkomen voor de mensenrechten en steunt krachten in China die democratie willen bevorderen.”
De ChristenUnie ziet China als een groeiende geopolitieke en economische bedreiging, vooral vanwege afhankelijkheid op strategische terreinen en mensenrechtenschendingen. Ze pleiten voor het verminderen van afhankelijkheid van China, bescherming van cruciale sectoren, en het actief opkomen voor mensenrechten, met name voor Oeigoeren, christenen en Taiwan. Concrete voorstellen zijn Europese afspraken over eigendom en zeggenschap, het weren van producten die niet aan mensenrechten voldoen, en het versterken van strategische autonomie.
Afhankelijkheid van China verminderen
De ChristenUnie maakt zich zorgen over de economische en technologische afhankelijkheid van China en wil deze verminderen door Europese samenwerking en het stimuleren van strategische autonomie. Dit moet Nederland beschermen tegen ongewenste invloed en machtsuitbreiding van China.
“Op economisch vlak zijn we nu te veel afhankelijk van China. Daarom moet Nederland in Europa afspraken maken om zeggenschap of eigendom te behouden van cruciale bedrijven, kennis, of infrastructuur.”
“Nederland (en Europa) moet investeren in de ontwikkeling van hoogwaardige technologie waarmee we als land en continent onafhankelijk worden van de Verenigde Staten en China.”
“In het kader van strategische autonomie geven we de voorkeur aan de inkoop van Europese goederen en diensten, om de afhankelijkheid van China en de VS te verminderen.”
Beschermen van mensenrechten en steun aan Taiwan
De ChristenUnie veroordeelt mensenrechtenschendingen door China, zoals de onderdrukking van Oeigoeren, christenen en de situatie in Tibet, Hongkong en Taiwan. Ze willen dat Nederland zich hier actief tegen uitspreekt en Taiwan steunt.
“Nederland blijft zich inzetten tegen de onderdrukking van Oeigoeren en christenen en voor het beëindigen van de bezetting van Tibet. Ook de schending van vrijheid en rechtsstaat in Hongkong, de dreiging richting Taiwan en de spanningen in de Zuid-Chinese Zee baren ons grote zorgen. Nederland steunt Taiwan.”
Weren van producten uit China bij mensenrechtenschendingen
De ChristenUnie wil producten weren van de Nederlandse markt als deze in China (of elders) zijn geproduceerd onder omstandigheden die in strijd zijn met mensenrechten, kinderarbeid of milieunormen.
“Producten waarvan de productie in strijd is met internationale afspraken op het gebied van mensenrechten, kinderarbeid of milieu, worden geweerd, óók als dat de exit van platforms als Temu en AliExpress uit Nederland betekent.”
Invloed van China op geopolitieke stabiliteit beperken
De ChristenUnie ziet de invloed van China als een risico voor de stabiliteit in Europa en de Westelijke Balkan en wil deze invloed tegengaan door steun aan democratische ontwikkeling en het verminderen van kwetsbaarheid.
“Steun (al dan niet financieel) kan de Westelijke Balkan minder vatbaar maken voor invloeden van bijvoorbeeld China en Rusland.”
De Partij voor de Dieren is kritisch over de invloed van China op het gebied van mensenrechten, handel en technologie. Ze pleiten voor handelsbeperkingen tegen producten uit China, bescherming van privacy tegen Chinese wetgeving, en sancties bij mensenrechtenschendingen zoals bij de Oeigoeren en Tibetanen. Hun visie is gericht op het verminderen van afhankelijkheid van China en het beschermen van mensenrechten en ecologische waarden.
Handelsbeperkingen op goedkope Chinese producten
De PvdD wil de import van goedkope producten uit China aan banden leggen om oneerlijke concurrentie, milieuvervuiling en uitbuiting tegen te gaan. Ze willen Europese instrumenten inzetten en nationaal beleid toevoegen om de afhankelijkheid van China te verminderen en de circulaire economie te bevorderen.
“Er wordt paal en perk gesteld aan de import van goedkope producten uit China. Hiervoor worden de EU-instrumenten zoals CBAM en ESPR gebruikt, aangevuld met nationaal beleid.”
Sancties en handelsbeperkingen bij mensenrechtenschendingen
De partij spreekt zich expliciet uit tegen mensenrechtenschendingen door China, met name richting Oeigoeren en Tibetanen, en is bereid daar consequenties aan te verbinden zoals handelsbeperkingen.
“Nederland spreekt zich uit voor mensenrechten en het recht op zelfbeschikking van onderdrukte volken, zoals de Oeigoeren en Tibetanen, en is niet bang om daar ook consequenties aan te verbinden, zoals handelsbeperkingen.”
Bescherming van privacy tegen Chinese wetgeving
De PvdD wil voorkomen dat Nederlandse data onder Chinese wetgeving vallen en is kritisch op de buitenlandse invloed van China op technologie en het internet. Ze pleiten voor opslag van data bij Nederlandse of Europese bedrijven.
“Nederlandse data worden zo veel mogelijk opgeslagen in datacenters van Nederlandse of Europese bedrijven, zodat deze niet vallen onder Amerikaanse of Chinese wetgeving.”
“China en de Verenigde Staten beheersen de digitale wereld. We blijven zeer kritisch over de buitenlandse invloed op technologie en het internet.”
Stoppen met export en opbouw vee-industrie in China
De partij wil dat Nederland stopt met het opbouwen en faciliteren van de vee-industrie in China, omdat dit leidt tot dierenleed en milieuproblemen.
“Nederland stopt met het opbouwen en faciliteren van vee-industrie elders, zoals in Oekraïne, China en Rusland is gebeurd.”
BBB ziet China als zowel een belangrijke handelspartner als een bron van strategische risico’s. De partij wil afhankelijkheid van China verminderen, vooral op het gebied van voedsel, industrie en strategische ketens, en pleit voor waakzaamheid rond mensenrechten en (cyber)veiligheid bij samenwerking.
Afhankelijkheid van China afbouwen in strategische sectoren
BBB beschouwt afhankelijkheid van China als een risico voor de Nederlandse voedselzekerheid, industrie en strategische autonomie. De partij wil deze afhankelijkheid volledig afbouwen en zet in op versterking van de eigen productiecapaciteit en maakindustrie.
“We bouwen op termijn alle afhankelijkheden van Rusland, China en gelieerde landen in de voedselketen volledig af.”
“Tot slot wil BBB dat Nederland minder afhankelijk wordt van landen als China en Rusland. Daarom moet de maakindustrie zoals de productie van landbouwmachines, medische apparatuur, medicijnen en defensieonderdelen behouden en versterkt worden.”
Samenwerking met China: kansen, maar waakzaamheid vereist
BBB staat open voor samenwerking met China op het gebied van handel en economie, maar benadrukt het belang van waakzaamheid voor (cyber)veiligheid, hybride dreigingen en mensenrechten. Nederland moet bij samenwerking met China aandringen op het respecteren van mensenrechten.
“Ook de samenwerking met China en andere landen in Azië staat hoog op de agenda. Naast wederzijdse belangen in handel en economie, is ook waakzaamheid geboden voor (cyber)veiligheid en hybride dreigingen. Bij de samenwerking met landen zoals China en Turkije moet Nederland aandringen op het in acht nemen van mensenrechten.”
Tegenwicht bieden aan Chinese invloed in Afrika
BBB ziet het strategisch investeren in Afrika als een manier om de invloed van China (en Rusland) te beperken en de wederzijdse economische groei en toegang tot grondstoffen te bevorderen.
“Strategisch zaken doen met Afrikaanse landen (landbouw, technologie, infrastructuur) draagt bij aan wederzijdse economische groei, voedselzekerheid en toegang tot grondstoffen en vormt een tegenwicht tegen de invloed van China en Rusland.”
JA21 ziet China als een strategische en technologische rivaal die een bedreiging vormt voor de nationale veiligheid, privacy en kritieke infrastructuur van Nederland. De partij pleit voor een behoedzaam en onafhankelijk Chinabeleid, gericht op het verminderen van afhankelijkheden en het versterken van veiligheidswaarborgen, zonder de dialoog met China volledig uit te sluiten. JA21 wil daarnaast voorkomen dat Nederland en Europa te afhankelijk worden van Chinese techbedrijven door te investeren in eigen strategische technologie en digitale veiligheid.
Behoedzaam Chinabeleid met focus op veiligheid en onafhankelijkheid
JA21 beschouwt China als een geopolitieke en technologische uitdager en wil daarom een voorzichtig beleid voeren dat de nationale veiligheid, privacy en kritieke infrastructuur beschermt. Tegelijkertijd wil de partij de dialoog met China behouden, maar wel vanuit een sterkere uitgangspositie door extra veiligheidswaarborgen en het verminderen van afhankelijkheden.
“Behoedzaam Chinabeleid met oog voor onze nationale veiligheid, privacy en kritieke infrastructuur. Extra veiligheidswaarborgen hoeven dialoog met China niet in de weg te staan. Integendeel, het verschaft Nederland juist een sterkere uitgangspositie.”
“China is uit op een technologische koppositie”
“De wereld verschuift naar een instabielere multipolaire orde waarin grootmachten als Rusland en China actief proberen het Westen te ondermijnen”
Minder afhankelijkheid van Chinese techbedrijven
JA21 wil dat Nederland en Europa niet volledig afhankelijk worden van Chinese (en Amerikaanse) technologiebedrijven. De partij pleit voor investeringen in strategische technologie en digitale veiligheid om de digitale soevereiniteit te waarborgen.
“Europa en Nederland mogen niet volledig afhankelijk zijn van Amerikaanse of Chinese techbedrijven. We investeren in strategische technologie en digitale veiligheid.”
BVNL uit in haar verkiezingsprogramma zorgen over de invloed van China op Nederland, met nadruk op het beperken van Chinese inmenging in vitale sectoren en het beschermen van de Nederlandse economie en veiligheid. De partij pleit voor strengere controle op Chinese investeringen en technologie, en wil voorkomen dat Nederland afhankelijk wordt van China op strategische terreinen. Concrete beleidsvoorstellen richten zich op het weren van Chinese bedrijven uit kritieke infrastructuur en het beschermen van kennis en innovatie.
Chinese inmenging in vitale sectoren tegengaan
BVNL waarschuwt voor de risico’s van Chinese invloed op de Nederlandse economie, technologie en infrastructuur. De partij wil voorkomen dat China toegang krijgt tot strategische sectoren en pleit voor strengere regelgeving en toezicht op Chinese investeringen, met het oog op nationale veiligheid en economische onafhankelijkheid.
“Chinese bedrijven mogen geen toegang krijgen tot vitale infrastructuur, zoals havens, telecom en energie.”
“We beschermen onze kennis en innovatie tegen overnames en spionage door China.”
“Nederland mag niet afhankelijk worden van China voor essentiële producten en technologieën.”
D66 ziet China als een bedreiging voor de economische en geopolitieke veiligheid van Europa, vooral door staatssteun en afhankelijkheid in cruciale sectoren. De partij wil de Europese autonomie versterken door minder afhankelijk te worden van China, onder andere via eigen productie van microchips en kritieke grondstoffen, en door te kiezen voor Europese digitale oplossingen.
Minder afhankelijkheid van China in cruciale sectoren
D66 wil de economische afhankelijkheid van China verminderen, omdat Chinese staatssteun en strategisch beleid de Europese veiligheid en concurrentiepositie bedreigen. De partij pleit voor meer Europese productie en innovatie in sectoren als microchips en kritieke grondstoffen, en voor het afbouwen van afhankelijkheid via internationale handelsakkoorden.
“Chinese staatssteun en het eigen-volk-eerstbeleid van de Verenigde Staten bedreigen onze economische veiligheid. Europa moet strategisch slimmer en onafhankelijker worden. Met groen Europees industriebeleid produceren en innoveren we zelf meer in cruciale sectoren, zoals in microchips en kritieke grondstoffen.”
“Europa wordt kampioen vrijhandel door wereldwijd handelsovereenkomsten te sluiten. Zo versterken we onze economie en bouwen we onze afhankelijkheid van landen als China af.”
Digitale en technologische onafhankelijkheid van China
D66 wil digitale autonomie voor Nederland en Europa, en streeft ernaar publieke sectoren los te maken van grote techbedrijven uit China (en Amerika). De partij kiest voor Europese alternatieven en wil dat een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie dit proces aanstuurt.
“Een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie krijgt onder meer de taak om het Rijk en publieke sectoren los te maken van grote techbedrijven uit Amerika en China.”
NSC ziet China vooral als een assertieve geopolitieke speler en benadrukt het belang van het verminderen van Europese afhankelijkheid van China voor kritieke grondstoffen. De partij pleit voor versterkte Europese samenwerking om strategische autonomie te vergroten en een gelijk speelveld voor bedrijven te waarborgen. Concrete voorstellen richten zich op het gezamenlijk optreden binnen de EU en het opbouwen van alternatieve handelsrelaties buiten China.
Europese samenwerking tegen Chinese assertiviteit
NSC beschouwt de assertiviteit van China als een geopolitieke uitdaging en vindt dat alleen door Europese samenwerking effectief tegenwicht kan worden geboden. Dit standpunt is ingegeven door zorgen over strategische afhankelijkheid en het beschermen van Europese belangen.
“Alleen samen kunnen we geopolitiek tegenwicht bieden tegen de agressie van Rusland en de assertiviteit van China en grip krijgen op migratie.”
Afhankelijkheid van China voor kritieke grondstoffen verminderen
NSC wil de afhankelijkheid van China voor kritieke grondstoffen actief terugdringen door te investeren in alternatieve handelsrelaties, met name met landen in Afrika en Zuid-Amerika. Dit moet de strategische zelfstandigheid en economische weerbaarheid van Nederland en Europa vergroten.
“We werken samen met onze Europese partners om onze afhankelijkheid van landen zoals China voor kritieke grondstoffen te verminderen. Hiervoor investeren we in het opbouwen van slimme en duurzame handelsrelaties met landen in onder andere Afrika en Zuid-Amerika.”
DENK neemt een uitgesproken kritisch standpunt in tegenover China vanwege de mensenrechtensituatie, met name de behandeling van Oeigoeren en andere minderheden. De partij pleit voor sancties, een boycot van producten uit Oeigoerse dwangarbeid, en het erkennen van de misdaden als genocide. DENK wil dat Nederland zich krachtig en concreet uitspreekt tegen deze mensenrechtenschendingen.
Sancties en boycot tegen China vanwege Oeigoeren
DENK wil dat Nederland harde maatregelen neemt tegen China vanwege de onderdrukking van Oeigoeren en andere minderheden. De partij ziet dit als een ernstige schending van mensenrechten en vindt dat Nederland hierin internationaal een voortrekkersrol moet nemen, onder andere door sancties, een boycot en het expliciet benoemen van de regio als ‘Oost Turkestan’.
“Nederland moet sancties tegen China instellen op basis van de behandeling van de Oeigoeren en andere minderheden. Er komt een boycot van producten die tot stand zijn gekomen met Oeigoerse dwangarbeid. Nederland gaat in officiële communicatie spreken over ‘Oost Turkestan’, zoals de Oeigoeren het noemen. Nederland gaat de misdaden tegen de Oeigoeren erkennen als genocide.”
FVD noemt China slechts in één concrete context: als negatief voorbeeld van centrale controle via digitale valuta. Het programma waarschuwt tegen het invoeren van een digitale euro, waarbij verwezen wordt naar het Chinese systeem van programmeerbaar geld en bewegingsbeperkingen. Er zijn geen andere standpunten of beleidsvoorstellen specifiek gericht op China.
Verzet tegen digitale euro naar Chinees model
FVD verzet zich fel tegen de invoering van een digitale euro (CBDC), omdat dit volgens hen leidt tot centrale controle en beperking van individuele vrijheden, vergelijkbaar met het systeem in China. Ze waarschuwen dat programmeerbaar digitaal geld kan worden ingezet om persoonlijke uitgaven en gedragingen te sturen, zoals in China al gebeurt met bijvoorbeeld reisbeperkingen.
“Zo kan in theorie worden ingesteld dat dit digitale geld niet kan worden uitgegeven aan dierlijk voedsel of benzine. Of kan een bepaald maximum aan vliegbewegingen worden toegewezen, zoals in China reeds gebeurt.”
De SP noemt China slechts één keer expliciet in haar verkiezingsprogramma en neemt daarbij een duidelijk standpunt in tegen oorlogszuchtige retoriek richting China. De partij pleit voor diplomatie en samenwerking in plaats van confrontatie, en verzet zich tegen het meegaan in internationale spanningen of militaire escalatie met China. Concrete beleidsvoorstellen over China ontbreken verder.
Niet meegaan in oorloghitserij richting China
De SP wil dat Nederland zich niet laat meeslepen in internationale spanningen of militaire confrontaties met China. De partij benadrukt het belang van diplomatie en samenwerking, en keert zich tegen het aanwakkeren van conflicten of het volgen van agressieve buitenlandse politiek richting China. Dit standpunt is ingegeven door de wens om vrede, internationale rechtsorde en geloofwaardigheid te waarborgen.
“Wij blijven ons hiertegen verzetten, zoals we dat altijd hebben gedaan. Ook gaan wij niet mee in de oorloghitserij richting andere landen, zoals China.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma