De SGP is kritisch over massasurveillance en digitale controle vanuit de EU, en benadrukt het belang van privacy, vooral bij de bescherming van kinderen en het gebruik van nieuwe technologieën zoals AI. Tegelijkertijd wil de partij privacy niet laten prevaleren boven veiligheid bij terrorismebestrijding en de aanpak van zware criminaliteit. De SGP pleit voor menselijk toezicht op technologie, individuele zeggenschap over data, en is tegen een Europees digitaal paspoort en digitale euro.
De SGP waarschuwt voor de gevaren van digitale controle en censuur door Europese regelgeving, vooral als dit leidt tot beperking van klassieke christelijke opvattingen of vrijheid van meningsuiting. De partij is beducht voor subjectieve interpretaties van hatespeech en het risico op censuur onder het mom van desinformatie.
“De SGP waakt ervoor dat digitale controle vanuit de EU omgezet wordt in digitale censuur van klassiek-christelijke opvattingen, zoals op het terrein van het huwelijk en de bescherming van het (ongeboren) leven.”
“Subjectieve interpretaties van de definitie van hatespeech rukken steeds sneller op. In plaats dat de EU dit faciliteert, zou zij de vrijheid van meningsuiting moeten versterken.”
“De SGP is echter beducht voor foutieve claims van ‘desinformatie’ waarbij het gevaar dreigt van censuur.”
De SGP vindt dat privacy van (mogelijke) terroristen beperkt mag worden als dat nodig is voor effectieve bestrijding van terrorisme. De partij wil voldoende ruimte voor inlichtingen- en veiligheidsdiensten om digitaal verkeer te onderscheppen.
“De Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten moet voldoende ruimte bieden om snel op nieuwe dreigingen in te spelen, ook als dat privacy van mogelijke terroristen beperkt.”
“Veiligheidsdiensten moeten aanslagen voorkomen en digitaal verkeer van terroristen tijdig onderscheppen.”
De SGP wil dat burgers zelf zeggenschap krijgen over hun data en pleit voor transparantie van bedrijven en organisaties over datagebruik. Privacybescherming moet worden versterkt, onder andere bij openbaarmaking van gegevens.
“De SGP wil toe naar zoveel mogelijk ‘individueel eigenaarschap’ van data. Niet de autofabrikant en het energiebedrijf, maar de auto- en de woningbezitter moeten bepalen wat er met ‘hun’ data gebeurt.”
“Bedrijven en organisaties moeten transparant zijn over het gebruik van data van burgers.”
“Bescherming van het privéleven van burgers, boeren en ondernemers wordt versterkt bij openbaarmaking van gegevens, bijvoorbeeld door aanscherping van de EU-richtlijn over milieu-informatie.”
De SGP is tegen de invoering van een Europees digitaal paspoort en een digitale euro, uit vrees voor een te machtige overheid en verlies van nationale soevereiniteit.
“De SGP is daarom tegen het invoeren van een Europees digitaal paspoort en een digitale euro.”
De SGP benadrukt dat AI-systemen altijd onder menselijk toezicht moeten staan, met duidelijke ethische richtlijnen en bescherming van privacy. Algoritmes moeten transparant en controleerbaar zijn.
“De eindbeslissing moet altijd bij een mens liggen.”
“Er moeten ethische richtlijnen worden geïntegreerd voor AI waaronder het voorkomen van vooringenomenheid en het beschermen van privacy.”
“Algoritmes moeten altijd te herleiden zijn zodat beslissingen en de manier waarop deze tot stand gekomen zijn duidelijk en controleerbaar blijven.”
De SGP wil verplichte leeftijdsverificatie op app-storeniveau, met specifieke aandacht voor privacy en ouderrechten. Ook pleit de partij voor een verbod op sociale media voor kinderen onder de 15 jaar.
“Leeftijdsverificatie wordt verplicht en vindt plaats op app-storeniveau waarbij koppeling plaatsvindt van de API-systemen. We houden daarbij specifiek aandacht voor waarborgen ten aanzien van de privacy en de rechten van ouders.”
“De SGP wil een verbod op sociale media voor kinderen jonger dan 15 jaar.”
De SGP wil de uitwerking van de AVG aanpassen zodat privacyregels opsporing en aanpak van zware criminaliteit, zoals mensenhandel en kindermisbruik, niet onnodig belemmeren.
“De aanpak van mensenhandel mag niet verhinderd worden door te strenge toepassing van de AVG. De SGP wil de uitwerking van de AVG aanpassen zodat meer zaken opgelost kunnen worden.”
FVD verzet zich krachtig tegen chatcontrol, massasurveillance en inbreuken op privacy door overheid en Big Tech. Ze willen digitale communicatie onder het briefgeheim brengen, anonimiteit online waarborgen, de Sleepwet en Europese Digital ID afwijzen, en een anti-censuurwet invoeren. Hun kernvisie is dat privacy en vrijheid essentieel zijn voor een vrije samenleving en dat digitale controle en censuur moeten worden teruggedrongen.
FVD wil dat digitale communicatie dezelfde grondwettelijke bescherming krijgt als briefpost en telefoongesprekken, om burgers te beschermen tegen toezicht en censuur. Dit is een directe reactie op de groeiende digitale surveillance en plannen voor chatcontrol-achtige maatregelen.
“Het briefgeheim, zoals vastgelegd in artikel 13 van de Grondwet, gaat ook gelden voor digitale communicatie, zodat e-mails en berichten dezelfde bescherming genieten als briefpost en telefoongesprekken.”
FVD verzet zich tegen wetgeving en Europese plannen die massasurveillance mogelijk maken, zoals de Sleepwet, Digital ID en biometrische registratie. Zij zien deze als bedreigingen voor anonimiteit en individuele vrijheid.
“We respecteren de uitslag van het referendum van 2017 en schaffen de Sleepwet af, zodat burgers niet structureel kunnen worden afgeluisterd.”
“We verzetten ons tegen een Europese digitale identiteit, zodat Nederlanders niet in een centraal controlesysteem terechtkomen.”
“We weigeren voorstellen om biometrische data van internetgebruikers op te slaan, zodat anonimiteit online gewaarborgd blijft.”
FVD beschouwt anonimiteit als essentieel voor vrijheid van meningsuiting en bescherming tegen machtsmisbruik. Ze zijn tegen verplichte identiteitskoppeling aan online accounts en tegen registratie van biometrische data.
“We maken anonimiteit de norm. We verzetten ons tegen verplichte identiteitskoppeling aan accounts, zodat iedereen zonder angst kennis kan vergaren en meningen kan uiten.”
FVD wil een anti-censuurwet die bepaalt dat alleen strafbare uitingen gemodereerd mogen worden, en verbiedt overheidsdruk op techbedrijven om legale meningen te weren. Dit is een reactie op zowel overheids- als private censuur en surveillance.
“We voeren een wet in die bepaalt dat Big Tech-bedrijven alleen strafbare uitingen mogen modereren, zodat legale meningen nooit worden verwijderd of onzichtbaar worden gemaakt.”
“We verbieden de overheid om contact te houden met of druk uit te oefenen op techbedrijven om afwijkende meningen te weren, zodat het publieke debat vrij blijft.”
FVD wil de AVG en Cookiewet afschaffen en vervangen door praktische privacyregels, omdat zij vinden dat huidige regelgeving privacy niet effectief beschermt en leidt tot bureaucratie.
FVD ziet cash als waarborg voor privacy en verzet zich tegen financiële surveillance via banken en KYC-regels. Ze willen een wettelijk recht op cashbetalingen en het afschaffen van limieten en overbodige klantcontroles.
De Partij voor de Dieren (PvdD) verzet zich krachtig tegen massasurveillance, de EU-chatcontrol en het inperken van privacy door overheid en bedrijven. Zij willen end-to-end-encryptie behouden, de Sleepwet intrekken, gezichtsherkenning in de openbare ruimte verbieden en alleen bij concrete verdenking (met rechterlijke toetsing) toegang tot persoonsgegevens toestaan. Hun visie is dat privacy een fundamenteel recht is dat essentieel is voor een vrije samenleving en niet mag worden opgeofferd aan schijnveiligheid of commerciële belangen.
PvdD wijst de voorgestelde EU-chatcontrol expliciet af en wil end-to-end-encryptie behouden, omdat zij massasurveillance van digitale communicatie als een ernstige bedreiging voor privacy en vrijheid zien.
“De voorgestelde EU ‘chatcontrol’, waarmee alle digitale communicatie gescand wordt, komt er niet. We houden end-to-end-encryptie in stand.”
De partij wil de huidige Sleepwet intrekken vanwege de risico’s op massasurveillance en pleit voor een nieuwe, privacyvriendelijke wet voor inlichtingen- en veiligheidsdiensten.
“De voorgenomen verdere verruiming van de Sleepwet gaat niet door. In plaats daarvan wordt de Sleepwet ingetrokken en er komt een nieuwe privacyvriendelijke Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv).”
PvdD vindt dat politie, justitie en inlichtingendiensten alleen bij een concrete, door de rechter getoetste verdenking toegang mogen krijgen tot persoonsgegevens van burgers, om willekeurige of grootschalige datavorderingen te voorkomen.
“Alleen wanneer er sprake is van een concrete verdenking die door de rechter wordt getoetst, mogen politie, justitie en inlichtingendiensten gegevens over burgers opvragen bij bedrijven.”
De partij wil gezichtsherkenning in de openbare ruimte en particuliere camera’s met gezichtsherkenning verbieden, en cameratoezicht alleen tijdelijk toestaan in door de rechter aangewezen risicogebieden, om massasurveillance te voorkomen.
“Camera’s met gezichtsherkenning staan we niet toe in de openbare ruimte, winkels en horeca. Daarnaast komt er een verbod op particuliere camera’s met gezichtsherkenning, zoals slimme deurbellen, in de openbare ruimte.”
“Inzet van cameratoezicht mag alleen tijdelijk, in een door de rechter aangewezen risicogebied.”
PvdD verbiedt meekijksoftware voor thuiswerkers en beschermt studenten tegen verplichte surveillance, en eist dat essentiële diensten altijd zonder Big Tech-apps toegankelijk blijven.
“Meekijksoftware voor thuiswerkende werknemers wordt verboden.”
“Studenten mogen weigeren meekijksoftware te installeren op hun computer voor het maken van tentamens.”
“Geen appdwang. Diensten van overheid, scholen, zorginstellingen en banken mogen nooit alleen nog maar via apps en platformen van Big Tech bereikbaar zijn.”
De partij verwerpt wetten en initiatieven die massale koppeling en analyse van persoonsgegevens mogelijk maken, zoals de ‘Super SyRi’-wet, om massasurveillance te voorkomen.
“De voorgestelde ‘Super SyRi’-wet (WGS), waarbij de overheid en bedrijven massaal gegevens verzamelen, koppelen en analyseren, voeren we niet in.”
PvdD benadrukt dat privacy een grondrecht is en dat de overheid zeer terughoudend moet zijn met het verzamelen en controleren van persoonsgegevens onder het mom van veiligheid.
“Privacy is van onschatbare waarde in een vrije samenleving en daarom grondwettelijk beschermd. Alleen met privacy kunnen we een vrij leven leiden zonder interventies van anderen en van de staat. De overheid maakt gretig gebruik van de mogelijkheden die er zijn om burgers te controleren onder het mom van veiligheidsmaatregelen en efficiëntie. We moeten hier juist zeer terughoudend mee omgaan.”
BIJ1 verzet zich krachtig tegen massasurveillance, grootschalige dataverzameling en inbreuken op privacy door overheid en politie. Ze willen cameratoezicht en automatische gezichtsherkenning verbieden, dataverzameling minimaliseren, en privacywaakhonden meer macht geven. Hun kernvisie is dat privacy en democratische rechten centraal moeten staan, met strenge controle op overheidsdiensten en maximale bescherming van burgers tegen surveillance.
BIJ1 wil een einde maken aan standaard cameratoezicht en automatische gezichtsherkenning in de publieke ruimte, omdat dit leidt tot massasurveillance en een inbreuk vormt op de privacy van burgers. Ze stellen dat handhaving alleen mag dienen ter bescherming van demonstraties, niet voor repressie of controle, en dat bestaand beeldmateriaal streng getoetst en verwijderd moet worden als het niet nodig is voor strafrechtelijk onderzoek.
“De grootschalige controle en surveillance bij demonstraties – zoals de standaard inzet van camera’s – in de publieke ruimte stopt onmiddellijk en er komt nieuw beleid waarin de privacy van de burger centraal staat. Ook automatische gezichtsherkenning wordt verboden.”
“Bestaande video-archieven worden volledig onderzocht door privacywaakhonden en getoetst bij de rechter. Al het beeldmateriaal dat geen directe toepassing heeft voor strafrechtelijk onderzoek wordt verwijderd.”
BIJ1 wil dat alle dataverzameling door overheid en justitie wordt teruggebracht tot het strikt noodzakelijke, met streng toezicht van privacywaakhonden. Ze zijn tegen het gebruik van privé smart-deurbellen voor dataverzameling en willen dat adviezen van privacywaakhonden bindend en openbaar worden, met zwaardere sancties bij overtredingen.
“Alle dataverzameling door overheid en justitie wordt geminimaliseerd tot het absoluut noodzakelijke, en er komt altijd streng toezicht van privacywaakhonden.”
“Het verzamelen van data via privé smart-deurbellen wordt helemaal gestopt.”
“De adviezen van privacywaakhonden worden openbaar en afdwingbaar met sancties die verder gaan dan de huidige ineffectieve bestuurlijke boetes.”
Cameratoezicht mag volgens BIJ1 niet langer de norm zijn, maar slechts in uitzonderlijke gevallen worden ingezet. Alle (politie)camera’s in de publieke ruimte moeten in een openbaar register worden opgenomen en getoetst aan aangescherpte privacywetgeving.
“Alle (politie)camera’s in de publieke ruimte komen in een openbaar register en worden getoetst op aangescherpte privacywetgeving. Cameratoezicht wordt niet meer de norm, maar een uitzondering.”
BIJ1 wil de bevoegdheden van veiligheidsdiensten (zoals AIVD en NCTV) fors inperken en hun gegevensverstrekking aan buitenlandse geheime diensten beperken. Ze pleiten voor strenge, onafhankelijke democratische controle op deze diensten om massasurveillance te voorkomen.
BIJ1 wil het gebruik van private DNA-banken door de politie verbieden en het afnemen van DNA beperken tot zeer ernstige misdrijven, uitsluitend na toetsing door een rechter. Dit is bedoeld om onnodige en massale opslag van gevoelige persoonsgegevens te voorkomen.
“Het gebruik van private DNA-banken door de politie wordt verboden. Het afnemen van DNA wordt alleen toegestaan bij zeer ernstige misdrijven en na toetsing door een rechter.”
Het CDA kiest voor een strengere regulering van online communicatie en social media, waarbij veiligheid en bestrijding van misbruik voorop staan, ook als dit ten koste gaat van privacy en anonimiteit. Het programma bevat voorstellen voor het verbieden van anonieme accounts, strengere handhaving op online platforms, en het delen van gegevens tussen instanties, terwijl privacywetgeving kritisch wordt bekeken en mogelijk versoepeld. Massasurveillance of expliciete steun voor chatcontrol wordt niet direct genoemd, maar de toon is duidelijk: privacy mag wijken voor veiligheid en controle.
Het CDA wil anonieme accounts op social media kunnen verbieden om de publieke opinie en informatievoorziening te beschermen tegen misbruik en desinformatie. Dit raakt direct aan privacy en het recht op anoniem communiceren online.
“Daarom willen we anonieme social media-accounts kunnen verbieden. We willen de wetgeving aanscherpen om krachtig op te kunnen treden...”
“Om desinformatie te bestrijden, werken we in Europees verband aan regelgeving, waaronder bronvermelding en de aanpak van anonieme accounts en factchecking.”
Het CDA pleit voor strengere regels en handhaving op online platforms, inclusief het delen van gegevens tussen instanties en het verplichten van privacy-vriendelijke instellingen, maar privacywetgeving mag niet te veel in de weg staan.
“We pakken hostingbedrijven aan die online kindermisbruik faciliteren.”
“Systemen die melding maken van mishandeling in de privésfeer moeten daarom aan elkaar gekoppeld worden zodat bij een nieuwe melding meteen zichtbaar is dat er een trend is.”
“Techbedrijven worden verplicht om standaard de veiligste en meest privacy-vriendelijke instellingen te gebruiken.”
“Waar de Algemene verordening Gegevensbescherming belangrijk is in het beschermen van privacygegevens van inwoners, zit de wet ook vaak efficiënte samenwerking door delen van gegevens in de weg en zorgt de wet voor administratieve lasten. We houden deze wet goed tegen het licht. Daar waar voordelen voor betrokkenen evident zijn, willen we de ruimte benutten.”
Het CDA wil platforms die zich niet aan de regels houden, bij herhaalde en grove schendingen (tijdelijk) uit de lucht kunnen halen, waarmee ze pleiten voor vergaande controle op online communicatie.
“Bij herhaalde en grove schending willen we dat websites en platforms (tijdelijk) uit de lucht worden gehaald.”
Het CDA noemt het belang van digitale rechten, zoals transparantie en eigenaarschap van data, maar dit wordt vooral als randvoorwaarde genoemd en niet als absolute bescherming van privacy.
“We doen voorstellen om digitale rechten beter in de wet te verankeren, zoals het recht op transparantie en het recht op eigenaarschap van data.”
NSC verzet zich expliciet tegen chatcontrol en massasurveillance door de overheid en benadrukt het belang van privacy en vertrouwelijke communicatie. Ze willen geen achterdeurtjes in communicatiediensten, pleiten voor strenge privacyregels en geven burgers meer zeggenschap over hun data. Hun visie is dat digitalisering niet mag leiden tot een surveillancestaat en dat privacy een fundamenteel recht blijft.
NSC is fel tegenstander van chatcontrol en het ondermijnen van end-to-end-encryptie. Ze vinden dat burgers zonder angst voor massasurveillance moeten kunnen communiceren en wijzen het inbouwen van achterdeurtjes in communicatiediensten expliciet af. Dit standpunt is een direct antwoord op Europese voorstellen voor chatcontrol en benadrukt het belang van vertrouwelijkheid en privacy in digitale communicatie.
NSC stelt dat Nederland geen surveillancestaat mag worden en dat privacybescherming centraal moet staan bij digitalisering. Ze willen duidelijke spelregels voor dataverzameling en -gebruik, en benadrukken dat de overheid zeer terughoudend moet zijn met het volgen of profileren van individuen. Dit standpunt adresseert de bredere dreiging van massasurveillance en het risico op ontsporend datagebruik door de overheid.
NSC wil dat burgers meer controle krijgen over hun persoonsgegevens en inzage hebben in wie hun data gebruikt. Ze stellen voor om het ‘once only’-principe te hanteren en een persoonlijke digitale kluis te verkennen, zodat burgers zelf hun data beheren en kunnen zien wie toegang heeft gehad. Dit versterkt de bescherming tegen onnodige of ongewenste dataverzameling en -deling.
“Het uitgangspunt wordt dat deze slechts eenmaal worden opgeslagen (het ‘once only’-principe) naar Ests voorbeeld. Wanneer een persoon/bedrijf/instantie deze gegevens wil opvragen, wordt de zoekvraag geregistreerd en gemeld bij de burger.”
“We hanteren het principe dat de burger zo veel mogelijk zeggenschap moet krijgen over de data die over hem of haar worden verzameld en verwerkt.”
NSC wil strengere handhaving op bestaande privacyregels, voldoende financiering voor toezichthouders en een verbod op gezichtsherkenning in de openbare ruimte. Hiermee willen ze voorkomen dat technologische ontwikkelingen leiden tot grootschalige privacyschendingen of massasurveillance.
“Er moet strengere handhaving zijn op de bestaande regels. Zo mogen er geen camera’s met gezichtsherkenning in de openbare ruimte of in supermarkten hangen.”
“Grootschalige privacyschendingen van groepen burgers door tech-reuzen en de online advertentie industrie zijn een grove en bewuste schending van de grondrechten.”
De SP is fel tegen chatcontrol en massasurveillance, en pleit voor maximale bescherming van privacy en digitale autonomie. Ze verwerpen EU-plannen voor chatcontrole, willen dataverzameling zonder concrete verdenking verbieden, en stellen strenge grenzen aan zowel overheids- als bedrijfsdatahonger. De partij kiest voor sterke encryptie, menselijke controle bij geautomatiseerde besluiten en een verbod op grootschalige dataverzameling door Big Tech.
De SP verzet zich expliciet tegen het EU-voorstel om chatberichten te controleren, omdat dit de vertrouwelijkheid van communicatie en het recht op privacy fundamenteel aantast. Ze willen encryptie juist beschermen en stimuleren.
“Geen chatcontrole. We zijn tegen het plan van de EU om apps zoals WhatsApp of Signal verplicht berichten te laten controleren op ongewenste inhoud voordat ze worden verstuurd. Om dat te kunnen doen, moeten de apps eerst je berichten ontsleutelen, waardoor je privégesprekken niet meer écht privé zijn. We zijn tegen het EU voornemen om chatcontrole verplicht te stellen. Dit zal de vertrouwelijkheid van communicatie ondermijnen. Versleutelen van informatie door burgers wordt niet verboden, maar moeten we juist stimuleren.”
De SP wil dat overheden en geheime diensten geen data van burgers verzamelen zonder concrete verdenking, en verwerpt sleepnet-surveillance. Ze stellen dat massasurveillance ineffectief is en een bedreiging vormt voor burgerrechten.
“Zonder verdenking, geen data. Mensen moeten niet bang hoeven zijn dat er ongevraagd gegevens over hen worden verzameld. Als er geen concrete verdenking tegen iemand bestaat, mogen er geen gegevens binnengeharkt worden. Ook de AIVD heeft geen vrijbrief om massaal gegevens van burgers te verzamelen.”
“Het doorzoeken van massa’s gegevens van onschuldige burgers is niet effectief voor de bestrijding van terreur en zulke sleepnetten laten we dus niet meer toe.”
De SP wil het verdienmodel van Big Tech en surveillancekapitalisme doorbreken, onder meer door een wettelijk verbod op gepersonaliseerde advertenties, advertentieveilingen en grootschalige dataverzameling en -handel. Ze stellen dataminimalisatie als norm en eisen het recht op verwijdering van persoonsgegevens.
“Het is tijd voor een internet waarin de mens centraal staat, niet het algoritme en de winst. Daar moet een grote aanpak voorkomen, met als eerste kleine stappen een wettelijk verbod op gepersonaliseerde advertenties, advertentieveilingen en de grootschalige dataverzameling en handel.”
“Dataminimalisatie wordt de norm. Overheden en bedrijven mogen geen overbodige persoonsgegevens verzamelen, zoals locatiegegevens zonder duidelijke noodzaak.”
“Iedereen moet het recht hebben om zijn gegevens te laten verwijderen. Inclusief data die is doorgegeven aan andere partijen of in systemen is verwerkt.”
De SP wil dat algoritmes en AI nooit zelfstandig besluiten nemen over mensen, zeker niet bij impactvolle beslissingen. Menselijke controle en transparantie over gebruikte data zijn verplicht.
“Bij beslissingen die impact hebben op iemands leven, bijvoorbeeld bij de aanvraag voor een uitkering, blijven altijd mensen betrokken. We staan niet toe dat dergelijke beslissingen volledig geautomatiseerd worden via algoritmes. Ook moet het altijd duidelijk zijn welke gegevens de basis waren voor het besluit.”
De SP streeft naar digitale soevereiniteit door te investeren in Europese alternatieven voor Amerikaanse digitale infrastructuur en door het gebruik van open source en open standaarden te stimuleren.
“We moeten investeren in alternatieven in Nederland en Europa, zodat we de afhankelijkheid van de VS kunnen verminderen. Overheden maken zo veel mogelijk gebruik van open source en zorgen ervoor dat hun systemen leverancier onafhankelijk zijn, onder meer door het gebruik van open standaarden.”
De VVD kiest duidelijk voor het prioriteren van veiligheid en criminaliteitsbestrijding boven privacy, met een sterke nadruk op het delen van informatie tussen publieke en private partijen en het snel verwijderen van strafbare content online. De partij wil meer digitale surveillance-instrumenten inzetten, zoals gezichtsherkenning en ANPR-camera’s, en geeft expliciet aan dat privacy niet boven het veiligheidsbelang mag staan. Concrete voorstellen zijn onder meer het verbeteren van informatiedeling, het uitbreiden van cameratoezicht en het snel verwijderen van online content op last van de overheid.
De VVD stelt expliciet dat het belang van privacy ondergeschikt is aan het veiligheidsbelang en wil de mogelijkheden voor informatiedeling tussen publieke en private instanties fors uitbreiden. Dit wordt gemotiveerd door de wens om ondermijning, fraude en criminaliteit effectiever te bestrijden.
De VVD wil het gebruik van camera’s met gezichtsherkenning uitbreiden en meer ANPR-camera’s plaatsen, vooral in grensregio’s, om criminaliteit en ordeverstoringen te bestrijden. Dit betekent een toename van massasurveillance in de publieke ruimte.
“zetten we camera’s met gezichtsherkenning in.”
“Meer ANPR-camera’s in grensregio’s: Om beter zicht te houden op wie onze grenzen over gaat, plaatsen we camera’s langs landelijke, maar specifiek ook langs kleine wegen in grensregio’s die kentekens registreren en vergelijken met een lijst van gezochte kentekens.”
De VVD wil dat strafbare of ongewenste online content snel verwijderd kan worden, waarbij burgemeesters en toezichthouders vergaande bevoegdheden krijgen. Dit raakt direct aan chatcontrol en online monitoring.
De VVD wil grote sociale mediaplatforms onder streng toezicht plaatsen, met verplichte transparantie over algoritmes en inkomsten, en het verbieden van verslavende of polariserende algoritmes. Dit is gericht op het tegengaan van haat, extremisme en desinformatie, maar impliceert ook meer monitoring van online communicatie.
“Grote platforms als X, Instagram en Facebook worden onder streng toezicht gebracht; ze moeten transparantie geven over algoritmes en inkomsten en zich houden aan onze wetgeving.”
“Verslavende en schadelijke algoritmes die als voedingsbodem fungeren voor haat en extremisme worden verboden, omdat ze polariserende content bevoordelen.”
De ChristenUnie is kritisch op massasurveillance en pleit voor het beschermen van privacy, vooral tegen de macht van grote techbedrijven en bij digitale overheidsprojecten. Ze willen transparantie en keuzevrijheid bij algoritmes, zijn kritisch op de Europese Digitale Identiteit, en eisen dat privacy van burgers altijd wordt geborgd. Tegelijkertijd willen ze stevige maatregelen tegen online kindermisbruik, waarbij gegevensuitwisseling en opsporing worden versterkt.
De ChristenUnie wil dat burgers meer grip krijgen op hoe hun data en informatie online worden gebruikt, met verplichte transparantie over algoritmes en keuzevrijheid voor gebruikers. Dit moet voorkomen dat techbedrijven te veel macht krijgen over informatievoorziening en privacy schenden.
“Social media bedrijven worden verplicht om minder 'polariserende algoritmes' in te zetten, bijvoorbeeld door gebruikers keuze vrijheid te geven over hoe aanbevelingen tot stand komen.”
“Het algoritmeregister wordt uitgebreid en verplicht gesteld, zodat transparant is hoe algoritmes worden ingezet.”
“Ons recht op privacy en onze vrije en ongefilterde toegang tot gegevens kunnen in het gedrang komen als we niet meer grip krijgen op grote techbedrijven die grote hoeveelheden data over ons verzamelen en steeds meer bepalen welke informatie wij zien.”
De partij is expliciet kritisch over de Europese Digitale Identiteit vanwege privacyzorgen en wil dat deelname vrijwillig, transparant en privacy-proof is, zonder een Europees Burgerservicenummer.
“De ChristenUnie is kritisch op de ontwikkelingen rondom de Europese Digitale Identiteit (eID). Als er een eID komt, moet dit vrijwillig, transparant en privacy-proof zijn. Er komt geen Europees Burgerservicenummer.”
De ChristenUnie stelt dat privacy van burgers en patiënten altijd geborgd moet zijn bij het gebruik van kunstmatige intelligentie en big data, met uitsluiting van commercieel gebruik van medische data.
“Voorwaarde is dat de privacy van patiënten wordt geborgd en commercieel gebruik van data uitgesloten.”
Hoewel privacy belangrijk is, wil de ChristenUnie bij de bestrijding van online kindermisbruik laagdrempelige multinationale gegevensuitwisseling en samenwerking in opsporing en vervolging, inclusief het direct verantwoordelijk stellen van hostingbedrijven.
Volt is uitgesproken tegen massasurveillance en de Europese Chatcontrol-wet, en stelt privacy en fundamentele rechten centraal in haar digitale beleid. De partij pleit voor een verbod op grootschalige gezichtsherkenning, etnisch profileren en het afzwakken van end-to-end encryptie, en wil privacy-by-design als norm bij digitale systemen. Volt kiest voor transparantie, mensenrechtentoetsen en strikte waarborgen tegen massasurveillance, met concrete voorstellen om burgerrechten te beschermen.
Volt verwerpt expliciet de Europese Chatcontrol-wet, omdat deze de privacy van burgers en de bescherming van hun communicatie ernstig zou ondermijnen. De partij ziet het als een onacceptabele vorm van massasurveillance die niet past binnen de bescherming van fundamentele rechten.
“Volt wil dat Nederland niet instemt met de invoering van de Europese Chat control-wet.”
Volt wil een verbod op grootschalige real-time gezichtsherkenning, sleepnetten en het monitoren van demonstranten zonder aanleiding. Dit om te voorkomen dat massasurveillance de vrijheid van burgers en het vertrouwen in de overheid schaadt.
“illegale inzet van grootschalige real-time gezichtsherkenning of sleepnetten. Volt wil een verplichte mensenrechtentoets bij nieuwe (en bestaande) wetgeving in het veiligheidsdomein.”
“Het gebruik van gezichtsherkenning van demonstranten en het bijhouden van een demonstrantendatabase moet worden verboden... Het verbod op massale surveillance moet expliciet worden vastgelegd.”
Volt is fel tegen het verzwakken van end-to-end encryptie, omdat dit de veiligheid en privacy van online communicatie aantast. De partij beschouwt dit als schijnveiligheid en wil dat communicatie beschermd blijft.
“Voor Volt is het afzwakken van end-to-end encryptie ten behoeve van schijnveiligheid onaanvaardbaar. Online communicatie blijft dus beschermd.”
Volt wil dat privacy by design het uitgangspunt is bij elk nieuw systeem en dat burgers altijd inzicht hebben in wie hun gegevens bekijkt en waarvoor. Transparantie en controle over data zijn essentieel om massasurveillance te voorkomen.
“Privacy by design is het uitgangspunt bij ieder nieuw systeem.”
“Burgers hebben altijd inzicht in wie hun gegevens bekijken en waarvoor.”
Volt stelt een verplichte mensenrechtentoets voor bij nieuwe en bestaande wetgeving in het veiligheidsdomein, om te waarborgen dat maatregelen voldoen aan minimumeisen voor bescherming van fundamentele rechten.
“Volt wil een verplichte mensenrechtentoets bij nieuwe (en bestaande) wetgeving in het veiligheidsdomein. Hierin toetsen we of de voorgestelde maatregelen voldoen aan de minimumeisen voor de bescherming van fundamentele rechten en vrijheden van inwoners.”
BVNL verzet zich krachtig tegen massasurveillance, digitale censuur en overheidsbemoeienis in de privésfeer van burgers. De partij pleit voor het beschermen van privacy, het waarborgen van encryptie, het stoppen van profilering en het afwijzen van identificatieplicht en “chatcontrol”-achtige maatregelen. BVNL wil dat de overheid geen invloed uitoefent op online meningsuiting en geen grootschalige dataverzameling of profilering van burgers toepast.
BVNL beschouwt encryptie als essentieel voor privacy en verzet zich tegen pogingen om encryptie te verzwakken of te verbieden, waarmee zij zich duidelijk uitspreekt tegen “chatcontrol”-achtige maatregelen. Dit standpunt is gericht op het beschermen van het communicatiegeheim en het voorkomen van massasurveillance via digitale middelen.
“BVNL is vastberaden om het behoud van encryptie te waarborgen, omdat dit essentieel is voor de bescherming van persoonlijke gegevens en het communicatiegeheim. We zullen ons verzetten tegen pogingen om encryptie te verzwakken of te verbieden, en in plaats daarvan investeren in veilige technologieën die privacy en online veiligheid bevorderen.”
BVNL wil dat de overheid zich niet bemoeit met de inhoud van online communicatie, geen digitale censuur toepast en geen invloed uitoefent op social media of techbedrijven over wat als desinformatie wordt aangemerkt. Dit is een reactie op recente overheidspraktijken rondom online monitoring en beïnvloeding.
“De overheid mag geen digitale censuur plegen.”
“De overheid mag geen contacten onderhouden met en invloed uitoefenen op social media en techbedrijven over het dwarszitten van Nederlanders met afwijkende meningen en over welke opvattingen als ‘desinformatie’ moeten worden aangemerkt.”
BVNL verzet zich tegen het verplicht stellen van identificatie voor het gebruik van social media, waarmee het anoniem online participeren wordt beschermd en massasurveillance wordt tegengegaan.
“Er komt geen identificatieplicht voor het gebruik van social media.”
BVNL wil dat de overheid stopt met het verzamelen van informatie en het samenstellen van profielen van burgers, bijvoorbeeld via programma’s als Palentir. Dit standpunt is expliciet gericht tegen massasurveillance en profilering.
“De overheid stopt met ongeremde informatieverzameling over burgers en het samenstellen van profielen van burgers (met bijvoorbeeld het programma Palentir e.d.).”
BVNL benadrukt privacy als een fundamenteel recht dat beschermd moet worden, ook tegen de overheid. Dit vormt de basis voor hun afwijzing van massasurveillance en overheidscontrole.
“Wij hechten grote waarde aan privacy voor de burger, ook ten opzichte van de overheid.”
GroenLinks-PvdA verzet zich tegen massasurveillance en pleit voor sterke privacybescherming, met nadruk op gerichte inlichtingenverzameling en het wettelijk waarborgen van digitale communicatievrijheid. Ze zijn tegen het verdienmodel van grootschalige dataverzameling en willen end-to-end encryptie wettelijk vastleggen, terwijl ze expliciet kiezen voor gerichte digitale surveillance in plaats van massasurveillance.
GroenLinks-PvdA wil dat inlichtingen- en veiligheidsdiensten hun bevoegdheden alleen gericht inzetten en verzet zich tegen massasurveillance. Ze benadrukken het belang van mensenrechten en privacy bij digitale opsporing en bestrijding van terrorisme.
“Bij de bestrijding van terrorisme ligt de nadruk op het verzamelen van inlichtingen uit menselijke bronnen en gerichte digitale surveillance in plaats van op massasurveillance.”
“Het verzamelen van inlichtingen gebeurt zo gericht mogelijk.”
De partij wil het recht op privacy in digitale communicatie versterken door end-to-end encryptie wettelijk te beschermen en het digitaal briefgeheim te waarborgen. Dit is een direct standpunt tegen maatregelen zoals chatcontrol die encryptie zouden kunnen ondermijnen.
“Wij waarborgen het digitaal briefgeheim en leggen het recht om digitaal privégesprekken te voeren via end-to-end encryptie wettelijk vast.”
GroenLinks-PvdA wil het verdienmodel van grootschalige dataverzameling en gepersonaliseerde tracking door techbedrijven doorbreken, wat massasurveillance door private partijen tegengaat.
“We doorbreken het verdienmodel hierachter door een verbod op Europees niveau van gepersonaliseerde content en online tracking.”
“Binnen de EU pleiten we voor een verbod op de handel in persoonsgegevens en profielen.”
De partij wil de Autoriteit Persoonsgegevens en andere toezichthouders meer middelen en bevoegdheden geven om privacy en mensenrechten te beschermen, met name tegen ongewenste dataverzameling en algoritmische surveillance.
“We beschermen onze privacy en mensenrechten door meer middelen en bevoegdheden voor de Autoriteit Persoonsgegevens, de Autoriteit Consument en Markt en de algoritmetoezichthouder en faciliteren samenwerking met andere Europese toezichthouders.”
BBB benadrukt het belang van privacybescherming en digitale autonomie, met concrete voorstellen zoals het verankeren van digitale grondrechten in de Grondwet en het beperken van gezichtsherkenning en surveillance zonder strikte wetgeving. Tegelijkertijd wil BBB barrières in privacywetgeving wegnemen voor gegevensuitwisseling bij zware criminaliteit, wat ruimte laat voor meer overheidscontrole. De partij kiest dus voor een balans tussen privacy en veiligheid, maar is niet principieel tegen gerichte surveillance.
BBB wil de privacy van burgers wettelijk versterken door digitale grondrechten in de Grondwet op te nemen en het gebruik van massasurveillance zoals gezichtsherkenning in de publieke ruimte te beperken zonder strikte wetgeving en toezicht. Dit standpunt adresseert de groeiende zorgen over massasurveillance en het verlies van autonomie in het digitale domein.
“Veranker digitale grondrechten in de Grondwet om de privacy, zeggenschap en autonomie van burgers in het digitale domein te waarborgen.”
“Beperk of verbied het gebruik van gezichtsherkenning en andere surveillance in de publieke ruimte zonder expliciete wetgeving en strikt toezicht.”
BBB wil barrières in privacywetgeving wegnemen om efficiëntere gegevensuitwisseling mogelijk te maken bij de bestrijding van zware criminaliteit. Dit standpunt laat ruimte voor meer gerichte surveillance door de overheid, onder het mom van veiligheid en criminaliteitsbestrijding.
“We halen barrières in privacywetgeving weg voor informatie uitwisseling voor die zaken die gerelateerd zijn aan zware criminaliteit en beperken het gebruik van communicatiemiddelen van gedetineerden.”
BBB pleit voor het in eigen beheer houden van vitale digitale infrastructuur en het opslaan van privacygevoelige data bij Nederlandse of Europese partijen, om afhankelijkheid van buitenlandse (en mogelijk surveillerende) techreuzen te verminderen. Dit is een indirecte bescherming tegen massasurveillance door buitenlandse actoren.
“Vitale infrastructuur in eigen beheer. Publieke en vitale digitale netwerken blijven zoveel mogelijk in bezit van Nederlandse of Europese bedrijven of samenwerkingsverbanden.”
“Overheidsdata en privacygevoelige informatie worden opgeslagen bij Nederlandse of Europese partijen die de hoogste beveiligingsnormen hanteren.”
D66 benadrukt het belang van digitale autonomie, privacy en bescherming tegen massasurveillance, waarbij burgers zelf de regie moeten houden over hun data. De partij verzet zich tegen grootschalige dataverzameling door zowel overheden als techbedrijven en pleit voor sterke waarborgen, onafhankelijke controle en Europese oplossingen. Concrete voorstellen zijn onder meer het "Baas-over-eigen-bitsprincipe", het verbieden van risicoprofilering op basis van etniciteit, en het versterken van toezicht op digitale rechten.
D66 wil dat burgers zelf bepalen wat er met hun data gebeurt en verzet zich tegen grootschalige dataverzameling en massasurveillance. Digitale autonomie en onafhankelijke controle zijn volgens D66 essentieel om privacy te waarborgen en de macht van techbedrijven en overheden te beperken.
“D66 introduceert het Baas-over-eigen-bitsprincipe. Mensen krijgen zelf de regie over hun online leven.”
“D66 staat voor democratische grip en onafhankelijke controle op ons digitale bestaan. Digitale autonomie is daarvoor cruciaal.”
“We zorgen voor digitale onafhankelijkheid, van de cloud en infrastructuur tot apps en algoritmes. We kiezen voor Europese oplossingen en stevige handhaving van Europese regels.”
D66 wil een einde maken aan risicoprofilering door de overheid op basis van etniciteit, nationaliteit en andere persoonlijke kenmerken, als reactie op schandalen zoals de toeslagenaffaire. Dit standpunt is direct gericht tegen massasurveillance en het ongericht verzamelen van persoonsgegevens door de overheid.
“D66 maakt daar bij wet een einde aan: overheidsorganisaties mogen geen etniciteit of nationaliteit meer gebruiken om mensen in te delen in risicogroepen. Ook kenmerken zoals de wijk waarin iemand woont, de taalvaardigheid van mensen en hun mentale welzijn worden niet meer gebruikt bij risicoprofilering.”
D66 erkent dat gegevensdeling soms nodig is, bijvoorbeeld tussen zorg en veiligheid, maar stelt dat dit alleen mag met strikte waarborgen voor privacy. Dit is een expliciete afwijzing van ongerichte massasurveillance.
“Het delen van gegevens wordt mogelijk, met goede waarborgen.”
DENK verzet zich tegen massasurveillance en pleit voor sterke bescherming van privacy en digitale mensenrechten. De partij wil de handel in persoonsgegevens beperken, de macht van big tech bedrijven inperken, en toezicht en transparantie rondom algoritmes en persoonsgegevens versterken. DENK spreekt zich niet expliciet uit over "chatcontrol", maar benadrukt privacybescherming en het voorkomen van machtsmisbruik door technologie.
DENK wil de privacy van burgers beter beschermen door de handel in persoonsgegevens aan banden te leggen en de macht van grote technologiebedrijven te beperken. Dit is een reactie op zorgen over massasurveillance en de invloed van big tech op persoonlijke data.
“Wij willen inzetten op betere waarborgen van de online privacy. Dat betekent dat handel in persoonsgegevens aan banden wordt gelegd en de macht van de bigtech bedrijven Europees moet worden ingeperkt.”
Om privacy en digitale rechten te waarborgen, wil DENK de Autoriteit Persoonsgegevens meer middelen, bevoegdheden en expertise geven, met name op het gebied van kunstmatige intelligentie. Dit moet voorkomen dat technologie wordt ingezet voor massasurveillance of machtsmisbruik.
“Sterker toezicht door de Autoriteit Persoonsgegevens. De AP krijgt extra middelen, bredere bevoegdheden en diepgaande expertise op het gebied van kunstmatige intelligentie.”
DENK wil dat algoritmes transparant worden en onder strenge eisen vallen, zodat ze niet kunnen worden ingezet voor discriminatie of massasurveillance. Een verplicht algoritmeregister en een algoritmewet moeten misbruik en schending van mensenrechten voorkomen.
DENK wil investeren in digitale veiligheid en onafhankelijkheid van systemen, zodat Nederland minder afhankelijk is van andere landen en grote bedrijven, wat het risico op massasurveillance door externe partijen verkleint.
“Er moet meer geïnvesteerd worden in digitale veiligheid. We moeten ook inzetten op onafhankelijkheid van onze systemen van andere landen en grote bedrijven.”
50PLUS erkent het belang van digitale veiligheid en privacy, maar kiest vooral voor maatregelen die gericht zijn op het beschermen van ouderen tegen online oplichting en identiteitsdiefstal. Het programma bevat geen expliciete standpunten over chatcontrol of massasurveillance, maar pleit wel voor het beperken van anonieme accounts en het versterken van digitale privacymaatregelen. De nadruk ligt op praktische bescherming van kwetsbare groepen, niet op principiële bezwaren tegen grootschalige digitale monitoring.
50PLUS wil anonieme accounts op internet verbieden of sterk beperken om online oplichting en identiteitsdiefstal tegen te gaan. Dit voorstel raakt direct aan privacy en kan implicaties hebben voor anoniem communiceren online, maar wordt vooral gemotiveerd vanuit het perspectief van veiligheid voor ouderen.
“Anonieme accounts worden verboden of in ieder geval sterk beperkt.”
De partij benadrukt het belang van digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen, specifiek om ouderen te beschermen tegen online criminaliteit. Er wordt echter niet ingegaan op bredere kwesties als massasurveillance of chatcontrol; de focus ligt op praktische bescherming tegen concrete dreigingen.
“Digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen beschermen ouderen tegen online oplichting en identiteitsdiefstal.”
JA21 kiest duidelijk voor veiligheid boven privacy en pleit voor uitbreiding van cameratoezicht, het wegnemen van juridische belemmeringen voor surveillance en het ontnemen van privacy aan beroepscriminelen. Er is geen expliciete afwijzing van massasurveillance of “chatcontrol”; privacy wordt vooral als obstakel gezien bij de bestrijding van criminaliteit.
JA21 wil fors investeren in cameratoezicht en geavanceerde surveillancetechnologie, en pleit voor het versoepelen van privacyregels om criminaliteit en drugssmokkel effectiever te bestrijden. Privacy van burgers wordt hierbij ondergeschikt gemaakt aan veiligheidsdoelen.
“Uitbreiding van het cameratoezicht, wegnemen van juridische belemmeringen voor het maken, opslaan en uitkijken van camerabeelden en fors investeren in geavanceerde surveillancetechnologie om drugssmokkel tegen te gaan.”
JA21 stelt expliciet dat beroepscriminelen hun privacy moeten verliezen als onderdeel van een harde aanpak van georganiseerde misdaad.
“Beroepscriminelen privacy ontnemen.”
Het PVV-verkiezingsprogramma bevat geen expliciete standpunten over "chatcontrol", privacybescherming of het tegengaan van massasurveillance. Wel zijn er enkele voorstellen die indirect raken aan privacy en surveillance, vooral in het kader van veiligheid en migratie, zoals het inzetten van camera’s en drones aan de grens en het invoeren van een digitale schandpaal voor bepaalde daders. De nadruk ligt daarbij op het vergroten van veiligheid, waarbij privacy niet als expliciet aandachtspunt wordt genoemd.
De PVV wil het leger inzetten met camera’s en drones om de grenzen te bewaken en asielzoekers te weren. Dit voorstel raakt direct aan massasurveillance, maar wordt uitsluitend gemotiveerd vanuit het veiligheids- en migratieperspectief, zonder aandacht voor privacyrechten van burgers of vreemdelingen.
“Tussen de grensovergangen patrouilleert het leger met gebruikmaking van camera’s en drones”
De PVV stelt voor om een digitale schandpaal in te voeren voor daders van gewelds- en zedenmisdrijven. Dit voorstel heeft directe gevolgen voor de privacy van veroordeelden, maar wordt uitsluitend gepresenteerd als middel om de samenleving te beschermen en recidive te voorkomen.
“Digitale schandpaal voor daders van gewelds- en zedenmisdrijven”