Verkiezingsprogramma's 2025 overchat control en privacy
De SGP is kritisch over Europese digitale controlemaatregelen en waarschuwt voor het risico van digitale censuur, vooral waar het gaat om klassiek-christelijke opvattingen. Tegelijkertijd pleit de partij voor stevige bescherming van kinderen online, met verplichte leeftijdsverificatie en filtering, maar benadrukt zij het belang van privacywaarborgen. De SGP wil dat privacywetgeving niet het oplossen van ernstige misdrijven belemmert, maar is ook tegen een te machtige overheid en Europese digitale identiteiten.
Kritisch op EU-chatcontrole en digitale censuur
De SGP waarschuwt dat Europese digitale controle niet mag leiden tot censuur van religieuze of conservatieve meningen. Zij zijn beducht voor subjectieve interpretaties van hatespeech en pleiten voor bescherming van de vrijheid van meningsuiting.
“De SGP waakt ervoor dat digitale controle vanuit de EU omgezet wordt in digitale censuur van klassiek-christelijke opvattingen, zoals op het terrein van het huwelijk en de bescherming van het (ongeboren) leven.”
“Subjectieve interpretaties van de definitie van hatespeech rukken steeds sneller op. In plaats dat de EU dit faciliteert, zou zij de vrijheid van meningsuiting moeten versterken.”
“De EU dient zich onthouden van het faciliteren van politieke en arbitraire invullingen van de richtlijn door lidstaten.”
“De SGP is daarom tegen het invoeren van een Europees digitaal paspoort en een digitale euro.”
Strenge online bescherming van kinderen, met privacywaarborgen
De SGP wil kinderen beschermen tegen schadelijke online content via verplichte leeftijdsverificatie en filtering, maar benadrukt dat privacy en ouderrechten gewaarborgd moeten blijven.
“Leeftijdsverificatie wordt verplicht en vindt plaats op app-storeniveau waarbij koppeling plaatsvindt van de API-systemen. We houden daarbij specifiek aandacht voor waarborgen ten aanzien van de privacy en de rechten van ouders.”
“Netneutraliteit mag internetfiltering niet onmogelijk maken. Via filtering kunnen burgers zichzelf en hun kinderen beschermen tegen onder meer webpagina’s met porno, andere onzedelijke beelden en geweld.”
Privacywetgeving mag opsporing niet hinderen
De SGP vindt dat privacyregels niet in de weg mogen staan bij het bestrijden van ernstige criminaliteit, zoals kindermisbruik en mensenhandel. Zij willen de uitwerking van de AVG aanpassen om effectievere opsporing mogelijk te maken.
Individueel eigenaarschap en transparantie over data
De SGP pleit voor meer zeggenschap van burgers over hun eigen data en transparantie van bedrijven over datagebruik, met bescherming van privacy als uitgangspunt.
“De SGP wil toe naar zoveel mogelijk ‘individueel eigenaarschap’ van data. Niet de autofabrikant en het energiebedrijf, maar de auto- en de woningbezitter moeten bepalen wat er met ‘hun’ data gebeurt.”
“Bedrijven en organisaties moeten transparant zijn over het gebruik van data van burgers.”
Ethische kaders en privacy bij AI en digitale technologie
De SGP wil dat AI en nieuwe technologieën altijd voldoen aan ethische richtlijnen, waaronder privacybescherming, proportionaliteit en transparantie.
BVNL verzet zich krachtig tegen overheidscontrole op digitale communicatie (“chat control”) en stelt privacy centraal als fundamenteel recht. De partij wil encryptie beschermen, digitale censuur en identificatieplicht op sociale media verbieden, en strengere waarborgen voor persoonsgegevens invoeren. BVNL pleit voor maximale transparantie, geen inmenging van de overheid in online meningsuiting, en het stoppen van grootschalige dataverzameling en profilering door de overheid.
Encryptie beschermen en chat control afwijzen
BVNL beschouwt encryptie als essentieel voor privacy en het communicatiegeheim, en verzet zich tegen pogingen om encryptie te verzwakken of te verbieden. Dit is direct relevant voor het debat over “chat control”, waarbij overheden toegang willen tot privéberichten. BVNL kiest expliciet voor bescherming van veilige communicatie.
“BVNL is vastberaden om het behoud van encryptie te waarborgen, omdat dit essentieel is voor de bescherming van persoonlijke gegevens en het communicatiegeheim. We zullen ons verzetten tegen pogingen om encryptie te verzwakken of te verbieden, en in plaats daarvan investeren in veilige technologieën die privacy en online veiligheid bevorderen.”
Geen digitale censuur of overheidsinmenging in online meningsuiting
BVNL wil dat de overheid zich onthoudt van digitale censuur en geen invloed uitoefent op techbedrijven om meningen te onderdrukken of te bestempelen als desinformatie. Dit standpunt adresseert het risico dat “chat control” wordt ingezet om afwijkende meningen te monitoren of te onderdrukken.
“De overheid mag geen digitale censuur plegen.”
“De overheid mag geen contacten onderhouden met en invloed uitoefenen op social media en techbedrijven over het dwarszitten van Nederlanders met afwijkende meningen en over welke opvattingen als ‘desinformatie’ moeten worden aangemerkt.”
Geen identificatieplicht voor sociale media
BVNL verzet zich tegen een identificatieplicht voor het gebruik van sociale media, waarmee het anoniem communiceren en privacy beschermt tegen overheidscontrole.
“Er komt geen identificatieplicht voor het gebruik van social media.”
Strengere privacywaarborgen en stoppen met profilering
BVNL wil strengere controle op het verzamelen en gebruiken van persoonsgegevens en het stoppen van grootschalige dataverzameling en profilering door de overheid. Dit is een direct antwoord op privacyzorgen rond digitale surveillance en profilering, die vaak samenhangen met chat control-achtige maatregelen.
“Privacy is een fundamenteel recht dat we koesteren en beschermen. BVNL erkent het belang van privacy in het digitale tijdperk en zal doen wat nodig is om de privacy van burgers te waarborgen. Wij willen strengere controles op het verzamelen en gebruiken van persoonsgegevens, en ervoor zorgen dat digitale systemen veilig en betrouwbaar zijn.”
“De overheid stopt met ongeremde informatieverzameling over burgers en het samenstellen van profielen van burgers (met bijvoorbeeld het programma Palentir e.d.).”
Transparantie en verantwoordingsmechanismen bij digitale systemen
BVNL eist transparantie en verantwoording bij het gebruik van digitale systemen door de overheid, zodat burgers kunnen vertrouwen op de bescherming van hun gegevens.
“Dit alles moet worden ondersteund door transparantie en verantwoordingsmechanismen, zodat burgers erop kunnen vertrouwen dat hun gegevens veilig zijn.”
De ChristenUnie benadrukt het belang van privacybescherming en transparantie in de digitale samenleving, met een kritische houding tegenover grootschalige data-verzameling door techbedrijven en Europese digitale identiteiten. Ze pleiten voor strengere regulering van digitale platforms, meer grip op algoritmes, en waarborgen van privacy bij technologische ontwikkelingen, maar nemen geen expliciet standpunt in over "chat control" (het actief monitoren van privécommunicatie).
Strengere regulering en transparantie van digitale platforms
De ChristenUnie wil dat digitale platforms en techbedrijven strenger worden gereguleerd om privacy te beschermen en de invloed van algoritmes transparanter te maken. Ze zien het verzamelen van grote hoeveelheden data door techbedrijven als een bedreiging voor privacy en pleiten voor meer keuzevrijheid en openheid richting gebruikers.
“Social media bedrijven worden verplicht om minder 'polariserende algoritmes' in te zetten, bijvoorbeeld door gebruikers keuze vrijheid te geven over hoe aanbevelingen tot stand komen.”
“Het algoritmeregister wordt uitgebreid en verplicht gesteld, zodat transparant is hoe algoritmes worden ingezet.”
“Ons recht op privacy en onze vrije en ongefilterde toegang tot gegevens kunnen in het gedrang komen als we niet meer grip krijgen op grote techbedrijven die grote hoeveelheden data over ons verzamelen en steeds meer bepalen welke informatie wij zien.”
Kritisch op Europese Digitale Identiteit (eID)
De ChristenUnie is kritisch over de invoering van een Europese Digitale Identiteit, uit zorg voor privacy en vrijwilligheid. Ze willen dat deelname vrijwillig blijft en dat privacy gewaarborgd wordt.
“De ChristenUnie is kritisch op de ontwikkelingen rondom de Europese Digitale Identiteit (eID). Als er een eID komt, moet dit vrijwillig, transparant en privacy-proof zijn. Er komt geen Europees Burgerservicenummer.”
Privacy bij inzet van AI en data in de zorg
Bij het gebruik van kunstmatige intelligentie en big data in de zorg stelt de ChristenUnie als harde eis dat de privacy van patiënten wordt beschermd en commercieel gebruik van data wordt uitgesloten.
“Voorwaarde is dat de privacy van patiënten wordt geborgd en commercieel gebruik van data uitgesloten.”
Recht op gegevenswissing en bescherming van persoonlijke data
De ChristenUnie wil een wettelijk recht op het wissen van persoonlijke gegevens en copyright op lichaam, gezicht en stem als bescherming van lichamelijke integriteit.
“Er komt een beter wettelijk geborgd recht op een schone lei, zodat consumenten op een duidelijke plek een verzoek kunnen indienen om al hun data te laten vernietigen.”
“Via het auteursrecht krijgen Nederlanders, naar Deens voorbeeld, copyright op hun eigen lichaam, gezichtskenmerken en stem, als vorm van bescherming van de lichamelijke integriteit.”
GroenLinks-PvdA kiest duidelijk voor het beschermen van privacy en het waarborgen van digitale communicatievrijheid, met een expliciet verbod op massasurveillance en een wettelijk recht op end-to-end encryptie. Ze willen handel in persoonsgegevens verbieden, het digitaal briefgeheim wettelijk vastleggen, en pleiten voor gerichte in plaats van massale digitale surveillance. Hun visie is dat veiligheid en privacy hand in hand moeten gaan, waarbij mensenrechten en digitale autonomie centraal staan.
Verbod op massasurveillance en gerichte digitale opsporing
GroenLinks-PvdA verzet zich tegen massasurveillance en pleit voor een gerichte inzet van digitale opsporing, waarbij privacy en mensenrechten worden beschermd. Dit standpunt adresseert de zorgen rondom 'chat control' en grootschalige monitoring van digitale communicatie door overheden.
“Bij de bestrijding van terrorisme ligt de nadruk op het verzamelen van inlichtingen uit menselijke bronnen en gerichte digitale surveillance in plaats van op massasurveillance.”
“De inlichtingen- en veiligheidsdiensten zetten hun bevoegdheden gericht in en werken samen met andere toezichthouders in betrouwbare Europese landen.”
Wettelijk recht op end-to-end encryptie en digitaal briefgeheim
De partij wil het recht op privécommunicatie via end-to-end encryptie wettelijk vastleggen en het digitaal briefgeheim waarborgen. Dit is een direct antwoord op voorstellen voor 'chat control' waarbij encryptie zou kunnen worden ondermijnd.
“Wij waarborgen het digitaal briefgeheim en leggen het recht om digitaal privégesprekken te voeren via end-to-end encryptie wettelijk vast.”
Verbod op handel in persoonsgegevens en profielen
GroenLinks-PvdA wil de privacy van burgers beschermen door de handel in persoonsgegevens en profielen binnen de EU te verbieden. Dit voorkomt dat persoonlijke data op grote schaal wordt verhandeld en misbruikt.
“Binnen de EU pleiten we voor een verbod op de handel in persoonsgegevens en profielen.”
“Bedrijven worden verplicht om zo min mogelijk gegevens te registreren van hun klanten.”
Versterking van privacytoezicht en mensenrechten
De partij wil toezichthouders meer middelen geven om privacy te beschermen en mensenrechten te waarborgen, ook in het digitale domein. Dit is relevant voor het voorkomen van misbruik van digitale opsporingsmiddelen.
“We beschermen onze privacy en mensenrechten door meer middelen en bevoegdheden voor de Autoriteit Persoonsgegevens, de Autoriteit Consument en Markt en de algoritmetoezichthouder en faciliteren samenwerking met andere Europese toezichthouders.”
“Met nieuwe Europese regelgeving voorkomen we de export van (AI)software in de surveillance- en defensie-industrie die bijdraagt aan mensenrechtenschendingen.”
De Partij voor de Dieren is fel tegen de invoering van EU ‘chatcontrol’ en verdedigt het recht op privacy als een fundamenteel burgerrecht. Zij willen end-to-end-encryptie behouden, massale surveillance voorkomen en stellen strenge eisen aan het gebruik van persoonsgegevens door overheid en bedrijven.
Geen EU-chatcontrol en behoud encryptie
PvdD verwerpt het voorstel voor EU-chatcontrol, omdat dit zou leiden tot massale surveillance van digitale communicatie en een ernstige inbreuk op privacy. De partij wil end-to-end-encryptie beschermen en ziet privacy als essentieel voor een vrije samenleving.
“De voorgestelde EU ‘chatcontrol’, waarmee alle digitale communicatie gescand wordt, komt er niet. We houden end-to-end-encryptie in stand.”
Strikte voorwaarden voor toegang tot persoonsgegevens door overheid
De partij vindt dat politie, justitie en inlichtingendiensten alleen onder strikte, door de rechter getoetste voorwaarden toegang mogen krijgen tot persoonsgegevens. Dit voorkomt willekeurige of massale datavergaring en beschermt het communicatiegeheim.
“Alleen wanneer er sprake is van een concrete verdenking die door de rechter wordt getoetst, mogen politie, justitie en inlichtingendiensten gegevens over burgers opvragen bij bedrijven.”
“Opsporing- en veiligheidsdiensten mogen geen digitale apparaten binnendringen zonder dat daar een zwaarwichtige, door de rechter getoetste reden voor is. Een sterkere controle op deze diensten is belangrijk. Er komen strengere normen voor het aftappen van telefoons. Het communicatiegeheim wordt beschermd en gerespecteerd.”
Geen verruiming Sleepwet, nieuwe privacyvriendelijke wet
PvdD wil de huidige Sleepwet intrekken en vervangen door een privacyvriendelijke wetgeving voor inlichtingen- en veiligheidsdiensten, om grootschalige en ongerichte surveillance te voorkomen.
“De voorgenomen verdere verruiming van de Sleepwet gaat niet door. In plaats daarvan wordt de Sleepwet ingetrokken en er komt een nieuwe privacyvriendelijke Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv).”
Verbod op privacy-schendende technologieën en dataverzameling
De partij wil systemen en apps die privacy niet kunnen waarborgen verbieden, en stelt strenge eisen aan het gebruik en de opslag van persoonsgegevens, met nadruk op expliciete toestemming en transparantie.
“Systemen die de privacy niet kunnen waarborgen worden afgeschaft of aangepast, zoals de landelijke elektronische patiëntendossiers. Medische dossiers worden niet opengesteld zonder expliciete toestemming. Apps die de privacy niet kunnen waarborgen worden verboden.”
“Bedrijven worden gedwongen meer transparantie te geven over hun opslag en gebruik van data en de werking van algoritmes. We begrenzen de mogelijkheden waarvoor onze data gebruikt mogen worden en verbieden de verkoop van data zonder expliciete toestemming.”
Geen toegang derden tot bankgegevens zonder toestemming
PvdD wil dat derden geen toegang krijgen tot bank- en betaalgegevens zonder expliciete toestemming van de burger, en wil het betreffende onderdeel van de PSD2-richtlijn afschaffen.
“Bank- en betaalgegevens van burgers zijn vertrouwelijk. Daarom moeten we niet toestaan dat derden zonder expliciete toestemming in bankrekeningen kunnen kijken. Het onderdeel ‘toegang van derden tot de betaalrekeningen’ van de richtlijn betaaldiensten (PSD2) wordt afgeschaft.”
Volt is uitgesproken tegen de Europese Chat Control-wet en het afzwakken van end-to-end encryptie, en kiest voor maximale bescherming van digitale privacy en communicatie. Hun beleid benadrukt privacy-by-design, transparantie over datagebruik, en strikte toetsing van digitale maatregelen aan mensenrechten. Volt wil dat burgers altijd controle houden over hun eigen gegevens en dat fundamentele rechten voorop blijven staan bij digitalisering.
Nederland stemt niet in met Chat Control-wet
Volt verwerpt expliciet de Europese Chat Control-wet en het ondermijnen van encryptie, omdat dit de privacy van burgers en de veiligheid van online communicatie in gevaar brengt. Zij zien dergelijke maatregelen als schijnveiligheid die fundamentele rechten aantast.
“Volt wil dat Nederland niet instemt met de invoering van de Europese Chat control-wet.”
“Voor Volt is het afzwakken van end-to-end encryptie ten behoeve van schijnveiligheid onaanvaardbaar. Online communicatie blijft dus beschermd.”
Privacy-by-design en transparantie als uitgangspunt
Volt stelt privacy-by-design verplicht bij nieuwe digitale systemen en wil dat burgers altijd inzicht hebben in wie hun gegevens bekijkt en waarvoor. Transparantie en controle over persoonlijke data zijn kernwaarden in hun digitale beleid.
“Privacy by design is het uitgangspunt bij ieder nieuw systeem.”
“Burgers hebben altijd inzicht in wie hun gegevens bekijken en waarvoor.”
Mensenrechtentoets bij digitale wetgeving
Volt eist dat nieuwe en bestaande digitale wetgeving altijd wordt getoetst aan fundamentele rechten en vrijheden, om te voorkomen dat privacy en mensenrechten worden geschonden door technologische maatregelen.
“Volt wil een verplichte mensenrechtentoets bij nieuwe (en bestaande) wetgeving in het veiligheidsdomein. Hierin toetsen we of de voorgestelde maatregelen voldoen aan de minimumeisen voor de bescherming van fundamentele rechten en vrijheden van inwoners.”
Transparantie over algoritmes en datagebruik
Volt wil dat algoritmes en datagebruik door overheid en bedrijven transparant zijn, zodat burgers weten hoe hun data wordt gebruikt en welke beslissingen door algoritmes worden genomen.
“Iedereen moet inzage kunnen hebben in de informatie en algoritmes die door de overheid gebruikt worden.”
“In overeenkomst met de AVG moet het transparant zijn hoe persoonlijke data worden gebruikt en of de content die ze te zien krijgen gegenereerd is door AI.”
BBB benadrukt het belang van privacybescherming en digitale autonomie, met een kritische houding tegenover surveillance en buitenlandse afhankelijkheid. Ze willen privacyvriendelijke leeftijdsverificatie, strikte regels voor gezichtsherkenning, en verankering van digitale grondrechten in de Grondwet. Tegelijkertijd pleiten ze voor het versoepelen van privacywetgeving bij zware criminaliteit en het beperken van communicatie van gedetineerden.
Privacyvriendelijke digitale infrastructuur en grondrechten
BBB wil de digitale autonomie van Nederland versterken door publieke data nationaal te beschermen, privacy te waarborgen en digitale grondrechten wettelijk te verankeren. Ze zijn kritisch op buitenlandse techreuzen en pleiten voor privacyvriendelijke oplossingen bij digitale verificatie en bescherming van persoonlijke data.
“Veranker digitale grondrechten in de Grondwet om de privacy, zeggenschap en autonomie van burgers in het digitale domein te waarborgen.”
“Nederland gaat zich binnen de EU inzetten op een uniform en privacyvriendelijk leeftijdsverificatiesysteem dat apps zoals sociale media binnen de EU moeten hanteren om de veiligheid van persoonlijke data te garanderen.”
“Publieke data nationaal beschermen. Overheidsdata en privacygevoelige informatie worden opgeslagen bij Nederlandse of Europese partijen die de hoogste beveiligingsnormen hanteren.”
“Beperk of verbied het gebruik van gezichtsherkenning en andere surveillance in de publieke ruimte zonder expliciete wetgeving en strikt toezicht.”
Versoepeling privacyregels bij zware criminaliteit
BBB wil barrières in privacywetgeving wegnemen om effectievere gegevensuitwisseling mogelijk te maken bij de bestrijding van zware criminaliteit. Dit betekent dat privacybescherming ondergeschikt kan worden gemaakt aan veiligheid in specifieke gevallen.
“We halen barrières in privacywetgeving weg voor informatie-uitwisseling voor die zaken die gerelateerd zijn aan zware criminaliteit en beperken het gebruik van communicatiemiddelen van gedetineerden.”
Strikte beperking communicatie gedetineerden
Om voortgezet crimineel handelen vanuit de gevangenis te voorkomen, wil BBB communicatie van gedetineerden controleren en beperken, wat directe gevolgen heeft voor privacy en digitale rechten van deze groep.
“BBB wil dit strikt tegengaan door het controleren en beperken van communicatie.”
BIJ1 verzet zich krachtig tegen grootschalige surveillance, dataverzameling en inbreuken op privacy door overheid en politie. De partij wil dat privacy van burgers centraal staat, met strenge beperkingen op cameratoezicht, automatische gezichtsherkenning en dataverzameling, en pleit voor afdwingbaar toezicht door privacywaakhonden. BIJ1 spreekt zich niet expliciet uit over "chat control" (zoals het scannen van privéberichten), maar hun algemene lijn is dat digitale privacy en minimale dataverzameling leidend moeten zijn.
Cameratoezicht en gezichtsherkenning beperken
BIJ1 wil dat cameratoezicht en automatische gezichtsherkenning in de publieke ruimte niet langer de norm zijn, maar een uitzondering, om de privacy van burgers te beschermen. Dit beleid is een reactie op de groeiende surveillance en het risico op misbruik van verzamelde data.
“De grootschalige controle en surveillance bij demonstraties – zoals de standaard inzet van camera’s – in de publieke ruimte stopt onmiddellijk en er komt nieuw beleid waarin de privacy van de burger centraal staat. Ook automatische gezichtsherkenning wordt verboden.”
“Alle (politie)camera’s in de publieke ruimte komen in een openbaar register en worden getoetst op aangescherpte privacywetgeving. Cameratoezicht wordt niet meer de norm, maar een uitzondering.”
Dataverzameling door overheid en politie minimaliseren
BIJ1 wil dat alle dataverzameling door overheid en justitie wordt beperkt tot het strikt noodzakelijke, met streng toezicht en afdwingbare adviezen van privacywaakhonden. Dit standpunt adresseert het risico van massasurveillance en het schenden van burgerrechten.
“Alle dataverzameling door overheid en justitie wordt geminimaliseerd tot het absoluut noodzakelijke, en er komt altijd streng toezicht van privacywaakhonden. De adviezen van privacywaakhonden worden openbaar en afdwingbaar met sancties die verder gaan dan de huidige ineffectieve bestuurlijke boetes.”
Verbod op data via privé smart-deurbellen
BIJ1 wil het verzamelen van data via privé smart-deurbellen volledig stoppen, vanwege de risico’s voor privacy en ongecontroleerde surveillance in woonwijken.
“Het verzamelen van data via privé smart-deurbellen wordt helemaal gestopt.”
Inperken bevoegdheden veiligheidsdiensten en bescherming journalisten
BIJ1 wil de bevoegdheden van veiligheidsdiensten inperken en hun controle versterken, mede om privacy en persvrijheid te beschermen tegen ongeoorloofd tracken en surveilleren.
Het CDA kiest voor meer controle op online communicatie en social media, waarbij privacy ondergeschikt wordt gemaakt aan veiligheid en het tegengaan van misbruik. De partij wil onder andere anonieme social media-accounts kunnen verbieden, strengere moderatie van chats afdwingen en privacyregels versoepelen als deze samenwerking of zorg belemmeren. Tegelijkertijd pleit het CDA voor standaard privacy-vriendelijke instellingen bij techbedrijven, maar steeds met het oog op veiligheid en toezicht.
Verbieden van anonieme social media-accounts
Het CDA wil anonieme accounts op social media kunnen verbieden om de online ruimte veiliger te maken en desinformatie tegen te gaan. Dit raakt direct aan chat control en privacy, omdat het anonimiteit op internet beperkt en toezicht vergroot.
Strengere moderatie en toezicht op chats
Het CDA wil dat onlinekanalen strengere moderatie toepassen op content en chats, en dat kanalen die dit niet op orde hebben worden aangepakt. Dit impliceert meer controle op chatverkeer en minder privacy voor gebruikers.
“Daarnaast treden we op tegen onlinekanalen die moderatie van content en chats niet op orde hebben.”
Privacyregels versoepelen als ze samenwerking belemmeren
Het CDA vindt dat privacyregels, zoals de AVG, niet in de weg mogen staan van samenwerking of zorgverlening. Privacy wordt dus ondergeschikt gemaakt als het volgens het CDA het algemeen belang belemmert.
“Privacyregels moeten in acht worden genomen, maar mogen geen belemmering vormen.”
“Waar de Algemene verordening Gegevensbescherming belangrijk is in het beschermen van privacygegevens van inwoners, zit de wet ook vaak efficiënte samenwerking door delen van gegevens in de weg en zorgt de wet voor administratieve lasten. We houden deze wet goed tegen het licht. Daar waar voordelen voor betrokkenen evident zijn, willen we de ruimte benutten.”
Verplichte privacy-vriendelijke instellingen bij techbedrijven
Hoewel het CDA veel inzet op controle, wil het ook dat techbedrijven standaard de meest privacy-vriendelijke instellingen hanteren. Dit is een meer beschermend element, maar altijd in de context van toezicht en veiligheid.
“Techbedrijven worden verplicht om standaard de veiligste en meest privacy-vriendelijke instellingen te gebruiken.”
FVD verzet zich krachtig tegen overheidscontrole op digitale communicatie, zoals chat control, en pleit voor maximale privacy en anonimiteit online. Ze willen het briefgeheim uitbreiden naar digitale communicatie, anonimiteit op internet waarborgen, en zijn tegen Europese Digital ID, biometrische registratie en de Sleepwet. Hun voorstellen zijn concreet gericht op het beschermen van burgerrechten en het tegengaan van digitale surveillance.
Briefgeheim uitbreiden naar digitale communicatie
FVD wil dat digitale communicatie (zoals e-mail en chatberichten) dezelfde grondwettelijke bescherming krijgt als briefpost en telefoongesprekken, om zo privacy en vertrouwelijkheid te waarborgen. Dit is een direct antwoord op plannen voor chat control en bredere digitale surveillance.
“Het briefgeheim, zoals vastgelegd in artikel 13 van de Grondwet, gaat ook gelden voor digitale communicatie, zodat e-mails en berichten dezelfde bescherming genieten als briefpost en telefoongesprekken.”
Intrekken van de Sleepwet en verzet tegen chat control
FVD verzet zich tegen wetgeving die massasurveillance en het afluisteren van burgers mogelijk maakt, zoals de Sleepwet en Europese chat control-initiatieven. Ze willen deze wetten intrekken om structurele monitoring van burgers te voorkomen.
“We respecteren de uitslag van het referendum van 2017 en schaffen de Sleepwet af, zodat burgers niet structureel kunnen worden afgeluisterd.”
Geen Europese Digital ID en geen biometrische registratie
FVD is fel tegenstander van een Europese digitale identiteit en het registreren van biometrische data van internetgebruikers, omdat dit anonimiteit en privacy ernstig bedreigt. Ze zien deze maatregelen als stappen richting een centraal controlesysteem.
Anonimiteit op internet waarborgen
FVD beschouwt anonimiteit als essentieel voor een vrije samenleving en wil verplichte identiteitskoppeling aan online accounts voorkomen. Dit beschermt burgers tegen machtsmisbruik en bevordert vrije meningsuiting.
“We maken anonimiteit de norm. We verzetten ons tegen verplichte identiteitskoppeling aan accounts, zodat iedereen zonder angst kennis kan vergaren en meningen kan uiten.”
AVG vervangen door praktische privacyregels
FVD vindt de huidige AVG te bureaucratisch en wil deze vervangen door eenvoudigere, effectievere privacyregels die echte bescherming bieden zonder onnodige administratieve lasten.
“We schaffen de AVG af en vervangen die door duidelijke en praktische privacyregels, zodat privacy echt beschermd wordt zonder onnodige bureaucratie.”
NSC verzet zich expliciet tegen chatcontrole en massasurveillance, en benadrukt het belang van privacy en vertrouwelijke communicatie voor burgers. Ze willen geen achterdeurtjes in communicatiediensten en pleiten voor privacyvriendelijke technologieën en meer zeggenschap van burgers over hun eigen data. Concrete voorstellen zijn onder andere het verbieden van chatcontrole, het invoeren van privacyvriendelijke leeftijdsverificatie, en het stimuleren van transparantie over datagebruik.
Geen chatcontrole of achterdeurtjes in communicatie
NSC is fel tegenstander van chatcontrole en het inbouwen van achterdeurtjes in communicatiediensten, omdat dit de vertrouwelijkheid van communicatie en de privacy van burgers ernstig aantast. Ze stellen dat burgers zonder vrees voor massasurveillance moeten kunnen communiceren en dat end-to-end-encryptie niet mag worden omzeild door de overheid.
Meer zeggenschap en transparantie over persoonsgegevens
NSC wil dat burgers meer controle krijgen over hun eigen data en dat de overheid transparanter is over het gebruik van persoonsgegevens. Dit moet onder andere door het ‘once only’-principe, inzicht in datagebruik, en het verkennen van persoonlijke digitale kluizen.
“Het uitgangspunt wordt dat deze slechts eenmaal worden opgeslagen (het ‘once only’-principe) naar Ests voorbeeld. Wanneer een persoon/bedrijf/instantie deze gegevens wil opvragen, wordt de zoekvraag geregistreerd en gemeld bij de burger. Burgers kunnen dan zien wie hun data gebruikt en er eventueel een klacht over indienen.”
“We hanteren het principe dat de burger zo veel mogelijk zeggenschap moet krijgen over de data die over hem of haar worden verzameld en verwerkt. Daarom willen we verkennen of er bij digitale dienstverlening gebruikgemaakt kan worden van een persoonlijke digitale kluis die de burger zelf beheert.”
Privacyvriendelijke leeftijdsverificatie voor jongeren
Om jongeren online te beschermen, stelt NSC een privacyvriendelijke leeftijdsverificatie voor die niet gekoppeld wordt aan een digitale identiteitskaart. Dit moet voorkomen dat gevoelige persoonsgegevens onnodig worden gedeeld of opgeslagen.
“Er wordt een privacy-vriendelijke en betrouwbare online leeftijdsverificatie ingevoerd om minderjarigen te beschermen tegen online gokken, alcoholverkoop en pornografie. Deze wordt niet gekoppeld aan een aparte digitale (Europese) identiteitskaart.”
De SP is fel tegen verplichte chatcontrole en verdedigt het recht op privacy en versleutelde communicatie. Ze willen dat burgers baas blijven over hun eigen data, dat dataminimalisatie de norm wordt, en dat overheden en bedrijven geen onnodige persoonsgegevens verzamelen of verkopen. De partij pleit voor een verbod op chatcontrole, bescherming van end-to-end encryptie, en strikte beperkingen op massasurveillance.
Tegen verplichte chatcontrole en voor encryptie
De SP verzet zich expliciet tegen het EU-voorstel om chatcontrole verplicht te stellen, omdat dit de vertrouwelijkheid van communicatie ondermijnt. Ze willen dat versleuteling van berichten niet verboden maar juist gestimuleerd wordt, om de privacy van burgers te beschermen.
“Geen chatcontrole. We zijn tegen het plan van de EU om apps zoals WhatsApp of Signal verplicht berichten te laten controleren op ongewenste inhoud voordat ze worden verstuurd. Om dat te kunnen doen, moeten de apps eerst je berichten ontsleutelen, waardoor je privégesprekken niet meer écht privé zijn. We zijn tegen het EU voornemen om chatcontrole verplicht te stellen. Dit zal de vertrouwelijkheid van communicatie ondermijnen.”
“Versleutelen van informatie door burgers wordt niet verboden, maar moeten we juist stimuleren.”
Geen massasurveillance en dataminimalisatie
De SP wil dat zonder concrete verdenking geen data van burgers wordt verzameld, ook niet door inlichtingendiensten. Ze pleiten voor dataminimalisatie als norm en willen duidelijke regels over welke persoonsgegevens bedrijven en overheden mogen verzamelen en verwerken.
“Zonder verdenking, geen data. Mensen moeten niet bang hoeven zijn dat er ongevraagd gegevens over hen worden verzameld. Als er geen concrete verdenking tegen iemand bestaat, mogen er geen gegevens binnengeharkt worden. Ook de AIVD heeft geen vrijbrief om massaal gegevens van burgers te verzamelen.”
“Baas over eigen data. Dataminimalisatie wordt de norm. Overheden en bedrijven mogen geen overbodige persoonsgegevens verzamelen, zoals locatiegegevens zonder duidelijke noodzaak.”
Recht op verwijdering en beperking dataverkoop
De SP wil dat iedereen het recht heeft om zijn gegevens te laten verwijderen, inclusief data die is doorgegeven aan derden, en dat de verkoop van data aan derden zoveel mogelijk wordt beperkt.
“Iedereen moet het recht hebben om zijn gegevens te laten verwijderen. Inclusief data die is doorgegeven aan andere partijen of in systemen is verwerkt. De verkoop van data aan derden moet zo veel mogelijk beperkt worden.”
De VVD kiest in haar verkiezingsprogramma duidelijk voor het prioriteren van veiligheid en criminaliteitsbestrijding boven privacy, vooral online. De partij wil meer mogelijkheden voor informatiedeling tussen publieke en private partijen, strengere regulering van online communicatie en sociale media, en stelt expliciet dat privacy niet in de weg mag staan van het bestrijden van criminaliteit en fraude. Concrete voorstellen zijn onder meer het versoepelen van privacyregels voor gegevensuitwisseling en het geven van bevoegdheden aan burgemeesters om online oproepen tot rellen te laten verwijderen.
Informatiedeling boven privacy bij criminaliteitsbestrijding
De VVD vindt dat privacyregels niet mogen verhinderen dat informatie wordt gedeeld om criminaliteit, ondermijning en fraude te bestrijden. Het belang van veiligheid en het aanpakken van georganiseerde misdaad wordt nadrukkelijk boven het privacybelang van (verdachte) individuen geplaatst.
“We verbeteren de mogelijkheden voor publieke en private instanties om informatie te delen met het oog op de aanpak van ondermijning en het voorkomen van (online) fraude. Signalen van witwassen, (vastgoed)fraude of ondermijning kunnen op dit moment namelijk in de praktijk niet worden gedeeld, met als resultaat dat criminelen vrij spel hebben.”
“Te vaak staat het belang van privacy van een crimineel boven het veiligheidsbelang van ons allen.”
Privacywetgeving versoepelen voor snellere gegevensuitwisseling in de zorg
De VVD wil belemmeringen uit de privacywetgeving wegnemen om snelle en goede gegevensuitwisseling in de zorg mogelijk te maken, met name rond mentale gezondheid en crisiszorg.
“We versterken de aanpak van suïcidepreventie en mentale gezondheid, door ggz, huisartsen, onderwijs, wijkteams, sportverenigingen en andere partijen meer samen te laten werken, waarbij belemmeringen uit de privacywetgeving om tot goede en snelle gegevensuitwisseling te komen, worden weggenomen.”
Strengere controle en verwijdering van online communicatie
De VVD wil dat burgemeesters de bevoegdheid krijgen om online oproepen tot rellen te laten verwijderen en onderzoekt het verbieden en verwijderen van strafbare content online. Dit impliceert meer toezicht en controle op digitale communicatie, met gevolgen voor privacy en vrijheid van meningsuiting.
“Om verstoringen van de openbare orde te voorkomen en te beperken, krijgen burgemeesters de bevoegdheid om relschoppers die online oproepen plaatsen om te gaan rellen het bevel te geven om hun berichten te verwijderen.”
“Wat offline niet mag, staan we ook online niet toe: Het delen van content van gedragingen die in de fysieke wereld strafbaar zijn, zoals bijvoorbeeld dierenmishandeling, staan we online ook niet toe. We onderzoeken of we deze content kunnen verbieden en verwijderen.”
DENK verzet zich tegen vergaande digitale surveillance en pleit voor sterke bescherming van privacy en digitale mensenrechten. De partij wil de handel in persoonsgegevens beperken, de macht van big tech inperken, en de Autoriteit Persoonsgegevens meer middelen en bevoegdheden geven. Over expliciete "chat control" (zoals het scannen van privéberichten) wordt niet gesproken, maar DENK kiest duidelijk voor privacybescherming boven vergaande controlemaatregelen.
Sterkere bescherming van privacy en persoonsgegevens
DENK vindt dat de privacy van burgers online beter beschermd moet worden, onder andere door de handel in persoonsgegevens aan banden te leggen en de macht van grote technologiebedrijven te beperken. Dit standpunt adresseert het risico van grootschalige dataverzameling en misbruik door bedrijven en overheden, wat direct raakt aan het debat over chat control en privacy.
“Betere bescherming privacy. Wij willen inzetten op betere waarborgen van de online privacy. Dat betekent dat handel in persoonsgegevens aan banden wordt gelegd en de macht van de bigtech bedrijven Europees moet worden ingeperkt.”
Meer bevoegdheden en middelen voor de Autoriteit Persoonsgegevens
Om privacy effectief te beschermen, wil DENK de Autoriteit Persoonsgegevens versterken met meer middelen, bredere bevoegdheden en expertise, vooral op het gebied van kunstmatige intelligentie. Dit is bedoeld om toezicht te houden op digitale rechten en privacy, en om machtsmisbruik door technologie te voorkomen.
“Sterker toezicht door de Autoriteit Persoonsgegevens. De AP krijgt extra middelen, bredere bevoegdheden en diepgaande expertise op het gebied van kunstmatige intelligentie.”
Transparantie en mensenrechten bij algoritmen
DENK wil dat digitale mensenrechten, waaronder privacy, wettelijk worden beschermd bij het gebruik van algoritmen. Dit raakt aan chat control, omdat veel vormen van digitale controle via algoritmen verlopen. DENK pleit voor een algoritmewet, transparantie en een verbod op afkomstgerelateerde kenmerken in risicoprofielen.
“De toenemende toepassing van algoritmen en risicomodellen raakt aan fundamentele rechten. Daarom maken wij ons hard voor de bescherming van digitale mensenrechten: het recht op eerlijke behandeling, op privacy en op bescherming tegen machtsmisbruik door technologie”
“Er komt een algoritmewet. In deze wet worden waarborgen voor mensenrechten bij algoritmen verplicht. Het gebruik van afkomstgerelateerde kenmerken in algoritmen en risicoprofielen wordt verboden.”
D66 kiest voor sterke bescherming van privacy en digitale autonomie, waarbij burgers zelf de regie houden over hun data en online communicatie. Het programma bevat geen expliciete steun voor chat control (zoals het scannen van privéberichten), maar legt nadruk op het beschermen van persoonlijke gegevens, het waarborgen van toezicht op techbedrijven en het versterken van digitale grondrechten. D66 wil dat mensen baas blijven over hun eigen bits en dat privacygevoelige informatie goed wordt beschermd, ook bij technologische innovaties.
Zelfbeschikking over data en digitale autonomie
D66 wil dat mensen volledige controle houden over hun eigen data en digitale communicatie, als reactie op de risico’s van techbedrijven en buitenlandse machten. Dit standpunt adresseert privacy direct en verzet zich impliciet tegen grootschalige surveillance of chat control door derden.
“D66 introduceert het Baas-over-eigen-bitsprincipe. Mensen krijgen zelf de regie over hun online leven.”
“Onze digitale toekomst is aan ons. Niet aan techbedrijven die verdienen aan verslavende algoritmes. Niet aan AI die discrimineert of mensen de mond snoert. En zeker niet aan buitenlandse machten die ons kunnen afsluiten van onze eigen data.”
Privacybescherming bij technologische innovaties
D66 benadrukt het belang van bescherming van privacygevoelige informatie, vooral bij de inzet van technologie in sectoren als zorg en onderwijs. Dit standpunt onderstreept dat technologische vooruitgang niet ten koste mag gaan van privacy.
“Daarbij is het belangrijk dat privacygevoelige informatie goed wordt beschermd. En dat de techbedrijven zorgvuldig omgaan met de verkregen data.”
50PLUS benadrukt het belang van digitale veiligheid en privacy, vooral voor ouderen, maar kiest voor stevige maatregelen die privacy kunnen beperken, zoals het verbieden of sterk beperken van anonieme accounts. De partij wil digitale privacy en veiligheid waarborgen, maar stelt concrete voorstellen voor die de balans tussen privacy en veiligheid nadrukkelijk richting veiligheid verschuiven. Over expliciete "chat control" (zoals monitoring van privécommunicatie) wordt niet gesproken, maar het verbod op anonieme accounts raakt direct aan privacy in online communicatie.
Verbod of sterke beperking van anonieme accounts
50PLUS wil anonieme accounts op internet verbieden of sterk beperken om oplichting en identiteitsdiefstal tegen te gaan. Dit voorstel raakt direct aan de privacy van gebruikers en heeft grote gevolgen voor anonieme communicatie, waaronder chatten. De partij kiest hiermee duidelijk voor veiligheid boven het recht op anoniem communiceren.
“Anonieme accounts worden verboden of in ieder geval sterk beperkt.”
Digitale privacy en veiligheid beschermen ouderen
50PLUS benoemt expliciet het belang van digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen ter bescherming van ouderen tegen online criminaliteit. Dit is een meer algemene positie, zonder concrete uitwerking, maar het onderstreept dat privacy als waarde wordt erkend, zij het vooral in het kader van bescherming tegen misbruik.
“Digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen beschermen ouderen tegen online oplichting en identiteitsdiefstal.”
JA21 benoemt privacy vooral in het kader van nationale veiligheid, digitale soevereiniteit en bescherming tegen buitenlandse inmenging. Het verkiezingsprogramma bevat geen expliciete standpunten over "chat control" (zoals het scannen van privéberichten of encryptie), maar benadrukt wel het belang van privacy bij digitale infrastructuur en waarschuwt voor privacyrisico’s bij samenwerking met landen als China. Concrete voorstellen richten zich op het waarborgen van privacy via nationale controle over data en extra waarborgen bij internationale samenwerking.
Nationale digitale soevereiniteit en privacy waarborgen
JA21 wil de privacy van Nederlandse burgers beschermen door digitale infrastructuur onder nationale controle te brengen en buitenlandse toegang tot data te voorkomen. Dit wordt gepresenteerd als essentieel voor zowel privacy als nationale veiligheid.
“Digitale soevereiniteit. Investeer in een nationale cloud onder Nederlandse wetgeving. Geen Amerikaanse of Chinese toegang tot onze data.”
“Behoedzaam Chinabeleid met oog voor onze nationale veiligheid, privacy en kritieke infrastructuur. Extra veiligheidswaarborgen hoeven dialoog met China niet in de weg te staan.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma