Verkiezingsprogramma's 2025 overburgers
FVD wil de macht en zeggenschap nadrukkelijk terugleggen bij de burger door directe democratie, minder bureaucratie en meer individuele vrijheid centraal te stellen. De partij pleit voor bindende referenda, rechtstreeks gekozen bestuurders en het terugdringen van overheidsbemoeienis, zodat burgers zich weer gehoord, betrokken en vrij voelen in hun eigen omgeving. Concrete voorstellen zijn gericht op het vergroten van inspraak, het verminderen van regels en het herstellen van de menselijke maat in bestuur en samenleving.
Bindende referenda en direct gekozen bestuurders
FVD wil dat burgers direct invloed krijgen op belangrijke politieke besluiten via bindende referenda en het rechtstreeks kiezen van bestuurders. Dit moet de afstand tussen burger en politiek verkleinen en de democratie versterken.
“We voeren bindende referenda in naar Zwitsers model, zodat burgers direct zélf kunnen beslissen over belangrijke kwesties. Burgemeesters en andere publieke functionarissen worden niet langer aangesteld, maar rechtstreeks gekozen door de bevolking.”
“We voeren bindende referenda in, zodat burgers zich rechtstreeks kunnen uitspreken over belangrijke politieke besluiten.”
“De Nederlandse democratie is de afgelopen decennia steeds verder van de burger af komen te staan.”
“Forum voor Democratie wil een Nederland waar de stem van de burger echt telt. We voeren bindende referenda in naar Zwitsers model, zodat u direct zelf kunt beslissen over belangrijke kwesties.”
Herstel van de menselijke maat en betrokkenheid
FVD signaleert dat burgers zich vervreemd voelen van hun omgeving door schaalvergroting en bureaucratie. De partij wil kleinschaligheid, maatwerk en directe betrokkenheid herstellen, zodat burgers zich weer gezien en gehoord voelen.
“Burgers ervaren verlies van identiteit en verbondenheid, en instellingen zijn vaak onpersoonlijk en log geworden. Forum voor Democratie wil deze trend doorbreken en kiest nadrukkelijk voor kleinschaligheid.”
“Minder regels en meer maatwerk moeten ervoor zorgen dat burgers zich weer gezien, gehoord en betrokken voelen bij hun eigen omgeving.”
Meer privacy, vrijheid en zeggenschap voor burgers
FVD wil dat burgers meer privacy en vrijheid terugkrijgen, onder andere door het afschaffen van de cookiewet en het tegengaan van overheidsbemoeienis met online informatie.
Minder belastingdruk en bureaucratie voor burgers
FVD streeft naar een kleinere overheid en lagere belastingdruk, zodat burgers niet verstrikt raken in regels en meer van hun inkomen overhouden.
Samenwerking tussen burgers en andere groepen in natuurbeheer
FVD wil dat burgers samen met boeren, jagers en ondernemers verantwoordelijkheid nemen voor het landschap, in plaats van top-down beleid.
“Zo ontstaat een natuurbeleid waarin boeren, jagers, beheerders, burgers en ondernemers samen zorgen voor een mooi, leefbaar en menselijk landschap.”
NSC benadrukt het belang van een betrouwbare, toegankelijke overheid die burgers centraal stelt, vooral bij digitale dienstverlening, privacy en veiligheid. Ze willen fysieke en digitale toegang tot overheidsdiensten waarborgen, burgers beschermen tegen misbruik van technologie en desinformatie, en burgersteunpunten opzetten voor noodsituaties. De partij zet in op concrete maatregelen om de positie van burgers te versterken en hun weerbaarheid te vergroten.
Toegankelijke en betrouwbare overheid voor burgers
NSC vindt dat burgers de overheid eenvoudig moeten kunnen bereiken, zowel digitaal als fysiek, en dat de overheid transparant en dienstbaar moet zijn. Dit moet voorkomen dat burgers buitengesloten raken of machteloos staan tegenover overheidsinstanties en technologische ontwikkelingen.
“De digitale overheid moet richting de burger meer als één overheid functioneren. Dit vereist meer holistische aansturing, minder verkokering en minder bureaucratie.”
“Om de wirwar van digitale overheidsdienstverlening overzichtelijker en toegankelijker te maken, moeten burgers de overheid kunnen benaderen via één online overheidsportaal, naar het Deens model. Ook fysieke contactmogelijkheden op gemeentehuizen en informatiepunten in openbare bibliotheken moeten beschikbaar zijn en blijven.”
“We moeten voorkomen dat de overheid zich achter een digitale muur verschuilt en niet langer zichtbaar en benaderbaar is.”
Bescherming van burgers tegen digitale risico’s en misbruik
NSC signaleert dat burgers vaak machteloos staan tegenover AI, privacy-inbreuken en cybercrime. Ze pleiten voor strengere handhaving, betere opsporing en bescherming van persoonlijke levenssfeer.
“Burgers staan nog te vaak machteloos tegen AI-toepassingen die een grote impact hebben op hun persoonlijke levenssfeer. Er moet strengere handhaving zijn op de bestaande regels.”
“Burgers en bedrijven worden steeds vaker geconfronteerd met ingrijpende vormen van cybercrime, zoals oplichting via QR-codes of Whatsapp en ransomware-aanvallen.”
Burgersteunpunten en weerbare samenleving
NSC wil burgersteunpunten in elke wijk of dorp, zodat burgers in noodsituaties altijd toegang hebben tot essentiële voorzieningen en informatie, ook zonder internet. Dit vergroot de weerbaarheid van de samenleving en biedt directe hulp aan burgers.
“In elke wijk of dorp komt een burgersteunpunt waar mensen in noodsituaties naartoe kunnen voor informatie, drinkwater, stroom om apparaten op te laden (via aggregaten) en het melden van vermisten.”
“We investeren jaarlijks € 1 miljard in een weerbare samenleving voor meer burgersteunpunten, buurtnetwerken en cyberveiligheid.”
Stimuleren van gezonde keuzes en weerbaarheid van burgers
NSC wil burgers stimuleren tot gezondere keuzes en weerbaarheid tegen desinformatie en ongezonde invloeden, onder meer door educatie en het beperken van schadelijke producten.
Herstel vertrouwen tussen burgers en overheid
NSC erkent dat het vertrouwen van burgers in de overheid is geschaad en wil dit herstellen door een nieuwe politieke cultuur en betrouwbare dienstverlening.
BBB positioneert zich als een partij die burgers centraal wil stellen door de overheid dienstbaar, begrijpelijk en toegankelijk te maken, en door beleid te voeren dat herkenbaar is voor burgers in zowel stad als platteland. De partij pleit voor eenvoudige, laagdrempelige overheidsdienstverlening, meer regionale verbinding en het herstellen van vertrouwen tussen burgers en overheid. BBB wil beleid dat uitgaat van vertrouwen, eenvoud en herkenning, en burgers actief betrekt bij veiligheid en samenleving.
Dienstbare en toegankelijke overheid voor burgers
BBB wil dat de overheid weer dienstbaar wordt aan burgers, met eenvoudige en toegankelijke dienstverlening en beleid dat aansluit bij de leefwereld van mensen. Dit moet het vertrouwen van burgers in de overheid herstellen en zorgen dat iedereen zich kan herkennen in beleid en bestuur.
“BBB streeft naar een overheid die er is voor de burgers en niet andersom. Vertrouwen van burgers in de overheid is cruciaal. Dat vertrouwen groeit als burgers zichzelf herkennen in beleid, taal en bestuurders.”
“Burgers en bedrijven hebben recht op snelle, begrijpelijke en toegankelijke dienstverlening, digitaal én persoonlijk.”
“‘Burger eerst’-dienstverlening. De dienstverlening wordt getoetst op eenvoud, bereikbaarheid en passende ondersteuning bij persoonlijke situaties.”
Eenvoudig en menselijk belasting- en toeslagenstelsel
BBB wil het belasting- en toeslagenstelsel hervormen zodat het burgers niet vastzet in bureaucratie, maar juist vertrouwen en bestaanszekerheid biedt. De partij ziet het huidige systeem als te complex en wil meer eenvoud en redelijkheid.
“Uiteindelijk willen we toe naar een belasting en toeslagenstelsel dat mensen niet vastzet in formulieren en verrekeningen, maar vertrouwen en bestaanszekerheid biedt. Een overheid die uitgaat van eenvoud en redelijkheid, in plaats van wantrouwen en overregulering.”
Burgers actief betrekken bij veiligheid en weerbaarheid
BBB ziet veiligheid als een gedeelde verantwoordelijkheid van overheid, bedrijven én burgers. Burgers moeten actief betrokken worden bij het weerbaar maken van de samenleving tegen verstoringen en dreigingen.
“Een echt veilige samenleving is er één waarin burgers, bedrijven en instellingen zijn voorbereid op verstoringen. BBB wil dat Nederland weerbaar wordt tegen cyberdreigingen, desinformatie, sabotage, tekorten en ontwrichting, of die nu van binnenuit of van buitenaf komen.”
“We moeten af van de gedachte dat veiligheid uitsluitend een taak is van het leger of de politie. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid.”
Stem geven aan ongehoorde burgers in stad én platteland
BBB wil ook burgers in de stad die zich niet gehoord voelen een stem geven, en benadrukt het gedeelde belang van boeren, burgers en bedrijven als het werkende hart van Nederland.
“Ook in de stad verdienen mensen het om gehoord te worden. In de wijken van bijvoorbeeld Amsterdam, Utrecht, Tilburg en Almere wonen burgers die zich evenzeer niet gehoord voelen.”
“Boeren zorgen voor voedsel, burgers voor leefbare buurten, bedrijven voor banen en innovatie. Zij vormen samen het werkende hart van Nederland.”
BVNL stelt de individuele vrijheid en zelfbeschikking van burgers centraal en wil de macht van de overheid sterk beperken ten gunste van directe invloed van burgers op beleid. De partij pleit voor bindende referenda, een kleinere overheid, en maximale keuzevrijheid voor burgers op terreinen als pensioenen en financiën. Hun visie is dat burgers zelf aan het roer moeten staan, met minimale overheidsbemoeienis en maximale transparantie.
Bindend referendum en directe democratie
BVNL wil dat burgers meer directe invloed krijgen op politieke besluiten door het invoeren van bindende referenda. Dit moet de democratie versterken en de kloof tussen overheid en burgers verkleinen, zodat belangrijke beslissingen niet alleen door politici maar ook door de bevolking genomen kunnen worden.
“BVNL wil een bindend referendum invoeren. Democratie moet weer terug naar de inwoners van Nederland. Over specifieke onderwerpen moet het volk zich buiten de verkiezingen kunnen uitspreken.”
“Een bindend referendum, zodat de politiek weer dichter bij de mensen komt.”
“Een bindend referendum over het EU-lidmaatschap.”
Overheid dienstbaar aan burgers, niet andersom
BVNL vindt dat de overheid een minimale, dienstbare rol moet hebben en dat burgers zelf hun leven moeten kunnen inrichten. De partij verzet zich tegen betutteling, bureaucratie en overmatige staatsmacht, en wil de macht zo dicht mogelijk bij de burger leggen.
“Wij geloven niet in een overheid die alles voor de burger bepaalt, maar in burgers die zelf aan het roer staan.”
“De staat moet dienstbaar zijn aan de burger, niet andersom.”
“Wij zien de overheid niet als motor van vooruitgang, maar als bewaker van de rechtsorde en vrijheid. De staat moet dienstbaar zijn aan de burger, niet andersom.”
Maximale keuzevrijheid en individuele verantwoordelijkheid
BVNL wil dat burgers maximale keuzevrijheid krijgen op belangrijke terreinen zoals pensioenen, financiën en ondernemerschap. De partij ziet individuele verantwoordelijkheid als uitgangspunt en wil dat mensen zelf kunnen bepalen hoe zij hun leven en toekomst vormgeven.
“Wij geloven in een zelfbewust Nederland, met een trotse cultuur, een krachtige economie en burgers die zelf kunnen en mogen bepalen hoe zij hun leven vormgeven.”
“De nadruk ligt op eigen initiatief, vrijheid van keuze en respect voor die van een ander en minimale overheidsbemoeienis.”
De SGP benadrukt dat burgers verantwoordelijkheid dragen voor hun eigen keuzes, vooral op het gebied van milieu, data en integratie. De partij wil burgers meer regie geven over hun persoonlijke data, stelt duidelijke voorwaarden aan burgerschap en naturalisatie, en verwacht van burgers een actieve rol in verduurzaming en maatschappelijke samenhang. Concrete voorstellen zijn onder meer het versterken van individueel eigenaarschap van data en het stellen van expliciete eisen aan aspirant-burgers rond integratie en antisemitisme.
Meer regie voor burgers over eigen data
De SGP vindt dat burgers zelf moeten kunnen bepalen wat er met hun persoonlijke data gebeurt, in plaats van bedrijven of de overheid. Dit moet de privacy en autonomie van burgers versterken in een digitale samenleving waar data steeds belangrijker wordt.
“De SGP wil toe naar zoveel mogelijk ‘individueel eigenaarschap’ van data. Niet de autofabrikant en het energiebedrijf, maar de auto- en de woningbezitter moeten bepalen wat er met ‘hun’ data gebeurt.”
“Bedrijven en organisaties moeten transparant zijn over het gebruik van data van burgers.”
Strenge voorwaarden aan burgerschap en naturalisatie
De SGP stelt dat burgerschap niet vanzelfsprekend is, maar onder duidelijke voorwaarden moet worden toegekend. De partij wil dat aspirant-burgers expliciet afstand doen van antisemitisme en het Joodse leven beschermen, met gevolgen voor verblijfsstatus bij overtreding.
“Burgerschap wordt niet zomaar toegekend. Dit gebeurt onder voorwaarden.”
“De SGP wil in de wet vastleggen dat aspirant-burgers expliciet afstand doen van antisemitische ideeën (inclusief ontkenning van Israëls bestaansrecht) als voorwaarde voor naturalisatie.”
“Inburgeraars worden, net als in Duitsland, verplicht te ondertekenen het Joodse leven te beschermen. Houden nieuwkomers zich hier niet aan, dan kan dat gevolgen hebben voor hun verblijfsstatus.”
Burgers verantwoordelijk voor milieubewuste keuzes
De SGP vindt dat burgers, samen met ondernemers, een actieve rol moeten spelen in het maken van bewuste keuzes om het milieu te sparen. De overheid heeft hierbij een sturende en ondersteunende rol, maar legt de nadruk op individuele verantwoordelijkheid.
“burgers en ondernemers om bewuste keuzes te maken om het milieu te sparen.”
Burgers als verantwoordelijke schakel in voedsel- en natuurbescherming
De SGP benadrukt dat burgers niet alleen consumenten zijn, maar ook verantwoordelijkheid dragen voor natuur en voedselvoorziening. Dit betekent dat burgers hun eigen gedrag moeten reflecteren voordat ze anderen, zoals boeren, de schuld geven van milieuproblemen.
“De zorg voor landbouw en natuur schept verantwoordelijkheid: voor burgers in hun achtertuin, consumenten in de winkel en boeren op hun bedrijf, en ook voor ketenpartijen, natuurbeheerders en de overheid. Hoe kun je als burger boeren de schuld geven van achteruitgang in de natuur, terwijl je eigen achtertuin vol tegels ligt?”
De ChristenUnie ziet burgers als actieve deelnemers in de samenleving die samen met de overheid verantwoordelijk zijn voor veiligheid, leefbaarheid en het verminderen van regeldruk. Ze pleiten voor een dienstbare overheid die burgers ondersteunt in plaats van wantrouwt, en willen regels en bureaucratie verminderen om de relatie tussen overheid en burgers te verbeteren. Concrete voorstellen zijn onder andere het verminderen van overregulering en het stimuleren van burgerparticipatie bij crisisaanpak.
Minder regeldruk en meer vertrouwen in burgers
De ChristenUnie vindt dat de overheid te veel regels en bureaucratie heeft opgetuigd, waardoor burgers onnodig worden belast en de overheid tegenover burgers komt te staan. Ze willen een dienstbare overheid die burgers ondersteunt en verantwoordelijkheid geeft, en pleiten voor het schrappen van regels die niet noodzakelijk zijn.
“Door deze overregulering komen overheden tegenover burgers te staan. De ChristenUnie ziet liever een dienstbare overheid die burgers en organisaties helpt bij het zelf dragen van verantwoordelijkheden, in plaats van onnodige regeldruk.”
“Bij alle bestaande (beleids)regels wegen we af of ze nodig zijn, of ze bijdragen aan het beoogde doel en wat het kost (in euro’s en moeite) om ze uit te voeren. Alle regels die deze toets niet doorstaan, worden afgeschaft.”
Burgers als actieve deelnemers bij crisisaanpak
De ChristenUnie benadrukt dat burgers niet alleen naar de overheid moeten kijken bij crises, maar dat ook van hen een actieve rol wordt verwacht, bijvoorbeeld via lokale gemeenschappen en kerken die zorg dragen voor kwetsbaren.
“Burgers kijken hiervoor terecht naar de overheid. Maar een crisissituatie vraagt ook iets van de samenleving zelf. Bijvoorbeeld doordat kerken functioneren als hulppunten, of doordat buurten of lokale gemeenschappen zorgdragen voor kwetsbaren.”
Kritisch op Europese digitale identificatie van burgers
De ChristenUnie is kritisch over de invoering van een Europese Digitale Identiteit en wil waarborgen dat deze vrijwillig, transparant en privacy-proof blijft, zonder een Europees Burgerservicenummer.
“De ChristenUnie is kritisch op de ontwikkelingen rondom de Europese Digitale Identiteit (eID). Als er een eID komt, moet dit vrijwillig, transparant en privacy-proof zijn. Er komt geen Europees Burgerservicenummer.”
Burgerschap als actieve bijdrage aan de samenleving
De ChristenUnie vindt dat wie burger wil zijn van Nederland, ook actief moet bijdragen aan de samenleving. De overheid moet hiervoor de juiste randvoorwaarden scheppen.
“Wie de keuze maakt om in Nederland te wonen en te blijven, wie burger wil zijn van dit land, draagt zijn of haar steentje bij om aan dit land te bouwen. De overheid schept hiervoor de juiste randvoorwaarden...”
Einde aan gewelddadige confrontaties tussen burgers in conflictgebieden
De ChristenUnie spreekt zich uit tegen gewelddadige confrontaties tussen Israëlische en Palestijnse burgers en pleit voor sancties tegen veroordeelde kolonisten.
“Er moet een einde komen aan gewelddadige confrontaties tussen Israëlische en Palestijnse burgers op de Westelijk Jordaanoever.”
D66 ziet burgers als actieve deelnemers aan een samenleving waarin vrijheid, zekerheid en gelijke kansen centraal staan. Hun belangrijkste voorstellen richten zich op het toegankelijk maken van wonen, zorg en onderwijs, met nadruk op het wegnemen van barrières en het vergroten van zeggenschap en bescherming voor burgers. De partij wil dat beleid en voorzieningen aansluiten bij de behoeften van mensen, zodat iedereen daadwerkelijk kan meedoen en profiteren van vooruitgang.
Meer zeggenschap en bescherming voor huurders
D66 wil dat burgers meer invloed krijgen op hun woon- en leefomgeving, met name huurders, door hen beter te beschermen en meer inspraak te geven bij verduurzaming en toewijzing van woningen. Dit moet bijdragen aan gemengde, leefbare buurten en het tegengaan van ongelijkheid op de woningmarkt.
Toegankelijke samenleving voor iedereen
D66 erkent dat het huidige systeem te veel uitgaat van zelfredzaamheid en wil een samenleving waarin ook burgers met beperkingen of minder mogelijkheden volwaardig kunnen deelnemen. Dit betekent het wegnemen van complexe regels en het bieden van basiszekerheid, zodat niemand buiten de boot valt.
Politiek en beleid van en voor iedereen
D66 benadrukt dat politiek inclusief moet zijn en dat beleid moet aansluiten bij de dagelijkse realiteit van burgers. Vrijheid betekent volgens D66 dat iedereen daadwerkelijk de kans krijgt om eigen keuzes te maken en niet verdwaalt in complexe regels.
De Partij voor de Dieren wil burgers meer directe zeggenschap geven over belangrijke maatschappelijke kwesties en hun leefomgeving, onder andere via burgerberaden en referenda. Daarnaast stimuleert de partij burgerparticipatie in regionale voedselproductie en eigenaarschap, en pleit zij voor beleid dat dicht bij de burger wordt georganiseerd, met nadruk op transparantie, inspraak en collectief eigendom.
Meer directe burgerzeggenschap via burgerberaden en referenda
De PvdD vindt dat burgers actiever moeten kunnen meebeslissen over grote nationale vraagstukken en hun eigen leefomgeving. Dit moet het draagvlak voor beleid vergroten en de democratie versterken, onder meer door burgerberaden, referenda en meer rechten voor buurtverenigingen.
“Er worden meer burgerberaden ingevoerd, waarin door loting geselecteerde dwarsdoorsneden van de Nederlandse bevolking serieus gaan meepraten en meebeslissen over belangrijke nationale kwesties, als aanvulling op en verrijking van de huidige parlementaire democratie.”
“We voeren een correctief bindend referendum in bij verstrekkende besluiten die bijvoorbeeld onze democratie kunnen aantasten, zoals handelsverdragen.”
“Mensen moeten meer zeggenschap krijgen over hun directe leefomgeving. Buurtverenigingen krijgen naar Brits voorbeeld meer rechten om mee...”
“Bij raadplegingen van burgers en belanghebbenden is er borging dat ook de stem van dieren, natuur en toekomstige generaties wordt gehoord.”
Regionale voedselproductie en eigenaarschap door burgers
De partij stimuleert initiatieven waarbij burgers samen met boeren het eigenaarschap over regionale voedselproductie vormgeven. Dit moet de band tussen boer en burger versterken en bijdragen aan duurzame, lokale voedselvoorziening.
“Initiatieven voor regionale voedselproductie en de verbinding tussen boer en burger worden volop gestimuleerd. Ruim baan voor stadslandbouw, voedselbossen en boerderijen waarbij burgers samen het eigenaarschap vormgeven en samenwerken met de boer.”
Beleid en publieke diensten dicht bij de burger organiseren
De PvdD pleit ervoor om beleid en publieke diensten zoveel mogelijk op nationaal of lokaal niveau te organiseren, zodat deze aansluiten bij de behoeften van burgers en democratische controle behouden blijft.
“Op andere vlakken is maatwerk op nationaal niveau, dicht bij de burger, noodzakelijk. De inrichting van ons sociale zekerheidssysteem, inning en besteding van belastinggeld, ons pensioenstelsel, de gezondheidszorg en andere publieke diensten, vinden we in beginsel nationale bevoegdheden.”
Volt wil burgers meer directe invloed geven op beleid en besluitvorming, onder andere via burgerberaden en het versterken van burgerinitiatieven. Daarnaast zet Volt in op transparantie en bescherming van burgerrechten, zoals privacy en inzicht in het gebruik van persoonsgegevens. Hun visie is dat burgers actief betrokken moeten worden bij de democratie en dat hun rechten en initiatieven beter beschermd en gefaciliteerd worden.
Meer directe invloed via burgerberaden en burgerinitiatieven
Volt streeft ernaar dat burgers vroegtijdig en structureel kunnen meepraten over beleid, onder meer via burgerberaden en het stimuleren van burgerinitiatieven. Dit moet de democratische legitimiteit vergroten en zorgen dat beleid beter aansluit bij de wensen van inwoners.
“Aanbevelingen uit individuele burgerberaden worden door de politiek serieus meegenomen in de besluitvorming. Het permanente burgerberaad ziet daarop toe.”
“Volt stimuleert burgerinitiatieven zoals zorgcoöperaties, woongemeenschappen en zorg- en buurtcirkels,”
“Volt ontwikkelt beleid om actief burgerschap en bewonersinitiatieven rondom zorg en welzijn te versterken.”
Transparantie en bescherming van burgerrechten
Volt vindt het belangrijk dat burgers controle houden over hun eigen gegevens en privacy, en dat zij inzicht hebben in wie hun data gebruikt. Dit moet het vertrouwen in overheid en technologie versterken.
“Burgers hebben altijd inzicht in wie hun gegevens bekijken en waarvoor. Privacy by design is het uitgangspunt bij ieder nieuw systeem.”
Structureel burgerschapsonderwijs
Volt wil dat burgerschapsvorming een vaste plek krijgt in het onderwijs, zodat jongeren worden voorbereid op actief en weerbaar burgerschap in een democratische samenleving.
“Volt pleit ervoor dat burgerschapsvorming een vaste plek krijgt in het primair en voortgezet onderwijs. Elk kind, op elke school, moet toegang hebben tot kwalitatief goed burgerschapsonderwijs — gericht op democratisch bewustzijn, sociale veiligheid, inclusie en weerbaarheid.”
DENK pleit voor meer directe inspraak van burgers in het openbaar bestuur en wil de democratische controle versterken. Hun belangrijkste voorstellen zijn het rechtstreeks kiezen van burgemeesters en het verlagen van de kiesgerechtigde leeftijd, waarmee ze burgers meer directe invloed op het bestuur willen geven. Transparantie en versterking van de democratische instituties staan hierbij centraal.
Meer directe inspraak en democratische controle voor burgers
DENK wil dat burgers meer directe invloed krijgen op het bestuur van het land, onder andere door het rechtstreeks kiezen van burgemeesters en het verlagen van de kiesgerechtigde leeftijd. Hiermee wil de partij de betrokkenheid van burgers vergroten en het vertrouwen in de democratie versterken. Ook pleit DENK voor meer transparantie en betere controle op de overheid.
De VVD ziet burgers vooral als zelfstandige, werkende mensen die vrijheid en verantwoordelijkheid verdienen, met zo min mogelijk overheidsbemoeienis. Hun belangrijkste voorstellen richten zich op het verminderen van regels, het vergroten van keuzevrijheid en het verlagen van vaste lasten, zodat burgers meer ruimte krijgen om hun eigen leven vorm te geven. De kern van hun visie is dat een kleinere, efficiëntere overheid en economische groei leiden tot meer kansen en een beter leven voor alle burgers.
Minder regels en meer vrijheid voor burgers
De VVD wil dat burgers minder last hebben van overbodige regels en bureaucratie, zodat zij meer vrijheid en verantwoordelijkheid krijgen in hun dagelijks leven. Dit moet het makkelijker maken om te ondernemen, te wonen en te werken, en voorkomt dat burgers onnodig worden beperkt door de overheid.
“We werken vaker met meldplichten in plaats van vergunningsplichten en zorgen dat initiatieven van ondernemers en verenigingen niet onnodig vastlopen in een overdaad aan regels. Een risicoloze maatschappij bestaat niet.”
“We beoordelen met meetbare doelen of bestaande regels effectief zijn en herzien regels waar nodig.”
Lagere vaste lasten voor burgers
De VVD wil de vaste lasten voor burgers verlagen, zodat het leven betaalbaarder wordt en mensen meer overhouden om zelf te besteden. Dit doen ze door bijvoorbeeld de energiebelasting te verlagen en kinderopvang bijna gratis te maken.
“Niet door een grote, dure overheid op te tuigen en te laten herverdelen, maar door de vaste lasten omlaag te brengen. Bijvoorbeeld door het verlagen van de energiebelasting en het bijna gratis maken van de kinderopvang.”
Meer regie en doorstroming op de woningmarkt
De VVD vindt dat burgers met een normaal salaris een goed huis moeten kunnen betalen en wil daarom meer huizen bouwen en regels schrappen. Ze willen centrale regie om de woningmarkt beter te laten functioneren en zo de kansen voor burgers te vergroten.
“Wij kiezen voor meer regie, meer doorstroming, meer huizen, maar minder regels. Een functionerende woningmarkt waar je met een normaal salaris een goed huis kunt betalen.”
GroenLinks-PvdA benadrukt het belang van een overheid die burgers beschermt in plaats van benadeelt, met specifieke aandacht voor het herstellen van vertrouwen na schandalen zoals de toeslagenaffaire. Hun belangrijkste voorstellen richten zich op het versterken van de rechtsstaat, het garanderen van toegang tot het recht, en het versnellen van herstel voor gedupeerde burgers. De kern van hun visie is dat burgers centraal moeten staan in beleid en bescherming verdienen tegen overheidsfalen.
Overheid moet burgers beschermen, niet schaden
GroenLinks-PvdA stelt dat de overheid burgers actief moet beschermen, zeker na ernstige schandalen zoals de toeslagenaffaire en de gaswinning in Groningen. Ze willen het vertrouwen herstellen door burgers centraal te stellen en te zorgen voor een sterke rechtsstaat waarin toegang tot het recht gegarandeerd is. Dit standpunt adresseert het probleem van een overheid die burgers in de steek laat of zelfs actief benadeelt.
“Door een overheid die burgers niet beschermt, maar verpulvert, zoals bij de toeslagenaffaire, de gaswinning in Groningen en fouten bij de IND en het UWV.”
“De markt boven de burger. Wantrouwen boven vertrouwen. Wij vinden dat het anders moet.”
Sneller en ruimhartiger herstel voor gedupeerde burgers
GroenLinks-PvdA pleit voor een snellere, simpelere en ruimhartigere afhandeling van schade voor burgers die slachtoffer zijn geworden van overheidsfalen, zoals bij het toeslagenschandaal. Ze willen meer regie bij de burger leggen en bureaucratie verminderen, zodat herstel daadwerkelijk plaatsvindt.
“Dat moet sneller en ruimhartiger, met heldere kaders en vertrouwen. We leggen meer regie bij ouders, en maken snellere en simpelere afhandeling mogelijk.”
JA21 benadrukt het belang van transparantie, keuzevrijheid en eigen verantwoordelijkheid voor burgers. De partij wil een begrijpelijker belastingstelsel, meer regie voor burgers in de zorg en bescherming van burgers tegen onveiligheid, zoals door de wolf. Concrete voorstellen zijn onder meer het afschaffen van het toeslagenstelsel, het centraal stellen van de burger in de zorg en het beschermen van burgers tegen schadelijke gevolgen van beleid.
Eenvoudig en transparant belastingsysteem voor burgers
JA21 vindt het huidige belastingsysteem te complex en onbegrijpelijk voor gewone burgers. De partij wil een systeem waarin elke burger snapt wat hij betaalt en waarom, en waarin werken en ondernemen meer loont. Dit moet de motivatie verhogen en de afhankelijkheid van de overheid verminderen.
“Een helder en transparant belastingsysteem waarin elke burger kan begrijpen wat hij betaalt en waarom. Wij schaffen het circus aan toeslagen en heffingskortingen af, en vervangen het door een simpel en transparant systeem van toelagen.”
Meer regie en keuzevrijheid voor burgers in de zorg
JA21 wil dat burgers meer mogelijkheden krijgen om zelf de regie te voeren over hun gezondheid en zorg. De partij pleit voor het centraal stellen van de wensen en behoeften van de burger, met behoud van vrije artsenkeuze en toegankelijke zorg dichtbij huis.
“JA21 pleit ervoor de burger en diens wensen en behoeften centraal te stellen in de zorgverlening. Burgers moeten meer mogelijkheden krijgen om de regie te voeren over hun eigen gezondheid en zorg.”
Bescherming van burgers tegen onveiligheid door de wolf
JA21 stelt dat de veiligheid van burgers en hun dieren voorop moet staan bij het beleid rond de wolf. De partij vindt dat de huidige situatie leidt tot onrust en risico’s voor burgers, en pleit daarom voor actief beheer en bescherming.
“Terwijl boeren en burgers met lede ogen moeten aanzien hoe hun dieren worden verscheurd, houden een aantal partijen hardnekkig vast aan de romantiek van de wilde wolf.”
50PLUS benadrukt het belang van directe inspraak van burgers en het vergroten van hun invloed op beleid, met bijzondere aandacht voor ouderen. De partij pleit voor meer directe democratie en wil dat burgers optimaal profiteren van verduurzaming, zoals bij het opwekken van eigen elektriciteit. Concrete voorstellen zijn onder andere het stimuleren van burgerparticipatie en het verbeteren van de positie van burgers bij energietransitie.
Meer directe democratie en burgerinspraak
50PLUS vindt dat burgers meer directe invloed moeten krijgen op beleid en besluitvorming, omdat dit de betrokkenheid en legitimiteit van het bestuur vergroot. De partij ziet inspraak van burgers als essentieel voor een gezonde democratie en wil directe democratie bevorderen.
“Verder is meer inspraak van de burger van groot belang; wij pleiten voor directe democratie.”
Burgers laten profiteren van energietransitie
50PLUS wil dat burgers die zelf elektriciteit opwekken, bijvoorbeeld via zonnepanelen, optimaal kunnen profiteren van hun duurzame investeringen. Dit voorkomt dat de energietransitie vooral bedrijven ten goede komt en zorgt ervoor dat burgers direct voordeel ervaren.
“Stimulering van het gebruik van thuisbatterijen, zodat burgers die hun eigen elektriciteit opwekken hier ook optimaal van kunnen profiteren.”
BIJ1 vindt dat burgers meer directe zeggenschap moeten krijgen over politieke besluitvorming en dat essentiële sectoren in publieke handen moeten komen om de belangen van burgers te beschermen. Ze pleiten voor landelijke gespreksrondes waarbij burgers bindend meebeslissen over nieuwe wetten, en willen concurrentie in belangrijke sectoren vervangen door publieke eigendom om burgers centraal te stellen in de economie. Hun visie draait om radicale democratisering en het waarborgen van basisrechten voor iedereen.
Burgers krijgen bindende inspraak in wetgeving
BIJ1 wil dat burgers actief en bindend meebeslissen over nieuwe wetten en regels, vooral bij grote politieke vraagstukken. Dit moet de democratie verdiepen en de invloed van burgers op het beleid vergroten, zodat politieke besluiten niet alleen door politici of bedrijven worden genomen.
“Burgers bepalen met landelijke gespreksrondes en inspraaksessies altijd actief mee met nieuwe wetten en regels van de overheid. Vooral bij grote politieke vraagstukken krijgt deze raadpleging een centrale, bindende rol.”
Essentiële sectoren volledig in publieke handen
BIJ1 stelt dat concurrentie in belangrijke sectoren niet in het voordeel van de burger is en wil deze sectoren nationaliseren. Door publieke eigendom van bijvoorbeeld banken, energiebedrijven en zorginstellingen, willen ze de belangen van burgers beter beschermen tegen marktwerking en winstbejag.
“Concurrentie is niet in het voordeel van de burger. De belangrijke sectoren van de economie komen daarom volledig in publieke handen. Zoals banken, energiebedrijven, netbeheerders, het onderwijs, de zorg en het ov.”
Het CDA ziet burgers als betrokken leden van de samenleving die meer gehoord en betrokken moeten worden bij besluitvorming en toezicht. Het programma benadrukt het belang van goed toezicht dat burgers ten goede komt en erkent dat veel burgers het gevoel hebben dat hun belangen niet meetellen.
Burgers meer betrekken en hun belangen serieus nemen
Het CDA signaleert dat burgers zich vaak niet gehoord voelen en wil hun betrokkenheid en invloed vergroten. Dit standpunt adresseert het probleem van afnemend vertrouwen in de politiek en polarisatie, en benadrukt het belang van een samenleving waarin burgers zich gezien en vertegenwoordigd voelen.
“Burgers hebben het gevoel dat hun belangen niet meetellen.”
Goed toezicht voor burgers en bedrijven
Het CDA vindt dat toezicht en regelgeving zo moeten worden ingericht dat ze daadwerkelijk in het belang zijn van burgers (en bedrijven), zonder onnodige bureaucratie of kosten. Dit standpunt richt zich op het verbeteren van wetgeving zodat deze burgers beschermt en ondersteunt in plaats van belemmert.
“Dit terwijl burgers en bedrijven gebaat zijn bij goed toezicht.”
De SP stelt burgers centraal door te pleiten voor gelijke behandeling van burgers en bedrijven, het versterken van zeggenschap en het waarborgen van eerlijke bijdragen aan de samenleving. Hun belangrijkste concrete voorstel is dat grote bedrijven en multinationals, net als gewone burgers, eerlijk belasting moeten betalen en geen geheime voordelen mogen krijgen. De kern van hun visie is dat burgers niet ondergeschikt mogen zijn aan de belangen van grote bedrijven en dat de overheid actief moet zorgen voor een rechtvaardige samenleving.
Grote bedrijven gelijk behandelen als burgers
De SP vindt dat multinationals niet langer mogen profiteren van geheime afspraken en belastingvoordelen die gewone burgers niet krijgen. Dit standpunt adresseert het probleem van ongelijke behandeling en belastingontwijking, en benadrukt dat iedereen, ongeacht status, eerlijk moet bijdragen aan de samenleving.
De PVV positioneert zichzelf als de partij die burgers weer directe invloed en zeggenschap wil geven, met nadruk op het herstellen van democratische controle en het tegengaan van een kloof tussen burger en politiek. Hun belangrijkste voorstellen zijn het invoeren van bindende referenda en het rechtstreeks kiezen van burgemeesters, waarmee zij burgers meer directe inspraak beloven. De kern van hun visie is dat de burger centraal moet staan in het bestuur van Nederland, in plaats van ongekozen elites of bestuurders.
Meer directe democratie en burgerzeggenschap
De PVV stelt dat burgers zich niet meer vertegenwoordigd voelen door de huidige politiek en wil hen daarom meer directe invloed geven op beleid en bestuur. Dit doen ze door te pleiten voor bindende referenda en het rechtstreeks kiezen van burgemeesters, waarmee ze de afstand tussen burger en politiek willen verkleinen en de macht van de burger willen vergroten.
“Juist die burgers wil de PVV wél een stem geven. Wij willen échte directe democratie – geen onzinnige, nietszeggende burgerberaden. Wij steunen de nu in het parlement voorliggende Grondwetswijziging voor een bindend correctief referendum. Daarnaast willen we zoveel mogelijk inspraak via laagdrempelige landelijke én lokale referenda. Nederland is één van de weinige landen in Europa waar burgemeesters niet worden gekozen, maar benoemd. De PVV wil rechtstreeks gekozen burgemeesters.”