Verkiezingsprogramma's 2025 overburgerberaad
BVNL noemt het begrip "burgerberaad" niet in haar verkiezingsprogramma en doet geen concrete voorstellen voor het instellen van burgerberaden. In plaats daarvan pleit de partij voor het vergroten van directe democratie via bindende referenda, waarmee burgers direct invloed kunnen uitoefenen op beleid. BVNL ziet het teruggeven van macht aan de bevolking vooral via referenda en bottom-up besluitvorming, niet via burgerberaden.
Bindend referendum als alternatief voor burgerberaad
BVNL wil de invloed van burgers op het beleid vergroten door het invoeren van bindende referenda, zodat de politiek dichter bij de mensen komt. Hiermee kiest de partij expliciet voor directe volksraadplegingen in plaats van deliberatieve instrumenten zoals burgerberaden.
“Een bindend referendum, zodat de politiek weer dichter bij de mensen komt.”
“BVNL wil een bindend referendum invoeren. Democratie moet weer terug naar de inwoners van Nederland. Over specifieke onderwerpen moet het volk zich buiten de verkiezingen kunnen uitspreken.”
“Een bindend referendum over het EU-lidmaatschap.”
Macht terug naar burgers via bottom-up besluitvorming
BVNL benadrukt dat macht bij de mensen moet liggen en pleit voor kleinschaligheid en bottom-up organiseren, maar noemt burgerberaden niet als instrument. De partij ziet gemeenten en provincies als eerste aanspreekpunt, met nationale besluitvorming alleen als het niet anders kan.
De Partij voor de Dieren (PvdD) wil burgerberaden invoeren als serieuze aanvulling op de parlementaire democratie, waarbij door loting geselecteerde burgers meebeslissen over belangrijke nationale kwesties. Ze zien burgerberaden als middel om draagvlak te vergroten, de democratie te verrijken en complexe vraagstukken beter te behandelen dan met simpele referenda. Burgerberaden worden gekoppeld aan andere vormen van burgerinspraak, zoals referenda, en moeten zorgen dat ook de stem van dieren, natuur en toekomstige generaties wordt gehoord.
Meer burgerberaden met serieuze invloed
De PvdD pleit voor het invoeren van meer burgerberaden waarin een representatieve groep burgers, via loting geselecteerd, serieus meepraten en meebeslissen over belangrijke nationale kwesties. Dit moet de parlementaire democratie aanvullen en verrijken, en het draagvlak voor beleid vergroten.
“Er worden meer burgerberaden ingevoerd, waarin door loting geselecteerde dwarsdoorsneden van de Nederlandse bevolking serieus gaan meepraten en meebeslissen over belangrijke nationale kwesties, als aanvulling op en verrijking van de huidige parlementaire democratie.”
Burgerberaden als onderdeel van bredere participatie en besluitvorming
Burgerberaden worden door de PvdD gezien als één van de vormen van burgerparticipatie, die per geval gekozen kan worden afhankelijk van het onderwerp. Ze willen criteria opstellen zodat alleen maatschappelijk relevante onderwerpen via burgerberaad of andere participatievormen behandeld worden, en burgerberaden koppelen aan bredere inspraak zoals referenda.
“Omdat beraadslaging en overleg essentieel zijn voor een gezonde democratie, wordt per geval bekeken welke vorm van burgerparticipatie het meest geschikt is, zoals een burgerberaad, internetconsultatie of een meerkeuze-referendum (preferendum). Hiervoor worden concrete criteria opgesteld zodat alleen onderwerpen die van maatschappelijke belang zijn, worden behandeld.”
“We koppelen verdiepende burgerberaden met bredere vormen van inspraak zoals inwonersraadplegingen of referenda.”
Zeggenschap voor toekomstige generaties, dieren en natuur in burgerberaden
De PvdD benadrukt dat bij burgerberaden en andere burgerraadplegingen ook de belangen van dieren, natuur en toekomstige generaties moeten worden meegenomen, zodat besluitvorming breder en duurzamer wordt.
“Bij raadplegingen van burgers en belanghebbenden is er borging dat ook de stem van dieren, natuur en toekomstige generaties wordt gehoord.”
Volt wil burgerberaden structureel verankeren in de Nederlandse en Europese democratie door het oprichten van een permanent, nationaal burgerberaad en een Europees burgerberaad. Deze instituten organiseren burgerberaden over uiteenlopende onderwerpen, waarbij aanbevelingen van ingelote burgers serieus worden meegenomen in de besluitvorming. Volt ziet burgerberaden als een manier om inwoners vroegtijdig en representatief te betrekken bij het maken van beleid en het versterken van de democratie.
Permanent nationaal burgerberaad oprichten
Volt pleit voor het oprichten van het eerste permanente, nationale burgerberaad ter wereld, dat verantwoordelijk wordt voor het organiseren van burgerberaden in Nederland. Dit moet inwoners de mogelijkheid geven om onderwerpen te agenderen en hun stem te laten horen, met waarborging dat hun aanbevelingen serieus worden meegenomen door de politiek.
“We richten het allereerste, nationale, permanente burgerberaad ter wereld op. Dit instituut is verantwoordelijk voor het organiseren van burgerberaden in Nederland. Een groep ingelote inwoners kan dan - al dan niet in samenspraak met de politiek - burgerberaden agenderen over onderwerpen die hen na aan het hart liggen, zoals zorg, het klimaat of pensioenen. De aanbevelingen uit individuele burgerberaden worden door de politiek serieus meegenomen in de besluitvorming. Het permanente burgerberaad ziet daarop toe.”
“In Nederland richten we als allereerste land ter wereld een permanent burgerberaad op. Iedereen moet kunnen meepraten.”
Permanent burgerberaad op Europees niveau
Volt wil ook op Europees niveau een permanent burgerberaad instellen, zodat inwoners van de EU vanaf zestien jaar zwaarwegende aanbevelingen kunnen doen aan Europese instellingen. Dit moet de stem van burgers in Brussel versterken en de legitimiteit van Europese besluitvorming vergroten.
“Er moet een permanent burgerberaad op Europees niveau komen om de stem van inwoners in Brussel te vergroten. Dit orgaan is verantwoordelijk voor het organiseren van burgerberaden over Europese thema’s, waarin inwoners vanaf zestien jaar zwaarwegende aanbevelingen over allerlei zaken kunnen doen aan o.a. het Europees Parlement.”
Geen bindend correctief referendum, maar burgerberaad
Volt verwerpt het bindend correctief referendum als instrument voor burgerinspraak en kiest expliciet voor burgerberaden als manier om inwoners vroegtijdig te betrekken bij wetgeving. Volgens Volt zorgt een referendum voor verdeeldheid en ontslaat het politici van hun verantwoordelijkheid, terwijl burgerberaden juist bijdragen aan zorgvuldige en inclusieve besluitvorming.
“Volt is tegen een bindend correctief referendum, waarmee nieuwe wetten achteraf kunnen worden teruggedraaid. Wij vinden dat je zorgvuldig ingevoerde wetgeving niet kunt vervangen door een ja/nee-vraag. Dit vergroot de verdeeldheid en het ontslaat volksvertegenwoordigers van hun verantwoordelijkheid om samen tot goede wetten te komen. Volt vindt het belangrijk dat inwoners al vroeg in het wetgevingsproces kunnen meepraten met de overheid en zo hun inbreng en steun kunnen geven aan nieuwe wetten.”
Forum voor Democratie (FVD) noemt het instrument "burgerberaad" niet in haar verkiezingsprogramma en doet geen concrete voorstellen om burgerberaden in te voeren of te versterken. In plaats daarvan pleit FVD voor bindende referenda naar Zwitsers model als dé manier om burgers direct te laten beslissen over belangrijke kwesties. Het programma richt zich op directe democratie via referenda en gekozen bestuurders, niet op deliberatieve vormen zoals burgerberaden.
Geen voorstellen voor burgerberaad, wel bindende referenda
FVD ziet bindende referenda als het belangrijkste middel om de stem van de burger direct te laten doorklinken in het beleid, en noemt burgerberaden nergens als instrument. De partij positioneert zich expliciet vóór directe volksraadpleging en tegen indirecte of deliberatieve participatievormen.
“We voeren bindende referenda in naar Zwitsers model, zodat burgers direct zélf kunnen beslissen over belangrijke kwesties.”
“We voeren bindende referenda in naar Zwitsers model, zodat u direct zelf kunt beslissen over belangrijke kwesties.”
“Bovendien biedt een referendum de kans om de discussie minder te laten gaan over personen en meer over de zaak.”
50PLUS noemt het begrip "burgerberaad" niet expliciet in haar verkiezingsprogramma en doet geen concrete voorstellen voor het instellen van burgerberaden. Wel pleit de partij voor meer directe democratie en burgerinspraak, maar blijft daarbij algemeen en vaag over de vorm, frequentie of reikwijdte van dergelijke participatie. Er zijn geen specifieke beleidsmaatregelen of uitgewerkte plannen rondom burgerberaad terug te vinden.
Pleidooi voor meer directe democratie en burgerinspraak
50PLUS benadrukt het belang van directe democratie en meer inspraak van burgers, maar werkt dit niet uit tot concrete voorstellen voor burgerberaden of vergelijkbare participatievormen. Het blijft bij een algemene wens tot meer betrokkenheid van burgers bij het bestuur.
BIJ1 wil burgers een centrale, bindende rol geven in het maken van nieuwe wetten en regels via landelijke gespreksrondes en inspraaksessies, vooral bij grote politieke vraagstukken. Het partijprogramma pleit voor een overleg-democratie waarin burgerberaden structureel en met beslissingsmacht worden ingezet om de democratie te versterken en de kloof tussen politiek en samenleving te verkleinen.
Centrale, bindende rol voor burgerberaad bij wetgeving
BIJ1 stelt voor om burgerberaden een structurele en doorslaggevende positie te geven in het besluitvormingsproces, met name bij belangrijke politieke kwesties. Dit moet ervoor zorgen dat burgers daadwerkelijk invloed hebben op beleid en dat hun stem niet slechts adviserend is, maar ook bindend. Het adresseren van de kloof tussen burger en politiek staat hierbij centraal.
“Burgers bepalen met landelijke gespreksrondes en inspraaksessies altijd actief mee met nieuwe wetten en regels van de overheid. Vooral bij grote politieke vraagstukken krijgt deze raadpleging een centrale, bindende rol.”
D66 ziet het burgerberaad als een belangrijk instrument om de democratie te versterken en burgers meer directe invloed te geven op politieke besluitvorming. Ze willen vaker burgerberaden organiseren over grote maatschappelijke vraagstukken, zodat burgers actief kunnen meedenken en adviseren over beleid. Hiermee wil D66 de betrokkenheid vergroten en zorgen dat verschillende groepen in de samenleving beter worden gehoord.
Vaker burgerberaden organiseren over grote vraagstukken
D66 pleit voor het vaker inzetten van burgerberaden om burgers direct te betrekken bij het oplossen van belangrijke maatschappelijke kwesties. Dit moet zorgen voor meer draagvlak en betere besluitvorming, vooral bij onderwerpen waar de politiek vastloopt of waar brede maatschappelijke impact is.
“We maken referenda mogelijk om wetgeving te stoppen. Ook organiseren we vaker burgerberaden over grote vraagstukken.”
De PVV is uitgesproken tegen het gebruik van burgerberaden en noemt deze "onzinnig" en "nietszeggend". In plaats daarvan pleit de partij voor directe democratie via bindende referenda en meer inspraak voor burgers door middel van landelijke en lokale referenda.
Tegen burgerberaden, voor directe democratie
De PVV verwerpt burgerberaden als middel voor burgerinspraak en ziet ze als ineffectief. De partij wil burgers juist een directe stem geven via bindende referenda, omdat zij vinden dat dit meer echte invloed oplevert dan burgerberaden. Dit standpunt is onderdeel van een bredere visie op directe democratie en het vergroten van burgerinspraak.
“Wij willen échte directe democratie – geen onzinnige, nietszeggende burgerberaden. Wij steunen de nu in het parlement voorliggende Grondwetswijziging voor een bindend correctief referendum. Daarnaast willen we zoveel mogelijk inspraak via laagdrempelige landelijke én lokale referenda.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma