De Partij voor de Dieren wil boodschappen gezonder, duurzamer en betaalbaarder maken door onder andere btw op plantaardig voedsel af te schaffen en de toegang tot gezond eten te verbeteren, vooral voor kwetsbare groepen. Ze pleiten voor structurele veranderingen in het voedselaanbod van supermarkten, scholen en buurten, en willen reclame voor ongezonde producten beperken. Hun visie is dat gezond en duurzaam voedsel een basisbehoefte is, die collectief en toegankelijk moet zijn voor iedereen.
De PvdD wil boodschappen met gezonde, plantaardige producten goedkoper maken door de btw op deze producten af te schaffen. Dit moet gezond eten aantrekkelijker en toegankelijker maken, vooral voor mensen met een lager inkomen.
De partij wil dat gezond voedsel een prominente plek krijgt in supermarkten en dat in kwetsbare wijken de toegang tot gezond en betaalbaar eten actief wordt verbeterd, onder meer via sociale supermarkten en buurtinitiatieven.
“Ook krijgt gezond voedsel een prominente plek in het supermarktschap.”
“In kwetsbare wijken zorgen we actief voor goede toegang tot gezond en betaalbaar voedsel. We steunen buurtinitiatieven zoals sociale supermarkten, voedselcoöperaties, groente-abonnementen, buurtmoestuinen, eetbaar groen in de wijk en voedselbossen.”
Om ongezonde keuzes te ontmoedigen, wil de PvdD reclame voor ongezonde en dierlijke producten beperken, met een verbod op kindermarketing voor ultrabewerkt voedsel.
“We willen alleen nog reclame voor gezonde, biologische en diervriendelijke producten. Tot die tijd is in ieder geval kindermarketing voor ultrabewerkt voedsel verboden: geen reclame voor (en óp) snoep en fastfood die gericht is op kinderen.”
“Er komt een stop op de promotie van ongezond en dierlijk voedsel; we stoppen allereerst met kilo-knallers.”
De partij ziet gezond eten als een collectief goed en wil publieke volkskantines en basisvoorzieningen voor voedsel stimuleren, zodat gezond eten bereikbaar wordt voor iedereen.
“De Partij voor de Dieren kiest voor een fundamentele omslag: voedsel als collectief goed, gedragen door de samenleving en ondersteund door de overheid.”
“Het Rotterdamse voorbeeld van Mensa Mensa laat zien hoe het anders kan: een publieke volkskantine waar buurtbewoners voor een lage prijs samen kunnen eten, koken, leren en elkaar ontmoeten.”
BIJ1 wil boodschappen betaalbaar maken door een prijsplafond op essentiële goederen in te voeren en de winstmarges van bedrijven te beperken. Ze zien betaalbare boodschappen als een basisrecht en willen de macht van grote bedrijven op de voedselmarkt doorbreken, onder andere door op termijn een coöperatief voedselsysteem te stimuleren. Hun beleid richt zich op het tegengaan van prijsopdrijving en het garanderen van toegang tot gezond en betaalbaar voedsel voor iedereen.
BIJ1 stelt dat boodschappen en andere eerste levensbehoeften te duur zijn door winstbejag van bedrijven. Ze willen dit aanpakken met maximumprijzen en maximale winstmarges, zodat iedereen toegang heeft tot betaalbare boodschappen. Dit is een directe reactie op de stijgende kosten van levensmiddelen en de rol van bedrijven in prijsopdrijving.
“Alles kan gewoon goedkoper door bedrijven aan te pakken die cashen op jouw eerste levensbehoeften. Levensmiddelen als groente, fruit en gezondheidsproducten, maar ook kraanwater en energie worden steeds duurder door bedrijven die expres de prijzen verhogen (‘graaiflatie’). Daar maken we een einde aan met maximumprijzen en maximale winstmarges.”
“Daarom introduceren we een prijsplafond voor alle essentiële goederen. Het brood op onze plank is geen middel om prijzen op te drijven.”
“en betaalbare boodschappen, energie, zorg, onderwijs, kinderopvang en openbaar vervoer.”
BIJ1 beschouwt toegang tot gezond voedsel als een basisrecht en wil op termijn de commerciële voedselmarkt vervangen door een coöperatief voedselsysteem. Hiermee willen ze concurrentie op basisbehoeften beëindigen en voedselverspilling tegengaan.
“Iedereen moet elke dag gezond eten op tafel kunnen zetten, voedsel is een basisrecht.”
“Ook komt er een verbod op voedselverspilling op grote schaal in de voedingsindustrie en bij supermarktketens. Op de lange termijn is een coöperatief voedselsysteem ons alternatief voor de commerciële markt. Weg met de concurrentie op onze basisbehoeften.”
GroenLinks-PvdA wil boodschappen betaalbaarder maken door de concurrentiepositie van grote (online) winkelketens te reguleren en de toegang tot goedkopere producten te vergroten. Ze stellen een "boodschappenwet" voor die goedkopere producten met een Engels etiket toestaat, en willen de kostenstructuur van online winkels aanpassen om lokale winkels te beschermen. Hun visie is gericht op eerlijke prijzen en het tegengaan van prijsopdrijving, zodat boodschappen voor iedereen toegankelijk blijven.
GroenLinks-PvdA wil de prijzen van boodschappen verlagen door het mogelijk te maken dat goedkopere producten met een Engels etiket verkocht mogen worden. Hiermee willen ze consumenten meer keuze en lagere prijzen bieden, vooral nu boodschappen duurder zijn geworden.
“› Boodschappenwet. We staan toe dat goedkopere producten met een Engels,”
De partij wil de concurrentie van grote online winkels beperken door deze bedrijven te verplichten de kosten van retourzendingen door te berekenen. Dit moet de positie van lokale winkels versterken en voorkomen dat online giganten de prijzen van boodschappen kunstmatig laag houden ten koste van kleinere ondernemers.
“We beperken de enorme concurrentie van online winkels door deze bedrijven de kosten door te laten berekenen voor het terugsturen van producten en door de wildgroei van distributiecentra te beperken.”
GroenLinks-PvdA erkent dat de kosten van boodschappen onderdeel zijn van de stijgende vaste lasten voor veel mensen. Ze willen het dagelijks leven betaalbaar houden door structurele maatregelen te nemen die de koopkracht versterken.
De VVD erkent dat de kosten van boodschappen voor veel Nederlanders te hoog zijn en wil deze structureel verlagen. Hun belangrijkste voorstel is om onnodige regels af te schaffen zodat supermarkten goedkoper in het buitenland kunnen inkopen, met als doel lagere prijzen aan de kassa. De partij kiest nadrukkelijk voor lastenverlichting en minder regulering in plaats van herverdeling via een grotere overheid.
De VVD wil de prijzen van boodschappen verlagen door supermarkten meer vrijheid te geven om internationaal in te kopen en door het schrappen van regels rond etikettering en productinformatie. Dit moet ervoor zorgen dat consumenten minder betalen voor hun dagelijkse boodschappen.
“We betalen kunstmatig veel voor onze boodschappen. De VVD wil dat supermarkten goedkoper in het buitenland kunnen inkopen. Daarom schaffen we onnodige regels af, zo mogen Nederlandstalige etiketten ook in een andere begrijpelijke taal en staan we een QR-code toe voor productinformatie.”
“Door de Europese interne markt goed te laten werken, kunnen de prijzen aan de kassa omlaag.”
De VVD ziet stijgende boodschappenprijzen als onderdeel van het bredere probleem van hoge vaste lasten. In plaats van meer overheidsingrijpen of herverdeling, wil de partij structureel vaste lasten verlagen, onder andere door lastenverlichting en het schrappen van kostenverhogende regels.
“De rekening van normale uitgaven als de boodschappen en de energierekening wordt steeds hoger. Wij pakken dit bij de wortel aan. Niet door een grote, dure overheid op te tuigen en te laten herverdelen, maar door de vaste lasten omlaag te brengen.”
“De vaste lasten te verlagen en regels die het leven duurder maken te schrappen. Want voor iedereen die werkt hoort het dagelijks leven betaalbaar te zijn.”
Volt wil dat iedereen zelfstandig boodschappen kan doen en pleit daarom voor tegoedbonnen in plaats van voedselpakketten voor mensen met een laag inkomen. Daarnaast wil Volt dat alcohol uit supermarkten wordt geweerd en dat gezondere producten goedkoper worden dan ongezonde varianten, zodat gezonde boodschappen toegankelijker worden.
Volt vindt het belangrijk dat mensen in armoede zelf hun boodschappen kunnen kiezen en niet afhankelijk zijn van voedselpakketten. Door tegoedbonnen te introduceren, krijgen mensen meer regie over hun eigen leven en kunnen ze zelf bepalen wat ze kopen.
“We willen toe naar tegoedbonnen in plaats van voedselpakketten, zodat mensen net als ieder ander zelf de door hen gewenste boodschappen kunnen doen.”
Volt wil het maken van gezonde keuzes bij het boodschappen doen stimuleren door gezondere producten goedkoper en beter beschikbaar te maken dan ongezonde alternatieven. Dit moet mensen helpen om makkelijker voor gezonde boodschappen te kiezen.
“De gezonde keuze moet de gemakkelijke keuze zijn. In het aanbod moet de gezondere variant telkens nadrukkelijk goedkoper en beter beschikbaar zijn dan de ongezonde variant.”
“Frisdrank zonder suiker moet goedkoper zijn dan frisdrank met suiker. Chips met minder zout en vet goedkoper dan de variant met meer zout en vet. Bier zonder alcohol goedkoper dan bier met alcohol. Alleen op deze wijze helpen we mensen de gezondere keuze te maken.”
Volt wil het alcoholgebruik terugdringen door alcohol niet langer onderdeel te laten zijn van de dagelijkse boodschappen. Dit betekent dat alcohol uit supermarkten wordt geweerd.
“We verminderen alcoholgebruik door de zichtbaarheid en beschikbaarheid te verminderen, onder andere door alcohol geheel uit supermarkten te weren. Alcohol hoort niet bij de dagelijkse boodschappen.”
Het CDA wil boodschappen gezonder en betaalbaarder maken door supermarkten te stimuleren tot een gezonder aanbod en door het invoeren van een suikerbelasting. Daarnaast zet het CDA in op verbruiksbelastingen op ongezonde producten vanuit een gezondheidsdoelstelling, met als doel gezondere keuzes te bevorderen en de volksgezondheid te verbeteren.
Het CDA vindt dat supermarkten een grotere maatschappelijke verantwoordelijkheid moeten nemen om gezond leven te bevorderen, onder andere door het aanbod van gezondere producten te vergroten. Dit moet het voor consumenten makkelijker maken om gezonde boodschappen te doen.
“Supermarkten moeten zich steviger inspannen om hun maatschappelijke bijdrage te leveren aan gezond leven. Ook het aanbod van eten en drinken op bijvoorbeeld scholen, trein- en tankstations, sportclubs en musea moet gevarieerder.”
Om ongezonde keuzes te ontmoedigen en gezonde boodschappen aantrekkelijker te maken, wil het CDA een brede suikerbelasting invoeren en verbruiksbelastingen heffen op producten als suiker, tabak en alcohol, met expliciet een gezondheidsdoelstelling.
De PVV wil boodschappen structureel goedkoper maken door de btw op boodschappen volledig af te schaffen en op essentiële basisproducten maximumprijzen in te stellen. Hiermee wil de partij de koopkracht van Nederlanders versterken en de hoge kosten van levensonderhoud direct aanpakken.
De PVV stelt voor om de btw op boodschappen helemaal af te schaffen, zodat boodschappen voor iedereen direct goedkoper worden. Dit moet de koopkracht verhogen, vooral voor mensen die moeite hebben om rond te komen door de gestegen prijzen van levensmiddelen.
“De PVV wil daarom de btw op boodschappen helemaal schrappen, waardoor de boodschappenkar bijna 10% goedkoper kan worden.”
Om de prijsstijgingen van basisproducten te beperken, wil de PVV maximumprijzen instellen op een aantal essentiële boodschappen. Dit moet via de Prijzenwet geregeld worden, waarbij producenten en supermarkten zich aan deze prijsplafonds moeten houden.
“Ook willen we op een aantal essentiële basisproducten maximumprijzen instellen. Dit regelen we via de Prijzenwet. Producenten en supermarkten dienen zich hieraan te committeren en de overheid zal daarop toezien.”
De PVV wil onnodige etiketteringsregels schrappen, zodat goedkopere producten uit het buitenland makkelijker verkocht kunnen worden. Dit moet de concurrentie vergroten en de prijzen in de supermarkt verder drukken.
“We schrappen ook onnodige regels rondom etiketten, zodat ook goedkopere producten uit het buitenland met een etiket in een andere taal kunnen worden verkocht in Nederlandse winkels tegen een lagere prijs.”
De SGP maakt zich zorgen over de stijgende boodschappenprijzen en wil dat deze betaalbaar blijven voor gezinnen. Ze pleiten voor eerlijke prijzen in de hele keten, het verlagen van loonkosten en energieprijzen voor bedrijven, en meer bevoegdheden voor de Autoriteit Consument & Markt om prijsopdrijving tegen te gaan. De partij ziet betaalbare boodschappen als essentieel voor het bestaansminimum en het tegengaan van kinderarmoede.
De SGP vindt dat de hoge boodschappenprijzen een groot probleem vormen voor veel gezinnen en wil dat de hele keten verantwoordelijkheid neemt voor eerlijke prijzen. Ze stellen concrete maatregelen voor, zoals het verlagen van loonkosten en energieprijzen voor bedrijven in de voedselketen en het versterken van toezicht op prijsopdrijving. Dit alles is gericht op het beschermen van de gezinsportemonnee en het waarborgen van een fatsoenlijk bestaansminimum.
“De boodschappenprijzen hakken er in menig gezinsportemonnee flink in. De SGP wil dat de hele keten zijn verantwoordelijkheid neemt en zorgdraagt voor eerlijke prijzen die niet veel hoger zijn dan in buurlanden.”
“De overheid verlaagt loonkosten en energieprijzen voor deze bedrijven en geeft de Autoriteit Consument & Markt meer bevoegdheden op te treden tegen excessieve prijsopdrijving.”
“We maken werk van een fatsoenlijk bestaansminimum met een vierjaarlijkse herijking en een daling van kinderarmoede.”
De SP wil boodschappen betaalbaar maken door maximumprijzen en lagere belastingen op basisproducten in te voeren, en door de btw op gezonde producten te schrappen. Hun kernvisie is dat iedereen toegang moet hebben tot betaalbaar en gezond eten, waarbij de overheid actief ingrijpt om woekerwinsten en prijsopdrijving door bedrijven tegen te gaan.
De SP stelt dat bedrijven misbruik maken van inflatie om prijzen van boodschappen kunstmatig hoog te houden. Om dit tegen te gaan, willen ze maximumprijzen instellen en de btw op basisproducten verlagen. Dit moet ervoor zorgen dat boodschappen voor iedereen betaalbaar blijven, vooral voor mensen met een laag inkomen.
De SP wil gezond eten stimuleren door de btw op producten volgens de Schijf van Vijf volledig af te schaffen. Dit verlaagt de prijs van gezonde boodschappen en maakt gezond eten toegankelijker voor iedereen.
“We schrappen de btw op gezonde producten (volgens de Schijf van Vijf), zodat gezond eten voor iedereen bereikbaar blijft. Ook voor mensen met een klein inkomen.”
BBB erkent dat boodschappen voor veel huishoudens fors duurder zijn geworden en wijst prijsstijgingen deels toe aan overheidsmaatregelen zoals belastingen en verboden. De partij verzet zich tegen betuttelend beleid zoals suikertaks of vleesbelasting en wil dat de overheid voedsel beschikbaar én betaalbaar houdt, zonder directe inmenging in het winkelmandje van burgers.
BBB is tegen overheidsmaatregelen die via belastingen of verboden sturen op wat mensen kopen en eten, zoals een suikertaks of vleesbelasting. De partij vindt dat mensen zelf verstandige keuzes kunnen maken en dat vrijheid in het boodschappenmandje belangrijk is. Dit standpunt adresseert de stijgende kosten van boodschappen en verzet zich tegen verdere prijsverhogingen door overheidsingrijpen.
“Voor veel huishoudens zijn de boodschappen fors duurder geworden. Niet alleen door inflatie, maar ook door beleidsmaatregelen die via belastingen en verboden proberen te sturen op wat mensen kopen en eten. BBB is geen voorstander van betuttelend beleid. Geen suikertaks, geen vleesbelasting, geen overheidsinmenging op ons bord of in ons keukenkastje.”
BBB vindt dat de overheid moet zorgen dat voedsel – en dus boodschappen – beschikbaar en betaalbaar blijft. Dit wordt gezien als een primaire levensbehoefte, vergelijkbaar met wonen en energie. De partij koppelt dit direct aan het ondersteunen van boeren, vissers en telers zodat het eten op het bord van consumenten betaalbaar blijft.
“De overheid moet zorgen dat voedsel beschikbaar én betaalbaar blijft. Voedsel is net als wonen en energie een primaire levensbehoefte. BBB zet zich daarom in voor voedselzekerheid in Nederland en Europa. Dat doen we door goed te zorgen voor onze boeren, vissers en telers. Als zij hun werk kunnen doen voor een eerlijke prijs, blijft het eten op het bord van consumenten betaalbaar.”
D66 benoemt in haar verkiezingsprogramma het probleem dat supermarkten en andere voorzieningen, zoals winkels, in veel dorpen en regio’s steeds verder weg komen te liggen. Hun belangrijkste voorstel is om nieuwe woonwijken te bouwen met voorzieningen zoals supermarkten op loopafstand, zodat mensen makkelijk boodschappen kunnen doen en gemeenschappen worden versterkt. D66 ziet nabijheid van winkels als essentieel voor leefbaarheid, gezondheid en sociale samenhang.
D66 wil dat mensen in nieuwe woonwijken binnen 15 minuten naar voorzieningen zoals supermarkten kunnen lopen. Dit moet de leefbaarheid vergroten, sociale cohesie versterken en het doen van boodschappen makkelijker maken, vooral nu winkels in veel regio’s verder weg raken.
DENK vindt dat de stijgende prijzen van boodschappen het leven voor veel Nederlanders onbetaalbaar maken en wil daarom actief ingrijpen om boodschappen goedkoper te maken. De partij stelt voor om prijsmaatregelen te nemen en de BTW op boodschappen te verlagen, zodat de bestaanszekerheid wordt vergroot en de kloof tussen arm en rijk wordt verkleind.
DENK ziet de stijgende prijzen van boodschappen als een belangrijke oorzaak van groeiende ongelijkheid en financiële stress voor veel Nederlanders. Om boodschappen betaalbaarder te maken, wil DENK concrete prijsmaatregelen nemen en de BTW verlagen, zodat mensen makkelijker kunnen rondkomen en de bestaanszekerheid wordt versterkt.
FVD wil boodschappen goedkoper maken door het verlagen van het BTW-tarief op dagelijkse producten en het terugdringen van belastingen die de prijzen in de supermarkt verhogen. Hun kernvisie is dat lastenverlichting voor burgers direct moet leiden tot lagere kosten voor levensonderhoud, waaronder boodschappen, zodat het leven betaalbaarder wordt voor iedereen.
FVD stelt voor het lage BTW-tarief te verlagen naar 6%, zodat boodschappen en andere essentiële uitgaven goedkoper worden. Dit moet direct leiden tot lagere prijzen in de supermarkt en een hogere koopkracht voor burgers.
“We verlagen het hoge BTW-tarief naar 19% en het lage BTW-tarief naar 6%, zodat het leven weer goedkoper wordt en horeca, winkeliers en aanbieders van diensten een directe economische impuls ontvangen.”
FVD wil de energieprijzen verlagen, omdat goedkopere energie leidt tot lagere kosten voor productie en distributie van boodschappen. Dit moet zich vertalen in goedkopere producten in de supermarkt.
“Supermarkten worden goedkoper, de energieprijs kan omlaag, boeren...”
NSC wil de kosten van boodschappen voor consumenten verlagen door markten eerlijker te maken en prijsopdrijving door grote merkfabrikanten tegen te gaan. Ze pleiten voor het verbieden van inkooprestricties en landgerichte etiketten die leiden tot hogere prijzen in Nederland, zodat boodschappen betaalbaarder worden voor iedereen.
NSC ziet dat grote merkfabrikanten zoals Lay’s en Nutella de prijzen van boodschappen kunstmatig verhogen door inkooprestricties en landgerichte etiketten, waardoor Nederlandse consumenten meer betalen dan in buurlanden. Om dit tegen te gaan, wil NSC deze praktijken verbieden en barrières voor grensoverschrijdende handel actief wegnemen, zodat boodschappen goedkoper worden.
“Grote merkfabrikanten zoals Lay’s en Nutella drijven de prijzen op met inkooprestricties en landgerichte etiketten, waardoor deze producten in Nederland duurder zijn dan in omliggende landen. We pakken deze prijsopdrijving aan door deze beperkingen te verbieden en deze barrières voor grensoverschrijdende handel actief weg te nemen.”
NSC vindt dat mensen niet gekort mogen worden op hun uitkering als zij boodschappen krijgen van familie, vrienden of buren. Zij willen regels die dit bestraffen zoveel mogelijk schrappen, om onderlinge hulp te stimuleren en bestaanszekerheid te vergroten.
“Het kan niet zo zijn dat mensen gekort worden op hun uitkering als ze bijvoorbeeld boodschappen krijgen van familie, vrienden of buren. Die regels gaan we zoveel mogelijk schrappen.”
50PLUS wil boodschappen betaalbaarder maken door gezonde voedselproducten in het lage btw-tarief te plaatsen en ongezonde producten juist zwaarder te belasten. Hiermee wil de partij de koopkracht van met name ouderen beschermen en gezonde keuzes stimuleren.
50PLUS pleit voor een verschuiving in de btw-tarieven op voedsel: gezonde producten worden goedkoper gemaakt door ze onder het lage btw-tarief te brengen, terwijl ongezonde producten juist duurder worden door ze in het hoge tarief te plaatsen. Dit moet niet alleen de betaalbaarheid van boodschappen verbeteren, maar ook gezondere keuzes stimuleren, vooral voor ouderen met een beperkt budget.
“Gezonde voedselproducten komen in het lage BTW-tarief en ongezonde producten in het hoge tarief.”
De ChristenUnie noemt "boodschappen" slechts één keer in haar verkiezingsprogramma, en dan uitsluitend in de context van informele zorg: het doen van boodschappen voor ouderen als voorbeeld van buurtgerichte hulp. Er zijn geen concrete beleidsvoorstellen of standpunten specifiek gericht op het betaalbaar houden van boodschappen, het verlagen van btw op boodschappen, of andere directe maatregelen rond boodschappen doen. De partij ziet boodschappen doen als een voorbeeld van informele zorg en gemeenschapszin.
De ChristenUnie benadrukt het belang van informele zorg en onderlinge hulp in de buurt, waarbij boodschappen doen voor ouderen wordt genoemd als voorbeeld van hoe mensen elkaar kunnen ondersteunen. Dit wordt gepresenteerd als onderdeel van hun visie op zorg dichtbij mensen, maar er worden geen concrete beleidsmaatregelen voorgesteld die specifiek betrekking hebben op boodschappen.
“Veel zorg is (gelukkig) informeel en nabij: buurtbewoners die boodschappen doen voor een oudere met beginnende dementie of een groep vrijwilligers die een vervuild huis schoonmaken.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma