Verkiezingsprogramma's 2025 overbodem
FVD ziet de Nederlandse bodem primair als waardevolle landbouwgrond die beschermd moet worden tegen onteigening, ontpoldering en overmatige regelgeving. Hun belangrijkste voorstellen zijn het schrappen van stikstof- en natuurherstelbeleid, het behouden van landbouwgrond voor voedselproductie, en het stimuleren van grondgebonden veehouderij. De partij verzet zich tegen het opofferen van vruchtbare bodem voor natuurprojecten of biomassacentrales en wil boeren maximale vrijheid geven in het gebruik van hun grond.
Bescherming van landbouwgrond tegen onteigening en ontpoldering
FVD beschouwt vruchtbare landbouwgrond als essentieel voor voedselzekerheid en de economie, en verzet zich daarom tegen onteigening, uitkoop en het onder water zetten van landbouwgrond. Ze willen dat boeren volledige zeggenschap houden over hun bodemgebruik en dat landbouwgrond niet wordt opgeofferd voor natuurprojecten of biomassaproductie.
“We gaan nooit over tot gedwongen onteigening van boeren en ook niet tot ‘vrijwillige’ uitkoop met belastinggeld, zodat de agrarische sector in Nederland behouden blijft.”
“We stoppen met het onder water zetten van vruchtbare landbouwgrond in Zeeland.”
“We behouden de landbouwvrijstelling, zodat boeren bij verkoop van landbouwgrond geen belasting betalen over waardestijgingen door normaal gebruik.”
Schrappen van stikstof- en natuurherstelbeleid dat bodemgebruik beperkt
FVD wil alle stikstof- en natuurherstelmaatregelen die het gebruik van de bodem door boeren beperken, volledig afschaffen. Ze stellen dat deze regels niet op feiten zijn gebaseerd en de agrarische sector onnodig belemmeren.
“We vegen het hele stikstofbeleid van tafel en halen de Kritische Depositiewaarden (KDW) uit de wet en uit de vergunningverlening, omdat er geen stikstofcrisis is en boeren gewoon kunnen blijven boeren.”
“Dat betekent dat we de Green Deal en de EU-Natuurherstelwet afschaffen, dat we exportvrijheid zonder Brusselse beperkingen herstellen...”
Stimuleren van grondgebonden veehouderij en bodemautonomie voor boeren
FVD wil regelgeving verminderen om grondgebonden veehouderij te versterken en boeren meer autonomie geven over het gebruik van hun bodem, inclusief bemesting en teelt.
Geen opoffering van bodem voor biomassacentrales of rewilding
De partij verzet zich tegen het gebruik van Nederlandse bodem voor biomassaproductie of rewildingprojecten, omdat dit volgens hen leidt tot verlies van waardevolle landbouwgrond en inefficiënt gebruik van de bodem.
De Partij voor de Dieren beschouwt een gezonde bodem als essentieel voor natuur, klimaat en voedselproductie. Ze pleiten voor strengere bescherming, herstel en duurzaam gebruik van de bodem, onder meer door het stoppen van uitputtende landbouwpraktijken, het stimuleren van bodemvriendelijke teelten en het aanpakken van bodemverontreiniging. Hun beleid richt zich op het herstellen van bodemleven, het tegengaan van bodemdaling en het structureel integreren van bodemgezondheid in bouw- en landbouwbeleid.
Stoppen met uitputtende en vervuilende landbouwpraktijken
De PvdD wil uitputting en vervuiling van de bodem tegengaan door intensieve landbouwpraktijken, overbemesting en het gebruik van landbouwgif te verbieden. Ze pleiten voor ruimere gewasrotatie, minimale grondbewerking en het vervangen van kunstmest door compost en groenbemesters. Dit moet bodemleven herstellen, CO2 vastleggen en bodemdaling voorkomen.
“We nemen afscheid van teelten die geen duurzaam doel dienen maar wel veel schade veroorzaken door bijvoorbeeld een hoge mate van gifgebruik en uitputting van de bodem.”
“Gewassen die de bodem uitputten, zoals aardappelen, kunnen niet langer om de twee of drie jaar geteeld worden op hetzelfde perceel: een ruimere gewasrotatie (maximaal één keer per zes jaar) wordt verplicht.”
“We stoppen het kapotbemesten van de bodem. Aan de structurele overbemesting in Nederland komt een einde. Het injecteren van mest wordt verboden, evenals het gebruik van kunstmest. De huidige bemesting gaan we verregaand vervangen door compost en groenbemesters.”
“De bodem krijgt weer lucht. Met minimale of niet-kerende grondbewerking voorkomen we bodemverdichting en krijgen bodemleven en een gezonde wortelgroei meer kans.”
Bodemgebruik afstemmen op natuurlijke omstandigheden
De partij wil dat het gebruik van de bodem wordt afgestemd op de natuurlijke eigenschappen, zoals grondsoort en waterpeil, in plaats van deze kunstmatig aan te passen voor landbouw. Dit is bedoeld om bodemdaling en verdroging tegen te gaan, vooral in veenweidegebieden.
“Het gebruik van de bodem wordt gebaseerd op de grondsoort en het natuurlijke waterpeil (functie volgt bodem en peil), in plaats van andersom.”
“Zo zal in veenweidegebieden, die een hoog liggend natuurlijk grondwaterpeil hebben, overgeschakeld moeten worden naar natte teelten, of worden weilanden teruggegeven aan de natuur. Dit is essentieel om bodemdaling tegen te gaan.”
Beschermen en herstellen van bodemleven bij bouwen en wonen
De PvdD wil dat bij bouwprojecten het bodemleven standaard in kaart wordt gebracht, beschermd en waar mogelijk versterkt. Ook moet bodemverontreiniging actief worden aangepakt, met speciale aandacht voor gevoelige locaties zoals speelplaatsen en volkstuinen.
“Bij bouwprojecten wordt het bodemleven standaard in kaart gebracht, beschermd en waar mogelijk versterkt.”
“Gemeenten krijgen duidelijke landelijke kaders en steun om bodemverontreiniging aan te pakken, met speciale aandacht voor lood en PFAS.”
“Speelplaatsen, volkstuinen en andere gevoelige locaties worden in kaart gebracht en waar nodig gesaneerd. Kinderen hebben recht op een gezonde leefomgeving – boven én onder de grond.”
JA21 ziet de bodem vooral in de context van landbouw, natuurbeheer en waterkwaliteit. Hun belangrijkste voorstellen zijn gericht op regionale maatwerkaanpak, technologische innovatie en het aanpassen van Europese normen die volgens hen niet passen bij de Nederlandse situatie. De partij verzet zich tegen generieke, kostbare maatregelen zoals gedwongen uitkoop van boeren en pleit voor pragmatische, haalbare oplossingen die rekening houden met de Nederlandse ruimtelijke en agrarische realiteit.
Regionale maatwerkaanpak en technologische innovatie boven generieke maatregelen
JA21 wil af van generieke, landelijke maatregelen voor bodem- en natuurbeheer en kiest voor regionale oplossingen en technologische innovatie. Ze vinden dat huidige Europese en nationale eisen niet realistisch zijn voor Nederland en pleiten voor aanpassing daarvan, met behoud van een sterke landbouwsector.
“Het fundament van eventuele nieuwe plannen dient gericht te zijn op regionale maatwerkaanpak, agrarisch natuurbeheer, haalbare natuurdoelen en de herijking van Natura2000-gebieden.”
“Wij kiezen voor een bredere inzet van technologische innovaties, fiscale regelingen die bijdragen aan een solide voedselproducerende sector, gecombineerd met vrijwillige extensivering- en beëindigingsregelingen nabij Natura2000-gebieden.”
“Afzien van generieke maatregelen en inzetten op regionale maatwerkpakketten rondom de meest kwetsbare natuurgebieden.”
Aanpassen en uitstellen van onhaalbare Europese bodem- en waterkwaliteitsnormen
JA21 vindt dat Europese normen voor waterkwaliteit en natuur (waaronder bodemgerelateerde doelen) niet aansluiten bij de Nederlandse situatie en pleit voor het aanpassen of uitstellen van deze eisen waar ze onhaalbaar zijn.
“Dat Nederland gebruikmaakt van de juridische ruimte in de KRW om doelen aan te passen of uit te stellen waar deze aantoonbaar onhaalbaar zijn.”
“Een herijking van de KRW-normen op EU-niveau, zodat deze beter aansluiten bij de ruimtelijke realiteit van dichtbevolkte lidstaten als Nederland.”
“Veel doelen zijn gebaseerd op theoretische referentiesituaties die in een dichtbevolkt, verstedelijkt en landbouwintensief land als Nederland praktisch onhaalbaar zijn.”
Tegen gedwongen uitkoop van boeren; vrijwilligheid en innovatie centraal
JA21 is fel tegen het gedwongen uitkopen van boeren als middel om bodem- en natuurdoelen te halen. Ze pleiten voor vrijwillige regelingen en innovatie om zowel landbouw als natuur te versterken.
“Het lukraak uitkopen van boeren voor miljarden euro’s is waanzinnig kostbaar en doet feitelijk weinig voor onze natuur. JA21 is en blijft fel gekant tegen de gedwongen uitkoop van agrariërs.”
“Voldoende financiële middelen voor vrijwillige extensiverings- en beëindigingsregelingen.”
D66 ziet een gezonde, vruchtbare bodem als essentieel voor natuur, landbouw en leefomgeving, en wil deze actief beschermen en herstellen. Ze pleiten voor strengere regels en normen om bodemvervuiling tegen te gaan, kiezen voor landbouw die de bodem herstelt, en hanteren het principe ‘water en bodem sturend’ bij ruimtelijke keuzes. D66 verbindt bodembeleid expliciet aan gezondheid, biodiversiteit en toekomstbestendige landbouw.
Strengere bescherming en herstel van de bodem
D66 wil de bodem beter beschermen tegen vervuiling en uitputting, omdat een gezonde bodem cruciaal is voor biodiversiteit, landbouw en volksgezondheid. Ze stellen scherpere normen voor, willen het gebruik van schadelijke bestrijdingsmiddelen terugdringen en kiezen voor landbouw die de bodem herstelt.
“D66 wil betere regels en normen om de bodem, lucht, het water en biodiversiteit te beschermen.”
“We kiezen voor landbouw die de bodem en het landschap herstelt, bijdraagt aan voedselzekerheid, ons waterbeheer en biodiversiteit sterker maakt en dierenwelzijn serieus neemt.”
“Schone lucht, gezond water, een vruchtbare bodem en biodiversiteit zijn onmisbaar voor een leefbare toekomst – voor de landbouw, voor mensen en voor de natuur.”
“Boeren produceerden steeds intensiever. Dat gaf schade aan natuur, bodem en water, en ging ten koste van dierwelzijn.”
Water en bodem sturend bij ruimtelijke ordening
D66 wil dat bij ruimtelijke keuzes de eigenschappen van water en bodem leidend zijn, om schade door klimaatverandering en natuurverlies te voorkomen. Dit betekent onder andere bouwen op hogere gronden en het beperken van veehouderij tot wat de bodem aankan.
“Om te bepalen wat we waar doen, hanteren we het principe van ‘water en bodem sturend’. Dat betekent bijvoorbeeld dat we bouwen op hogere grond als er overstromingsgevaar is. En dat we niet meer vee houden dan de natuurlijke omgeving aankan.”
Aanpak van verzilting en bodemdaling
D66 erkent de risico’s van verzilting en bodemdaling door klimaatverandering en wil maatregelen nemen om de bodemkwaliteit te beschermen, vooral met het oog op drinkwater en biodiversiteit.
“Het wordt droger, het zout in de bodem en water neemt toe en de kwaliteit van meren, rivieren en sloten wordt slechter. Dat bedreigt de biodiversiteit en ons drinkwater.”
De SP wil de bodem beschermen en herstellen door landbouw en natuur beter in balans te brengen, schadelijke stoffen te weren en boeren te stimuleren tot duurzaam bodembeheer. Ze pleiten voor landbouw die het bodemleven versterkt, minder kunstmest en pesticiden gebruikt, en voor het stoppen van bodemvervuiling door industrie en criminaliteit. De partij ziet een gezonde bodem als essentieel voor voedselzekerheid, biodiversiteit en een leefbare omgeving.
Landbouw in balans met natuur en bodem
De SP wil de landbouw hervormen zodat deze de bodem niet uitput maar juist versterkt, met minder kunstmest, minder dieren per hectare en meer aandacht voor het bodemleven. Dit moet leiden tot gezondere bodems, meer biodiversiteit en toekomstbestendige voedselproductie.
“Landbouw kan een krachtige bondgenoot van de natuur zijn. Met gezonde bodems, schoon water en meer biodiversiteit bouwen we aan een toekomstbestendige landbouw.”
“Grondgebonden landbouw met oog voor klimaat en bodem. We schakelen om naar landbouw die werkt mét de natuur. Minder kunstmest, minder gif, minder dieren per hectare. Het bodemleven wordt versterkt door wisselteelt, groenbemesting en het benutten van organische stof.”
Stoppen van bodemvervuiling door schadelijke stoffen
De SP wil bodemvervuiling tegengaan door het gebruik van pesticiden en het lozen van gifstoffen te verbieden of streng te reguleren. Dit is nodig om de bodem gezond te houden voor mens en natuur.
Stoppen van gaswinning en mijnbouwschade aan de bodem
De SP wil een einde maken aan gaswinning en mijnbouw die de bodem beschadigen, en pleit voor herstel en compensatie voor getroffen bewoners.
“In sommige regio’s wordt nog altijd gas uit de bodem gehaald. In kleine gasvelden door het hele land, onder weilanden, natuurgebieden en woonwijken,gaat de winning gewoon door. Wij maken daar een einde aan.”
GroenLinks-PvdA ziet een gezonde bodem als essentieel voor natuur, landbouw en drinkwatervoorziening. Ze willen bodem en water leidend maken bij ruimtelijke inrichting, bodemdaling tegengaan, en stellen een verplicht bodemplan in. Concrete maatregelen zijn onder meer het sturen op water- en bodemsystemen, het verplichten van bodemplannen en het vergunningsplichtig maken van grondwateronttrekking.
Bodem en water leidend bij ruimtelijke inrichting
GroenLinks-PvdA wil dat bodem en water de basis vormen voor ruimtelijke ordening, om droogte, bodemdaling en drinkwatertekorten te voorkomen. Dit betekent dat het natuurlijke bodem- en watersysteem bepalend wordt voor keuzes in het landschap, met als doel de bodem te beschermen en duurzaam te beheren.
Verplicht bodemplan en strengere regels voor bedrijven
Om de kwaliteit van bodem en water te waarborgen, verplicht GroenLinks-PvdA bedrijven tot het opstellen van een water- en bodemplan en scherpt de regels voor lozingen aan. Dit moet bijdragen aan het herstel van de bodemgezondheid en het voorkomen van vervuiling.
“Om dit te bereiken zetten we in op duurzame land- en tuinbouw en verplichten we het opstellen van een water- en bodemplan.”
Vergunningsplicht voor grondwateronttrekking
Om uitputting van de bodem te voorkomen, worden alle vormen van grondwateronttrekking door bedrijven, boeren en burgers vergunningsplichtig gemaakt. Dit moet bijdragen aan het behoud van de bodem en de beschikbaarheid van drinkwater.
“Alle vormen van onttrekking van grondwater door bedrijven, boeren en burgers worden vergunningsplichtig en we stoppen stapsgewijs met vergunningen voor onbepaalde tijd.”
Bodemdaling tegengaan in veenweidegebieden
GroenLinks-PvdA wil bodemdaling en CO₂-uitstoot in veenweidegebieden voorkomen door het waterpeil aan te passen aan het bodem- en watersysteem. Dit beschermt de bodem en vermindert negatieve milieueffecten.
“In de veenweidegebieden voorkomen we de oxidatie van het veen en daarmee bodemdaling en CO₂-uitstoot.”
De SGP ziet een gezonde bodem als essentieel voor duurzame landbouw, voedselzekerheid en natuurbeheer. Ze pleiten voor beleid dat bodemkwaliteit beschermt en verbetert, onder meer door stimulering van langdurige pacht, ecosysteemdiensten zoals CO2-vastlegging in de bodem, en het bodem- en watersysteem als sturende factor in ruimtelijke ordening. Concrete voorstellen richten zich op het versterken van kringlooplandbouw, het beperken van schadelijke pachtpraktijken en het centraal stellen van bodemgezondheid bij landbouw- en natuurbeleid.
Stimuleren van duurzame landbouw en bodemverbetering
De SGP wil de bodemkwaliteit verbeteren door kringlooplandbouw te stimuleren, langdurige pacht aantrekkelijker te maken en ecosysteemdiensten zoals CO2-vastlegging in de bodem te ondersteunen. Dit moet zowel de landbouwproductiviteit als de milieukwaliteit ten goede komen.
“De opmars van dure, kortlopende pachtcontracten pakt slecht uit voor de bodem en voor jonge boeren. De prijs voor kortlopende pacht wordt begrensd. Langdurige pacht wordt aantrekkelijker...”
“Het Rijk ondersteunt het ontwikkelen en op de markt zetten van ecosysteemdiensten als CO2-vastlegging in de bodem, waterbuffering en extra biodiversiteit.”
“Overheid en ketenpartijen zorgen ervoor dat investeringen in verbetering van die-”
Bodem- en watersysteem als sturende factor in ruimtelijke ordening
De SGP wil dat het bodem- en watersysteem leidend wordt bij ruimtelijke keuzes, om zo de draagkracht van de bodem te waarborgen en vruchtbare landbouwgrond te beschermen.
“Het bodem- en watersysteem wordt een belangrijke sturende factor.”
Verbetering van bodemkwaliteit als blijvende opgave
De SGP erkent dat verbetering van de bodemkwaliteit een voortdurende uitdaging is, mede vanwege nieuwe milieuproblemen zoals PFAS. Ze willen blijvend inzetten op toezicht en handhaving.
“Verbetering van de kwaliteit van lucht, bodem en water is daarom een blijvende opgave.”
Volt ziet een gezonde bodem als essentieel voor volksgezondheid, biodiversiteit en duurzame landbouw. Hun belangrijkste voorstellen zijn het verbeteren van bodemgezondheid via landbouwsubsidies, het verhogen van het waterpeil waar nodig, en het centraal stellen van volksgezondheid door preventief bodembeleid. De partij wil dat de overheid niet langer wacht tot schade zichtbaar is, maar actief de vruchtbaarheid en kwaliteit van de bodem beschermt.
Bodemgezondheid verbeteren via landbouwsubsidies
Volt wil boeren belonen die investeren in bodemgezondheid en natuurlijke plaagbescherming, en pleit voor effectievere ecoregelingen binnen het Europese landbouwbeleid. Dit moet uitputting van de bodem tegengaan en de ecologische veerkracht vergroten.
“We breiden de maatregelen onder de ecoregelingen uit en maken deze regelingen effectiever, eenvoudiger en aantrekkelijker. We verlagen hiermee de drempel om natuurlijke plaagbescherming toe te passen en de bodemgezondheid te verbeteren.”
Volksgezondheid centraal: preventief bodembeleid
Volt stelt dat volksgezondheid begint bij een gezonde bodem en wil dat de overheid oorzaken van bodemproblemen aanpakt in plaats van alleen de gevolgen. Ze pleiten voor een voorzorgsprincipe bij het toelaten van stoffen die de bodem kunnen schaden.
“Volksgezondheid begint bij een gezonde bodem, schone lucht en zuiver water. Op dit moment onderneemt de overheid pas actie als de gevolgen zichtbaar zijn. Deze gevolgen worden aangepakt, terwijl de oorzaken worden genegeerd. Ondertussen verliest de bodem zijn vruchtbaarheid...”
“We maken ons land klaar voor de toekomst en geven een veilig, schoon en gezond land door aan onze kinderen.”
“We zetten in op meer AI en burgerwetenschap om de lucht- en waterkwaliteit te meten en te monitoren, zodat we ontwikkelingen en trends kunnen ontdekken.”
Waterpeil verhogen om bodem en natuur te beschermen
Volt wil het waterpeil verhogen waar dat nodig is om de natuur te beschermen en CO₂-opslag in het veen te bevorderen, wat direct bijdraagt aan het behoud van bodemkwaliteit.
“We verhogen het waterpeil in stappen, daar waar het nodig is om de natuur te beschermen en CO₂ op te slaan in het veen.”
BBB ziet de bodem als essentieel voor waterbeheer, landbouw en klimaatadaptatie. De partij wil de sponswerking van de bodem versterken om droogte en wateroverlast tegen te gaan, en benadrukt het belang van het beschermen van vruchtbare landbouwgrond tegen herbestemming. Concrete voorstellen richten zich op het vasthouden van water in de bodem en het multifunctioneel gebruik van grond.
Versterken sponswerking van de bodem
BBB wil de sponswerking van de bodem vergroten zodat water beter wordt vastgehouden en geïnfiltreerd, wat helpt tegen droogte en piekbuien. Dit wordt gezien als een praktische maatregel voor klimaatadaptatie en waterbeheer, waarbij zowel bebouwde als onbebouwde gebieden een rol spelen.
“Een juiste opname van (regen)water, doen we doormiddel van het vergroten van de sponswerking van de bodem, hierdoor kan iedere functie (bebouwd en onbebouwd) een bijdrage leveren om voldoende zoetwater vast te houden en te infiltreren in de bodem. Dit helpt niet alleen droogte voorkomen, maar het biedt ook ruimte bij piekbuien.”
“We behouden bodems die water opnemen en maken ruimte voor rivieren.”
Beschermen vruchtbare landbouwgrond
BBB beschouwt vruchtbare landbouwgrond als waardevol en wil voorkomen dat deze zomaar wordt herbestemd voor andere doeleinden. Dit standpunt is gericht op het waarborgen van voedselzekerheid en het beschermen van de agrarische sector.
“Onze vruchtbare landbouwgrond is waardevol. BBB zal ervoor waken dat deze niet klakkeloos wordt herbestemd omdat er andere aanspraken op worden gedaan.”
Bodem als drukfactor bij natuurbeheer
BBB erkent dat bodem, naast droogte en water, een drukfactor is in natuurbeheer en wil dat deze wordt meegenomen in beheerplannen voor Natura 2000-gebieden. Dit is bedoeld om natuurherstel realistischer en breder te benaderen.
“Niet alleen stikstof, ook droogte, water, bodem en beheer, worden hierbij als drukfactoren meegenomen. Deze vormen de basis voor nieuwe beheerplannen met een sociaaleconomische toets op de natuurherstel en bronmaatregelen.”
De VVD benadrukt het belang van een schone, vruchtbare en goed beheerde bodem als basis voor woningbouw, landbouw en natuur. Ze willen bodemkwaliteit beschermen door gevaarlijke stoffen terug te dringen, bodemvruchtbaarheid als uitgangspunt te nemen in landbouwbeleid, en bodemgegevens te betrekken bij natuurbeheer. Concrete voorstellen zijn onder meer het integreren van bodemkwaliteit bij bouwprojecten, het stellen van doelen voor bodemvruchtbaarheid, en het verbeteren van natuurdoelanalyses met bodemdata.
Bodemkwaliteit centraal bij bouw en ruimtelijke ordening
De VVD vindt dat bij de bouw van nieuwe wijken en bedrijventerreinen expliciet rekening moet worden gehouden met de kwaliteit van de bodem. Dit is nodig om problemen met waterbeheer, klimaatadaptatie en leefbaarheid te voorkomen. Ontwikkelaars moeten maatregelen nemen om de bodem te beschermen en aan te passen aan extreme weersomstandigheden.
“We houden bij de bouw van nieuwe wijken of bedrijventerreinen rekening met de kwaliteit van de bodem en beschikbaarheid van water.”
Schone bodem door terugdringen gevaarlijke stoffen
Het beschermen van de bodem tegen vervuiling is voor de VVD essentieel. Ze willen het gebruik van gevaarlijke stoffen verminderen, bij voorkeur via een Europese aanpak om een gelijk speelveld te behouden.
“We zorgen voor een schone bodem door het gebruik van gevaarlijke stoffen terug te dringen. Door een Europese aanpak houden we een gelijk speelveld.”
Bodemvruchtbaarheid als uitgangspunt in landbouwbeleid
De VVD wil dat doelen voor bodemvruchtbaarheid leidend zijn in het bemestingsbeleid. Ze pleiten voor het meten van resultaten op bedrijfsniveau en het afschaffen van middelvoorschriften als doelsturing werkt.
“Doelen op het gebied van bodemvruchtbaarheid en waterkwaliteit worden het uitgangspunt van ons bemestingsbeleid...”
Verbeteren natuurbeheer met bodemgegevens
Voor effectief natuurbeheer wil de VVD natuurdoelanalyses verbeteren door deze aan te vullen met gegevens over de bodem. Dit moet leiden tot beter onderbouwde keuzes en effectiever beheer.
“We willen dat deze analyses verbeteren, bijvoorbeeld door deze aan te vullen met gegevens over de omgeving zoals de bodem.”
De ChristenUnie wil dat water en bodem leidend worden in het ruimtelijk beleid van Nederland, met nadruk op het beschermen van bodemvruchtbaarheid en het verhogen van het grondwaterpeil. Ze pleiten voor een integrale aanpak waarbij bodemkwaliteit, waterbeheer en landbouwpraktijken samenkomen om natuur, landbouw en leefomgeving toekomstbestendig te maken.
Water en bodem sturend in ruimtelijk beleid
De ChristenUnie vindt dat water en bodem de basis moeten vormen voor ruimtelijke ordening en landgebruik. Dit is nodig om Nederland weerbaarder te maken tegen droogte, wateroverlast en om de kwaliteit van de leefomgeving te beschermen.
Versterken van bodemvruchtbaarheid en biodiversiteit in de landbouw
De partij benadrukt het belang van een gezonde bodem voor landbouw en natuur, met concrete voorstellen om bodemvruchtbaarheid te verbeteren en chemisch gebruik te verminderen.
“Een hoge biodiversiteit is van levensbelang voor bestuiving van allerlei gewassen, goede bodemvruchtbaarheid en daarmee weerbaarheid tegen ziekten en plagen.”
BIJ1 ziet de bodem als een collectief bezit dat beschermd moet worden tegen uitbuiting en vervuiling door commerciële partijen. Ze willen bouw- en landbouwgrond terughalen uit handen van speculanten en eisen dat bedrijven zelf opdraaien voor bodemsanering en herstel bij vervuiling. De partij koppelt deze visie aan sociale rechtvaardigheid en het recht op betaalbare huisvesting.
Grond terughalen uit handen van speculanten
BIJ1 stelt dat bouw- en landbouwgrond niet in handen mag zijn van speculanten, maar collectief beheerd moet worden voor sociale doelen zoals woningbouw. Dit moet speculatie tegengaan en bijdragen aan betaalbare huisvesting.
“Kostbare bouw- en landbouwgrond hoort niet in handen van speculanten zoals ASR, die 46.000 hectare oppotten en dat gebruiken om de overheid te chanteren. Deze grond pakken we terug en gebruiken we voor de bouw van sociale woningen.”
Vervuilende bedrijven betalen bodemsanering en herstel
De partij vindt dat bedrijven die de bodem vervuilen, zelf verantwoordelijk moeten zijn voor de kosten van sanering en herstel, ook bij faillissement of uitkoop. Zo wordt voorkomen dat de samenleving opdraait voor de gevolgen van milieuschade.
“Opruimkosten, bodemsanering en herstel worden niet afgewenteld op de samenleving, maar betaald uit hun eigen activa — ook bij faillissement of uitkoop.”
BVNL vindt dat de kwaliteit van de bodem behouden moet blijven, maar wil de huidige mest- en stikstofnormen versoepelen omdat deze volgens hen leiden tot onnodige kosten en kunstmestgebruik. Ze pleiten voor meer ruimte voor natuurlijke mest en het aanpassen van regelgeving zodat agrarische ondernemers efficiënter en goedkoper kunnen werken, zonder dat dit ten koste gaat van de bodemkwaliteit.
Mestnormen versoepelen om bodemkwaliteit te behouden
BVNL stelt dat de huidige mestnormen leiden tot hoge kosten en onnodig kunstmestgebruik, wat volgens hen niet goed is voor de bodem en het grondwater. Ze willen de mestnormen aanpassen zodat ondernemers meer natuurlijke mest kunnen gebruiken, wat de bodemkwaliteit ten goede zou komen en de kringloop in de landbouw versterkt.
“Om de kwaliteit van de bodem in stand te kunnen houden zitten hippische ondernemers met torenhoge kosten door afvoer en dure aanvoer. Ook moeten zij onnodig gebruik maken van kunstmest. BVNL wil de mestnormen daarom aanpassen.”
“Er komt meer ruimte voor het uitrijden van dierlijke mest. Op dit moment worden agrarische ondernemers gedwongen hun gewassen te summier te bemesten of uit te wijken naar kunstmest dat bovendien slecht is voor het grondwater. De potentiële productiecapaciteit wordt op deze wijze niet benut en dat zorgt voor een kostprijsverhogend effect. Natuurlijke mest is nodig voor de groei van gewassen en in de agrarische sector cruciaal voor de kringloop.”
NSC ziet het beschermen en verbeteren van de bodemkwaliteit als essentieel voor natuur, biodiversiteit en waterveiligheid. Ze willen de kwaliteit van bodem, water en lucht verbeteren en bodemdaling tegengaan, onder andere via een nieuw Deltaplan en strengere regels voor schadelijke stoffen. De partij koppelt bodembeleid direct aan het behoud van natuur en het veiligstellen van de leefomgeving voor toekomstige generaties.
Verbeteren van bodemkwaliteit voor natuur en biodiversiteit
NSC beschouwt een gezonde bodem als cruciaal voor het beschermen van natuur en biodiversiteit. Ze willen de kwaliteit van bodem, water en lucht verbeteren om robuuste natuurgebieden te behouden en bedreigde soorten te beschermen.
“We beschermen natuur en biodiversiteit door de kwaliteit van water, bodem en lucht te verbeteren.”
Aanpakken van bodemdaling en waterveiligheid
De partij erkent bodemdaling als een urgent probleem en wil dit samen met wateroverlast en droogte aanpakken via een nieuw Deltaplan. Het vasthouden van zoet water en het creëren van meer ruimte voor waterberging zijn hierbij belangrijke maatregelen.
“Er is een nieuw Deltaplan nodig om het land te beschermen tegen overstromingen en om in te spelen op wateroverlast, bodemdaling én droogte.”
De PVV benadrukt het belang van Nederlandse landbouw en visserij en wil deze sectoren beschermen door boeren en vissers meer ruimte te geven om te produceren op Nederlandse bodem. Ze pleiten voor het behoud van producten van eigen bodem en willen meer ruimte voor bodemvisserij, met minder belemmeringen vanuit natuur- en milieuwetgeving.
Boeren meer ruimte geven om te produceren op Nederlandse bodem
De PVV vindt dat boeren essentieel zijn voor de voedselvoorziening en cultuur van Nederland. Ze willen dat boeren weer volop kunnen produceren en concurreren, zonder te veel beperkingen vanuit regelgeving, zodat gezonde producten van Nederlandse bodem behouden blijven.
“Laat boeren doen waar ze goed in zijn: gezonde producten van Nederlandse bodem maken om trots op te zijn.”
Meer ruimte voor bodemvisserij
De partij wil de positie van vissers versterken, in het bijzonder de bodem-, garnalen- en weervisserij. Ze zijn tegen belemmeringen zoals stroomkabels door natuurgebieden en willen overdraagbare vergunningen om familiebedrijven te behouden.
“De PVV wil meer ruimte voor de visserij – ook zeker voor de bodem-, garnalen- en weervisserij.”
Het CDA ziet het verbeteren van de bodem als essentieel voor duurzame landbouw, natuur en klimaat. Hun belangrijkste voorstel is het gericht verbeteren van de bodemkwaliteit, samen met andere doelen als waterbeheer en dierenwelzijn, via gebiedsgerichte maatregelen en samenwerking met de agrarische sector en ketenpartijen. De partij koppelt bodemverbetering expliciet aan een gezonde leefomgeving en toekomstbestendige landbouw.
Gericht verbeteren van de bodemkwaliteit
Het CDA wil de bodem verbeteren als onderdeel van een bredere aanpak voor een gezonde landbouw, natuur en klimaat. Ze zien de bodem als een cruciale factor voor duurzaam voedsel produceren en willen via gebiedsgerichte maatregelen en samenwerking met de sector de bodemkwaliteit verhogen. Dit moet bijdragen aan een gezonde leefomgeving en toekomstbestendige landbouw.
“We moeten het landschap duurzaam beheren, het welzijn van dieren verhogen, het klimaat en de bodem verbeteren en ruimte scheppen voor andere maatschappelijke prioriteiten, zoals natuur, woningbouw, water en energietransitie.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma