De PVV wil fors bezuinigen op uitgaven die volgens hen niet direct ten goede komen aan Nederlandse burgers, zoals asielopvang, ontwikkelingshulp, klimaatmaatregelen en de NPO. Tegelijkertijd willen ze lastenverlichting en koopkrachtverbetering voor burgers realiseren door bijvoorbeeld de btw op boodschappen en energie te verlagen en sociale huren te verlagen. De kern van hun visie is dat overheidsgeld primair aan Nederlanders besteed moet worden en niet aan internationale of ideologische doelen.
De PVV stelt voor om miljarden te besparen door de uitgaven aan asielopvang, opvang van Oekraïners, ontwikkelingshulp en afdrachten aan de EU drastisch te verminderen. Dit geld moet volgens de partij direct ten goede komen aan Nederlandse burgers.
“We sluiten onze grenzen voor alle asielzoekers en sturen Oekraïense mannen terug naar Oekraïne. Alleen al dit jaar besteden we € 6 miljard aan de asielopvang en € 3 miljard aan de opvang van Oekraïners.”
“De PVV stopt ook met ontwikkelingshulp. Elk jaar maken we vele miljarden over naar Afrika. Ook willen we miljarden minder afdragen aan de Europese Unie.”
“Stop met de verspilling van onze zuurverdiende belastingcenten. Stop met de export van onze miljarden. Besteed het geld in Nederland, aan de Nederlanders.”
De partij wil fors snijden in subsidies voor het bedrijfsleven, klimaatsubsidies en het Klimaatfonds, en stelt dat deze middelen beter besteed kunnen worden aan directe lastenverlichting voor burgers.
De PVV wil de financiering van de NPO volledig stopzetten en het Mediapark transformeren tot woonwijk, waarmee volgens hen belastinggeld wordt bespaard.
De partij koppelt bezuinigingen aan directe lastenverlichting voor burgers, zoals het schrappen van btw op boodschappen en het verlagen van sociale huren.
De PVV wil het aantal rijksambtenaren fors verminderen en de salarissen van politici verlagen, om zo de overheidsuitgaven te beperken.
“Verder zetten we het mes in het uitdijende ambtenarenapparaat. Het aantal rijksambtenaren is van 100.000 fte (in 2012) doorgegroeid naar 150.000. Dat kan met zoveel minder.”
“25% salarisverlaging voor bewindslieden, Kamerleden en Europarlementariërs; afschaffen wachtgeldregeling voor politici”
BBB wil bezuinigen op bureaucratie, management en beleid dat volgens hen geen maatschappelijk rendement oplevert, terwijl essentiële publieke voorzieningen voor burgers behouden blijven. De partij stelt voor om structurele apparaatskortingen door te voeren bij ministeries en overheidsorganisaties (met uitzondering van uitvoerende diensten), subsidies voor cultuur en media te versoberen, en het belasting- en toeslagenstelsel te vereenvoudigen om de regeldruk voor burgers te verlagen. BBB benadrukt dat bezuinigingen niet ten koste mogen gaan van basisvoorzieningen als zorg, onderwijs, veiligheid en wonen.
BBB wil fors bezuinigen op beleidsmedewerkers, managementlagen en externe inhuur bij de overheid, omdat deze volgens hen leiden tot bureaucratie zonder betere dienstverlening. Uitvoerende diensten als politie, inspecties en uitvoeringsorganisaties worden ontzien. Het doel is een efficiëntere overheid en minder regeldruk voor burgers.
“Ook willen wij een structurele apparaatskorting op andere overheidsorganisaties, met uitzondering van uitvoerende diensten zoals, politie, inspecties en uitvoeringsorganisaties. De groei van beleidsmedewerkers, managementlagen en externe inhuur heeft geleid tot bureaucratisering zonder betere dienstverlening.”
“BBB stelt een structurele bezuiniging (apparaatskorting) voor op ministeries met uitzondering van Defensie, Infrastructuur en Waterstaat en Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening.”
“In 2028 stellen we een nullijn in voor rijksambtenaren, inclusief ambtsdragers. Dat betekent dat er dat jaar geen loonstijgingen worden doorgevoerd.”
BBB wil bezuinigen op beleid en uitgaven die volgens hen geen maatschappelijk of sociaal rendement opleveren, en op uitvoeringskosten buiten de kernsectoren wonen, veiligheid, zorg en onderwijs. Dit moet ruimte scheppen voor investeringen die burgers direct raken.
“Te bezuinigen op inefficiënt beleid en uitgaven die geen sociaal rendement opleveren. Te bezuinigen op uitvoeringskosten buiten wonen, veiligheid, zorg en onderwijs.”
BBB wil de culturele basisinfrastructuur (BIS) hervormen en versoberen, waarbij subsidies voor instellingen zonder voldoende publiek of maatschappelijke meerwaarde worden geschrapt. Ook de publieke omroep moet soberder en doelmatiger worden, met minder medewerkers en minder duplicatie met commerciële zenders.
“De culturele basisinfrastructuur (BIS) wordt hervormd en versoberd. We schrappen dubbele subsidiëring en projecten die onvoldoende publiek trekken of geen maatschappelijke meerwaarde hebben.”
“De NPO vraagt wel om een stevige hervorming. Het aantal medewerkers is cierd moeten worden en schrappen duplicatie met commerciële zenders en ondoelmatige digitaliseringsuitgaven. Doel is een sobere, breed gedragen publieke voorziening die niet concurreert met marktpartijen, maar publieke waarden dient. Dit levert een structurele besparing op, terwijl de kwaliteit van nieuws en duiding behouden blijft.”
BBB wil het belasting- en toeslagenstelsel vereenvoudigen, met als doel minder afhankelijkheid van toeslagen en minder bureaucratie voor burgers. Dit moet leiden tot meer duidelijkheid, minder stress en lagere uitvoeringskosten.
“Wij streven naar een stelsel zonder inkomensafhankelijke toeslagen. In plaats daarvan willen we werken met vaste, begrijpelijke bedragen en een hoge belastingvrije voet in plaats van heffingskortingen, zodat mensen zelf grip hebben op hun inkomen.”
“Ons doel is en blijft: minder afhankelijkheid van toeslagen, minder bureaucratie, meer duidelijkheid voor burgers.”
“BBB stelt een harde reductiedoelstelling voor regeldruk (25% in 4 jaar).”
De SGP is kritisch op bezuinigingen die direct ten koste gaan van burgers en maatschappelijke voorzieningen. Ze pleiten voor het waarborgen van een fatsoenlijk bestaansminimum, het verminderen van regeldruk en lasten voor burgers, en het beschermen van kwetsbare groepen tegen onevenredige financiële druk. Concrete voorstellen zijn onder meer het invoeren van een sociaal energietarief, het herzien van het toeslagenstelsel, en het structureel ondersteunen van schuldhulpverlening.
De SGP vindt dat bezuinigingen niet mogen leiden tot armoede of het afwentelen van kosten op kwetsbare burgers. Ze willen een fatsoenlijk bestaansminimum, daling van kinderarmoede, en structurele ondersteuning voor schuldhulpverlening. Dit standpunt adresseert het risico dat bezuinigingen burgers direct raken in hun bestaanszekerheid.
“We maken werk van een fatsoenlijk bestaansminimum met een vierjaarlijkse herijking en een daling van kinderarmoede.”
“De opgebouwde landelijke infrastructuur van schuldhulpvrijwilligers wordt geborgd door structureel een minimumbudget van 20% van het budget voor schuldenaanpak uit te geven aan informele schuldhulpverlening.”
“De overheid creëert een landelijk incassopunt voor lokale en landelijke overheidsincasso’s en gaat op terughoudende en menselijke wijze om met boetes en aanmanings- en incassokosten.”
De SGP wil lasten op arbeid verlagen en is kritisch op lastenverzwaringen die burgers raken. Ze pleiten voor eerlijke prijzen, lagere energiebelasting voor kwetsbaren, en het tegengaan van prijsopdrijving. Dit is een direct antwoord op bezuinigingen die via hogere lasten bij burgers terechtkomen.
“De overheid verlaagt loonkosten en energieprijzen voor deze bedrijven en geeft de Autoriteit Consument & Markt meer bevoegdheden op te treden tegen excessieve prijsopdrijving.”
“De energiebelasting voor kleinverbruikers mag een prikkel zijn om zuinig aan te doen, maar moet huishoudens niet klemzetten. Er komt een sociaal tarief, een maximum energieprijs, voor kwetsbare huishoudens.”
“De lasten op arbeid worden verlaagd.”
De SGP wil het toeslagenstelsel drastisch inperken om te voorkomen dat burgers door terugvorderingen of complexe regels in financiële problemen komen. Dit voorkomt dat bezuinigingen via bureaucratische systemen burgers hard raken.
De SGP is kritisch op onnodige uitgaven, maar waarschuwt dat bezuinigingen in zorg en sociale zekerheid niet ten koste mogen gaan van noodzakelijke voorzieningen voor burgers. Ze willen uitgaven beperken waar mogelijk, maar niet door burgers maatschappelijk te benadelen.
“De SGP kijkt daarom kritisch naar de uitgaven aan (onnodige) zorg, sociale zekerheid en de uitgaven bij de overheid zelf.”
BVNL pleit voor ingrijpende bezuinigingen op de overheid en het afschaffen van subsidies en toeslagen, zodat burgers minder belasting betalen en meer financiële autonomie krijgen. De partij wil het overheidsapparaat fors verkleinen, subsidies schrappen en sociale regelingen beperken tot een strikt vangnet. Hun visie is dat een kleinere, efficiënte overheid burgers meer vrijheid en minder financiële druk geeft.
BVNL ziet een te grote overheid als oorzaak van hoge lasten voor burgers en wil daarom het aantal ambtenaren en de overheidsuitgaven drastisch verminderen. Dit moet leiden tot minder bureaucratie en lagere belastingen voor burgers.
“BVNL stelt zich ten doel om binnen twee regeerperiodes de rijksoverheidsuitgaven met ten minste 35% te verminderen, primair door het schrappen van subsidies, adviesorganen, overheidsreclame, klimaatbeleid, internationale hulp en niet-kerntaken.”
“Iedere overheidsdienst wordt jaarlijks verplicht tot 5% kostenreductie, zonder automatische groei van ambtelijke staf of budgetten.”
“Het overheidsapparaat wordt gesaneerd en 30% van de Rijksambtenaren moet zo spoedig mogelijk afvloeien. Er komt een onmiddellijke aannamestop.”
BVNL wil vrijwel alle subsidies en het toeslagenstelsel afschaffen, omdat zij deze zien als onnodige herverdeling en bureaucratie die burgers financieel belast. Dit moet leiden tot meer transparantie en eigen keuzevrijheid voor burgers.
BVNL wil sociale voorzieningen beperken tot een strikt vangnet en uitkeringen loskoppelen van het minimumloon, zodat werken altijd meer loont dan een uitkering. Dit moet de afhankelijkheid van de overheid verminderen en burgers stimuleren om te werken.
BVNL wil alle niet-essentiële taken en uitgaven van de overheid schrappen, zodat alleen kerntaken overblijven en burgers minder hoeven te betalen voor overheidsdiensten die zij niet gebruiken.
“Kostenreductie bij de overheid is een fundamenteel doel van BVNL. 'Het huishoudboekje van de overheid' geldt niet als leidraad; de overheid moet krimpen, niet sturen of herverdelen.”
Het CDA kiest niet voor directe bezuinigingen op burgers of het maatschappelijk middenveld, maar richt zich op het verminderen van regeldruk, het vereenvoudigen van regelingen en het efficiënter maken van de overheid. De partij wil lasten voor burgers en maatschappelijke organisaties verlichten door minder administratieve verplichtingen, automatische toekenning van toeslagen en het schrappen van overbodige regels. Concrete bezuinigingen op maatschappelijke voorzieningen of sociale regelingen worden niet voorgesteld; de nadruk ligt op het verbeteren van de uitvoering en het vergroten van het vertrouwen in de samenleving.
Het CDA wil de overheid effectiever en kleiner maken door het schrappen van overbodige regels en het verminderen van administratieve lasten voor burgers, maatschappelijke organisaties en bedrijven. Dit moet leiden tot lagere uitvoeringslasten en meer ruimte voor maatschappelijke initiatieven, zonder te bezuinigen op voorzieningen zelf.
“We willen burgers en bedrijven ruimte en vertrouwen geven. Daartoe zetten we rigoureus het mes in de regelgeving: minder regels, betere regelgeving en efficiëntere verantwoording. Zo versnellen we besluitvorming. Waar minder regels zijn en waar meer vertrouwen is, kan de overheid krimpen.”
“Er komt een programma ‘vereenvoudiging van regelgeving’. Doelstelling is een lagere uitvoeringslast voor uitvoerders, burgers en ondernemingen.”
“We schrappen samen met de zorg, het onderwijs, en economische sectoren overbodige administratieve regels, maken bestaande regelgeving beter en rapportages efficiënter.”
Het CDA wil het stelsel van belastingen, toeslagen en inkomensregelingen vereenvoudigen en automatiseren, zodat burgers minder onzekerheid en administratieve lasten ervaren. Dit is geen bezuiniging op de regelingen zelf, maar een poging om de uitvoering goedkoper en toegankelijker te maken.
“We gaan daarom door met de vereenvoudiging van het stelsel van belastingen en toeslagen en inkomensregelingen, zodat mensen meer zekerheid en duidelijkheid krijgen over hun inkomen.”
“Toeslagen worden automatisch uitgekeerd, zodat er op termijn geen terugvorderingen meer zijn.”
“We vereenvoudigen en harmoniëren het inkomensbegrip in de belastingen, toeslagen en sociale zekerheidsloon, zodat uitvoeringsinstellingen dat eenvoudig uit de polisadministratie kunnen halen. Dit maakt ook het automatisch toekennen van toeslagen mogelijk.”
Het CDA wil het aantal inkomensafhankelijke regelingen en fiscale uitzonderingen verminderen en versoberen, met als doel het stelsel eenvoudiger en robuuster te maken. De opbrengsten hiervan worden ingezet voor gerichte fiscale maatregelen of subsidies, niet voor algemene bezuinigingen op burgers of maatschappelijke organisaties.
“We willen minder inkomensafhankelijke regelingen, waar minder mensen gebruik van hoeven maken en met minder hoge toeslagen, zodat de marginale druk omlaaggaat.”
“Ons belastingstelsel zit vol met allerlei fiscale uitzonderingsregelingen die het stelsel complexer en minder robuust maken. Deze moeten stapsgewijs worden aangepakt, met als uitgangspunt afschaffing of versobering. We zetten de opbrengst in voor fiscale maatregelen of subsidies die effect hebben.”
De ChristenUnie is kritisch op bezuinigingen die de bestaanszekerheid van burgers en maatschappelijke organisaties aantasten. Zij willen eerdere bezuinigingen op kwetsbare groepen terugdraaien, investeren in sociale zekerheid en zorg, en pleiten voor minder bureaucratie zodat maatschappelijke initiatieven niet worden belemmerd. De partij kiest voor structurele investeringen in plaats van bezuinigingen op burgers en het maatschappelijk middenveld.
De ChristenUnie keert zich expliciet tegen eerdere bezuinigingen op sociale zekerheid en zorg, en wil deze terugdraaien om kwetsbare burgers te beschermen. Dit betreft onder meer de gehandicaptenzorg en de duur van de WW-uitkering.
De partij ziet overregulering en administratieve lasten als een indirecte bezuiniging op het maatschappelijk initiatief, omdat het tijd en middelen kost die anders aan de samenleving besteed zouden worden. Ze willen regels schrappen die niet bijdragen aan het doel en zo maatschappelijke organisaties ontlasten.
“Vrijwilligersorganisaties moeten voldoen aan complexe UBO- en AVG-registraties, zelfs als ze alleen een buurtbarbecue organiseren. Door deze overregulering komen overheden tegenover burgers te staan.”
“Bij alle bestaande (beleids)regels wegen we af of ze nodig zijn, of ze bijdragen aan het beoogde doel en wat het kost (in euro’s en moeite) om ze uit te voeren. Alle regels die deze toets niet doorstaan, worden afgeschaft.”
De ChristenUnie kiest voor extra investeringen in maatschappelijke voorzieningen en bestaanszekerheid, in plaats van bezuinigingen op burgers. Dit blijkt uit hun voorstellen voor hogere uitgaven aan armoedebestrijding, zorg en ondersteuning van gezinnen.
De partij wil het sociale zekerheidsstelsel vereenvoudigen en eerlijker maken, zonder dat dit leidt tot bezuinigingen of versoberingen voor burgers.
“De wirwar van toeslagen vervangen we door een eenvoudige belastingkorting. Zo blijft het gegarandeerd de eerste € 30.000 die per jaar verdient belastingvrij én is er geen sprake meer van onzekerheid en terugvorderingen.”
“Gemeenten moeten adequate financiële middelen hebben om goed, lokaal toegespitst armoedebeleid te voeren.”
FVD wil forse bezuinigingen op de overheid en lastenverlichting voor burgers, door het schrappen van klimaatbeleid, het verkleinen van de overheid en het verlagen van belastingen. De partij stelt voor om de rijksuitgaven jaarlijks met 3% te laten krimpen, klimaatmaatregelen te stoppen en de opbrengsten direct terug te geven aan burgers. Hun visie is dat burgers meer financiële vrijheid moeten krijgen en minder moeten betalen aan een kleinere, efficiëntere overheid.
FVD wil structureel bezuinigen op de overheid door de rijksuitgaven elk jaar verplicht met 3% te laten krimpen. Dit moet leiden tot een kleinere overheid die minder geld van burgers vraagt, waardoor burgers er financieel op vooruitgaan.
“De Rijksoverheidsuitgaven moeten verplicht ieder jaar 3% krimpen, zodat de overheid niet groter maar kleiner wordt.”
FVD wil alle klimaatplannen stopzetten en de bespaarde miljarden direct teruggeven aan burgers in de vorm van lastenverlichting. Hiermee willen ze voorkomen dat de kosten van klimaatbeleid op burgers worden afgewenteld.
“We stoppen alle klimaatplannen en de €1.000 miljard die we daarmee besparen (omgerekend €230.000 per huishouden) geven we terug aan de hardwerkende Nederlander in de vorm van lastenverlichting.”
FVD stelt voor om het belastingstelsel radicaal te vereenvoudigen en de belastingdruk voor burgers te verlagen, onder meer door een vlaktaks, hogere belastingvrije voet en lagere btw-tarieven. Dit moet werken en sparen aantrekkelijker maken en burgers meer financiële ruimte geven.
“We voeren een vlaktaks in op het inkomen in Box-1, zodat meer verdienen niet wordt afgestraft en altijd volstrekt transparant is hoeveel inkomstenbelasting moet worden betaald.”
“We vervangen de loonheffingskorting door een belastingvrije voet die geldt voor alle werkenden en gepensioneerden, zodat werken altijd loont.”
“We verlagen het hoge BTW-tarief naar 19% en het lage BTW-tarief naar 6%, zodat het leven weer goedkoper wordt en horeca, winkeliers en aanbieders van diensten een directe economische impuls ontvangen.”
FVD wil dat ZZP’ers niet verplicht worden tot verzekeringen en minder administratieve lasten hebben, zodat zij zelf kunnen bepalen hoe zij hun geld besteden en niet onnodig worden belast.
“We dwingen ZZP’ers niet om pensioen- of arbeidsongeschiktheidsverzekeringen af te sluiten, zodat ze zelf kunnen beslissen hoe ze hun geld besteden.”
FVD wil bezuinigen op subsidies aan organisaties die zij als ideologisch of activistisch beschouwen, zodat belastinggeld niet langer naar deze doelen gaat en burgers minder hoeven te betalen.
“We stoppen alle subsidies voor organisaties die proefprocessen voeren tegen de staat. Ook niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) krijgen geen subsidie meer.”
“We stoppen subsidies aan organisaties zoals Rutgers, zodat belastinggeld niet langer naar ideologische beïnvloeding gaat.”
NSC kiest ervoor om bezuinigingen vooral te richten op de overheid zelf en niet op burgers, en benadrukt dat bezuinigingen niet ten koste mogen gaan van de bestaanszekerheid of solidariteit. Ze willen de stijgende kosten in sociale zekerheid en zorg beteugelen, maar expliciet zonder de toegankelijkheid voor kwetsbare groepen aan te tasten. Concrete voorstellen zijn het verminderen van het aantal ambtenaren, het versoberen van fiscale regelingen die niet doelmatig zijn, en het hervormen van toeslagen en het eigen risico in de zorg.
NSC stelt dat bezuinigingen primair gezocht moeten worden bij de overheid zelf, zoals het verminderen van het aantal ambtenaren en het terugdringen van externe inhuur, en niet bij burgers of uitvoerende organisaties. Ze willen voorkomen dat bezuinigingen de bestaanszekerheid van kwetsbare mensen raken.
“We streven naar een vermindering van het aantal rijksambtenaren... We ontzien hierbij expliciet de uitvoerende organisaties.”
“Aan de uitgavenkant kijken we in de eerste plaats naar de uitdijende Rijksoverheid zelf. Het aantal ambtenaren bij departementen wordt verminderd.”
“Hierbij worden uitvoerende organisaties en inspecties zoveel mogelijk ontzien.”
“Maar we accepteren geen bezuinigingen die de toegankelijkheid en solidariteit van het stelsel uithollen en ten koste gaan van de bestaanszekerheid van kwetsbare mensen.”
NSC wil het toeslagenstelsel hervormen en versoberen, maar koppelt dit aan verhoging van het minimumloon en uitkeringen, zodat burgers er niet op achteruitgaan. Ook worden fiscale regelingen die niet doelmatig zijn afgeschaft.
“Het minimumloon en de daaraan gekoppelde uitkeringen gaan omhoog. Tegelijk bouwen we toeslagen af, te beginnen bij de zorgtoeslag en de kinderopvangtoeslag.”
“Slechte financiële regels gaan op de schop. Nederland kent nog te veel (fiscale) regelingen die niet doelmatig zijn maar wel veel geld kosten.”
“Ook versoberen we fiscale regelingen die arbeidsmigratie in de hand werken, zoals de expatregeling.”
NSC wil het eigen risico in de zorg hervormen zodat mensen niet in één keer het volledige bedrag kwijt zijn, en de zorgpremie verlagen. Bezuinigingen op tegemoetkomingen voor chronisch zieken worden teruggedraaid.
“We hervormen het eigen risico. Elke behandeling kost ongeveer € 50 met een maximum van in totaal € 385. Dat betekent dat mensen die één keer naar het ziekenhuis gaan niet direct hun hele eigen risico moeten betalen. De zorgpremie verlagen we. De bezuiniging op de tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten maken we ongedaan en we beperken de stapeling van zorgkosten.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) is uitgesproken tegen bezuinigingen die burgers en maatschappelijke organisaties raken, vooral op het gebied van sociale zekerheid, zorg, en lokale voorzieningen. Ze willen bestaande bezuinigingen terugdraaien, essentiële publieke diensten beschermen en gemeenten en maatschappelijke organisaties voldoende middelen geven om niet te hoeven bezuinigen op belangrijke taken. Hun visie is dat bestaanszekerheid, gelijke toegang tot zorg en een sterke rechtsstaat niet mogen lijden onder financiële druk.
De PvdD vindt dat gemeenten en maatschappelijke organisaties niet mogen worden gedwongen te bezuinigen op bovenwettelijke taken zoals natuur, dierenwelzijn, milieu, klimaat en sociale werkvoorzieningen. Ze willen het financiële ravijn voor gemeenten dempen en voldoende middelen beschikbaar stellen, zodat essentiële maatschappelijke taken niet onder druk komen te staan.
“We zorgen voor een definitieve demping van het financiële ravijn voor gemeenten en provincies zodat er lokaal niet bezuinigd hoeft te worden op bovenwettelijke taken zoals natuur, dierenwelzijn, milieu en klimaat.”
“Gemeenten krijgen voldoende middelen om sociaal werk van goede kwaliteit en continuïteit te kunnen garanderen, zonder te hoeven bezuinigen.”
De partij wil eerdere bezuinigingen op sociale vangnetten en zorgregelingen terugdraaien, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen zoals jongeren met een beperking, dak- en thuislozen, en mensen zonder verzekering. Ze zien bezuinigingen als oorzaak van ongelijkheid en langere wachttijden, en willen essentiële zorg als publieke basisvoorziening organiseren.
“De versobering van het vangnet voor jongeren met een beperking (de Wajong) draaien we terug.”
“De bezuinigingen op de CAK-regeling en de subsidieregeling voor zorg aan onverzekerden (sov) worden teruggedraaid.”
“Het huidige bekostigingssysteem beloont volume en complexiteit: meer of duurdere behandelingen leveren meer op voor de zorgaanbieder. Daardoor verschuift de aandacht van passende zorg naar productie, wat de zorg duurder maakt en leidt tot bezuinigingen. En deze bezuinigingen raken vooral mensen met een laag inkomen of zorgen voor een langere wachttijd.”
De PvdD waarschuwt dat bezuinigingen op politie, justitie en maatschappelijke organisaties de rechtsstaat en de mogelijkheid van burgers om zich te verzetten tegen onrecht ondermijnen. Ze pleiten voor het terugdraaien van deze bezuinigingen om de rechtsbescherming van mensen, dieren en natuur te waarborgen.
“Bezuinigingen op politie en justitie hebben geleid tot een tekort aan agenten, overbelasting bij rechters en officieren van justitie, en een beperkte toegang tot het recht.”
“Organisaties het zwijgen op te leggen door hun gang naar de rechter te bemoeilijken, terwijl tegelijk hun slagkracht wordt verzwakt door rigoureuze bezuinigingen. Zo wordt de rechtsbescherming van mensen, dieren en natuur doelbewust verzwakt.”
Volt is uitgesproken tegen bezuinigingen op het maatschappelijk domein en pleit juist voor structurele investeringen in gemeenten, sociale zekerheid en publieke dienstverlening. Hun belangrijkste voorstellen zijn het versterken van het financiële fundament van gemeenten, het verhogen van het sociaal minimum, het invoeren van een basisinkomen en het expliciet afwijzen van bezuinigingen op essentiële voorzieningen zoals het zorgpakket. Volt wil dat burgers niet de dupe worden van bezuinigingen, maar juist meer zeggenschap en bestaanszekerheid krijgen.
Volt vindt dat gemeenten en publieke diensten structureel meer middelen moeten krijgen om hun taken goed uit te voeren en burgers te ondersteunen. Dit is een direct antwoord op eerdere bezuinigingen die tot tekorten en verminderde dienstverlening hebben geleid.
“We zorgen voor een stevig financieel fundament voor gemeenten. Het Rijk stelt de gemeenten geen grote tekorten meer in het vooruitzicht, maar stelt hen juist structureel in staat om een begroting te maken waarmee ze niet alleen hun wettelijke taken kunnen uitvoeren, maar als volwaardige medeoverheid ook eigen keuzes kunnen maken.”
“Inwoners, gemeenten en regio’s spelen een grote rol bij het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen. Zij krijgen nu te weinig middelen, kennis en zeggenschap hiervoor. Daarom geven we gemeenten niet alleen taken, maar ook de bijbehorende middelen om die goed uit te voeren.”
Volt spreekt zich expliciet uit tegen het verkleinen van het basispakket in de zorg en het schrappen van behandelmogelijkheden, waarmee ze zich verzetten tegen bezuinigingen die burgers direct raken.
“Het is onverantwoord om het basispakket uit te kleden of behandelmogelijkheden te schrappen,”
Volt wil het sociaal minimum verhogen en een basisinkomen invoeren, zodat burgers niet onder het bestaansminimum hoeven te leven en niet afhankelijk zijn van versnipperde toeslagen of bezuinigingen op sociale zekerheid.
“Het sociaal minimum moet omhoog, zodat het voldoende is om bestaanszekerheid te garanderen. Dat moet in ieder geval hoog genoeg zijn om de eigen bijdrage in de zorg te kunnen betalen, je huis te verwarmen, je energierekening te betalen en een laptop en smartphone te betalen.”
“Er komt een maandelijks basisinkomen dat alle toeslagen vervangt. Dit bestaat uit een vaste basisuitkering per huishouden. Boven op die basis wordt er per volwassene en per kind extra geld uitgekeerd.”
Volt kiest voor investeren in armoedebestrijding, schuldhulp en ondersteuning van kwetsbare groepen, in plaats van bezuinigen op deze maatschappelijke voorzieningen.
“Volt wil fors investeren in het voorkomen van schulden, onder meer door financiële scholing en betere samenwerking bij vroegsignalering. Daarnaast moet de overheid zorgen voor duidelijke hulp en nazorg bij problematische schulden.”
Volt levert nog geen financiële paragraaf, maar benadrukt dat de plannen worden doorgerekend door het CPB, waarmee ze impliciet aangeven niet te willen bezuinigen zonder onderbouwing.
“In dit hoofdstuk wordt later (tussen het Congres op 30 augustus 2025 en de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober 2025) een financiële paragraaf toegevoegd. De cijfers in deze paragraaf hangen af van de doorrekening van het Centraal Planbureau (CPB) die pas na het congres bekend zullen worden.”
D66 is expliciet tegen bezuinigingen op het maatschappelijk domein en wil juist investeren in het sociale vangnet, onderwijs en bestaanszekerheid. Ze beloven dat er geen euro minder naar onderwijs en sociale zekerheid gaat, en kiezen voor lastenverlichting en inkomensondersteuning voor burgers in plaats van bezuinigingen. D66 wil begroten op basis van brede welvaart, waarbij maatschappelijke kosten en baten worden meegewogen, en bezuinigingen op burgers worden vermeden.
D66 stelt dat veiligheid en defensie niet ten koste mogen gaan van de samenleving en belooft expliciet niet te bezuinigen op onderwijs en het sociale vangnet. Dit standpunt is een directe reactie op zorgen over mogelijke bezuinigingen die burgers maatschappelijk zouden raken.
“Veiligheid en defensie zijn cruciaal, maar mogen nooit ten koste gaan van de samenleving die we juist willen beschermen. Daarom gaat er geen euro minder naar het onderwijs en het sociale vangnet.”
In plaats van te bezuinigen, kiest D66 voor het verhogen van het minimumloon, het versimpelen van inkomenssteun en het vervangen van toeslagen door een basisbedrag. Hiermee willen ze voorkomen dat burgers financieel geraakt worden door bezuinigingen en zorgen ze voor meer bestaanszekerheid.
“We verhogen het minimumloon en van de bijstand die daaraan gekoppeld is, zullen minder mensen afhankelijk zijn van toeslagen. Zo komt de basis weer op orde.”
“We maken kinderopvang op korte termijn bijna gratis en in de toekomst helemaal gratis.”
“Ook de zorgtoeslag schaffen we af. Het individuele basisbedrag zorgt ervoor dat het inkomen van mensen op peil blijft. Zo ontstaat eindelijk een systeem dat meer bestaanszekerheid biedt.”
D66 wil af van traditionele bezuinigingen die burgers raken en kiest voor een begrotingssystematiek die maatschappelijke kosten en baten meeneemt. Zo willen ze voorkomen dat korte termijn bezuinigingen op burgers leiden tot grotere problemen op de lange termijn.
“We beperken bezuinigingen die burgers direct raken en begroten voor de brede welvaart. Hierin wegen ook de lange-termijn-effecten van beleid mee in de begroting.”
“Zo wordt bijvoorbeeld het oplossen van een groot probleem als kansenongelijkheid een investering die waarde oplevert, in plaats van een kostenpost.”
De VVD kiest voor bezuinigingen door de overheid efficiënter en kleiner te maken, in plaats van lasten te verhogen voor burgers. Ze willen bureaucratie en regels schrappen, uitgaven beperken en toeslagen en uitkeringen hervormen zodat werken meer loont. De kern van hun visie is dat de overheid zichzelf moet inperken en burgers financieel moet ontzien.
De VVD wil bezuinigen door minder uit te geven en de overheid te verkleinen, zodat de rekening niet bij burgers terechtkomt. Dit doen ze door besparingsdoelen, verspillingsaudits en het beperken van overhead bij de overheid.
“Om dat te kunnen betalen, kiest de VVD voor minder uitgeven in plaats van hogere belastingen. Zo leggen we de rekening niet bij hardwerkende Nederlanders of ondernemers neer, maar bij de overheid zelf.”
“Er komt een extra bezuinigingsronde op het overheidsapparaat met concrete besparingsdoelen per ministerie, zodat de norm van maximaal een vierde overhead gehaald wordt. Ministeries gaan regelmatig verspillingsaudits doen, dit kan ook op verzoek van de Tweede Kamer.”
De VVD wil regels en bureaucratie schrappen om het leven goedkoper te maken en de vaste lasten van burgers te verlagen. Dit moet zorgen voor minder administratieve lasten en lagere kosten in het dagelijks leven.
“We pakken dit probleem bij de wortel aan. Niet door een grote, dure overheid op te tuigen en te laten herverdelen, maar door de vaste lasten te verlagen en regels die het leven duurder maken te schrappen.”
“We lichten alle wet- en regelgeving door en behouden alleen de regels die evident noodzakelijk zijn. We schrappen koppen op Europese regelgeving, vragen van alle overheidsorganisaties om regels niet strenger te interpreteren dan strikt noodzakelijk, versimpelen subsidievoorwaarden, beperken aanbestedingsregels tot de Europese ondergrens, verminderen onnodige complexiteit...”
De VVD wil het stelsel van toeslagen en uitkeringen hervormen en beperken, zodat werken altijd meer loont dan een uitkering. Dit betekent onder andere het invoeren van een uitkeringsplafond en het loslaten van de koppeling tussen uitkeringen en lonen.
“We voeren een plafond in op de totale steun die één huishouden kan ontvangen. Dit uitkeringsplafond zorgt ervoor dat werken altijd loont. We nemen maatregelen om de stapeling van toeslagen en regelingen te beperken.”
“Wij laten deze koppeling los en herstellen het verschil tussen werk en uitkering. Voortaan stijgen de uitkeringen, behalve de AOW en regelingen voor arbeidsongeschikten, mee met de inflatie in plaats van met de lonen.”
50PLUS pleit voor behoedzaam begrotingsbeleid en wil bezuinigingen vooral realiseren door verspilling, fraude en ondoelmatigheden bij de overheid aan te pakken, in plaats van lasten bij burgers te leggen. Ze zijn kritisch op grote overheidsuitgaven en willen dat besparingen niet ten koste gaan van de koopkracht of voorzieningen voor burgers, met name ouderen. Hun belangrijkste concrete voorstellen zijn het opsporen van miljarden aan inefficiëntie in de collectieve sector en het beperken van uitgaven via een breed consolidatiepakket.
50PLUS wil bezuinigingen realiseren door kritisch te kijken naar overheidsuitgaven en het aanpakken van inefficiëntie, in plaats van te snijden in voorzieningen voor burgers. Ze richten zich op het terugdringen van fraude, verspilling en overbodige uitgaven, met als doel de collectieve sector efficiënter te maken zonder burgers te raken.
“Een topteam ambtenaren en ondernemers onderzoekt alle overheidsuitgaven van alle ministeries op effectiviteit met als doel ten minste 10 miljard euro aan fraude, verspilling en ondoelmatigheden op te sporen aan de uitgavenkant van de collectieve sector.”
“Besparing van, per saldo, 5 miljard op fraude, verspilling en ondoelmatigheden binnen het woud van belastingfaciliteiten.”
50PLUS kiest voor een zuinig uitgavenbeleid en wil het begrotingstekort binnen Europese afspraken houden, maar zonder dat burgers de dupe worden van bezuinigingen. Ze benadrukken dat gepensioneerden niet onevenredig mogen worden geraakt en dat lastenverzwaring voor burgers moet worden voorkomen.
“Een behoedzame ontwikkeling van het begrotingstekort binnen de grenzen van de Europese begrotingsafspraken.”
“Een begrotingsbeleid dat rekening houdt met de economische cyclus.”
“Gepensioneerden delen evenredig mee als er grote meevallers zijn voor de schatkist. In het geval van tegenvallers slaat een evenredig deel van het zuur neer bij gepensioneerden.”
BIJ1 keert zich expliciet tegen bezuinigingen op maatschappelijke voorzieningen en publieke diensten, en wil eerdere bezuinigingen actief terugdraaien. De partij pleit voor structurele investeringen in onderwijs, openbaar vervoer en sociale zekerheid, zodat burgers niet langer de dupe zijn van bezuinigingsbeleid. BIJ1 ziet publieke voorzieningen als basisrechten en wil deze versterken in plaats van uithollen.
BIJ1 stelt dat eerdere bezuinigingen op essentiële publieke diensten zoals onderwijs en openbaar vervoer schadelijk zijn geweest voor burgers en de samenleving. De partij wil deze bezuinigingen ongedaan maken en investeert juist extra in deze sectoren om toegankelijkheid, kwaliteit en gelijkheid te waarborgen.
BIJ1 beschouwt toegang tot huisvesting, voeding, energie, gezondheidszorg en openbaar vervoer als onvoorwaardelijke basisrechten. De partij verzet zich tegen het idee dat deze voorzieningen kunnen worden uitgekleed of onderhevig zijn aan bezuinigingen, en wil ze juist wettelijk verankeren en versterken.
“Het recht op een huis, voeding, energie en gezondheidszorg herformuleren we verankerd in de Grondwet. Zodat deze basisrechten niet langer alleen een verplichte inspanning vereisen, maar een garantie zijn.”
BIJ1 wil sociale voorzieningen niet verder uithollen, maar juist versterken en vereenvoudigen. De partij is tegen bezuinigingen die leiden tot onzekerheid, uitsluiting of armoede onder burgers, en pleit voor hogere uitkeringen, gratis kinderopvang en toegankelijke schuldhulp.
“Wij maken kinderopvang gratis voor iedereen. Zo krijgen ouders zekerheid dat hun kinderen goed opgevangen worden, zonder zorgen over te hoge kosten of risico’s van toeslagen.”
“De overheid neemt zelf de schuldhulpverlening weer in handen. De overheid neemt daarnaast schulden vaker over, zodat er maar één schuldeiser is en de schulden niet oplopen.”
DENK is uitgesproken tegen bezuinigingen op burgers en publieke voorzieningen. Zij pleiten juist voor het ontzien van sociale zekerheid, zorg en onderwijs bij eventuele bezuinigingen, en willen deze sectoren financieel versterken. In plaats van lasten bij burgers te leggen, kiest DENK voor hogere bijdragen van grote bedrijven en vermogenden om publieke voorzieningen op peil te houden.
DENK stelt expliciet dat bij eventuele begrotingstekorten of bezuinigingen de uitgaven voor sociale zekerheid, zorg en onderwijs niet worden aangetast. Zij willen deze sectoren beschermen om bestaanszekerheid en kwaliteit van leven voor burgers te waarborgen.
“waarbij de uitgaven voor de sociale zekerheid, de zorg en het onderwijs worden ontzien en altijd op peil blijven.”
In plaats van bezuinigingen op burgers, kiest DENK voor het verhogen van belastingen op grote bedrijven, banken en superrijken. Zo willen zij publieke voorzieningen financieren zonder de rekening bij gewone mensen te leggen.
“Wij verhogen daarom de winstbelasting voor grote bedrijven en schaffen ondoelmatige belastingvoordelen die de ongelijkheid vergroten af. Binnen de inkomstenbelasting zorgen wij voor een rechtvaardigere verdeling door van superrijken een eerlijke bijdrage te vragen.”
“We verlagen de belasting voor lage- en middeninkomens. Mensen met een heel hoog inkomen of vermogen kunnen een extra bijdrage leveren. Grote bedrijven die flinke winsten maken, gaan een eerlijker deel bijdragen.”
DENK kiest voor het versterken van de verzorgingsstaat door te investeren in onderwijs, zorg, betaalbare woningen en openbaar vervoer, en wijst bezuinigingen op deze terreinen af.
“Wij zetten in op een overheid die de maatschappelijke ongelijkheid de komende periode fors verkleint. Wij staan daarom voor meer geld voor het onderwijs, voor betaalbare woningen, voor het openbaar vervoer, voor de zorg en voor andere publieke voorzieningen.”
JA21 wil bezuinigingen op burgers en maatschappelijke voorzieningen zoveel mogelijk voorkomen, met nadruk op het beschermen van essentiële sociale ondersteuning en het verlagen van de collectieve lastendruk. Ze pleiten voor een kleinere overheid, minder ambtenaren, en het versoberen van niet-kernuitgaven, maar stellen expliciet dat er niet verder bezuinigd mag worden op maatschappelijke ondersteuning via gemeenten. Tegelijkertijd willen ze subsidies en overheidssturing drastisch afbouwen, behalve waar het de basisvoorzieningen voor kwetsbare groepen betreft.
JA21 vindt dat er niet verder bezuinigd mag worden op maatschappelijke ondersteuning voor kwetsbare groepen, zoals geregeld via de Wmo. Ze benadrukken het belang van voldoende gemeentelijke middelen om deze taken uit te voeren en willen kortingen op het Gemeentefonds terugdraaien. Dit standpunt is een duidelijke uitzondering op hun algemene streven naar een kleinere overheid.
“Dit vindt JA21 dusdanig belangrijk dat hier niet verder op bezuinigd mag worden. Om dit alles te bekostigen is de financiële positie van gemeenten van groot belang. De kortingen op het Gemeentefonds waarmee gemeenten worden geconfronteerd, moeten dan ook van tafel.”
JA21 wil de collectieve lastendruk voor burgers verlagen door de overheid te verkleinen, het aantal ambtenaren terug te brengen en alleen structurele uitgaven te doen bij structurele dekking. Bij financiële tegenvallers kiezen ze voor het versoberen of uitstellen van niet-kernuitgaven, in plaats van lastenverhogingen voor burgers.
“Lagere lasten en een kleine overheid. We willen de hoge collectieve lastendruk verlagen en het aantal ambtenaren structureel terugbrengen.”
“Dat tegenvallers niet automatisch lastenverhoging betekenen. Begrotingsdiscipline staat voorop. De eerste stap is het versoberen of temporiseren van niet-kernuitgaven.”
JA21 wil fors bezuinigen op subsidies die volgens hen markten verstoren en innovatie belemmeren, en het sturen van de economie door de overheid beëindigen. Dit raakt maatschappelijke organisaties en sectoren die afhankelijk zijn van overheidssteun, behalve waar het basisvoorzieningen betreft.
“Drastische afbouw van subsidies die markten verstoren en innovatie belemmeren. Er komt een einde aan het sturen van de economie vanuit de overheid.”
GroenLinks-PvdA is uitgesproken tegen bezuinigingen op maatschappelijke voorzieningen voor burgers en wil juist investeren in sociale vangnetten, schuldhulp en toegankelijke rechtshulp. De partij pleit voor het behouden en versterken van laagdrempelige voorzieningen, het voorkomen van winstbejag op schuldhulpverlening, en het verlagen van kosten voor burgers bij juridische procedures. Hun visie is dat de overheid een actieve, beschermende rol moet spelen en niet mag bezuinigen op essentiële maatschappelijke ondersteuning.
GroenLinks-PvdA verzet zich expliciet tegen bezuinigingen op cruciale maatschappelijke voorzieningen waar burgers terechtkunnen voor gratis juridisch advies. Zij vinden dat toegang tot recht en ondersteuning voor iedereen beschikbaar moet blijven, ongeacht inkomen.
“We bezuinigen niet op cruciale laagdrempelige voorzieningen waar burgers terechtkunnen voor gratis juridisch advies, zoals het Juridisch Loket.”
De partij wil voorkomen dat schuldhulpverlening een verdienmodel wordt en stelt dat gemeenten de regie moeten krijgen, zodat hulpverlening niet afhankelijk is van commerciële partijen. Dit voorkomt dat bezuinigingen of marktwerking ten koste gaan van kwetsbare burgers.
“Schuldhulpverlening mag alleen nog worden uitgevoerd door partijen zonder winstoogmerk. Zo voorkomen we dat mensen in een hopeloze situatie ten prooi vallen aan ‘hulpverleners’ die uit zijn op winstbejag. Gemeenten krijgen de regie over bewindvoering.”
GroenLinks-PvdA wil de financiële drempel voor burgers om hun recht te halen verlagen, door de kosten bij rechtszaken te verminderen. Dit voorkomt dat bezuinigingen op toegang tot het recht burgers raken.
“We verlagen de kosten die burgers moeten betalen bij een rechtszaak.”
De SP keert zich fel tegen bezuinigingen op maatschappelijke voorzieningen en publieke diensten, en wil deze juist herstellen en versterken. De partij pleit voor structurele investeringen in gemeenten, het terugdraaien van bezuinigingen op de brandweer en het herstellen van lokale voorzieningen zoals zwembaden en buurthuizen. Hun visie is dat publieke voorzieningen niet mogen lijden onder financiële tekorten, omdat dit direct de bestaanszekerheid en het welzijn van burgers schaadt.
De SP stelt dat gemeenten jarenlang zijn uitgehold door bezuinigingen, waardoor essentiële voorzieningen onder druk staan. Zij willen deze trend keren door structureel meer geld beschikbaar te stellen, zodat lokale voorzieningen behouden of hersteld worden en maatschappelijke ondersteuning gegarandeerd blijft.
“Na de jarenlange kaalslag krijgen gemeenten weer voldoende geld om te investeren in toegankelijke voorzieningen voor alle inwoners. Er komt een einde aan de tekorten in bijvoorbeeld de jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning, onderhoud van de buurt of hulp aan mensen met schulden. Ook behouden we lokale voorzieningen als bibliotheken, buurthuizen en zwembaden, of brengen ze terug als ze zijn wegbezuinigd.”
De SP verzet zich expliciet tegen bezuinigingen op de brandweer en wil juist investeren in extra personeel en materieel. Dit is volgens de partij noodzakelijk om de veiligheid en slagkracht van hulpdiensten te waarborgen.
“De slagkracht van de brandweer in Nederland staat al langere tijd onder druk. Daarom gaan geplande bezuinigingen op de brandweer definitief van tafel en investeren we waar nodig juist in extra personeel en materieel, zodat de brandweer altijd en overal op tijd kan komen.”
De SP wijst op de negatieve gevolgen van langdurige bezuinigingen op maatschappelijke voorzieningen en ziet dit als oorzaak van huidige problemen in bijvoorbeeld de opvang en het sociale domein.
“De tekorten in de opvang en de druk op de voorzieningen en de woningnood zijn al hoog door decennia aan neoliberale bezuinigingen.”